Gmina Baranów Palace with a park in Cegłów Built ca. 1820 by Piotr Łubieński, the founder of the sugar w pałac. Od wschodu i północy budynek wyposażony jest w tarasy. Park otaczający rezyden- drzewa, które zostały uznane za pomniki przyrody – wiekowa lipa i jesion. Od strony prezbiterium Pomnik Józefa Chełmońskiego Pomnik Józefa 96-314 Baranów, ul. Armii Krajowej 87 factory in Gole. cję jest wpisany do rejestru zabytków i podlega ochronie konserwatorskiej. znajdują się dwa nagrobki: Anieli Szymanowskiej (fundatorki kościoła) oraz nagrobek Piotra Gali- Chełmońskiego znajduje się na deptaku miejskim Tel. 46 856 03 20, 856 03 24, fax 856 03 17 Manor house in Kaski Built at the turn of the 18th and 19th century for the Szymanowski Pałac w Grzmiącej Budynek powstał w połowie XIX wieku dla Juliana Wilhelma Brunweya. Pa- chet’a, zięcia Anieli, który był właścicielem majątku Izdebno. przy ul. 11 Listopada od ul. 1 Maja. Odsłonięty został www.-baranow.pl Family, Ślepowron coat of arms. The manor house is a single-storeyed classicistic gentry łac reprezentuje styl neorenesansowy. Wokół pałacu znajduje się obszerny park krajobrazowy, Dwór Skarbków (ul. Parkowa 1) – wybudowany w II połowie XVIII w. w stylu barokowo-kla- 10 września 2006 roku. Jego autorem jest krakowski [email protected] seat which was built of rectangular-shaped brick. The main accent of the front facade is the który został zaprojektowany w 1860 roku według projektu Kamila Jamme. Park położony jest sycystycznym. Rodowa siedziba kolejnych właścicieli Grodziska. We wnętrzu znajdują się uni- artysta profesor Marian Konieczny. Ważniejsze zabytki entrance surrounded by two pairs of Tuscan columns, bearing an entablature and a trian- na skarpie doliny rzeki Pisi w otoczeniu 3 stawów kalne polichromie autorstwa Jana Bogumiła Plerscha Kapliczka Matki Bożej w Parku Skarbków W od- gular fronton. The garden facade of the manor house is slightly more modest and is char- połączonych ze sobą kaskadami. z 1782 r. nowionym Parku im. hr. Skarbków znajduje się Kościół parafialny p. w. św.J ózefa w Baranowie acterized by a semicircular projection, which is in front of the terrace. The interior layout is Dworzec PKP – budynek dworca powstał w latach kapliczka z figurka Matki Boskiej otoczona pomni- 12 października 1912 r. została erygowana pa- Pałac w Ojrzanowie został wybudowany w stylu two-bay. On the axle of the manor house there are the vestibule and the living room, on the 1922-1924 według projektu Rmualda Millera, na kowymi drzewami. Kapliczka ta ustawiona została rafia. Jak podają źródła podobno w Baranowie późnego klasycyzmu według projektu Władysława planes of ovals perpendicular towards each other. The building has a hip, shingle-covered miejscu wcześniejszego murowanego dworca, zwa- w tym miejscu dla uczczenia straceń powstańców ukazała się Matka Boska. W cudownym miej- Marconiego, w II połowie XIX wieku przez rodzinę roof that was rounded off over the garden projection. The manor park has not been pre- nego koszarowym, zniszczonego w czasie I wojny styczniowych. Mieszkańcy zabiegali o uwzględnie- scu postawiono drewnianą kapliczkę z obrazem Stadnickich. served until the present time. światowej. W 1972 roku budynek został wpisany do nie stojącej od dziesiątków lat wśród zieleni figurki Matki Boskiej i św. Antoniego. Następnie obrazy MONUMENTS rejestru zabytków. Dworzec w Grodzisku Mazowiec- Matki Boskiej w planach rewitalizacji. Ostatecznie te przeniesiono do kościoła w Kaskach. Tam za Palace in Grzmiąca The building was erected in kim był jednym z pierwszych przystanków Drogi Że- obiekt został podczas przebudowy parku odno- ich sprawą miały miejsce cudowne uzdrowienia. Gmina Jaktorów 96-313 Jaktorów, ul. Warszawska 33 the mid-19th century for Julian Wilhelm Brunwey. laznej Warszawsko-Wiedeńskiej. wiony i otoczony drewnianym płotkiem. Kapliczka 20 grudnia 1917 r. kościelna komisja w Warszawie The palace’s style is neo-renaissance. The palace stoi w pobliżu wejścia do parku od strony ulicy Tel. 46 856 40 26, 856 40 69, tel./fax 855 21 88 Cmentarz Żydowski (ul. Żydowska) – założony w 1780 r. uznała za cudowne obrazy Matki Boskiej i św. An- is surrounded by a large landscape park that was Bartniaka. www.jaktorow.pl [email protected] Na jego dzisiejszym terenie znajduje się 277 zabytkowych toniego. W latach 1907-1920 wybudowano kościół designed in 1860 according to the design by Kamil Jamme. The park is located on the scarp of Grodziska Galeria Uliczna Malarstwa Józefa Ważniejsze zabytki nagrobków. Do 1941 r. stanowił miejsce pochówku Żydów wg projektu St. Grochowicza i Bronisława Czo- the Pisia River valley in the vicinity of 3 ponds connected with each other through cascades. Chełmońskiego – uliczna prezentacja dorobku snowskiego. Świątynia została poświęcona przez kardynała Kakowskiego w 1920 roku. Zespół dworski W skład zespołu wchodzą: dworek i obora z 1820 roku oraz park dworski z oko- mieszkających w Grodzisku i okolicach. Manor house in Grzegorzewice It was built in the mid-19th century, in classicistic style. In the malarskiego Józefa Chełmońskiego wzdłuż ulic ło 1830 roku oraz spichlerz i wozownia z około 1850 roku. Cmentarz ewangelicki – jest to niewielki ogrodzony teren Dwór i park dworski w Bożej Woli Pałacyk w Bożej Woli pochodzi z 1864 r. Wcześniej na following years, it was rebuilt in the spirit of the romantic historism and transformed into a pal- 11 Listopada (Deptaka). znajdujący się na rogu ulicy Fabrycznej i Żytniej. Na cmenta- terenie Bożej Woli znajdowała się inna posiadłość – drewniany dwór, który prawdopodobnie Cmentarz wojenny z ii wojny światowej ace. In the east and the north, the building is equipped with terraces. The park surrounding the Dwór Wieniawskich w Chlebni – na terenie wsi rzu znajdują się nagrobki mniejszości niemieckiej i Polaków został odebrany właścicielom za udział w powstaniu styczniowym. Do 1909 r. właścicielem ma- w Budach Zosinych Cmentarz został założony mansion is entered in the register of monuments and is subjected to conservator’s protection. znajduje się doskonale zachowane średniowieczne wyznania ewangelickiego. Cmentarz został założony w 1930 jątku była m.in. rodzina de Poths, następnie m.in. Czesław Tabor, fabrykant pochodzący z Czech, w 1946 roku z inicjatywy Komitetu Ekshuma- grodzisko. Dwór otoczony jest ogrodem owoco- Palace in Ojrzanów was built in the style of late classicism according to the design by Władysław roku. Obecnie na nekropolii zachowały się pojedyncze frag- będący właścicielem m.in. fabryki zapałek w Błoniu. cyjnego. Do 1964 roku opiekę nad obiektem wym i spacerowym. Przy budynku rosną drzewa Marconi, in the second half of the 19th century by the Stadnicki family. menty obramowań grobów. Pałac z parkiem w Cegłowie Zbudowany ok 1820 r. przez Piotra Łubieńskiego założyciela cukrow- sprawowali uczestnicy walk oraz miejscowe uznane za pomniki przyrody: wiąz szypułkowy i je- ni w Golach. społeczeństwo. Na pamiątkę i ku czci żołnie- Cmentarz rzymskokatolicki – mieści się przy ulicy Radoń- sion wyniosły. rzy AK z grupy „Kampinos” poległych podczas skiej w Grodzisku. Został założony w 1817 roku. Na jego Dwór w Izdebnie Kościelnym – utrzymany w stylu Dwór w kaskach Zbudowany na przełomie XVIII starć z siłami niemieckimi, co roku na cmentarzu 05-825 Grodzisk Maz., ul. Kościuszki 32a terenie zachowały się nagrobki z I połowy XIX wieku. Ogro- klasycystycznym dwór, który na przestrzeni wieków i XIX w. dla rodziny Szymanowskich herbu Ślepow- odbywają się uroczystości. Grób Nieznanego Tel. 22 755 55 34, 755 51 46, fax 755 53 27 dzenie pochodzi z 1 połowy XX wieku. zmieniał swoich właścicieli. W końcu XVIII wieku nale- ron. Dwór jest parterową klasycystyczną siedzibą żołnierza i tablica poświęcona poległym i za- www.grodzisk.pl [email protected] Cmentarz komunalny – jest młodą nekropolią. Powstał bo- żał do rodziny Szymanowskich. To oni byli fundatora- ziemiańską, którą wzniesiono z cegły w kształcie mordowanym w czasie II wojny światowej. Na Ważniejsze zabytki wiem w latach 70. Do najważniejszych mogił należy grób ka- mi miejscowego kościoła. Następnie majątek przejęli prostokąta. Głównym akcentem elewacji frontowej cmentarzu parafialnym w Jaktorowie znajdują pitana Arkadiusz Protasiuka, pilota prezydenckiego samolotu Tu-154, który zginął w katastrofie Galichetowie, a następnie Feliks hrabia Łubieński. W 1866 dwór nabyła Kazimiera z Jarzębskich jest wejście ujęte dwiema parami kolumn toskań- się grób nieznanego żołnierza oraz tablica, po- Grodzisko we wsi Chlebnia „Szwedzkie Góry” Najcen- w Smoleńsku, w 2010 roku. Plebańska. Ich wnuczka Maria wyszła za mąż za bogatego ziemianina. Kolejnym gospodarzem skich, dźwigających belkowanie i trójkątny fronton. święcona pamięci pomordowanych mieszkańców Jaktorowa i okolic. niejszym obiektem archeologicznym w gminie jest wcze- Elewacja ogrodowa dworu jest nieco skromniejsza snośredniowieczne słowiańskie grodzisko położone we wsi Budynek byłego Zakładu Wodoleczniczego dra Bojasińskiego (ul. J. Kilińskiego 12) – powstał został jej mąż – Mieczysław Jurga-Szczygielski, który do majątku dołączył Rozłogi i Kraśniczą MONUMENTS Wolę. Obecnie dwór użytkowany jest przez Dom Pomocy Społecznej. i wyróżnia się półkolistym ryzalitem, który poprze- Chlebnia, zwane potocznie „Szwedzkimi Górami”. Grodzisko w 1884 r. Aktualnie jest siedzibą wielu organizacji społecznych oraz Szkoły Podstawowej Nr 1. dza taras. Układ wnętrz jest dwutraktowy. Na osi Manor complex The complex consists of: manor house and barn from 1820 and manor park jest pozostałością istniejącej tu w XI i XII w. osady obronnej, Willa „Foksal” (ul. W. Bartniaka 26) – wybudowana Dwór dra Adama Chełmońskiego – dom brata Józefa Chełmońskiego (znanego malarza) znaj- dworu znajduje się sień, oraz salon na planach from ca. 1830 and granary house and coach house from ca. 1850. która była najprawdopodobniej siedzibą rycerską. przez rodzinę Mokronoskich w 1845-46 r. z prze- duje się w Adamowiźnie, w gminie Grodzisk Mazowiecki. Obok dworku rosną wiekowe drzewa, prostopadłych do siebie owali. Budynek posiada The military cemetery from War World II, in The cemetery was established Kościół Parafialny p.w. Św. Anny (Pl. Króla Zygmunta znaczeniem na dom zajezdny o charakterystycznym które zostały uznane za pomniki przyrody. Obecnie dworek jest własnością gminy Grodzisk Ma- czterospadowy, kryty gontem dach, który został wyokrąglony nad ryzalitem ogrodowym. Park in 1946, on the initiative of the Exhumation Committee. Until 1964, care over the facility was Starego) – ufundowany przez Wojciecha Mokronoskiego kształcie lokomotywki. zowiecki. dworski nie zachował się do naszych czasów. exercised by the participants of combats and the local society. In remembrance and in memory w 1687 r. Murowany, wybudowany w stylu eklektycznym. Willa „Kaprys” (ul. Okólna 1) – pochodzi z 1886 r. Dwór dra Mateusza Chełmońskiego („Dom nad Stawem”) – dom, w którym osiedlił się syn MONUMENTS of the soldiers of the AK (Home Army) from the group „Kampinos”, fallen during fights with We wnętrzu wyposażenie renesansowe i barokowe. W jej otoczeniu znajduje się stara powozownia oraz Adama Chełmońskiego, który z zawodu był także lekarzem. Specjalizował się w leczeniu róż- German forces, every year celebrations are held on the cemetery. Tomb of the Unknown Soldier Kaplica p.w. Św. Krzyża (Kaplica Matki Bożej Fatimskiej) zabytkowy park ze stawem i rzeźbami. nych chorób specjalistycznymi metodami naturalnymi. Obecnie w tym miejscu znajduje się Izba St. Joseph’s Parish Church in Baranów The Parish was founded on 12 October 1912. Accord- and memorial plaque to the fallen and murdered during World War II. The parish cemetery Praktyki Lekarskiej, gdzie można zobaczyć dawne instrumenty i sprzęty lekarskie, czasopisma (obok kościoła) – wybudowana w 1713 r. jako wotum dzięk- Willa „Radogoszcz” (ul. H. Sienkiewicza 31) – wy- ing to the sources, supposedly in Baranów Heavenly Mother showed up. At the miraculous in Jaktorów features a tomb of the unknown soldier and a memorial plaque to the murdered i książki medyczne. place a wooden shrine was placed with the image of Heavenly Mother and St. Anthony. Then, czynne po wygaśnięciu epidemii cholery. budowana w końcu XIX w. Obecnie siedziba wielu inhabitants of Jaktorów and the region. Dwór w Radoniach – dwór na przestrzeni wieków zmieniał swoich właścicieli, którzy w za- these paintings were transferred to the church in Kaski. There, thanks to them, miraculous cures Kościół w Żukowie – parafię erygował w XIII wieku biskup stowarzyszeń i organizacji kulturalnych. W budynku leżności od swoich upodobań modernizowali obiekt. Obecnie dwór znajduje się w rękach took place. On 20 December 1917, a church commission in recognized the paintings of poznański Albert. Parafia w Żukowie jest starsza niż parafia mieści się również galeria, w której Ośrodek Kultury prywatnych. Jego ewentualne zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu Heavenly Mother and St. Anthony as miraculous. In the years 1907-1920, a church was built ac- Gmina Żabia Wola w Grodzisku. Do dnia dzisiejszego zachowały się księgi pa- organizuje około 6 różnorodnych wystaw rocznie. z właścicielami. cording to the design by St. Grochowicz and Bronisław Czosnowski. The church was consecrated 96-321 Żabia Wola, ul. Główna 3 rafialne sięgające roku 1411 oraz ornaty z XV i XVI wieku. Willa „Kniaziew” (ul. Suwalska 15) – postawiona Tel./fax 46 857 81 81, 857 82 24, 857 81 82 MONUMENTS by the Cardinal Kakowski in 1920. Kościół z XVIII wieku w izdebnie Kościelnym – w XVIII w 1911 r. na letnią rezydencję gen. Eugeniusza Dmi- www.zabiawola.pl [email protected] Manor house and manor park in Boża Wola The pavilion in Boża Wola dates back to 1864. wieku funkcjonowała jedynie murowana kaplica. Postawił triewicza Kniaziewa – inżyniera fortyfikacji wojennych Stronghold in the village of Chlebnia „Szwedzkie Góry” The most precious archaeological Before that, the area of Boża Wola featured another estate – a wooden manor house that was Ważniejsze zabytki ją Adam Izbiński ówczesny dziedzic. W 1776 roku starosta wojsk rosyjskich stacjonujących w Warszawie. object in the commune is an early-medieval Slavic stronghold in the village of Chlebnia, popu- probably taken away from its owners for the participation in the January uprising. Until 1909, the Dwór w Grzegorzewicach Został zbudowany wyszogrodzki Michał Szymanowski wraz z żoną dobudowali Willa Jadwisin w miejscowości Opypy (gmina Gro- larly known as „Szwedzkie Góry”. The stronghold is a remnant of a defensive settlement existing owner of the property was, among others, the de Poths Family, then, among others, Czesław Ta- w połowie XIX wieku, w stylu klasycystycznym. drewniany kościółek wraz z dzwonnicą. Budowla ucierpiała dzisk Mazowiecki) – wysoki mur otaczający obiekt here in 11th and 12th century, which was most likely a knight seat. bor, a factory-owner from the Czech Republic, the owner of, among others, a factory of matches W następnych latach został przebudowany w du- na skutek pożaru w 1990 roku. Udało się jednak uratować osłania pałac wraz z rozległym parkiem. Obecnie pa- St. Ann’s Parish Church ( Króla Zygmunta Starego Square) – founded by Wojciech Mokronoski in Błonie. chu romantycznego historyzmu i przekształcony cenne, zabytkowe przedmioty. Na terenie parafii rosną dwa łac nie jest udostępniony do zwiedzania. in 1687 Brick, eclectic building. Renaissance and baroque decor.

Chapel of the Holy Cross (Chapel of the Virgin Mary of Fatima) (next to the church) – built Villa Jadwisin in the town of Opypy (Grodzisk Mazowiecki commune) – a high wall sur- części miasta w 1988 roku otrzymały status zabyt- Podkowa Leśna Płyta poświęcona polskim i węgierskim towarzyszom broni poległym w Podkowie Leśnej in 1713 as a votive offering after the extinction of the epidemic of cholera. rounding the building shields a palace along with a large park. Currently, the palace is not kowego zespołu urbanistyczno-krajobrazowego. 05-807 Podkowa Leśna, ul. Akacjowa 39/41 w latach II wojny światowej. Church in Żuków – the parish was founded in the 13th century by the Poznań Bishop Albert. available for visitors. Gmina posiada na własność także dwa historyczne Tel. 22 758 98 78, 758 90 04 „Aida”, drewniana willa Zbudowana około 1900 The parish in Żuków is older than the parish in Grodzisk. To the present day, the parish books Monument to Józef Chełmoński The monument to Józef Chełmoński is on the promenade zabytki: wille Walerie i zespół parkowo-willowy www.podkowalesna.pl roku przez Lilpopów. Tu w latach dwudziestych spę- dating back to 1411 and chasubles from the 15th and 16th century have been preserved. at 11 Listopada Street from 1 Maja Street. It was unveiled on 10 September 2006. Its author Turczynek. Zabytkowa willa Waleria (ul. Space- [email protected] dzali letnie miesiące Anna z Lilpopów i Jarosław Iwasz- rowa) to miejsce, w którym żył i tworzył m.in. jeden Church from the 18th century in Izdebno Kościelne – in the 18th century only a brick chapel is a Cracow artist, professor Marian Konieczny. Ważniejsze zabytki kiewiczowie, odwiedzani przez przyjaciół, między In- z największych polskich rzeźbiarzy – Jan Szczep- was operating. It was erected by Adam Izbiński, the then heir. In 1776, the Wyszogród County nymi z kręgu „Skamandra”. Shrine of Virgin Mary in the Skarbek Family Park kowski (1878-1964). Pałacyk Kasyno z Parkiem powstał w latach 1927– Governor Michal Szymanowski with his wife added a little wooden church along with a bell- Domek numer zero Ostatni drewniany budynek let- In the renovated Count Skarbek Family Park There is a shrine with the figurine of Heavenly Dwie wille „Turczynek” (ul. Brwinowska) zostały 31 z przeznaczeniem na „potrzeby użyteczności tower. The building suffered as a result of fire in 1990. However, valuable, historical objects niska Stanisławów, które powstało w latach siedem- Mother surrounded by monument trees. The shrine was erected at the place to commemorate wybudowane na 10-hektarowym terenie w 1905 publicznej”. Park powstał w latach 1926–28 według were saved. Some of the trees growing in the parish were recognized as monuments of nature dziesiątych. XIX wieku wzdłuż dzisiejszej ulicy Lipowej. the executions of the January insurgents. The inhabitants were striving for including the figurine roku. Projektantem budynków był znany łódzki projektu głównego architekta Miasta Warszawy, – age-old lime and ash. From the side of the presbytery two tombstones are situated: Aniela of Heavenly Mother, standing for dozens of years, in revitalization plans. Finally, during the re- architekt Dawid Lande. Dwie bliźniaczo podobne (L. Danielewicza). Wybudowała go grupa osób MONUMENTS Szymanowska (founder of the church) and the tombstone of Piotr Galichet, son-in-law of Aniela, construction of the park, the facility was renewed and surrounded by a low fence. The shrine is wille, zwrócone do siebie fasadami, różnią się jedy- prywatnych – założycieli miasta, jednakże został Pavilion Casino with the Park was created in 1927– who was the owner of the property Izdebno. in the neighborhood of the entrance to the park, from the side of Bartniaka Street. nie nieznacznie wielkością, rozplanowaniem bryły przekazany na własność wspólnoty mieszkańców. 31 for „public utility needs”. The Park was created in Manor House of the Skarbek Family ( 1 Parkowa Street) – built in the second half of the 18th Grodzisk Street Gallery of Józef Chełmoński’s Painting – a street presentation of the paint- i detalami. Budynki przeznaczone były dla córek Pałacyk Klubu Sportowego, zwany również „Kasy- 1926–28 according to the design of the main architect century in baroque and classicistic style Family seat of subsequent owners of Grodzisk. In the ing output of Józef Chełmoński along 11 Listopada Street (Promenade). Bonawentury Toeplitz: Franciszki i jej męża Wil- nem”, otoczony był terenami sportowymi, na któ- of the City of Warsaw, ( Danielewicza Street). It was interior there are unique polychromes by Jan Bogumił Plersch from 1782. rych znajdowały się między innymi korty tenisowe Manor House of the Wieniawski Family in Chlebnia – within the village there is a perfectly helma Wellischa oraz dla Anny i jej męża Jerzego built by a group of individuals – founders of the town, i tor saneczkowy. PKP Railway Station – the railway station building was built in 1922-1924 according to the design preserved medieval stronghold. The Manor House is surrounded by a fruit and walking garden. Mayera. however it was transferred as property of the com- by Romuald Miller, at the place of a previous brick station, known as barrack-type, destroyed during Trees growing at the building are considered as monuments of nature: pedicellate elm and MONUMENTS Stawisko z Parkiem posiadłość Anny i Jarosława munity of inhabitants. The Pavilion of the Sports Club, World War I. In 1972, the building was entered in the register of monuments. The railway station in Iwaszkiewiczów, którą darował Annie jej ojciec known also as „Kasyno”, was surrounded by sports ar- European ash. The monuments of Milanówek are a few hundred Grodzisk Mazowiecki was one of the first stops of the Warsaw-Vienna Iron Road. – Stanisław Wilhelm Lilpop gdzie w 1928 r wy- eas which featured, among others, tennis courts and Manor house in Izdebno Kościelne – a manor house maintained in a classicistic style that was villas and resort houses arising at the turn of the budowali dom. Do 1980 r. dom należał do Iwasz- a toboggan run. Jewish Cemetary (Żydowska Street) – established in 1780 Its today’s area features 277 histori- changing the owners across the centuries. At the end of the 18th century, it belonged to the 19th and 20th century. Villas represent different cal tombstones. Until 1941, it was a burial site of the Jews living in Grodzisk and in the neigh- kiewiczów. Następnie zgodnie z wolą właścicieli Stawisko with the Park the estate of Anna and Jarosław Iwaszkiewicz given to Anna by her Szymanowski family. They are the ones who founded the local church. Then the property was architectonic styles. These are noble manor hous- przeszedł na rzecz skarbu państwa obecnie zarzą- borhood. taken over by the Galichet family and then Count Feliks Łubieński. In 1866, the manor house was es and neo-renaissance palaces. The neo-roman father – Stanisław Wilhelm Lilpop where he built a house in 1928. The house belonged to the dzana jest przez starostwo grodziskie, gdzie mieści Iwaszkiewicz family until 1980. Then, in accordance with the will of the owners, it was transferred Evangelical Cemetery – this is a small fenced area at the corner of Fabryczna and Żytnia purchased by Kazimiera nee Jarzębska Plebańska. Her grandchild Maria married a rich landlord. style is represented by the church of St. Jadwiga się muzeum Ich imienia. Streets. On the cemetery there are tombstones of the German minority and Poles of evan- Her husband – Mieczysław Jurga-Szczygielski was the next owner and attached Rozłogi and of Silesia, where the ossuary with the heart of an for the state treasury and presently it is administered by the Urban Starosty and houses the gelical denomination. The cemetery was established in 1930. Currently, in the necropolis Kraśnicza Wola to the property. Currently, the manor house is used by the Nursery Home. outstanding Polish composer – Frederick Chopin Kościół p.w. św. Krzysztofa z ogrodem wy- museum of their name. budowany w latach 1933-34 według projektu single fragments of tombstones’ frames have been preserved. Manor House of Doctor Adam Chełmoński – the house of the brother of Józef Chełmoński was stored during the war. Palace „Matulinek” St. Christpher’s Church with a garden built in 1933-34 according to the design by Brunon reflects classicistic style, and Villa Borówka rep- Brunona Zborowskiego. Zgodnie z projektem Zborowski. According to the design, it was to be one whole with a garden as the extension of Roman Catholic Cemetery – is at Radońska Street in Grodzisk. It was established in 1817. (a well-known painter) is in Adamowizna, Grodzisk Mazowiecki. Next to the manor house aged miał stanowić jedną całość z ogrodem jako prze- Tombstones from the 1st half the 19th century have been preserved in the cemetery. The fenc- trees are growing, which were recognized as monuments of nature. Currently, the manor house resents mixed style. Additionally, in Milanówek the brick church (the only in Church-Garden). Protected nature of Poland. This sector dłużenie kościoła murowanego (jest to jedyny includes plants endangered with eradication and extinction in Poland. The area of the church ing dates back to the 1st half of the 20th century. is a property of the commune of Grodzisk Mazowiecki. examples of the so-called manor style can be encountered that, in terms of form, harks back to w Polsce Kościół-Ogród). Przyroda chroniona garden was divided into 8 thematic sectors: Municipal cemetery – is a young necropolis. It was established in the 1970s. The most impor- Manor house of doctor Mateusz Chełmoński („House near the Pond”) – the house where the Polski. Sektor ten obejmuje rośliny zagrożone a noble manor house. After World War II, com- Nature of Podkowa Leśna This sector is to emphasize the entire beauty of Podkowa nature; tant tombstones are the grave of the captain Arkadiusz Protasiuk, pilot of the presidential plane son of Adam Chełmoński, also a doctor, settled. He was specialist in the treatment of various wytępieniem i wymarciem na obszarze Polski. pulsory housing contributed to the devastation of Lapidarium The main element and the main accent of the area are large rocks placed on an ir- TU-154, who died in the disaster in Smoleńsk in 2010. specialist diseases using natural methods. Currently, at this place the Medical Practice Chamber Teren ogrodu przykościelnego podzielono na many beautiful buildings. In recent years, histori- regularly formed embankment; The building of the former Water Treatment Plant of doctor Bojasiński ( J. 12 Kilińskiego is housed, where you can see former medical instruments and equipment, journals and books. cal residences have been subjected to repairs and 8 tematycznych sektorów. Nature of the past centuries This sector of old history represents a great period of history of Street) – established in 1884.Currently it is a seat for many social organizations and Primary Manor house in Radonie – the manor house whose owners were changing across the centuries many new villas have been built with an interest- Przyroda Podkowy Leśnej Sektor ten ma uwypu- the land of Mazovia and Poland. School no. 1. and who, depending on their preferences, were modernized the building. Currently, the manor ing architectonic form. The oldest part of the city klać całe piękno przyrody podkowiańskiej; Virgin Mary’s plot It groups plants related to traditional manifestations of church worship. Villa „Foksal” ( 26 W. Bartniaka Street) – built by the Mokronoski family in 1845-46 for the guest house belongs to private individuals. Its visiting is in 1988 received the status of monumental urban Lapidarium Głównym elementem i podstawowym house with typical shape of a locomotive. possible upon a prior agreement with owners. and landscape complex. akcentem terenu są duże głazy umieszczone na Biblical Garden Environmental image of the biblical history The commune owns also two historical monu- Villa „Kaprys” ( 1 Okólna Street) – dates back to 1886. Its environment features an old coach nieregularnie uformowanym nasypie; Bird Paradise This complex as a whole has to guarantee fully esthetic impression during any ments: Villa „Waleria” and Park and Villa house and a historical park with a pond and sculptures. Przyroda minionych wieków Sektor dawnych season of the year by its shape, color of leaves, flowers, greenery in the winter, etc. The main Milanówek Complex „Turczynek”. Historical Villa „Wale- dziejów reprezentuje olbrzymi okres historii ziemi purpose of this part of the garden is bird protection. Villa Radogoszcz – is in a historical one-storey building, in the center of Grodzisk Ma- 05-822 Milanówek, ul. Kościuszki 45 ria” (Spacerowa Street) is a place where, among mazowieckiej i Polski; zowiecki. In the years 2010-2012, it underwent revitalization and adaptation for the needs Tel. 22 758 30 61-2, 758 39 45 others, one of the greatest Polish sculptors – Jan Herbal Garden It is to be an expression of the preservation of tradition and native culture, as of an ethnographic gallery under the project „Revitalization of multifunctional areas of the www.miasto.milanowek.pl Szczepkowski (1878-1964) – was living and cre- Poletko Matki Bożej Zgrupowano tu rośliny zwią- well as a reminder that the monastery in Poland was, besides a center of faith and worship, also center of Grodzisk Mazowiecki, Stage I- Green areas and monuments of the city” of Region- [email protected] ating. zane z tradycyjnymi przejawami kultu kościelnego; an important therapeutic centre, center of gardening and horticulture. al Operational Program for Mazovian Province 2007-2013 (RPOWM). Since 11 November Milanowskie zabytki to kilkaset willi i domów letni- Two Villas „Turczynek” (Brwinowska Street) Ogród biblijny Przyrodniczy obraz dziejów biblijnych Railway Station Building (Przyjaźni Polsko-Węgierskiej Square) It was built in 1927. A brick 2012, the building has been opened for visitors, as Ethnographic Gallery Villa Radogoszcz. skowych powstałych na przełomie XIX i XX wieku. were built on a 10-hectare area in 1905. The booth with a bay and a high, open waiting room were decorated with molds referring to the Ptasi Raj Zespół ten jako całość ma dawać w pełni estetyczne wrażenie w każdej porze roku The establishment is a part of the Center of Culture of the Grodzisk Mazowiecki Commune. Wille reprezentują różne style architektoniczne. Są buildings were designed by the Łódź architect Polish renaissance. We organize historical and art exhibitions, concerts, meetings with folk creators, artists, przez kształt sylwetki, kolor liści, kwiatów, zieleń zimą itd. Zasadniczym celem tej części ogrodu tu dworki w stylu szlacheckim oraz pałace w stylu Dawid Lande. Two identical villas, facing each A memorial plaque to Polish and Hungarian companions-in-arms To Polish and Hungarian craftsmen. We popularize tradition and history through workshop classes, film projections, jest ochrona ptaków; neorenesansowym. Wśród reprezentantów stylu neoromańskiego jest tu kościół św. Jadwigi other with facades, differ only slightly in size, companions-in-arms fallen in Podkowa Leśna in the years of War World II. theatrical performances and evenings of tales. Our educational, popularization and artistic Śląskiej, który w czasie wojny przechowywał urnę z sercem wybitnego polskiego kompozytora along with the layout of the body and details. Ogród ziołowy Ma być wyrazem ochrony tradycji i ojczystej kultury, a także przypomnieniem, „Aida”, a wooden villa Built approximately in 1900 by the Lilpop Family. It is here where, in the offer is targeted to children and adults at any age. Entry and events held in Villa Radogoszcz – Fryderyka Chopina. Pałac „Matulinek” odzwierciedla styl klasycystyczny, zaś Willa Borówka Buildings were intended for the daughters of że klasztor był u nas nie tylko ośrodkiem wiary i kultu, lecz także ważnym ośrodkiem leczniczym, 1920s, Anna nee Lilpop and Jarosław Iwaszkiewicz were spending summer months, visited by are free of charge. – mieszany. Ponadto w Milanówku można spotkać przykłady tzw. stylu dworskiego, który formą Bonawentura Toeplitz: Franciszka and her hus- ośrodkiem ogrodnictwa i sadownictwa. friends, among other, from the „Skamander” circle. Villa „Kniaziew” ( 15 Suwalska Street) -erected in 1911 as the summer residence of the nawiązuje do dworu szlacheckiego. Po II wojnie światowej przymusowy kwaterunek przyczynił band Wilhelm Wellisch, and for Anna and her Budynek Stacji Kolejowej (Plac Przyjaźni Polsko-Węgierskiej) Wybudowany został w 1927 general Eugeniusz Dmitriewicz Kniaziew – engineer of war fortifications of Russian troops się do dewastacji wielu pięknych budowli. W ostatnich latach zabytkowe rezydencje poddawane husband Jerzy Mayer. roku. Murowana budka z wykuszem i duża, otwarta poczekalnia ozdobione zostały formami Number zero house The last wooden building of the summer resort Stanisławów established stationed in Warsaw. są remontom oraz powstaje wiele nowych willi o ciekawej formie architektonicznej. Najstarsze nawiązującymi do polskiego renesansu. in the 1870s along the today’s Lipowa Street.

www.idgreklama.pl ISBN: 978-83-63036-99-7 ISBN:

G H A D C B E F

e-mail: [email protected] e-mail: I

tel. 12 353 01 68 / 501 468 050 468 501 / 68 01 353 12 tel.

ul. Radzikowskiego 100/57, 31-315 Kraków 31-315 100/57, Radzikowskiego ul. Wydawnictwo Imagine Design Group Design Imagine Wydawnictwo SOCHAWISKITKI CZEW SOCHACZEW SKIERNIEWICE LE

T 92 50 UG

A2 opoło Gaj Obie 10 GEND 12 11 9 8 7 6 5 4 3 2 1

123

742 719 E30 S Skrzele D Pr Elżbiet D ok K Ory D Galeria A D Muz Muz D Muz Galeria f w -Osada ościół modrz wór z XVII w k wór z XIX w wór z XIX w wór z XIX w wór Mokr W ywatna g A: Działki a ule Star t Wieś sze y wart alerian Szymanó eum K eum im. Jana S eum Iwas Zielonka Józefó 1 Dr Dr 1 ó Gr Łąk Sad Las W T Gr K P w- a w

w er o P olej z UM Gąg Pisia oda olk TERESIN UG anic anic og og ŻYRARDÓ z a rs Long Bednary -Drze

en z P ost

włó a olejki WKD

S y

odory

SP ano aleria s a woj a kr e z ucha w o olina w wyc Stary- ałe dr . e st a Miast a P . . Duninopol abudo . zkiewicz w ewio P P obacz wicz -Budki P wskic aj ek Star o odbuszy acj a h instrument ewódzk sze o wiatu UG wa/aut Benenar wy z XVII w ztuk W ogi z P -Działki ami Kaski- e- cz w wan apr a/Gmin h P enia epk

Strumian

a

PKP No PKP Buszy W otnia -K -C y a c wy- Aleksandria e F . S o ostr ozło entr eliksó wskieg d iemiona. y Dw c No e ó -Śr ada . wic alne W w muzyczn or y Gr Maszna wy P odk w y No ek e czółki o anic Gr Chr w o

Pisia Gąg anic e- w 2 2 Holendry UM SP

e WKD UG oboty

P PKP e Zazdr S er e

Olszó Wierzbink yc PKP oki Gongolina No www olina h Muz C P K K Klas K R P Służba z W S D P Urz Urz S A ość t t ment omnik oczt olicj w aplic ościół e rzyż pt worz acj ar ars w Bar st a- ąd Gmin ąd Miast e -T ka Gr

Holendry ost

aur eum zt a .po T Pisia k a K z a a o ano -Pułapina a or a awsk ąd arz ec aut w Pieńki- Star wo P acj wiat-gr R olej arzy dr y egó w T

Mariampol o a a- uczna elefon: 22 724 18 33, 07 11, 28 71 Henry skie Lud a K o S wia y o a e-mail: star stw obuso w wa

er wiat

Krzyżó

-P Stanisła

Okrz Osin olej Doj

Między K

K

oki- wik

B T Bienie

ar er odziski.pl www Star o e

oryt sink oryt

Bieg a sze

e ARANÓ o 05-825 Gr c s

wy z ó y UG we ela a w w w ó ostw ó MS anó w w A w w

PKP bor Gole ka az Bienie

ó o

F Z 50 3 do 3 ul. K w ostw w K ax: 22 724 30 49 CZ ó o P w opiska wa Bud S Mur ONÓ Basin Pisia Gąg W ade Zosine Słabomierz odzisk Mazo o w ościuszki 30 Star Bud o@po wiatu Gr -P o- y A2 Bud o 1944 r W ar Mary w E30 y e c aniec Żab ela y wiat-gr olina Okł W Izdebno sinek y Br . ola Łuszcze S P P R Inn Gr P Miejsc P S Ośr Letnisk Hot P P A odziskiego zlak tur Br t omnik przyr ar ole bit ar ałac, dwór ole biwak e gr onisła acj P odzisk z K .bip

wiecki 719 y z T odlasie ode Jakt amki er k z king e otur K ościelne artak Brzózki l a paliw odziski.pl Radziejo olonia wat C ab e mart ab J Star k wypoczynk egłó .po o or AK wy Górna Wieś w yst UG W Boża R yt Gr o yt yst ó ó RAD ola adziej wiat-gr e w w k e Bud o abnik w y R Dąbr w k T yczn No o k we ska e -Michało yr Dębó wy a P ody w OR z -Grzy w ologii er skie UG a Wieś 4 y 4 y ZIEJO No UG Bud Ch o o wat Ó w odziski.pl Kar wa wsk P

bek w y o ka MS Izdebno

P W

PKP liczki www.bip.-grodziski.pl wy y e w No Bud olina

Z

skie -K a Ch www.powiat-grodziski.pl www.powiat-grodziski.pl w CZ

WICE

Bienie Utr

olonia e y- y e-mail: [email protected] e-mail: ONÓ Piorunó Zabłotnia

579 lic at

Kłudno Fax: 22 724 30 49 30 724 22 Fax: e- No

No

a Dąbr

W wic W

Telefon: 22 724 18 33, 724 07 11, 724 28 71 28 724 11, 07 724 33, 18 724 22 Telefon: w -Józefo

w

P a Kr Ch

MSZCZONÓW T Pisia K e wrzy Zboiska Osucho

8 W ass e F ul. Kościuszki 30, 05-825 Grodzisk Mazowiecki Grodzisk 05-825 30, Kościuszki ul. e

w onstant

ó 50 K aśnicza

y Ciemno-

Witanó -Gnojna ola No

w lic E67 uczna ozery aszczy Starostwo Powiatu Grodziskiego Powiatu Starostwo Marianka Pieńki ka -Radziejo w sze e w Blonie-Wieś e Zbir skie F w adki NO w aszczy ó W w

skie 92 c Star K A w e ólka Krze Duże ozerki damo WY D oza Gr Lutk Kaczk -P Osuchó A e odziska Osuchó Władk 5 5 wicka Czarn damó ar c -Wieś Chlebnia Mak e ó Radonic W w-P Mr c w Janinó

Zimna W Pisia ela ó K

o ÓR MAZ ka Drug wna w ó ukló w- w- y Las ar ó w Kłudno

Dw w

w Star 579 ka c Nat el

PKP w w -Zarzeczna órzno c Chrzanó e

8 Osucho ka-

e O

oda 579 olin a Słubica B 579 WIE Chudolipie Kałęczyn

Grzymek Kłudzienk Dębin

Górna 579 Mościska PO CKI S Powiat -Dobr Słubickie W w- w -Duży T 3 Słubica- PKP Tłust Pieńki AR Radzik W WIA Słubica A y y Bienie Tłum skie Grzegorze

gnanka

Lasek

ę SP OS R Odr okitnica ży Lutk

a T e

o TW O A Ż k -Mały y 720 UG WE uk damó Bolesła ó wiec ano- -Wieś -W ó O w BŁ Nos 876 w ó P

PKP A ola w ka Br wic Oso gRoDZiSKi damo -Buk 6 6 y-P ka ONIE w 7 Ż Oddział onisła w e uk

Miłęcin wiec Radonie

P oniatki R Mr M ek Star 10 ó etry wizna

okitno

ó

w WKD

WKD UG Szczęsne

o w C G Budki wna A ka w y

Józefina a-

UM

k Czubin chry

R R ó Z o okiciank w Osucho Musuły w K 9 Wilczoruda-P O O P Piotrk No Grzmiąca op skie Łaźnie

UM MILANÓ Bart

D

W 4 a w

-Mająt R R yt 2 Skala 1:83330 720

Ciepłe okitno- umianka a-

Z ó

Sk PKP

Kad K

Żabio R oszó I okitnica 50 o w Oso

NO P ar R I W P E w wic uły etry w Zalesie S edlanka

1 czune Op 700 ek y y

C WY D

WKD Huta WKD ski Huta Je w K cinki Ś w WKD K e więcic w K yp skie k ka R olonia Kar F ar olska ozy R Kaleń Sk WEK e alęcin Wład Grudó Przy y I

Bisk k W W WKD e z Józefó c Las ole ela ulski z er Przeszk ÓR MAZ że K Natalin olica er e ot k

upic w wat y

w 7 7 Aleksandr 888 11 ory w wat sła ŻABIA W o Ś ska W

w 719 Marynin wic więcic 6 Ow e ólka Je w

K

WKD WKD 700 oda -T O ó orneló UG e w czarnia WIE W W o Julianó Zar w -T Józefó e K P ólka Załęska

Kaleń- olskie

Siestrzeń R 720 onie Pieńki arzy że Ojrzanó o ó CKI Książenic e w w ębskie P Płochocin w Jastrzębnik w z ar arzy R ka -P OLA ska Żółwin Utr er stw -Wieś w osołó

w

Lisó K ar ó

Mr wat

Man at oszajec w stw Załę

o W o c w- Michałó Urszulin

wna Kr

12 a ela Zimna W Zimna Płochocin- w er w e -Osiedle Bor

WKD Utr o osna- ek y T dun że Duże Gołaasze

er at PNIEWY o UG enia wiec

K a w Ojrzanó opana oda P ek Urzut Żelechó Je

No A2 WKD B Suchostrug 1939 r y zior P 8 8 w

win E30 K strzanó Michr Zar UM 5 BR Domanie ODK a oprki UG w Witaló

a- PKP Młocho 701 y ęb P B. Hr P W R w Otr P WINÓ arznie Moszna . e y ó ola Pnie

8 Wieś R W NO z w-St w ębus Łęg O er e a E67 w Ołtarze Krusze . Tyr R z yniewickieg w WY D W Suchodół Domanie Zabor ka er wat ozalin w efó ek wski R Star Wieś y Młocho A LEŚN W wat im. e w R ak Jurki w z W

e ska

w Zimna W a w er Gr 718 z ÓR MAZ o ó ek er wskieg w im. wat w

ąd 718 No wat

wski

T w N A ar o Michr Duchnic

oda a Wieś O P AD

Kanie Ś czynk opó WIE Księ o więt No Młochó Nos UG 701 R Krusze AR ó w usiec wina-Przęsła CKI

żak

9 9 w GR a

ochó PKP ek

Jurki-K y 720 e Przęsła ek ZYN P ÓJE WKD Przypki PKP

Marianka w Strzenió 718 Michr w w 719 C K

701 92 olonia onot wic ó w e wic

876 opa w WKD ka e TARCZYN WARSZAWA PRUSZKÓW WARSZAWA WARSZAWA G H A D C B E F www.powiat-grodziski.pl I