A REVIEW OF STUDIES IN LENTIC SYSTEMS IN THE STATE OF SÃO PAULO, BRAZIL

Fábio de Oliveira Roque; Leny Célia da Silva Correia;Susana Trivinho-Strixino; Giovanni Strixino.

Biota Neotropica v4(n2) http://www.biotaneotropica.org.br/v4n2/pt/abstract?article+BN03104022004

Date Received 05/20/2003 Revised 07/19/2003 Accepted 08/01/2003

Laboratório de Entomologia Aquática - Depto. de Hidrobiologia - Universidade Federal de São Carlos Washington Luis, Km 235. Cx. Postal 676. Fone: 16 260-8316. Fax: 260-8310 E-mails: [email protected].; [email protected]; [email protected]

Abstract

Information on the chironomid fauna in lentic habitats in the State of São Paulo is gathered from the literature, and suggestions for future studies are provided.

Key words: Chironomidae, lentic systems, Neotropics, references

Resumo

Este trabalho reúne dados de estudos ecológicos sobre Chironomidae em ambientes lênticos do estado de São Paulo e propõe algumas sugestões para futuros estudos.

Palavras-chave:Chironomidae, sistemas lênticos, Região Neotropical, referências. http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 2 1. Introduction 2. Methodology The Chironomidae is a species rich and abundant We have tried to list all the published works on the family of aquatic Diptera. They have a Cosmopolitan distri- ecology and of Chironomidae in lentic habitats in bution, with a global number of species estimated at 8,000 the São Paulo State. Most references were obtained from to 20,000 (Coffman 1995). The family generally plays an im- Dr. Susana Trivinho Strixino’s and Dr. Giovanni Strixino’s portant role in ecological studies (Armitage et al. 1995), en- archives, from the libraries of São Paulo universities, from vironmental assessment (Rosenberg 1992), palaeoecological personal contact with authors, and from internet databases. research (Walker 1995), agricultural entomology (Ferrarese Abstracts from symposia, congresses and other meetings 1993), and chironomids can also be important for public were not considered because they do not include compre- health (Cranston 1995). hensive species lists and most of their results are published In Brazil the first observations on chironomids were in articles. Identification level and morphospecies are cited made as early as in 1805. However, modern chironomid re- here as they are written in the original references. When search began with the studies by Dr. Sebastião de Oliveira possible, we have added additional information about the in the 1940ths (Messias 2000). Then, in the 1960th Dr. Ernst environmental conditions at the sampling sites not given Josef Fittkau started working on the chironomid fauna in by the authors. We emphasize that we consider correcting the Amazonian. The project was a cooperation between the misidentifications and nomenclatural changes to be out- Instituto Nacional de Pesquisas da Amazônia (INPA) and side the scope of this article. the Max-Planck-Institute for Limnology. Fittkau (2001) pro- vides an overview of Chironomidae research in Brazil, with 3. Results and comments emphasis on the research in the Amazonian. A total of 60 studies were found (Table 1), including In the State of São Paulo, chironomid research was 31 scientific articles, 7 PhD theses, 18 master- and lower- initiated in 1971 with the study on the benthic ecology of level theses, and 4 reports. In addition, 5 personal commu- the Americana Reservoir carried out by Dr. Giovanni Strixino. nications and works in preparation were included. The ma- Later, several projects have been developed with the pur- jority of the studies are from small reservoirs in the São pose to increase the knowledge of the ecology of chirono- Carlos district. Reservatório do Monjolinho (São Carlos) is mids in reservoirs. This interest is related to the need of the most intensively studied reservoir, being the focus of 10 assessing the degree of and the impact of reservoirs on the articles. main rivers in the State of São Paulo, and larvae of A total of 276 taxa were listed in Table 2, of which Chironomidae might be used in such impacts studies. only 36 are formally named species. It is important to point Unfortunately, taxonomic studies are scarce, as can out that the number of taxa listed in Table 2 is probably be seen from the Catalog and Bibliography of Neotropical overestimated, because a given morphospecies may be listed and Mexican Chironomidae (Spies & Reiss 1996), the as “species A” in a study and “species B” in another study. Chironomidae list of the State of São Paulo (Trivinho-Strixino Chironomus, Ablabesmyia, Polypedilum and Tanytarsus & Strixino 1999), and the “Brazilian chironomid page”. Fur- are the genera most frequently recorded from the reservoirs. thermore, except for the Chironomidae larvae identification It is important to note that these genera are very species manual (Trivinho-Strixino & Strixino 1995) there is no prac- rich in the Neotropical region and undoubtedly comprise tical manual to identify this fauna in Brazil. many undescribed species. Several factors have encouraged us to gather infor- Some taxa listed in Table 2 (e.g. Ablabesmyia mation about Chironomidae studies in lentic habitats in São annulata, Kiefferulus, and Zavrelia) are not recorded from Paulo: A) the BIOTA-FAPESP Program, chiefly the project the Neotropical region by Spies & Reiss (1996), indicating “Inventory and Biology of freshwater Crustaceans, possible misidentifications. For others further studies of and Mollusks of the State of São Paulo”, which aims at the material carried out at the Laboratório de Entomologia integrating researchers and students from different labora- Aquática (UFSCar) have led to the following name changes tories and institutions to study taxonomical and ecological (previous name → actual name): Micropsectra sp. 1 (Albu- aspects of freshwater macroinvertebrates in the State of querque 1990) → Tanytarsini Gênero C (Trivinho-Strixino & São Paulo; B) the small number of references to studies in Strixino 1995); Micropsectra sp. 2 (Albuquerque 1990) → the state of São Paulo cited in Brazilian and international Tanytarsini Gênero B (Trivinho-Strixino & Strixino 1995); articles; C) the necessity to establish a baseline to support Microtendipes sp. 2 (Albuquerque 1990) → Beardius sp. 3 future studies; and D) the necessity to provide a list of (Trivinho-Strixino & Strixino 1995) → Beardius parcus Reiss Chironomidae taxa, as well as a complete bibliography, in & Sublette, 1985; Nimbocera sp. 2 (Albuquerque 1990) → order to facilitate the exchange of information among re- Nimbocera paulensis Trivinho-Strixino & Strixino, 1991 → searchers. Caladomyia ortoni Säwedal, 1981 (Trivinho-Strixino & Strixino 2003); Paracladopelma sp.1 (Trivinho-Strixino & http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 3

Strixino 1993) → Harnischia sp.1 (Trivinho-Strixino & voucher specimens of other species should also be depos- Strixino 1995); Synendotendipes (Correia 1999) → ited in well-maintained collections in Brazil. Prior to deposi- Endotribelos; Tribelos sp. 1 (Trivinho-Strixino & Strixino tion or publication specialists should verify the identifica- 1995) → Endotribelos; Cladotanytarsus (Trivinho-Strixino tion of voucher specimens, and of any other specimens of & Strixino 1995) → Caladomyia friederi Trivinho-Strixino special importance in a particular study. Taxonomists gen- & Strixino, 2000; Gênero B (Trivinho-Strixino & Strixino 1995) erally do this, while ecologists often do not. Establishing → Aedokritus coffeatus Trivinho- Strixino, 1997; Gênero A and/or improving such collections could be very helpful for sp. 4 (Trivinho-Strixino & Strixino 1995) → Fissimentum nonspecialists. desiccatum Cranston & Nolte, 1996; Gênero A sp. 2 (Trivinho- Strixino & Strixino 1995) → Fissimentum sp. 2 Cranston & Nolte, 1996; Pedionomus (Albuquerque 1990) → 3.3 Methodological aspects Polypedilum (Asheum); Asheum beckae Sublette, 1964→ • Agreeing with Fittkau (2003), high priority to taxo- Polypedilum (Asheum) beckae (Sublette, 1964); Nimbocera nomic studies is recommended. Modern chironomid tax- sp. 1 (Albuquerque 1990)→ Nimbocera rhabdomantis onomy aims at obtaining and integrating knowledge of all Trivinho-Strixino & Strixino, 1991 → Tanytarsus developmental stages. Therefore, the recommended proce- rhabdomantis (Trivinho-Strixino & Strixino, 1991), see dure is rearing of larvae to obtain pupae and adults. Admit- Trivinho-Strixino & Sanseverino (2003). tedly, this demands some effort and experience, but the ad- The high number of morphospecies shown in Table 2 vantages override these drawbacks. For example, each ad- highlights the deficiency of knowledge on Chironomidae ditional reliably associated life stage available for study taxonomy in the State of São Paulo. Most of the studies do multiplies the chances for correct identification and eco- not provide information on morphospecies, so that it is dif- logical interpretation of the species in question. Some meth- ficult to make comparisons with other works. In addition, ods for rearing chironomids were recently published by there is no standardization of morphospecies in the major- Mendes (2002); see also Epler (2001). ity of Chironomidae studies (Table 2), not even among those carried out in the same research group. • It would be inappropriate here to recommend spe- Although chironomid research has become increas- cific geographic areas for further studies, since the more ingly popular in recent years, there are many challenges to intensively sampled areas still have their fauna poorly overcome (see e.g. Epler, 2001). Recently, Lewinsohn & known. Prado (2003) suggested several actions and priorities to • A minimum standard for environmental assessment improve the general knowledge of Brazilian biodiversity, procedures should be established that would allow com- which are also valid for Chironomidae. In the present study, parisons between independent studies. This issue should we would like to focus on some particular aspects, which be discussed at future meetings. were intensively discussed at the latest Brazilian • Morphospecies concepts should also be standard- Chironomidae Symposiums: ized to allow comparative studies. We consider that, although descriptions of morphospecies do not lead to validity sta- 3.1 Cooperation tus equal to that of formally named taxa, they should be • National and international cooperation among included in theses and dissertations in order to contribute ecologists, taxonomists, biologists is fundamental to im- to standardization and to future formal descriptions. prove the knowledge of the Chironomidae in the Neotropi- • When possible, the collection of larvae, pupae and cal region, as pointed out by Fittkau (2001). adults is strongly recommended for any study involving chironomid richness. Particularly the collection of pupa exu- viae does not require elaborated methodology or instru- 3.2 Information organization ments, and adds only a few minutes to the field effort. This • There is an urgent need for organizing and pub- often also yields valuable specimens of drowned or emerg- lishing the contents of private and public chironomids col- ing adults along with the cast skins. Some methods for col- lections. lecting aquatic and terrestrial insects are described by New • Considering the expected increase in the taxonomic (1998). knowledge of the Brazilian chironomids in the coming years, Finally, the use of Chironomidae information in we suggest that new identification guides is produced and biomonitoring and biodiversity conservation programs has updated continuously. The publication of electronic keys is increased during the last decade. These applied approaches strongly recommended, following the style of e.g., Epler require that researchers from various fields cooperate and (2001). that results from different areas are considered when study- • Just like the type material of formally named taxa, ing the multiple aspects related to the Chironomidae. http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 4

Table 1. Summary of Chironomidae studies in lentic environments in the State of São Paulo, Brazil.

Entry Site (S) Reference (R) Geographic Hydrographic Area Max. Sampling No. coordinate basin depth methods R S (ha) (m) 1A Lagoa Boa Vista Albuquerque (1990) 21o57’S and Mogi-Guaçu 5.60 2.1 Sediment 47o53’W (Ekman-Birge and Hand Screen Collector) 1 B Lagoa Boa Vista Trivinho-Strixino & 22o10’S and Mogi-Guaçu 5.60 2.1 Sediment Strixino (1991a) 47o54’W (Ekman-Birge) 1 C Lagoa Boa Vista Trivinho-Strixino 21o56’39.7”S and Mogi-Guaçu 5.60 2.1 Sediment (1997) 47o50’05.9’’W (Ekman-Birge) 1 D Lagoa Boa Vista Strixino & 21o57’S and Mogi-Guaçu 5.60 2.1 Sediment o Trivinho-Strixino (1998) 47 53’W (Ekman-Birge) 2 A Lago Camargo Stripari & Henry 23o27’30”- Paranapanema 22.45 3.9 Litter bags (Reservatório (2002) 23o30’00’’S Jurumirim) and 48o36’50”- 48o38’29’’W 3 A Lagoa da Piaba Trivinho-Strixino et al. 21o36’29.3"S and Mogi-Guaçu 3.50 - Macrophytes (1998) 47o49’48.9"W (manual collection) 3 B Lagoa da Piaba Strixino et al. 21o36’29.3"S and Mogi-Guaçu 3.50 - Sediment o (1997) 47 49’48.9"W (Ekman-Birge) 4 A Lagoa das Garças Santos & Henry 23o39’S and Alto Tietê 8.86 4.6 Sediment o (2002) 46 37’ W (Petersen) 5 A Lagoa do DiogoAlves & Strixino (1997) 21o37’26.2”S and Mogi-Guaçu 69.00 3.0 Sediment Alves (1998) 47o48’24.6’’W (Ekman-Birge) 5 B Lagoa do Diogo Trivinho-Strixino et al. 21o37’26.2”S and Mogi-Guaçu 69.00 3.0 Macrophytes (1998) 47o48’24.6’’W (manual collection) 5 C Lagoa do Diogo Strixino et al. 21o37’26.2”S and Mogi-Guaçu 69.00 3.0 Sediment (1997) 47o48’24.6’’W (Ekman-Birge) 5 D Lagoa do DiogoAlves & Strixino (2000) 21o37’26.2”S and Mogi-Guaçu 69.00 3.0 Sediment o 47 48’24.6’’W (Ekman-Birge) 6 A Lagoa do Infernão Correia (1996) 21o35’S and Mogi-Guaçu 3.18 4.0 Macrophytes 47o51’W (manual collection) 6 B Lagoa do Infernão Correia & 21o35’S and Mogi-Guaçu 3.18 4.0 Macrophytes Trivinho-Strixino (1998) 47o51’W (manual collection) 6 C Lagoa do Infernão Trivinho-Strixino et al. 21o35’S and Mogi-Guaçu 3.18 4.0 Macrophytes (1998) 47o51’W (manual collection) 6 D Lagoa do Infernão Sonoda (1999) and Sonoda 21o35’S and Mogi-Guaçu 3.18 4.0 Macrophytes & Trivinho-Strixino (2000) 47o51’W (manual collection) 6 E Lagoa do Infernão Trivinho-Strixino & 21o35’S and Mogi-Guaçu 3.18 4.0 Macrophytes Strixino (2000a) 47o51’W (manual collection) 6 F Lagoa do Infernão Trivinho-Strixino et al. 21o35’S and Mogi-Guaçu 3.18 4.0 Macrophytes o (2000) 47 51’W (manual collection) 7 A Lagoa do Óleo Strixino et al. 21o35’26.9S” and Mogi-Guaçu 2.21 - Macrophytes (1997) 47o50’12.0”W (manual collection) 7 B Lagoa do Óleo Trivinho-Strixino et al. 21o35’26.9S’’ and Mogi-Guaçu 2.21 - Sediment o (1998) 47 50’12.0’’W (Ekman-Birge) 8A Lago dos Patos Roque (1999) 23o27’S and Alto-Tietê - 1.0 Sediment o 46 45’W (Ekman-Birge)

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 5

9 A Lagoa Dourada Melão & Rocha 17o55’2”S and Tietê-Jacaré 7.68 6.3 Freshwater (1996) 22o11’33”W Sponges collection 9 B Lagoa Dourada Present study 17o55’2”S and Tietê-Jacaré 7.68 6.3 Exuviae Collection 22o11’33”W 10 A Lagoa Mayaca Borghoff-Gonçalves & 21o58’02.1”S and Tietê-Jacaré 0.17 0.6 Artificial Substrates Trivinho-Strixino (1997) 47o53’01.7”W 10 B Lagoa Mayaca Trivinho-Strixino & 21o58’02.1”S and Tietê-Jacaré 0.17 0.6 Macrophytes Strixino (2000a) 47o53’01.7”W (manual collection) 10 C Lagoa Mayaca Trivinho-Strixino & 21o58’02.1”S and Tietê-Jacaré 0.17 0.6 Macrophytes Strixino (2000b) 47o53’01.7”W (manual collection) 10 D Lagoa Mayaca Trivinho-Strixino & 21o58’02.1”S and Tietê-Jacaré 0.17 0.6 Macrophytes o Strixino (2003) 47 53’01.7”W (manual collection) 11 A Lago Camargo; LagoAfonso (2002) 23o27'30"- Paranapaema 22.45; 3.9; Macrophytes Coqueiral; Lago 23o30'00"'S and 64.13; 3.5; (manual collection) Cavalos (Reservatório 48o36'50"- 0.86 2.4 o Jurumirim) 48 38'29"W 12 A Pisciculture tanks Borghoff-Gonçalves & 21o59'S and Tietê-Jacaré 0.10 1.0 Artificial Substrates (UFSCar- S. Carlos) Trivinho-Strixino (1997) 47o54'W

13 A Pisciculture tanks Campos (1999) 21o55'44.5"S and Mogi-Guaçu 0.10 1.0 Sediment (CEPTA- IBAMA- 47o22'23.7"W (Ekman-Birge) Pirassununga) 14 A Represa Nova Campos (1999) 21o55'44.5"S and Mogi-Guaçu - 5.0 Sediment o 47 22'23.7"W (Ekman-Birge) 15 A Reservatório Álvaro Rodrigues 22o9'49"S and Médio Tietê 6300.00 32.5 Sediment o de Souza Lima (Bariri) (Personal communication) 48 44'20.8"W (Ekman-Birge) 16 A Reservatório Billings Kuhlmann et al. (1997) 23o42'S and Alto Tietê 12000.00 15.0 Sediment 46o22'W (Ekman-Birge and Petersen) 17 A Reservatório Strixino & 21o58’S and Mogi-Guaçu 0.30 3.5 Sediment da Colônia Trivinho-Strixino (1998) 47o53’W (Ekman-Birge) 17 B Reservatório Trivinho-Strixino & 21o58’S and Mogi-Guaçu 0.30 3.5 Sediment da Colônia Strixino (2003) 47o53’W (Ekman-Birge and Hand Screen Collector) 18 A Reservatório Strixino & 21o58’S and Mogi-Guaçu 0.20 2.5 Sediment da Mata Trivinho-Strixino (1998) 47o53’W (Ekman-Birge) 18 B Reservatório Trivinho-Strixino & 21o58’S and Mogi-Guaçu 0.20 2.5 Sediment da Mata Strixino (1991b) and 47o53’W (Ekman-Birge and Trivinho-Strixino & Hand Screen Sanseverino (2003) Collector) 18 C Reservatório Trivinho-Strixino & 21o58’S and Mogi-Guaçu 0.20 2.5 Sediment da Mata Strixino (2003) 47o53’W (Ekman-Birge and Hand Screen Collector) 19 A Reservatório Monte H. Mendes 21o11'S and Rio Pardo 7.00 5.0 Sediment Alegre (Personal communication) 47o51'W (Ekman-Birge) and adult collections 20 A Reservatório Shimizu (1978) 22o44’S and Piracicaba 1350.00 19.0 Sediment de Americana 47o20’W (Ekman-Birge) 20 B Reservatório Shimizu (1981) 22o44’S and Piracicaba 1350.00 19.0 Sediment de Americana 47o20’W (Ekman-Birge) 20 C Reservatório Pamplin (1999) 22o44’S and Piracicaba 1350.00 19.0 Sediment

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 6

de Americana 47o20’W (Ekman-Birge) 20 D Reservatório Dornfeld (2002) 22o44’S and Piracicaba 1350.00 19.0 Sediment o de Americana 47 20’W (Ekman-Birge) 21 A Reservatório Soriano (1997) 22o29’S-22o44’S Médio Tietê 31000.00 27.5 Sediment de Barra Bonita and (Ekman-Birge and 48o34’-48o10’W Hand Screen Collector) 21B Reservatório Rodrigues 20o31’S and Médio Tietê 31000.00 32.5 Sediment o de Barra Bonita (Personal communication) 48 32’W (Ekman-Birge) 22A Reservatório Trivinho-Strixino & 21o57’S and Mogi-Guaçu 0.20 2.5 Sediment Quinta da Felicidade Strixino (1991b) and 47o54’W (Ekman-Birge) Trivinho-Strixino & Sanseverino (2003) 22 B Reservatório Strixino & 21o57’S and Mogi-Guaçu 0.20 2.5 Sediment o Quinta da Felicidade Trivinho-Strixino (1998) 47 54’W (Ekman-Birge) 23 A Reservatório Rodrigues 21o45’S and Médio Tietê 5600.00 31.7 Sediment o de Ibitinga (Personal communication) 48 59’W (Ekman-Birge) 24 A Reservatório Roque (present study) 24o 48’S and Paraná 54400.00 30.0 Sediment o de Jupiá 51 38’W (Ekman-Birge) 25 A Reservatório Pamplin (2002) 23o30'S and Alto Tietê 2568.00 17.0 Sediment o de Ponte Nova 46 00’S (Van-Veen) 26 A Reservatório Kuhlmann (1993) 22o45’-23o35’S Paraíba 18800.00 90.0 Sediment de Paraibuna and do Sul (Ekman-Birge) 44o45’-45o40’W 26 B Reservatório Anaya et al. (1997) 22o45’-23o35’S Paraíba 18800.00 90.0 Sediment de Paraibuna and do Sul (Petersen) 44o45’-45o40’W 27 A Reservatório Rodrigues 21o18’S and Médio Tietê 53000.00 - Sediment o de Promissão (Personal communication) 49 47’W (Ekman-Birge) 28 A Reservatório Rodrigues (1997) 21o36’01.5”S and Mogi-Guaçu 17.54 2.4 Sediment do Beija-Flor 47o47’03.0”W (Ekman-Birge) 28 B Reservatório Trivinho-Strixino et al. 21o36’01.5”S and Mogi-Guaçu 17.54 2.4 Macrophytes do Beija-Flor (1998) 47o47’03.0”W (manual collection) 28 C Reservatório Sonoda (1999) 21o36’01.5”S and Mogi-Guaçu 17.54 2.4 Macrophytes do Beija-Flor 47o47’03.0”W (manual collection) 28 D Reservatório Trivinho-Strixino & 21o36’01.5”S and Mogi-Guaçu 17.54 2.4 Decayed woods do Beija-Flor Strixino (2000a) 47o47’03.0”W (manual collection) 28 E Reservatório Strixino et al. (1997) 21o36’01.5”S and Mogi-Guaçu 17.54 2.4 Sediment o do Beija-Flor 47 47’03.0”W (Ekman-Birge) 29 A Reservatório Albuquerque (1990) 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Sediment do Fazzari 47o54’W (Ekman-Birge and Hand Screen Collector) 29 B Reservatório Trivinho-Strixino & 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Sediment do Fazzari Strixino (1991b) and 47o54’W (Ekman-Birge and Trivinho-Strixino & Hand Screen Sanseverino (2003) Collector) 29 C Reservatório Borghoff-Gonçalves & 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Artificial Substrates do Fazzari Trivinho-Strixino (1997) 47o54’W 29 D Reservatório Strixino & 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Sediment do Fazzari Trivinho-Strixino (1998) 47o54’W (Ekman-Birge) 29 E Reservatório Trivinho-Strixino & 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Decayed woods do Fazzari Strixino (1998a) 47o54’W (manual collection) Sediment (Ekman-Birge) http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 7

29 F Reservatório Trivinho-Strixino & 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Decayed woods do Fazzari Strixino (2000a) 47o54’W (manual collection) 29 G Reservatório Trivinho-Strixino & 21o59'S and Tietê-Jacaré 1.30 4.0 Sediment do Fazzari Strixino (2003) 47o54’W (Ekman-Birge and Hand Screen Collector) 30 A Reservatório Roque (1999) 23o27’78”S and Alto-Tietê - 2.5 Sediment o do Jaraguá 46 45’60”W? (Ekman-Birge) 31 A Reservatório Strixino (1973) 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Sediment do Lobo 47o54’W (Ekman-Birge) 31 B Reservatório Trivinho-Strixino & 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Macrophytes do Lobo Strixino (1991a) 47o54’W (manual collection) 31 C Reservatório Trivinho-Strixino & 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Sediment do Lobo Strixino (1991b) and 47o54’W (Ekman-Birge) Trivinho-Strixino & Sanseverino (2003) 31 D Reservatório Trivinho-Strixino & 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Macrophytes do Lobo Strixino (1993) 47o54’W (manual collection) 31 E Reservatório Camargo (1984) 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Macrophytes do Lobo 47o54’W (manual collection) 31 F Reservatório Strixino & 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Sediment do Lobo Trivinho-Strixino (1998) 47o54’W (Ekman-Birge) 31 G Reservatório Trivinho-Strixino & 22o10’S and Tietê-Jacaré 680.00 11.0 Macrophytes o do Lobo Strixino (2000a) 47 54’W (manual collection) 32A Reservatório Strixino & Strixino (1982) 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Sediment do Monjolinho 47o54’W (Ekman-Birge) 32B Reservatório Strixino & Strixino (1984) 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Macrophytes do Monjolinho 47o54’W (manual collection) 32C Reservatório Strixino & 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 4.0 Sediment do Monjolinho Trivinho-Strixino (1998) 47o54’W (Ekman-Birge) 32D Reservatório Trivinho-Strixino & 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Sediment do Monjolinho Strixino (1998b) 47o54’W (Ekman-Birge) 32 E Reservatório Correia (1999) 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Sediment do Monjolinho 47o54’W (Ekman-Birge) Artificial Substrates; Macrophytes (manual collection) 32 F Reservatório Léo (1999) 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Sediment do Monjolinho 47o54’W (Ekman-Birge) 32 G Reservatório Barros (2002) 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Drift and do Monjolinho 47o54’W manual nets 32 H Reservatório Roque & Trivinho- 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Adults colletion do Monjolinho Strixino (submitted ) 47o54’W (hand net) 32 I Reservatório Correia & Trivinho- 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Artificial Substrates do Monjolinho Strixino (submitted a) 47o54’W 32 J Reservatório Correia & Trivinho- 22o00’S and Tietê-Jacaré 4.70 3.0 Artificial Substrates o do Monjolinho Strixino (submitted b) 47 54’W 33 A Reservatório Dornfeld (1999) - Tietê-Jacaré - - Macrophytes do Parque Ecológico (manual collection) A. T. Vieira (S. Carlos) 34 A Reservatório Strixino & 21o58’S and Mogi-Guaçu 0.70 3.0 Sediment o do Pasto Trivinho-Strixino (1998) 47 53’W (Ekman-Birge)

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 8

35 A Reservatório do Corbi (2001) and Corbi 21o42’S and Mogi-Guaçu 82.00 7.6 Sediment o Ribeirão das Anhumas & Trivinho-Strixino (2002) 48 00” (Ekman-Birge) 36 A Reservatório Strixino & 22o26’S and Tietê-Jacaré 129.00 11.5 Sediment o Jacaré-Pepira Trivinho-Strixino (1998) 48 10’W (Ekman-Birge) 37 A Reservatório Santos & Henry (2001) 23o12’S and Alto 48480.00 40.0 Sedimento o Jurumirim 49 13’W Paranapanema (Pettersen) 38 A Reservatório Brandimarte (1997) 22o19’-22o24’S and Mogi-Guaçu 573.00 13.5 Sediment o o Mogi-Guaçu 46 54’-46 48’W (Pettersen) 39A Lagoa do Quilômetro Strixino et al. (1997) 21o36’29.3"S and Mogi-Guaçu 3.20 - Sediment o 47 49’48.9"W (Ekman-Birge)

* Although some works are important references on Chironomidae in reservoirs of the São Paulo State (e.g. Strixino 1971, Rocha 1972, Strixino & Strixino 1980, Valenti & Froehlich 1986, Beyruth 1989, Brandimarte 1991) we have not cited them on the tables, because they had not showed their lists of morphospecies or the fauna was identified to the family or subfamily level .

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 9

Table 2. List of Chironomidae recorded from lentic environments in the State of São Paulo (Brazil).* It is important to note that this list shows the names considered by each author and it does not present only currently taxonomic valid names. Taxa Records and references (see Table 1) 1A;1D;3A;4A;5B;5C;5D;6C;6F;7B;9A;9B;10A;11A;12A;13A;14A;16A;18A; Ablabesmyia 19A;20A;22B;24A;25A;26A;26B;28A;28B;28E;29A;29C;29D;31D;31F;32C; 32I; 33A; 34A; 35A; 36A; 37A; 38A; 39A Ablabesmyia sp. 1 Sonoda (1999) 6D; 28C Ablabesmyia sp. 2 Sonoda (1999) 6D; 28C Ablabesmyia sp. A Soriano (1997) 21A G Ablabesmyia sp. 1 Barros (2002) 32 Ablabesmyia sp. 2 Barros (2002) 32G Ablabesmyia sp. 1 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H A B E J Ablabesmyia (Karelia) 6 ; 6 ; 32 ; 32 Ablabesmyia g r. annulata 5A; 29E C D Ablabesmyia annulata (Say, 1823) 20 ; 20 Ablabesmyia spp. 32B Anatopynia 20A A A A Alotanypus 13 ; 14 ; 37 Apsectrotanypus (?) 29A Brundiniella (?) 29A Brundiniella 13A; 14A Clinotanypus 1D; 6A; 6B; 7B; 12A; 13A; 14A; 16 A; 19A; 22B; 29A; 29D; 29E 1A; 1D; 5A; 5C; 5D; 8A; 13A; 14A; 16 A; 17A; 19A; 21A; 23A; 24A; 25A; 26B; 28A; Coelotanypus 29A; 29D; 29E; 30A; 31F; 34A; 35A; 36A Coelotanypus sp. 1 Trivinho-Strixino & Strixino (1993) 31D Coelotanypus sp. 2 Trivinho-Strixino & Strixino (1993) 31D A B B B Denopelopia 6 ; 6 ; 22 ; 39 Djalmabatista 5A; 5C; 5D; 12A; 13A; 14A; 19A; 21A; 25A; 28A; 29C; 35A; 37A; 38A Djalmabatista pulchra (Johannsen, 1908) 29A; 29D; 29E; 36A Djalmabatista sp. 2 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 18A; 22B; 29A; 29D; 29E; 31D; 31F; 34A; 36A Fittkauimyia 6A; 6B; 6C; 6F; 7B; 19A; 29D; 29E; 32E; 32I 5A; 5C; 5D; 6F; 9A; 9B; 10A; 12A; 13A; 14A; 16 A; 19A; 22B; 25A; 28A; 29A; 29C; Labrundinia 29D; 29E; 31F; 32B; 32E; 32I, 32J; 33A; 35A; 38A Labrundinia spp. 3A; 5B; 6A; 6B; 6C; 7B; 28B Labrundinia maculata Roback, 1971 21A G Labrundinia sp. 1 Barros (2002) 32 Labrundinia sp. 1 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Labrundinia sp. 1 Sonoda (1999) 6D; 28C D C Labrundinia sp. 2 Sonoda (1999) 6 ; 28 Labrundinia sp. 5 Trivinho-Strixino & Strixino (1993) 31D 1A; 3A; 5B; 6A; 6B; 6C; 6D; 6F; 7B;10A; 12A; 13A; 14A; 18A; 19A; 22B; 24A; 28C; Larsia 29A; 29C; 29D; 29E; 31D; 32E; 32I; 32J; 33A; 38A

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 10

Macropelopia 17A; 18A; 22B; 29D; 29E Macropelopia spp. 29A

Macropelopia sp. 2 Trivinho-Strixino & Strixino (1993) 31D Monopelopia 1A; 3A; 5A; 5B; 5D; 6A; 6B; 6C; 6F; 7B; 22B; 28B; 29A; 33A Monopelopia sp. 1 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Pelopiini I Shimizu (1978) 20A Pelopiini tipo “T1” Kuhlmann (1993) 26A Pentaneura 5B; 6F; 12A; 29A; 29E; 33A Pentaneura spp. 32A 4A Pentaneurini I Shimizu (1978) 20A A Pentaneurini II Shimizup (1978) 20 D (2000)p 6 D (2000)p 6 (2000) 6D Pentaneurini tipo “T3” Kuhlmann (1993) 26A Pentaneurini tipo “T4” Kuhlmann (1993) 26A 5A; 5C; 5D; 12A; 13A; 14A; 19A; 20A; 21A; 25A; 26A; 28A; 28 E; 29C; 29E; 32A; 32E; Procladius 37A Procladius sp. 1 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 17A; 29A; 29D; 31F; 32C; 36A Procladius sp. 2 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 1D; 18A; 22B; 29A; 29D; 34A Procladius sp. 3 Strixino & Trivinho-Strixino (1998) 22B Psectrotanypus (?) 29A Tanypus 3B; 5A; 5D; 16 A; 28A; 28 E; 32C; 32G; 39A Tanypus punctipennis Meigen, 1818 1D; 17A; 18A; 20A; 22B; 29A; 29D; 29E; 32A; 32C; 34A Tanypus stellatus Coquillett, 1902 1D; 17A; 18A; 20C; 29D; 32A; 32C; 32E; 32F; 34A Tanypus stellatus Coquillett, 1902 (?) 13A; 14A; 32C; 32E; 32F; 34A Tanypodinae Brandimarte (1997) 38A Tanypodinae Tipo 1 Brandimarte (1997) 38A Tanypodinae Tipo 3 Brandimarte (1997) 38A Tanypodinae Tipo 4 Brandimarte (1997) 38A Tanypodinae Tipo A Strixino (1973) 31A Tanypodinae Camargo (1994) 31E Tanypodinae sp. 1 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanypodinae sp. 2 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanypodinae sp. 3 Sonoda (1999) 6D Thienemannimyia gr. 29E; 33A Zavrelimyia 9A; 9B; 29A Chironominae Aedokritus 1D; 5A; 5C; 5D; 18A; 20C; 20D; 24A; 28A; 29D; 29E; 34A; 35A; 36A; 39A Aedokritus coffeatus Trivinho-Strixino & Strixino, 1997 1C Apedilum 12A; 22B; 31F Asheum 5D; 6B; 6F; 11A; 12A; 21A; 24A; 25A; 28 E; 29C; 32J; 33A; 38A Asheum beckae Sublette, 1964 1D; 3A; 5B; 6A; 6C; 6D; 7B; 13A; 14A; 17A; 22B; 28B; 28C; 29E; 31F; 32E; 32I

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 11

Axarus 5D; 19A; 25A; 37A Beardius 5A; 5D; 6F; 7A; 9B; 12A; 14A; 18A; 22B; 28 E; 29D; 31D; 31F; 35A; 38A Beardius parcus Reiss & Sublette, 1985 3A; 5B; 6A; 6C; 6D; 7B; 28C; 33A Beardius phytophilus Trivinho-Strixino & Strixino, 2000 6E; 10B; 28C; 28D; 31G Beardius xylophilus Trivinho-Strixino & Strixino, 2000 28C; 28D; 29F Beardius sp. 1 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 3A; 6A; 6B; 6C; 6E; 7B; 28B Beardius sp. 2 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 7B; 28B; 29E Beardius sp. 3 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 6B Beardius sp. 4 Sonoda (1999) 6D; 28C Beckidia 38A Caladomyia 28C Caladomyia ortoni Säwedal, 1981 17B; 18C; 29G; 32G Caladomyia friederi Trivinho-Strixino & Strixino, 2000 10 C Caladomyia riotarumensis Reiff, 2000 10D Chironomini I 20A 4A; 5D; 6D; 6F; 8A; 10A; 19A; 20B; 20D; 26A; 26B; 28A; 28C; 29E; 30A; 31D; 31E; Chironomus F A A A p q 32 ; 35 ; 37 ; 38 (2002) 32H Chironomus sp. 1 Barros (2002) 32G Chironomus sp. 2 Barros (2002) 32G Chironomus spp. 1A; 13A; 14A; 29A; 32A Chironomus plumosus (?) 20A Chironomus thummi (?) 20A 1D; 3B; 5A; 5C; 6A; 6B; 6C; 7A; 7B; 17A; 18A; 20C; 20D; 22B; 28B; 28 E; 29D; 31F; Chironomus gr. decorus 32C; 32E; 32I; 32J; 33A; 34A; 39A Chironomus gr. riparius 6A; 6B; 6C; 7B; 18A; 22B; 28 E; 29D; 29E; 33A 1D; 4A; 5A; 5C; 5D; 9B; 17A; 18A; 19A; 21A; 22B; 25A; 26A; 28A; 28 E; 29A; 29D; Cladopelma 29E; 31F; 32C; 32E; 32F; 34A; 36A; 39A Cladopelma forcipis (Rempel, 1939) 32G Cladotanytarsus 9A; 10A; 29A; 36A; 38A 1D; 5C; 5D; 9B; 18A; 20A; 21A; 22B; 24A; 25A; 26A; 26B; 28A; 29D; 31F; 32A; 32E; Cryptochironomus 32I; 35A; 36A; 37A; 38A Cryptochironomus sp. 1 20D; 31D Cryptochironomus sp. 2 31D Cryptochironomus sp. 3 31D Cryptotendipes 9A Demichironomus (?) 25A Demicryptochironomus 25A; 31D; 37A 1A; 3A; 6C; 6F; 12A; 13A; 14A; 19A; 22B; 24A; 25A; 28E; 29A; 29C; 32E; 32I; 32J; Dicrotendipes 33A; 34A; 35A Dicrotendipes amazonicus Epler, 1988 29E Dicrotendipes sinoposus Epler, 1987 29E Dicrotendipes tritomus (Kieffer, 1916) 21A Dicrotendipes sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 29D Endotribelos 6D; 28C

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 12

Einfeldia 31E Fissimentum 5D; 9B; 19A; 28A; 35A; 38A Fissimentum desiccatum Cranston & Nolte, 1996 18A; 22B; 25A; 29D; 29E; 31F; 34A; 36A A A F A Fissimentum sp. 2 Trivinho-Srixino & Strixino (1998) 18 ; 25 ; 31 ; 34 Gillotia 24A Glyptotendipes 26B; 31E; 37A 4A; 6D; 6F; 7A; 11A; 12A; 15A; 16 A; 19A; 21A; 21B; 23A; 26B; 27A; 29C; 32F; 35A; Goeldichironomus 38A Goeldichironomus fluctuans Reiss, 1974 (?) 6A D A A D B F J Goeldichironomus gr. pictus 1 ; 17 ; 18 ; 20 ; 22 ; 31 ; 32 Goeldichironomus holoprasinus (Goeldi, 1905) 6A; 6B; 6C; 22B Goeldichironomus maculatus Trivinho-Strixino & Strixino, 1991 1B; 13A; 14A; 29E; 31B Goeldichironomus natans Reiss, 1974 (?) 5B; 6C; 7B Goeldichironomus neopictus Trivinho-Strixino & Strixino, 1998 25A; 32D; 32E; 32G; 32I Goeldichironomus pictus Reiss, 1974 6D; 20C; 33A Goeldichironomus pictus Reiss, 1974 (?) 6A A C B Goeldichironomus serratus Reiss, 1974 (?) 6 ; 6 ; 7 Goeldichironomus xiborena Reiss, 1974 3A; 5B; 6B; 22B Goeldichironomus xiborena Reiss, 1974 (?) 6A; 6C; 7B; 28B Goeldichironomus sp. 1 Albuquerque (1990) 1A; 29A; 33A Goeldichironomus sp. 2 Albuquerque (1990) 29A; 31D A A Goeldichironomus sp. 3 Albuquerque (1990) 1 ; 29 Goeldichironomus sp. 2 Barros (2002) 32G Goeldichironomus sp. 3 Barros (2002) 32G Goeldichironomus sp. 1 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Goeldichironomus sp. 2 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Goeldichironomus sp. ≅ Correia (1999) 32E Goeldichironomus spp. 32B 1D; 4A; 5A; 5C; 5D; 13A; 14A; 17A; 18A; 19A; 21A; 22B; 25A; 28A; 28 E; 29D; 31F; Harnischia Complex 32A; 32F; 32G; 34A; 38A; 39A Harnischia sp. 2 Trivinho-Strixino & Strixino (1995) 20D; 29E Harnischia sp. 2 (?) 28B Harnischia (?) 32E Harnischia G A Brandimarte (1997) 38A Harnischia G B Brandimarte (1997) 38A Hyporhygma 11A Kiefferulus 4A; 9A; 9B; 12A; 25A; 28A; 28E; 29D; 29E; 33A; 34A; 37A A A Lauterboniella 26 ; 38 Lauterboniella sp. 3 Trivinho-Strixino & Strixino (1993) 31D Micropsectra 26A; 26B; 32B A D Micropsectra sp. 1 Albuquerque (1990) 29 ; 31 Micropsectra sp. 2 Albuquerque (1990) 29A; 31D Microtendipes 26A Microtendipes (?) sp. 2 Albuquerque (1990) 29A

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 13

5A; 5B; 5C; 5D; 6C; 6F; 7B; 12A; 18A; 21A; 25A; 28A; 28B;29C; 29D; 29E; 31F; 33A; Nilothauma 34A Nilothauma sp. 1 Albuquerque (1990) 29A D Nilothauma sp. 2 31 Nimbocera 4A; 5A; 5D; 6F; 16 A; 19A; 24A; 25A; 26B; 28A; 28E; 29C; 29E; 35A; 37A Nimbocera paulensis Trivinho-Strixino & Strixino, 1991 6A; 6C; 13A; 14A; 18A; 18B; 22A; 22B; 29B; 29D; 29E; 31C; 31F; 32E; 32I; 32J; 36A Nimbocera rhabdomantis Trivinho-Strixino & Strixino, 1991 6A; 6C; 7B; 18A; 18B; 22A; 22B; 29B; 31C; 32J Nimbocera sp. 1 Albuquerque (1990) 1A; 29A; 31D A D Nimbocera sp. 2 Albuquerque (1990) 29 ; 31 Nimbocera sp. 3 Albuquerque (1990) 29A Oukuriella 9B 4A; 5D; 6F; 9B; 12A; 13A; 14A; 16 A; 20A; 24A; 26A; 26B; 28A; 29A; 32B; 32E; 32I; Parachironomus 32J; 33A; 35A; 37A; 38A Parachironomus spp. 22B; 31F Parachironomus sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 6A; 6C; 6D; 28C; 31D Parachironomus sp. 2 Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 3A; 6A; 6B; 6C; 7B; 28B Parachironomus sp. 3 Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 31D A B A B C B B Parachironomus sp. 4 Trivinho-Strixino et al. (1998) 3 ; 5 ; 6 ; 6 ; 6 ; 7 ; 28 Parachironomus sp. 5 Sonoda (1999) 28C Parachironomus atroari Spies, Fittkau & Reiss, 1994 28C Parachironomus cayapo Spies, Fittkau & Reiss, 1994 28C

Parachironomus guarani Spies, Fittkau & Reiss, 1994 6D; 28C

Parachironomus sublettei Spies, Fittkau & Reiss, 1994 21A D C H Parachironomus supparilis (Edwards, 1931) 6 ; 28 ; 32 Parachironomus tirio Spies, Fittkau & Reiss, 1994 28C Paracladopelma 37A A Paracladopelma spp. 29 Paracladopelma sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Paralauterboniella 5A; 5D; 20A; 24A; 37A; 38A Paranilothauma reissi Soponis, 1987 6D; 28C Paratanytarsus 37A Paratendipes 6A; 7B; 38A A A A D E I Phaenopsectra 11 ; 19 ; 29 ; 31 ; 32 ; 32 Pedionomus 9A; 29A 4A; 5C; 6F; 7A; 8A; 11A; 12A; 16 A; 19A; 20A; 20C; 24A; 25A; 26A; 26B; 28A; 28E; Polypedilum 29C; 32A; 32F; 33A; 35A; 37A; 38A; 39A Polypedilum spp. 1D; 17A; 18A; 22B; 29D; 31F; 32B; 32C; 34A; 36A Polypedilum sp. A Soriano (1997) 21A G Polypedilum sp. 1 Barros (2002) 32

Polypedilum sp. 1 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Polypedilum (Asheum) sp. 9B Polypedilum (Polypedilum ) sp. 5B; 6A; 6B; 6C; 7B; 13A; 14A; 32E; 32I; 32J

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 14

Polypedilum (Polypedilum ) sp. 5B; 6A; 6B; 6C; 7B; 13A; 14A; 32E; 32I; 32J Polypedilum (Pol. ) spp. 29A

Polypedilum (Pol.) sp. 1 Sonoda (1999) 6D; 28C Polypedilum (Pol. ) sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Polypedilum (Pol. ) sp. 5 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Polypedilum (Pol. ) sp. 6 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Polypedilum (Tripodura ) 5A; 5D; 6A; 7B; 13A; 14A; 28B; 29A; 29E; 32E; 32J Polypedilum (Trip .) sp. 3 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Pseudochironomini 9B Pseudochironomus 14A; 31F Rheotanytarsus 28A; 31D; 35A; 38A Riethia 24A Robackia 38A Saetheria 21A; 25A; 26B; 37A; 38A Stempellina 5A; 5C; 5D; 18A; 26A; 28A; 29D; 29E; 31D; 34A Stenochironomus 5B; 7B; 11A; 19A; 22B; 26B; 29A; 29D; 29E; 31D; 32B; 32G; 33A; 38A Stictochironomus 38A Synendotendipes 32E; 32I; 32J 4A; 5A; 5C; 5D; 6F; 9A; 9B; 12A; 14A; 19A; 20A; 24A; 25A; 26A; 26B; 28A; 28E; 29C; Tanytarsus 29E; 31E; 32E; 32I; 32J; 33A; 35A; 37A; 38A; 39A Tanytarsus spp. 1A; 1D; 3A; 5B; 6A; 6C; 7B; 18A; 22B; 28B; 29A; 29D; 31D; 31F; 32A; 32C; 34A; 36A Tanytarsus sp. 1 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanytarsus sp. 2 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanytarsus sp. 3 Sonoda (1999) 28C Tanytarsus sp. 4 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanytarsus sp. 5 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanytarsus sp. 6 Sonoda (1999) 6D; 28C Tanytarsus sp. T Soriano (1997) 21A Tanytarsus sp. 3 Barros (2002) 32G Tanytarsus sp. 4 Barros (2002) 32G Tanytarsus sp. 5 Barros (2002) 32G Tanytarsini spp. 4B Tanytarsini G. A sp. Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 4A; 6F; 10A; 22B Tanytarsini G. A sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 6A Tanytarsini G. A sp. 2 Roback (1966) 3A; 5B; 6A; 6B; 6C; 7B; 31D; 32E; 33A Tanytarsini G. B Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 5D; 18A; 22B; 28A; 29E Tanytarsini G. C Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 5A; 5D; 6A; 6C; 6F; 7B; 22B; 29D; 29E; 31F; 36A Tanytarsini G. D Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 28A; 28 E Tanytarsini sp. Corbi (2001) 35A Tanytarsini Brandimarte (1997) 38A Tanytarsini sp. 1 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H

http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 15

Tanytarsini sp. 2 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Tanytarsini sp. 3 Roque & Trivinho-Strixino (in press) 32H Tribelos 2A; 5A; 5B; 5D; 6C; 6F; 7B; 11A; 28B; 31D; 31E; 33A Zavrelia 9A Zavreliella 5D; 17A; 18A; 19A; 20D; 22B; 25A; 29D; 29E; 35A Xenochironomus 9A; 9B; 24A; 26A; 33A Xestochironomus 38A Chironomidae “X” Kuhlmann (1993) 26A Chironominae Tipo B Strixino (1973) 31A Chironominae Tipo C Strixino (1973) 31A Chironominae Tipo D Strixino (1973) 31A Chironominae Tipo E Strixino (1973) 31A Chironomini Gên. A Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 28 E Chironomini G. A Soriano (1997) 21A Chironomini G. A sp. 4 Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 5A; 29A Chironomini G. X sp. Trivinho-Srixino & Strixino (1995) 5D; 22B Chironomini A Santos & Henry (2001) 37A Chironomini A Melão & Rocha (1996) 9A Chironomini B Melão & Rocha (1996) 9A Chironomini Brandimarte (1997) 38A Chironomini Tipo “T” Kuhlmann (1993) 26A Corynoneura 3A; 5B; 6A; 6C; 6F; 7B; 9A; 9B; 19A; 24A; 28B; 29A; 33A; 38A Corynoneura sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Corynoneura sp. 2 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D 2A; 3A; 5A; 5B; 5D; 6A; 6C; 6F; 7B; 9A; 9B; 11A; 14A; 24A; 28B; 28E; 29A; 29C; 29E; Cricotopus 31F; 32B; 32E; 32H; 32I; 32J; 33A; 35A; 38A Cricotopus sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Cricotopus sp. 2 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Eukiefferiella (?) 1A Metriocnemus 6A Nanocladius 5D; 32E; 32I; 32J; 38A Parametriocnemus 33A Psectrocladius 32B Thienemanniella 1A; 2A; 5D; 32E; 32J; 35A; 38A Thienemanniella sp. 1 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 3A ; 31D Thienemanniella sp. 2 Trivinho-Srixino & Strixino (1993) 31D Parakiefferiella 37A Orthocladiinae Brandimarte (1997) 38A Orthocladiini sp. 1 Sonoda (1999) 6D; 28C Orthocladiini sp. 2 Sonoda (1999) 28C

Observations about the table: Species-level entries cite the author(s) and date of the first publication. With formally named species the format is "author, year" or "(author, year)", with morphospecies etc. it is "author (year)". In genus- and higher-level entries authors' names and dates are omitted to save space. ? - The respective author was not absolutely certain of the determination. http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 16 4. References BRANDIMARTE, A.L. 1991. Macrofauna bentônica da zona litoral da Represa de Paraibuna (SP): a influência de diferentes ecossistemas terrestres perimetrais. São Paulo. AFONSO, A.A.O. 2002. Relações da fauna associada à Dissertação de mestrado, Universidade de São Paulo, Eichhornia azurea (Swartz) Kunth com as variáveis São Paulo. abióticas em lagoas laterais de diferentes graus de conexão ao Rio Paranapanema (zona de desembocadura BRANDIMARTE, A.L. 1997. Impactos limnológicos da na Represa de Jurumirim, SP). Tese de doutorado, construção do reservatório de aproveitamento múltiplo Universidade Estadual Paulista, Botucatu. do Rio Mogi-Guaçu (SP, Brasil) sobre a comunidade de invertebrados bentônicos. Tese de doutorado, ALBUQUERQUE, L.B. 1990. Entomofauna aquática do litoral Universidade de São Paulo, São Paulo. de dois reservatórios da região de São Carlos. Dissertação de mestrado, Universidade Federal de São Carlos, São CAMARGO, A.F.M. 1984. Aspectos ecológicos de três Carlos. espécies de macrófitas aquáticas da Represa do Lobo, SP: Interações com macroinvertebrados e decomposição. ALVES, R.G. & STRIXINO, G. 1997. Chironomidae e Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de São Oligochaeta de uma lagoa da planicie de inundação do Carlos, São Carlos. Rio Mogi-Guaçu: Lagoa do Diogo (Estação Ecológica do Jataí, Luiz Antônio, SP). In Anais do VIII Seminário CAMPOS, A.F. 1999. Macroinvertebrados bentônicos em Regional de Ecologia. PPG-ERN, São Carlos, p.141-149. viveiros de criação de peixes do Centro Nacional de Pesquisa de Peixes Tropicais- CEPTA, Pirassununga. ALVES, R.G. & STRIXINO, G. 2000. Influência da variação Dissertação de mestrado, Universidade Federal de São do nível da água sobre a comunidade macrobentônica Carlos, São Carlos. da Lagoa do Diogo (Luiz Antônio, SP). In Estação Ecológica de Jataí: estudos integrados em ecossistemas COFFMAN, W.P. 1995. Conclusions. In The Chironomidae: (J.E. Santos & J.S.R. Pires, ed). Rima, São Carlos, p.733- the biology and ecology of non-biting (P.D. 742 Armitage, P.S. Cranston, L.C.V Pinder, eds.). Chapman & Hall, London, p.436-447. ALVES, R.G. 1998. Dinâmica espaço-temporal dos macroinvertebrados bentônicos de uma lagoa marginal CORBI, J.J. & TRIVINHO-STRIXINO, S. 2002. Spatial and de drenagem. Tese de doutorado, Universidade Federal bathymetric distribution of the macrobenthic fauna of de São Carlos, São Carlos. the Ribeirão das Anhumas reservoir (Américo brasiliense-SP, Brazil). Acta limnol. Bras. 14(1): 35-42. ANAYA, M, FAGUNDES, R.C., KUHLMANN, M.L., SHIMIZU, G.Y., TAKEDA, A.M., CASTILHO, M.S.M., CORBI, J.J. 2001. Distribuição espacial e batimétrica dos KUBO, E., LEMOS, M.M.G. & SILVA, C.P.D. 1997. macroinvertebrados bentônicos da represa do Ribeirão Variação batimétrica na estrutura da comunidade das Anhumas (Américo Brasiliense – SP). Dissertação bentônica na represa de Paraibuna (SP). In Anais do VIII de Mestrado, Universidade Federal de São Carlos, São Seminário Regional de Ecologia. PPG-ERN, São Carlos, Carlos. p.99-111. CORREIA, L.C.S. & TRIVINHO-STRIXINO, S. 1998. ARMITAGE, P.D., CRANSTON, P.S. & PINDER, L.C.V. 1995. Macroinvertebrados da rizosfera de Scirpus cubensis The Chironomidae: the biology and ecology of non-bit- na Lagoa do Infernão (Estação Ecológica de Jataí – SP): ing midges. Chapman & Hall, London. estrutura e função. Acta limnol. Bras. 10(1): 37-47. BARROS, T. S. 2002. Exúvias de pupas de Chironomidae CORREIA, L.C.S. & TRIVINHO-STRIXINO, S. Chironomidae (Diptera) na caraterização de corpos d’água do campus (Diptera) em substratos artificiais num pequeno e arredores da Universidade Federal de São Carlos. reservatório: Represa do Monjolinho (São Carlos, SP). Relatório Parcial de Iniciação Científica, Universidade Entomolologia y Vectores., submitted a. Federal de São Carlos, São Carlos. CORREIA, L.C.S. & TRIVINHO-STRIXINO, S. Colonization BEYRUTH, Z. 1989. Estudo ecológico sanitário de um lago of two different macrophyte debris by Chironomidae and marginal ao Rio Embu-Mirim – Itapecerica da Serra, São other macroinvertebrates in an artificial lake (São Paulo- Paulo e ensaio sobre a possibilidade de utilização da Brazil), Mem Inst Oswaldo Cruz. submitted b. macrófita Eichhornia crassipes (Mart.) Solms como CORREIA, L.C.S. 1996. Estrutura e função da fitofauna indicadora de poluição. Dissertação de mestrado, associada à rizosfera de Scirpus cubensis na lagoa do Universidade de São Paulo, São Paulo. Infernão (Reserva Ecológica de Jataí - SP). Monografia BORGHOFF-GONÇALVES, C. & TRIVINHO-STRIXINO, S. de graduação, Universidade Federal de São Carlos, São 1997. Macroinvertebrados bentônicos em tanques de Carlos. piscicultura. In Anais do VIII Seminário Regional de Ecologia. PPG-ERN, São Carlos, p.43-52. http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 17

CORREIA, L.C.S. 1999. Comparação entre as assembléias MENDES, H.F. 2002. Rearing Tanypodinae, de macroinvertebrados associadas a substratos naturais Telmatogetoninae and Orthocladiinae in Brazil – An em- e artificiais na Represa do Monjolinho (São Carlos- SP). pirical approach. Chironomus newsletter. 15: 29-32. Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de São MESSIAS, M.C. 2000. Sebastião José de Oliveira, uma vida Carlos, São Carlos. dedicada ao Instituto Oswaldo Cruz. Entomolologia y CRANSTON, P.S. 1995. Medical significance. In The Vectores. 7(3): 239-253. Chironomidae: the biology and ecology of non-biting NEW, T.R. 1998. Invertebrate surveys for conservation. midges (P.D. Armitage, P.S. Cranston, L.C.V Pinder, eds.). Oxford University Press, Oxford. Chapman & Hall, London, p.365-384. PAMPLIN, P.A.Z. 1999. Avaliação da qualidade ambiental DORNFELD, C.B. 1999. Comunidade de macroinvertebrados da Represa de Americana (SP, Brasil) com ênfase no fitófilos associados a Salvinia sp. e Myriophyllum sp. estudo da comunidade de macroinvertebrados num reservatório no Parque Ecológico Dr. Antônio bentônicos e parâmetros ecotoxicológicos. Dissertação Teixeira Vianna, São Carlos, SP. Monografia de de mestrado, Universidade de São Paulo, São Paulo. graduação, Universidade Federal de São Carlos, São PAMPLIN, P.A.Z. 2002. Estudo comparativo da estrutura Carlos. da comunidade bentônica de duas represas com DORNFELD, C.B. 2002. Utilização de análises limnológicas, diferenças no grau de eutrofização. Relatório FAPESP, bioensaios de toxicidade e macroinvertebrados Universidade Federal de São Carlos, São Carlos. bentônicos para o diagnóstico ambiental do reservatório ROCHA, A.A. 1972. Estudo sobre a fauna bentônica da de Salto Grande (Americana, SP). Dissertação de represa de Americana no Estado de São Paulo, Instituto mestrado, Universidade de São Paulo, São Carlos. de Biociências, USP. Tese de doutorado, Universidade EPLER, J.H. 2001. Identification Manual for the larval de São Paulo, São Paulo. Chironomidae (Diptera) of North and South Carolina. A RODRIGUES, M.H. 1997. Estudo da fauna de Chironomidae guide to the taxonomy of the midges of the southeast- (Diptera) do sedimento na Represa do Beija Flor, na ern United States, including Florida. Special Publication Estação Ecológica do Jataí, Luiz Antônio, SP. Dissertação SJ2001-SP13. North Carolina Department of Environment de Mestrado, Universidade Federal de São Carlos, São and Natural Resources, Raleigh, NC, and St. Johns River Carlos. Water Management District, Palatka, FL. 526 pp. http:// home.earthlink.net/~johnepler/index.html ROQUE, F.O. & TRIVINHO-STRIXINO, S. Enxameamento em Chironomidae (Diptera) na represa Monjolinho, São FERRARESE, U. 1993. Chironomids of Italian rice fields. Carlos - SP. Entomologia Y Vectores, submitted. Netherlands Journal of Aquatic Ecology. 26: 341-346. ROQUE, F.O. 1999. Macroinvertebrados aquáticos do FITTKAU, E.J. 2001. Amazonian Chironomidae (Diptera, Parque Estadual do Jaraguá. Relatório Técnico, Projeto Chironomidae): a contribution to chironomid research in BIOTA-Jaraguá, São Paulo. the Neotropics. Amazoniana. XVI (3/4): 313-323. ROSENBERG, D.M. 1992. Freshwater biomonitoring and KUHLMANN, M.L. 1993. Estudo da comunidade de Chironomidae. Netherlands Journal of Aquatic Ecology. invertebrados bentônicos da zona profunda da Represa 26(2-4): 101-122. de Paraíbuna (SP). Dissertação de Mestrado, Universidade de São Paulo, São Paulo. SANTOS, C.M. & HENRY, R. 2001. Composição, distribuição e abundância de Chironomidae (Diptera- Insecta) na KUHLMANN, M.L., TRUZZI, A C., JOHNSCHER- Represa de Jurumirim (Rio Paranapanema- SP). Acta FORNASARO, G. & LAMPARELLI, M.C. 1997. A fauna Limnol. Bras. 23(2): 99-115. bentônica do Complexo Billings (SP). Relatório Técnico, CETESB, São Paulo. SANTOS, C.M. 2002. Distribuição de mesoinvertebrados em um lago eutrofizado (Lago das Garças- SP) e excreção LÉO, F.C. 1999. Avaliação ambiental da represa do de fosfato e amônio por Chironomidae (Diptera). Tese Monjolinho (Campus UFSCar) através dos de doutorado, Universidade Estadual Paulista, Botucatu. macroinvertebrados bentônicos. Monografia de graduação, Universidade Federal de São Carlos, São SHIMIZU, G.Y. 1978. Represa de Americana: aspectos do Carlos. bentos litoral. Dissertação de mestrado, Universidade Federal de São Paulo, São Paulo. LEWINSOHN, T.L. & PRADO, P.I. 2003. Biodiversidade Brasileira: síntese do estado atual do conhecimento. SHIMIZU, G.Y. 1981. Represa de Americana: um estudo da Contexto, São Paulo. distribuição batimétrica da fauna bentônica. Tese de doutorado, Universidade Federal de São Paulo, São MELÃO, M.G.G. & ROCHA, O. 1996. Macrofauna associada Paulo. a Metania spinata (Carter, 1881), Porifera, Metaniidae. Acta Limnol. Bras. 8: 59-64. http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 18

SONODA, K.C. & TRIVINHO-STRIXINO, S. 2000. Dinâmica TRIVINHO-STRIXINO, S. 1997. Nova espécie do gênero de emergência de Chironomidae (Diptera) da fitofauna Aedokritus Roback, 1958 (Diptera, Chironomidae), com de Cabomba piauhyensis Gardney, 1844, na Lagoa do descrição das formas imaturas. Revta. Bras. Ent. 41(1): Infernão (Estação Ecológica de Jataí, Luiz Antônio, SP). 13-16. In Estação Ecológica de Jataí: estudos integrados em TRIVINHO-STRIXINO, S. & SANSEVERINO, A.M. 2003. ecossistemas (J.E. Santos & J.S.R. Pires, ed). Rima, São Tanytarsus rhabdomantis: New combination for Carlos, p.743-754. Nimbocera rhabdomantis Trivinho-Strixino & Strixino, SONODA, K.C. 1999. Chironomidae (Diptera) da fitofauna 1991 (Diptera, Chironomidae). Zootaxa 389: 1-10. de Cabomba piauhyensis Gardney 1844. Dissertação de TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1991a. Nova Mestrado, Universidade Federal de São Carlos, São espécie de Goeldichironomus Fittkau (Diptera, Carlos. Chironomidae) do Brasil. Revta. Bras. Ent. 35(3): 593- SORIANO, A.J.S. 1997. Distribuição espacial e temporal de 602. invertebrados bentônicos da represa de Barra Bonita TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1991b. Duas (SP). Dissertação de Mestrado, Universidade Federal de novas espécies de Nimbocera Reiss (Diptera, São Carlos, São Carlos. Chironomidae) do Estado de São Paulo, Brasil. Revta. SPIES, M. & REISS, F. 1996. Catalog and bibliography of bras. Ent. 35(1): 173-178. Neotropical and Mexican Chironomidae. Spixiana Suppl. TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1993. Estrutura 22: 61-119. da comunidade de insetos aquáticos associados à STRIPARI, N.L. & HENRY, R. 2002. The invertebrate coloni- Pontederia lanceolata Nuttal. Rev. Brasil. Biol. 53(1): zation during decomposition of Eichhornia azurea Kunth 103-111. in a lateral lake in the mouth zone of Paranapanema River TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1995. Larvas into Jurumirim Reservoir (São Paulo, Brazil). Braz. J. Biol. de Chironomidae (Diptera) do Estado de São Paulo: 2: 293-310. Guia de Identificação e diagnose de gêneros. PPG-ERN/ STRIXINO, G. & STRIXINO, S.T. 1980. Macroinvertebrados UFSCar, São Carlos. do fundo da Represa do Lobo (Estado de São Paulo – TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1998a. Brazil). I. Distribuição e abundância de Chironomidae e Chironomidae (Diptera) associados a troncos de Chaoboridae (Diptera). Tropical Ecology. 21(1): 16-23. árvores submersos. Revta. bras. Ent. 41(2-4): 173-178. STRIXINO, G. & STRIXINO, S.T. 1982. Macrobentos da TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1998b. represa do Monjolinho (São Carlos - SP). Rev. Brasil. Goeldichironomus neopictus, a new species from the Biol. 42 (1): 165-170. southeast of Brazil: description and bionomic informa- STRIXINO, G. & STRIXINO, S.T. 1984. Macroinvertebrados tion. Spixiana. 21(3): 271-278. associados a tapetes flutuantes de Eichornia crassipes TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 1999. Insetos (Mart.) Solms, de um reservatório. In Anais do IV dípteros: quironomídeos. In Biodiversidade do Estado Seminário Regional de Ecologia. PPG-ERN, São Carlos, de São Paulo: Invertebrados de água doce (Ismael et p.375-397. al., eds.). FAPESP, São Paulo, p.141-148. STRIXINO, G. & TRIVINHO-STRIXINO, S. 1998. TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 2000a. Two Povoamentos de Chironomidae (Diptera) em lagos new species of Beardius Reiss et Sublette, 1985 artificiais. In Ecologia de Insetos Aquáticos (J.L. (Diptera, Chironomidae) from Southeastern Brazil. In Nessimian & A.L. Carvalho, eds). Séries Oecologia Late 20th Century Research on Chironomidae: an An- Braziliensis, PPG-UFRJ, Rio de Janeiro. v.1, p.141-154. thology from the 13th International Symposium on STRIXINO, G., TRIVINHO-STRIXINO, S. & ALVES, R.G. Chironomidae (O. Hoffrichter, ed). Aachen: Shaker, 1997. Macroinvertebrados bentônicos de lagoas Freiburg, p.245-250. marginais da planície de inundação do Rio Mogi-Guaçu TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 2000b. A new (Estação Ecológica de Jataí). In Anais do VIII Seminário species of Caladomyia Säwedal, 1981, with descrip- Regional de Ecologia. PPG-ERN, São Carlos, p.33-42. tion of the female and immature stages. Spixiana 23 (2): STRIXINO, G.M.A. 1971. Ensaio para um estudo ecológico 167-173. da macrofauna do fundo da Represa de Americana (SP). TRIVINHO-STRIXINO, S. & STRIXINO, G. 2003. The im- Dissertação de mestrado, Universidade de São Paulo, mature stages of two Caladomyia Säwedall, 1981 spe- São Paulo. cies, from São Paulo State, Brazil (Chironomidae, STRIXINO, G.M.A. 1973. Sobre a ecologia dos Chironominae, Tanytarsini). Revta. Bras. Ent. 47(4): 597- macroinvertebrados do fundo, na Represa do Lobo. Tese 602. de doutorado, Universidade de São Paulo, São Paulo. http://www.biotaneotropica.org.br Fábio de Oliveira Roque, F. de O. (et al.). - Biota Neotropica, v4 (n2) - BN03104022004 19

TRIVINHO-STRIXINO, S., CORREIA, L.C.S. & SONODA, K. 2000. Phytophilous Chironomidae (Diptera) and other macroinvertebrates in the ox-bow Infernão Lake (Jataí Ecological Station, Luiz Antônio, SP, Brazil). Rev. Brasil. Biol. 60(3): 527-535. TRIVINHO-STRIXINO, S., GESSNER, F.A. & CORREIA, L.C.S. 1998. Macroinvertebrados associados a macrófitas aquáticas das lagoas marginais da Estação Ecológica de Jataí (Luiz Antônio –SP). In Anais do VIII Seminário Re- gional de Ecologia. PPG-ERN, São Carlos, p.1189-1198. VALENTI, W.C. & FROEHLICH, O. 1986. Estudo da diversidade da taxocenose de Chironomidae dez Reservatórios do Estado de São Paulo. Ciência e Cultura. 38(4): 703-707. WALKER, I.R. 1995. Chironomids as indicators of past en- vironmental change. In The Chironomidae: the biology and ecology of non-biting midges (P.D. Armitage, P.S. Cranston & L.C.V. Pinder, eds). Chapman & Hall, Lon- don, p.405-422.

Title: A Review Of Chironomidae Studies In Lentic Sys- tems In The State Of São Paulo, Brazil

Authors: Fábio de Oliveira Roque; Leny Célia da Silva Correia;Susana Trivinho-Strixino; Giovanni Strixino

Biota Neotropica, Vol. 4( number 2): 2004 http://www.biotaneotropica.org.br/v4n2/pt/ abstract?short-communication+BN03104022004

Date Received 05/20/2003 Revised 07/19/2003 Accepted 08/01/2003

ISSN 1676-0611 http://www.biotaneotropica.org.br