© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional ATC INFORMATIE Nieuws van de Vereniging van Automobieltechnici ATC Geen zege, toch winst voor Twentse zonne-auto Vorig jaar september stoof de Nuna 3 naar de derde opeenvolgende Delftse zege in de World Solar Challenge. In de schaduw van dit succes streed nog een Nederlands studententeam onder de brandende zon van de Australische woestijn, dat van de TU- Twente. Exclusief voor ATC-afdeling Twente vertelde dit ‘Solutra-team’ zijn verhaal.

Eens per twee jaar raast een stoet Twentse zonne-auto Solutra klaar situatie, én een buitenkansje voor Die oplossing bleek in de afkeur te van door de zon aangedreven au- stond om in de windtunnel getest AMT om een flinke dosis bijzonde- zitten: “De gebruikers en fabrikan- to’s door Australië, van Darwin te worden lag het team op één re voertuigtechniek op de pagina’s ten van ruimtevaartzonnecellen naar Adelaide. Ten tijde van de één aspect ernstig achter op het ambi- te zetten. stellen extreem hoge eisen. na laatste uitvoering van deze tieuze schema, het werven van Vandaar dat er af en toe afkeurpar- World Solar Challenge, in septem- sponsors. En dus onderging het Ruimtevaarttechniek tijen met heel kleine optische ber 2003, kwam bij een groepje team een reorganisatie en gingen Op naar de techniek dus. De orga- defecten op de markt komen.” Het Twentse TU-studenten het idee op de studenten vol op zoek naar nisatie van de Solar Challenge Twentse Solarteam wist beslag te om in 2005 met een eigen zonne- leveranciers van geld en hightech bindt de zonnevoertuigen aan leggen op zo’n partij met een auto deel te nemen. Ze formuleer- materiaal. maximale maten. Lengte en breed- prima prijs-kwaliteitverhouding, den meteen een ambitieus doel: Dat bleef niet zonder succes. Eén te mogen maximaal 5 en 1,8 meter rendement: 24,5%, kosten: 20 dol- een winnend team vormen. En dus van de sponsors die het team aan- zijn. En omdat de wedstrijd op de lar per cel. was er werk aan de winkel. Er trok was Bennie Vredegoor. Zijn openbare weg wordt gereden tus- moest een werkplek komen, een autostoffeerbedrijf was bereid sen het gewone verkeer is er even- Monnikenwerk website, een huisstijl, een business- kosteloos de stoel van de Solutra te eens een minimum eis voor de Het zonnedek waarop die cellen plan en het team moest veel, heel leveren, mits... het studententeam ooghoogte van de zonnepiloot. een plaatsje moesten krijgen heeft veel gaan leren, onder meer bij na afloop van de race in zijn Daarmee ligt de vorm van de auto bij voorkeur de aerodynamisch andere internationale wedstrijden bedrijf een lezing zou geven voor voor een goot deel vast: een groot optimale druppelvorm, zo bereken- en tijdens colleges op de TU-Delft. de leden van de ATC-Twente. Een ‘zonnedek’ met daarop een klein de de luchtweerstandssoftware van Toen begin 2005 een model van de schoolvoorbeeld van een win-win cockpitruitje en eronder drie drup- het team. “Maar”, legt Joost pelvormige wielkasten. Kuckartz uit: “De zonnecellen zijn Op dat zonnedek van 9 m2 passen dunner dan papier en breek- een kleine 3000 zonnecellen van 4 baarder dan glas. De meeste teams bij 8 centimeter. “De kwaliteit van werken met blokken of vellen van die zonnecellen is bepalend voor aan elkaar gesoldeerde cellen die het succes in de race”, vertelt TU- op de auto geplakt worden. Maar student Joost Kuckartz aan zijn net als een vel papier kun je zo’n publiek van Twentse ATC-leden: vel zonnecellen maar in één rich- “Silicium zonnecellen zoals we die ting tegelijk buigen. Dat betekent op daken van huizen aantreffen dat de vorm van je auto aan de zijn niet duur, maar zetten niet bovenkant ook maar in één rich- meer dan 10 tot 15% van het zon- ting gekromd kan zijn.” licht om in elektrische energie. De Het Solutra-team besloot zich niet zonnecellen die in de ruimtevaart bij die beperking neer te leggen: worden gebruikt presteren beter. “De aerodynamisch optimale vorm Ze kunnen tot wel 33% rendement is zowel bol in de lengte als in de halen. Maar ze hebben ook een breedte. Dus hebben wij toch voor nadeel: ze kosten 250 dollar per die vorm gekozen.” In plaats van Is Captain Spock geland in het autostoffeerbedrijf van Bennie Vredegoor? cel. Doe dat maal 3000 en je blokken van zonnecellen kreeg de Nee, dit is het zonnedek van de Solutra, de zonne-auto van het Twentse uni- begrijpt dat we voor een andere bovenkant van de auto daarom een versiteitsteam. oplossing moesten kiezen.” bekleding van zonnecelstrings.

1 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional Kuckartz: “Eén zonnecel levert 2,5 V. Om de motor de juiste spanning Ultralicht comfort te geven moeten er 34 in serie staan. Daarom hebben we het Het stoeltje van teamsponsor oppervlak bekleed met strings van Vredegoor heeft een kuip van 17, die per twee in serie geschakeld carbon. Daarover zit een vulling staan.” Om er zeker van te zijn dat van ultralicht 3D-technisch textiel er zo min mogelijk oppervlakte dat toch veerkrachtig is en na onbenut bleef, berekende de com- belasting weer gemakkelijk zijn puter de plaats van iedere afzon- oorspronkelijke vorm aanneemt. derlijke string. Het stoeltje is bekleed met een Het werken met cellenstrings in stof die extreem luchtdoorlatend plaats van cellenblokken stelde is. Dankzij twee luchtlumbaal- Teamlid Rob Reilink demonstreert de extra eisen aan het team. steunen in het hoofd- en schou- zit, of liever de lig, in het Solutra- Kuckartz: “De meeste teams laten dergedeelte vinden alle vier de stoeltje. ATC-gastheer Bennie de cellenblokken bij een gespeciali- teampiloten een goede ‘lig’ in Vredegoor produceerde het. seerd bedrijf samenstellen. Dat het stoeltje. Een ingebouwde kost ongeveer net zo veel als de cel- ventilator voert hun transpira- waarin de temperatuur onder de len zelf. Wij hebben de strings zelf tievocht continu af. Geen over- Australische zon gemakkelijk tot gebouwd, dat was monnikenwerk.” bodige luxe in een minicockpitje boven de 40 °C kan oplopen. ● Voor het team betekende het alle cellen doormeten en sorteren om zo strings met exact dezelfde out- Maar helaas, dat kan alleen als de men. Onderweg werd het model put te kunnen samenstellen, en accu al een paar uur buiten gevoed met gegevens als de (bena- vervolgens iedere uiterst kwetsbare gebruik is. ’s Nachts dus. Overdag derde) beladingstoestand van de cel afzonderlijk met acht soldeer- zit er niets anders op dan heel accu, de toestand van de weg, het verbindingen aan de volgende nauwkeurig te meten wat er in- en weer ter plaatse en het weer over bevestigen, een precisieklusje van uitgaat.” twee uur. Die laatste informatie 1500 uur. kwam vanuit een team-weerauto Racestrategie die met 100 tot 200 kilometer Duur en kwetsbaar De zonne-auto bevat nog veel voorsprong het landschap door- Een volgend belangrijk onderdeel meer hightech, de Powerpoint kruiste. Dankzij al die input gaf is de accu. Het wedstrijdreglement Trackers die onder alle omstandig- Mockings model antwoord op vra- staat een accucapaciteit van 5,5 heden het maximale vermogen uit gen als: ‘Er drijven wolken over, kWh toe. Kuckartz: “In loodaccu’s de zonnecellen halen, de borstello- moet de snelheid nu omlaag of uitgedrukt is dat ongeveer 150 kg. ze driefase gelijkstroommotor in juist omhoog om weer snel in de Lithium-ion accu’s zijn beter, maar het achterwiel, de extreem smalle volle zon te rijden? een lithium-polymeer accu heeft achterwielophanging, het kool- een nog weer anderhalf keer zo stofvezelchassis en niet te vergeten Pure winst grote energiedichtheid. Zo kom je de telemetrie, die alle boordgege- Aan het einde van de race bleken op 29,2 kg voor 5,5 kWh.” En dus vens doorseint naar de volgkara- techniek en strategie samen goed kreeg de Solutra een lithium-poly- vaan. Van daaruit wordt de race- voor een negende plaats. Op de meer accu, alhoewel die ook niet strategie bepaald. Voor succes in vraag op welke onderdelen win- zonder nadelen is: “Zo’n accu is de Solar Challenge is de strategie naar Nuna 3 zich onderscheidt van niet alleen erg duur, 30.000 euro, net zo belangrijk als de techniek. de Solutra is Kuckartz heel duide- maar tevens erg kwetsbaar. Wordt Teamlid Ceriel Mocking is zelfs lijk: “De banden en de zonnecel- hij te ver opgeladen, dan is het afgestudeerd op het computermo- len. In het begin van de race reden meteen gebeurd en wordt hij te del dat hij ontwierp voor de race- we te vaak lek. We hebben onvol- diep ontladen dan kun je hem ook strategie van de Solutra. doende kunnen testen op het weggooien. Dat zou nog niet zo De auto, de af te leggen weg, en Australische asfalt, dat scherper en erg zijn, als je de ladingstatus het weer zijn zo nauwkeurig ruwer is dan het onze. En wat de nauwkeurig zou kunnen bepalen. mogelijk in zijn model opgeno- zonnecellen betreft, de Delftse leveren gewoon net wat meer ener- gie.” “En, hoe was Australië?”, Toch vindt hij dat het doel, ‘een teamstrateeg Ceriel Mocking winnend team vormen’, gehaald is: kreeg die vraag met regel- “We hebben een schat aan erva- maat na terugkomst. Zijn ring opgedaan en moet je kijken antwoord: “Geen idee ik heb wat er staat, een prachtige basis alleen mijn laptop gezien.” voor een nog beter vervolg in 2007. Zijn computermodel bepaal- Dat is pure winst.” ● de de racestrategie van de Solutra. Erwin den Hoed

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 2