DOCSLIB.ORG

Wokół Reportażu Podróżniczego. T. 3, Lucjan Wolanowski (1920-2006

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Wokół Reportażu Podróżniczego. T. 3, Lucjan Wolanowski (1920-2006 Wokó³ reporta¿u podró¿niczego NR 2683 Wokó³ reporta¿u podró¿niczego Tom 3 Lucjan Wolanowski (19202006) Studia szkice materia³y pod redakcj¹ Dariusza Rotta i Mariusza Kubika Wydawnictwo Uniwersytetu l¹skiego Katowice 2009 Redaktor serii: Historia Literatury Polskiej: Marek Piechota Recenzent: Jacek Kolbuszewski Zdjêcie na ok³adce: Lucjan Wolanowski w swoim warszawskim mieszkaniu przy ul. Odo- lañskiej 23 m. 9, po³owa lat szeædziesi¹tych XX w. Fotografia z Archiwum Lucjana Wola- nowskiego Fotografia na I wklejce autorstwa Mariusza Kubika wykonana zosta³a w Warszawie w lipcu 2001 r. Publikacja bêdzie dostêpna po wyczerpaniu nak³adu w wersji internetowej: l¹ska Biblioteka Cyfrowa www.sbc.org.pl Fot. Mariusz Kubik Traktujcie, proszê, tê opowieœæ jako ilustracjê pewnej starej prawdy, której ja sam uczy³em siê przez wiele lat i wiele dziesi¹tków tysiê- cy kilometrów wêdrówek w rejonie Oceanu Spokojnego. Prosta to prawda: w krajach po³o¿onych dalej ni¿ daleko, nie staraj siê byæ m¹drzejszy ni¿ ci, którzy tam byli ju¿ dawno przed tob¹... Lucjan Wolanowski: Westchnienie za Lapu-Lapu Ludzka strona opowieci1 Zamiast wstêpu Na pocz¹tku lutego 2000 roku kierowana przeze mnie wówczas re- dakcja Gazety Uniwersyteckiej U. Miesiêcznika Uniwersytetu l¹skie- go otrzyma³a list od Pana Lucjana Wolanowskiego. Natychmiast odpo- wiedzia³em, zapraszaj¹c Pana Lucjana do wspó³pracy. Od tego czasu wy- padki potoczy³y siê b³yskawicznie w drugiej po³owie lutego otrzyma³em kolejny list: W uprzejmej odpowiedzi na list z 11 lutego, chcia³bym podziêkowaæ za mi³y list, ¿yczliwy tekst powiêcony mej osobie2, a tak¿e propozycjê wspó³pracy. Mylê, ¿e by³by tu na miejscu tekst pod roboczym tytu³em Nowe opowieci Mórz Po³udniowych. Punktem wyjcia by³oby jak sobie wy- obra¿am wyjanienie tak zwanego kultu cargo, czyli zjawiska zwanego te¿ John Frum. Nie jestem naukowcem, ale napisa³bym o tych zjawi- skach, jako ¿e w epoce odrzutowców realia Mórz Po³udniowych wygl¹- daj¹ zupe³nie inaczej ni¿ za czasów Londona czy Conrada. Gdyby pomys³ mój mieci³ siê w formule redagowanego przez Pana miesiêcznika, to proszê o przekazanie mi informacji o objêtoci, jaka by³a- by do przyjêcia. Niestety, nie piszê na komputerze, wiêc dla mej orientacji proszê o podanie, ile wierszy na stronie no i, ile stron. O ile moja propozycja mija siê z oczekiwaniami redakcji, to zastano- wi³bym siê nad innym tematem3. 1 Tytu³ zaczerpniêty z tekstu wywiadu prasowego udzielonego Lucjanowi Foglowi (¯ycie Warszawy, 11.10.1959). Na pytanie: Jaki rodzaj reporta¿u pana najbardziej interesuje? Lucjan Wolanowski odpowiedzia³: To, co zwie siê »the human side of the story«, czyli ludzka (nie Lucka!) strona opowieci. Wszystko, co opowiada siê z punktu widzenia zwyczajnego Czytelnika powinno byæ ciekawe. 2 Chodzi o tekst Mariusza Kubika, zamieszczony w lutym 2000 roku na 80-lecie urodzin pisarza: Lucjan Wolanowski reporter na zakrêtach dziejów. Gazeta Uniwersyte- cka U, nr 5(72). 3 Orygina³ w archiwum Dariusza Rotta. 6 Ludzka strona opowieci... Propozycja ta zdecydowanie nie mija³a siê z oczekiwaniami redak- cji, tym bardziej ¿e zaczêlimy wówczas realizowaæ pomys³ tworzenia miesiêcznika akademickiego o charakterze uniwersytecko-spo³eczno- -kulturalnym. Nie by³o wiêc jakichkolwiek problemów, by ówczesny Rektor Uniwersytetu l¹skiego Profesor Tadeusz S³awek, ujawniaj¹c swo- je zainteresowania miêdzy innymi Morzami Po³udniowymi, zaakcepto- wa³ ten projekt. Nie wiedzia³em, nie mog³em wówczas wiedzieæ, ¿e bêdzie to pocz¹- tek kilkuletniej i niezapomnianej przygody intelektualnej wspó³pracy z Panem Lucjanem Wolanowskim, koordynowanej przez Pana Mariusza Kubika, wówczas dziennikarza Gazety Uniwersyteckiej U i bliskiego wspó³pracownika Pana Lucjana. Pan Mariusz nie szczêdzi³ czasu, aby tek- sty przepisywaæ, opracowywaæ i uzupe³niaæ o materia³ ilustracyjny. W latach 20002003 w 28 numerach ukaza³y siê teksty autorstwa Pana Lucjana (wczeniej wspó³pracownika miêdzy innymi wiata, Dooko- ³a wiata, Kontynentów, Poznaj wiat czy d³ugoletniego korespon- denta Przekroju), a nasz miesiêcznik wzbogaci³ siê o sta³e, regularnie czytywane rasowe reporta¿e podró¿nicze. Mój pierwszy kontakt z twórczoci¹ Pana Lucjana mia³ jednak miej- sce znacznie wczeniej. Jako m³ody ch³opak czytywa³em namiêtnie Kon- tynenty, a trzydzieci lat temu w biblioteczce mojego Ojca znalaz³em trzecie wydanie klasycznej australijskiej ksi¹¿ki Lucjana Wolanowskie- go Poczta do Nigdy-Nigdy. Reporter w kraju koala i bia³ego cz³owieka, licz¹ca sobie czterdzieci arkuszy drukarskich. Nie stanowi³o to prze- szkody dla nastolatka, który z wypiekami na twarzy poch³on¹³ wówczas tê relacjê. Do dzisiaj mam przed oczyma zdjêcie parowozu (zwanego przez L. Wolanowskiego pieszczotliwie samowarkiem) ci¹gn¹cego poci¹g przez pustynny szlak do Alice Springs w samym sercu Australii i znajdu- j¹ce siê na s¹siedniej stronie zdjêcie fragmentu najd³u¿szej na wiecie kolejowej linii prostej, licz¹cej 530 kilometrów! Byæ mo¿e wówczas wsia- d³em na jakiej stacji do jakiego poci¹gu... i tutaj gdzie tkwi¹ korzenie moich zainteresowañ podró¿ami i podró¿opisarstwem, podobnie jak mia³o to miejsce kilkadziesi¹t lat wczeniej z m³odym Lucjanem Wolanowskim, który: z wypiekami na policzkach [...] w mundurku z niebiesk¹ tarcz¹ poch³ania³ specjalny numer »Wiadomoci Literackich« powiêcony Japo- nii i pisa³ o tym: Mam po dzi dzieñ przed oczyma zdjêcie wagonu motorowego, uru- chomionego przez Japoñczyków na szlakach Mand¿urii. Zachwalany jako Super Express Asia, poci¹g ten mkn¹³ przez moj¹ wyobraniê [...]. W nieforemnej sylwetce motorowego wagonu widzia³em symbol podró¿y Ludzka strona opowieci... 7 przez dalekie kraje. Pojechaæ Zobaczyæ, pojechaæ zobaczyæ! stuka³y ko³a poci¹gu z uczniowskiej lektury4. W styczniu 2001 roku mia³em okazjê po kilku rozmowach telefo- nicznych i wymianie korespondencji odwiedziæ Pana Lucjana w jego mieszkaniu przy ulicy Odolañskiej w Warszawie. Piêæ lat póniej 20 lutego 2006 roku Lucjan Wolanowski uda³ siê w swoj¹ ostatni¹ i najd³u¿sz¹ Podró¿. *** Niech dzisiaj wolno nam bêdzie nie bez wzruszenia i dobrych wspo- mnieniowych myli dedykowaæ kolejny, trzeci ju¿, tom redagowanej przeze mnie serii Wokó³ reporta¿u podró¿niczego5 Panu Lucjanowi Wo- lanowskiemu, znakomitemu podró¿nikowi i reporta¿ycie. Dziêkujê wszystkim, którzy zechcieli przyj¹æ zaproszenie do tego tomu. 4 L. Wolanowski: Westchnienie za Lapu-Lapu. Reporter na najdalszym Dalekim Wschodzie. Warszawa 1976, s. 13. 5 Wokó³ reporta¿u podró¿niczego. Red. E. Malinowska, D. Rott przy wspó³pracy A. Budzyñskiej-Dacy. [T. 1]. Katowice 2004, 248 s.; Wokó³ reporta¿u podró¿niczego. T. 2. Red. D. R o t t. Katowice 2007, 167 s. Dariusz Rott Katowice, 23 maja 2008 r. Lucjan Wolanowski kronika ¿ycia i twórczoci 26.02.1920 W Warszawie urodzi³ siê Lucjan Kon, czwarte z kolei dziecko Henryka W. Kona oraz Ró¿y Wolanowskiej. Wczeniej na wiat przychodz¹ jego siostry: El¿bieta (El¿unia) (19082007), Julia (19121912) i Irena (1914 2004). Lata dwudzieste Rodzina Konów mieszka w Warszawie przy ul. Królewskiej 25. Ojciec Lucjana jest praktykuj¹cym adwokatem, matka nie pracuje, zajmuje siê domem. Przy ul. Glinianej 5 prosperuje, za³o¿ona jeszcze w XIX wieku przez Majera Wolanowskiego (18441900), pradziada Lucjana, Fabryka rub i Drutu J. Wolanowski S.A., któr¹ kieruje syn Majera, Jerzy. Z okazji 50-lecia istnienia fabryki, w lutym 1924 roku ukazuje siê artyku³ pt. Do- brze zas³u¿ony jubileusz 50-lecia istnienia warszawskiej Fabryki rub i Drutu J. Wolanowski Sp. Akc. (wiat. Pismo tygodniowe ilustrowane 1924, nr 8), z fotografiami J. Ró¿ewicza. 1932 9 stycznia w wieku 49 lat umiera matka Lucjana Ró¿a Wolanowska (ur. 9.12.1883), która przez ostatnie lata choruje na grulicê nerek i prze- bywa w licznych sanatoriach. Zostaje pochowana na warszawskim Cmen- tarzu ¯ydowskim przy ul. Okopowej 49/51 (ulica 1, kwatera 2). Lucjan Kon uczêszcza do warszawskiego Gimnazjum Mêskiego im. Miko³aja Reja. 1933 25 padziernika w wieku 68 lat umiera Jerzy Wolanowski (ur. 20.04. 1865), syn Majera Wolanowskiego, prezes zarz¹du i dyrektor Warszaw- skich Fabryk rub i Drutu J. Wolanowski S.A. Zostaje pochowany w alei g³ównej warszawskiego Cmentarza ¯ydowskiego przy ul. Okopowej 49/51. 10 Lucjan Wolanowski kronika ¿ycia i twórczoci 1934 Choruje na grulicê nerek, na któr¹ dwa lata wczeniej umar³a jego matka. Konsekwencj¹ choroby jest przeprowadzona w Krakowie ope- racja usuniêcia prawej nerki. Pocz¹tkowo planuje przenieæ siê do szko- ³y z internatem w Pszczynie (jego ojciec jest w tym czasie adwoka- tem ksiêcia pszczyñskiego Bolka von Pless), jednak ostatecznie trafia do Gimnazjum Sanatoryjnego Mêskiego dra Jana Wieczorkowskiego w Rabce. 19351938 Redaguje z kolegami (miêdzy innymi z Jackiem Woniakowskim, pó- niejszym historykiem sztuki i publicyst¹ katolickim) szkoln¹ gazetkê Szczebioty. Opiekunem pisma jest wychowawca klasy oraz polonista prof. Jan Kucza. W czasie studiów poznaje Aleksandra Keinera (Aleksandra Ziemne- go, ur. 1924), póniejszego publicystê i pisarza, oraz Magdalenê Moraw- sk¹ (19221944) z pobliskiej szko³y ¿eñskiej panien Szczuka. Wród ko- legów w klasie, szkole i internacie znaleli siê miêdzy innymi Jerzy Loe- wenstein, bracia Henryk i Micha³ hr. Sobañscy, Gustaw Schreer, Gabriel Rechowicz, Jacek Woniakowski, Aleksander Larisch-Nimsdorf, Józef hr. Jezierski, Jerzy Christ, Jan Papierz, Jacek Kaden, Zbigniew Mieszkowski, Kazimierz Stamirski, Jerzy Holewiñski. 1936 Z artyku³u 16-letniego Lucjana Kona pt. Prima Aprilis (Szczebioty, nr 7 z 5.04.1936): Staro¿ytny zwyczaj obchodzenia dnia pierwszego kwiet- nia bierze swój pocz¹tek z antycznego
Load more

Recommended publications
  • The Con Ress'
    REPORT RESUMES ED 0'49 025 FL 000 826 ANNUAL REPORT TO THE CONGRESS ON THE INTERNATIONAL EDUCATIONAL AND CULTURAL EXCHANGE PROGRAM, FISCAL YEAR 1966. DEPARTMENT OF STATE, WASHINGTON, D.C. PUB DATE 14 AUG 67 EDRS PRICE NF -$0.50 HC-$4.60 113P. DESCRIPTC'AS- *INTERNATIONAL EDUCATION, *INTERAGENCY COORDINATION, *PROGRAM DESCRIPTIONS, *CULTURAL EXCHANGE, *GOVERNMENT ROLE, GEOGRAPHIC REGIONS, CULTURAL ACTIVITIES, STUDY ABROAD, SCHOLARSHIPS, YOUTH PROGRAMS, STATISTICALDATA, STUDENT EXCHANGE PROGRAMS, TEACHER EXCHANGE PROGRAMS,FEDERAL AID, FULBRIGHT HAYS ACT, INTERNATIONAL EDUCATION ACT, AFTER BRIEF DESCRIPTIONS OF THE 1966 INTERNATIONAL EDUCATION ACT AND THE CENTER FOR EDUCATIONAL COOPERATION, THIS REPORT PRESENTS A SERIES OF PROGRAMDESCRIPTIONS. A TWENTIETH ANNIVERSARY CELEBRATION OF THE FULBRIGHT ACT BROUGHT TOGETHER WORLD GOVERNMENT OFFICIALS ANDOUTSTANDING EDUCATORS UNDER THE THEME OF "DIVERSITY AND INTERDEPENDENCE THROUGH INTERNATIONAL EDUCATION." PROGRAMS FORVARIOUS GEOGRAPHICAL AREAS ARE SURVEYED. USIA EDUCATIONAL AND CULTURAL ACTIVITIES ARE DESCRIBED, AS AREMULTILATERAL AND SPECIAL ACTIVITIES. THERE ARE SECTIONS ON CULTURAL PRESENTATIONS, THE BOARD OF FOREIGN SCHOLARSHIPS, SERVICESTO VISITORS, AND THE COORDINATION OF EDUCATIONAL AND CULTURAL PROGRAMS. OTHER PROGRAMS AND DEVELOPMENTS INCLUDE AMERICAN-SPONSORED SCHOOLS ABROAD, TEENAGE PROGRAMS, A UNIVERSITY AFFILIATION PROGRAM, MULTINATIONAL EXCHANGE PROJECTS, AND AN EAST-WEST CENTER. AN APPENDIXCONTAINS STATISTICAL TABLES ON NUMBER OF EXCHANGE WITH ALL OFTHE COOPERATING COUNTRIESi FIELDS OF INTEREST, AND 1966FINANCES. (AF) tv MO= IMPEND - r s to to Via 1* The Conress' c. cr.4 . ° on the .0 International EdUcational and Cultural, Exchange Program r 40 4.el O Fiscal Year's /966 Bureau ofEduCational and Cultural Affairs U.S. DEPARTMENT OF HEALTH, EDUCATION & WELFARE OFFICE Of EDUCATION THIS DOCUMENT HAS BEEN REPRODUCED EXACTLY AS RECEIVED FROM THE PERSON OR ORGANIZATION ORIGINATING IT.POINTS OF VIEW OR OPINIONS STATED DO NOT NECESSARILY REPRESENT OFFICIAL OFFICE Of EDUCATION POSITION OR POLICY.
    [Show full text]
  • Non-Communicable Diseases
    CHAPTER 6 Non-Communicable Diseases This chapter summarizes the Organization's activities in some of the more important chronic non-communicable diseases during its second decade, when, in addition to activities in the fields of mental health, dental health and nutrition, programmes and comparative studies were developed in cancer and cardiovas­ cular diseases. A start was also made in 1966 with respect to rheumatic diseases when a scientific group was convened with a view to establishing internationally agreed diagnostic criteria for the diffuse connective tissue diseases. In almost all these spheres, the main emphasis has been on basic research and relevant co-or­ dinating activities, but the training of personnel and organization of services have not been neglected. Much of the research assisted by WHO has consisted of epidemiological studies on population groups in various countries. These studies, based on the concept of multi-factorial etiology, require the simultaneous measurement and handling of many variables, such as personal characteristics, physiological func­ tions and environmental factors; they call for the development and acceptance by research workers of methods suitable for international comparative studies of population groups, and the application of advanced statistical techniques. To open the way for a more extensive use of the experimental approach in research relating to the degenerative diseases, WHO has sought out and investigated spontaneously occurring conditions in animals, comparable to human non-com­ municable diseases - especially cardiovascular diseases and cancer. CARDIOVASCULAR DISEASES Some cardiovascular diseases -arterial hypertension, rheumatic heart disease, cerebrovascular lesions and certain congenital malformations - are commonly found everywhere, though each may differ in clinical manifestations, etiology and pathogenesis.
    [Show full text]
  • Komunikaty Instytutu Bałtyckiego
    INSTYTUT BAŁTYCKI Instytut Badawczo- Naukowy KOMUNIKATY INSTYTUTU BAŁTYCKIEGO R. VIII, Z. 16 GDANSK, CZERWIEC 1972 INSTYTUT BAŁTYCKI Instytut Badawczo-Naukowy KOMUNIKATY INSTYTUTU BAŁTYCKIEGO R. VIII, Z. 16 GDAŃSK, CZERWIEC 1972 Kolegium Redakcyjne „Komunikatów Instytutu Bałtyckiego": Redaktor: Stanisław Potocki Członkowie : Stanisław Mikos, Jan Moniak, Roman ,Wapiński Adres Red~~cJ.i ~ 9~~s_k, ~l. Długi Targ 46/47,' Instytut Bałtycki / L ) GD ANS _.../ ~~ ~-u .. ,1 5564 Druk · Zakład y Graficzne w Gdańsku, Oddział w Gdyni. Zam. 1673. KOMUNIKATY INSTYTUTU BAŁTYCKIEGO GDAŃSK, CZERWIEC 1972 R. ZESZYT 16 No1man Davies GREAT BltITAIN AND DANZIG 1918-20 In November and December 1918, H was generally expected in Poland that the city of Danzig would become one of the new Republic's great­ est aŚsets, and that it would provide an important focus for fruitful contacts with the Allied Powers, especially with Great Britain. r • • ") Polish pub~icists gave confident voice to the prospects for Anglo­ -Polish co-operation at Danzig. They predicted that the port would become an Allied Naval Base at the permanent disposition of the Royal Navy, that British merchant shipping using Danzig would play a major role in ą1e economic recovery of Central Europe, that Galician Oil, for instance, would flow to Britain trough Danzig, instead of trough Ham­ burg as before the War. They argued that the reunion of Danzig with its natural Polish hinterland wo~ld ensure a prosperity denied to it ever since . the Prussian annexation of 1792, and con!emplated a return to the halcyon days of the Hanse Era when three hundred English ships a year called at Danzig.
    [Show full text]
  • Edmund Jan Osmaå—Czyk Papers
    http://oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/c8b27tmz No online items Preliminary Inventory of the Edmund Jan Osmańczyk papers Finding aid prepared by Hoover Institution Library and Archives Staff Hoover Institution Library and Archives © 2012 434 Galvez Mall Stanford University Stanford, CA 94305-6003 [email protected] URL: http://www.hoover.org/library-and-archives Preliminary Inventory of the 2013C2 1 Edmund Jan Osmańczyk papers Title: Edmund Jan Osmańczyk papers Date (inclusive): 1937-1989 Collection Number: 2013C2 Contributing Institution: Hoover Institution Library and Archives Language of Material: Polish Physical Description: 84 manuscript boxes, 1 oversize box(34.0 Linear Feet) Abstract: Correspondence, writings, and printed matter, relating to political conditions in Poland, Polish foreign relations, and international relations in general. Creator: Osmańczyk, Edmund Jan, 1913-1989 Hoover Institution Library & Archives Access The collection is open for research; materials must be requested at least two business days in advance of intended use. Publication Rights For copyright status, please contact the Hoover Institution Library & Archives. Acquisition Information Acquired by the Hoover Institution Library & Archives in 2012. Preferred Citation [Identification of item], Edmund Jan Osmańczyk papers, [Box no., Folder no. or title], Hoover Institution Library & Archives. Biographical Note Edmund Osmańczyk (1913-1989) was a Polish journalist, writer, politician, and Silesian activist. He served as parliamentary deputy from 1952 to 1961 and 1969 to 1985. His life was rather atypical for his generation of Polish intellectuals; unlike most others, who were either killed or had to leave the country, he survived the war and forty-five years of communism, and died in free Poland.
    [Show full text]
  • Stefan Zweig
    Stefan Zweig From 1949 to 2004, UNC Press and the UNC Department of Germanic & Slavic Languages and Literatures published the UNC Studies in the Germanic Languages and Literatures series. Monographs, anthologies, and critical editions in the series covered an array of topics including medieval and modern literature, theater, linguistics, philology, onomastics, and the history of ideas. Through the generous support of the National Endowment for the Humanities and the Andrew W. Mellon Foundation, books in the series have been reissued in new paperback and open access digital editions. For a complete list of books visit www.uncpress.org. Stefan Zweig A Bibliography randolph j. klawiter UNC Studies in the Germanic Languages and Literatures Number 50 Copyright © 1965 This work is licensed under a Creative Commons cc by-nc-nd license. To view a copy of the license, visit http://creativecommons. org/licenses. Suggested citation: Klawiter, Randolph J. Stefan Zweig: A Bibliography. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1965. doi: https:// doi.org/10.5149/9781469657660_Klawiter Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Names: Klawiter, Randolph J. Title: Stefan Zweig : A bibliography / by Randolph J. Klawiter. Other titles: University of North Carolina Studies in the Germanic Languages and Literatures ; no. 50. Description: Chapel Hill : University of North Carolina Press, [1965] Series: University of North Carolina Studies in the Germanic Languages and Literatures. Identifiers: lccn 65003222 | isbn 978-1-4696-5765-3 (pbk: alk. paper) | isbn 978-1-4696-5766-0 (ebook) Subjects: Zweig, Stefan, 1881-1942 — Bibliography. Classification: lcc pd25 .n6 no. 50 | dcc 016/ .838912 PREFACE To compile a completely comprehensive bibliography is a task as futile as it is seemingly vain.
    [Show full text]