Amborellales Aquifolia Nymphaeales Austrobaileyales

Acorales Eenzaadlobbigen Alismatales Aquifoliales Petrosaviales Pandanales Deze orde is nieuw en omvat de Dioscoreales Icacinaceae) en de Cardiopterid Liliales Phyllonomaceae (afgesplitst van Asparagales Helwingiaceae uit de Cornales e Arecales de Theales. De Aquifoliales wor Commeliniden Dasypogonales de rest van de Campanuliden. H Poales Commelinales kleine bloemen die een bovenst Zingiberales De vrucht is een eenzadige stee

Ceratophyllales Apiales Chloranthales De grootste families in deze ord (Apiaceae) en de Klimopfamilie Canellales Piperales moleculair onderzoek enkele kl Magnoliiden Magnoliales De Pennantiaceae zijn afgesplit Laurales Torricelliaceae en de Griseliniac Ranunculales De Myodocarpaceae behoorden Sabiales Pittosporaceae in de Rosales. Proteales Deze orde verschilt van de rest Trochodendrales Buxales vrijstaande kroonblaadjes. Veel De planten maken vaak aromat Gunnerales De bladeren zijn veernervig, de Berberidopsidales Dilleniales schermvormige bloeiwijzen. De Caryophyllales Santalales Aquifoliales Saxifragales This order is new and contains the f Geavanceerde tweezaadlobbigen Vitales Icacinaceae) and Cardiopteridaceae Crossosomatales Phyllonomaceae (separated from Gr Geraniales the order Cornales, and Aquifoliace Myrtales regarded as sister group to all othe small hypogynous flowers. The fruit Zygophyllales Celastrales Malpighiales Apiales Fabiden Oxalidales The largest families in this order are Fabales smaller families have been added, o Rosales Cucurbitales The family Pennantiaceae is separat Fagales Torricelliaceae and Griseliniaceae fr The familiy Myodocarpaceae used t Brassicales Malviden Malvales Sapindales Stemonuracea Cardiopteridac Cornales Phyllonomace Ericales Helwingiaceae Asteriden Aquifoliaceae Garryales Lamiiden Gentianales Pennantiaceae Solanales Torricelliniace Lamiales Griseliniaceae Araliaceae Aquifoliales Apiaceae Campanuliden Apiales Myodocarpace Dipsacales Pittosporaceae 25 Asterales Amborellales Aquifoliales en Apiales Stemo Nymphaeales Deze fam Austrobaileyales allemaal i Het zijn tr Acorales Azië, tot i Alismatales Aquifoliales Petrosaviales steunblaa Pandanales Deze orde is nieuw en omvat de Stemonuraceae (afgesplitst van de hebben m Dioscoreales Icacinaceae) en de Cardiopteridaceae, allebei uit de Celastrales, de zittende Liliales Phyllonomaceae (afgesplitst van de Ribesfamilie, orde Rosales), de stempel. Asparagales Helwingiaceae uit de Cornales en de Hulstfamilie (Aquifoliaceae) uit Het geure Arecales de Theales. De Aquifoliales worden beschouwd als de zustergroep van hout van Cantleya Dasypogonales de rest van de Campanuliden. Het zijn meestal houtige planten met Poales corniculat Commelinales kleine bloemen die een bovenstandig vruchtbeginsel hebben. soms Sand Zingiberales De vrucht is een eenzadige steenvrucht. (Santalum zijn eetba Ceratophyllales Apiales Stemonur Chloranthales De grootste families in deze orde zijn de Schermbloemenfamilie (Apiaceae) en de Klimopfamilie (Araliaceae), waaraan op basis van Canellales Piperales moleculair onderzoek enkele kleinere families zijn toegevoegd. De Pennantiaceae zijn afgesplitst van de Icacinaceae (Celastrales), de Magnoliales Cardio Laurales Torricelliaceae en de Griseliniaceae van de Kornoeljefamilie (Cornales). Deze fam Ranunculales De Myodocarpaceae behoorden eerst tot de Klimopfamilie en de nu ook en Sabiales Pittosporaceae in de Rosales. tropische Proteales Deze orde verschilt van de rest van de Campanuliden door de Azië en he Trochodendrales De blader Buxales vrijstaande kroonblaadjes. Veel soorten zijn houtig en tropisch. De planten maken vaak aromatische oliën en andere inhoudsstoffen. steunblaa Gunnerales De bladeren zijn veernervig, de kleine bloemen staan in eindelingse, Er zijn vaa Berberidopsidales en dun, d schermvormige bloeiwijzen. De vrucht is een eenzadige steenvrucht. Dilleniales De vrucht Caryophyllales afgeplatte Santalales Aquifoliales De blader Saxifragales This order is new and contains the families Stemonuraceae (separated from worden in Vitales Icacinaceae) and Cardiopteridaceae, both from the order Celastrales, Citronella Crossosomatales Phyllonomaceae (separated from Grossulariaceae, Rosales), Helwingiaceae from Cymbopog Geraniales the order Cornales, and Aquifoliaceae from the order Theales. Aquifoliales are Myrtales regarded as sister group to all other Campanulids. They are usually woody, with small hypogynous flowers. The fruit is a one-seeded drupe. Zygophyllales Celastrales Hulstfa Malpighiales Apiales De kosmo Oxalidales The largest families in this order are Apiaceae and Araliaceae, to which some Hulst (Ilex Fabales smaller families have been added, on the basis of molecular characters. struiken d Rosales De blader Cucurbitales The family Pennantiaceae is separated from Icacinaceae (Celastrales), leerachtig Fagales Torricelliaceae and Griseliniaceae from the family Cornales. kurkwratj The familiy Myodocarpaceae used to be placed in Araliaceae, and in scherma Brassicales Pittosporaceae in the order Rosales. Malvales steenvruch The free petals in most members of Sapindales Stemonuraceae Hulst (Ilex this order distinguish Apiales from Cardiopteridaceae Nederland Cornales Phyllonomaceae all other Campanulids. Ericales Helwingiaceae Many species are woody and Aquifoliaceae tropical. The plants often produce Garryales Gentianales Pennantiaceae aromatic oils and other secondary Solanales Torricelliniaceae compounds. Lamiales Griseliniaceae The leaves are pinnatinerved, and Araliaceae the small flowers are arranged in Aquifoliales Apiaceae terminal panicles. The fruit is a Apiales Myodocarpaceae Dipsacales Pittosporaceae one-seeded drupe. Asterales Stemonuraceae Klimopfamilie (Araliaceae) Deze familie omvat 12 geslachten en ongeveer 80 soorten die Deze familie omvat 43 geslachten en allemaal in de Icacinaceae werden geplaatst. 1450 soorten van weinig vertakte struiken Het zijn tropische houtige planten, voornamelijk uit Zuidoost- en bomen, soms kruiden, die Azië, tot in Australië. Ze hebben ongedeelde bladeren zonder vooral in de tropen steunblaadjes. De kleine bloemen zijn meestal 4-5-tallig en voorkomen. Ze hebben soms hebben meeldraden met brede, behaarde steeltjes, en een een sterke geur. zittende De bladeren zijn vaak diep stempel. ingesneden, met een brede Het geurende basis, en met steunblaadjes. hout van Ze laten op de stengel Cantleya grote bladlittekens achter. corniculata vervangt De kleine bloemen staan Bloeiend soms Sandelhout takje in simpele schermen of (Santalum album), en de vruchten hoofdjes. De vrucht is zijn eetbaar. Ook het geslacht Lasianthera africana meestal een besachtige Stemonurus bevat enkele houtleveranciers. steenvrucht, soms een splitvrucht. Van deze familie komt in Nederland Vruchten Klimop (Hedera helix) voor, en 2 soorten Waternavel (Hydrocotyle), die vroeger in de Cardiopteridaceae Schermbloemenfamilie werden geplaatst. Ginseng Deze familie omvatte alleen het geslacht Cardiopteris, maar (Panax ginseng), waarvan een veelgebruikt nu ook enkele geslachten uit de Icacinaceae. Het zijn meestal geneesmiddel wordt gemaakt, is naast Klimop de tropische klimmers, de meeste uit Zuid-Amerika, Zuidoost- bekendste soort uit deze familie. Azië en het Pacifische gebied. Naast soorten die geneeskruiden, hout en De bladeren zijn ongedeeld, zonder papiergrondstof leveren, zijn er in deze familie veel steunblaadjes, de bloemen nogal divers. sierplanten, zoals Aralia, Fatsia, Hedera en Schefflera. Er zijn vaak 2 stijlen, waarvan 1 lang en dun, de andere korter. De vruchten zijn min of meer Schermbloemenfamilie (Apiaceae of Umbellifera afgeplatte steenvruchten. De Schermbloemenfamilie, zo genoemd naar de De bladeren van Citronella gongonha schermvormige bloeiwijzen, wordt behalve worden in Zuid-Amerika als thee gebruikt. Apiaceae ook wel Umbelliferae genoemd. Citronella-olie wordt gemaakt van een gras, Het is een grote familie met ruim Cymbopogon nardus. Citronella 430 geslachten en bijna 400 soorten. gongonha, takje en bloem Het zijn meest kruidachtige planten die overal ter wereld voorkomen, maar vooral in gematigde streken van het Hulstfamilie (Aquifoliaceae) Noordelijk Halfrond. De kosmopolitische Hulstfamilie omvat nog slechts 1 geslacht, De bladeren staan verspreid en zijn Hulst (Ilex), met ruim 400 soorten van altijdgroene bomen en meestal samengesteld, met een schede aan struiken die vooral in Azië en Amerika voorkomen. de voet. De kleine bloemen staan vaak in De bladeren zijn verspreid en enkelvoudig, vaak getand en vertakte schermen, waarbij de buitenste leerachtig, met kleine steunblaadjes. Ze hebben vaak kleine bloemen groter en 2-zijdig symmetrisch zijn. kurkwratjes aan de onderkant. De kleine bloemen staan vaak De kelkbladen zijn klein of afwezig, de in schermachtige bloeiwijzen. De vrucht is een besachtige 5 vrijstaande kroonbladen zijn geklauwd. steenvrucht. De 2 vruchtbladen groeien uit tot een Hulst (Ilex aquifolium) is een bekende sierplant, die in 2-delige splitvrucht. Nederland in het wild voorkomt. Ook andere soorten Hulst In Nederland komen 41 geslachten voor, worden als sierplant bij elkaar nog geen 70 soorten. of voor het hout De meest bekende zijn het Fluitenkruid gekweekt. (Anthriscus sylvestris) en de Wilde peen Van enkele soorten (Daucus carota). Tot deze familie behoren worden de veel keukenkruiden zoals Peterselie bladeren, die (Petroselinum crispum) en Selderij (Apium cafeïne en graveolens), maar ook lastige onkruiden theobromine zoals Zevenblad (Aegopodium bevatten, als thee podagraria) en de Reuzenberenklauw Hulst, takje, mnl. en vrl. bloem en vrucht gebruikt. (Heracleum mantegazzianum). ceae) Pittosporaceae Schermb lachten en Deze familie omvat 9 geslachten en 200 soorten van ertakte struiken houtige planten uit de tropen en warm-gematigde Schermbloe die streken van Afrika, Azië en Australië. Het zijn bomen of klimmers, soms stekelig, vaak aromatisch, met bloeiwijzen ms enkelvoudige bladeren zonder steunblaadjes. lijken, insec De bloemen zijn opvallend, met evenveel kelk- en Aromatische kroonbladen als meeldraden. De 2 vruchtbladen groeien karakteristie e meestal uit tot een doosvrucht waarvan de kelk afvalt. de mens. s. De zaden hebben een vlezig omhulsel. In deze familie komen enkele sierplanten Bekende gr voor, vooral in het (Daucus car geslacht Pittosporum. waarvan de (Apium gra worden de Ginseng Knolselderij (‘zaden’) als Nederland r, en 2 soorten Waternavel Uit deze fam in de rden geplaatst. Ginseng Sommige w een veelgebruikt gekweekt, z akt, is naast Klimop de Kervel (Anth amilie. de vruchten ruiden, hout en Pittosporum tobira, bloeiende tak, bloem en vruchten (Anethum g ijn er in deze familie veel en Koriande atsia, Hedera en Schefflera. worden alle (Cuminum c ie (Apiaceae of Umbelliferae) (Foeniculum zo genoemd naar de n, wordt behalve Enkele soor ferae genoemd. Het Zevenb et ruim spinazie geb 0 soorten. als medicijn e planten die Roomse ker en, maar en van het archangelic Van de Eng d en zijn steeds geco t een schede aan n staan vaak in In deze fam j de buitenste voor, meest symmetrisch zijn. polyacetyle f afwezig, de zoals bij Ge zijn geklauwd. maculatum) uit tot een dood werd slachten voor, virosa) en H rten. cynapium) z Fluitenkruid ons in het w e Wilde peen zeldzame D amilie behoren crocata), me Peterselie De Reuzenb Selderij (Apium ige onkruiden mantegazzi ium geïmportee berenklauw ernstige bla um). vooral onde

Groot akkerscherm Schermbloemen: giftig of geurig? Umbe van de Schermbloemen trekken met hun opvallende The um omen of bloeiwijzen, die vaak op één grote bloem flower, lijken, insecten aan voor de bestuiving. pollina Wilde peen charact n Aromatische oliën geven de plant een human groeien karakteristieke geur die aantrekkelijk is voor afvalt. de mens. Some w amilie Carrot Bekende groenten uit deze familie zijn Peen of whic (Daucus carota) en Pastinaak (Pastinaca sativa), Celery waarvan de wortels worden gegeten. Van Selderij vulgare (Apium graveolens) en Venkel (Foeniculum vulgare) turnip- worden de gebleekte bladstelen gegeten, en van (‘seeds’ Knolselderij ook de knol, terwijl de vruchten (‘zaden’) als smaakmaker worden gebruikt. This fam grown crispum Uit deze familie komen ook veel keukenkruiden. also fo Sommige worden voornamelijk vanwege de bladeren graveo gekweekt, zoals Peterselie (Petroselinum crispum) en (Levisti Kervel (Anthriscus cerefolium), andere ook vanwege sativum de vruchten, zoals Selderij (Apium graveolens), Dille Cumin vruchten (Anethum graveolens), Lavas (Levisticum officinale) Fennel en Koriander (Coriandrum sativum). Van sommige anisum worden alleen de vruchten gebruikt: Komijn (Cuminum cyminum), Karwij (Carum carvi), Venkel Some s (Foeniculum vulgare) en Anijs (Pimpinella anisum). Goutw pother and as Enkele soorten worden nu niet meer gegeten. Karwij (Smyrn Het Zevenblad (Aegopodium podagraria) werd als odorata spinazie gebruikt, en gedroogd als peterselie, en ook pother als medicijn tegen jicht. Van Zwartmoeskervel (Smyrnium olusatrum), in cake Roomse kervel (Myrrhis odorata) en Engelwortel (Angelica archangelica), werden de bladeren wel als groente gegeten. This fam Van de Engelwortel zijn de stengels nog becaus steeds geconfijt te koop. occasio macula In deze familie komen ook giftige planten execute voor, meestal door de aanwezigheid van (Aethu polyacetylenen, maar soms door alkaloïden zoals bij Gevlekte scheerling (Conium maculatum), het gif waarmee Socrates ter dood werd gebracht. Waterscheerling (Cicuta virosa) en Hondspeterselie (Aethusa cynapium) zijn giftige schermbloemen die bij ons in het wild voorkomen, net als de meer zeldzame Dodemansvingers (Oenanthe crocata), met giftige wortelknollen. De Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum), een uit de Kaukasus geïmporteerde sierplant, kan bij aanraken

ernstige blaren op de huid veroorzaken, Berenk vooral onder invloed van zonlicht.

Waterscheerling of geurig? Umbellifers: foul or fragrant?

un opvallende The umbels of Apiaceae often resemble one large rote bloem flower, with which they attract insects for stuiving. pollination. The aromatic oils give the plant a Wilde peen characteristic odour, which may be attractive to ant een humans. ekkelijk is voor Some well known vegetables from this family are Carrot (Daucus carota) and Parsnip (Pastinaca sativa), milie zijn Peen of which the roots are edible. Blanched petioles of Pastinaca sativa), Celery (Apium graveolens) and Fennel (Foeniculum egeten. Van Selderij vulgare) are eaten as vegetables, and the Celery’s (Foeniculum vulgare) turnip-like roots (celeriac), whereas the fruits en gegeten, en van (‘seeds’) are used to flavour many dishes. jl de vruchten en gebruikt. This familiy includes many kitchen herbs. Some are grown for their leaves, such as Persil (Petroselinum crispum) and Chervil (Anthriscus cerefolium), others el keukenkruiden. also for their fruits, such as Celery (Apium k vanwege de bladeren graveolens), Dill (Anethum graveolens), Lovage troselinum crispum) en (Levisticum officinale), and Coriander (Coriandrum andere ook vanwege sativum). Of some species only the fruits are used: ium graveolens), Dille Cumin (Cuminum cyminum), Caraway (Carum carvi), Levisticum officinale) Fennel (Foeniculum vulgare), and Anise (Pimpinella vum). Van sommige anisum). bruikt: Komijn Carum carvi), Venkel Some species have disappeared from our kitchens. (Pimpinella anisum). Goutweed (Aegopodium podagraria) used to be a potherb, while the dried leaves were used like persil, and as a gout medicine. The leaves of Alexanders t meer gegeten. Karwij (Smyrnium olusatrum), Sweet cicely (Myrrhis odagraria) werd als odorata), and Angelica (Angelica archangelica) were d als peterselie, en ook potherbs, and Angelica roots are still candied for use wartmoeskervel (Smyrnium olusatrum), in cakes. a) en Engelwortel (Angelica eren wel als groente gegeten. This family contains poisonous plants as well, usually ngels nog because of the presence of polyacetylenes, but occasionally of alkaloids, as in Hemlock (Conium maculatum), the poison with which Socrates was tige planten executed. Cowbane (Cicuta virosa) and Fool’s parsley gheid van (Aethusa cynapium) are poisonous umbellifers found or alkaloïden in The Netherlands, as is the rare Conium Hemlock water dropwort (Oenanthe crocata), with Socrates ter poisonous tubers. The sap of Giant eerling (Cicuta hogweed (Heracleum thusa mantegazzianum), an ornamental loemen die bij from the Kaukasus, may cause t als de meer severe blistering of enanthe the skin, especially ollen. in sunlight. eum Kaukasus bij aanraken

oorzaken, Berenklauw cht.

Waterscheerling