Emmanuelis Alvari E S. J. Institutio Grammatica Ab Horatio Tursellino E S. J. in Compendium Redacta
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
This is a reproduction of a library book that was digitized by Google as part of an ongoing effort to preserve the information in books and make it universally accessible. https://books.google.com .-...q-....-- -v w-qq - ..-..-.--.----1 . -. mmwusus ALvAPd la S. 1. msrlruno anMMAncA AP nommo rfukaiLLmo li S. L m caminum numeri A xosspno PAklA li S. L lll cononlonl onnum PlS-rlllufh ram w lloMAn ea go M Au nus vim nosrlrn uosromcl iimu iijf-y cum privilegim . Leonardns oliverius edidiL uncccuL n1v1s1o remis SllAMMArPchlS pno minus lllSSlPllL-olillM cLASSllSuS s1vu scnoLis qui grammaticae studiis in Societatis 1 esu scho lis dant operama tres in classes sunt distributig ita tamen. ut infima classis binos tironum ordines complectatur . quorum unus inferiom alter supe rior appelleturz reliquae vero duae classes tum se cunda sive media tum prima seu suprema singulis tantum ordinibus constent. lirgo primus de institutione grammatica liber ad inferiorem tertiae. sive infimae classis ordinem spectatg iis tamen exceptis. quae de graecorum no minum apud Latinos declinatione. de nominum ge neribuSydeque praeteritis etsupinis tradunturg quo rum cognitio. ut pote paulo dillicilion superiori eiusdem classis ordini reservaturg . lix libro secundoz qui est de partium orationis constructione sive syntaxL ad superiorem infimae classis ordinem pertinent quae nullum praelixum habent asteriscumg ad mediam sivesecundam clas sem. quae singulis asteriscisg ad primam sive supre mam quae binis asteriscis notata sunt ouae uncis inclusimus. sunt ea quidem expli canda. non vero memoriae mandanda. nisi at dili gentioribus. Liber tertius. qui est de arte metrica. totus ad supremam classem grammaticae spectat. quid in hac editione praestitum sit . pluribus g- eri a persequi nihilattinet linum ab aequis lectoribusih ypostulamus. ut ubicumque editionem hanc nostramerj discrepare a ceteris deprehenderint. ne id sine pro-liifl babili causa aliqua factum arbitrentur. lSMMAMulSLlS ALvAlll S. l. PllASPAflo lM cthlliMPAkloS ns lMSPlfthoMS SlAMMAfch n-æ-x-æn lure optimo labor hic. qualiscumque est. frustra susceptus in tanta librorum multitudine videri posset. nisi singularis illa virtus. qua res par vae crescunt. sine qua maximae dilabuntun nos tueretur. litenim. cum patribus nostris illud in primis propositum sit atque ob oculos perpetuo versetun ut qui Societati jesu ejusdem nei opL Max. beneficio nomen de dimus. non solum in iis. quae propria ipsius sunt lnstituti. verum etiam in rebus. quae minimi videntur esse momenti. concordissime vivamuss vi sum est ab aliquo nostrum grammaticam artem Scribcndam esse1 qua ubi que terrarum. quoad ejus fieri possem nostri uterentur. quod onus cum mihi esset impositum. id equidem non meis humeris tscio enim quam sim imbe cillisl sed S. obedientiae viribus fretus. libenter suscepi. nam ei. qui sponte sua sui juris esse desiit proprioque judicio atque voluntati propter neum nuntiummen pertimescendnmi remisity non est.tam Suscepto inscitiae nota.itaque quam onere. nec operam obedientis dedi. animi ne officio cri meo deessemc fontes ipsos adii M. varronis llomanorum omnium eruditis simi libros de etymologia atque analogiaz duodecim Pabii quintiliani de institutione oratoria. qui mihi magnum adjumcntum attuleruntg Auli Sellii noctium atticarum undeviginti g Probi. lliomedis. Phocae. bonatiy Prisciani institutiones grammaticasy ut potuiy perlegi. quorum postremus ante mille annos iustiniani principis aetate Athenis .floruit. ls praeter ceteros decem et octo libros scripsit. in quibus passim hominum doctissimorum testimo niis utitur. quorum hodie aut nulla aut perexigua exstant vestigia. list ille quidem sermone inornnto et incompto. sed multa ac varia eruditioneg labitur interdum ut homo. praesertim ubi latina praecepta ut Sruecus ad graeco rum normam exigit. sed gravissimorum auctorum t quos tertio quoque verbo citatl praeclara atque luculenta doctrina ejus errata obteguntur penitus et ob seurautur. ne rebus vel minimis tenuissimisqueq hoc est primis elementis. qua fuit diligentia. testes locupletissimos M. varronem. c. caesarem a Plinium atque alios quam plurimus producit. nemo mihi quidem rem grammaticum co piosiusq nemo accuratius aut tractasse aut plures veterum grammaticorum commentarios videtur pervolutasse. ouod ad recentiores attinet. eosipotissi mum evolvimus. qui nobis usui essent futurL lactis ad hunc modum funda mentis. ex utrisque grammatices praecepta delegimust quae ferentii . cicero v v nis. caesaris1 Liviiy virgiliL lloratii atque aliorum veterum testimoniis pro nostra tenui infirmaque parte confirmai/imus. ne his . si qui forte in hunc li brum incidissenh breviter putavimus admonendos. lieliquum est. tquoniam librorum infinitus est numerus. scribendorum nullus est finisl ut convenieu ter divinis praeceptis congruenterque vivamusg ita enim fiet. ut in libro vitae ponscripti hei opt. MaL conspectm cui hoc opusculum dicamusy perpetuo ruamur. mumnms ALvAnl s. 1. p n A e r A r io m commotan coimemAmonuM ne msrirnriomz cniuwmci Aucron lecrom Libros de grammatica institutione . quos nuper explanationibus illu stratos edideram. compulsus sum . lector humanissime. nudos feret ac luce privatost diligentius tamen correcton denuo foras dare . tum ne sche liorum multitudine impedirentur tirones1 tum ut eis non solum ad divi tes. sed etiam ad tenuiores. quorum multo maior semper fuit copia. adi tus patereL quare te etiam atque etiam rogo. ut eorum tenuitatema vel nuditatem potius boni consulas. vale. PllAliPAllo lll liMMAMllliLlS ALvAlil Lllile ll. ma msrirurioiva anMMlmca . All uommo rllllllSlSLLlMo i lrr iam-un Ab variarum raaa SllAMMAPlelMlM MfloMSM aavocaruu Llicfokl S. i Sgregiam profecto operamslitterisj earumque studiosis navavit limina nuel Alvarus Societatis lesu Lusitanus. ls enim et praecepta grammaticae ieiuna illa per se. litteratorum vero. an ignoratione dicamva an negligentia. barbaris ita polluta vocibus dicendique rationibus deformata. nihil ut mi nus traderent . quam latinitatem . verbis a quantum res patiebatur illustri busl exornavitz otq id. quod utilissimum fore videbatur. magna optimorum exemplorum copia locupletavit. Adde quamplurima ex optimo quoque auctore. tamquam ex peuaria quadam eloquentiae cella deprompta. ac partim ipsa in praecepta Srammaticae. partim in Appeudices . partim vero in com mentarios ita distributa. ut quod ad latini proprietatem sermonis . et or natum facit. nihil admodum desideretun lluc accesserat admirabilis eram matieae ipsius tradendae ratio . ac methodusy quam ille . aut a recentioribus quibusdam mutuaverat. aut. summo sane cum iudicio. primus ipse exco gitaveraL verum haec ipsa methodusq quae per se facilis. et quaedam quasi compendiaria via futura esse videbatur ad omnem latinitatemy nescio quo pacto usu venerir. ut experimento ipsoy ditlicilior. quam ut puerorum in genia ferre possent1 deprehenderetur. lit sane. ut id ipsum tribui novitati possit tingeniis enim puerilibus conducit plurimum trita quaedam. quasi cantilena praeceptorum. quam ipsi saepe pueri audiverintz ac psittacorum more. ipsarum etiamnum rerum ignari decantarintl sed ut novitati in quam tribuaturz non negarim tamen aliquid vidisse lliomedem. Phocam. bonatuim ceteros. cur malueriut planiorem quamdam viam ingredi. quam directioremg nec tam methodi perfectissimae. quam puerilis capacitatis ha bere rationem. Sed. quoquo se modo res habeat . superiorum. ut dicebam. annorum experimento didicimus. puerorum utilitati et commodo . dum verba Activa. Meutra. lleponentiay lmpersonalia permiscemusg dum non verbo rum formasv sed casuum regimen tantum attendimusg dum perfectam et absolutam constructionem intrausitivam transitivae praeponimusz dum quae ad Momen pertinent. ante ea quae de verbis dicenda suntv tradimus unio versag dum in harum ipsarum vocum 1 fransitivi1 et lntransitivi notione religiosius adhaeremusg dum certislocis communibus omnia comprehendimus. nimio fortasse illis consulendi studioy minus esse consultum. quare operae i . vu pretium nos facturos esse existimavimus. si quae de octo Partium cou ystructione scripsit lilmmanueL ita nunc primum ederemus. ut eam ipsam veterum dispositionem retineremusg ceterum lemanuelis ipsius opera. atque ernditione frueremur. ilabes itaque in hac Smmanuelis editione primum praecepta omnia quae quod ad intransitivam constructionem. quam vulgo concordantias vocant. pueris existimavimus fore perutilia. harum tamen vocum fransitivL et lntransitiviil quod ea minus ad rem facere viderentun mentione intermissa. Secundo loco verba Activa. Passiva. Meutra. commu nia. neponentiay impersonaliay et infinita eo fere ordineq quo a veteribus. ut diximusy erant disposita. beinde addidimus. quod ipsi illi faeiunt. ac cidentia verborum. Serundia. Participia. Supina. llaec nominis constru l agatunctio consequitur. liane ipsam quod postremo eo loco exeipiunt a veteribus partes de aliaecomparativis. orationis. et eo superlativis plane or dine. quo hic noster illas antea digesseraL lix quo fit. ut cum ad lnfinita accesseris. nihil plane in posterum. praeter interpositam Mominis constru ctionem. immuteturz in ipsa autem coustructione verborumy ordinem quidem veterum recognoscasl praecepta vero exemplai et alia omnia. vel ex ipsius . lemannelis praeceptis vel ex eius commentariis hauriantun quibus in com mentariis. quia multa erant cognitu illa quidem pulcherrima. sed quae in iis. qui circumferuntnr libellis desiderarentnrz ideo fecimusg ut pulcher rimis quibusque e commentario excerptis t idque tantum in constructione verborum. ne nimium libellus excresceretl Appendicum numerum augere mus.