Na Veivakatorocaketaki E Viti Niviti Kua
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Veverueri 22, 2015. Volume 2 - Issue 3 NodaNa veivakatorocaketaki e Viti niViti kua VITI Sikovi Viti na minisita ni Kena italanoa ena drauniveva 4-5 VUKU vanuatani mai UAE Drauniveva 3 SOTAVI VEENA E rau lululu tu oqo na noda Paraiminisita o Josaia Voreqe Bainimarama kei na Minisita ni vanuatani ni United Arab Emirates o Drauniveva 5 Sheikh Abdullah bin Zayed bin Sultan Al Nahyan ena nona sikovi Viti mai me mai veitalanoa baleta na veivakatorocaketaki. $10mVola ko SOLO LEWANAVANUA ki na qele na itaukei ni qele taukeni yadua se na itaukei Trustees kevaka e tauyavu e dua na Trust se oya me dua tale ga mai na veivakadonui ni SA vakarautaka na Matanitu e $10milioni ni qele taukeni vakamataqali, vakayavusa, kabani ena vuku ni veivakatorocaketaki.” veitabana ni Matanitu me vaka na Tabana ni ena ituvatuva vakailavo ni 2015 mo ni vakaitokatoka se na wasewase tale eso,” Kaya o Sayed-Khaiyum ni na vinakati Tiko bulabula ena Taudaki ni Korovakavalagi vukei kina na itaukei ni qele. A kacivaka na tukuna o Sayed-Khaiyum. talega na tuvatuva se lalawa ni qele me kei na Tabana ni Yaubula.” itukutuku rogorogo vinaka oya na Minisita ni Vakamatatataka na Minisita ni ilavo na vakatorocaketaki kei na veivuke e gadrevi Na ivola kerekere kece me volai kina iLavo o Aiyaz Sayed-Khaiyum. veika me sala vata yani na ivola kerekere. mai vua na Matanitu. “Government Grant for iTaukei Land” ka me Tukuna o Sayed-Khaiyum ni “Na ivola kerekere me soli vata kei na “Me dua talega mai na ivakamacala ni vakau ki na kato ni meli oqo: PO BOX 2213, vakatabakidua na veivuke ena tauyavu veivakadonui ni itaukei ni qele me kua ni vale sa tara oti tu ena qele oya. Me dua Government Building, Suva. Taba 10 ni Ro ni tara gaunisala, paipo ni wai, se lailai mai na 60 na pasede ni itaukei ni qele,” talega na Concept Plan se vakamacala Lalabalavu House ena Victoria Parade e Suva. veivakalivalivataki ena qele me kaya o Sayed-Khaiyum. matailalai ni veivakatorocaketaki,” tukuna o Na ivakamacala tale eso veitaratara vei vakatorocaketaki. “Me kau talega yani na ilavelave ni ivola Sayed-Khaiyum. Joeli Ditoka ena 3309866 se 9259865 se vei “Na veivuke vakailavo oqo e rawa ni kerea ni lisi rejisitataki, kedra ivakamacala na “E dua talega na tikina bibi o ni nanuma [email protected]. 1 VERNACULAR Na veivakatorocaketaki e Viti ni kua NODA VITI Bibi Me kua Me kua na veisei: PM na taqaya meda Vola ko SOLO LEWANAVANUA SA kerei keda kece siro na lewenivanua e Viti Vola ko SOLO vakabibi vei keda na LEWANAVANUA iTaukei o Paraiminisita Josaia Voreqe E ra vakabibitaka na turaga Bainimarama me da kua Paraiminisita Josaia Voreqe ni nuiqawaqawataka Bainimarama ni sa itavi bibi na noda qele baleta ni ni Matanitu me dau siro dei vinaka tu na kena sobu vei ira na lewenivanua. taqomaki. “Au vakabauta ni tavi dina ni Matanitu oya na A vosa tiko o PM kena dau vakasirovi sobu Bainimarama ena mai na nona veiqaravi me tavo ni veitalanoa ni tarai kemuni na lewenivanua veivakararamataki kei ena veiyasai Viti – oqo ira na lewenivanua ka dina nai naki ni neimami qarava na Minisitiri ni veiqaravi na nomuni VeikavakaiTaukei. Matanitu,” tukuna o PM “Me tukuna ni noda Bainimarama. qele, noda tovo, noda tutu Era vakabauta talega vakavanua se lotu e dei na noda Paraiminisita ni vinaka sara tuga,” tukuna dodonu ki na vakailesilesi o PM Bainimarama. kece vakamatanitu me “Ena votai veitaratara vakavoleka kei vakatautauvata talega ira era qaravi. “Sa noqu vakabauta na noda saumi ena talega ni ka bibi vua na lisi se royalty mai na Matanitu me dau veitaratara Vakamacala tiko oqori na turaga Paraiminisita o Josaia Voreqe Bainimarama vei ira mai Raiwaqa ka Matatanitu kevaka e kune vakavoleka vei kemuni toka yasana na Vunivola Tudei ni Tabacakacaka iTaukei o Savenaca Kaunisela. na yaubula ena nomuni na lewenivanua ena qele vakaitaukei me vaka Tukuna o PM Bainimarama ni so era tarogi kina na taro baleta veigauna kece,”kaya o PM Vola ko SOLO LEWANAVANUA e tuvani tiko ena Bill of na dodonu ni itaukei ni vanua se UN Declaration of the Rights Bainimarama. NA veitalanoa ni veisei kei na veivakaduiduitaki of indigenous People. Rights.” Kaya o PM Bainimarama vakamatatamata e sa dodonu me tababokoci laivi. Oqori “Nai naki dina ni taro oqo, oya na nona saga tiko na to ni “E na vakasuka talega na ni inaki ni nodra tiko na na veika e vakabibitaka talega na turaga Paraiminisita mai Matanitu vua na itaukei ni Raiwaqa ena macawa sa oti. veisaqa me ratou vakayavalata na toso ki liu, ena nodratou vakailesilesi nodra qaravi na veivakadiloi ni sa sega na noda dodonu na Kaiviti se Itaukei,” qele edua na qele sa sega lewenivanua. Ia, ni mai oti na macawa oqo ena neitou veitalanoa mai Palimedi, esa matata kina vakasigalevu ni so vei ira na to ni kaya o PM Bainimarama. ni vakayagataka. A vosa tiko o PM “Na yavu ni vakavulewa e taqomaka na noda tovo, noda yavu “Oqo sa matata Bainimarama ena kena tavo veisaqasaqa era se kauta tikoga mai na veitalanoa makawa. vaka kina na noda qele nai taukei. Na noda qele na itaukei ena sara tuga,” kaya o PM na veitalanoa kei ira na Na veitalanoa ni veisei, veivakaduiduitaki ka keitou sega tiko ga veikeda na taukei ni qele, me vaka sa matata tu ena Bainimarama. lewenivanua mai Raiwaqa e ni vinakata me bula kina na noda vanua,” tukuna o PM Bainimarama. yavu ni vakavulewa.” Yaga na tara vale e Namaki na kuila vou nei Viti Vola ko SOLO LEWANAVANUA Vunivutu VAKARAITAKA na noda Paraiminisita Josaia Voreqe Vola ko SOLO Bainimarama ni sa dodonu meda vakayagataka eso na LEWANAVANUA ivakatakilakila e da kilaitani kina e vuravura ena noda kuila vou. CAVUIKALAWA na “E dodonu meda vakayagataka eso na vakatakilakila e duatani ka kilaitani kina okeda na itaukei, ka me nodai sakisaki koronivuli mai Vunivutu na kawa itaukei.” Primary School ena tikina “Ia sa kena gauna mesa da na veikalikali kei na veika makawa o Nadogo ni sa tara oti na ka me da kukube yani vakamatua ena veika vou,” kaya o PM Matanitu e dua nodra vale Bainimarama. ni vuli vou. Kaya na PM ni noda veiwekani kei Peretania ena dei tikoga. Vakailavotaki mai na vale “Au via vakamatatataka na tikina oqo, ni noda i sema vei ni volavola ni Paraiminisita Peretania edei vinaka tu ka sega ni tukuni kina ni sa tamusuki ena $58,000. vakadua,” kaya o PM. Na vale ni vuli vou mai “O Peretania ena tokani tikoga nei Viti ka dei vinaka tu na noda i sema vakamatanitu vakauasivi vua na Ranadi.” Vunivutu e 3 na kena rumu E kaya o PM Bainimarama ni sa dola raraba tu na veisisivitaki ka na yaga vei ira na ono ni ivakatakilakila ni kuila vou. sagavulu vakacaca na “Me vaka au sa vakaraitaka oti, ni na veisau ni kuila ena dola gonevuli mai kea. raraba yani vei keda na lewenivanua ena dua na veisivisivi E ra vuli tiko ena koro ni ni droini, ka vinakataki mo ni vakaitavi kece mai kina na vuli oqo na gone ni koro lewenivanua e Viti. Ena tiko talega edua na matalawalawa o Vunivutu ena tikina o se komiti era tou na mai dikeva na droini kece e vakaumai Nadogo. veikemuni na lewenivanua.” Oka kina e 2 na tikotiko Sa na gadrevi talega na veitokoni ni ito ni veisaqa ena sasaga ni vagalala e kea. oqo. “Au na volavola tiko vua na liuliu ni to ni veisaqa me digitaka Sa namaki tiko me na mai na nona mata ena komiti oqo, me ratou dabe na komiti qai dola vakamatanitu na oqo ni bera ni cava na vula Veverueli,” kaya o PM Bainimarama. koronivuli oya ena gauna Tukunana iluliu ni Matanitu ni sa vo vei keda na lewenivanua ena veisiko tiko yani kina na e rua vinaka na vula me da vakaitavi mai ena veisivisivi oqo, ka Paraiminisita. nanumi tiko mesa vakarewataki na kuila vou oqo ena Fiji Day se Gauna talei talega vei ira na lewenivanua mai Raiwaqa e Suva nodra ka 45 ni vakananumi ni noda tugalala. laki sota ka veitalanoa kei na Paraiminisita ka Minisita ni Tabacakacaka iTaukei 2 Veverueri 22, 2015 VERNACULAR Na veivakatorocaketaki e Viti ni kua NODA VITI Nomuni Rai: Na cava nomu Soqona na vuku na Toppers nanuma baleta na VAKAMATATATAKA na turaga Paraiminisita o Josaia “Na Toppers Scheme e sega ni da vakuwai kina na lewe lailai tiko na kenadau era veiqaravi kina. Voreqe Bainimarama ni sega ni veivakaduiduitaki na itaukei. Na Toppers Scheme - na vala ni qavokavoka. E vica na kena ivakaraitaki oqo; na koroi ni veivuke ni Wai sa National Toppers Scheme. O keda gona na itaukei me sagai o ira na luveda Cicivaki bisinisi ni otela, na koroi ni vakadidike solia tiko ena gauna A saumi taro tiko mai Raiwaqa o PM Bainimarama mera yacova yani na ivakatagedegede ni Toppers vatutalei, na koroi ni vulici ni veimataqali vosa, na ena gauna ni veitalanoa kei ira na lewenivanua Scheme,” tukuna o PM Bainimarama. koroi ni Computer Sciences, na koroi ni vulici ni oqo na Matanitu? vakarautaka na Tabacakacaka Ni iTaukei. Vakamacalataka o PM Bainimarama ni Toppers draki, na koroi ni Urban kei na Regional Planning kei “Oqo na mataqali italanoa e veivakacalai ka Scheme e sagai mera vakasoqonivata na gone vuku na vuqa tale. vakauti wavoki tiko ena siga ni kua baleta na Toppers duadua e Viti mera na curuma yani na veitaba ni Sa vakauqeta keda na itubutubu na turaga Scheme,” kaya o PM Bainimarama. vuli vou e se lailai tiko na kena kilaka e Viti se e ra se Paraiminisita meda vukei ira na luveda.