REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W KROŚNIE

PROGRAM EDUKACJI LEŚNEJ SPOŁECZEŃSTWA W NADLEŚNICTWIE USTRZYKI DOLNE NA LATA 2009 – 2018

Oryginał zatwierdził: Z-ca DYREKTORA d/s gospodarki leśnej /-/ mgr inż. Wojciech Szepieciński

Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne Styczeń 2009 r.

I. WSTĘP

Edukacja Leśna Społeczeństwa jest jednym z wielu zadań realizowanych przez Lasy Państwowe. Stała i powszechna edukacja leśna ma na celu:

1. Upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o środowisku leśnym oraz o wielofunkcyjnej i zrównoważonej gospodarce leśnej. 2. Podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie racjonalnego i odpowiedzialnego korzystania z wszelkich funkcji lasu. 3. Budowanie zaufania społecznego dla działalności zawodowej leśników.

Cele edukacji leśnej należy realizować w oparciu o następujące treści:

1. Budowa i funkcjonowanie ekosystemów leśnych. 2. Produkcyjne i pozaprodukcyjne znaczenie lasu. 3. Zagrożenia i ochrona lasów. 4. Ochrona przyrody. 5. Rola leśników w gospodarowaniu zasobami przyrody.

Zadania edukacji leśnej społeczeństwa definiują i przybliżają dwa dokumenty: „Polityka Leśna Państwa (1997)" oraz „Kierunki rozwoju edukacji leśnej społeczeństwa w Lasach Państwowych" (2003 r.), które wszechstronnie i wyczerpująco opisuj ą zagadnienia edukacji leśnej prowadzonej przez Lasy Państwowe. W kontekście wymienionych dokumentów niniejszy program wprowadza do praktyki zawodowej leśników planowe działania edukacyjne.

I A. EDUKACJA LEŚNA W NADLEŚNICTWIE BRZEGI DOLNE W OKRESIE OD 1998 DO 2003r.

Edukacja leśna w Nadleśnictwie prowadzona jest od szeregu lat. Pracownicy Nadleśnictwa brali udział w pogadankach o tematyce leśnej a zwłaszcza poruszające sprawy ochrony lasu i ochrony p. pożarowej w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach średnich, na zebraniach wiejskich oraz posiedzeniach rad gminnych. W tym czasie oprócz edukacji prowadzonej w terenie, Nadleśnictwo współorganizowało imprezy cykliczne bądź jednorazowe jak: konkurs wiedzy pożarowej i ekologicznej w Szkole Podstawowej w Łodynie z okazji Dni Ziemi oraz akcji sprzątanie świata. Partnerami Nadleśnictwa w tych akcjach były lokalne szkoły, Zarząd Parków Krajobrazowych w Przemyślu oraz Zarząd Zespołu Parków Krajobrazowych w Krośnie. W 2000 r. na potrzeby edukacyjne utworzono ścieżkę dydaktyczną „ Na stokach Żukowa", oraz opublikowano pierwsze wydawnictwo edukacyjne Nadleśnictwa. Był to folder opisujący ścieżkę dydaktyczną wydany przy współpracy RDLP w Krośnie. Od 2000r. przy ścieżce dydaktycznej funkcjonuje zielona klasa. Umieszczono w niej bogatą ekspozycję fotograficzną, tablic i afiszy ukazującą florę i faunę tego terenu. Corocznie w zajęciach w zielonej klasie uczestniczy po kilka grup okolicznych szkół. Edukacja leśna w Nadleśnictwie prowadzona jest przez pracowników służby leśnej tj. Z-cę Nadleśniczego, inż. Nadzoru, leśniczych, podleśniczych oraz specjalistów z zakresu zagospodarowania lasu i ochrony lasu.

II. USTALENIA KOMISJI PROGRAMU EDUKACJI LEŚNEJ SPOŁECZEŃSTWA W NADLEŚNICTWIE BRZEGI DOLNE.

Na posiedzeniu w dniu 22.X.2003 komisja w składzie przedstawionym w załączonym protokole przyjęła poniższe założenia do programu „Edukacji leśnej społeczeństwa w Nadleśnictwie Brzegi Dolne":

A. Edukacja leśna społeczeństwa w Nadleśnictwie Brzegi Dolne prowadzona jest na bazie naturalnych walorów przyrodniczych i w oparciu o bazę edukacyjną. Na powyższe składają się:

a. Wysoka lesistość obszaru administrowanego przez Nadleśnictwo Brzegi Dolne i stosunkowo małe rozczłonkowanie kompleksów leśnych b. Istniej ąca infrastruktura turystyczna , c. Występujące rezerwaty przyrody i inne formy ochrony ,przyrody d. Atrakcyjne ukształtowanie terenu wraz z jeziorami: Solina, Myczkowce e. Leśna ścieżka dydaktyczna „Na stokach Żukowa"

B. Partnerami Nadleśnictwa w edukacji leśnej społeczeństwa mogą być:

a. Ośrodek naukowo - dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego b. Szkoły podstawowe, gimnazja i Zespoły Szkół Średnich c. Zarząd Parków Krajobrazowych w Przemyślu d. Międzynarodowe Centrum Ekologii oddział karpacki Polskiej Akademii Nauk e. Lokalne Samorządy f. Organizacje i stowarzyszenia pozarządowe

C. Oferta edukacyjna Nadleśnictwa powinna być ukierunkowana na następujące grupy odbiorców:

a. dzieci i młodzież miejscowych szkół b. dzieci i młodzież wypoczywające na terenie Nadleśnictwa w okresie wakacyjnym c. dorosłych turystów indywidualnych d. inne organizacje i związki np. Straż Pożarna

D. Edukację leśną Nadleśnictwo może prowadzić w oparciu o istniejące wydawnictwa, o charakterze informacyjnym i edukacyjnym. Należy wykorzystać ofertę wydawniczą Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Zarządu Parków Krajobrazowych w Krośnie i Przemyślu.

E. Zadania związane z prowadzeniem edukacji leśnej społeczeństwa, Nadleśnictwo Brzegi Dolne będzie pokrywało ze środków własnych i ewentualnie środków Funduszu Leśnego. Na przyszłe potrzeby budowy nowych obiektów oraz na realizację dużych projektów edukacyjnych Nadleśnictwo przewiduje pozyskanie środków z Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

F. Nadzór nad edukacją leśną społeczeństwa w Nadleśnictwie Brzegi Dolne powierzono pracownikowi na stanowisku inżyniera nadzoru. W biurze Nadleśnictwa tymi sprawami zajmuje się pracownik Działu Technicznego inż. Urszula Dudzik- Markowicz, prowadzący sprawy ochrony lasu i ochrony przyrody oraz lasy nadzorowane. Ponadto do ścisłej współpracy ze szkołami i innymi jednostkami wymienionymi w punkcie VI niniejszego programu wyznaczeni są min:

Leśniczowie:

1. mgr inż. Maciej Nowaczyk 2. inż. Jerzy Wyderka 3. inż. Henryk Tymejczyk 4. Andrzej Jonasz 5. mgr inż. Maciej Nowaczyk 6. Robert Podgórny 7. Robert Fitkowski 8. Tadeusz Duduś 9. Stanisław Tulejbicz l O.Wiesław Maliczowski 11.Zbigniew Kosakiewicz

Podleśniczowie:

1. mgr inż. Jacek Flis 2. mgr inż. Tomasz Puszczałowski 3. mgr inż. Bożena Tkacz-Zaletańska 4. mgr inż. Radosław Czerwonka 5. Stanisław Białecki 6. Robert Bodniak 7. Mariusz Dróżdż 8. Małgorzata Kokoszyńska 9. Tomasz Lenart

III. CHAKTERYSTYKA WALORÓW EDUKACYJNYCH NADLEŚNICTWA.

Nadleśnictwo Brzegi Dolne położone jest w VIII Karpackiej Krainie Przyrodniczo-leśnej, w 3 dzielnicy Bieszczadów. Teren Nadleśnictwa należy do najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionów kraju. O szczególnych jego walorach świadczą: urozmaicona rzeźba o charakterze podgórskim, wysoka lesistość 70%, położenie nad brzegiem jeziora Solińskiego, i Myczkowskiego, bogata sieć rzeczna oraz liczne zabytki kultury materialnej. Z powodu niedostępności terenu i niskiego zaludnienia 33 osoby/km2, lasy Nadleśnictwa cechuje duża naturalność i wysokie walory przyrodnicze. Bogata flora i fauna Nadleśnictwa sprawia, że lasy są ostoją wielu chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Podnosi to walor niewątpliwej atrakcyjności tych terenów. Innym atutem jest społeczne zapotrzebowanie na edukację leśną. Tereny Nadleśnictwa jak i całe Bieszczady są bardzo licznie odwiedzane przez turystów z całej Polski i zagranicy. Przez okoliczne pasma górskie przebiega 7 szlaków turystycznych i 5 ścieżek spacerowych. Na terenie działania znajdują się 20 szkół podstawowych, 7 gimnazjów, oraz 3 szkoły średnie, co stanowi znaczną liczbę potencjalnych odbiorców edukacji leśnej. W okresie wiosny i lata sporą część odbiorców stanowią uczestnicy obozów, kolonii czy innych form wypoczynku organizowanych w miejscowościach letniskowych w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa. 98 % lasów Nadleśnictwa objętych jest wielkoobszarowymi formami ochrony przyrody i krajobrazu. Park Krajobrazowy Gór Słonnych zajmuje 54% i wschodnio-beskidzki Obszar Chronionego Krajobrazu 44%. Na terenie Nadleśnictwa wy stępuj ą rezerwaty przyrody: „Buczyna w Wańkowej", „Cisy w Serednicy", „Na Oratyku" i l pomnik przyrody nieożywionej - „Skałka" w Orelcu. W świetle przedstawionych wyżej aspektów Nadleśnictwo posiada możliwość kierowania oferty w zakresie edukacji leśnej do różnych grup społecznych.

IV. OBIEKTY EDUKACJI LEŚNEJ NADLEŚNICTWA.

Do obiektów edukacji leśnej w Nadleśnictwie zaliczyć należy:

Leśną ścieżkę przyrodniczo - dydaktyczną „Na stokach Żukowa". Ścieżka położona jest na terenie Wschodnio-beskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu w miejscowości Ustjanowa i prowadzi trasami narciarstwa biegowego i kolarstwa górskiego po stokach pasma górskiego Żuków. Uczestnikom edukacji przedstawiono specyfikę gospodarki leśnej w drzewostanach iglastych i mieszanych, różnorodność formacji roślinnych w zależności od siedliska walory krajobrazowe i historyczne. Na terenie Ścieżki można poznać strukturę lasu, panujące w nim zależności, wielofunkcyjność lasu, wybrane zagadnienia z hodowli i ochrony lasu. Ścieżkę utworzono w 2000r. Posiada ona 16 przystanków na długości 3,5 km. Wyposażona jest w tablice informacyjno - dydaktyczne, w wiaty i ławki, miejsca na ognisko. Orientacyjny czas przejścia 2.5 godziny. Początek ścieżki jest na wysokości 500 m n.p.m. a najwyższy punkt na tarasie widokowym 750 m n.p.m.

Na samym początku ścieżki urządzono obiekty zielonej klasy. Została ona wyposażona w ławy i stoły. W zadaszonej części znajdują się tablice opisujące rolę i znaczenie lasu, choroby lasu, składniki fauny i flory ekosystemu leśnego.

V. OBIEKTY EDUKACJI PRZYRODNICZEJ INNYCH PODMIOTÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE NADLEŚNICTWA. A. Bieszczadzki Park Narodowy na terenie miasta Ustrzyki Dolne posiada nowocześnie urządzone i wyposażone Muzeum Przyrodnicze. W siedzibie muzeum fonkcjonuje na wysokim poziome Ośrodek Dydaktyczno -Naukowy. Zaplecze edukacyjne wymienionego ośrodka i Bieszczadzkiego Parku Narodowego w połączeniu z kadrą legitymującą się wykształceniem wyższym leśnym i biologicznym, w dużym stopniu odciąża pracowników nadleśnictwa w prowadzeniu edukacji przyrodniczo - leśnej. Z dotychczasowej praktyki wynika, że około 90 % zorganizowanych grup zwiedzających Muzeum Przyrodnicze w Ustrzykach Dolnych i korzystających z formy edukacji przyrodniczej prowadzonej przez pracowników Ośrodka Dydaktycznego BPN, odwiedza również ścieżkę przyrodniczą Nadleśnictwa w Leśnictwie Ustjanowa, pod nazwą „Na stokach Żukowa".

B. W Ustrzykach Dolnych posiada swój oddział karpacki Polska Akademia Nauk pod nazwą Centrum Ekologii. Kadra w/w centrum prowadzi zajęcia dydaktyczne na poziomie szkół wyższych dla studentów krajowych i zagranicznych. Międzynarodowym Centrum Ekologii Polskiej Akademii Nauk współpracuje z Lasami Państwowymi, prowadząc wspólne badania i organizując sympozja o tematyce przyrodniczej i ekologicznej. VI. PARTNERZY NADLEŚNICTWA W EDUKACJI LEŚNEJ SPOŁECZEŃSTWA. A. Ważnym partnerem edukacji leśnej są miejscowe szkoły:

Sokoły podstawowe: 1. SP nr I Ustrzyki Dolne 2. SP nr II Ustrzyki Dolne 3. SP przy Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym - Ustrzyki Dolne 4. SP.Bandrów 5. SP.Bóbrka 6. SP.Czarna 7. SP.Hoszów 8. SP.Krościenko 9. SP.Łobozew 10. SP.Łodyna 11. SP.Olszanica 12. SP. 13. SP. 14. SP.Ropienka 15. SP.Równia 16. SP. 17. SP.Uherce 18. SP.Ustjanowa 19. SP.Wańkowa

Gimnazja: l .Nr I Ustrzyki Dolne 2.Nr II Ustrzyki Dolne 3. przy Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym 4.Bóbrka 5.Czarna 6.Ołszanica 7.Ropienka 8.Uherce

Szkoły średnie: l. Zespół Szkół Licealnych w Ustrzykach Dolnych. 2. Bieszczadzkie Centrum Kształcenia Ustawicznego w Ustrzykach Dolnych. 3. Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Ustrzykach Dolnych.

Faktycznie partnerami w edukacji są nauczyciele przedmiotów przyrodniczych, ponieważ głównie dzieci i młodzież są odbiorcami. W związku z tym planuje się spotkania z gronem pedagogicznym zajmującym się nauką przyrody celem wypromowania wspólnych metod edukacji leśnej dzieci i młodzieży. Dotychczas leśnicy gościli w szkołach przekazując karmę dla ptaków, choinki, zapraszając do wspólnego dokarmiania zwierzyny leśnej w czasie zimy, oraz wiosną z materiałami o tematyce przeciwpożarowej. We wszystkich przypadkach są to pogadanki tematyczne spotykające się z wielkim zainteresowaniem szczególnie młodych słuchaczy.

B. Poważnym partnerem Nadleśnictwa w prowadzeniu edukacji leśnej jest Bieszczadzki Park Narodowy, który poprzez swój Ośrodek Dydaktyczno- Naukowy realizując swój ą działalność statutową wpływa na podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. W tym przypadku zadaniem Nadleśnictwa jest wspieranie merytoryczne, logistyczne niekiedy finansowe działań parku poprzez współorganizacje konkursów, udostępnianie miejsca na ekspozycję pokonkursowe, sponsorowanie nagród itp.

C. Jako ważnego partnera w edukacji leśnej należy wymienić Zarządy Zespołów Parków Krajobrazowych Krośnie i w Przemyślu. Realizując swoją działalność Parki Krajobrazowe chronią środowisko przyrodnicze i edukują społeczeństwo z zakresu Ochrony Przyrody, Ekologii i leśnictwa. Dla pogłębienia współpracy zawarto w 2002 roku porozumienie pomiędzy Nadleśnictwem a Zespołem Parków Krajobrazowych w Przemyślu dotyczących prowadzenia wspólnych działań w zakresie Ochrony Przyrody, edukacji, turystyki i promocji wydawniczej.

D. Kolejnym ważnym partnerem w leśnej edukacji jest Komitet Ochrony Orłów Regionu Małopolska. Celem współpracy jest poszerzanie świadomości społecznej o rzadkości oraz sposobie ochrony orłów, gniazdujących również na obszarze Nadleśnictwa Brzegi Dolne, jak i ich miejsc lęgowych.

E. Nadleśnictwo współpracuje również z Międzynarodowym Centrum Ekologii Polskiej Akademii Nauk Oddział Karpacki posiadający siedzibę w Ustrzykach Dolnych. Pracownicy Nadleśnictwa uczestnicząc w sympozjach i szkoleniach organizowanych przez Centrum Ekologii, podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe i dydaktyczne.

F. Ważnym partnerem w edukacji leśnej, obecnie i w przyszłości bardzo często współfinansującym wspólne przedsięwzięcia są samorządy lokalne. W granicach Nadleśnictwa Brzegi Dolne występują następujące samorządy:

1. . 2. Gmina Czarna. 3. . 4. Gmina Olszanica. 5. Gmina Tyrawa Wołoska.

VII. WYDAWNICTWA EDUKACYJNE O NADLEŚNICTWIE BRZEGI DOLNE.

W swojej pracy dydaktycznej Nadleśnictwo posługuje się własnymi wydawnictwami i korzysta z wydawnictw innych jednostek, l. Do wydawnictw własnych należą:

• folder składany „Nadleśnictwo Brzegi Dolne" • folder składany „Ścieżka przyrodnicza na stokach Żukowa"

2. Do wydawnictw obcych zaliczamy:

• folder składany „Park Krajobrazowy Gór Słonnych" wydany przez Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie. • folder składany „Ptaki drapieżne parków krajobrazowych województwa Krośnieńskiego" wydany przez Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie. • broszurka „Ustrzyki Dolne - gmina turystyczna" wydane przez Urząd Miejski w Ustrzykach Dolnych. • broszurka „Gmina Letniskowa Czarna" wydane przez Urząd Gminy w Czarnej. • folder składany „Gmina Solina Zaprasza" wydane przez Urząd Gminy w Solinie. • inne wydawnictwa Bieszczadzkiego Parku Narodowego opracowane przez Ośrodek Naukowo - Dydaktyczny przy Muzeum Przyrodniczym w Ustrzykach Dolnych

VIII. PLAN DZIAŁALNOŚCI EDUKACYJNEJ W NADLEŚNICTWIE BRZEGI DOLNE.

A. Nowe obiekty edukacji leśnej

1. Na terenie Nadleśnictwa planuje się utworzenie nowej ścieżki dydaktycznej, połączonej z zieloną klasą. Przewidywana długość ścieżki wynosi 6 km, czas jej przejścia wynosić ma ok. 5 godzin. Początek trasy planowany jest w nieczynnym kamieniołomie w Bóbrce, gdzie odsłonięty układ warstw skalnych przedstawia budowę całego górotworu. Następnie ścieżka prowadziłaby przez teren projektowanego rezerwatu „Koziniec" do szkółki leśnej w Orelcu, gdzie planuje się urządzić „zieloną klasę" o tematyce dendrologicznej i szkółkarskiej. Na terenie szkółki Nadleśnictwo zamierza urządzić sierociniec dla zwierząt, który również byłby przedmiotem zwiedzania uczestników ścieżki. Dalej ścieżka prowadziłaby do pomnika przyrody nieożywionej „Skałka" a następnie obok kilku miejsc bytowania bobrów (ich żeremi) do parkingu w miejscowości Myczkowce „Pod Kamionka". Przy projektowaniu ścieżki uwzględnia się wydzielenie trzech etapów z możliwością odrębnego pokonywania każdego z nich, jako osobnej ścieżki.

2. W obrębie Ustrzyk Dolnych Nadleśnictwo zamierza utworzyć ścieżkę spacerową prowadzącą z „Parku Pod Dębami" na szczyt „Kamiennej Laworty" do górnej stacji kolejki linowej, gdzie planuje się wykonanie tarasu widokowego. Zamierza się również na okres zimowy stworzyć możliwość pokonania tej ścieżki przez dzieci i młodzież na nartach.

W budowę planowanych obiektów Nadleśnictwo zamierza zaangażować środki własne i skorzystać z dofinansowania Samorządów Lokalnych, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Fundacji Karpackiej. Okres realizacji przewidziano na lata 2005 - 2008. Dodatkowo przewiduje się opracowanie i wydanie folderów informacyjnych tematycznie o w/w obiektach.

B. Planowane remonty, uzupełnienie i wzbogacenie istniejących obiektów edukacyjnych.

Z zakresu w/w działań Nadleśnictwo przewiduje remont i uzupełnienie urządzeń na leśnej ścieżce dydaktycznej „Na stokach Żukowa", odnowienie stojaków pod tablice, naprawa ław i ogrodzenia przy zielonej klasie rozbudowa urządzeń edukacyjne - informacyjnych przy rezerwatach przyrody (tablice, zwłaszcza przy rezerwatach: „Buczyna w Wańkowej", „Cisy w Serednicy", „ Na Oratyku").

C. Inne przedsięwzięcia z zakresu edukacji leśnej:

1. „Akcja chrońmy las przed pożarem" - termin: wiosna każdego roku. Adresaci: szkoły podstawowe, klasy 4-6, oraz gimnazja. Akcja polegać będzie na przekazaniu materiałów edukacyjnych z zakresu ochrony przeciwpożarowej lasów, oraz przeprowadzeniu pogadanek tematycznych przez właściwego terytorialnie leśniczego. 2. „Akcja choinka dla szkoły" - termin grudzień każdego roku. Zadanie polega na dostarczeniu choinek do miejscowych szkół i wygłoszeniu przez pracownika Nadleśnictwa lub miejscowych leśniczych pogadanek na temat pozyskania produktów ubocznych.

3. „Akcja dokarmiania ptactwa i zwierzyny" - termin: I kwartał każdego roku. Adresaci i współpraca: lokalne szkoły podstawowe. Akcja polegać będzie na rozwiezieniu karmy dla ptaków do szkół oraz przeprowadzeniu pogadanek przez pracownika Nadleśnictwa. Przewiduje się również współuczestnictwo dzieci szkolnych w rozwożeniu i wykładaniu karmy dla zwierzyny leśnej w okresie zimowym. Przy tej okazji wygłoszone zostaną pogadanki na temat pomocy zwierzynie w przetrwaniu zimy.

4. „Akcja sprzątanie świata" - termin: wrzesień każdego roku. Akcja dotyczy m. in. likwidacji dzikich wysypisk śmieci na terenie Lasów Państwowych. Organizatorem, akcji będą szkoły podstawowe i gimnazja. Udział Nadleśnictwa polegał będzie na zabezpieczeniu strony technicznej, współpracy z Urzędami Gmin w celu nieodpłatnego składowania śmieci, dostarczeniu worków i rękawic ochronnych itp. oraz zorganizowaniu ogniska z kiełbaskami dla wszystkich uczestników akcji, i wręczenie podziękowań i nagród w konkursie dla najaktywniejszych.

5. Organizowanie cyklicznie każdego roku wystawy fotogramów o tematyce przyrodniczo - leśnej w siedzibie Nadleśnictwa. Przewiduje się zaproszenie do współpracy Zarząd Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie.

6. W każdym roku w odstępach kwartalnych przewiduje się zamieszczanie w prasie lokalnej artykułów o tematyce przyrodniczo - leśnej. W związku z czym Nadleśnictwo dąży do zacieśnienia współpracy w tym zakresie z redakcjami lokalnych gazet: „Gazeta Bieszczadzka" i „Połoniny".

7. Planuje się pogłębienie współpracy z nauczycielami miejscowych szkół w opracowaniu autorskich programów edukacji ekologicznej. Pomoc ma polegać na włączeniu do programów nauczania elementów związanych z gospodarka leśną. Adresatami będą nauczyciele. Termin przedsięwzięcia: działalność ciągła.

8. W odpowiedzi na zapotrzebowanie zainteresowanych tj. szkoły, grupy wycieczkowe, grupy wczasowiczów, Nadleśnictwo przewiduje prowadzenie zajęć w lesie, w zielonych klasach i ścieżkach przyrodniczych. Tematyką zajęć będzie gospodarka leśna i ochrona przyrody. Adresatami będą uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół średnich i dorośli. Termin: działalność ciągła w zależności od potrzeb.

9. Nadleśnictwo przewiduje również współorganizacje imprez, akcji edukacyjnych i konkursów organizowanych przez szkoły, parki krajobrazowe, Komitet Ochrony Orłów, Międzynarodowe Centrum Ekologii Polskiej Akademii Nauk, organizacje pozarządowe, samorządy i inne podmioty. Udział Nadleśnictwa polegał będzie na oddelegowaniu pracownika i merytorycznym opracowaniu pytań konkursowych, udział w jury, fundacja i wręczanie nagród, udostępnienie sali, zabezpieczenie strony technicznej, transportowej i udostępnienie eksponatów przyrodniczych. Nadleśnictwo planuje również wziąć udział a współuczestnictwie organizacji konkursu plastycznego o tematyce leśnej, dla dzieci młodszych klas szkół podstawowych.

10.Nadleśnictwo planuje również wziąć udział a współuczestnictwie organizacji konkursu plastycznego o tematyce leśnej, dla dzieci młodszych klas szkół podstawowych.

11.Na istniejącej stronie internetowej Nadleśnictwa Brzegi Dolne zostanie uzupełniony i regularnie aktualizowany dział dotyczący edukacji leśnej.

12.Planowane jest również urządzenie wystawy fotogramów pochodzących z konkursu fotograficznego związanego z Leśnym Kompleksem Promocyjnym „Lasy Birczańskie", udostępnionej nam przez Nadleśnictwo Bircza.

13.Nawiązanie współpracy i uczestnictwo w imprezach związanych z ekologią i ochroną przyrody, organizowanych przez szkolne koła Ligi Ochrony Przyrody.

IX. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI. Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne

TAB. 0. Obiekty wykorzystywane w edukacji leśnej społeczeństwa na terenie nadleśnictwa Ustrzyki Dolne w roku……………….

LP Obiekt Ogółem na terenie N-ctwa 1. 2. 3. 4. 5. razem: , w tym:

6. razem: , w tym:

Ad. 5. Obiekty związane bezpośrednio z gospodarką leśną Ad. 6. Obiekty niezwiązane bezpośrednio z gospodarką leśną

Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne

TAB. 1. Formy edukacji leśnej zrealizowane przez nadleśnictwo Ustrzyki Dolne i frekwencja w roku……………… (ogółem) Ogółem w tym: Dzieci Dzieci szkół Młodzież Młodzież Studenci Forma edukacji Liczba Liczba Udział przedszkolne podstawowych gimnazjalna ponadgimnazjalna i dorośli, zajęć uczestników % 3 do 6 lat 7-12 lat 13-15 lat 16-19 lat powyżej 19 lat

Lekcje terenowe i wycieczki z przewodnikiem

Lekcje w sali edukacji leśnej Spotkania z leśnikiem w szkołach Spotkania edukacyjne z leśnikiem poza szkołą (w Domu Kultury, Muzeum, Urzędzie Gminy itp.) Konkursy leśne (wiedzy, plastyczne, literackie itp.) Akcje, imprezy okolicznościowe Wystawy edukacyjne

R A Z E M

Inne, np. festyny, targi, X Około ……………… warsztaty itp.1

1 – dane szacunkowe Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne

Tabela 2. Podmioty współpracujące z Nadleśnictwem Ustrzyki Dolne w edukacji przyrodniczo-leśnej w roku………………. PODMIOTY WSPÓŁRACUJĄCE Liczba Liczba z nadleśnictwami podmiotów wspólnych imprez Szkoły Ośrodki edukacji ekologicznej Parki narodowe i krajobrazowe Domy kultury, muzea Organizacje pozarządowe Kościoły Podmioty zagraniczne MEDIA - prasa - radio - telewizja INNE Samorządy Harcerstwo Straż Pożarna

Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne

TAB. 3. Pracownicy Nadleśnictwa Ustrzyki Dolne angażujący się w edukację leśną społeczeństwa w roku……………….

Stanowisko służbowe Ilość

Nadleśniczy Zastępca nadleśniczego Inżynier nadzoru Specjalista, referent Leśniczy, podleśniczy Strażnik Stażysta R A Z E M

TAB. 3A. Szkolenia kadry nadleśnictwa z zakresu edukacji leśnej społeczeństwa, przeprowadzone w roku…………………. LP Data Temat szkolenia i miejsce Liczba Prowadzący uczestników 1

Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne

TAB. 4. Wydatki na edukację leśną w Nadleśnictwie Ustrzyki Dolne w roku …………………(w tys. zł)

Źródła finansowania w tys. zł Koszty Wojewódzki Narodowy Nadleśnictwo Fundusz Budżet Suma wydatków własne Fundusz Fundusz Inne leśny państwa nadleśnictwa OŚiGW OŚiGW

Ustrzyki

Dolne

PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA KOMISJI OPRACOWUJĄCEJ „PROGRAM EDUKACJI LEŚNEJ W NADLEŚNICTWIE USTRZYKI DOLNE NA LATA 2009 – 2018”

W dniu 09.01.2009 r. w siedzibie Nadleśnictwa odbyło się posiedzenie Komisji ds. Edukacji Leśnej Społeczeństwa w Nadleśnictwie Ustrzyki Dolne.

W skład komisji weszli: 1. mgr inż. Piotr Gwóźdź – Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne. 2. mgr inż. Cezary Ćwikowski – Bieszczadzki Park Narodowy 3. inż. Marcin Sobas – Wydział Budownictwa i Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym. 4. mgr Ewa Nahajowska - Szkoła Podstawowa nr 1 w Ustrzykach Dolnych 5. mgr Bogdan Zwarycz – Zespół Szkół Publicznych nr 2 w Ustrzykach Dolnych 6. mgr inż. Radosław Czerwonka – Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne I. Spotkanie rozpoczął N-ca Nadleśniczego o godzinie 12:00. 1. Na wstępie N-ca Nadleśniczego przywitał zebranych gości. 2. Szczegółowo zapoznał komisję z celem i tematyką posiedzenia. 3. Zapoznał komisję z treścią sprawozdania z edukacji leśnej społeczeństwa w Nadleśnictwie Ustrzyki Dolne w 2008 r. 4. Zapoznał komisję z dotychczasowymi dokonaniami i realizacją programu edukacji leśnej społeczeństwa na lata 2004 – 2008. 5. Przedstawił projekt programu edukacji leśnej społeczeństwa na lata 2009 – 2018 i wynikające z niego założenia i plany odnośnie dalszych działań w w/w zakresie. II. Propozycje i uwagi do przedstawionego projektu programu. Do najczęściej podnoszonych w trakcie posiedzenia kwestii i uwag należały: 1. Zwiększenie ilości konkursów plastycznych i o wiedzy przyrodniczo leśnej szczególnie dla dzieci ze szkół podstawowych. 2. Poszerzenie współpracy z przyszkolnymi kołami Ligi Ochrony Przyrody. 3. Wzbogacenie strony internetowej Nadleśnictwa jako powszechnego dziś narzędzia wiedzy i informacji o treści informacje i edukacyjno – ekologiczne. 4. Prowadzenie dalszych działań na rzecz udostępniania lasów dla form turystyki pieszej, rowerowej i konnej (nowe szlaki, miejsca do odpoczynku, poidła). 5. Możliwość utworzenia w projektowanej ścieżce przyrodniczej w Orelcu kilku wariantów tras zwiedzania lub odcinków o różnej długości i stopniu trudności, co pozwoli na korzystanie z obiektu przez osoby w różnym wieku i z różnymi zainteresowaniami. III. Dyskusja. Zaproszeni goście przedstawili własne doświadczeni i dokonania związane z własnym zaangażowaniem i prowadzeniem spraw związanych z szerzeniem wiedzy ekologicznej, ochrona przyrody, turystyki w regionie, ze sposobem realizacji i finansowania tych celów. W dalszej dyskusji zostały ustalone możliwości i zakres wzajemnej współpracy. IV. Na tym posiedzenie Komisji ds. Edukacji Leśnej Społeczeństwa w Nadleśnictwie Ustrzyki Dolne zakończono, propozycje i wnioski zostały dalej rozważone i ujęte w Programie edukacji leśnej społeczeństwa w Nadleśnictwie Ustrzyki Dolne na lata 2009 – 2018.

Protokołował: mgr inż. Radosław Czerwonka