İstanbul'da Art Nouveau
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
İstanbul’da Art Nouveau İstanbul’da Art Nouveau, Vlora Han, Karaköy İstanbul’da Art Nouveau, Dikranyan Mehmet Yörük Yalısı İstanbul’da geç 19.yüzyıl mimari çoğulluğu Vedat Tek, Büyük Postane, Sirkeci, İstanbul , 1905-1909 Vedat Tek, Büyük Postane, Sirkeci, İstanbul , 1905-1909 Vedat Tek, Kendi Evi, Nişantaşı, İstanbul , 1908 Vedat Tek, Kendi Evi, Nişantaşı, İstanbul , 1913-14 “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Vedat Tek, II.TBMM Binası, Ankara, 1924 “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Vedat Tek & Kemalettin Bey, Ankara Palas, 1924-27 “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Kemalettin Bey, Ankara Vakıf Apartmanı, 1928-30 “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Arif Hikmet Koyunoğlu, Türk Ocağı Binası (Ankara Halkevi), 1927-30 “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Arif Hikmet Koyunoğlu, Etnoğrafya Müzesi, 1925-28 “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Gulio Mongeri, Ziraat Bankası, 1926-29 Gulio Mongeri, Assicurazioni Generali Han, 1909 (sol), Karaköy Palas, 1920 (sağ) “BİRİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Gulio Mongeri, Taksim Cumhuriyet Anıtı Kaidesi, 1928, İstanbul Necmettin Emre, İzmir Türk Ocağı, 1926, İzmir Clemens Holzmeister, TBMM, 1938-60, Ankara Clemens Holzmeister, Emlak ve Kredi Bankası, Ankara,1933-34 Clemens Holzmeister, Merkez Bankası, Ankara,1931-33 Theodor Joost, Sağlık Bakanlığı, Ankara,1926-27 Ernst Egli, İsmet Paşa Kız Enstitüsü, Ankara,1928-30 Ernst Egli, Ragıp Devres Villası, Bebek, İstanbul,1932 Bruno Taut, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Ankara,1937-39 Bruno Taut, Kendi Evi, İstanbul,1938 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Şevki Balmumcu, Sergievi, Ankara,1933-34 Daha sonra Paul Bonatz, Ankara Opera Binası, 1948 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Şekip Akalın, Ankara Merkez Garı ve Gar Gazinosu, 1935-37 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Şekip Akalın, Ankara Merkez Garı ve Gar Gazinosu, 1935-37 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Seyfi Arkan, Florya Deniz Köşkü, 1934 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Arif Hikmet Holtay, İstanbul Üniversitesi Gözlemevi, 1934 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Adil Denktaş, Tüten Apartmanı, Ayaspaşa, İstanbul, 1936 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Martin Elsaesser, Sümerbank, Ulus, Ankara, 1937-38 TÜRKİYE’DE MODERNİZM, Rüknettin Güney, Kadıköy Halkevi Yarışması 1.Ödülü İstanbul, 1938 Rebii Gorbon, Kadıköy Elektrikevi, İstanbul, 1935 http://www.arkitera.com/h54339-gecmisin-modern-mimarligi---1-kadikoy.html İstanbul’dan “modern konut” örnekleri, 1930lar http://www.arkitera.com/h54339-gecmisin-modern-mimarligi---1-kadikoy.html İstanbul’dan “modern konut” örnekleri, 1930lar, Seyfettin Nasih, Suadiye’de Villa Anıtkabir ,1941 yılında yani 2. Dünya Savaşı'nın çetin günlerinde, tüm dünya mimarlarına açık bir yarışma sonucu belirlenmiştir. Hükümetçe kurulan tarafsız jüride, o zamanlar Avrupa'nın ünlü sanatçılarından olan Alman Prof. Paul Bonatz, İsviçreli Prof. İvar Tengbom ve Macar Prof. Karoly Wichinger ile ünlü Türk sanatçıları Prof. Arif Hikmet Holtay, Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve imar işleri Reisi Yüksek Mimar Muammer Çavuşoğlu ve Ankara imar Müdürü Yüksek Mimar Muhlis Sertel vardı. Yarışma umulandan çok fazla ilgi uyandırdı. İkinci Dünya Savaşının en çetin zamanı olmasına rağmen yarışmaya, Türkiye, Almanya, İtalya, Avusturya, İsviçre, Fransa ve Çekoslovakya'dan toplam 49 proje katılmıştı. Yarışmaya gönderilen projelerin kabul işlemi, uluslararası yarışma esaslarına göre yapılıyordu. Projelerin üzerlerinde ad ve adres olmadığından, eserlerin kimlere ait olduğu bilinmiyordu. 6.Jüri heyetince ödüle layık görülen projeler müracaat sıra numarasına göre şunlardır. SIRA NO / HÜVİYET NO / PROJE SAHİBİ 9 / 21472 / Prof. Johannes Kruger 25 / 60927 / Prof. Emin Onat - Doç. Orhan Arda 44 / 14916 / Prof. Arnaldo Foschini 7. Jüri heteti tarafındantakdire değer görülüp satın alınması hükümete teklif olunan 5 proje, jürinin tespit ettiği liyakat derecelerine göre şunlardır. SIRA NO / HÜVİYET NO / PROJE SAHİBİ 42 / 11119 / Mimar Ronald Rohn 41 / 63636 / Mimar Giovanni Muzio 45 / 87541 / Mimar Guiseppe Vaccaro - Mimar Gino Franzi 24 / 22218 / Mimar Hamit Kemali Söylemezoğlu - Mimar Kemal Ahmet Aru - Mimar Recai Akçay 29 / 12898 / Mimar Feridun Akozan - Mimar M.Ali Handan Anıtkabir Proje Yarışması, 1941 Arnaldo Foschini Johannes Kruger Anıtkabir Proje Yarışması, 1941 Anıtkabir Proje Yarışması, 1941, Kazanan Proje; Emin Onat, Orhan Arda “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Paul Bonatz, Saraçoğlu Mahallesi, Ankara, 1946 “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Sedad Hakkı Eldem, İÜ Fen-Edebiyat Fakültesi, 1942-44 “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Sedad Hakkı Eldem, İÜ Fen-Edebiyat Fakültesi, 1942-44 Bina, yerinde mevcut büyük bir ahşap konağın kagir zemin kat duvarları üzerine betonarme döşemeli olarak inşa edilmiştir. Bu nedenle taşıyıcı duvarların yerleri eski konağın konturlarını izler. Alt katta iki eş küçük daire, üst kattaysa 5 odalı ana konut bulunmaktadır. Girişi üç daireye ait ortak mekan belirler. Oradan dairesel planlı bir merdivenle üst kaya ulaşılır. Merdiven yuvası tavandan ışık almaktadır. Üst kat planı oval bir orta sofa çevresinde düzenlenmiştir. Sofa sürme kapılarla yan mekanlara bağlanır. Duvarlar geleneksel konutlarda terek denilen bir silme ile yatayda bölünmüştür. Tereğin üst kesimi yalın kalem işi nakışlarla bezenmiştir. Üst katın çıkma yapan oval salonu yapının en dikkat çekici özelliğidir. Eldem'in geleneksel bir planimetrik şemadan yola çıkan ilk yapılarından biridir. Yapı yıkılmıştır. “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Sedad Hakkı Eldem, Ağaoğlu Evi, İstanbul, 1938 “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Emin Onat & Sedad Hakkı Eldem, AÜ Fen Fakültesi Ankara 1945 “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Emin Onat & Sedad Hakkı Eldem, AÜ Fen Fakültesi Ankara 1945 Sultan Abdülaziz'in yaptırmak istediği ama inşa ettiremediği caminin önündeki alanı tanımlayan istinat duvarlarının üzerindeki düzlükte konumlanmataydı. Dönemin Belediye Başkanı Lütfü Kırdar tarafından ısmarlanmıştır. Kısa zamanda inşa edilen binanın planı 17. yüzyılda inşa edilmiş Amcazade Köprülü Hüseyin Paşa Yalısı'nınkini hemen hemen aynen yineler. Tek fark, orta mekana geriye doğru bir dördüncü kolun eklenmiş olmasıdır. Büfe ve tuvaletler yapının bu tarafında yer almaktadır. Betonarme strüktürlü kahvenin tavanı, geniş saçakları, iç ve dış duvarları ahşap kaplamadır. Swiss Otel'in yapımı için önce yıkılmış, ardından da oranları bir ölçüde bozularak yeniden inşa edilmiştir. “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,” Sedad Hakkı Eldem, Taşlık Kahvesi, İstanbul,1948 “İKİNCİ ULUSAL MİMARLIK,”Sedad Hakkı Eldem, Taşlık Kahvesi, 1948 .