Th" crow d..otà sings as sweetly as the lark. Shakespea>r

INLEIDING ".' .,

Begin 1966 besloten J.H.L. Vermaas te Badhoe",edorp en ondergeteken­ ie hun belangstelling voor d ~ vogels van de ~ l emme rme e r p o l d e r neer positieve gestalte te geven teneinde doc:-niddel van waarne­ ningen, tellingen en inventa~isaties geduren~~ :en aantal komende jaren, een avifaunistisch overzicht over bov~oeld gebied te kunnen publiceren. Hun medewerking daartoe verleenden verder J . ~ d e r s en L. Buurma uit en H.J. Bos, . Waardevol was ook de medewerking van Geme ente- =n Polderbestuur door het verstrekken van inlichtingen; alsmecile iie van inwoners van de gemeente Haarlemme rmeer, gegeven in de vorm TaU aanwijzingen over het voorkomen van vogelsoorten en het vE~ l fnen van toestemming t ot het betreden van erven, tuinen, velden en ~,omga a rd a n tot het verr i cht en van waarnemingen. Over de vogels in ons gebied bestond geen li t~ricuur, waardoor het niet mogelijk was een "av i f auna" het licht t e d~ e n zien. Dit onder zoek over vier jaren en het verslag ~a2rov e r op de volgen­ de pagina's heeft voor voge l wet en schap en -be 5c:erming waarde in­ dien een dergelijke studie wordt voortgezet cf, na enige jaren, herhaald. Ik hoop dat deze publ i ca t i e vooral bij de bew~DnE rs van de ­ mermeer niet alleen een gunstig onthaal doch ~ C l bi j een aantal jongeren weerklank vindt met het gevolg dat dê2~ laatsten dit een­ maal begonnen mooi e veldwerk overnemen of t . ~. t . gaan beoefenen. Teneinde mede-geïnteresseerden de gelegenheid t~ geven aanvullende gegeve~s , vermeende correcties, bewijzen van ~ia e s i e of kritiek te eenden zijn hierna de adressen van de "HaarlemIIilrmeer-vogelwerk­ groep"-mensen vermeld. P.H . Bl clendaal P;H. Blekendaal, Grasrijk 13' Amsterdam,. tel. 020-192473 H.J. Bos, Tuinweg 99 Hoofddorp, " 02503-6524 L. Buurma, Anjelierstraat 22 Badboevedzrrj., " 02968-3839 J. Reynders, Nieuwemeerdijk 382 " " 02968-4268 J .H.L. Vermaas, " 230 " " 02968-2386 HET GEBIED

aar l emme rmeer pol der , vormende de gemeente Haarleomermeer, is ge­ n in het zuiden van de prov incie Noor dhol l and. De gemeent egr ens , 'ui m 60 KM-lange Ringvaart , maakt van ~ .o . Bennebroek :waar t s naar de Kaag en ver der oostwaar ts naar Le ~ui d erbru g deel van de provinciegrens met Zuidhol l and . ,ol der , in 1852 drooggevallen, ligt 4 m. tot 4.75 m. onder de 'piege l en i s ver dee ld in vier af de l i ngen t .w.: Vijf hui zen , Rijk , lsdorp en . De gr enzen van die afde lingen wo r den ge- ld door de Hoofdvaar t die van gemaa l Li jnden in he t noor doosten gemaal Leeghwater in het zui dwes t en l oopt en door de Krui sweg van het vroegere gemaa l thans mUSeum Cr uqui us i n he t noordwesten : Aal smeerderbrug in het zuidoosten l eidt. lppervlakt e van de Haarlemmermee r pol der bedraagt ~a . 18. 500 ha. de dien st Openbare Werken van de Gemeent e Haar le=rnermeer mocht )nder s t aand over zicht be t r e f f ende he t b od em g ebr ui~ on tvangen : " cultuurgrond pl.m. 1- . 598 ha. l oofhout " 22 " wegen bu iten de bebouwd e kom " 423 " riet en bi e zen " I " wateren, brede r dan 6 m. zoals o.a. Ho ofd- en Ri ngv aar t " 355 " parken " 11 5 " vl i egve l d (waarvan ongeveer 2/3 gedee l te ag rarisch gebruikt wordt) " ; . 700 " beb ouwd opperv l ak (dor pen) " ) .309 " totaa l pl .m. 15 . 523 ha.

De cultuurgrond 14.598 ha . kan ve rdee l d worde= in : akkerbouw 83.7 % grasland 11.7 % tuinbouw (open grond) 4.2 ;: t uinbouw ( gla s t eel t ) 0 .4 %

Van de 4.2 % tuinbouw (open grond), wel k perc ~tage over een­ kom t me t 4 ,2 x 145 , 98 = 613 ha., b l ee k ( i n 1967) 158 ha . f rui tkwekeri jen te zijn en 4 ha . boomkwekerij en. " .s land wor d t hoofdzakelijk aangetroffen in de afdeling Vi j f hui zen

... ~, - _ - -.,; - '"'.~~. .". .,,~ _ . _ ,. ,, - ~ _ . _ - , . .:.-•. - ., ~. ~ -. -' - - " ', - . 3 waar eveneens, nabij het dorp van die naam, de nog i n bedrijf zijn­ de reeds op kaarten van omstreeks 1600 voo rkomende eendenkooi is gelegen. De gebiedsbeschrijving zou niet vo lledig Z1Jn i ndi en geen aparte ve rmel di ng gemaakt werd van de zandwinplaatsen, die zó frequent in de tekst voo r komen dat tot een drietal a f kortingen t .w. ZPVH , ZPBD en ZPNM wer d overgegaan. Bi j de aanvang van he t onderzoek bevonden zi ch in het noordooste­ lijk gedeelte van de po lder, t .W . bij , Badhoevedorp en Nieuwemeer, dri e zandwinplaatsen waar ten beho eve van utiliteits­ werken tot een diepte van ca. 30 m. he t onder de kleilaag gelegen zand wer d of wor dt gewonne n . De drie percel en, var i ë rend van 20 t ot 40 ha., zi j n omgev en door een vr i j hog e dijk en ver ker en dan in di ve r s e stadia. "Zandput" Vijfhuizen i s en zandput Badhoevedor p wordt dan volgespoten met Noordzeekanaalbagger, terwijl zandpu t Nieuwemeer ook nu nog, november 1969, een binnenmeer i s. De zan dput Vijfhuizen, nu weer herschapen in cu ltuurgrond, leverde in 1966 en 1967 soo r t en op die, normaliter , in de ­ polder niet zouden zijn voor gekomen . In de da arop vo l gende jaren herhaalde dit z i ch , zij het in mindere mate , in de in successie jongere zandput Badhoevedorp . He t nu nog aanwezig, zijn va n soor tgelij ke of s oortgelijkkomend e gebi eden , alsmede de in de l oop der volgende jar en uit te voeren werken met de daaraan v ~ rb o nd e n grondver pl aatsingen gar andeer t m. i . de con tinuï t ei t van het voorkomen van de hierna vermelde "opspuitveld-vogelsoort en" . Bu iten de Ringvaart ligg en een aantal aangrenzende gebieden die al naar gelang hun structuur hun invloed op de vo gels t and i n de Haar­ lemmermeerpolder uitoefenen, nl .: langs het west en de binnenduin­ rand van Zuid- Kennemerland, in he t noorden de opspuitvelden van ' Hout r ak-, Spieringhornerbinnen- en IJpolder , i n het oosten het , het Amsterdamse Bos en de Oosteinder Poel en verder naar het zuiden de We s t e i nder pl as en de wa t er r i j ke polders tot en met de Kaag . Waar nodig wor dt in de tekst van het randgebied-effect gewag ge­ maakt. \.

/

~JIl. ' '' " ...... "Ic "!" t' !!'W-1r'.1 ~ N .•••';:,', '" " ., \ ,

., • .A ' Lu chlhG~on o c h l p ~'IG:t1 - ,. {/"': .J ,O iluor-;"g lil"'."" ....·U . a.g.Go b O Qn

HA ARL E~ mERffi E E RP O L DER Het Sc hiphol zoa ls tlét voor De he t-- g ~ :lh te deel geplond is ef'l +::c r, uitgroeien mt hl!lt eir-d vem de ze eeuw, meo( den i ~ep o s t in de sltc ctle ve n V':::l::1d oog.

5 DE VOGELS aet aantal voge l s oor t en , in ons gebied gedurende he t onderzoek .aargenomen, bedraagt 155. Di t is ca. 2/ 3 van het aantal i n ons l and voorkomende vogelso or ten . De soortenlijst is alsvol gt samengeste l d : broedvogels 67 soorten jaarvogels-niet-broedvogel 6 " doortrekkers en/of wintergasten 34 " onregelmatige gasten 5 " 1 tot 5 x waar genomen soor ten 43 "

t otaal 155 soor ten met een j aar gemi dde l de va n 111. De status broedvogel is slechts dan aan de s oort t oegekend indien door mi ddel van het herhaaldelijk tellen van zingende manne t j es i n de prae-broedtijd, gevolgd door waarnemingen va n br oedzor gvor men , he t broeden kon worden vas tgesteld . Sl echt s in ge val l e n waarin dit zonder mogeli j k nadee l voor het broedsel kon worden ver r i cht wer­ den bewoonde nesten ge tel d . Ofschoon er zonde r ve r ge l i j k ingsma ter i aal i.c. gegevens ove r vroe­ gere jaren en , mede gelet op de betrekkelijk korte duur van het onderzoek, over de dynamiek van de voge l popu latie geen conclusie kan worden getrokken is er te dien aanzien beslist geen r eden tot juichen . De toename als broedvogê l van Kui feend, Turkse Tor t e l en Put t er vormt a llerminst ee n compensatie voo r het verdwijnen van Holenduif, Tor telduif en Grasmus en het überhaup t veel minder voorkomen va n Ro ofvogels en Uilen. Een apart woord van ver mel di ng verdient in dit ver band de Geelgors (Ember iza citrinella-Linnaeus) . In "het Vogeljaar". tijdschrift voo r voge lstudie en vogelbescher ­ ming, officieel orgaan van o . a . de Nederlands e Vereniging tot Be­ scherming van Vogels , 14e jaargang no. I van maar t 1966, clai mt de Vogelwerkgroep Haarlem de afdelingen Vijfhuizen en va n de Haarlemmermeerpolder tot ha ar arbeidster rein in een ove r igens voortreffelijke avi f auna van de vogels van Zuid- Kennemerland . In de respectabele lijst van 288 waargenomen s oorten wordt ons gebied echter met s l echts 5 vermeldingen niet alleen stiefkinder lijk be­ deel d maar wordt bovendi en de Geelgors voor de Haarlemmermeer vr ij

6' ... ~ ...... -. -.._,- ~., - - ~ '..' ·0·.·· , -.".--, -;< ...... ~ • •• .~ , < . ---...~ .... . ".-;-"• • -, ••...,,· c...... , •••.•,. _ ,. "-'.".- ""'. - -, - •.".. '.r7' - -, - . , • ..••• . . gemeen genoemd. het kader van een landelijk broedvogelonderzoek naar deze soort t als bewerker J. Reynders werd echter in 1966 en J967 mede door N. Swart het absolute niet-voorkomen als broedvogel van de Geel­ rs in ons gebied vastgesteld; erger nog, de soort wer d gedurende ~ gehele onderzoek nimmer waargenomen. betreffende een gebied waar luchtvaart en landbocw de scharnie­ n zijn waar het bestel om draait over vogelbescherming te schrij­ n, is geen gemakkelijke opgave. t is , gelet op de averij als gevolg van vogelaanvëringen, begrij­ lijk dat de luchthavendirektie zoekt naar middele~ de vogels van hiphol te weren. zien het niet-onaanzienlijke soorten- en vogelaantal dat op het iegveld broedt maar gelet, veel meer, op de nimmer-aflatende vo­ lverplaatsingen door de lucht, ook over Schiphol, a l s trek, aap- en fourageervluchten geef ik echter geen enke le luchthaven k maar de geringste kans de vogels hun oudere rechten op het chtruim te ontnemen. k landbouw en fruittelerij hebben zo hun bezwaren tegen de aanwe­ gheid van bepaalde vogelsoorten en de aantallen d~a rv an in be­ alde tijden van het jaar. Ik schrijf "landbouw en fruittelerij" niet 111andbouwers en fruittelers " want velen van hen in ons ge­ ed dragen de vogels een warm of in elk geval een h ar t toe. is door het gebrui k van insecticiden en onkruidbe spuiting schade egebracht aan de vogelstand. t verbod voor het toepassen van zaaizaadontsmetti ~gsmiddelen als gechloreerde koo lwaterstoffen aldrin, dieldrin en heptachloor hoort m.i. niet alleen voor het voorjaar te gelde~, terwijl ook t gebruik van methylkwikverbindingen door de minister van Land­ uwen Visserij behoort te worden verboden. tracht wordt verder, door het zoeken naar en het pr opager en van iver-biologische bestrijdingsmethoden en het plaatsen van nest­ .s t en een verdere teruggang van de vogelstand te voorkomen.

- ",... - - -",' ~ •..._, 7 VERKLARING VAN DE GEBRUIKTE TERMEN EN AFKORTINGEN

Jaarvogel een vogel wel ke als soort gedur ende het gehele jaar in de HMP aanwezig is; Broedvogel : een soort die ieder jaar in de HMP br oedt ; Onr egelma t ige broedvogel : een soort die niet ieder jaar ~n de HMP broedt ; Zome r gas t een voge l die in de broedtijd i n de HMP aanwezig is maar daar niet broedt; Wintergast: een vogel die in de winter i n de HMP aanwezi g is; Doortrekker: een soort die ieder j aar in de HMP in de trektijd wordt gezien; Onrege lmatige gast: een soort die niet ieder jaar in de HMP wordt gezien.

Broedvogel s : zeer schaa rs: I - 10 broedpar en schaars: 10 - 25 " vr i j scha ars : 25 - 50 " vr i j talrijk: 50 - 100 " talrijk: 100 - 250 " zeer talrijk : meer dan 250 " Niet-broedvogels : in zeer kl ei n aantal: 1 - 10 exemplaren in klein aantal: 10 - 50 " in vrij klein aantal: 50 - 250 " in vrq groot aantal: 250 - 1500 " ~n groot aantal: 1500 - 10000 " i n zeer groot aantal: mee r d an 10000 "

m. ~ man

; HMP Haarlemmermeerpolder vr. :::0 vrouv ZPVH ; Zandput Vijfhuizen adu lt D volwassen ; ZPBD Zandput Badhoevedorp juveniel D jong ZPNM ; Zandput Ni euwemeer pullus, pulli - nestjong(en)

; _. - :' . -.-.~.. 8 FUTEN - Podicipitidae ...... ~ - Podiceps cristatus (Linnaeus) . rvoge l . Zeer schaarse broedvogel. ~d t he t gehe l e jaar in k l ein aantal ge zien i n de Ringvaart , voor­ nelijk waar deze met de br oed- en overwinteringsgeb i eden a l s het "uwe Meer, de Wes teinde rpl as , Hanepoe l en Buitenl i ede in ver b i n­ ng s taat . 's-Winters in ZPNM t ot 10 exemp l aren. ~ de ze soor t wor dt in ons geb ied normaliter geen t ~ek gecons t a­ "rd doch op 7, 8 en 9 apr il 1969 verbleven er in l os troepverband ZPNM resp. 56, 27 en 14 exempl ar en. Twee uit dit bezoek r esulte­ ~d e broedgeva l len aldaar wer den verstoor d .

JDHALSFUUT - Podi ceps gr iseigena (Boddaert)

:l waarneming : f ebr. 1969, 3 exemplaren t ez amen in Ringvaart Le ~uiderd ijk , "nzend aan geheel toegev roren Wes teinde r pl as .

IFDUIKE R - Podiceps auritus (Li nnaeus) ~ waar neming : 20 nov. 1966, I ex emplaar ZPVH.

JORDE FUUT - Podi ceps ni gri collis (Brehm) ~egelmat ig e gas t. n 21 aug. tot 12 okt. 1966, op 8 data, t ot 4 exe mp laren ZPVH. 18 febr . en 9 mr t . 1969, 1 exemplaar ZPNM .

JAARS - Podiceps ruficollis (Pallas) ortrekker en wintergast in klein aantal (winter 1968/69 ca . 50 "mplaren ) van begin augus t us tot medi o apr i l . nt voor in Hoofd - en Ringvaart en t ochten, a l s me de i n ove r i ge nnenwateren met mini ma le du i kdiept e van 20 cm.

REI GE RS EN ROERDOMP EN - Ardeidae

~UWE RE IGER - Ardea cinerea (Li nnaeus) .rvoge l. Wor dt het gehele jaar i n klei n aant al (23 febr . 1969 : exemplaren afde l i ngen Rijk en Burgerveen) gezi en in de gehele lder.

~~'-~".; -'-- -_ ..' .- .....- -._ .- -...... - .. .. - ..-.-_... .. --- _.. 9 PURPERREIGER - Ardea purpurea (Linnaeus) Onregelmatige ga st. Wer d s lech ts enke le mal en (in augustus 1967 en 1969) waargenomen in de af de lingen Rijk en Bur gerveen . -.

KLEINE ZILVERREIGER - Egret ta gar ze t t a (Li nnaeus ) Twee waarnemi ngen: 6 en 13 juni 1967, I exemp l aar ZPVH.

ROERD OMP - Botaurus s tellaris (Li nnaeus) Twe e waarnemingen: 13 jan. 1968 , I exemplaar Hoofddor pse Bos in boom b ij vijver , l anguit l iggend op tak; 5 jan . 1969, I exemplaar bij ZPNM , goed vliegend over Rijksweg 6 gelegen Zandreservoi r Schipholweg . (N.B. Op 4 j an. 1969 wordt een exemplaar waa rgenomen, dat over het Ko enenbos in het Ams terdamse Bos aan he t Ni eu we Meer v lieg t) .

OOIEVAARS- Cicon iida e

OOI EVAAR - Ci conia c i coni a (Li nnaeus) Eén waarneming : 20 ap ril 1969, I exemp laar v liegend over Ni euw Vennep .

ZWARTE OOIEVAAR - Ci conia nigra (Linnaeus) Eén waarneming: 16 sept . 1968, 1 exemplaar b i j ~i e uw Vennep . (N .B. Op 30 j uli en op 6 data in augustus va n da t jaar wordt, steeds één exemplaar , ge z i en van Noord-Beveland t ot den Helder, op 11 sept . i n Deventer) .

LE PELAARS -Plataleidae

LEPELAAR - Platalea l eucor odia (Linnaeus) On regelmatige zomergast. Van begin j uni t ot e inè aug us t us 1966 op 8 waar nemi ngsdata I exemplaar , eenmaal 3 exemp laren ZPVH.

...... _ ....,.....""' ..<. : =- ..-. - ._-""" __~" ._. """,,. _'_' f''' ...... -...... -.., ,,, .-...- . ."'.... - ~-. -- .".~...... "., EENDEN , GAN ZEN en ZWANEN - Anatidae

LDE EEND - Anas platyrhynchos (Linnaeus) . rvoge l. Zeer t a lrijke broed vogel . Door t rekker en wintergas t in er groot aant al . de nazomer , herfst en winter zien wij van deze s oort massala Jrageervluchten, nl . in de avond polderinwaar t s, gevolgd door, in ochtend , s l aapv l ucht en naar omliggende geb ieden zoals Amster dam­ Bos , Vondelpark en vele ander e .

~TERTALING - Anas crecca (Linnaeus) )r t r ekker in groot aantal van begin augustus t ot eind november ) nov . 1966: 2000 exemplaren ZPVH) en van medio februari t ot i n ,il in vrij kl e i n aant a l. 1t ergast, i n open Yi nters, 1n vri j kle i n aantal.

1ERTALING - Anas que rquedula (Li nnaeu s ) lr t r ekker in vr i j gr oot aantal op najaarstrek van begi n augustus : beg in okt ober . ,ele voorjaarswaarnemingen in de afdeling Vijfhuizen .

\KEEND - Anas strepera (Linnaeus)

1 waa r nemi ng : 2 maar t 1969 ,I paar Ri ngv aar t - Cruqui usdi jk.

:ENT - Anas penelope (Linnaeus) ,r t r ekke r en wintergast in vrij klein aantal van begin septembe r : begi n april. :i mum aantal 300 exemplaren med i o nov . 1966 ZPVH .

IL5 TAART - Anas acuta (Linnaeus) ,r t rekke r en wi nt ergast in zeer klein aantal van Gedio oktober : begin apri l.

IBEENR - Anas c l ypeat a (Linnaeus) ,r schaa rse broedvogel i n de afdeling Vijfhuizen. Door t r ekker in j groot aantal van begin augustus t ot e ind november en , i n mi n­ e mate , in maart en april . .s t ve le andere zomerwaar nemingen t r oep en van 100 exemp laren op ata i n j uni 1967 ZPVH.

._ •._ •.•• ~ _ • _: _. ""'"'< ._~. _ _ ,," ', R _.:: ~ .~ ...... ~ ...: ~ - -." ~ -~ --'.- .... - I I rOPPEREEND - Ay t hya marila (Li nnaeus ) l i j f waar nemi ngen : !5 jan. 1966 exemp laar vr. Ringvaar t Nieuwerneer dijk ; 8 ap r . 1967 " . vr . ZPVH ; II feb . 1968 " v r , Ringvaart Sch iphol d i jk; !6 dec. 1969 " m. " Nieuvemee rdijk; 19 dec . 1969 " vr . " Schi phol d i j k ,

{U IFEEND - Aythya fu ligula (Linnaeus) Jaa rvoge l. Vrij talrijke en in de gehele polder in aantal toenemen­ Je broedvogel. Doortrekke r en wintergas t i n vri j gr oot aantal van , ugustus t ot april. Deze soor t ver toont overige ns uitge s pr oken vorstverplaa tsingen , hetgeen uit wintertelli ngen bl ijkt.

TAFELEEND - Ay thya ferina (Linnaeus) Jaarvoge l . Doo rtrekker i n vr ij klein aan t a l var. me dio aug us tus t ot eind ok tober en i n maart en april . Winter gast in klein aantal .Komt , evenals de v 0~ige soort , bij har de hoge wind, van het Nieuwe Me er in de beschut t e Ri ngvaa r t t en Z.W . van he t Amsterdam se Bos . Zome r ga s t in k l e in aantal: j uni 1967 t o t 60 ex . m. m. ZPVH.

BRILDUIKER - Bu cepha la clangula (Linnaeus) Onregelmatige zeer s chaar se wintergast in janua~i en f ebruar i en door t r ekker i n maart in zeer k lein aantal , a l l en in vrouwelijk of j uven i e l kleed .

ZWARTE ZEEEEND - Melani tta nigra (Linnaeus) Eén waarneming : 25 dec . 1967, J exemplaar vr . Ri ngva ar t Nie uwe ­ rnee rdijk .

GROTE ZAAG BEK - Mergus mer ganser (Linnaeus)

Wi nt ergast lU zeer klein aantal in Ringv aar t Nieuwemee r- en Leimui­ derdijk en ln ZPNM .

MIDDELSTE ZAAGBEK - Me rgus serrator (Linnaeus) Eén waar neming: 22 jan. 1966, 3 exemp laren vr. vr . , Ri ngvaar t Nieuwerneerdijk • ERGEEND - Tadorna tadorna (Linnaeus) chaarse broedvogel in 1966 en 1967 in de ZPVH. rootste aantal aldaar op 19 juni 1967: 93 adul t en, a lsmede 17 pul­ i van drie verschillende leeftijden. n 1968 i n maar t en apr il tot 25 exemp l aren ZPBD. n het voo r jaar van 1969 slechts enke l e waarnemingen 1n de afdeli ng i j fhuizen . intergast i n zeer klein aan tal . r auwe ganssoor t en . edurende het winterhalfj aar (oktober t lm maart) wor den i n ons ge­ i ed geregeld troepen ove rvl i egende gr auwgek l eur de ganzen waargeno­ en . i j grot e vl ieghoogte i s soo r t - identi f icatie vr ijwel onmoge l i j k en i t temeer a ls ook de voo r tgebrachte geluiden niet ver nomen kunne n or den . n "de Levende Natuur " van april 1964 in een ver zo ek om medewerki ng etreffende het voorkomen van de Ko lgans i n Wes t -Eur opa schri jven hilippona en Mul de r : "ook waarnemingen van niet-geidentificeer de anze n zijn bruikbaar , omdat de meeste overvliegende ganzen t och ll :J l ganzen zijn • it laatste is vo or ons be s l issend geweest bij het beschr i j ven van e sta tus van de volgende twee soorten.

RAUWE GAN S - Anser anser (Li nnae us) edurende gehele maand oktober 1966: 7 adulte en 3 j uveliele exem­ laren i n de ZPVH .

JLGAN S - Anser a l bifrons (Sco poli) Jor t rekker i n vrij groot aantal , voornamelij k i n de ma anden decem­ ar , j anua ri en februari. ~ eerstgenoemde maand i s de trek hoofdzakelijk zuid- of zuidwes t ­ .richt en vind t in de namiddag plaats, t erwij l daarna de t rekrich­ ing noord of noordoos t is en het altijd indrukwekkend b lijvende .beuren zich in de vroege ocht enduren vo ltrekt .

~ANS - Branta leucopsis (Bech stein) ,n waar nemi ng : 21 mei 1966, 1 exemplaar ZPBD.

13

ZLEINE ZWAAN - Cygnus bewick i i (Yar r e l l ) rwee waarnemingen : !4 okt . 1968 , troepj e van 15 exemplaren , laag-overvliegend Schipho l ­ Jost , richting zuidwes t ; 14 febr . 1969 , t roepje va n 10 exemplar en, i dem.

BUIZERDEN , HAV IKEN en KIEKEND IEVEN - Acc ipi tridae

3U IZERD - But eo buteo (Linnaeus) Joortrekker en wintergas t in zeer klein aantal . ln f ebr . 1967 wordt een dood exemplaar vr . gevonden ~ n he t Hoofd­ iorpse Bos . Joodsoor zaak : vergi f t i gi ng doo r insec ticiden.

~UIG PO OT BUIZ E RD - But eo lagopus (Pontoppidan) Jp 22 feb r . 1969 wordt een dood exemplaar gevonden in een boom­ , aard aan de I Jweg. Joodsoorzaak : nog in onderzoek .

, PERWE R - Accipiter nisus (Li nnae us) ,én waarneming : I J sept. 1966, I exemplaar bij Fort Vi jfhuizen .

BRUI NE KIEKEND IEF - Circus aeruginosus (Linnaeus) Joortrekker in zeer klein aantal in augustus en september .

VALKEN - Fa l conidae

BOOMVALK - Falco subbuteo (Li nnae us) ~ajaar s t rekwaarnemi ng : 18 sept. 1966, 1 exemplaar bij Nieuw Venne p ; loorjaarstrekwaarneming: 27 apr. 1969, 1 exemplaar bi j Vi j fhui zen ; f"4" . ' _"; ~ ::" . "" ~ <""" " ''--~.- ' '':> -.- .'"..·'4..•• - .~ , 0•. ' ." .". -. ,. ~~~, -. ~ -~,.-.•-'; '":,-. .. ..,."- '. -,,-" . - ..." ... ~. <'"• • ;... .",: ,.- _ •• _",-_ •• - ~.~ - '.'~. •• tor ts enke le zomerwaarnemingen: 13 j uni 1966, 1 exemp laar boven Schiphol-Oos t; e i nd me i en 20 juni 1967, I exemplaar boven Hoofddo r pse Bos.

IRENVALK -Fa l co tinnunculus (Linnaeus) ,ar voge l . Wo r dt het gehe l e jaar in de gehele polder in zeer klein .nt a l ge zi en . ,er schaarse broedvogel. ,or t r ekker en wi ntergas t in zeer klein aanta l.

PATR1JZEN, KWARTELS en FAZ ANTEN -Phasianidae

~RIJS -Perdix perdix (Li nnaeus ) arvogel . Talrijke broedvogel. Wi n tervoge l in vrij groot aantal. j ee n t elling op 19 f ebr . 1969 i n de afdelingen Ri j k en Burg er ­ en , d.i . de ha lve polder, werden door ons ca . 250 e xemplaren argen omen in kop pelverband; van eind februa r i af wor den uitslui­ nd paren gezien.

ZANT - Phas i anus col chicu s (Li nnaeus ) arvogel . Vrij talr i jke broedvogel o .a. in Eendenkooi Vijfhuizen , omgaar den en jonge aanplant (Schiphol-Cent rum) . Wi nt er voge l i n ij klein doch t oenemend aan t a l .

RALLEN en BLESHOENDERS - Ra l l i da e

TE RRAL - Rall us aqua t i cus (Linnaeus) nt ergast in zeer klei n aantal .

RSELE INHOEN - Porzana porzana (Linnaeus) n waarneming: 4 sept. 1968, mins tens 3 exemplaren ZPBD .

TERHOEN - Gallinula ch loropus (Linnaeu s) arvogel . Talrijke broedvogel door de gehe le pol de r. Van medio ptember tot me dio apr i l concentraties t ot 60 exempl aren i n he r­ nkampen, boomgaarden en Eend enkooi en in mindere mat e op enke l e dere plaatsen.

15 Komt b i j aanhoudende sneeuwva l en vorst tot bij de huizen en wijkt dan uit na ar de open Ri ngvaar t .

~ ffi E RKOET - Fulica atra (Linnaeus ) J aarvogel. Tal r i j ke broedv oge l van Hoofd-, R i ng ~ en Genievaarten, t ocht en en ande re , enigszins ru ime binnenwateren. Do or t r ekker en wi nt ervoge l in zeer groot a an t a l , voornamelijk in de Ringvaart doch t ijdens vor s t ook i n and ere open binnenwateren a l s ZPNM . Onmidde llijk na dooi fo ur ag er en zij in grote troepen op de aan Ri ngvaar t gelegen weilanden .

SCHOLEKS TERS - Haemat opodi dae

SCHOLEKSTER - Haema topus ostral egu s (Linnaeus) Vr i j t alri j ke broedvogel 1n ca. 60 par en , waarvan 1/ 3 in de afde­ l i ng Vi j fhui zen . Indien geschikte terreinen, bijv . met plas sen bedekte opspuit e r ­ reinen aanwe z i g zijn, doo r t rekker in vrij groot aant a l van medio augustus t ot e ind ok t ober . Doortrekker i n maart en apr il i n vrij k lein aantal. Enkele februari - waar nemi nge n in 1967 .

PLEV IEREN - Charadriidae

KIEVIT - Vanellus vanellus (Linnaeus) Zee r t alrijke broedvogel. In 1969 werd door ons het aanta l broedparen vastge s t e l d op ca. 300 , t .W. afdeling Vi j fhu i zen 75 broedparen " Ri j k 55 " " Beinsdorp 90 " 11 Burgerve en 70 I1 290 " Doortr ekker in zeer gr oot a ant a l van eind juli t ot eind november en i n maart. In vrij klein aantal aanwezig in open winters . Deze s oor t vertoont, bij plotselinge koude-invallen (bijv. medio maart 1969) opva llende terugtrek voor de vorstgrens uit , "Rush" genaamd, terwijl de reeds gevestigde exemplaren dan beschutting

16 n voedsel zoeken i n boomgaar den , parken en dorps t uinen .

ILVERPLEVIER -Pl uvi ali s squatarola (Linnaeus) én waarneming: 5 aug. 1967 ZPBD.

OUDPLEV I ER - Pl uv ial i s apricar ia (Linna eus) oortr ekker in vrij groot aa ntal in maart en april: 4 apr . 1968 troep van ca . 450 exemplaren waarvan 1/ 3, 0" 1969 """ 600 " " 2/3 i n zomerkl eed . n he t najaar doortrekker in vr i j groot aantal van hal f augus tus t ot neeuwval en/of vors t i nval . ecember, j anuari en februari-waarnemingen. edio maart 1969 (zie Ki ev i t ) "rush".

JNTBEKPLEVIER - Char adri us hiat i cula (Li nnaeus) Jor t r ekker in zeer klein aantal van beg i n augustus t ot ha lf oktober 1 i n mei , i ndi en geschikte op spuitter rei nen aanwe z ig zijn .

~E l NE PLEVIER - Charadrius dubius (Scopoli) ,haarse broedvogel van opgesp oten en bouw-terreinen me t minimal e ,ge t atie , o . a . Schiphol -Cent r um . ~oegs te da tum: 28 maar t 1968. Jortrekker in klei n aant al i n aug us tus en september .

:RANDPLEVIER - Char adr i us al exand rinus (Li nnaeus) Tee waarnemingen: I aug. 1966 en 15 j uni 1967 ZPVH.

:EENLOPER - Ar enar i a i nt er pres (Linnaeus ) ;n waar neming : 23 aug . 1966 , 2 exemplaren'ZPVH .

SNIPPEN, WULPEN,GRUTTO'S, RU ITERS en STRANDLOPERS - Scolopacidae

XERSNIP - Gallinago gal l i nago (Linnaeus) or t r ekke r , i n he t najaar van begi n j ul i t ot eind novemb er in vrij oot aantal (max. 500 exemplaren 12 okt. 1966 ZPVH ) , in vr i j kle i n ntal van f ebruari tot en met april. eclit s- énkele-wi n t erwaar nemingen '; -,,-.--- '-'-'. -'--'- '., 17 lOKJE -Lymnocr yptes minimus (Brünnich) . ,én he r f s t t rekwaarneming : I exemplaar, 4 sept. 1968 ZPBD. , i nterg a s t in zeer k lei n aant a l aan tijdens vorst open s l oot j es .

'lJLP - Numeni us arqua ta (Linnaeus) Jaa r t r ekker in vrij groot aant al van half juli t ot half november en Jan begin maart tot begi n mei. , i ntergast in vrij klein aant a l .

;RUTTO - Limosa l i mo sa (Li nnaeus ) ", .- ... - !r ij t alr ijke br oedvogel: in 1969 ca . 60 broedparen , waarvan 1/2 in de afdeling Vijfhuizen . )oor t rekker in vr i j klei n aan t a l in juli en augus t us en in maar t .

, ITGATJE - Tr i nga och ropus (Linnaeus ) )oortrekker in klei n aantal van eind juni t ot ha lf oktober en van lalf maart tot eind ap r i l . [u drie wi nters 12 waarnemingen , w. o . dr iemaal van twee exemplaren.

30SRUITER - Tringa glareola (Linnaeus) )oortrekker in zeer k lei n aantal van begin augustus tot half okto­ Jer. ,én juni-waarneming: 19 juni 1967 exemp l aar ZPVH .

)EVERLOPER - Tr i nga hypoleucos (Linnaeu s) )oortrekker in vrij k lei n aantal van ha l f juli t ot begin oktober on i n klein aantal van eind apr i l t ot eind mei . ruRELUUR - Tringa totanus (Linnaeus) lrij scha arse broedvogel: in 1969 ca. 50 broedparen, waarvan 20 in ie afdeling Vi j f hui zen . )oor t rekker in vrij groot aantal van half j uli t ot ha l f oktober, in vrij klein aantal in maart en apr i l . ..._~~. - . -: linterwaarneming: 28 jan. 1967, 3 exemplaren ZPVH.

:WARTE RUITER - Tringa erythropus (Pallas) 'oortrekker in klein aantal van half juli tot eind oktober en van ,egi n april tot ha l f juni. 9 juni 1967: 15 exemplar en ZPVH.

·ROENP OOTRUITER - Tr i nga nebularia (Gunnerus) 'oor trekker in kl ei n aantal van ha l f juli t ot half ok tober en in le i .

ANOETSTRANDLOPER - Calidris canutus (Linnaeus) rie waarnemingen: 3 aug. 1966 1 exempl. ) 3 sept. 1966 4 " ) ZPVH o nov. 1966 troepje )

LEINE STRANDLOPER - Cal i dr is minuta (Leisier) wee waarnemi ngen : o okr , 1966 1 exemp1. ZPVH o nov. 1966 troepje "

~m INCK S STRANDLOP ER - Cal i dr is t emmi nckii (LeisI er) ri e waarnemingen : , 20 en 27 aug. 1967 2 exe mplaren ZPBD .

JNTE STRANDLOPER - Calidris alpi na (Linnaeus) Jortrekker i n klein aantal van e i nd juli tot eind ok tober en van .lf maart t ot ei nd april. Lnterwaarnemingen zi j n : 5 mrt. 1967 7 exempI. ZPVH 26 nov . 1967 troepje ZPBD

~OMBEKSTRAND L OPER - Calidr is f erruginea (Pon t oppidan) in waarneming : sept. 1966 1 exemplaar in troepje Bonte Strandlopers ZPVH.

~PHAAN - Philomachus pugnax (Linnaeus ) lortrekker in vrij groot aantal van half juli tot hal f oktober en

-----' '.- ~ - •.•.•-:>_""''''_1 _~ ~ - ~..-' _.••, -•• -.....,.,.... ~- _ ~••~. """_~' _._01' ·" ~ ..•. "''--'''' '~" '" 19 n vrij klein aantal van eind februari tot eind april. edurende de nazomer/herfsttrek wordt de soort voornamelijk foura­ erend aangetroffen op opgespoten terreinen, terwijl op de voor­ aarstrek de weide-gebieden in de Afdeling Vijfhuizen worden ge­ requenteerd.

KLUTEN - Recurvirostridae

.LUUT - Recurvirostra avosetta (Linnaeus) chaarse broedvogel van de opspuitterreinen. 966: 12 broedparen ZPVH 967 : 13 " ZPBD 968 : 20 " " 969: 5 " " loortrekker in zeer klein aantal tijdens herfsttrek, in klein aan-. .al op de voorjaarstrek. :nkele winterwaarnemingen, t.w. 20 nov. en 10 dec. 1966, 7 jan. en .er s te helft maart 1967, wettigen de classificatie "jaarvogel" • :nkele losse broedgevallen op akkers, grenzend aan minder aantrek­ celijk geworden opspuitterreinen, sluiten de mogelijkheid niet uit lat de soort als broedvogel voor ons gebied behouden blijft.

FRJu~JEPOTEN - Phalaropidae

:RAUWE FRANJEPOOT - Phalaropus lobatus (Linnaeus) iri e waarnemingen: 0, 20 en 23 augustus 1967, 1 exemplaar ZPBD .

MEEUWEN en STERNS - Laridae

;ROTE MANTELMEEUW - Larus marinus (Linnaeus) )oortrekker en wintergast (o.a. bij Vuilstortplaats Vijfhuizerweg) ran medio september tot eind maart in klein aantal.

:LElNE MANTELMEEm. - Larus fuscus (Linnaeus) . Joortrekker in klein aantal in september en oktober. merwaarnemingen: 11 en 19 juni 1966, exempL ZPVH; nterwaarneming : 13 jan. 1967, .. ZPBD.

LVERMEEUW - Larus ar gent a t us (Pontoppidan) arvogeL mer gast in klein, doortrekker en wintergast in vrij klein aan t a l .

ORMMEEUW - Lar us canus (Linnaeus) a rvogel . mergast en doo rtr ekke r in vrij klein, winterga st in vrij groot ntal t ot medio april.

KMEEUW - Larus ridibundus (Linnaeus) arvogel. me r gas t i n vr i j groot , doo r t rekker en winter gast in zeer groot ntal. ze soort ve rtoon t vrijwel het geh e le j aar slaapvluch ten naar en n de overnachtingsg eb ieden zoals de aangrenz ende gr ot e plassen de ops pui t ter r e i nen zolang deze l aatste ee n strandkarakter agen. juni 1967: 1300 exemp l aren op s laappl aats ZPVH .

~RTE STERN - Chlidonias niger (Linnaeus ) ee wa arnemingen : aug . 1966 3 exempL ZPVH sep t. 1966 1 " " SDIEFJE - Sterna hi r undo (Linnaeu s) er schaarse onr egelmatige broedv ogel, afhankel ijk van de aanwe­ . heid van geschik t broedt er rei n . uragerende voge ls uit aangrenzende gebi eden en doo r t rekkers wo r ­ ] in kl ein aant a l i n de gehele polder waargenomen van hal f ap r i l t hal f september. , els op slaapvlucht naar de kust worden voo r namel i jk waargenomen de nazomer.

DU IVEN -Columb idae

~ENDUIF - Col umba. oenas (Linnaeus) ..- '. . 21 Jaarvogel, doch (ook landelijk) s terk in aantal afnemende soor t . In 1966 nog broedvogel in tvee pa ren , daarna niet meer. Van doortr ek of overvinteren kan nauvelijks gesproken vorden, gelet op de volgende zeer s chaarse vaarnemingen: 1966 : 19 en 26 mrt . en 11 sept. r es p. 3, J, 1 exemp1.; 1967: geen waar nemingen ; 1968 : 16 nov . , 1 dood exemplaar Ho ofdd.Bos; 1969 : 2 f ebr., 2 en 22 mrt . en 25 mei, resp. 3, 2, 2 en 2 exem­ plaren.

HOUT~Q1! - Col umba palumbus (Linnaeus) Jaarvogel. Talrijke broedvogel. Doortrekker en wintervogel in groot aan tal. Troepen tot max. 500 exemplaren fourageren van medio augustus op onkruid-, oogs t - en stoppelvelden, daarna op weilanden, akkers en i n boomg aarden tot eind apri l . In het wint erhalfjaar houdt de s oor t massale slaapvluchten o.a . naar en van het Amster damse Bos, tervijl na de broedtijd de oude voge ls al l een of i n kleine troep jes hun fo uragee rvl uch ten uit­ \T oeren .

TO RTELDUIF - Streptopelia turtur (Linnaeus ) Zeer s chaarse br oedvoge l . In 1969 o .a. 3 territoria op het landgoed "Olmenhorst" . Trekvoge l . Waarnemingen van medio me i t ot medio september. puRKSE TORTEL - Streptopelia decaocto (Frivaldsky) Jaarvogel . Vrij talrijke, door de gehele pol der in a antal toenemende broed­ voge 1. ' s- Wi nters aanvez ig bij s i l o ' s en voeder plaa tsen hertenkampen i n klein aantal, doch in de oogs t t ijd tot 300 exempl ar en op schoven en s t oppe l velden i n de a f delingen Vi j f hui zen en Beinsdorp. Dit laatst e is i nfiltra t ie van b innenduinrandvoge l s uit Zuid­ Kennemerland.

KOEKOEKEN - Cuculidae

KOEKOEK - Cuculus canorus (Linnaeus) 22- - "'..., ,haarse "broedvogel" door de gehele po lder. larnemingen van begin mei tot eind j uli .

UILEN - St rigidae

:RKUIL - Tyto alba (Scopo li) Ldanks avond- en nachtelijke speurtochten ~e r d slechts t~eemaa l , , 21 en 23 aug . 1969, bij een kerktoren in één van de dorpen een iegend exempl aar van deze soort ~aargenomen.

'EENUIL - Athene noctua (Scopoli) .ar voge l . Zeer schaarse broedvogel in ca. 7 paren. ons gebied ~o r d t bijvoorbeeld langs Schipholdijk ook gefoura­ erd door Steenuilen uit aangrenzende gebieden.

NSUIL - Asio otus (Linnaeus) arvogel. Zeer schaarse broedvogel , a fnemend in aant a l . - Winters i n zeer k l e i n tot k lein aantal aanwez i g, waargenomen en teld op t~ee r oestplaa tsen . uragerende vogels achter Nieu~emeer- en Schiphol di j k zijn vogels t het Amsterdamse Bos, ~aarvan in decembe r 1968 twee verkeers­ achtoffers langs S chiphol~eg. mrt . 1969' 1 dood exemplaar boomga ard Hoofddorp ; apr. 1969: 1" " Kruisweg 11 1 11 11 Badhoevedorp .

GIERZWALUWEN - Ap odidae

~ZWALUW - Apus apus (Linnaeus) lrijke broedvogel, verspreid over enkele dorpen . [l voornaamste b ol~erk is ~el de N.H. ker k in N ie u~-V e nnep met ca. br oedparen. akomstdatum i n ons gebied begin mei , doch op 10 juni 1969 werden • i n N.O. rich ting trekkende exemplaren waargenomen . wegtrek, voo rafgegaan door concentraties met voge l s uit aangren­ ade gebieden, vindt r eeds plaats in het eerste augustus -decen- lm •

.." ,"".. '.- '- ..-,.,. ~ ' " ." - --,- - '.~ '. ~ "" , - .-.- ..- . 23 I JSVOGELS - Alcedini dae

Eén waarnemi ng : \3 dec. 1968, \ exemp laar over Ri ngvaar t Nieuweme erdijk .

SPE CHTEN - Picidae

GROTE BONTE SPE CHT - Dendrocopos major (Li nnaeus) Doo rtrekke r en wintergas t i n zeer klein aa nt al . De 10 waa rnemingen in 4 j ar en vonden plaats van aug us tus t ot medi o ap ril.

DRAAIHALS - J ynx t orquilla (Li nnaeus ) Een waar nemi ng: 29 aug. 1968 word t een l evend, i n de omgeving door' ons schadelij kste roofdi er de huiskat (Fe lis catus ) gegrepen ex em­ plaa r be zorgd bij H.J . Bos , fruitteler te Hoofddor p . Vogel ge stor­ ven i n "Ar t i s" 30 aug . d i a i v ,

LEEUWE RIKKEN- Al audi dae

KUIF LEEU ~~ RI K - Galerida cris t ata (Li nnaeus) J aarvogel. Schaarse broedvoge l in Badhoevedor p , Zwan enburg en op Schiphol-Cen trum, waar het gehele jaar door in constant aan t al aan- wezig. . Ofschoon passend- en geschiktlijkende terreinen in de "iets bele­ gen" nieuwbouw- en industri ewijken (gezochte gebieden door deze soort ) van Hoo f ddor p , Nieuw-Vennep en Ri jsenhout aanwezig zijn is de Ku ifleeuwerik daar manco . Di t doet de these wet t igen, dat de broedvogels van ons gebied populatie-overschot van de min of meer aangren zend e wes t eli jke tuinsteden va n Ams ter dam betreft.

VELDLEEUWERIK - Alauda arvensis (Linnaeus) Jaarvogel. Zeer talrijke broedvogel. Doortrekker in voor- en na jaar in groot, wintervogel in vr~J groot aantal, dit laatste afhankelijk van weersomstandigheden.

24 ZWALUWE N - Hirundinidae

:;: RENZWALUW- ~ H i:'r rinà6 -r us t te" ~ (Li .nnaeu s ) .--- ..- - lrijke broedvogel door de gehe l e polder . rsp r eiding minder gr i l l ig dan di e van de volgende soor t en vo or ­ nend op drogere plaa t sen dan deze. t e waar nemi ng : 1 nov . 1966 , I gevestigd exemplaar . he t kade r van een landeli jk broedvoge l onderzoek naar deze soor t rd i n 1969 he t aantal broedpar en in ons gebied getel d en vas t ge ­ al d op 150.

ISZWALUW - Delichon urbica (Li nnaeus) := er t alrijke broedvogel door de gehele polder met uitzonder i ng van dor pen Li sse rb r o e~ , Bei ns dor p en Zwaanshoek en he t daar ach t er l egen Turfspoor , de Spieri ngweg en I Jweg tot Kruisweg , i . c. de id-westhoek van de polder . he t kader van ee n l and e l i j k broedvogelonderzoek naar deze soort rden in 1967 alle bewoonde nes t en ten getale van 458 i n de gehe - polder geteld . s oor t ar r ivee rt hie r later en ver t r ekt vr oeger dan de vo r i ge or t .

JERZWALUW- Ri paria riparia (Li nnaeus) ij schaar se broedvogel in klei ne kolonies i n tij de lijke dijken 1 bouw- en gr ondwerken i n de afdeling Rijk. echts in de nazomer op de slaapplaatsen (o. a . Vierbuizenmeer t je ih oevedorp) komen Boeren-, Huis- en Oeverzwaluw tezamen vo or .

25 ~"llr" è e ! f ·.e'1' 1oo .: ~ r l? :'lder • r;ebc.Ü gd bij .1e t. '-t\11 a ­ ~ _~lu~ on de rz~ek 1961 ·

26 PIEPERS en KWIKSTAARTEN - Mo t aci l lidae tASPIEPER' -'-Aiifhlis " p i' ä t eh s 'i S (L irl:iîae u s')---~-"~" "~' ~_.- ~ ~'~, -~ ' ,~ .arvogel . Zeer talri j k e broedvogel • •n half augustus t ot ha l f sept ember wei n i g waarnemingen , dan bl ij­ ,n onze eigen broedvogels te zijn weggetrokken• •arna i s de soort doortrekker in vrij gr oot aantal t ot e i nd novem­ ~ r en, in vr i j kl ei n aantal, van eind februari t ot medio mei . .ntervogel i n kle i n aan t a l .

:TTE KWIKSTAART - Motaci lla alba (Linnaeus) 'ij t alrijke broedvogel door de gehele polder. lor t r ekker in vrij k l e i n aan t a l in sep t ember en oktober en in iar t en april. 'oege waa r nemi ngsdatum: 28 f ebr . 1969 't e " 13 nov . 1967

IUI

:LE KWIKSTAART - Mctac illa f lava (Linnaeus) ,l r i jke broedvoge l i n ca . 150 broedpar en , waar va n 40 i n de afde ­ .ng Vijf hui zen en ca. 60 in de afdeling Rijk . , so ort komt optimaal voor in akkerland, vervolgens i n ruige ter­ ,i nen als ZPVH en ZPBD en slechts weini g in grasland. ,ortrekker in vrij kl e i n aanta l van me dio augus tus t ot e i nd sep­ .mbe'r en van eind maart t ot in mei . ,n deze soort kan i n de na zomer s laapvluchten worden waargen omen.

WINTERKONI NGEN -Troglody t i dae

NTERKONING -Tr ogl odytes troglody t es (Li nnaeus ) .ar voge l. Ta l r i jke broedvogel. 'or t r ekker i n vrij groot aant al med io sept emb er en medio a pr i l . ntervogel in vrij k l e i n aantal .

27 HEGGEMUSSEN - Prunellidae

HEGGEMUS ~ ·P run ella modularis (Linnaeus) _ _.. :0-:;• ...; _" . ...-.:~ ._"...... _ •. •• Jaarvogel . Vrij schaarse broedvogel. Do ortrekker in voo r - en najaar in klein, in het najaar van 1968 in vr i j k lei n aantal . Wintervogel in klei n , winter 1968/69 i n vrij klein aantal .

LI JS TE RS, TAPUITEN , ROODSTAARTE N ENZ . - Turdidae

GROTE LIJSTER - Turdus vi sci vor us (Linnae us ) J aarvoge l. Zee r schaarse broedvogel van he t Hoofddorpse Bos , he t Li j nden-bos en he t landgoed "Olmenhorst". Buiten de broedtijd waarnemingen i n a l le maanden van ni e t meer dan 1 exempl aar .

KRA~S VOGEL - Turdus pilaris (Li nnaeus) Doortrekker en wi nterga st i n vri j groot aant a l van eind sept emb er af t ot eind april . Bij aanhoude nde sneeuwval en/of vorst vl uch t en de vogels t ot op een kle i n aanta l na . Ofs choon de ze s oor t een t ypische grondvogel is brengt hij van medio t ot eind oktober inderdaad schade t oe door het aanpikken en e t en van fruit i n oudere boomgaarden me t ho ogstamfruitbomen. Gelet op hun vo orkeur voor de appels oorten Jonathan en Golden Del ecious , mits r i j p dus gekleurd , zou de aanplant van r ode-bes dr a­ gende heesters de aandacht van de vogels van het f r ui t kunnen af­ lei den.

ZANGL I J STER -Tur dus philomelos (Brehm) Jaarvoge l . Vrij talrijke broedvogel i n ca . 100 paren. Doortrekker in voor - en najaar in vrij klein, wintervogel in klein aant a l.

KOPERWIEK - Turdus i liacus (Linnaeus) Door trekker i n v r i j groot aantal van eind september af t ot medio november, voorjaars-(weg-) t r ek weinig opvallend. Wint ergast i n vr i j k lein aantal.

28 jkt bij strengerwordend winterweer eerder en talrijker uit dan amsvogel. ___ ~ •• • -.J..-"",'_ .• , . _ ~, _..,;;,1<_., ~ ...... <:> -"'-. :0:-....._ _. , _..-••_ .... • ~ ~ ._~ ~..t~-'~ _ . •~_ ._ ... ~ ~<" ,. ....,..L., "" .. •'"~ "' '', ;..,. ~ ..:....;...... _,_ ~,. ~ ....,.=:oo ~ ,;;. ' . ~""., ,FLIJSTER - Turdus torquatus (Linnaeus)

TI waarneming: sept . 1968, 2 exemp laren boomgaard Hoofddorp .

:RE L- Turdus meru i a (Linnaeus) arvogel . Zeer talrijke broedvogel door de gehele polder.

'pul a tie - toename medio september t waardoor wintervogel in vrij oo t aantal . werd slechts één partieel-albinistisch (met veel wit in hals) :empl aar waargenomen, nl. in apr. 1969 te .

~UIT - Oenanthe oenanthe (Linnaeus) ,ortrekker in klein aantal van begin augustus tot eind oktober en l april en mei.

IODBORSTTAPUIT - Saxicola torquata (Linnaeus)

'TI waarneming: maar t 1967, 1 exempla ar Vijfhuizerweg/Sloterweg.

~JE - Saxicola r ubetra (Linnaeus) re e waarnemingen: aug. en 24 sept. 1967, 2 exemplaren ZPNM resp. ZPBD.

:KRAAGDE ROODSTAART - Phoenicurus phoenicurus (Linnaeus) re e voorjaarswaarnemingen : I apr. 1966, I zingend ex. Leimuiderdijk ; juni 1969, I " ex. Schipholdijk bij Schipholweg . .n zomerwaarneming : , juli 1968, I exempl. m. 'ortrekker in zeer klein aantal in het najaar. fARTE ROODSTAART - Phoeni cur us ochrurus (Gmelin) ree waarnemingen: en 21 juni 1969, I zingend exemplaar op dak van in aanbouw zijn­ , woningen Ege lantierstraat Badhoevedorp. 29 NACHTEGAAL - Lus cini a megarhync ho s (Br ehm)

Slecht.s. .t weemaa L één exemplaa r zingend.•_e i nd apri I/half me i . Oude, Haagwegtalud N ieuwem~erd i jk en aan Sch ipho l dijk .

BLAUWBORST - Cyanosylvia svecica ( Li nnaeu,,) Eén waar neming : 4 sept . 1968, I exemp laar ZPBD.

ROODBORST - Eri t hacu s rube cula (Li nnaeu,,) J aa rvogel . Vrij talrijke broedvoge l . Door t rekker in kle i n aan tal va n beg i n ok tober af , wi ntervogel 1 0 vrij klein aantal.

ZANGERS - Sylvi i dae

GROTE KAREKIET - Acr ocephalus arund inaceus (Linnaeus ) Zeer schaarse broedvoge l , o .a . b ij de Hanep oel , i n brede r ietkraag aa n over zi jde van de Ringvaart wel ke strook echte r vo lgens ar t . I van he t Bi j zond e r Reg lement va n Bes t uur voor de Haarlemmermeerpol­ der to t ons geb ied mag w ord~n gerekend .

KLEI NE KARE KIET - Acrocephalus s c i rpaceus (H er ma nn) Schaarse broedvcge l in B~ ~t~rij Jpie.E.i~w.!.g_, Cr uqu i usmee r en Genie­ kanaa l bi j Aa l s rne e rde rweg ; ve rder in r i etkr agen aan over z ijde van de Ringvaar t •

BOS RIETZ ANGE R - Acrocepha l us palustris (Bechstein) Zeer schaarse broedvogel aan ZPBD , ZPNM en Cruquiusmeer. Doo rtrekker in zeer k lein aantal i n mei .

R I ET Z fu~ G E R - Acr ocepha lus schoenobaenus (Li nnae us) Vrij schaarse br oe dvo ge l. Wordt ho ofdzakelijk aangetroffen in de r i e t kr aag aan de over z i jde van de Ri ngvaar t .

SPOTV OGEL - Hippolais i cterina (Viei l lot) Talrij ke broedvogel door de gehel e polder waar enige boomgroei aan­ wezig is . Het aantal broedpar en werd door ons in 1969 op 150 vastgesteld .

30 otste aant a l t errî t oria, 7 stuks, op het landgoed "Olmenhor s t" . nals de vor i ge en de vo lgende so orten van de famili e Zange rs i s Spotvogel ê e'ti ' ~ ö l!lè rv ó g el ;' H i j ä r r i v e è t t h i er ' begi n 'mei ';' zi ngt" ' ..ro .._ , , e i nd juni en blijkt in september verdwenen t e zijn.

RTKOP- Syl vi a atricapil la (Li nnaeus) ,r schaarse broedvogel . t egens t e lling t ot de Spo tvogel ve reist deze s oort bos me t onde r ­ ;roei ï ng , een biot oop hetwelk i n ons gebied zeer dun gezaaid is . 1969: 5 t erritor i a, t.W.: l1 Ho ofdd. Bos ) 1 omgevi ng Cru quius , 1 "01menhor s t •

:NFLU I TER -Sy l vi a bo r in (Boddaert) ~-- .j schaar se broedvogel in ca . 30 paren . ,Is uit onder staand e opgave blijkt neemt deze soo r t qua biotoop .oegen met lager hou t dan de Zwar tkop . versprei di ng i s alsvolgt: I . Vijfhuizen: Lijnden-bos , Cruquius, Cr uquiushoeve, PEN-station ,arnwouderweg, Eendenkooi Vi jfhuizen, t alud Nieuwebrug en Algem. ;raafplaats W. Ho of dweg; J. Ri jk : Gem. Kweektuin Hoofddorp, Schiphol-Oost, Oude Haagweg­ ,due t Nieuwemeerdi j k en Sloterweg b ij ZPBD; 1. Burgerveen : Ho ofdd . Bos (4 t erri t ori a ), Aq uaduct-bosjes, Jenes/Rijksweg 4-taluds en Leeghwater ; , . Bei nsdorp : /Rijksweg 4-taluds, Olmenhorst en Spi e­ 19weg onder Zwaanshoek .

~SMUS -Sylvia communis (Latham) nvankeli jk schaarse t ot ze er schaarse broedvogel . 1969 werd de absol ute af wezighei d a ls broedvogel van deze soort cons t ateerd . rmoedelijk zijn de vogels t egelijk me t het (on-)krui d l angs weg­ noen en slootkanten weg"ges po t en" . 26 mei 1969 wer d slecht s één zingend-trekkend exemplaar b i j ZPBD argenomen.

AAMS LU IPER - Sylvia curruca (Li nnaeus) i e waarnemingen: mei 1967 I zi ngend exemplaar Hoofdd. bos; " 1967 I " " Cruquius; j uli 1968 I" " Schipholdijk bij Schipholbrug. 31 FITI S -Phyll os eopus troehil us (Li nnaeus )

Séhaai sê ·bró~e d ;,; ogè:f'. l:',tl'J6!ft 2 rbï:-'éïedparên ; ~~ - = '- ' -' -> . , . ~ "~'-'- ,.~. Het grootste aantal territoria (4 broedparen) kwam voor i n de jonge aanpl ant rond he t Epi lepsie Centr um "de Cr uqui us hoeve " , gevo l gd door Hoofdd . bos en "Ol menhorst " , elk met 3 t erritoria , t erwi j l de ve rdere broedp l aa t s en z i ch bevonden: boomgaard Hr . Bos , Tuinweg , Hoofd dorp ; boomgaar d Hr . Bos, "Aurora" Vijfhui zerweg t e Vi jfhuizen ; boomgaard Hr. v . Di jk "Boscoop" Oos telijke Hoofdweg ,Hoof ddorp; Eendenkooi Hr .stokman Vijfhuizen ; Al geme ne Begraafpl aats Wes telij ­ ke Hoofdweg , Hoofddorp ; Oostel ijke Hoo f dweg 156 Lijnden; Fort Vijf­ huizen; gemaa l Leeghwa ter t e Buitenkaag; wes t eli j ke t alud Ri jksweg 4 - viadu ct t e Bui tenkaag en boerderij "Onze Lust", I Jweg bij Kruisweg .

TJIFTJAF - Phylloscopus co l lybi t a (Vi e i l lot ) Scha arse broedvogel . In 1969: 22 broedparen. Deze soor t ver l angt voor zijn broed t erritori um hoger opgaand hou t dan de vo r i ge s oort , t erwi jl in ons gebied nog een merkwaardige vo orke ur vo or aan Hoo f d- en Ri ngvaar t gelegen "bos" in he t oo g spri ngt. De soor t wordt , uit s lui tend op zang, waargenomen van begi n ap r il t ot e i nd september .

GOUDHAANTJE - Regu l us regu l us (Li nna eus ) Wintergast in ze er k lei n aant al van be gin november tot e i nd maart , uitsluitend in he t Hoofddorpse Bos .

VLIEGE NVANGERS - Mu scicapidae

GRAUWE V LIE G E~~ANGER - Muscicapa striata (Pa l l as) Schaarse broedvoge l door de gehele polde r , waar voldoende hou t doch grenzend aan open ru imten aanwe zig is .

BONTE V L IEGENV~~ GER - Ficedul a hypoleu ca (Pallas) Eén waarneming: 29 sept. 1966, J exemplaar Spa arnwouderweg.

32 ."' ,.:. .

MEZEN - Paridae

)QLMEES ' - Paru s 'llmj= ~(L innaeus } ' ~ -' - ' ._ ..~- ."..-....-.•.- -- .•-..-- ..."-- - ~ .--- . larvogel . Talrijke br oedvogel . intervogel in vr i j groot aantal . 1 tegenstelling tot de jaren 1966, 1967 en 1968 ver toonde de loortrek" van vr eemde vog els in september-oktober 1969 een inva­ ie-karakter.

[MPELME ES - Parus caerul eus (Li nnaeus) = larvogel. Vrij schaarse broedvogel. :nt er vogel in vr i j klei n aantal . lk van deze soor t we r d i n september-oktober 1969 f l i nke door trek largenomen •

IARTE MEES - Parus ater (Linnaeus) in waarneming: I sept. 1966, 1 exemplaar Hoofddorpse Bos, in naaldboom.

ITKOP - Parus montanus (Conrad) in waarnemi ng: apr. 1966, I exemplaa r Leimuiderdij k, Rij senhout.

:AA RTMEES - Aegithalos caudatus (Li nnaeus ) lee waarnemingen: i en 28 mr t , 1969 , 2 exemplaren bij hoofdingang Schiphol-Oos t , Schipholdijk.

BOOMKRUIPERS - Certhiidae

~MKRUIPER - Certhia brachydactyla (Brehm) .r ege lmat i ge , zeer sc haarse broedvogel • .ntergast in zeer kl ei n aantal.

GORZEN - Emberizidae

:ETG ORS - Emberiza schoeniclus (Linnaeus)

33 Jaarvogel. Vrij talrijke broedvogel in de rietkraag aan de overZ1J­ de van de Ringvaart, in de zandwinplaatsen en enkele andere, met .rtef"b"êgroeidec " piaafs'ên:' - -- ;" ~ ~ - ,~ ''',--"-.-.- ...... -'-_ .....-,' b~ "' , C _ . .... , " ~-_ • .•• ' -'-"'-_ "o.l.v ·--;;..,:.. . .,. ~ -

SNEEUWGORS - Plectrophenax nivalis (Linnaeus) Twee waarnemingen: 10 dec. 1966 en 13 jan. 1967, 1 exemplaar ZPVH

VINKEN en SIJZEN - Fringillidae

APPELVINK - Coccothraustes coccothraustes (Linnaeus) Eén waarneming: begin april 1967, 1 exemplaar Hoofdd. Bos, waargenomen en gefoto­ grafeerd door Thijs Vissers, Hoofddorp.

GROENLING - Chloris chloris (Linnaeus) Jaarvogel. Vrij talrijke broedvogel. Geen opvallende trekverschijnselen. Wintervogel in vrij groot aantal.

PUTTER - Carduelis carduelis (Linnaeus) Jaarvogel. Schaarse, doch ge+eidelijk in aantal toenemende broedvo­ gel voornamelijk in de boomgaarden. Doortrekker in april en oktober in zeer klein, wintervogel in klein doch eveneens toenemend aantal.

SIJS - Carduelis spinus (Linnaeus) Onregelmatige wintergast (in elzen) van januari tot en met maart, in wisselend van klein tot vrij klein aantal. Winter 1968/1969: absent.

KNEU - Carduelis cannabina (Linnaeus) '-Jaarvogel. Talrijke broedvogel door de gehele polder, op enkele plaatsen meerdere nesten bij elkaar. Doortrekker in vrij groot, wintervogel in vrij klein aantal.

34 ·. ; . ....:NK - Fringilla coelebs (Linnaeus) iarvoge L,"c,Ta l r i j ke: hr oe dvoge l . , ,"_ ' c, ,_ 'c'_ ~_, lor t r ekker in oktober en vintervogel in vrij groot aantal.

:EP - Fringilla mont ifringilla (Linnaeus) lortrekker, van medio september af tot medio novemb er, en winter­ lst t ot medio april i n wisselend tot vrij groot aantal. le e juli-waarnemingen: l en 15 juli 1969 , t wee zi ngende m. m. 'n het Hoofddor pse bos.

MUSSEN - Ploceidae

JISMU S- Passer domesticus (Linnaeus ) -larvogel. Zeer talrijke broedvogel, ook ' n enkele boomnesten. ,e n opvall ende trekverschijnselen. ln tervoge l in z eer groo t aantal. In deze s oor t word en in he t winterhalfjaar slaapvluchten naar de ~z amen l ijk e roestplaatsen waargenomen. lNGMU S - Passer montanus (Linnaeus) -larvogel. Vrij s chaarse broedvogel, o .a . in knotwilgen b i j enkele Jerder i j en , in enkele boomgaarden en op de ItOlmenhors t". Jortrekker, van medio september af t ot eind novemb er en i n april 1 wintervogel in vrij klein aantal.

SPREEUWEN - Sturnidae

?REEUW - Sturnus vu lgar i s (Linnaeus) ,arvogel. Zeer talrijke broedvogel. , grote trek van de ze soort van med io september tot eind oktober lndt niet plaats over ons gebied . intervogel in zeer groot aantal. 'n medio juni af t ot he t volgende broedseizoen kan van deze s oor t 51aapvluchtll worden waa rgenomen. Jim voor zonsondergang komen, i n kleine tot zeer grote troepen, • vogels langs vaste routes bijv. door geboomte en boerderijen emarkeerde wegen naar de tlvoorverzamelplaatsen" om daarna massaal " de slaapplaats in te vallen en deze de daarop volgende ochtend 35 bij zonsopkomst weer t e ver l a t en. JlU .kra,cq ~ i 8-" to t .s t () l:1Jl.a,cll"tijlE ." + Ild , ~o.:~_r: , <~ e.a,.I'\ , ~>e1'. l."-g.~ . ,, n, ..,z.o,:1s.= ., in onderstaande tekening schematlsch weergegeven, gebruik gemaakt van "cultuurdalen" zoals de Ringvaart. Eind juni 1967 werd door ons het aantal spreeuwen in de Eendenkooi Vijfhuizen op 35 . 000 geschat.

WIELEWALEN - Oriolidae

WIELEWAAL - Oriolus oriolus (Linnaeus) 7 Onregelmatige, zeer schaarse broedvogel. Q Wordt verder enkele malen gehoord op de voorj aarstrek in mei en op de najaarstrek in juli en augustus.

KRAAIEN - Corvidae

ZWARTE KRAAI - Corvus corone (Linnaeus) Jaarvogel. Schaarse broedvogel in ca. 25 paren, hoofdzakelijk langs de Ringdijk in de afdeling Vijfhuizen. Doortrekker i n oktober in klein aantal, van welke categorie er een aantal vogels in ons gebied achterblijft waardoor de soort winter­ vogel i n klein aantal wordt. In mei 1969 werd nabij de Eendenkooi Vijfhuizen geregeld een par­ tieel- a lbinistisch (veel wit in vleugels) exemp laar waargenomen.

BONTE KRAAI - Corvus corone cornix (Linnaeus) Doortrekker en wint erga s t i n zeer klein aantal van medio oktober tot medio april. 36 K-Corvus frugil egus (Linnaeus) cer gas.t.; .. vo oznameLi.jk bij . V:uil stor tp laats~ Vijfhuizer:weg., _i n " z.e er ~,,_ =.~, in aantal van oktober tot half april.

W- Corvus monedula (Linnaeus) rvogel. Vrij talri j ke broedvogel van de dorpen . rtrekker in voor- e n na jaar in vrij klein, wi ntervoge l i n vrij ot aantal . de oogs t t i jd troepen van honderde n exemplaren op akkers en stop­ velden o . a . langs Spi er i ngweg bij Vi jfhuizen. (Infiltrat ie van nenduinrand-voge l s ) . verschillende plaat sen in ons gebied kan van dit lid en de vori­ leden van de fami lie Kr aa i en incl. de Ekster "sl aapv luchten" den waargen omen.

TER - Pica pica (Linna eus ) rvogel. Schaarse br oedvoge l . n trekwaarnemingen van betekenis. tervogel in klein aantal. lvuldig voorkomende exemplaren bij Nieuwe Meer, Schipholdijk en e Meer zijn vogels ui t het Amsterdamse Bos en Oosteinderpoel.

ENKRAKER - Nucifraga car yoca t ac t e s macr or hynch os (Br ehm) egelmatige of invasiegast. aug. 1968, I exemplaar Hoofddorp. iddellijk daarna, gedurende enkele dagen, tot 5 exemplaren waar­ omen door H.J. Bo s, fruitteler te Hoofd dorp in en r ond zijn n. ov. 1968, 1 exemplaar Koekoekslaan Nieuwe Me er.

AMSE GAAI - Garrulus glandiarus (Linnaeus) r vogel . Zeer schaarse broedvogel. rtrekker in voor- en najaar en wint ervogel in k lein aantal . Nieuwe Meer en Schiphol - Oos t fouragerende vogels komen uit het terdamse Bos .

37