Late Neolithic Occupation Near Bornwird (Province of Friesland)

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Late Neolithic Occupation Near Bornwird (Province of Friesland) LATE NEOLITHIC OCCUPATION NEAR BORNWIRD (PROVINCE OF FRIESLAND) H. Fokkens* CONTENTS I. INTRODUCTION 2. GEOLOGY AND PALAEOGEOGRAPHY 2. I. Geology 2.2. Palaeogeography 3. THE EXCAVATION 3.1. Location, excavation method and stratigraphy 3.2. Features 3.2.1. Plo ughmarks 3.2.2. Crop remains 3.2.3. Ot her fe atures 3.3. The finds 3.3.1. Stone 3.3.2. Axes 3.3.3. Fl int 3.3.4. POl/ery: technology 3.3.5. POl/ery: typology 4. IN TE RPRETATION 4.I. The site in its setting 4.2. Concluding remarks 5. ACKNOWLEDGEMENTS 6. NOTES 7. REFERENCES *Instituut voor Prehistorie, Postbus 9515, 2300 RA Leiden 91 92 H. FOKKENS == c:7 r:;::?' • / • 8QRtIWIRO () lEEUWAROEN �" .. -- .. \� .". -" ��" Stone Axe Excavation 1967 - HOI..... ' l d - Dokkum - ' . " " ®0 rI.: Bornwirderhoek �'@"" Fig. I. Location of the site. I. INTR ODUCTION The complex was dated -mainly on the basis of the coarsely tempered potsherds-to During one of his reconnaissances in the field the Late Bronze Age (Elzinga, 1966). This (in the autumn of 1966), J.K. Boschker (field dating fitted in well with an observation made assistant attached to the Frisian Museum in by Van Giffen in 1910. During the levelling of Leeuwarden) found near Bornwird (fig. I) a the telp of Bornwird, Van Giffen discovered a small stone axe, some crudely worked flint few urns that must have come from the sandy artefacts and a few potsherds. The finds were subsoil of the terp (Van Giffen, 1920). It was made in upturned soil alongside the planned notably the discovery of the ploughland that route of the new Holwerd-Dokkum road that made this complex a unique find for the was then under construction. In the course of Netherlands, for here we had the oldest traces sinking a trench for the road a sand-outcrop of prehistoric agriculture this far north. It was appeared, from which the artefacts originated. decided to carry out an excavation, that took During a closer reconnaissance by members place in the autumn of the following year of the Biologisch-Archaeologisch Instituut (Sep.'4th -Oct. 4th, 1967). The excavation was (B.A.!.) in Groningen it became evident, carried out by labourers under the supervision moreover, that in the surface of the sand of H. Praamstra and K. Klaassens, under the traces of prehistoric ploughland were visible. direction of G. Elzinga and H.T. Waterbolk. Late Neolithic occupa"tion near Bornwird 93 The excavation provided a great deal of new information. The most noteworthy was the fact that the complex could, on the basis of the decorated pottery, now be dated in the Late Neolithic. Later this relative dating was .confirmed by a Cl4-dating of peat that over­ lay the old ploughland (GrN -5295: 3930±50 B. P., Vogel & Waterbolk, 1972). After 1967 Bornwird was regularly men­ tioned by various authors. The traces of inhabitation were attributed to different archaeological cultures I in turn. Elzinga (1967), Waterbolk (1967; 1968) and Van Zeist (1970) ascribed the ploughland and the finds to the PFB (Protruding foot beaker) culture. In addition Louwe Kooijmans (1974), Lanting Fig. 2. The Fries-Drents boulder-clay area indicating a and Mook (1977) and Waterbolk (1977) few important valleys of Pleistocene origin in N. E. mentioned elements of the VL (Vlaardingen) Friesland (based on Griede, 1978). I. valley of the river culture. During a visit to the excavation in Zwemmer; 2. valley of the river Oude Ried; 3. valley of 1967 Bakker (pers. comm.) identified a few the river Kromme Ee; 4. valley east of Birdaard; 5. valley sherds as originating from the LHV (Late near Dokkum. Havelte) phase of the TRB (Trechterbeker= Funnel beaker) culture. When questioned, the different authors avowed that they had based their statements (i.e. concerning cultural Moreover, under the influence of glacial affinity) on their own observations of the and/ or fluviatile processes there originated a 'show pieces' (pottery) or on oral and pub­ northwest-southeast oriented valley that lished communications by other authors. penetrated the boulder-clay area between The present article can be regarded as a Rinsumageest and Oenkerk as far as the definitive report of the 1967 excavation, and Hardegarijp-Veenwouden line (Griede, 1978: as such can serve as a basis for discussion and fig. 2). companson. The developments since the Holocene are characterized by the grad ual rise in sea level in a succession of transgressive and regressive 2. GEOLOGY AND periods.) Initially the influence of the sea was PALAEOGEOGRAPHY only noticeable on the northeast side of the boulder-clay plateau, where the water was able to penetrate via the primary valleys. As a 2. 1. Geology result of this the cover-sand area acquired, From a geological viewpoint Northeast especially in the north, a markedly dissected Friesland forms part of the Fries-Drents character. On the west side the coastline boulder-clay plateau, of which it is an remained fairly stationary for a long time, and extension in a northwestern direction.2 The the sea penetrated only into the valley of the plateau is intersected by a large number of Boorne (Griede, 1978). This applies notably to streams that drain on the east side into the the developments that occurred during the ancient valley of the Hunze, in the southwest Atlantic and the first part of the Subboreal. into the ancient valley of the Vecht and in the About 4000 Cl4-years B.P. there occurred a west into the Boorne depression. During the great expansion of peat growth in the Eemian and Weichselian these streams often Holland IVa and IVb regression periods, only cut deep into the boulder clay and formed so­ temporarily interrupted by the Calais IVb called primary valleys (Zagwijn & Van transgression period. There then followed Staalduinen, 1975). In the northern part these from ±3400 C14-years B.P. (Griede, 1978) the were the valley of the river Oude Ried, the Dunkerque transgression periods that deter­ river Zwemmer, a deep valley near Dokkum mined the. present-day extent of the clay and the valley of the Kromme Ee river. region. 94 H. FOKKENS The actual situation that was consolidated Lichtaard). To the west there are a number when people first started to build dikes, of larger sand 'islands' that are separated presents in Northeast Friesland the picture of from the 'mainland' by the valley between an extensive region of clay. Cover-sand is Rinsumageest and Oenkerk that is filled up present at the surface to the south of the with peat and clay. line between Rinsumageest and Westergeest. To the north of this line there are only a 2.2. Palaeogeography few sand hillocks that protrude above the clay (Bornwird, Wanswerd , Oostrum and The previously mentioned C 14-dating (3930 · ·,, o .0 , km. TIDAL FLAT . PEAT ZONE · RELATIVELY WE T SAND AREA (,,; 2+ NAP. I ...::,:,:, .... · RELATIVELY DRY SAND AREA ('" 2+ NAP.I �EH/H L,.,,:/:: . : :,J 1 ::./ · :'···1 c=J Fig. 3. Palaeogeographic reconstruction of Northeast Friesla nd ±4300 Cl4-year B.P. (after Griede, 1978). Late Neolithic occupation near Bornwird 95 ±50 B.P.) of peat that covered the plough­ a vegetation of phragmites fen-peat and along land provides a terminus ante quem for the edges by fenwood-peat. The marshy belt permanent occupation in the region around may have been up to l km wide (fig. 3). Owing Bornwird . From a chronostratigraphical view­ to the presence of this valley the site in fact lay point this peat belongs to the Holland IV A on a peninsula ; at the same time the valley regression period that lasted in this region provided effective drainage of the area. from 4150-3900 C 14-years B. P. (Griede, 1978). The increasing wetness of the region meant that agriculture and stockbreed­ 3. THE EXCAVATION ing were no longer possible, and conse-. quently permanent inhabitation probably 3. 1. Location, excavation method and came to an end . Thus it is possible to limit stratigraphy the palaeogeographical description to the period from ±4400, when PFB pottery first When the excavation started in 1967, the new made its appearance (Bakker & Van der Holwerd-Dokkum road had already been Waals, 1973), until 4100 Cl4-years B. P. (fig. completed . The excavation trench (57X7 m) 3). was therefore planned to the east of the road The site then was situated in the north­ and parallel to it (fig. 1). With the aid of a ernmost part of the cover-sand region hydraulic crane the overlying clay layer of that had not yet been overgrown by peat. about one metre thickness was removed. In Towards the north, the west and the east the the southern part of the trench the sandy coastal zone was nowhere further away than 5 subsoil was reached in this way, in the north km. Especially on the west side an extensive however the sand was still covered by a layer coastal peat bog formed a buffer zone between of peat. This peat was dug away by hand. The the region of tidal flats and the mainland, horizontal surface was drawn at two levels, while in the north and east this belt was not so with the ploughmarks being visible only at the wide (fig. 3). Where the sea penetrated the first level. Of the profiles only the eastern face pea t-bog, a shallow, brackish, lagoon-like of the trench was drawn. A number of soil environment predominated, that towards the samples were taken for the purposes of sea underwent a transition into a tidal flat palaeobotanical investigation (Van Zeist, region (Griede, 1978). In the period under 1970), as well as a sample for Cl4-dating discussion, during the Calais IVA trans­ (Vogel & Waterbolk, 1972).
Recommended publications
  • Kollumerland En Kruisland.Pdf
    Monumenten Inventarisatie Project concept GEMEENTEBESCHRIJVING KOLLUMERLAND EN NIEUW KRUISLAND PROVINCIE FRIESLAND - REGIO NOORD > : INHOUDSOPGAVE INLEIDING 2 BODEMGESTELDHEID 2.1 Ontstaansgeschiedenis en Bodemsoorten 3 2.2 Reliëf 4 2.3 Waterbeheersing 4 2.3.1 Zeewering 4 2.3.2 Afwatering 5 3 GRONDGEBRUIK, VERKAVELING EN LANDSCHAPSBEELD 3.1 Grondgebruik 6 3.2 Verkaveling 6 3.3 Landschapsbeeld 6 4 INFRASTRUCTUUR 4.1 Waterwegen 7 4.2 Landwegen 7 4.3 Spoorweg 7 4.4 Gas, electriciteit en drinkwatervoorziening 8 5 MIDDELEN VAN BESTAAN 8 6 NEDERZETTINGEN 6.1 Algemeen 9 6.2 Dorpen 9 6.3 Gehuchten en verspreide bebouwing 14 LITERATUUR 15 BIJLAGE I BEVOLKINGSONTWIKKELING 17 1 INLEIDING De gemeente Kollumerland en Nieuw Kruisland ligt in het oosten van Friesland in de regio Noord. De gemeente grenst in het westen aan de gemeente Dantumadeel, in het noordwesten aan Dongeradeel, in het noordoosten en oosten aan de provincie Groningen en in het zuiden aan de gemeente Achtkarspelen in de regio Oost. In de gemeente Kollumerland ca. liggen de nederzettingen Augs- buurt, Burum, Kollum, Kollumerpomp, Kollumerzwaag, Munnekezijl, Oudwoude, De Triemen, Veenklooster, Warfstermolen, Westergeest en Zwagerbosch. De oppervlakte van de gemeente bedraagt 116,35 km2 waarvan 6,2 km2 tot het binnenwater behoort. Op 1 januari 1989 telde de gemeente 12.437 inwoners. 2 BODEMGESTELDHEID 2.1 Ontstaansgeschiedenis en bodemsoorten Binnen het grondgebied van de gemeente Kollumerland kunnen twee gebieden worden onderscheiden, namelijk een pleistoceen dekzand- gebied in het zuidwesten - dat (landschappelijk) wel tot de Friese Wouden wordt gerekend - en het door de zee gevormde kwel- dergebied dat het overige en grootste deel van de gemeente be- slaat.
    [Show full text]
  • Toelichting Bij De Subsidieregeling Dorpen- En
    Toelichting bij de Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget Noardeast-Fryslân Algemeen Met ingang van 1 januari 2020 is er – voorlopig voor de duur van 4 jaar – een budget beschikbaar voor leefbaarheid in dorpen en wijken van Noardeast-Fryslân. Via een algemene bijeenkomst is informatie opgehaald bij dorpen en wijken over de wensen omtrent de besteding van dit budget. Dit heeft de basis gelegd voor de huidige subsidieregeling. Op subsidies zijn verschillende wetten en regelingen van toepassing en die wetten bestaan uit meerdere (hiërarchische) lagen. De Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget maakt daar onderdeel van uit. Daarbij geldt: hoe ‘hoger’ de wet, hoe abstracter. Wetten die boven de Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget staan zijn de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Algemene subsidieverordening gemeente Noardeast-Fryslân (Asv). De Awb bevat de algemene normen. Met name titel 4.1, over beschikkingen in het algemeen, en de titel 4.2, over subsidies, zijn hierbij van belang. De Asv, een gemeentelijke regeling, bevat meer bijzondere normen . Belangrijk is, dat normen die op een hoger niveau al zijn geformuleerd, op een lager niveau niet meer worden herhaald. Dit betekent dat de Asv altijd in samenhang met de Awb moet worden gelezen en dat in de nadere regels geen normen staan die al in de Asv en de Awb genoemd worden. De Subsidieregeling dorpen- en wijkenbudget gemeente Noardeast-Fryslân bepaalt aan welke activiteiten of initiatieven subsidie wordt verleend. In de subsidieregeling zijn een aantal artikelen opgenomen, verdeeld over vier paragrafen. In paragraaf 2 wordt de regeling basisondersteuning dorpsbelangen en wijkraden toegelicht. Dit is een jaarlijkse aan te vragen subsidie.
    [Show full text]
  • Download West-Friesland-West
    PRACHTLANDSCHAP NOORD-HOLLAND! Leidraad Landschap & Cultuurhistorie Ensemble: West-Friesland West 2018 Westfriese Omringdijk © Theo Baart West-Friesland West | Provincie Noord-Holland | 2 CONTEXT De Westfriese Omringdijk vormt een herkenbare omlijsting van het oude zeeklei- landschap van West-Friesland. Hierin liggen diverse droogmakerijen. In het Westfriese landschap zijn lokale landschappelijke verschillen ontstaan door de ontstaans- geschiedenis, de strijd tegen het water, de ligging en vooral de groei van de steden, de mate van ruilverkaveling en de huidige dynamiek. Het westelijk deel van West- Friesland heeft landschappelijk gezien veel verwantschap met West-Friesland Midden en Oost, maar heeft wel deels een eigen ontstaansgeschiedenis en karakteristieken. Dit westelijk deel ligt in de nabijheid van de Noordzeekust en is in hoge mate verstedelijkt, met Alkmaar-Noord, Schagen, Heerhugowaard en Langedijk als grotere, snel gegroeide kernen. Twee spoorlijnen, de N9 en de toekomstige Westfrisiaweg verbinden dit gebied met de omgeving. Naarmate men dichter bij Alkmaar komt heeft dit een grotere invloed op het landschap. Mielbrug, Barsingerhorn © Theo Baart West-Friesland West | Provincie Noord-Holland | 3 Uitsnede historische kaart 1850 (Topotijdreis) Uitsnede hoogtekaart (Actueel Hoogtebestand Nederland) ONTSTAANSGESCHIEDENIS West-Friesland is ontstaan uit grote hoeveelheden sediment Door de doorgaande bodemdaling en erosie ontstonden die zijn afgezet door het Zeegat van Bergen. Dit getijde- verschillende binnenmeren, zoals de Heerhugowaard (feite- bekken, dat tot ver in het binnenland reikte, zorgde voor lijk een moerasgebied), het Diepsmeer, het Daalmeer en het opslibbing met zand en klei uit zee. Hierop vestigde zich al Bleekmeer. Daarnaast kregen veel nederzettingen waterstaat- vroeg een groot aantal mensen in een relatief hoge dicht- kundige problemen.
    [Show full text]
  • PDF Viewing Archiving 300
    VU Research Portal Network infrastructure and regional development Vleugel, J.; Nijkamp, P.; Rietveld, P. 1990 document version Publisher's PDF, also known as Version of record Link to publication in VU Research Portal citation for published version (APA) Vleugel, J., Nijkamp, P., & Rietveld, P. (1990). Network infrastructure and regional development. (Serie Research Memoranda; No. 1990-67). Faculty of Economics and Business Administration, Vrije Universiteit Amsterdam. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. E-mail address: [email protected] Download date: 27. Sep. 2021 M(jo- 6j Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie ET 05348 Serie Research Memoranda Network Infrastructure and Regional Development; A Case Study for North-Holland J.M. Vleugel P. N ij kamp P. Rietveld Research Memorandum 1990-67 December 1990 vrije Universiteit amsterdam CONTENTS 1. INTRODUCTION 3 2. INFRASTRUCTURE AND REGIONAL DEVELOPMENT 3. BACKGROUND 5 4.
    [Show full text]
  • Bruggen 12 Miljoen Voor Laatste Fase Súd Ie En Wetterfront
    Juni 2019 Na twee periodes als wethouder in de gemeente Kollumerland c.a. heb ik sinds januari 2019 het voorrecht om wethouder te zijn in de gemeente Noardeast-Fryslân. Een van mijn ambities is om Noardeast-Fryslân te ontwikkelen tot een toeristisch-recreatieve topbestemming. Niet alleen voor de bezoekers aan onze regio maar juist ook voor de eigen inwoners. Want de toeristische sector levert een belangrijke bijdrage aan het voorzieningenniveau en de leefbaarheid in onze gemeente. Een van de toeristische speerpunten is de realisatie van het integrale Súd Ie Project. Inmiddels is de derde en laatste fase van het programma Súd Ie en Wetterfront Dokkum aangebroken. Met bijdragen van het Waddenfonds en provincie Fryslân kunnen we nog 12 miljoen euro investeren in het aantrekkelijker maken van het gebied rondom de Súd Ie voor watersporters en andere recreanten. Dit doen we graag samen met betrokken inwoners en ondernemers. Bijvoorbeeld door ideeën te verzamelen over hoe we juist de regio rondom de Súd Ie kunnen ‘vermarkten’. Ik nodig u van harte uit om hier de komende jaren, samen met uw dorpsgenoten, over mee te denken! U leest hier meer over op pagina 2. Nije Feart richting Oostmahorn verwijderd. Deze bomen zijn gecompenseerd door in buurtschap 12 miljoen voor laatste fase Súd Ie en Wetterfront Betterwird nieuwe bomen te planten. Het grondwerk voor de De financiering voor de afronding van Súd Ie en Wetterfront verbindingsroute start na de zomer. Dokkum is rond. Er wordt tot 2022 nog ruim 12 miljoen euro geïnvesteerd in het aantrekkelijker maken van de regio rondom Bruggen de Súd Ie voor recreanten.
    [Show full text]
  • Bodemkaart Van Schaal I:Jo O Oo Nederland
    B lade West Leeuwarden Blad 6 Oost Leeuwarden Bladen 2 West en Oost (vaste land) Bodemkaart van Schaal i:jo o oo Nederland Uitgave 1981 Stichting voor Bodemkartering De minister van Landbouw en Visserij heeft de Stichting voor Bodem- kartering opgedragen een bodemkaart van Nederland te vervaardigen op de schaal l : 50 000. Deze kaart wordt uitgegeven in bladen, genum- merd volgens onderstaande indeling van de Topografische Kaart. Bij de kaartbladen behoort een toelichting, die vaak voor enkele bladen is gecombineerd. Kaart en toelichting vormen één geheel en vullen elkaar aan. Men moet du$ beide bronnen raadplegen, als men geïnformeerd wil zijn over de bodemgesteldheid van een bepaald gebied. De uitgave is verkrijgbaar bij de boekhandel en bij PUDOC, Postbus 4, Wageningen. De kaart is ook los verkrijgbaar (gevouwen en ongevouwen) bij de Stichting voor Bodemkartering, Staringgebouw, Marijkeweg 11, post- bus 98, Wageningen; (tel. 08370-1 91 00). Bovendien worden werk- bladen uitgegeven, paarop zijn alle onderscheidingen van de bodem- kaart aangegeven, maar de kaartvlakken zijn niet gekleurd. Deze werk- bladen zijn o.a. bestemd voor gebruikers die de kaarteenheden voor een speciaal doel zouden willen samenvatten, of die bepaalde facetten van de bodemgesteldheid willen bestuderen. De Stichting voor Bodemkartering is steeds bereid nadere inlichtingen en adviezen hierover te geven. Bladindeling van de BODEMKAART van NEDERLAND schaal 1:50000 Bodemkaart van Nederland Schaal i :jo ooo Toelichting bij de kaartbladen 6 West Leeuwarden 6 Oost Leeuwarden en het vaste land van de kaartbladen 2 West Schiermonnikoog en 2 Oost Schiermonnikoog Wapeningeno o 1981/ Stichting voor Bodemkartering Druk: Van der Wiel-Luyben B.
    [Show full text]
  • Gemeente Op Maat 2010
    Kollumerland en Nieuwkruisland 1 Verklaring van tekens . = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim − = nihil − = (indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met 0 (0,0) = het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid niets (blank) = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen 2010−2011 = 2010 tot en met 2011 2010/2011 = het gemiddelde over de jaren 2010 tot en met 2011 2010/’11 = oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2010 en eindigend in 2011 2008/’09−2010/’11 = oogstjaar, boekjaar enz., 2008/’09 tot en met 2010/’11 In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen. Colofon Uitgever Inlichtingen Centraal Bureau voor de Statistiek Tel. (088) 570 70 70 Henri Faasdreef 312 Fax (070) 337 59 94 2492 JP Den Haag Via contactformulier: www.cbs.nl/infoservice Prepress en druk Bestellingen Centraal Bureau voor de Statistiek E-mail: [email protected] Grafimedia Fax (045) 570 62 68 Omslag Internet Teldesign, Rotterdam www.cbs.nl Kengetal: A-127 ISBN: 978-90-357-1848-7 © Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen, 2011. Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld. 2 Inhoud Enkele gebruikte afkortingen 2 Leeswijzer 5 1 Bevolking 6 1.1 Aantal inwoners 6 1.2 Bevolkingssamenstelling 7 1.3 Bevolkingsontwikkeling 9 2 Bouwen en wonen 13 2.1 Woonruimtevoorraad 13 2.2 Nieuwbouw en onttrekking 13 2.3 Woningwaarde 15 3 Bedrijven 17 3.1 Bedrijfsvestigingen 17 3.2 Werkgelegenheid 18 3.3 Bedrijfsgegevens 20 4 Onderwijs 22 4.1
    [Show full text]
  • Gemeente Stede Broec Bovenkarspel – Geerling 4B
    GEMEENTE STEDE BROEC BOVENKARSPEL – GEERLING 4B RUIMTELIJKE ONDERBOUWING GEMEENTE STEDE BROEC 20160491 / 05-10-2016 RUIMTELIJKE ONDERBOUWING BOVENKARSPEL - GEERLING 4B INHOUDSOPGAVE blz 1. INLEIDING 1 1. 1. Het projectgebied 1 1. 2. Geldend bestemmingsplan 2 1. 3. Leeswijzer 3 2. PROJECTBESCHRIJVING 4 2. 1. Huidige situatie 4 2. 2. Gewenste situatie 5 2. 3. Landschappelijke inpassing 7 BELEIDSKADER 10 2. 4. Rijksbeleid 10 2. 5. Provinciaal beleid 10 2. 6. Gemeentelijk beleid 12 3. OMGEVINGSASPECTEN 13 3. 1. Geluid 13 3. 2. Milieuzonering 13 3. 3. Bodem 14 3. 4. Externe veiligheid 14 3. 5. Luchtkwaliteit 15 3. 6. Ecologie 15 3. 7. Water 16 3. 8. Archeologie 18 3. 9. Cultuurhistorie 19 3. 10. Aardkundige waarden 20 3. 11. Kabels en leidingen 20 4. UITVOERBAARHEID 21 4. 1. Maatschappelijke uitvoerbaarheid 21 4. 2. Economische uitvoerbaarheid 21 5. AFWEGING EN CONCLUSIE 23 Bijlage 1 Beeldkwaliteitsplan Bijlage 2 Ecologische quickscan Bijlage 3 Watertoets en wateradvies Bijlage 4 Archeologisch onderzoek 20160491 blz 1 1. INLEIDING Op het perceel Geerling 4B te Bovenkarspel is een glastuinbouwbedrijf gevestigd dat het voornemen heeft om de bedrijfsvoering uit te breiden met een aantal kassen. Deze ont- wikkeling past niet binnen het huidige bouwvlak van 2,5 hectare. Het bouwvlak dient ver- groot te worden naar 3,5 hectare. De gemeente Stede Broec heeft laten weten in principe positief tegenover het voornemen te staan. Om de ontwikkeling juridisch-planologisch toch te kunnen regelen, wordt een omgevings- vergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan aangevraagd. Bij deze aanvraag moet worden onderbouwd dat er sprake is van een goede ruimtelijke ordening.
    [Show full text]
  • Bestuursverslag 2019 ARLANTA “Kinderen De Wereld Leren Lezen”
    Bestuursverslag 2019 ARLANTA “Kinderen de wereld leren lezen” Werkveld: Financiën Datum: Juni 2020 Vastgesteld: Advies GMR: Eerst volgende toetsing: Gewijzigd: Advies GMR: Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2 Voorwoord .............................................................................................................................................. 3 1. Inleiding ............................................................................................................................................... 5 2. Missie en visie ...................................................................................................................................... 7 3. Organisatie ........................................................................................................................................ 10 4. Personeel ........................................................................................................................................... 29 5. Onderwijs .......................................................................................................................................... 35 6. Identiteit ............................................................................................................................................ 51 7. Materiële zaken en huisvesting ........................................................................................................
    [Show full text]
  • Dagblad Voor West-Friesland
    donderdag No. 49. n december 1941. *- Ie JAARGANG — ABONNEMENTSPRIJS ADVERTENTIEPRIJS: voor geheel Nederland 2.35 per 3 mnd. 16 cent per regel, contracten speciaal tarief. Losse nrs. 5 cent. - ’Zaterdag 10 cent. DAGBLAD VOOR Inzending der adv. tot 's morgens 10 uur. WEST-FRIESLAND Advertenties); BUREAU HOORN: HOOFDREDACTEUR: F. BUTTER, HOORN. Plv. JAC. BROERSEN, HOORN. BUREAU ENKHUIZEN, (Red. en - NANNE SLUISSTRAAT 11. KLEINE NOORD 7-9, TEL. 210. Adres algemeene redactie en administratie: Kleine Noord 7-9, Hoorn. (Bureau geopend dagelijks van 8—6 uur, REDACTEUR: JAC. GROOT. Zaterdags tot 1 uur.) Telefoon 210. - Postrekening 434000. Abonnementen bij: JORDENS, KoekebaMcerstraat. Dit nr. bestaat uit 6 bladzijden. Het verlies van de Engelsche De wapens moeten slagschepen. beslissen. pen en een groot aantal andere eenheden Onoverbrugbare Ook de „King George” van de vijanden van Japan, in het bijzonder klooftusschen door het tot zinken brengen van de „Prince Japan en de V. S. vernietigd? of Wales" en de „Repulse" vlak voor Singa- pore, is, naar men in Berlijn mededeelt, niet ’s-GRAVENHAGE, 10 Dec. alleen de verhouding der strijdkrachten ter Door het uitbreken der vijandelijkheden zee in het Verre Oosten geheel anders ge- den Stillen Oceaan is de huidige oorlog Volgens den Britschen berichtendienst worden, doch behoort ook de legende van ï?t~J een tweeden wereldoorlog geworden, is te Londen officieel bevestigd, dat het de onaantastbaarheid van de Britsche po- dit zin vele jaren reeds werd een botsing tusschen slagschip „Prince of Wales" en de slag- sitie ter zee in gebied, in zekeren e Japansche aanspraken onder de oogen van de Britsch-Indiërs, tot op de leiding in kruiser „Repulse" tot zinken zijn ge- deskundige ' imperialisme het verleden In kringen alhier en het der V.
    [Show full text]
  • Open Akkercomplexen in Friesland
    OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Jeroen Wiersma 1 OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Groningen, november 2013 Auteur: Jeroen Wiersma Onder Begeleiding van: prof. dr. ir. Th. (Theo) Spek (hoogleraar Landschapsgeschiedenis, RUG) Tweede lezer: dr. Oebele Vries (Universitair docent Oudfries en Friese Geschiedenis RUG) Deze masterscriptie is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Faculteit der Letteren. VOORWOORD De masterscriptie die voor u ligt is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis. Deze master heb ik gevolgd aan de Rijksuniversiteit Groningen, nadat ik aan dezelfde universiteit mijn Bachelor in Geschiedenis had behaald. Al vanaf het derde studiejaar heeft de regionale agrarische geschiedenis mij weten te boeien. Tijdens mijn masteropleiding ben ik vooral geïnteresseerd geraakt in de bodemkunde als bron voor onderzoek. Het bestuderen van de open akkercomplexen in Friesland, met speciale aandacht voor de ikkers van Westergeest heeft mij de mogelijkheid geboden om meer thuis te raken in de regionale agrarische geschiedenis, en tevens ervaring op te doen met de praktische kant van de bodemkunde. Graag wil ik mijn begeleider prof. dr. ir. Theo Spek bedanken voor alle inspirerende contactmomenten en ondersteunende commentaren. Dankzij zijn kennis van zaken die hij op enthousiaste manier met mij heeft gedeeld ben ik tot aan de eindstreep gemotiveerd gebleven. Het was dr. Oebele Vries die mij heeft geïntroduceerd in de boeiende geschiedenis van Westergeest en omstreken.
    [Show full text]
  • Vernoemingsreeks Bote
    Bote! Vernoemingsreeks vanaf Bote Cornelis Radsma Hij kwam ooit, naar de overlevering wil, op het onzalige idee, om zijn goed lopende steenhouwerij te combineren met een viswinkel. En waarom ook niet? Mijn overgrootvader zaliger - want over hem gaat het - heette Bote Cornelis Radsma. Bote Cornelis Radsma en Pauline Allegonda van Amstel. Ik heb hem zelf nooit gekend, want hij overleed in het jaar van mijn verwekking. Toch vond ik Bote altijd al een intrigerende roepnaam. Het klinkt oer-Fries en dat klopt ook, want Bote leefde weliswaar het overgrote deel van zijn bestaan in Haarlem, maar hij bleek geboortig van Berlikum. Nader speurwerk naar zijn voorouders leverde een stamreeks op, die de opkomst en wederwaardigheden van een Harlinger uurwerkmakers- en vroedschapsfamilie toont. 1 In de achttiende eeuw gaat het de familie voor de wind. Pater familias Jacob Harmens ziet zijn kroost opwassen naar grandeur, met heuse patriciërstrekjes. Maar zoals dat vaker gaat: na die glansrijke en achtenswaardige periode op het kussen wordt de welvaart wat wormstekig en er breken - althans voor sommige takken van de familie - beduidend minder vette tijden aan. Dat alles staat natuurlijk borg voor belangwekkende genealogische verpozingen. Wat mij betreft verdient de familie dan ook te gelegener tijd een uitgebreidere publicatie. 1 Maar hoe belangwekkend ook, dat is niet waar het in deze pennenvrucht om draait. Vandaar dat ik hier vooralsnog zou willen volstaan met een stamreeks Radsma, vervat in het tweede deel van dit artikel. Terug naar die voor mij fascinerende voornaam dus: Bote. Bij het opstellen van wat ik enigszins vrijmoedig zou willen betitelen als een vernoemingsreeks, geraakte ik gaandeweg een fiks eind terug in de tijd.
    [Show full text]