Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023
My ślenice, stycze ń 2017 r. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
ZLECENIODAWCA:
POWIAT MY ŚLENICKI - STAROSTWO POWIATOWE W MY ŚLENICACH ul. Mikołaja Reja 13, 32-400 My ślenice tel:. 12 27 49 740 fax: 12 27 49 742 e-mail: [email protected], www.myslenicki.pl
ZLECENIOBIORCA:
EKO – TEAM KONSULTING, ul. Goleszowska 16/125, 43-300 Bielsko-Biała tel.: 33 486 53 53, faks: 33 486 54 54, kom. 513 100 869 e-mail: [email protected], www.eko-team.com.pl
AUTORZY OPRACOWANIA: Agnieszka Chylak Sebastian Kulikowski
1
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Spis tre ści 1. WST ĘP ...... 5 1.1. PODSTAWA OPRACOWANIA ...... 5 1.2. METODOLOGIA OPRACOWANIA , ZAWARTO ŚĆ DOKUMENTU I HORYZONT CZASOWY ...... 5 1.3. SPÓJNO ŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PROGRAMOWYMI ...... 6 2. OCENA STANU ŚRODOWISKA ...... 23 2.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU ...... 23 2.2. OCHRONA KLIMATU I JAKOŚCI POWIETRZA ...... 26 2.2.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 26 2.2.2. Ocena stanu aktualnego ...... 27 2.2.3. Wpływ zmian klimatu na energetyk ę i transport, wra żliwo ść i adaptacja do zmian ...... 37 2.2.4. Analiza SWOT ...... 39 2.3. ZAGRO ŻENIA HAŁASEM ...... 39 2.3.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 39 2.3.2. Ocena stanu aktualnego ...... 40 2.3.3. Analiza SWOT ...... 42 2.4. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 43 2.4.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 43 2.4.2. Ocena stanu aktualnego ...... 43 2.4.3. Analiza SWOT ...... 45 2.5. GOSPODAROWANIE WODAMI ...... 45 2.5.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 45 2.5.2. Ocena stanu aktualnego ...... 46 2.5.3. Wpływ zmian klimatu na zasoby wodne, wra żliwo ść i adaptacja do zmian ...... 53 2.5.4. Analiza SWOT ...... 56 2.6. GOSPODARKA WODNO -ŚCIEKOWA ...... 56 2.6.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 56 2.6.2. Ocena stanu aktualnego ...... 58 2.6.3. Analiza SWOT ...... 65 2.7. ZASOBY GEOLOGICZNE ...... 65 2.7.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś (dotyczy zasobów geologicznych i gleb)...... 65 2.7.2. Ocena stanu aktualnego ...... 66 2.7.3. Wpływ zmian klimatu na górnictwo, wra żliwo ść i adaptacja do zmian ...... 68 2.7.4. Analiza SWOT ...... 69 2.8. GLEBY ...... 69 2.8.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 69 2.8.2. Ocena stanu aktualnego ...... 69 2.8.3. Wpływ zmian klimatu na rolnictwo, wra żliwo ść i adaptacja do zmian ...... 73 2.8.4. Analiza SWOT ...... 75 2.9. GOSPODARKA ODPADAMI I ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW ...... 76 2.9.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 76 2.9.2. Ocena stanu aktualnego ...... 76 2.9.3. Analiza SWOT ...... 82 2.10. ZASOBY PRZYRODNICZE ...... 82 2.10.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 82 2.10.2. Ocena stanu aktualnego ...... 83 2.10.3. Wpływ zmian klimatu na przyrod ę i le śnictwo, wra żliwo ść i adaptacja do zmian ...... 93 2.10.4. Analiza SWOT ...... 95 2.11. ZAGRO ŻENIA POWA ŻNYMI AWARIAMI ...... 96 2.11.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś ...... 96 2.11.2. Ocena stanu aktualnego ...... 96 2.11.3. Analiza SWOT ...... 98 3. CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, ZADANIA I ICH FINANSOWANIE ...... 98 3.1. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE Z ZAKRESU OCHRONY POWIETRZA I KLIMATU ...... 98 3.1.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony powietrza i klimatu ...... 99 3.1.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony powietrza i klimatu ...... 100
2
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
3.1.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony powietrza i klimatu ...... 100 3.2. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM ...... 102 3.2.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony przed hałasem ...... 103 3.2.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony przed hałasem ...... 104 3.2.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony przed hałasem ...... 105 3.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE W ZAKRESIE OCHRONY PRZED ODDZIAŁYWANIEM PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH ...... 107 3.3.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych ...... 108 3.3.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych ...... 109 3.3.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych ...... 109 3.4. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA WODAMI ...... 110 3.4.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu gospodarowania wodami ...... 112 3.4.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie gospodarowania wodami...... 113 3.4.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarowania wodami ...... 113 3.5. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNO ŚCIEKOWEJ ...... 114 3.5.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu gospodarki wodno ściekowej ...... 116 3.5.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie gospodarki wodno ściekowej ...... 117 3.5.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarki wodno ściekowej ...... 118 3.6. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE Z ZAKRESU ZASOBÓW GEOLOGICZNYCH ...... 120 3.6.1. Cele, kierunki interwencji w zakresie gospodarowania zasobami geologicznymi ...... 121 3.6.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie gospodarowania zasobami geologicznymi ...... 121 3.6.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarowania zasobami geologicznymi 121 3.7. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE Z ZAKRESU OCHRONY GLEB ...... 122 3.7.1. Cele, kierunki interwencji w zakresie ochrony gleb ...... 123 3.7.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony gleb ...... 124 3.7.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony gleb ...... 124 3.8. CELE I ZADANI ŚRODOWISKOWE Z ZAKRESU GOSPODAROWANIA ODPADAMI ...... 125 3.8.1. Cele, kierunki interwencji w zakresie gospodarowania odpadami ...... 127 3.8.2. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarowania odpadami ...... 128 3.9. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE W ZAKRESIE OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU ORAZ OCHRONY LASÓW 129 3.9.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu ...... 130 3.9.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu ...... 131 3.9.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu ...... 131 3.9.4. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony lasów ...... 133 3.9.5. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony lasów...... 134 3.9.6. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony lasów ...... 134 3.10. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE W ZAKRESIE ZAGRO ŻEŃ POWA ŻNYMI AWARIAMI ...... 135 3.10.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu zagro żeń powa żnymi awariami ...... 136 3.10.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie zagro żeń powa żnymi awariami ...... 136 3.10.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie zagro żeń powa żnymi awariami...... 137 4. SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 138 5. MONITORING PROGRAMU ...... 140 6. STRESZCZENIE ...... 143
3
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Spis rysunków Rysunek 1 Lokalizacja powiatu my ślenickiego na tle województwa małopolskiego ...... 23 Rysunek 2 Ludno ść w powiecie my ślenickim na dzie ń 31 grudnia 2015 r...... 25 Rysunek 3 Emisja zanieczyszcze ń pyłowo gazowych w 2010, 2013 i 2014 roku z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu my ślenickiego (Mg/rok) ...... 32 Rysunek 4 Emisja zanieczyszcze ń w 2010, 2013 i 2014 roku z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu my ślenickiego (Mg/rok) ...... 32 Rysunek 5 Emisja dwutlenku w ęgla oraz bez dwutlenku w ęgla w 2010, 2013 i 2014 roku z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu myslenickiego (Mg/rok)...... 33 Rysunek 6 Emisja liniowa na terenie powiatu my ślenickiego w 2015 r...... 37 Rysunek 7 Rozmieszczenie punktów pomiarowych monitoringu hałasu komunikacyjnego w Małopolsce w 2014 r...... 41 Rysunek 8 Zmiany całkowitych średnich rocznych wojewódzkich potrzeb wodnych w 2021-2050 ...... 54 Rysunek 9 Zmiany całkowitych średnich rocznych wojewódzkich potrzeb wodnych w 2071-2100 ...... 54 Rysunek 10 Długo ść sieci wodoci ągowej na terenie powiatu my ślenickiego w latach 2012-2015 (km) ...... 58 Rysunek 11 Liczba przył ączy wodoci ągowych na terenie powiatu my ślenickiego (szt.) ...... 59 Rysunek 12 Długo ść sieci kanalizacji na terenie powiatu my ślenickiego (km) ...... 61 Rysunek 13 Przestrzenne zró żnicowanie przeci ętnej bonitacji gruntów w powiecie my ślenickim ...... 70 Rysunek 14 Zasobno ści gleb w makroelementy w powiecie my ślenickim ...... 71 Rysunek 15 Odczyn gleb w powiecie my ślenickim ...... 71 Rysunek 16 Powierzchnia u żytków rolnych i pozostałych gruntów na terenie powiatu my ślenickiego (ha) ...... 72 Rysunek 17 Ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest na terenie gmin powiatu my ślenickiego (Mg) ...... 80 Rysunek 18 Podział geobotaniczny rejonu powiatu my ślenickiego ...... 84 Rysunek 19 Rozmieszczenie obszarów le śnych w powiecie my ślenickim ...... 91 Spis tabel Tabela 1 Zestawienie dokumentów strategicznych wraz z ich celami, obszarami problemowymi oraz zarysowanymi kierunkami rozwoju ...... 7 Tabela 2 Powierzchnia i udział procentowy w cało ści powierzchni powiatu my ślenickiego ...... 23 Tabela 3 Klasy stref i wymagane działania w zale żno ści od poziomów st ęż eń zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jako ści powietrza...... 29 Tabela 4 Średnio dobowy ruch na drodze krajowej nr 7 na terenie powiatu my ślenickiego ...... 34 Tabela 5 Średnio dobowy ruch na drogach wojewódzkich na terenie powiatu my ślenickiego ...... 35 Tabela 6 Roczna emisja substancji szkodliwych do atmosfery ze środków transportu na terenie powiatu my ślenickiego w 2015 roku ...... 36 Tabela 7 Wykaz niektórych punktów pomiarowych oraz średnie arytmetyczne zmierzonych warto ści skutecznych nat ęż eń pól elektrycznych w powiecie my ślenickim ...... 44 Tabela 8 Zestawienie klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu fizykochemicznego, stanu hydromorfologicznego, stanu biologicznego oraz stanu chemicznego rzek ...... 47 Tabela 9 Zestawienie punktów badawczych wód podziemnych w sieci krajowej PIG w latach 2010 - 2014 ...... 51 Tabela 10 Bilansu zasobów złó ż kopalin na terenie powiatu my ślenickiego ...... 66 Tabela 11 Ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest w gminach powiatu my ślenickiego ...... 80 Tabela 12 Powierzchniowe formy ochrony przyrody na terenie powiatu ...... 87 Tabela 13 Liczbowe zestawienie pomników przyrody na terenie powiatu my ślenickiego ...... 88 Tabela 14 Działania w ramach zarz ądzania środowiskiem w powiecie my ślenickim ...... 139 Tabela 15 Wska źniki realizacji programu ochrony środowiska ...... 140
4
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
1. Wst ęp 1.1. Podstawa opracowania Dokument opracowano na zlecenie Starostwa Powiatowego w My ślenicach. Umowa dotyczy Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku oraz przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu programu ochrony środowiska, w tym w razie stwierdzenia takiego obowiązku – opracowanie Prognozy. W celu realizacji polityki ochrony środowiska pa ństwa, zarz ądy powiatów s ą zobligowane do sporz ądzania powiatowych Programów ochrony środowiska zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.). Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 jest aktualizacj ą i kontynuacj ą dotychczasowego Programu ochrony środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019. Zgodnie z art. 18, ust. 2 ustawy prawo ochrony środowiska z realizacji zada ń Programu organ wykonawczy Powiatu, co 2 lata sporz ądza raporty. W niniejszym opracowaniu autorzy starali si ę dokona ć porównania stanu środowiska z roku 2011 z obecnym według informacji z 2015 roku (natomiast je śli brakowało takich informacji posłu żono si ę danymi z 2013 oraz 2014 roku). Podstawowym celem sporz ądzenia i uchwalenia PO Ś jest realizacja przez powiat my ślenicki polityki ochrony środowiska zbie żnej z zało żeniami dokumentów strategicznych i programowych. Program stanowi podstaw ę funkcjonowania systemu zarz ądzania środowiskiem spajaj ącym wszystkie działania i dokumenty dotycz ące ochrony środowiska i przyrody na szczeblu powiatu.
1.2. Metodologia opracowania, zawarto ść dokumentu i horyzont czasowy Niniejszy Program ochrony środowiska został opracowany według metodologii planowania strategicznego. Główne działania zmierzaj ące w kierunku powstania niniejszego Programu to: • zbieranie i analiza danych, • okre śleniu diagnozy stanu środowiska przyrodniczego wraz z ocen ą stanu, • analiza słabych i mocnych stron oraz szans i zagro żeń powiatu metod ą Analizy SWOT, • okre ślenie środowiska zewn ętrznego - scharakteryzowanie uwarunkowa ń realizacyjnych Programu w zakresie rozwi ąza ń prawno-instytucjonalnych oraz źródeł finansowania zewn ętrznego, • definiowanie priorytetów ochrony środowiska, • konkretyzacj ę priorytetów poprzez sformułowania listy zada ń, • opracowanie systemu monitorowania Programu. Ustawa – Prawo ochrony środowiska nie okre śla sztywnych ram programu ochrony środowiska, zwraca natomiast uwag ę (art. 17), by opracowanie uwzgl ędniało pewne dokumenty okre ślone w art. 14 tj. strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2016, poz. 383, z pó źn. zm.), w tym: • umowy partnerstwa, • programy słu żą ce realizacji umowy partnerstwa: − w zakresie polityki spójno ści – programy realizowane z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno ści, z wył ączeniem programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej, − realizowane z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz funduszy wspieraj ących sektory morski lub rybacki.
5
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Szczegółowy zakres, sposób oraz forma sporz ądzania Powiatowego Programu Ochrony Środowiska (PO Ś) jest zgodny z przyj ętymi 2 wrze śnia 2015 roku przez Ministerstwo Środowiska „Wytycznymi do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska”. Ocena stanu środowiska naturalnego powiatu my ślenickiego sporz ądzona została głównie na podstawie opracowa ń: • Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Krakowie (Pa ństwowy Monitoring Środowiska), • Głównego Urz ędu Statystycznego (Bank Danych Lokalnych), • Małopolskiego Pa ństwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie, • Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, w tym Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie, • Krajowego Zarz ądu Gospodarki Wodnej, w tym Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Krakowie, • Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Pa ństwowy Instytut Badawczy, • Małopolskiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Krakowie, • Powiatu My ślenickiego - Starostwa Powiatowego w My ślenicach i jednostek podległych, • urz ędów miast i gmin powiatu my ślenickiego, a tak że informacji zawartych na stronach internetowych instytucji publicznych, działaj ących w obszarze ochrony środowiska. Na podstawie aktualnego stanu środowiska naturalnego powiatu my ślenickiego, a tak że uwarunkowa ń wynikaj ących z dokumentów programowych wyznaczono kierunki działa ń i zaproponowano do nich zadania których wykonanie jest niezb ędne, aby zachowa ć b ądź poprawi ć stan środowiska, wypełni ć zobowi ązania unijne, a tym samym poprawi ć jako ść życia mieszka ńców. Koszty realizacji działa ń oszacowano w oparciu o analiz ę materiałów dotycz ących planowanych do realizacji zada ń środowiskowych w latach 2017-2020, przekazanych przez jednostki samorz ądu terytorialnego, instytucje publiczne działaj ące w obszarze ochrony środowiska, a tak że na podstawie dokumentów strategicznych i dost ępnych źródeł finansowania. Koszty budowy i modernizacji dróg uwzgl ędnione zostały jedynie w cz ęś ci – uwzgl ędniono szacunkowe koszty inwestycji przyczyniaj ących si ę wprost do ochrony środowiska (budowa i modernizacja infrastruktury drogowej, odwodnienia dróg itp.) Dokument opracowano na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku.
1.3. Spójno ść z dokumentami strategicznymi i programowymi Podczas tworzenia Programu brano pod uwag ę zało żenia aktualnie obowi ązuj ących dokumentów nadrz ędnych. W zało żeniach uwzgl ędniono najbardziej istotne kierunki rozwoju zarysowane w dokumentach wy ższego szczebla. Cele, obszary problemowe oraz kierunki rozwoju analizowanych strategii prezentuje poni ższa tabela.
6
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Tabela 1 Zestawienie dokumentów strategicznych wraz z ich celami, obszarami problemowymi oraz zarysowanymi kierunkami rozwoju
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
NADRZ ĘDNE DOKUMENTY STRATEGICZNE
Modernizacja infrastruktury i Zanieczyszczenie powietrza bezpiecze ństwo energetyczne, Cel 7 – Zapewnienie bezpiecze ństwa zwi ązane z nisk ą emisj ą ze Modernizacja sieci energetycznego oraz ochrona i poprawa źródeł punktowych elektroenergetycznych i stanu środowiska, Nadmierna energochłonno ść ciepłowniczych, Długookresowa Cel 8 – Wzmocnienie mechanizmów obiektów Realizacja programu Strategia Rozwoju terytorialnego równowa żenia rozwoju Nadmierna energochłonno ść inteligentnych sieci w energetyce, Kraju Polska 2030 dla rozwijania i pełnego wykorzystania oświetlenia ulicznego Stworzenie zach ęt potencjałów regionalnych, Brak szczelno ści systemu przyspieszaj ących rozwój zielonej Cel 9 – Udro żnienie dost ępno ści odpadowego gospodarki, terytorialnej Polski. Brak skanalizowana 100% Zwi ększenie poziomu ochrony mieszka ńców środowiska. Zapewnienie ładu przestrzennego, Zwi ększenie bezpiecze ństwa obywatela, Upowszechnienie wykorzystania technologii cyfrowych, Zanieczyszczenie powietrza Racjonalne gospodarowanie Obszar strategiczny I. Sprawne i zwi ązane z nisk ą emisj ą ze zasobami, efektywne pa ństwo, źródeł punktowych Średniookresowa Poprawa efektywno ści Obszar strategiczny II. Konkurencyjna Nadmierna energochłonno ść Strategia Rozwoju energetycznej, Gospodarka, obiektów Kraju 2020 Poprawa stanu środowiska, Obszar strategiczny III. Spójno ść Nadmierna energochłonno ść Adaptacja do zmian klimatu, społeczna i terytorialna. oświetlenia ulicznego Słaba jako ść dróg gminnych Modernizacja i rozbudowa poł ącze ń transportowych, Udro żnienie obszarów wiejskich, Podnoszenie jako ści i dost ępno ści usług publicznych, Zwi ększenie spójno ści terytorialnej. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin, Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzi ą, susz ą i Zła jako ść wód deficytem wody, powierzchniowych Zachowanie bogactwa Niedostateczna jako ść wód ró żnorodno ści biologicznej w tym podziemnych wielofunkcyjna gospodarka le śna, Wpływ zanieczyszcze ń spoza Poprawa efektywno ści terenu gminy na stan Cel 1 - Zrównowa żone gospodarowanie energetycznej, czysto ści wód Strategia zasobami środowiska, Wzrost znaczenia rozproszonych Stan sieci wodoci ągowej w Bezpiecze ństwo Cel 2 - Zapewnienie gospodarce krajowej odnawialnych źródeł energii, cz ęś ci wykonany z rur Energetyczne i bezpiecznego i konkurencyjnego azbestowych Zapewnienie dost ępu do czystej Środowisko zaopatrzenia w energi ę, wody dla społecze ństwa i Lokalizacja terenów Cel 3 - Poprawa stanu środowiska. gospodarki, zagro żonych powodzi ą Racjonalne gospodarowanie Zwi ększenie kontroli w odpadami w tym wykorzystanie lasach prywatnych i ich na cele energetyczne, pa ństwowych Ochrona powietrza, w tym Niska świadomo ść ograniczenie oddziaływania ekologiczna mieszka ńców energetyki, Promowanie zachowa ń ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy.
7
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
Ograniczenie emisji CO2 do 2020 przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpiecze ństwa energetycznego, Ograniczenie emisji SO2, NOx Kierunek - Poprawa efektywno ści Jako główne paliwo oraz pyłów do poziomów energetycznej, energetyczne do ogrzania wynikaj ących z obecnych i Kierunek - Wzrost bezpiecze ństwa dostaw obiektów u żywany jest w ęgiel projektowanych regulacji Polityka paliw i energii, i jego produkty unijnych, energetyczna Polski Kierunek - Rozwój wykorzystania Niski stopie ń wykorzystania Ograniczenie negatywnego do 2030 roku odnawialnych źródeł energii w tym OZE w mieszkalnictwie, oddziaływania energetyki na stan biopaliw, budynkach u żyteczno ści wód powierzchniowych i Kierunek – Ograniczenie odziaływania publicznej i przez podziemnych, energetyki na środowisko. przedsi ębiorstwa Minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce, Zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych.
DOKUMENTY SEKTOROWE
Podniesienie rangi zagadnienia poprawy jakości powietrza poprzez skonsolidowanie działań́ na szczeblu krajowym oraz powołanie Partnerstwa na rzecz poprawy jako ści powietrza, Cel 1 - osi ągniecie w mo żliwie krótkim czasie poziomów dopuszczalnych i Stworzenie ram prawnych docelowych niektórych substancji, sprzyjaj ących realizacji okre ślonych w dyrektywie 2008/50/WE i efektywnych działań́ mających na 2004/107/WE, oraz utrzymanie ich na celu poprawę̨ jakości powietrza, tych obszarach, na których są Wł ączenie społecze ństwa w dotrzymywane, a w przypadku pyłu Niektóre gminy w 2016 r. działania na rzecz poprawy uchwaliły Plan gospodarki Krajowy Program PM2,5 tak że pułapu st ęż enia ekspozycji jako ści powietrza poprzez niskoemisyjnej, w którym Ochrony Powietrza oraz Krajowego Celu Redukcji zwi ększenie świadomo ści zało żono realizacj ę zada ń do roku 2020 Nara żenia, społecznej oraz tworzenie okre ślonych w programie trwałych platform dialogu z Cel 2 - osiągniecie w perspektywie do ochrony powietrza roku 2030 stężeń́ niektórych substancji w organizacjami społecznymi, powietrzu na po ziomach wskazanych Rozwój i rozpowszechnienie przez WHO oraz nowych wymagań́ technologii sprzyjaj ących wynikaj ących z regulacji prawnych poprawie jako ści powietrza, projektowanych przepisami prawa Rozwój mechanizmów unijnego. kontrolowania źródeł niskiej emisji sprzyjaj ących poprawie jako ści powietrza, Upowszechnienie mechanizmów finansowych sprzyjaj ących poprawie jako ści powietrza .
Celem Programu jest ograniczenie Budowa sieci kanalizacyjnej, Aktualizacja zrzutów niedostatecznie oczyszczanych Aglomeracje nie spełniaj ą Inwestycje zwi ązane z Krajowego Programu ścieków, a co za tym idzie – ochrona wszystkich warunków oczyszczalniami ścieków, Oczyszczania ścieków środowiska wodnego przed ich zało żonych w KPO ŚK komunalnych Dostosowanie oczyszczalni do niekorzystnymi skutkami art. 5.2
W gospodarce odpadami komunalnymi, Brak szczelnego systemu W gospodarce odpadami w tym odpadami żywno ści i innymi gospodarki odpadami komunalnymi, w tym odpadami odpadami ulegaj ącymi biodegradacji, żywno ści i innymi odpadami przyj ęto nast ępuj ące cele: Powstawanie dzikich ulegaj ącymi biodegradacji, Krajowy Plan wysypisk przyj ęto nast ępuj ące kierunki Gospodarki 1) zmniejszenie ilo ści powstaj ących działa ń: Odpadami 2022 odpadów: Brak osi ągni ęcia a) ograniczenie marnotrawienia zakładanych poziomów 1) realizacja bada ń w zakresie żywno ści, redukcji masy odpadów gospodarki odpadami b) wprowadzenie selektywnego skierowanych do komunalnymi, mi ędzy innymi zbierania bioodpadów z składowania badania dotycz ące analizy 8
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
zakładów zbiorowego składu morfologicznego żywienia; odpadów oraz wła ściwo ści 2) zwi ększanie świadomo ści fizycznych i chemicznych społecze ństwa na temat wła ściwego odpadów; gospodarowania odpadami 2) utrzymanie finansowania komunalnymi, w tym odpadami inwestycji, mi ędzy innymi żywno ści i innymi odpadami przez instrumenty finansowe, ulegaj ącymi biodegradacji; ukierunkowanych na 3) doprowadzenie do funkcjonowania modernizacj ę instalacji systemów zagospodarowania odpadów przetwarzaj ących odpady zgodnie z hierarchi ą sposobów komunalne, w tym odpady post ępowania z odpadami. ulegaj ące biodegradacji a) osi ągni ęcie poziomu selektywnie zebrane, tak aby recyklingu i przygotowania do mogły dostosowa ć si ę i ponownego u życia frakcji: spełnia ć wysokie standardy papieru, metali, tworzyw ochrony środowiska; sztucznych i szkła z odpadów 3) ograniczenie mo żliwo ści komunalnych w wysoko ści finansowania ze środków minimum 50% ich masy do publicznych inwestycji z 2020 r., zakresu gospodarowania b) do 2020 r. udział masy odpadami komunalnymi i termicznie przekształcanych pochodz ącymi z ich odpadów komunalnych oraz przetworzenia – w przypadku odpadów pochodz ących z wyst ąpienia zagro żenia przetworzenia odpadów mo żliwo ści osi ągni ęcia komunalnych w stosunku do wyznaczonych celów do 2020 wytworzonych odpadów r. lub w przypadku wyst ąpienia komunalnych nie mo że nadwy żki mocy przerobowych przekracza ć 30%, instalacji w regionach c) do 2025 r. recyklingowi gospodarki odpadami lub powinno by ć poddawane 60% województwach w stosunku do odpadów komunalnych, dost ępnego strumienia d) do 2030 r. recyklingowi odpadów; powinno by ć poddawane 65% 4) organizowanie i prowadzenie odpadów komunalnych; działa ń edukacyjno- e) redukcja składowania informacyjnych zarówno na odpadów komunalnych do szczeblu ogólnokrajowym, jak i maksymalnie 10% do 2030 r. gminnym maj ących na celu 4) zmniejszenie udziału zmieszanych mi ędzy innymi: odpadów komunalnych w całym a) podnoszenie strumieniu zbieranych odpadów świadomo ści (zwi ększenie udziału odpadów społecze ństwa w zbieranych selektywnie): zakresie ZPO, w a) obj ęcie wszystkich tym odpadów wła ścicieli nieruchomo ści, ulegaj ących na których zamieszkuj ą biodegradacji, ze mieszka ńcy systemem szczególnym selektywnego zbierania podkre śleniem odpadów komunalnych, nale żytego, to jest b) wprowadzenie jednolitych racjonalnego standardów selektywnego planowania zbierania odpadów zakupów artykułów komunalnych na terenie spo żywczych, aby całego kraju do ko ńca 2021 zapobiega ć r. – zestandaryzowanie ma marnotrawieniu na celu zapewnienie żywno ści, minimalnego poziomu b) wła ściwe selektywnego zbierania post ępowanie z odpadów szczególnie w odpadami, w tym odniesieniu do gmin w odpadami których stosuje si ę ulegaj ącymi niedopuszczalny podział na biodegradacji, odpady „suche”-„mokre”, szczególnie w c) zapewnienie jak najwy ższej zakresie jako ści zbieranych selektywnego odpadów przez zbierania odpadów odpowiednie systemy komunalnych, selektywnego zbierania c) promowanie takich odpadów, w taki sposób, technologii aby mogły one zosta ć w przetwarzania mo żliwie najbardziej bioodpadów, w wyniku których 9
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
efektywny sposób poddane powstaje recyklingowi, pełnowarto ściowy i d) wprowadzenie we bezpieczny dla wszystkich gminach w kraju środowiska systemów selektywnego materiał odbierania odpadów wykorzystywany do zielonych i innych celów nawozowych bioodpadów u źródła – do lub ko ńca 2021 r.; rekultywacyjnych, 5) zmniejszenie ilo ści odpadów d) promowanie komunalnych ulegaj ących prawidłowego biodegradacji kierowanych na sposobu składowiska odpadów, aby nie było post ępowania z składowanych w 2020 r. wi ęcej ni ż odpadami i korzy ści 35% masy tych odpadów w stosunku z tego wynikaj ących do masy odpadów wytworzonych w (szeroko poj ęte 1995 r., działania 6) zaprzestanie składowania odpadów edukacyjno- ulegaj ących biodegradacji selektywnie informacyjne zebranych; skierowane do 7) zaprzestanie składowania zmieszanych ró żnych grup odpadów komunalnych bez docelowych, w przetworzenia; szczególno ści 8) zmniejszenie liczby miejsc przedszkolaków, nielegalnego składowania odpadów uczniów i komunalnych; studentów, ogółu 9) utworzenie systemu monitorowania obywateli, a tak że gospodarki odpadami komunalnymi; decydentów); 10) monitorowanie i kontrola 5) utworzenie systemu post ępowania z frakcj ą odpadów monitorowania gospodarki komunalnych wysortowywan ą ze odpadami komunalnymi w strumienia zmieszanych odpadów oparciu o BDO; komunalnych i nieprzeznaczon ą do 6) stworzenie podstawy prawnej i składowania (frakcja 19 12 12); organizacyjnej dla gmin do prowadzenia kontroli zbilansowanie funkcjonowania systemu prawidłowego odbioru i gospodarki odpadami komunalnymi w zagospodarowania odpadów świetle obowi ązuj ącego zakazu komunalnych, w szczególno ści składowania okre ślonych frakcji przez zniesienie rozwi ąza ń odpadów komunalnych i pochodz ących z prawnych odnosz ących si ę do przetwarzania odpadów komunalnych, w mo żliwo ści ryczałtowego tym odpadów o zawarto ści ogólnego rozliczania firmy odbieraj ącej węgla organicznego powy żej 5% s.m. i o odpady komunalne od cieple spalania powy żej 6 MJ/kg suchej mieszka ńców proporcjonalnie masy, od 1 stycznia 2016 r. do ich ilo ści oraz ł ączenia przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów; 7) wdro żenie rozwi ąza ń pozwalaj ących na nale żyte monitorowanie i kontrol ę post ępowania z frakcj ą odpadów komunalnych wysortowywan ą ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych i nieprzeznaczon ą do składowania (frakcja 19 12 12); 8) realizacja działa ń na rzecz nale żytego zbilansowania funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi w świetle obowi ązuj ącego zakazu składowania okre ślonych frakcji odpadów komunalnych i pochodz ących z przetwarzania odpadów komunalnych, w tym odpadów o zawarto ści ogólnego w ęgla organicznego powy żej 5% s.m., od 1 stycznia 2016 r.; 10
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
9) okre ślenie procentowej ró żnicy pomi ędzy stawkami opłat za odpady zbierane w sposób selektywny a odpadami zbieranymi w sposób nieselektywny, tak aby stanowiła ona zach ętę do selektywnego zbierania odpadów; 10) na etapie aktualizacji poszczególnych WPGO dokonanie analizy podziału na regiony gospodarki odpadami komunalnymi wraz ze wskazaniem gmin wchodz ących w skład ka żdego regionu, tak aby prawidłowo wykorzysta ć moce przerobowe instalacji, z uwzgl ędnieniem aspektów ekologicznych i ekonomicznych 11) prowadzenie przez gminy gospodarki odpadami komunalnymi w ramach systemu regionów gospodarki odpadami komunalnymi i w oparciu o RIPOK; 12) wdra żanie przez przedsi ębiorców BAT. Przewiduje si ę tak że wprowadzenie w przyszło ści rozwi ązania polegaj ącego na mo żliwo ści stosowania zamówie ń publicznych „in house” w zakresie gospodarki odpadami w celu umo żliwienia gminom efektywnej kontroli sposobu zagospodarowania odpadów komunalnych. Kierunek działa ń 1.1- dostosowanie sektora gospodarki wodnej do zmian klimatu Kierunek działa ń 1.2- adaptacja strefy przybrze żnej do zmian klimatu Kierunek działa ń 1.3 – Cel 1. - Zapewnienie bezpiecze ństwa dostosowanie sektora energetycznego i dobrego stanu energetycznego do zmian klimatu środowiska Kierunek działań 1.4 – ochrona Cel 2. - Skuteczna adaptacja do zmian Jako główne paliwo roż norodnosci biologicznej i Strategiczny Plan ́ ́ klimatu na obszarach wiejskich energetyczne do ogrzania gospodarka le śna w kontek ście Adaptacji dla Cel 3. - Rozwój transportu w warunkach obiektów u żywany jest w ęgiel zmian klimatu sektorów i obszarów zmian klimatu i jego produkty wra żliwych na Kierunek działa ń 2.1 - stworzenie zmiany klimatu do Cel 4. - Zapewnienie zrównowa żonego Niski stopie ń wykorzystania lokalnych systemów roku 2020 z rozwoju regionalnego i lokalnego z OZE w mieszkalnictwie, monitorowania perspektyw ą do roku uwzgl ędnieniem zmian klimatu budynkach u żyteczno ści i ostrzegania przed zagro żeniami 2030” (SPA2020) Cel 5. -Stymulowanie innowacji publicznej i przez Kierunek działa ń 2.2 – sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu przedsi ębiorstwa organizacyjne Cel 6. - Kształtowanie postaw i techniczne dostosowanie społecznych sprzyjaj ących adaptacji do działalno ści rolniczej i rybackiej zmian klimatu do zmian klimatu Kierunek działa ń 3.2 – zarzadzanie szlakami komunikacyjnymi w warunkach zmian klimatu Kierunek działa ń 5.1- promowanie innowacji na poziomie działa ń organizacyjnych
11
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
i zarz ądczych sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu Kierunek działa ń 6.1 – zwi ększenie świadomo ści odno śnie do ryzyk zwi ązanych ze zjawiskami ekstremalnymi i metodami ograniczania ich wpływu Kierun ek działań 6.2 - ochrona grup szczegó lnie naraż onych przed skutkami niekorzystnych zjawisk klimatycznych Działanie 1.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych Działanie 1.2 Promowanie efektywno ści energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsi ębiorstwach Działanie 1.3 Wspieranie efektywno ści energetycznej w budynkach Zła jako ść wód Działanie 2.1 Adaptacja do zmian powierzchniowych klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwi ększeniem odporno ści na Niedostateczna jako ść wód kl ęski żywiołowe, w szczególno ści podziemnych katastrofy naturalne oraz Wpływ zanieczyszcze ń spoza Oś priorytetowa I Zmniejszenie monitoring środowiska terenu powiatu na stan emisyjno ści gospodarki Działanie 2.2 Gospodarka czysto ści wód Oś priorytetowa II Ochrona środowis ka, odpadami komunalnymi Stan sieci wodoci ągowej w w tym adaptacja do zmian klimatu Działanie 2.3 Gospodarka Program Operacyjny cz ęś ci wykonany z rur Os priorytetowa IV Infrastruktura wodno ściekowa w aglomeracjach Infrastruktura i ́ azbestowych drogowa dla miast Działanie 2.4 Ochrona przyrody i Środowisko 2014- Lokalizacja terenów edukacja ekologiczna 2020 Oś priorytetowa VI Rozwój zagro żonych powodzi ą niskoemisyjnego transportu zbiorowego Działanie 2.5 Poprawa jako ści Zwi ększenie kontroli w w miastach środowiska miejskiego lasach prywatnych i Oś priorytetowa VII Poprawa pa ństwowych Działanie 4.1 Zwi ększenie bezpiecze ństwa energetycznego dost ępno ści transportowej Brak obszarów chronionych, ośrodków miejskich le żą cych w nie licz ąc obszarów sieci drogowej TEN-T i NATURA2000 odci ąż enie miast od nadmiernego Niska świadomo ść ruchu drogowego ekologiczna mieszka ńców Działanie 4.2 Zwiększenie dostępności transportowej ośrodków miejskich leżących poza siecią̨ drogową TEN-T i odci ąż enie miast od nadmiernego ruchu drogowego Działanie 6.1 Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach Działanie 7.1 Rozwój inteligentnych systemów magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii.
DOKUMENTY O CHARAKTERZE PROGRAMOWYM
Cel strategiczny 1 Działania podejmowane w zakresie opieki nad regionalnym Wysoka atrakcyjno ść Małopolski w dziedzictwem kulturowym i Strategia Rozwoju obszarze przemysłów czasu wolnego przyrodniczym oraz ochrony i Województwa dzi ęki wykorzystaniu potencjału j.w. kształtowania krajobrazu: Małopolskiego na dziedzictwa regionalnego i kultury lata 2011-2020 2.1.1 Kształtowanie
zrównowa żonego krajobrazu Cel strategiczny 2 kulturowego. 12
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
Wysoka zewn ętrzna i wewn ętrzna 2.1.2 Poprawa stanu i sposobu dost ępno ść komunikacyjna regionu dla użytkowania zabytków oraz konkurencyjno ści gospodarczej i przeciwdziałanie procesowi ich spójno ści przestrzennej degradacji. 2.1.3 Ochrona i kształtowanie Cel strategiczny zabudowy historycznych miast i Wysoki poziom bezpiecze ństwa miasteczek. mieszka ńców Małopolski w wymiarze 2.1.4 Ochrona tradycyjnej środowiskowym, zdrowotnym i zabudowy regionalnej i układów społecznym ruralistycznych. 2.1.5 Powstrzymanie degradacji warto ściowych krajobrazów kulturowych oraz dewastacji obiektów zabytkowych i ich otoczenia. 2.1.6 Kompleksowa rewitalizacja obszarów zdegradowanych. 2.1.7 Zachowanie i rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego, w tym przywrócenie rzeczywistej warto ści zniszczonym obiektom oraz ponowne okre ślenie dla poszczególnych obiektów ich warto ści zabytkowych, wskazanych do bezwzgl ędnego zachowania. 2.1.8 Utrzymanie wielokulturowego bogactwa oraz to żsamo ści lokalnej i regionalnej szczególnie poprzez wspieranie folkloru, tradycji i sztuki ludowej. 2.1.9 Funkcjonalne zarz ądzanie kultur ą i dziedzictwem kulturowym, w tym rozwój partnerstwa sektora publicznego, pozarz ądowego i prywatnego. 2.1.10 Badanie i dokumentowanie regionalnego dziedzictwa kulturowego. 2.1.11 Poprawa funkcjonowania instytucji opieki nad zabytkami. 2.1.12 Wdro żenie mechanizmów wł ączaj ących warto ści dziedzictwa w obieg gospodarczy. 2.1.13 Zapobieganie degradacji i ochrona zasobów dziedzictwa przyrodniczego regionu. 2.1.14 Stworzenie systemu oraz procedur zarz ądzania dziedzictwem przyrodniczym. 2.1.15 Zintegrowana ochrona krajobrazu kulturowego i środowiska przyrodniczego, szczególnie w zakresie wysokiego poziomu estetycznego otoczenia i ładu przestrzennego. Budowa efektywnych układów transportowych powinna uwzgl ędnia ć nie tylko popraw ę ich jako ści i sprawno ści, ale równie ż ekologiczno ści. Dotyczy to w szczególno ści transportu w miastach. Dlatego te ż konieczne staje si ę tworzenie warunków sprzyjaj ących korzystaniu z rozwi ąza ń ekologicznych w transporcie oraz ich promowanie. Kluczowe działania:
13
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
3.2.1 Tworzenie sieci sprawnych poł ącze ń kolejowych i drogowych wokół głównych miast regionu, jako subregionalnych w ęzłów transportowych, sprzyjaj ących procesom rozwojowym. 3.2.2 Tworzenie sprawnych poł ącze ń kolejowych i drogowych pomi ędzy subregionalnymi węzłami transportowymi oraz zwi ększanie ich dost ępno ści zewn ętrznej (w tym powi ąza ń z sąsiednimi regionami) i wewn ętrznej, w obr ębie obszarów ich oddziaływania. 3.2.3 Budowa obwodnic/obej ść miast i miejscowo ści dotkni ętych wysok ą uci ąż liwo ści ą ruchu tranzytowego. 3.2.4 Rozwój sieci lądowisk lokalnych, w tym lotnisk „biznesowych”. 3.2.5 Tworzenie warunków dla rozwoju centrów logistycznych oraz transportu kombinowanego/ intermodalnego. 3.2.6 Odtworzenie i rozbudowa funkcji transportowych szlaków wodnych Małopolski, w szczególno ści drogi wodnej Górnej Wisły. 3.2.7 Wspieranie warunków dla rozwoju transportu ekologicznego. 6.1.1 Ochrona zasobów wodnych: ograniczenie zanieczyszcze ń przedostaj ących si ę do wód podziemnych, powierzchniowych i gleb, rozbudowa i utrzymanie systemów zaopatrzenia w wod ę i optymalizacji zu życia wody. 6.1.2 Poprawa jako ści powietrza: sukcesywna redukcja emisji zanieczyszcze ń do powietrza, zwłaszcza pochodz ących z systemów indywidualnego ogrzewania mieszka ń, wzrost poziomu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. 6.1.3 Ochrona środowiska przed hałasem komunikacyjnym, komunalnym, przemysłowym oraz minimalizacja oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego przez: wła ściwe planowanie przestrzenne, stosowanie zabezpiecze ń akustycznych, preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania. 6.1.4 Rozw ijanie systemu gospodarki odpadami opartego na: zapobieganiu powstawania odpadów, 14
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
przygotowywaniu odpadów do ponownego u życia, recyklingu oraz innych metodach odzysku i unieszkodliwiania. 6.1.5 Przeciwdziałanie wyst ępowaniu i minimalizowanie skutków negatywnych zjawisk atmosferycznych, geodynamicznych i awarii przemysłowych, w tym: wła ściwe zagospodarowanie terenów zagro żonych powodzi ą i susz ą hydrologiczn ą z uwzgl ędnieniem wymaga ń dotycz ących oceny zagro żenia i ryzyka powodziowego, zwi ększanie retencyjno ści zlewni oraz efektywno ści urz ądze ń zabezpieczenia przeciwpowodziowego (budowa, modernizacja), współdziałanie z administracj ą rz ądow ą i s ąsiednimi samorz ądami w celu realizacji kompleksowego systemu ochrony przed powodzi ą w dorzeczu Górnej Wisły, identyfikacja osuwisk i terenów zagro żonych ruchami masowymi, wprowadzenie systemu monitoringu, wła ściwe zabezpieczanie i zagospodarowywanie terenów osuwiskowych i terenów o predyspozycjach osuwiskowych. 6.1.6 Ochrona i zachowanie środowiska przyrodniczego: ochrona ró żnorodno ści biologicznej oraz zrównowa żone użytkowanie jej elementów, zapewnienie ci ągło ści istnienia gatunków i stabilno ści ekosystemów, przywracanie do stanu wła ściwego zasobów i składników przyrody, ochrona, rozwój i uporz ądkowanie systemu obszarów chronionych, wsparcie dla działa ń słu żą cych wykorzystaniu potencjału obszarów chronionych. 6.1.7 Regionalna polityka energetyczna: opracowanie bilansu energetycznego okre ślaj ącego aktualne potrzeby województwa, w zestawieniu z dost ępnymi źródłami i no śnikami energii, zidentyfikowanie istniej ących i potencjalnych barier rozwoju oraz wyznaczenie kierunków działania w obszarze regionalnej polityki rozwoju energetyki odnawialnej.
15
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
Oś priorytetowa 4. Regionalna Polityka Energetyczna Priorytet inwestycyjny 4a. Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych. Priorytet inwestycyjny 4.b. Promowanie efektywno ści energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsi ębiorstwach. Priorytet inwestycyjny 4.c. Wspieranie efektywno ści energetycznej inteligentnego zarz ądzania energi ą i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym. Priorytet inwestycyjny 4.e. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególno ści dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównowa żonej multimodalnej mobilno ści miejskiej i działa ń adaptacyjnych maj ących oddziaływanie łagodz ące na zmiany klimatu. Oś priorytetowa 5. Ochrona środowiska Priorytet inwestycyjny 5b. Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje zagro żeń przy jednoczesnym zwi ększeniu odporno ści na kl ęski i katastrofy i rozwijaniu systemów zarz ądzania kl ęskami i katastrofami. Zła jako ść wód Priorytet inwestycyjny 6a. Inwestowanie powierzchniowych Regionalny Program w sektor gospodarki odpadami celem Niedostateczna jako ść wód Operacyjny dla wypełnienia zobowi ąza ń okre ślonych w podziemnych Województwa dorobku prawnym Unii w zakresie Wpływ zanieczyszcze ń spoza Małopolskiego na środowiska oraz zaspokojenia lata 2014-202020 terenu powiatu na stan wykraczaj ących poza te zobowi ązania czysto ści wód potrzeb inwestycyjnych okre ślonych przez pa ństwa członkowskie. Priorytet inwestycyjny 6b. Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowi ąza ń okre ślonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczaj ących poza te zobowi ązania potrzeb inwestycyjnych, okre ślonych przez pa ństwa członkowskie. Priorytet inwestycyjny 6d. Ochrona i przywrócenie ró żnorodno ści biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, tak że poprzez program "Natura 2000" i zielon ą infrastruktur ę. Oś priorytetowa 6. Dziedzictwo regionalne Priorytet inwestycyjny 6c Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Priorytet inwestycyjny 6d Ochrona i przywrócenie ró żnorodno ści biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, tak że poprzez program „Natura 2000” i zielon ą infrastruktur ę Priorytet inwestycyjny 8b Wspieranie wzrostu gospodarczego sprzyjaj ącego zatrudnieniu poprzez rozwój potencjału endogenicznego jako elementu strategii terytorialnej dla okre ślonych obszarów, 16
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
w tym poprzez przekształcanie upadaj ących regionów przemysłowych i zwi ększenie dost ępu do okre ślonych zasobów naturalnych i kulturalnych oraz ich rozwój Poni żej zestawiono cele strategiczne i operacyjne stawiane poszczególnym komponentom polityki przestrzennej ochrona i gospodarowanie kopalinami; zintegrowana ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz nadmiernym lub nieuzasadnionym zu życiem; skuteczna ochrona prawna, minimalizacja zu życia i przeciwdziałanie zanieczyszczeniu wód podziemnych; racjonalne wykorzystanie wód geotermalnych i mineralnych; racjonalne kształtowanie zasobów wodnych oparte na korzystnym ekologicznie i gospodarczo zagospodarowaniu zlewniami rzek; zwi ększenie bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego; wła ściwe zagospodarowanie przestrzenne terenów zagro żonych; zwi ększenie retencji powierzchniowej poprawa i rozbudowa systemu regulacji cieków i infrastruktury przeciwpowodziowej; wykorzystania zasobów glebowych przy uwzgl ędnieniu warunków ekonomicznych i racjonalno ści ekologicznej; Plan ograniczenie zakresu Zagospodarowania zagospodarowywania gleb w sposób nie Przestrzennego odpowiadaj ący ich naturalnym walorom j.w. Województwa przyrodniczym; Małopolskiego wprowadzenie fitomelioracji wzdłu ż cieków wodnych, jezior, stawów; ścisłe przestrzeganie warunków wył ączania gruntów z produkcji rolnej zapewnienie trwało ści ekosystemów le śnych stałe powi ększanie zasobów le śnych; poprawa kondycji przyrodniczej lasów do stanu umo żliwiaj ącego optymalne warunki funkcjonowania lasów; prowadzenie wielofunkcyjnego modelu gospodarowania; ochrona przyrody i ró żnorodno ści biologicznej poprzez zachowanie, wzbogacanie i odtwarzanie zasobów przyrody; kształtowanie spójnej przestrzennie małopolskiej sieci powi ąza ń przyrodniczych uwzgl ędniaj ącej istniej ące i projektowane obszary chronione, wł ączone w sie ć krajow ą, opartej o zało żenia i koncepcj ę europejskich sieci ekologicznych; tworzenie warunków przestrzennych dla zapewnienia ochrony prawnej unikatowych i wybitnych walorów przyrodniczych w tym ochrona rzek z ich otoczeniem oraz innych ci ągów obszarowych maj ących znaczenie dla zachowania ró żnorodno ści biologicznej; 17
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
racjonalizacja gospodarki odpadami; ograniczenie negatywnego wpływu składowisk na środowisko; ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem elektromagnetycznym: likwidacja zagro żeń dla środowiska z tytułu zanieczyszczenia powietrza, hałasu, wibracji i promieniowania elektromagnetycznego: ograniczenie emisji substancji zanieczyszczaj ących powietrze do poziomu zapewniaj ącego wysoką jako ść środowiska atmosferycznego oraz odpowiadaj ących funkcjom, uwarunkowaniom regionalnym i wymaganiom ogólnokrajowym; systematyczna poprawa klimatu akustycznego, ochrona przed wibracjami i promieniowaniem przekraczaj ącym normy krajowe b ądź europejskie; CELE DOTYCZ ĄCE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW Zmniejszenie ilo ści powstawania odpadów z sektora gospodarczego poprzez: rozwój czystych technologii bezodpadowych i niskoodpadowych. promowanie zarz ądzania środowiskowego. Zmniejszenie wytwarzania odpadów komunalnych poprzez: tworzenie przydomowych kompostowni oraz wspomaganie i edukowanie w zakresie kompostowania przydomowego na terenach zabudowy jednorodzinnej, kampanie informacyjne, programy szkoleniowe w zakresie zapobiegania powstawania odpadów zmierzaj ące do ukształtowania świadomych postaw konsumentów, Planu Gospodarki promocja wykorzystania produktów o Odpadami wydłu żonym okresie u żytkowania,
Województwa promocja napraw oraz ponownego Małopolskiego wykorzystania materiałów, produktów i opakowa ń. Wzrost świadomo ści mieszka ńców w zakresie post ępowania z odpadami. CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI, W TYM ODPADAMI ULEGAJ ĄCYMI BIODEGRADACJI Osi ągni ęcie do 16 lipca 2020 r. maksymalnie 35% wska źnika masy odpadów ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Intensyfikacja ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów, przynajmniej frakcji papieru, metalu i tworzyw sztucznych i szkła z gospodarstw domowych i w miar ę mo żliwo ści odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych do 2020 roku do poziomu 50% ich masy.
18
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI Sukcesywna likwidacja odpadów zawieraj ących PCB. Utrzymanie odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego jako regeneracja – co najmniej 35%. Jednocze śnie nale ży dąż yć do pełnego wykorzystania mocy przerobowych instalacji do regeneracji olejów odpadowych. Zmniejszenie ilo ści odpadów innych ni ż niebezpieczne w strumieniu odpadów niebezpiecznych poprzez zwi ększenie wydajno ści selektywnego zbierania wraz z segregacj ą u źródła powstawania odpadów medycznych i weterynaryjnych do 2020 r. Zakłada si ę do 2016 r. i w latach nast ępnych osi ągni ęcie poziomów zbierania zu żytych baterii przeno śnych i zu żytych akumulatorów w wysoko ści 45% masy wprowadzonych baterii i akumulatorów przeno śnych. Wskazane jest utrzymanie wydajno ści recyklingu na poziomie co najmniej 65% ich masy, a tak że dąż enie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych zakładów przetwarzania zu żytych baterii i akumulatorów. Osi ągni ęcie poziomu selektywnego zbierania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego pochodz ącego z gospodarstw domowych w wysoko ści co najmniej 4 kg/mieszka ńca/rok. Jednocze śnie w okresie do 2020 r. nale ży utrzyma ć nast ępuj ące poziomy odzysku i recyklingu zu żytego sprz ętu: odzysku w wysoko ści 80% masy zu żytego sprz ętu i recyklingu cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu żytego sprz ętu w wysoko ści 75% masy zu żytego sprz ętu dla zu żytego sprz ętu powstałego z wielkogabarytowych urz ądze ń gospodarstwa domowego. odzysku w wysoko ści 75% masy zu żytego sprz ętu i recyklingu cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu żytego sprz ętu w wysoko ści 65 % masy zu żytego sprz ętu dla zu żytego sprz ętu powstałego ze sprz ętu teleinformatycznego, telekomunikacyjnego i audiowizualnego. odzysku w wysoko ści 70% masy zu żytego sprz ętu i recyklingu cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu żytego sprz ętu w wysoko ści 50% masy zu żytego sprz ętu dla zu żytego sprz ętu powstałego z małogabarytowych urz ądze ń gospodarstwa domowego, sprz ętu o świetleniowego, narz ędzi elektrycznych i elektronicznych z wyj ątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narz ędzi przemysłowych, zabawek, sprz ętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrz ądów do nadzoru i kontroli.
19
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
recyklingu w wysoko ści 80% cz ęś ci składowych, materiałów i substancji pochodz ących ze zu żytych lamp. Osi ągni ęcie nast ępuj ących minimalnych poziomów odzysku i recyklingu odniesionych do masy pojazdów przyj ętych do stacji demonta żu w skali roku: 85% i 80% do ko ńca 2014 r., 95% i 85% od dnia 1 stycznia 2015 r. Ograniczenie oddziaływania azbestu na środowisko i sukcesywna eliminacja wykorzystywanych wyrobów zawieraj ących azbest, zapewnienie wystarczaj ącej pojemno ści składowisk w województwie małopolskim dla składowania powstaj ących odpadów zawieraj ących azbest CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI POZOSTAŁYMI W okresie do 2020 r. najwa żniejszym celem jest utrzymanie dotychczasowego poziomu odzysku na poziomie, co najmniej 75%, a recyklingu na poziomie, co najmniej 15%. Osi ągni ęcie do 2020 r. minimum 70% wagowo poziomu przygotowania do ponownego u życia, recyklingu oraz innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych. Konieczne jest w perspektywie do 2020 r.: ograniczenie składowania osadów ściekowych, zwi ększenie ilo ści komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi, maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotycz ących bezpiecze ństwa sanitarnego i chemicznego oraz środowiskowego. Zmniejszenie do 2022 r. masy składowanych odpadów ulegających biodegradacji innych ni ż, komunalne do poziomu nie wi ęcej ni ż 40% wytworzonej masy tych odpadów. Przyjmuje si ę nast ępuj ące cele w zakresie gospodarki odpadami z wybranych gał ęzi gospodarki: zwi ększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, zwi ększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem, zwi ększenie stopnia zagospodarowania odpadów w podziemnych wyrobiskach kopalni, w tym poprzez odzysk. Nadrz ędnym celem POP jest poprawa Ograniczenie emisji z sektora jako ści powietrza w strefach komunalnego: Program ochrony województwa małopolskiego w celu Zanieczyszczenie powietrza powietrza dla Wprowadzenie ogranicze ń w osi ągni ęcia wła ściwych standardów, a zwi ązane z nisk ą emisj ą ze województwa stosowaniu paliw stałych na tak że krajowego celu redukcji nara żenia źródeł punktowych małopolskiego obszarze Krakowa, poprzez realizacj ę zintegrowanej polityki Realizacja gminnych programów ochrony powietrza. ograniczania niskiej emisji –
20
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
eliminacja niskosprawnych urz ądze ń na paliwa stałe, Rozbudowa i modernizacja sieci ciepłowniczych zapewniaj ąca podł ączenie nowych użytkowników, Rozbudowa sieci gazowych zapewniaj ąca podł ączenie nowych u żytkowników, Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w celu obni żenia kosztów eksploatacyjnych ogrzewania niskoemisyjnego, Termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszcz ędnego w budownictwie mieszkaniowym oraz w obiektach u żyteczno ści publicznej, Wyeliminowanie spalania odpadów oraz ograniczenie spalania pozostało ści ro ślinnych na powierzchni ziemi, Ograniczenie emisji z transportu: Rozszerzenie strefy ograniczonego ruchu oraz ograniczonego płatnego parkowania wraz z systemem parkingów typu „Parkuj i Jed ź” (Park & Ride) w Krakowie, Ograniczenie ruchu pojazdów ci ęż arowych, Poprawa organizacji ruchu samochodowego w miastach, Utrzymanie dróg w sposób ograniczaj ący wtórn ą emisj ę zanieczyszcze ń poprzez regularne mycie, remonty i popraw ę stanu nawierzchni dróg, Rozwój komunikacji publicznej oraz wdro żenie energooszcz ędnych i niskoemisyjnych rozwi ąza ń w transporcie publicznym, Rozwój komunikacji rowerowej w miastach, Wzmocnienie kontroli na stacjach diagnostycznych pojazdów, Ograniczenie emisji przemysłowej: Szczególny nadzór nad działalno ści ą przemysłu w obszarach złej jako ści powietrza Inne działania: Samorz ąd Województwa, jako koordynator działa ń w kierunku poprawy jako ści powietrza, Informacja o jako ści powietrza w Małopolsce,
Cel strategiczny: Dostosowanie poziomu Ograniczanie poziomu Rozwój systemu transportu hałasu do dopuszczalnego poprzez hałasu na terenach, gdzie dążą cego do obni żenia emisji Program ochrony budow ę w perspektywie do roku 2033 ok. stwierdzono wyst ępowanie hałasu środowiska przed 39,1 km ekranów akustycznych oraz przekrocze ń warto ści Zwi ększenie udziału transportu hałasem dla zastosowanie ok. 382 km nawierzchni o dopuszczalnych. Ponadto kolejowego w transporcie województwa obni żonej hała śliwo ści. W lipcu 2015 wszystkie działania maj ące pasa żerskim i towarowym małopolskiego roku dokument został rozszerzony o na celu ochron ę przed dodatkowe 6 odcinków dróg o nat ęż eniu akustyczn ą degradacj ą Zwi ększenie dost ępno ści ruchu powy żej 3 mln pojazdów rocznie, terenów, na których obecnie regionalnej województwa i 21
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Nazwa dokumentu Cele Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju
na podstawie map akustycznych jako ść klimatu akustycznego powi ąza ń z innymi du żymi przekazanych przez Zarz ąd Dróg mo żna uzna ć jako dobr ą. ośrodkami miejskimi Wojewódzkich w Krakowie. Realizacja inwestycji zmniejszaj ących nara żenie na hałas
Źródło: opracowanie własne na podstawie aktualnych dokumentów wy ższych szczebli
Według ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.) „[…] w celu realizacji polityki ochrony środowiska organ wykonawczy powiatu sporz ądza powiatowy program ochrony środowiska, uwzgl ędniaj ąc cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych”, w zwi ązku z tym w niniejszym opracowaniu zostan ą uj ęte powy ższe zało żenia, cele i priorytety na lata 2017-2020, które zapisano w dokumentach wcze śniej opracowanych i obejmuj ących teren powiatu.
22
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2. Ocena stanu środowiska 2.1. Ogólna charakterystyka powiatu Powiat my ślenicki poło żony jest w południowej cz ęś ci województwa małopolskiego i tworzy go 9 gmin – w tym 3 miejskie : My ślenice, Dobczyce, Sułkowice i 6 gmin wiejskich : Lubie ń, Pcim, Raciechowice, Siepraw, Tokarnia i Wi śniowa. Graniczy z nast ępuj ącymi powiatami: krakowskim, wielickim, boche ńskim, limanowskim, nowotarskim, suskim, wadowickim.
Rysunek 1 Lokalizacja powiatu my ślenickiego na tle województwa małopolskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie www.myslenicki.pl, 2016
Powiat jest jednym z 19 powiatów województwa małopolskiego, obejmuje swoim zasi ęgiem obszar o ł ącznej powierzchni 673 km 2. Powierzchni ę zajmowan ą przez poszczególne gminy przedstawia tabela poni żej.
Tabela 2 Powierzchnia i udział procentowy w cało ści powierzchni powiatu my ślenickiego
Udział procentowy w cało ści L.p. Wyszczególnienie Powierzchnia w km 2 powierzchni powiatu
Powiat my ślenicki 673 100%
1. Dobczyce 67 9,96
2. Lubie ń 75 11,14
3. My ślenice 154 22,89
4. Pcim 88 13,07
23
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
5. Raciechowice 61 9,06
6. Siepraw 32 4,76
7. Sułkowice 60 8,91
8. Tokarnia 69 10,25
9. Wi śniowa 67 9,96
Źródło: opracowanie własne na podstawie www.myslenicki.pl, 2016
Najwi ększ ą gmin ą pod wzgl ędem powierzchni s ą zdecydowanie My ślenice – 23%. W śród pozostałych gmin najwi ększ ą z kolei jest gmina Pcim – 13%. Najmniejsz ą Siepraw – 5%. Pozostałe gminy stanowi ą 9-11% powierzchni powiatu. Powiat my ślenicki poło żony jest wzdłu ż wa żnego szlaku komunikacyjnego - drogi krajowej nr 7 (E 77) tzw. „zakopianki”, ł ącz ącej północ i południe Polski, relacji Gda ńsk – Elbl ąg – Ostróda – Olsztynek – Pło ńsk – Warszawa – Janki – Grójec – Radom – Kielce – Kraków – Rabka – Chy żne – granica pa ństwa. Na odcinku My ślenice – Lubie ń posiada rangę drogi ekspresowej (S7). Przez analizowany teren Powiatu My ślenickiego przebiegaj ą równie ż fragmenty nast ępuj ących odcinków dróg krajowych i wojewódzkich: • DK 52 – relacji Bielsko Biała – Kęty – Wadowice – Głogoczów; • DK 28 – relacji Zator – Wadowice – Rabka – Limanowa – Nowy S ącz – Gorlice-Jasło – Krosno – Sanok – Ku źmina – Bircza – Przemy śl – Medyka – granica pa ństwa; • DW 955 – droga zbiorcza, relacji Sułkowice-Jawornik, 8,5 km, w cało ści na obszarze Powiatu • DW 956 – droga zbiorcza, relacji Biertowice-Sułkowice-Zembrzyce; • DW 964 – droga główna, relacji Kasina Wlk.-Dobczyce-Wieliczka-Niepołomice-Ispina- Zielona-Sczurowa-Biskupice Radłowskie; • DW 967 – droga główna, relacji My ślenice-Dobczyce-Łapczyca; • DW 968 – droga główna, relacji Lubie ń-Mszana Dln.-Kamienica-Zabrze ż; Sie ć drogow ą uzupełniaj ą drogi powiatowe i drogi gminne. Lokalizacja powiatu wzdłu ż drogi krajowej „zakopianki” oraz blisko ść do Krakowa sprawia, że powiat my ślenicki jest atrakcyjnym pod wzgl ędem turystycznym. Znajduje si ę tu wiele szlaków turystycznych zarówno do turystyki pieszej jak i rowerowej, w zimie mo żna korzysta ć ze stoków narciarskich (m. in. Góra Chełm, Siepraw, Skomielna Czarna, Harbutowice – Szklana Góra). Wi ększo ść powiatu my ślenickiego le ży w malowniczej dolinie Raby okolonej górami Beskidu Średniego i Wyspowego, a północn ą jego cz ęść stanowi ą wzniesienia Pogórza Wielickiego oraz Dolina Skawinki. Okolice Dobczyc, My ślenic ł ącz ą w sobie cechy obszarów górskich i wy żynnych. Najwi ększe góry : Lubo ń Wielki 1022 m, Strzebel 977 m, Lubomir 904 m, Łysina 891 m, Koskowa Góra 866 m, Koto ń 857 m, Zębalowa 858 m, Ciecie ń 829 m, Kamiennik 818 m, Uklejna 680 m, Chełm 654 m. Powiat My ślenicki w wi ększo ści znajduje si ę w obszarze hydrograficznym II rz ędu rzeki Raby, prawostronnego dopływu Wisły, w górnym odcinku tej rzeki. Na Rabie mi ędzy My ślenicami a Dobczycami znajduje si ę Zbiornik Dobczycki, stanowi ący podstawowe źródło wody pitnej dla zaopatrzenia Krakowa. Zachodnia cz ęść Powiatu odwadniana jest przez II-rz ędow ą rzek ę Skawink ę wpadaj ącą do Wisły w okolicy Skawiny. W górnym odcinku na terenie gminy Sułkowice rzeka nosi nazw ę Harbutówka. Dopływami Skawinki s ą: Głogoczówka, Sieprawianka, Go ścibia, Rudnik. Odwadniane przez Skawink ę i jej dopływy są obszary z terenów gminy Sułkowice, My ślenice.
24
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
50000 43493 45000 40000 35000 30000 25000 20000 14663 15168 15000 10982 10009 8635 8581 10000 6231 7258 5000 0
Rysunek 2 Ludno ść w powiecie my ślenickim na dzie ń 31 grudnia 2015 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie www.myslenicki.pl, 2016
Ogółem liczba ludno ści powiatu my ślenickiego wynosi 125 020 osób, w tym w miastach: 31 353, obszar wiejski: 93 667. Najwi ęcej osób z całego powiatu my ślenickiego zamieszkuj ę gmin ę My ślenice (43 493), co przekłada si ę równie ż na g ęsto ść zaludnienia gminy – 280 osób/km 2. Najmniejsza gmina pod wzgl ędem zaludnienia to gmina Raciechowice około 100 osób/km 2, a zamieszkuj ę j ą 6 231 osób. Pozostałe gminy zamieszkuje od 7 tys. do 15 tys. mieszka ńców. Średnia g ęsto ść zaludnienia dla całego powiatu wynosi 182 osób/km 2. Struktura firm według klas wielko ści zatrudnienia wykazuje przewag ę mikroprzedsi ębiorstw, tj. firm najmniejszych, zatrudniaj ących mniej ni ż 10 osób. Struktura firm wg REGON dla poszczególnych sekcji działalno ści gospodarczej, ukazuje, na tle regionu wysoki stopie ń specjalizacji firm powiatu my ślenickiego w zakresie działalno ści wytwórczej, budowlanej, oraz zauwa żaln ą rol ę firm transportowych. Przemiany struktury firm w powiecie my ślenickim charakteryzuje brak zasadniczych zmian, za wyj ątkiem wzrostu udziału firm handlowych, który to trend był charakterystyczny dla całego regionu. Zarówno wysoka pozycja działalno ści wytwórczej, jak i budowlanej w strukturze firm została zachowana, mimo osłabienia znaczenia jednej działalno ści (przemysłu) i wzrostu znaczenia drugiej (budownictwa). Nieznacznie rozwin ęła si ę tak że bran ża rolna, wcze śniej praktycznie nieobecna. Nale ży podkre śli ć, że powiat my ślenicki jest wa żnym skupiskiem rzemiosła, drobnej i średniej przedsi ębiorczo ści rozwijaj ącej si ę głównie w takich bran żach jak obróbka metali (naturalny klaster kowalski znajduje si ę gminie Sułkowice), oraz szczotkarstwo (na terenie gminy Siepraw mamy do czynienia z typowym klasterem naturalnym przemysłu szczotkarskiego). Znacz ący wpływ na pojawianie si ę inwestorów w powiecie my ślenickim ma proinwestycyjna polityka władz samorz ądowych. Zarówno gmina My ślenice, jak i gmina Dobczyce z powodzeniem realizują rozwój swoich stref przemysłowych.
25
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.2. Ochrona klimatu i jako ści powietrza 2.2.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska POPRAWA JAKO ŚCI POWIETRZA I SPEŁNIENIE WYMAGA Ń PRAWNYCH W ZAKRESIE JAKO ŚCI POWIETRZA
Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015
W latach 2012-2015 Starosta My ślenicki wydał 18 decyzji o dopuszczalnej emisji zanieczyszcze ń wprowadzanych do powietrza atmosferycznego oraz 1 decyzj ę zmieniaj ąca. Modernizacja lokalnych kotłowni w latach 2012-2015, w tym: • Wymiana ciepłoci ągu pomi ędzy budynkami Starostwa przy ul. Drogowców 2. • Modernizacja kotłownia gazowej na potrzeby c.o. i c.w.u. wraz z instalacj ą kolektorów słonecznych w budynku byłego internatu ZS w Dobczycach 18 decyzji o dopuszczalnej emisji • Budowa kotłowni gazowej wraz z wewn ętrzn ą zanieczyszcze ń oraz 1 decyzj ę Ograniczanie emisji z procesów instalacj ą gazow ą i centralnego ogrzewania w zmieniaj ąca przemysłowych i energetyki, emisji z budynku u żyteczno ści publicznej – Gminnym emisji niskiej Ośrodku Kultury w Sułkowicach • Wymiana kotła na paliwo stałe na kondensacyjny Modernizacja i budowa 4 kocioł gazowy w Świetlicy Wiejskiej w Ł ękach lokalnych kotłowni Na terenie powiatu my ślenickiego w latach 2012-2015 Gminy realizowały zadania zakresu promocji energooszcz ędnych technologii i urz ądze ń, w tym: warsztaty ekologiczne w szkołach w gminie Raciechowice, spotkania z firmami instalacyjnymi OZE w gminie Lubie ń, monta ż kolektorów słonecznych na budynkach u żyteczno ści publicznej na terenie Gminy Raciechowice. Został równie ż zrealizowany program budowy „zielonego dachu” na budynku przedszkola w ramach porozumienia ze stowarzyszeniem Gmin Polska Sie ć Energie Cites
W 2014 r. gmina My ślenice zrealizowała inwestycj ę p.t. „Budowa ście żki biegowo-rowerowej wzdłu ż rzeki Raba”, w Rozwój komunikacji zbiorowej i ramach zadania opracowano dokumentacj ę wst ępn ą. Budowa 3,5 km ście żki rowerowej ruchu rowerowego Na terenie Gminy Pcim w latach 2012-2013 zostało wybudowane 3,5 km ście żki rowerowej wzdłu ż rzeki Raby
W latach 2012-2015 na terenie powiatu my ślenickiego 29 budynków u żyteczno ści Termomodernizacja budynków poddano termomodernizacji 29 budynków użyteczno ści publicznej poddanych publicznej termomodernizacji
Monta ż kolektorów słonecznych na nast ępuj ących budynkach u żyteczno ści publicznej na terenie gminy Raciechowice: OSP Poznachowice Górne, OSP Czasław, OSP Krzesławice, Szkoła w Kawcu, Dom Kultury w Raciechowicach W gminie Dobczyce zrealizowano inwestycj ę „Budowa instalacji fotowoltaicznej na oczyszczalni ścieków w Dobczycach” 9 nowych instalacji OZE na Instalacja fotowoltaiczna o łącznej mocy 312 kWp została Zwi ększenie wykorzystania budynkach publicznych oraz 435 wykonana na dachach budynków nale żą cych do firmy niekonwencjonalnych źródeł energii instalacji solarnych na domach LARKIS w Dobczycach prywatnych W okresie sprawozdawczym 2014-2015r. zamontowano na 435 domach prywatnych w gminie My ślenice systemy solarne w ramach realizacji projektu pn. “Instalacja systemów energii odnawialnej w Gminach: Niepołomice, Wieliczka, Skawina oraz Miechów na budynkach użyteczno ści publicznej oraz domach prywatnych” Racjonalizacja zu życia energii w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w miejscowo ści Tenczyn gmina Lubie ń
26
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.2.2. Ocena stanu aktualnego 2.2.2.1. Klimat na obszarze powiatu Urozmaicona rze źba Powiatu My ślenickiego wpływa na zró żnicowanie warunków klimatycznych. Odmienne warunki wyst ępuj ą w dolinach, zboczach, czy te ż szczytach gór. Klimat dolin jest łagodniejszy ze średni ą temperatur ą przekraczaj ącą +6 oC, na szczytach temperatura ta waha si ę mi ędzy +4 oC, a +6 oC. Klimat kształtowany jest głównie poprzez cyrkulacje mas powietrza wy żowych i ni żowych. Najbardziej charakterystyczn ą cech ą klimatu doliny Raby, jak i ka żdej doliny górskiej jest inwersyjny rozkład temperatury powietrza, zwłaszcza w porze nocnej przy pogodzie wy żowej, bezchmurnej i bezwietrznej. Na skutek silnego wypromieniowania w dnie doliny tworz ą si ę obszary chłodu, zasilane przez spływaj ące grawitacyjnie ze stoków zimne powietrze. Proces ochładzania powietrza przebiega stosunkowo silniej na płaskowy żach, powierzchniach garbów i grzbietach, ni ż na stokach, w zwi ązku z istniej ącymi tam lepszymi warunkami do stagnowania powietrza. W wyniku tej lokalnej, wewn ątrz dolinnej cyrkulacji tworzy si ę na stoku warstwa ciepła z powodu istnienia procesów dynamicznego osiadania powietrza i odprowadzania chłodnego powietrza ku obni żeniom. W podgórskim odcinku doliny Raby w Gaiku - Brzezowej koło My ślenic wydzielono dwie strefy termiczno – wilgotno ściowe: • Silnie inwersyjna cz ęść doliny Raby, chłodna i wilgotna, si ęgaj ąca od dna doliny na zbocza do około 50 m z trzema podstrefami: − silnie wychłodzone i bardzo wychłodzone dno doliny z du żą cz ęsto ści ą mgieł radiacyjnych i bardzo cz ęstym zagro żeniem przymrozkowym w skrajnym przypadku od pierwszej dekady wrze śnia do pierwszej dekady czerwca (0-5 m nad dnem doliny), − chłodny i wilgotny obszar teras średnich i dolnych partii zboczy pozostaj ących w zasi ęgu cz ęstych mgieł radiacyjnych o du żym zagro żeniu przymrozkowym (5-20 m nad dnem doliny), − cieplejszy i bardziej suchy obszar środkowej i górnej cz ęś ci zboczy znajduj ący si ę przy górnym zasi ęgu mgieł radiacyjnych (20-50 m nad dnem doliny). • Ciepła i sucha strefa grzbietów i spłaszcze ń wierzchowinowych ponad 50 m nad dnem doliny poza zasi ęgiem cz ęstych mgieł radiacyjnych o minimalnym zagro żeniu przez przymrozki.. Na kierunki i sił ę wiatru główny wpływ b ędzie miała orografia Powiatu. Przewa żaj ą wiatry południowo- zachodnie, zachodnie i południowe. Maksymalne pr ędko ści wiatrów nast ępuj ą w okresie zimy, minimalne w okresie lata. Opady atmosferyczne s ą wy ższe od średniej kraju i wynosz ą ok. 900 mm, w zale żno ści od poło żenia punktu pomiarowego.
2.2.2.2. Jako ść powietrza na obszarze powiatu Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jako ści, w szczególno ści przez: • utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poni żej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach; • zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane; • zmniejszanie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poni żej poziomów docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach. Na stan powietrza w powiecie my ślenickim maj ą wpływ nast ępuj ące czynniki:
27
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
• emisja zorganizowana pochodz ąca ze źródeł punktowych i powierzchniowych oraz niska emisja, • emisja ze środków transportu i komunikacji, • emisja niezorganizowana. Zazwyczaj głównym źródłem zanieczyszcze ń powietrza jest emisja substancji toksycznych pochodz ących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w celach energetycznych i technologicznych. W kolejnych podrozdziałach opisano systemy energetyczne znajduj ące si ę na terenie powiatu i okre ślono ich wpływ na stan powietrza atmosferycznego. Podstawow ą mas ę zanieczyszcze ń odprowadzanych do atmosfery stanowi dwutlenek w ęgla. Jednak najbardziej uci ąż liwe składniki spalin to przede wszystkim dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek w ęgla i pył. W mniejszych ilo ściach emitowane s ą równie ż chlorowodór, ró żnego rodzaju w ęglowodory aromatyczne i alifatyczne. Wraz z pyłem emitowane s ą równie ż metale ci ęż kie, pierwiastki promieniotwórcze i wielopierścieniowe w ęglowodory aromatyczne, a w śród nich benzoalfapiren, uznawany za jedn ą z bardziej znacz ących substancji kancerogennych. W pyle zawieszonym ze wzgl ędu na zdolno ść wnikania do układu oddechowego, wyró żnia si ę frakcje o ziarnach: powy żej 10 mikrometrów i pył drobny poni żej 10 mikrometrów (PM10). Ta druga frakcja jest szczególnie niebezpieczna dla człowieka, gdy ż jej cz ąstki s ą ju ż zbyt małe, by mogły zosta ć zatrzymane w naturalnym procesie filtracji oddechowej. Przy spalaniu odpadów z produkcji tworzyw sztucznych opartych na polichlorku winylu do atmosfery mog ą dostawa ć si ę substancje chlorowcopochodne, a w śród nich dioksyny i furany. O wyst ąpieniu zanieczyszcze ń powietrza decyduje ich emisja do atmosfery, natomiast o poziomie zanieczyszcze ń powietrza w znacznym stopniu decyduj ą wyst ępuj ące warunki meteorologiczne. Przy stałej emisji, zmiany st ęż eń zanieczyszcze ń s ą głównie efektem przemieszczania, transformacji i usuwania ich z atmosfery. St ęż enie zanieczyszcze ń zale ży równie ż od pory roku. I tak: • sezon zimowy, charakteryzuje si ę zwi ększonym zanieczyszczeniem atmosfery, głównie przez nisk ą emisj ę, • sezon letni, charakteryzuje si ę zwi ększonym zanieczyszczeniem atmosfery przez ska żenia wtórne powstałe w reakcjach fotochemicznych. Ocen ę stanu powietrza atmosferycznego przeprowadzono w oparciu o dane z 2015 roku pochodz ące z opracowania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie pt.: „Ocena jako ści powietrza w województwie małopolskim w roku 2015”. Ocena przeprowadzona jest w trzech wyodr ębnionych strefach na terenie województwa małopolskiego. Klasyfikacja stref wykonywana jest co roku na podstawie oceny poziomu substancji w powietrzu, a jej wynikiem jest okre ślenie jednej klasy strefy ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia i jednej klasy ze względu na ochron ę ro ślin. Klasyfikacji stref dokonuje si ę dla ka żdego zanieczyszczenia oddzielnie, na podstawie najwy ższych st ęż eń na obszarze ka żdej strefy, nast ępnie okre śla si ę klas ę wynikow ą dla danej strefy. Zaliczenie strefy do okre ślonej klasy wi ąż e się z konieczno ści ą podj ęcia konkretnych działa ń na rzecz poprawy jako ści powietrza lub utrzymania jego jako ści na niezmienionym poziomie. W tabelach poni żej przedstawiono w skrócie zasady zaliczenia strefy do okre ślonej klasy (A, B, C), które zale ży od st ęż eń zanieczyszcze ń wyst ępuj ących na ich obszarze i wi ąż e si ę z okre ślonymi wymaganiami, co do działa ń na rzecz poprawy jako ści powietrza. Podstaw ę zaliczenia strefy do okre ślonej klasy stanowi ą wyniki oceny uzyskane na obszarach o najwy ższych poziomach st ęż eń danego zanieczyszczenia w strefie.
28
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Tabela 3 Klasy stref i wymagane działania w zale żno ści od poziomów st ęż eń zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej ocenie jako ści powietrza
Poziom st ęż eń Zanieczyszczenie Klasa Wymagane działania
Poziom dopuszczalny i poziom krytyczny utrzymanie st ęż eń zanieczyszczenia poni żej poziomu
PM2.5 C2 dąż enie do osi ągni ęcia poziomu docelowego do 2015 r.
Poziom celu długoterminowego
Źródło: Ocena jako ści powietrza na terenie województwa małopolskiego w roku 2015, WIO Ś w Krakowie
Ocen ę poziomu zanieczyszcze ń powietrza w poszczególnych strefach województwa małopolskiego wykonano w oparciu o wyniki pomiarów prowadzonych w stałych stacjach pomiarowych, automatycznych i manualnych oraz stanowiskach pasywnych. Wszystkie stacje pomiarowe funkcjonowały zgodnie z wojewódzkim programem pa ństwowego monitoringu środowiska. 29
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Powiat my ślenicki nale ży do strefy małopolskiej, w której zlokalizowano 12 punktów monitoringowych w miejscowo ściach: Kaszów Buk, Nowy S ącz ul. Nadbrze żna, Nowy Targ Pl. Słowackiego, Olkusz ul. Francesco Nullo, Skawina ul. Ogrody 101, Szarów ul. Spokojna, Szymbark Bystrzyca 430, Trzebinia ul. Zwi ązku Walki Młodych, Zakopane ul. Sienkiewicza, Bochnia ul. Konfederatów Barskich 29, Gorlice ul. Krasi ńskiego 9, Niepołomice ul. 3 Maja. Do ko ńca 2015 roku na terenie rynku miasta My ślenice znajdował si ę równie ż punkt monitoringowy. Wyniki klasyfikacji strefy małopolskiej uzyskane w 2015 r. przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco: • CEL – OCHRONA ZDROWIA
Ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia dla zanieczyszcze ń takich jak dwutlenek azotu (NO 2), dwutlenek siarki (SO 2), tlenek w ęgla (CO), benzen (C 6H6), ołów (Pb), arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni), stref ę zaliczono do klasy A . Oznacza to, że w obszarze strefy małopolskiej poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe oraz poziomy długoterminowe nie były przekraczane. Natomiast dla ozon, pył zawieszony PM10, benzo(a)piren w pyle PM10, pył zawieszony PM2,5 stref ę małopolsk ą ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia zaliczono do klasy C . Oznacza to, że w strefie przekraczane były poziomy dopuszczone o margines tolerancji. • CEL – OCHRONA RO ŚLIN
Klasa strefy małopolskiej dla poszczególnych zanieczyszcze ń (dwutlenek siarki SO 2, tlenków azotu NO x, ozonu) uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych pod kątem ochrony ro ślin, otrzymała klas ę A. Jedynie w przypadku dotrzymaniu poziomu długoterminowego ozon otrzymał klas ę D2. W wyniku rocznej oceny jako ści powietrza za 2015 r. okre ślono strefy, w których doszło do przekroczenia standardów imisyjnych: • dla zanieczyszcze ń maj ących okre ślone poziomy dopuszczalne, dla których istnieje obowi ązek wykonania POP (kryterium ochrona zdrowia): − strefa małopolska – pył PM10 (24-h) • dla zanieczyszcze ń maj ących okre ślone poziomy dopuszczalne dla fazy II, dla których nie istnieje obowi ązek wykonania POP (kryterium ochrona zdrowia): − strefa małopolska – pył PM2,5 (rok); • dla zanieczyszcze ń maj ących okre ślone poziomy docelowe, dla których istnieje obowi ązek wykonania POP (kryterium ochrona zdrowia): − strefa małopolska - benzo(a)piren B(a)P (rok); • dla zanieczyszcze ń maj ących okre ślone poziomy celu długoterminowego, dla których nie ma obowi ązku wykonania POP (kryterium ochrona zdrowia): − strefa małopolska - ozon O 3 (max 8-h). • dla zanieczyszcze ń maj ących okre ślone poziomy celu długoterminowego, dla których nie ma obowi ązku wykonania POP (kryterium ochrona ro ślin): − strefa małopolska – ozon O 3- AOT40.
Dla pozostałych zanieczyszcze ń: dwutlenek siarki SO 2, tlenek w ęgla CO, benzen C 6H6, ołów-Pb, arsen- As, kadm-Cd, nikiel-Ni, ozon-O3 (poziom docelowy) standardy imisyjne na terenie wszystkich stref (cały obszar województwa) były dotrzymane. W przypadku stref, dla których POP zostały okre ślone, a standardy jako ści powietrza s ą nadal przekraczane, zarz ąd województwa obowi ązany b ędzie do aktualizacji programu po okresie 3 lat od wej ścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza uwzgl ędniaj ąc działania ochronne dla wra żliwych grup ludno ści.
30
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Na przestrzeni ostatnich lat nale ży przeanalizowa ć uchwalone programy ochrony powietrza, których zadaniem była diagnoza złego stanu jako ści powietrza oraz wskazanie działa ń naprawczych, skutkuj ących popraw ą jako ści powietrza na obszarach wyst ępowania przekrocze ń warto ści normatywnych. Jako ść powietrza w powiecie odbiegała od poziomu odpowiadaj ącego obowi ązuj ącym normom. Stale wyst ępowały przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych takich zanieczyszcze ń, jak: pył zawieszony PM10, pył zawieszony PM2,5 i benzo(a)piren. Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwał ą Nr XLII/662/13 z dnia 30 wrze śnia 2013 r. przyj ął zaktualizowany Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Celem dokumentu jest osi ągni ęcie w całej Małopolsce do 2023 r. dopuszczalnych poziomów zanieczyszcze ń w powietrzu: pyłu PM10, PM2,5, benzo(a)pirenu, dwutlenku azotu i dwutlenku siarki. Głównymi kierunkami działa ń w zakresie ochrony powietrza wyznaczonymi w Programie jest m.in.: • wprowadzenie ogranicze ń w stosowaniu paliw stałych na obszarze Krakowa, • realizacja gminnych programów ograniczania niskiej emisji – eliminacja niskosprawnych urz ądze ń na paliwa stałe, • rozbudowa i modernizacja sieci ciepłowniczych i sieci gazowych zapewniaj ąca podł ączenie nowych u żytkowników, • termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszcz ędnego w budownictwie mieszkaniowym oraz w obiektach u żyteczno ści publicznej, • ograniczenie emisji z transportu, • ograniczenie emisji przemysłowej, • edukacja ekologiczna mieszka ńców. Efektem realizacji Programu powinno by ć zmniejszenie wielko ści emisji zanieczyszcze ń emitowanych do powietrza, w tym pyłu PM10 o 28,2% i pyłu PM2,5 o 28,1%. Elementem Programu ochrony powietrza jest Plan działa ń krótkoterminowych, który wprowadza 3 stopnie zagrożenia zanieczyszczeniem powietrza: • I stopie ń zagro żenia (kod żółty) o charakterze informacyjnym, • II stopie ń zagro żenia (kod pomara ńczowy) o charakterze informacyjno-ostrzegawczym, • III stopie ń zagro żenia (kod czerwony) o charakterze informacyjno-ostrzegawczym i nakazowym. Wprowadzanie stopni zagro żenia zanieczyszczeniem odbywa si ę we współpracy słu żb Wojewody, Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska i Marszałka Województwa Małopolskiego. W 2016 roku planowana jest aktualizacja obowi ązuj ącego dokumentu, która pozwoli na zweryfikowanie stopnia zanieczyszczenia powietrza w Małopolsce.
2.2.2.3. Emisja zanieczyszcze ń powodowana przez przedsi ębiorstwa na terenie powiatu Dla analizy emisji zanieczyszcze ń gazowo – pyłowych powodowanych przez przedsi ębiorstwa na terenie powiatu wykorzystano dane z poprzedniej wersji Programu ochrony środowiska (dotycz ą roku 2010) oraz danych GUS z 2013 i 2014 r. Emisja zanieczyszcze ń w Mg/rok w latach 2010-2014 roku z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu my ślenickiego przedstawia si ę następuj ąco:
31
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
40 20000 18904 36 18000 35
16000 30 14000 12843 12145 25 23 12000
20 10000 17 8000 15 6000 10 4000 5 2000 0 0 2010 2013 2014 2010 2013 2014
Emisja zanieczyszcze ń pyłowych Emisja zanieczyszcze ń gazowych
Rysunek 3 Emisja zanieczyszcze ń pyłowo gazowych w latach 2010-2014 z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu my ślenickiego (Mg/rok) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych, 2016
Wykresy powy żej wskazuj ą na znaczne ograniczenie emisji gazów i pyłów do powietrza na koniec 2014 roku o 36%. Podobn ą dynamik ą cechuje si ę spadek zanieczyszczenia pyłami pochodz ącymi ze spalania paliw, gdzie po etapie gwałtownego spadku nast ąpił okres wzrostu w 2014 roku.
70 63 60 52 50 50 44
40
30 27 26 24
20 18 13 10
0 dwutlenek siarki tlenki azotu tlenek w ęgla
2010 2013 2014
Rysunek 4 Emisja zanieczyszcze ń w 2010, 2013 i 2014 roku z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu my ślenickiego (Mg/rok) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych, 2016
32
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
20000 18752 18000
16000
14000 12716 12029 12000
10000
8000
6000
4000
2000 152 127 116 0 2010 2013 2014
ogółem (bez dwutlenku w ęgla) dwutlenek w ęgla
Rysunek 5 Emisja dwutlenku w ęgla oraz bez dwutlenku w ęgla w 2010, 2013 i 2014 roku z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu my ślenickiego (Mg/rok) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych, 2016
Jak wynika z rysunków powy żej emisja z zakładów szczególnie uci ąż liwych dla środowiska zmniejsza si ę systematycznie od 2010 r. Ogółem w 2010 r. emisja ta wyniosła prawie 19 tys. Mg/rok, a na koniec 2014 r. warto ść spadła do 12 tys. Mg/rok, tj. o 37%. Emisja dwutlenku w ęgla uznawanego za najwa żniejszy z gazów cieplarnianych odpowiadaj ących za zmiany klimatu, w stosunku do 2010 roku zmalała o 36%, a w stosunku do 2013 roku o 1%. Dane do analizy pochodz ą z Banku Danych Lokalnych prowadzonego przez Główny Urz ąd Statystyczny. Ponadto na stan czysto ści powietrza w powiecie wpływaj ą równie ż znacz ąco ponadregionalne zanieczyszczenia gazowe i pyłowe z du żych o środków przemysłowych – Śląska i Krakowa.
2.2.2.4. Emisja z emitorów liniowych Jednym z podstawowych czynników środowiskotwórczych, zwi ązanych z komunikacj ą jest zanieczyszczenie powietrza wyst ępuj ące w s ąsiedztwie dróg. Pojazdy samochodowe poruszaj ące si ę po drogach, emituj ą do atmosfery du że ilo ści ró żnorodnych substancji toksycznych, powstaj ących w wyniku spalania paliwa nap ędowego, a tak że na skutek wzajemnego oddziaływania opon i nawierzchni dróg oraz zu żywania si ę niektórych elementów pojazdu (powstaj ą wtedy zanieczyszczenia w postaci pyłów gumowych, azbestowych, kamiennych oraz rdzy, sadzy itp.). Jest to problem narastaj ący, zwłaszcza na terenie miast i centrum gmin. Mimo prowadzonej tam modernizacji układów komunikacyjnych, wskutek lawinowo narastaj ącej liczby samochodów, płynno ść ruchu w godzinach szczytu jest zakłócona. Obecno ść spalin samochodowych najdotkliwiej odczuwany jest w letnie, słoneczne dni, poniewa ż oprócz toksycznych spalin tworzy si ę bardzo szkodliwa dla zdrowia, przypowierzchniowa warstwa ozonu pochodzenia fotochemicznego. Przez teren powiatu my ślenickiego przebiegaj ą drogi krajowe o ł ącznej długo ści 45 km: • nr 7 Gda ńsk - Warszawa – Kraków (droga ekspresowa) główny korytarz komunikacyjny w kierunku północnym i południowym Polski, • nr 28 z Nowego S ącza do Wadowic, na południu powiatu, • nr 52 z Krakowa do Wadowic, w północno-zachodniej cz ęś ci powiatu.
33
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Drogi wojewódzkie, których na terenie powiatu znajduje si ę 60 km, s ą ł ącznikami komunikacyjnymi pomi ędzy drogami krajowymi, s ą tak że ł ącznikami siedzib gmin z siedzib ą powiatu i stolic ą województwa. • Nr 955 – z Jawornika do Sułkowic, • Nr 956 – z Biertowic do Zembrzyc, • Nr 964 – z Wieliczki przez Dobczyce i Wi śniow ą do Kasinki, • Nr 967 - z My ślenic do Bochni, • Nr 968 – z Lubienia do Mszany Dolnej. Drogi powiatowe w powiecie my ślenickim składaj ą si ę z 114 odcinków dróg o ł ącznej długo ści 323 km, w tym 44 odcinków przebiegaj ących przez miasta. Zarz ądcami dróg, do wła ściwo ści, których nale żą sprawy z zakresu planowania budowy, modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, s ą nast ępuj ące organy: • dróg krajowych – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Krakowie, • dróg wojewódzkich – Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Krakowie, • dróg powiatowych – Zarz ąd Dróg Powiatowych w My ślenicach, • dróg gminnych – władze Miast i Gmin. Utrzymanie dróg we wła ściwym stanie technicznym, daje mo żliwo ść szybkiego i dogodnego komunikowania si ę, stanowi ąc podstaw ę do podnoszenia atrakcyjno ści terenu powiatu, wymaga ci ągłego utrzymywania wszystkich dróg na odpowiednim poziomie technicznym oraz podnoszenia ich parametrów technicznych i dostosowywania do standardów europejskich. Na drogach krajowych i wojewódzkich regularnie co 5 lat (z wył ączeniem miast na prawach powiatu) Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadza Generalny Pomiar Ruchu (GPR), którego celem jest zilustrowanie aktualnego poziomu nat ęż enia ruchu na poszczególnych odcinkach sieci dróg oraz wskazanie prognozy ruchu w perspektywie kolejnych 5, 10 oraz 15 lat. W roku 2015 na sieciach dróg krajowych oraz wojewódzkich został przeprowadzony Generalny Pomiar Ruchu (GPR), który stanowi podstawowe źródło informacji o ruchu drogowym w Polsce. Podstawę prawn ą przeprowadzenia pomiaru stanowiło Zarz ądzenie nr 38 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 1 wrze śnia 2014 r. Pomiary na terenie powiatu my ślenickiego przeprowadzono na trzech odcinkach drogi krajowej nr 7 o długo ści 26,87 km, oraz na jedenastu odcinkach dróg wojewódzkich 1.
Tabela 4 Średnio dobowy ruch na drodze krajowej nr 7 na terenie powiatu my ślenickiego droga krajowa lekkie ci ągniki razem motocykle osobowe ci ęż arowe autobusy nr 7 ci ęż arowe rolnicze MY ŚLENICE- 26947 112 22397 1858 2241 339 0 PCIM PCIM-LUBIE Ń 19599 85 16172 1249 1789 304 0 LUBIE Ń- 16117 82 12888 1263 1617 263 4 SKOMIELNA Źródło: Średni dobowy ruch roczny (SDRR) w punktach pomiarowych w 2015 roku na drogach krajowych, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
34
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Tabela 5 Średnio dobowy ruch na drogach wojewódzkich na terenie powiatu my ślenickiego lekkie ci ągniki drogi wojewódzkie razem motocykle osobowe ci ęż arowe autobusy ci ęż arowe rolnicze
nr 955
SUŁKOWICE-JAWORNIK 5473 55 4755 471 181 11 0
nr 956
BIERTOWICE-SUŁKOWICE 9884 119 8560 761 375 49 20
SUŁKOWICE/PRZEJ ŚCIE 9877 109 8809 672 198 69 20
SUŁKOWICE-PALCZA 4338 52 3938 130 61 148 9
nr 964
KASINA WIELKA- 4173 125 3585 288 137 29 17 WI ŚNIOWA
WI ŚNIOWA- 4066 77 3555 305 105 16 8 RACIECHOWICE
RACIECHOWICE- 7468 149 6692 478 120 22 7 DOBCZYCE
DOBCZYCE/OBWODNICA 6875 131 5767 481 447 28 21
nr 967
MY ŚLENICE-DOBCZYCE 10753 161 9118 903 506 65 0
DOBCZYCE- 4773 91 3884 301 473 19 5 DZIEKANOWICE
nr 968
LUBIE Ń-MSZANA DOLNA 7214 65 6212 483 382 65 7
Źródło: Średni dobowy ruch roczny (SDRR) w punktach pomiarowych w 2015 roku na drogach krajowych, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
Spo śród wszystkich pojazdów poruszaj ących si ę po drogach znajduj ących si ę w powiecie, najwi ększy udział maj ą samochody osobowe oraz mikrobusy 81%, co świadczy o dominacji transportu prywatnego. Samochody ci ęż arowe oraz samochody dostawcze stanowi ą ł ącznie ponad 17%. Najmniejszy udział przypadł pojazdom wykorzystywanym rolniczo oraz autobusom 0,55%. Do oblicze ń emisji szkodliwych substancji do powietrza wykorzystano dane z tabel powy żej, średnie spalanie ró żnego rodzaju paliw przez pojazdy oraz liczb ę kilometrów dróg publicznych na terenie powiatu my ślenickiego. Ponadto wykorzystano program licencjonowany OPERAT2000 do wyliczenia substancji emitowanych do powietrza.
1Aktualnie dost ępne s ą podstawowe wyniki GPR 2015 dla dróg krajowych w postaci opracowania pt. „Synteza wyników GPR 2015”. Pełne opracowanie pt. „Ruch Drogowy 2015” opisuj ące szczegółowe wyniki GPR zostanie opublikowane po 30 wrze śnia 2016 r. 35
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Tabela 6 Roczna emisja substancji szkodliwych do atmosfery ze środków transportu na terenie powiatu my ślenickiego w 2015 roku
Emisja max. Emisja Nazwa emitora Nazwa zanieczyszczenia (mg/s) (Mg/rok)
tlenek w ęgla 10 987,24 346,49
benzen 98,91 3,12
węglowodory alifatyczne 1 691,38 53,34
drogi krajowe węglowodory aromatyczne 507,41 16,00
tlenki azotu 6 691,42 211,02
pył ogółem 387,11 12,21
dwutlenek siarki 522,60 16,48
tlenek w ęgla 9 766,70 308
benzen 8,78 276,89
węglowodory alifatyczne 149,20 47,04
drogi wojewódzkie węglowodory aromatyczne 447,73 14,12
tlenki azotu 5 901,71 186,11
pył ogółem 339,83 10,72
dwutlenek siarki 461,96 14,57
tlenek w ęgla 937,43 29,56
benzen 8,44 0,27
węglowodory alifatyczne 144,31 4,55
drogi powiatowe węglowodory aromatyczne 43,29 1,37
tlenki azotu 570,91 18,00
pył ogółem 33,03 1,04
dwutlenek siarki 44,59 1,41
tlenek w ęgla 176,32 5,56
benzen 1,59 0,05
węglowodory alifatyczne 27,14 0,86
drogi gminne węglowodory aromatyczne 8,14 0,26
tlenki azotu 107,38 3,39
pył ogółem 6,21 0,20
dwutlenek siarki 8,39 0,26
Źródło: opracowanie własne, do oblicze ń u żyto Programu OPERAT2000 36
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
450,00 418,52 400,00 384,69
350,00
300,00 280,32
250,00
200,00
150,00 105,79 100,00
50,00 31,74 24,16 32,72
0,00 tlenek w ęgla benzen węglowodory węglowodory tlenki azotu pył ogółem dwutlenek alifatyczne aromatyczne siarki
Rysunek 6 Emisja liniowa na terenie powiatu my ślenickiego w 2015 r. Źródło: opracowanie własne, do oblicze ń u żyto Programu OPERAT2000
Najwi ększa emisja zanieczyszcze ń gazów i pyłów do powietrza dotyczy głównie tlenku w ęgla oraz tlenków azotu. Nie mo żna pomin ąć równie ż pozostałych zanieczyszcze ń pomimo znacznie mniejszej ilo ści w Mg/rok, dlatego że s ą to substancje rakotwórcze w szczególności benzen.
2.2.3. Wpływ zmian klimatu na energetyk ę i transport, wra żliwo ść i adaptacja do zmian W zapotrzebowaniu na energi ę elektryczn ą obserwuje si ę w Polsce dwie tendencje. Pierwsza z nich to zmniejszenie si ę ró żnic w zapotrzebowaniu na moc w miesi ącach zimowych i letnich, druga – stopniowy wzrost zapotrzebowania na moc i energi ę. Mimo wzrostu zapotrzebowania roczne zu życie energii elektrycznej na mieszka ńca jest w Polsce ci ągle jeszcze dwukrotnie mniejsze ni ż w innych krajach UE st ąd z du żym prawdopodobie ństwem mo żna zało żyć, że zapotrzebowanie to b ędzie wzrastało (na pewno do 2030 roku). Wzrost temperatury nie zmieni tej tendencji, gdy ż brak jest korelacji mi ędzy warunkami klimatycznymi w kraju a zu życiem energii elektrycznej. O ile w perspektywie przyszłych lat prognozowany jest wzrost zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą, to w przypadku ciepła w perspektywie lat 30. XXI wieku nale ży si ę spodziewa ć spadku lub utrzymania aktualnych potrzeb. Utrzymywanie si ę dotychczasowego zapotrzebowania jest wypadkow ą dwóch podstawowych składowych: ci ągłego przyrostu liczby mieszka ń, poł ączonego ze wzrostem ich powierzchni oraz spadku jednostkowego zapotrzebowania na ciepło w istniej ących budynkach. Zapotrzebowanie na ciepło zale ży oczywi ście tak że od warunków klimatycznych. Prognoza klimatyczna wskazuje, że do 2030 roku liczba stopniodni (b ędących wymiarem zapotrzebowania na ciepło) – zale żnie od rejonu Polski – zmniejszy si ę o 140–220, czyli poni żej 5%, przy czym zmniejsz ą si ę ró żnice w potrzebach cieplnych mieszka ńców ró żnych rejonów kraju. Zmniejszenie zapotrzebowania b ędzie korzystne dla scentralizowanych systemów ciepłowniczych, gdy ż zmniejszy si ę dysproporcja mi ędzy zapotrzebowaniem letnim (ciepła woda u żytkowa), a zimowym (dodatkowo ogrzewanie).
37
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Zmiana liczby stopniodni do roku 2100 mo że si ęgn ąć 25% i w takiej perspektywie liczy ć si ę nale ży ze znacznym zmniejszeniem zapotrzebowania na ciepło. Efekt ten b ędzie dodatkowo wzmocniony perspektyw ą znacz ącej wymiany infrastruktury budowlanej na energooszcz ędn ą. Spodziewany wpływ zmian zapotrzebowania na skutek zmian temperatury mo żna oceni ć, porównuj ąc aktualne zapotrzebowanie na energi ę dla ogrzewania mieszka ń w krajach europejskich o ró żnych temperaturach w sezonie grzewczym. Wzrost temperatury o około 3°C powoduje zmniejszenie zapotrzebowania energii do ogrzewania pomieszcze ń o około 40 KWh/m 2, a wi ęc w stosunku do obecnego zapotrzebowania w Polsce o około 20%. Najbardziej wra żliw ą, z punktu widzenia zmian klimatu, składow ą sektora energetyki jest infrastruktura wykorzystywana do dystrybucji energii elektrycznej. Ju ż obecnie obfite opady śniegu poł ączone z przechodzeniem temperatury przez warto ść 0°C powoduj ą masowe awarie sieci niskiego napi ęcia i nawet kilkudniowe braki zasilania, głównie na obszarach wiejskich. Wzrost temperatury w warunkach krajowych spowoduje, że zim ą dni o temperaturze 0°C znacznie przyb ędzie. Wzrastały b ędą zatem straty spowodowane brakiem zasilania w energi ę elektryczn ą. Mo żna przypuszcza ć, że przyszłe technologie energetyczne OZE praktycznie nie b ędą wra żliwe na zmiany klimatu, co zapewni odpowiedni rozwój poszczególnych technologii i ich adaptacja do nowych warunków. Niektóre podsektory, jak energetyka wodna czy technologie spalania biomasy naturalnej (w tym plantacji energetycznych) nie b ędą wykorzystywane w zwi ązku ze znacznie ograniczonymi ich zasobami). Sektor energetyki powinien przygotowa ć si ę do efektywnego pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych, ich magazynowania i przetwarzania w energi ę ko ńcow ą, bior ąc pod uwag ę specyfik ę poszczególnych odbiorców: przemysłu, budownictwa, transportu i rolnictwa, jak i zró żnicowan ą specyfik ę OZE. Konieczne jest prowadzenie działa ń zintegrowanych pomi ędzy poszczególnymi sektorami gospodarki. Działania adaptacyjne poszczególnych sektorów powinny uwzgl ędnia ć odpowiednie podlegaj ące im obszary, tj. planowania energetycznego, przestrzennego, budownictwa i infrastruktury, transportu, rolnictwa, z uwzgl ędnieniem wspólnych celów zmniejszania ich energochłonno ści i zanieczyszczenia środowiska. Jednocze śnie istotne jest, aby obiekty energetyczne, wytwarzaj ące czy te ż pozyskuj ące energi ę dostosowywały si ę do zmian klimatu. Oznacza to konieczno ść rozszerzenia i wzmocnienia bada ń nad nowymi technologiami energetycznymi, rozszerzenie programów nauczania na szczeblu podstawowym, średnim i wy ższym. Edukacja w zakresie innowacyjnych energooszczędnych rozwi ąza ń we wszystkich sektorach gospodarczych jest kluczowa dla szybkiej i efektywnej adaptacji do zmian klimatu i jego skutków. W zale żno ści od obszaru działa ń, sektora gospodarki i jego wra żliwo ści na zmiany klimatu, działania adaptacyjne mog ą mie ć charakter jednorazowy, cykliczny lub długoterminowy. Wobec bardzo długiego okresu, w jakim b ędzie przeprowadzany proces adaptacyjny, preferowane powinny by ć działania cykliczne w zakresie administracyjnoprawnym i ci ągłe w obszarze edukacyjnym. Wi ększo ść działa ń powinna zosta ć podj ęta natychmiast, skutki monitorowane i w zale żno ści od tych skutków działania cyklicznie korygowane. Transport to jedna z najbardziej wra żliwych na zmiany klimatu dziedzina gospodarki. We wszystkich jego kategoriach, tj. transporcie drogowym, kolejowym, lotniczym i żegludze śródl ądowej wra żliwo ść na warunki klimatyczne nale ży rozpatrywa ć z punktu widzenia trzech podstawowych elementów, tj. infrastruktury, środków transportu oraz komfortu socjalnego. Najwi ększym zagro żeniem dla transportu, wskazanym w scenariuszach klimatycznych w perspektywie do ko ńca XXI wieku mog ą by ć zmiany w strukturze: wyst ępowanie ekstremalnych opadów deszczu oraz zwi ększenie opadu zimowego. Prognozy dotycz ące średnich pr ędko ści wiatru nie przewiduj ą zmian w oddziaływaniu wiatru. Natomiast prognozowanie zmian ekstremalnych prędko ści jest jeszcze niemo żliwe. Analiza przewidywanych zmian klimatu dowodzi, że zmiany te w dalszej perspektywie b ędą oddziaływa ć na transport negatywnie. W okresie do 2070 roku nale ży si ę liczy ć przede wszystkim ze zdarzeniami ekstremalnymi, które b ędą utrudnia ć funkcjonowanie sektora. 38
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.2.4. Analiza SWOT Ochrona klimatu i jako ści powietrza MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Nadmierne straty energetyczne zwi ązane m.in. z brakiem izolacji cieplnej budynków Wi ększo ść budynków jednorodzinnych opalanych w ęglem Mo żliwo ść podł ączenie do sieci gazowej i wymiana źródeł ciepła kamiennym na ekologiczne Spalanie paliw stałych niskiej jako ści Korzystne warunki dla rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii Niedostatecznie rozwini ęta infrastruktura towarzysz ąca ci ągom komunikacyjnym (np. chodniki, parkingi, trasy rowerowe) Brak du żych emitorów zanieczyszczenia powietrza Wysoki pobór energii przez system o świetlenia ulicznego Wysoki poziom st ęż enia rakotwórczego benzo (a) pirenu, pochodz ącego ze spalania odpadów w piecach domowych SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Brak środków zewn ętrznych na sfinansowanie inwestycji Integracja z UE i wpływ środków pomocowych Niedostateczna świadomo ść ekologiczna społecze ństwa Regulacje ogólnokrajowe i mi ędzynarodowe zobowi ązuj ące do Brak zainteresowania ze strony mieszka ńców ekologicznymi podniesienia jako ści powietrza źródłami energii Post ęp technologiczny Wzrost liczby pojazdów na drogach publicznych Napływ zanieczyszcze ń z poza granic powiatu
2.3. Zagro żenia hałasem 2.3.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska PODNIESIENIE KOMFORTU AKUSTYCZNEGO MIESZKA ŃCÓW POWIATU
Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015
Egzekwowanie ogranicze ń pr ędko ści przez Komend ę Powiatow ą Policji w My ślenicach na terenach zabudowanych na terenie Powiatu My ślenickiego, w tym realizacja w 2012-2015 roku działa ń t.j.: Bezpieczny „Czerwcowy długi weekend” w Małopolsce, „Alkohol i Narkotyki”, Na bie żą co pomiar pr ędko ści oraz organizacja 5 działa ń "BUS i TRUCK", „MELEX – RUCH TURYSTYCZNY”, „Trze źwo ść ”,
Identyfikacja źródeł hałasu i "Bezpieczna droga do szkoły”. ograniczenie ich oddziaływania na środowisko Poprawa układu komunikacyjnego W latach 2012-215 zmodernizowane około 82 odcinków dróg publicznych za kwot ę blisko 90 000 000,00 zł Modernizacja i budowa 82 Dalsza kontrola emisji hałasu odcinków dróg publicznych GDDKiA jako zarz ądca dróg krajowych, co 5 lat Pomiary hałasu wskazuj ą na przeprowadza okresowe pomiary poziomu hałasu (GPH) i niewielkie przekroczenia wykonuje mapy akustyczne. Mapy akustyczne opracowywane długookresowego średniego są dla odcinków dróg po których przeje żdża ponad 3 mln poziomu d źwi ęku w dzie ń o 3 dB pojazdów rocznie (8200 poj./dob ę). Próg ten wyznacza oraz w nocy o 0,1 dB. rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotniska, których eksploatacja mo że powodowa ć negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest 39
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
wymagane sporz ądzanie map akustycznych, oraz sposobów okre ślania granic terenów obj ętych tymi mapami. Kwalifikowanie odcinków dróg, dla których sporz ądzane s ą mapy akustyczne odbywa si ę na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu (GPR) wykonywanego co 5 lat równie ż przez GDDKiA. Wykonanie ostatniego GPH odbyło si ę w 2015r. co pozwoli na wykonanie map akustycznych w 2016r. WIO Ś w Krakowie realizuj ąc zadania Programu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2013 - 2015, w roku 2014 przeprowadzono pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu my ślenickiego, na które składały si ę pomiary akustyczne w miejscowo ści Czasław. Punkt zlokalizowany przy drodze wojewódzkiej nr 964, odległo ść 10 m od kraw ędzi jezdni, na wysoko ści 4 m nad powierzchni ą terenu. Odległo ść pierwszej linii zabudowy od drogi około 3 m po stronie pomiarów. Po stronie punktu pomiarowego i po stronie przeciwnej zabudowa mieszkaniowa. Wyniki pomiarów wskazuj ą na niewielkie przekroczenia długookresowego średniego poziomu d źwi ęku w dzie ń o 3 dB oraz w nocy o 0,1 dB.
2.3.2. Ocena stanu aktualnego Hałas, jest jednym z elementów zanieczyszczenia środowiska, który negatywnie wpływa na zdrowie człowieka. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym, wzrasta liczba źródeł hałasu i ich aktywno ści, tworz ąc niekorzystny klimat akustyczny. Uci ąż liwy hałas nie tylko wywiera negatywny wpływ na wytrzymało ść psychofizyczn ą człowieka, ale mo że równie ż w skrajnych przypadkach, powodowa ć trwałe uszkodzenie słuchu. Klimat akustyczny w województwie małopolskim, kształtowany jest w głównej mierze przez trasy komunikacyjne, linie kolejowe, lotniska i zakłady przemysłowe. W roku 2012 nast ąpiła istotna zmiana przepisów odnosz ących si ę do dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku pochodz ącego od ruchu komunikacyjnego. Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112) wprowadzone zostały nowe, wy ższe poziomy dopuszczalne.
2.3.2.1. Hałas komunikacyjny Jednym z czynników wpływaj ących na stan klimatu akustycznego na terenie powiatu my ślenickiego jest hałas komunikacyjny, do którego zalicza si ę hałas drogowy, kolejowy, tramwajowy i lotniczy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że najbardziej uci ąż liwy jest hałas drogowy, generowany przez pojazdy samochodowe, który ma charakter ci ągły i obejmuje swoim zasi ęgiem coraz wi ększy obszar. Przez ostatnie lata liczba samochodów na drogach systematycznie ro śnie, co powoduje wzrost emisji hałasu, nie tylko przez pojazdy osobowe, ale również prze pojazdy ci ęż arowe i motocykle. Realizuj ąc zadania Programu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2013–2015, w roku 2014 i 2013 WIO Ś w Krakowie przeprowadził pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu my ślenickiego, na które składały si ę pomiary akustyczne obejmuj ące drogi publiczne. Głównym zało żeniem wykonanych pomiarów było okre ślenie warunków panuj ących w bezpo średnim s ąsiedztwie tras komunikacyjnych i uzyskanie informacji o uci ąż liwo ści akustycznej analizowanych miejsc.
40
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Rysunek 7 Rozmieszczenie punktów pomiarowych monitoringu hałasu komunikacyjnego w Małopolsce w 2014 r. Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2014 roku, WIO Ś w Krakowie
Na terenie powiatu my ślenickiego pomiary badania długookresowe LDWN i LN maj ące zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem (w szczególno ści do sporz ądzania map akustycznych i programów ochrony środowiska przed hałasem) przeprowadzono w miejscowości Czesław (1). Punkt zlokalizowany przy drodze wojewódzkiej nr 964, odległo ść 10 m od kraw ędzi jezdni, na wysoko ści 4 m nad powierzchni ą terenu. Odległo ść pierwszej linii zabudowy od drogi około 3 m po stronie pomiarów. Po stronie punktu pomiarowego i po stronie przeciwnej zabudowa mieszkaniowa. Wyniki pomiarów wskazuj ą na niewielkie przekroczenia długookresowego średniego poziomu d źwi ęku w dzie ń o 3 dB oraz w nocy o 0,1 dB. W 2013 r. na terenie powiatu my ślenickiego pomiary okre ślaj ące poziomy krótkookresowe (dobowe) LAeqD oraz LAeqN, maj ące zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska przeprowadzono w miejscowo ści Jawornik (2). Wyniki pomiarów wskazuj ą na niewielkie przekroczenia poziomów dobowych d źwi ęku w dzie ń o 2,5 dB oraz w nocy o 2,2 dB.
41
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.3.2.2. Hałas przemysłowy Przedsi ębiorstwa, zakłady i osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą na obszarze powiatu my ślenickiego kształtuj ą klimat akustyczny w swoim otoczeniu. Na analizowanym obszarze działalno ść prowadzi wiele średnich i mniejszych przedsi ębiorstw i to one stanowi ą źródło niekontrolowanej emisji hałasu. Natomiast wi ększe przedsi ębiorstwa posiadaj ą uregulowany stan prawny i czyni ą starania w kierunku zmniejszenia lub całkowitego wyeliminowania uci ąż liwo ści zwi ązanych z ich działalno ści ą. Działanie zakładów nie powinno powodowa ć przekrocze ń standardów, jako ści środowiska i dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku poza teren, do którego prowadz ący instalacj ę ma tytuł prawny. Dotyczy to równie ż obszaru ograniczonego u żytkowania, je żeli został utworzony w zwi ązku z funkcjonowaniem zakładu. Je żeli akustyczne oddziaływanie b ędące wynikiem prowadzenia zakładu wyst ępuje na terenach, dla których nie zostały ustawowo ustalone dopuszczalne poziomy hałasu lub na terenach, dla których nie mo żna okre śli ć dopuszczalnego poziomu hałasu poprzez przyj ęcie warto ści dopuszczalnych dla rodzaju terenu o zbli żonym przeznaczeniu – wówczas nie podejmuje si ę działa ń przewidzianych ustaw ą na rzecz kształtowania klimatu akustycznego tych terenów. Za przekroczenie poziomów hałasu okre ślonych w decyzji na emitowanie hałasu do środowiska i obowi ązuj ących decyzjach o dopuszczalnym poziomie hałasu przenikaj ącego do środowiska – Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wymierza, w drodze decyzji, administracyjnej kary pieni ęż ne. Ponadto na podmiocie prowadz ącym działalno ść gospodarcz ą spoczywa odpowiedzialno ść za ochron ę środowiska polegaj ąca na podj ęciu niezb ędnych działa ń naprawczych. Starosta My ślenicki w 2015 roku wydał decyzj ę dopuszczalnym poziomie hałasu dla dwóch zakładów w gminie Tokarnia i Wi śniowa.
2.3.3. Analiza SWOT Zagro żenie hałasem MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Lokalizacja na terenie powiatu dróg krajowych i wojewódzkich, co Brak ochrony przeciwhałasowej szczególnie drogi krajowej daje dobr ą dost ępno ść komunikacyjn ą SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Mo żliwo ść rozwoju gospodarczego powiatu dzi ęki dobrej Stałe zwi ększanie si ę ilo ści pojazdów na drogach stwarzaj ące komunikacji dyskomfort dla mieszka ńców Mo żliwo ść rozwoju turystycznego i rekreacyjnego poprzez Zagro żenie „uciekania” mieszka ńców z terenów nieatrakcyjnych dogodny dojazd do powiatu ze wszystkich kierunków akustycznie Źródło: opracowanie własne
42
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.4. Pola elektromagnetyczne 2.4.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska MINIMALIZACJA ODDZIAŁYWANIA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO
Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015
Współpraca ze słu żbami kontrolno – pomiarowymi obiektów emituj ących pola elektromagnetyczne W latach 2014-2015 WIO Ś w Krakowie kontynuował trzeci i czwarty cykl pomiarowy promieniowania elektromagnetycznego w środowisku, dokonuj ąc pomiarów w 5 punktach na terenie powiatu. Brak przekrocze ń dopuszczalnego poziomu promieniowania Preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł elektromagnetycznego Ochrona przed promieniowaniem promieniowania elektromagnetycznego elektromagnetycznym Rejestracja 59 instalacji Starosty Powiatu My ślenickiego w latach 2014-2015 wytwarzaj ącej pole Starosta przyj ął i zarejestrował 59 zgłosze ń, w tym: elektromagnetyczne • 13 zgłosze ń nowych instalacji wytwarzaj ącej pole elektromagnetyczne, • 6 zgłosze ń dotycz ących likwidacji instalacji, • 41 zgłosze ń dotycz ących zmiany parametrów instalacji.
2.4.2. Ocena stanu aktualnego Pola elektromagnetyczne (PEM) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.) definiuje jako pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ściach od 0 Hz do 300 GHz. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: • utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poni żej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach; • zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych, co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane. Minister wła ściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem wła ściwym do spraw zdrowia, okre śla, w drodze rozporz ądzenia, dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposoby sprawdzania dotrzymania tych poziomów. W rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003 nr 192 poz. 1883) są ustalone zró żnicowane poziomy pól elektromagnetycznych dla: • terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą - do 50Hz • miejsc dost ępnych dla ludno ści – do 300Hz Według ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.) prowadz ący instalacj ę oraz u żytkownik urz ądzenia emituj ącego pola elektromagnetyczne, które s ą: • stacjami elektroenergetycznymi lub napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi o napi ęciu znamionowym nie ni ższym ni ż 110 kV, • instalacjami radiokomunikacyjnymi, radionawigacyjnymi lub radiolokacyjnymi, emituj ącymi pola elektromagnetyczne, których równowa żna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej ni ż 15 W, emituj ącymi pola elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ściach od 30 kHz do 300 GHz,
43
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
są obowi ązani do wykonania pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Pomiary te wykonywane s ą: • bezpo średnio po rozpocz ęciu u żytkowania instalacji lub urz ądzenia; • ka żdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy instalacji lub urz ądzenia,. Wyniki pomiarów przekazuje si ę Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska i Pa ństwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, a tak że aktualizowany corocznie, rejestr zawieraj ący informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, z wyszczególnieniem przekrocze ń dotycz ących: • terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą; • miejsc dost ępnych dla ludno ści. Do kompetencji Starosty nale ży sprawowanie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska, natomiast Rada Powiatu ustanawia w razie potrzeby obszary ograniczonego u żytkowania. Do kompetencji wójtów, burmistrzów nale ży preferowanie i kontrolowanie zgodno ści lokalizacji nowych instalacji emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne z Miejscowymi Planami Zagospodarowania Przestrzennego. Źródła pola elektromagnetycznego mo żna podzieli ć na naturalne wyst ępuj ące w przyrodzie oraz sztuczne, które powstaj ą wraz z rozwojem przemysłu w tym telekomunikacji. Głównymi instalacjami emituj ącymi pola elektromagnetyczne s ą: • linie przesyłowe wysokiego, średniego i niskiego napi ęcia oraz stacje transformatorowe, • instalacje radiokomunikacyjne, takie jak: − stacje bazowe telefonii komórkowej, − stacje radiowe i telewizyjne. Przebieg i rodzaj linii elektroenergetycznych przez teren gmin powiatu my ślenickiego determinowany jest rozmieszczeniem krajowych źródeł energii elektrycznej. Przez obszar powiatu przebiegaj ą sieci elektroenergetyczne średniego, niskiego i wysokiego napi ęcia. Najwi ększe znaczenie z punktu widzenia zdrowia i życia mieszka ńców powiatu maj ą sieci wysokiego napi ęcia. Corocznie sie ć energetyczna jest rozbudowywana, dobudowywane s ą nowe odcinki sieci napowietrznej linii energetycznej i stacje transformatorowe zarówno wysokiego jak i niskiego napi ęcia. Wynika to z ci ągłego rozwoju terenów miejskich i wiejskich, oraz zwi ązanej z tym potrzeby mieszka ńców do posiadania dost ępu do nieprzerwanych dostaw energii elektrycznej. Badania przeprowadzone w latach 2012 - 2015 przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie nie wykazały przekroczenia poziomów dopuszczalnych pól elektromagnetycznych w punktach pomiarowych.
Tabela 7 Wykaz niektórych punktów pomiarowych oraz średnie arytmetyczne zmierzonych warto ści skutecznych nat ęż eń pól elektrycznych w powiecie my ślenickim Średnia arytmetyczna zmierzonych warto ści skutecznych nat ęż eń pól elektrycznych promieniowania Lokalizacja punktu Lp. elektromagnetycznego dla zakresu 1 MHz- 1000 MHz [V/m] pomiarowego 2015 2014 2013 2012 1 Sułkowice <0,3 2 Pcim <0,3 3 My ślenice <0,3 4 Dobczyce <0,3 0,11 5 Jawornik <0,3 0,09 6 Wi śniowa 0,1 Źródło: Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych w 2015 roku w województwie małopolskim, WIO Ś w Krakowie 44
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
W punktach na terenie powiatu poziom pól nie przekraczał 0,1 V/m (przy 7,0 V/m warto ści dopuszczalnej). Najwy ższe warto ści odnotowano w 2012 r. tj. 0,11 V/m w miejscowo ści Dobczyce. Podkre śli ć nale ży, że w otoczeniu stacji bazowych telefonii komórkowych pole elektromagnetyczne o warto ściach granicznych wyst ępuj ą nie dalej ni ż kilkadziesi ąt metrów od samych anten i to na wysoko ści ich zainstalowania. W praktyce, w otoczeniu anten stacji bazowych GSM, znajduj ących si ę w miastach, pola o warto ściach wy ższych od dopuszczalnych nie wyst ępuj ą dalej ni ż 25 metrów od anten na wysoko ści zainstalowania tych anten.
2.4.3. Analiza SWOT Pola elektromagnetyczne MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Brak przekrocze ń dopuszczalnych poziomów promieniowania Brak mo żliwo ści obwarowa ń lokalizacyjnych dla instalacji elektromagnetycznego emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne w PZP Gmin SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Mo żliwa lokalizacja instalacji emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne w dowolnej lokalizacji Rozwój turystyczny i rekreacyjny Powiatu dzi ęki cennym przyrodniczo terenom Nieprecyzyjne prawo umo żliwiaj ące inwestorom niekontrolowane zwi ększanie liczby anten i ich mocy, bez konieczno ści uzyskiwania odpowiednich pozwole ń Źródło: opracowanie własne
2.5. Gospodarowanie wodami 2.5.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska MINIMALIZACJA SKUTKÓW WYST ĘPOWANIA NIEKORZYSTNYCH ZJAWISK ATMOSFERYCZNYCH I GEODYNAMICZNYCH
Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015
Konserwacja istniej ących zbiorników retencyjnych Zadanie realizowane przez MZMiUW w Krakowie w zakresie utrzymanie, eksploatacja i bie żą ca konserwacja urz ądze ń Bie żą ce utrzymanie urz ądze ń Ochrona przed powodzi ą i susz ą ochrony przeciwpowodziowej wraz z budowlami ochrony przeciwpowodziowej i towarzysz ącymi, konserwacja wałów przeciwpowodziowych cieków na potoku Głogoczówka, remont śluz wałowych na potoku Głogoczówka,
Na zlecenie Dyrektora RZGW w Krakowie w latach 2013- 2015 zrealizowany został projekt pn. „Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby”, w którym dokonano oceny Opracowanie 1 dokumentu Realizacja zapisów Dyrektywy istniej ącego zagro żenia oraz stanu zabezpieczenia dotycz ącego ochrony „Powodziowej” przeciwpowodziowego w zlewni oraz wskazano niezb ędne przeciwpowodziowej działania zmierzaj ące do zminimalizowania ewentualnych strat powodziowych.
Regulacja cieków wodnych z Budowa opasek brzegowych oraz umocnie ń potoku Regulacja cieku Głogoczówka na uwzgl ędnieniem małej retencji i Głogoczówka w km 6+500-9+500, 11+000-14+000 m. długo ści 6 km zasad ochrony przyrody Głogoczów, Krzyszkowice, gm. My ślenice
45
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Usuwanie szkód powodziowych na rzekach: remont mostu na rzece Krzyworzeka w ci ągu drogi gminnej Czasław-Raciechowice wraz z umocnieniem koryta oraz umocnieniem gruntów rzecznych, odbudowa mostu w ci ągu drogi gminnej Wi śniowa- Cyganówka w m. Wi śniowa, remont drogi gminnej Poznachowice Dolne-Grodzisko w Poznachowicach i Wi śniowej wraz z remontem przepustu, mostu, obustronnym umocnieniem koryta rzeki Krzyworzeka, Umacnianie brzegów na rzece Umacnianie brzegów potoków Krzyworzeka, potoku Rudnickim, przepływaj ących przez teren powiatu usuwanie szkód na potoku Rudnicki, potoku San regulacja potoku „San” na długo ści 53 mb w ramach realizacji zadania pn „Regulacja cieków wodnych”, odbudowa cieku komunalnego „San” (działki nr 910/7 obr.1, 1201/1,1201/7 obr.2) w My ślenicach w km 1+330-2+330, 829 obustronne umocnienie koryta rzeki „Krzyworzeka” w Wi śniowej i w Poznachowicach Dolnych, na terenie Gminy Dobczyce i Raciechowice
2.5.2. Ocena stanu aktualnego 2.5.2.1. Wody powierzchniowe Powiat My ślenicki w wi ększo ści znajduje si ę w obszarze hydrograficznym II rz ędu rzeki Raby, prawostronnego dopływu Wisły, w górnym odcinku tej rzeki. Na Rabie między My ślenicami a Dobczycami znajduje si ę Zbiornik Dobczycki, stanowi ący podstawowe źródło wody pitnej dla zaopatrzenia Krakowa. Raba przepływa przez środek Powiatu. Przecina gminy: Lubie ń, Pcim, My ślenice i Dobczyce. Dopływami rzeki Raby na terenie Powiatu s ą: • potok Tenczy ński w Lubniu • potok Krzczonówka w Pcimiu, • potok Kaczanka w Pcimiu, • potok Suszanka w Pcimiu, • potok Trzebu ńka w Stró ży, • potok Kobylak w My ślenicach, • potok Bysianka w My ślenicach, • potok Trzeme śnianka w Droginii, • potok Krzyworzeka, poni żej Zbiornika Dobczyckiego, w miejscowo ści Stadniki k/Dobczyc. Zachodnia cz ęść Powiatu odwadniana jest przez II-rzędow ą rzek ę Skawink ę wpadaj ącą do Wisły w okolicy Skawina. W górnym odcinku na terenie gminy Sułkowice rzeka nosi nazw ę Harbutówka. Dopływami Skawinki s ą: Głogoczówka, Sieprawianka, Go ścibia, Rudnik. Odwadniane do niej s ą obszary z terenów gminy Sułkowice, My ślenice. Pod wzgl ędem wód powierzchniowych zasoby powiatu mo żna okre śli ć jako zasobny ze wzgl ędu na górski charakter obszaru. Ilo ść cieków powierzchniowych jest du ża w stosunku do całego analizowanego terenu. Rzeki i potoki charakteryzuj ą si ę zmiennymi przepływami i maj ą charakter górski. Z powodu morfologii obszaru prowadz ą wody gł ęboko wci ętymi dolinami. Górski charakter zlewni rzek powoduje du ży wpływ warunków atmosferycznych na stan wód w ciekach. Najwy ższe wodostany obserwuje si ę na wiosn ę po roztopach oraz w okresie letnim w trakcie gwałtownych opadów. Najni ższy stan rzek obserwuje si ę w okresie letnich i jesiennych okresów suszy. Rzeki Raba i Głogoczówka umocnione s ą wałami przeciwpowodziowymi. Poza obszarami zabudowy mieszkaniowej potoki płyn ą naturalnymi korytami, gdzie brzegi zabezpieczone są głazami narzutowymi.
46
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Na terenie powiatu znajduje si ę Zbiornik Dobczycki (zwany równie ż Jeziorem Dobczyckim). Jest to sztuczny zbiornik na rzece Rabie, poło żony miedzy My ślenicami a Dobczycami. Wokół zbiornika istnieje strefa ochronna wód obejmuj ąca cze ść Powiatu. Główne funkcje jakie spełnia zbiornik to przede wszystkim źródło zasilania wód dla Krakowa w ilo ści 3,5 m 3/s. Jako zbiornik retencyjny ogranicza ryzyko powodzi redukuj ąc fale kulminacyjn ą o wielko ści 300 m 3/s. Dodatkowo jest źródłem energii z zaporowej elektrowni wodnej. Ogromna powierzchnia zbiornika oraz g ęsto zalesione brzegi nadaj ą mu charakter naturalnego jeziora. Długo ść jeziora wynosi ok. 8 km, szeroko ść średnio 1 km. Jest jednym z najwi ększych zbiorników wodnych w Polsce. Zabronione jest jakiekolwiek korzystanie z wody tego zbiornika (dla celów rekreacyjnych, gospodarczych, itp.). Na terenie gminy Sułkowice znajduje si ę Zbiornik Go ściba. Zlokalizowany jest na potoku Go ściba, będącym prawobrze żnym dopływem rzeki Skawinki (Harbutówka). Składa się z dwóch rozdzielonych zbiorników. Stanowi źródło zaopatrzenia w wod ę miasta Sułkowice. Cała zlewnia potoku oraz obszar wokół zbiornika posiada stref ę ochrony sanitarnej bezpo średniej lub po średniej.
2.5.2.2. Monitoring rzek na terenie powiatu Sposób oceny i klasyfikacji stanu wód powierzchniowych okre śla rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 22 pa ździernika 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jako ści dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2014 r. poz. 1482). Oprócz klasyfikacji stanu jednolitych cz ęś ci wód (jcw), czyli oddzielnych i znacz ących elementów wód powierzchniowych takich jak rzeka, cz ęść rzeki, zbiornik zaporowy itp., klasyfikacji jako ści wód dokonuje si ę te ż w poszczególnych punktach pomiarowo – kontrolnych (ppk). Na ocen ę stanu wód składa si ę klasyfikacja ich stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. W latach 2010 - 2015 na terenie powiatu my ślenickiego w ramach programu monitoringu wód płyn ących przeprowadzono badania rzek: Skawinka od Głogoczówki do uj ścia, Raba od Skomielnianki do Zbiornika Dobczyce. Krzczonówka, Zbiornik Dobczyce, Krzyworzeka, Raba od Zb. Dobczyce do uj ścia. Badania prowadzono w programie monitoringu diagnostycznego oraz monitoringu operacyjnego, które umo żliwiły dokonanie wst ępnych ocen: stanu ekologicznego, stanu chemicznego, stanu fizykochemicznego, stanu hydromorficznego, oceny przydatno ści do bytowania ryb oraz oceny podatno ści na eutrofizacj ę, oceny eutrofizacji ze źródeł komunalnych.
Tabela 8 Zestawienie klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego, stanu fizykochemicznego, stanu hydromorfologicznego, stanu biologicznego oraz stanu chemicznego rzek
stan / Nazwa stan Lp potencjał stan ocenianej jcw chemiczny ekologiczny Kod JCW JCW Kod pomiarowego pomiarowego niesyntetyczne niesyntetyczne Klasa elementów elementów Klasa elementów Klasa elementów Klasa fizykochemicznych fizykochemicznych hydromorfologicznych hydromorfologicznych Nazwa punku kontrolno- punku Nazwa zanieczyszczenia syntetyczne i i syntetyczne zanieczyszczenia Klasa elementów biologicznych elementów Klasa fizykochemicznych - specyficzne specyficzne - fizykochemicznych
IV Skawinka od PPD Skawinka- (fito 1 Głogoczówki II (twardo ść SŁABY ZŁY Skawina bent do uj ścia ogólna) os) PLRW2000192135699 PLRW2000192135699
47
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
stan / Nazwa stan Lp potencjał stan ocenianej jcw chemiczny ekologiczny Kod JCW JCW Kod pomiarowego pomiarowego niesyntetyczne niesyntetyczne Klasa elementów elementów Klasa elementów Klasa elementów Klasa fizykochemicznych fizykochemicznych hydromorfologicznych hydromorfologicznych Nazwa punku kontrolno- punku Nazwa zanieczyszczenia syntetyczne i i syntetyczne zanieczyszczenia Klasa elementów biologicznych elementów Klasa fizykochemicznych - specyficzne specyficzne - fizykochemicznych
Raba od Skomielnianki Raba-poni żej 2 II II II I DOBRY DOBRY DOBRY do Zbiornika My ślenic Dobczyce PLRW2000142138399 PLRW2000142138399
Krzczonówka - 3 Krzczonówka II II II DOBRY Krzczonów PLRW2000122138369 PLRW2000122138369
Zbiornik Zbiornik 4 Dobczyce - II II II I DOBRY DOBRY * DOBRY Dobczyce środek PLRW200002138599 PLRW200002138599
Krzyworzeka - Krzyworzeka II II I I DOBRY DOBRY DOBRY Czasław-Myto PLRW2000122138749 PLRW2000122138749
Raba od Zb. Raba - Uście Dobczyce do II II I II DOBRY DOBRY DOBRY Solne uj ścia PLRW20001921389999 PLRW20001921389999
Źródło: Ocena stanu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych na terenie województwa małopolskiego w 2015 r., WIO Ś w Krakowie
Analiza wyników bada ń, jako ści wód powierzchniowych w wybranych punktach monitoringowych wskazuje, i ż wody powierzchniowe przepływaj ące przez teren powiatu my ślenickiego posiadały wody dobrej jako ści (stan jednolitej cz ęś ci wód powierzchniowych – dobry). Jedynie w punkcie Skawinka od Głogoczówki do uj ścia stan okre ślono jako zły. Do elementów maj ących wpływ na zł ą jako ść wód powierzchniowych nale żą elementy fizykochemiczne (przekroczenia: twardo ść ogólna) oraz biologiczne (przekroczenia: fitobentos).
48
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Ponadto jednolite cz ęś ci wód powierzchniowych na terenie powiatu my ślenickiego poddano ocenie spełniania wymogów dla obszarów chronionych. Do kategorii niespełniaj ących wymogów oceny jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych nale ży: • Skawinka od Głogoczówki do uj ścia – nie spełniaj ą wymogów dla obszaru chronionego będącego jcw, przeznaczon ą do celów rekreacyjnych, w tym k ąpieliskowych – przyczyn ą jest zjawisko przyspieszonej eutrofizacji wywołanej antropogenicznie, wskazuj ące na mo żliwo ść zakwitu glonów, • Raba od Skomielnianki do Zbiornika Dobczyce. Krzczonówka, Zbiornik Dobczyce, Krzyworzeka, Raba od Zb. Dobczyce do uj ścia – spełniaj ą wymogi dla obszaru chronionego będącego jcw.
2.5.2.3. Wody podziemne Obszar powiatu myślenickiego nale ży do hydrogeologicznego XXIII Regionu Karpackiego i XXIII Podregionu Zewn ątrzkarpackiego. Wody podziemne wyst ępuj ą w utworach fliszowych i pokrywach czwartorz ędowych. Fliszowy poziom wodono śny zasilany jest opadami atmosferycznymi poprzez pokrywy zwietrzelinowe lub bezpo średnio na wychodniach poprzez system sp ęka ń i szczelin. Znaczny obszar wyst ępowania utworów fliszowych ma zwietrzeliny o grubo ści poni żej 2 m, a zatem uzna ć nale ży za praktycznie pozbawione pokrywy utworów czwartorz ędowych. Warunki kr ąż enia wód uzale żnione s ą głównie od g ęsto ści sp ęka ń i szczelinowato ści, w niewielkim za ś stopniu od porowato ści piaskowców. Z tego te ż wzgl ędu najlepsze warunki wodono śne maj ą stropowe partie utworów fliszowych do gł ęboko ści nieprzekraczaj ącej 50 - 60 m. Czynnikami polepszaj ącymi warunki hydrogeologiczne s ą: • ogólna prawidłowo ść w uło żeniu warstw, • wodono śno ść uskoków, • stało ść składu litologicznego, • zawodnienie pokryw zwietrzelinowych, • wysokie poło żenie i zró żnicowanie morfologiczne powierzchni. Wodono śno ść skał fliszowych jest generalnie niska i bardzo zróżnicowana przestrzennie. Gł ęboko ść wyst ępowania zwierciadła wody wynosi od 2 do 75 m. ppt. Zwierciadło nawiercone na gł ęboko ści do 30 m. jest najcz ęściej swobodne, poni żej ma charakter naporowy o ci śnieniu 100 - 700 kPa. Jego wahania wynosz ą od ok. 150 cm na stokach łagodnie nachylonych do ponad 800 cm w strefach wododziałowych. Kierunek spływu wód w utworach fliszowych jest zgodny z morfologi ą terenu, a zatem płyn ą one w kierunku doliny Raby lub lokalnie w kierunku dolin jej dopływów. Bardzo rozwini ęta powierzchnia morfologiczna terenu w otoczeniu doliny Raby (wci ęcia erozyjne) powoduje silne drenowanie górotworu i w konsekwencji pojawienie si ę du żej ilo ści źródeł. Źródła bazuj ące na warstwach magurskich s ą bardzo liczne (wska źnik krenologiczny 2,53 - 3,36). Moduł zasobów dyspozycyjnych dla osadów rzecznych doliny Raby i jej dopływów wynosi od 2 - 4 l/s/km 2, natomiast dla obszarów fliszowych ok. 2,15 l/s/km2. Średni moduł zasobów dyspozycyjnych dla całej strefy aktywnej wymiany wód wynosi od 2,8 - 3,21 l/s/km 2. Utwory czwartorz ędowe poziomu wodono śnego mo żna podzieli ć na dwie zró żnicowane pod wzgl ędem hydrogeologicznym grupy: • utwory żwirowo - piaszczyste dolin rzecznych o dobrej, cz ęsto zmiennej wodono śno ści, • utwory gliniasto - rumoszowe pokryw zboczowych o słabej wodono śno ści. Utwory piaszczysto - żwirowe dolin rzecznych wyst ępuj ą w dolinie Raby i wi ększych jej dopływów, tworz ąc warstw ę wodono śną zbudowan ą z osadów okruchowych, miejscami zaglinionych, lokalnie przykrytych nieci ągł ą warstw ą osadów słabo przepuszczalnych. 49
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Zwierciadło wody ma przewa żnie charakter swobodny, a tylko lokalnie w miejscu wyst ępowania pokryw słabo przepuszczalnych - lekko naporowy. Wyst ępuje na gł ęboko ści od 2 do 6 m ppt. Mi ąż szo ść warstwy wodono śnej jest zmienna i wynosi od 2 m w górnych odcinkach cieków do 10 m w dolinie Raby w okolicach My ślenic, średnio wynosi 2-5 m. Zasilanie wód tego poziomu odbywa si ę poprzez bezpo średnią infiltracj ę opadów atmosferycznych oraz w mniejszym stopniu poprzez spływ wód ze zboczy i odpływ z wy żej morfologicznie poło żonych utworów fliszowych. Osady zalegaj ą bezpo średnio na podło żu fliszowym i w zwi ązku z tym maj ą kontakt hydrauliczny z wodami podziemnymi wyst ępuj ącymi w tych utworach. Wyst ępuje wi ęź hydrauliczn ą z wodami powierzchniowymi, rzeki spełniaj ą rol ę drenuj ącą. Ujęcia wód tego horyzontu osi ągaj ą wydajno ść ok. 5 m 3/h, a w górnych odcinkach potoków < 2 m 3/h. Najwy ższe wydajno ści osi ągaj ą studnie wiercone w dolinie Raby poni żej My ślenic - do 20 m 3/h. W podobny sposób zmieniaj ą si ę wydajno ści jednostkowe uj ęć . Du ża cz ęś ci powiatu my ślenickiego znajduje si ę na terenie obszaru najwy ższej ochrony ONO Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP nr 443 Dolina r. Raba. Jest to niewielki dolinny zbiornik w o środku porowym, którego powierzchnia wynosi 59 km 2, a szacunkowe zasoby 11,50 tys. m 3/d. Średnia gł ęboko ść uj ęć wynosi ok. 8m. Wschodnia cz ęść Powiatu obejmuj ąca gmin ę Raciechowice znajduje si ę w obr ębie obszaru ONO zbiornika GZWP nr 442 Dolina r. Stradomki. Południowa cz ęść Powiatu (gm. Lubie ń) znajduje si ę na terenie GZWP nr 445 – Magura – Babia Góra. Wi ększa cz ęść tej gminy jest w zasi ęgu najwy ższej ochrony wód ONO zbiornika 445 i 443. Wody podziemne w utworach czwartorz ędowych zwi ązane s ą z dolinami rzecznymi.
2.5.2.4. Monitoring wód podziemnych Celem monitoringu jako ści wód podziemnych jest dostarczenie informacji o stanie chemicznym wód, śledzenie jego zmian oraz sygnalizacja zagro żeń, na potrzeby zarz ądzania zasobami wód podziemnych i oceny skuteczno ści podejmowanych działa ń ochronnych zwi ązanych z osi ągni ęciem dobrego stanu ekologicznego, okre ślonego przez Ramow ą Dyrektyw ę Wodn ą (RDW). Oceny stanu chemicznego w jednolitych cz ęś ciach wód (JCWPd) i w poszczególnych punktach badawczych dokonano w oparciu o Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych cz ęś ci wód podziemnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 85), które wyró żnia pi ęć klas jako ści wód: • klasa I – wody bardzo dobrej jako ści, • klasa II – wody dobrej jako ści, • klasa III – wody zadowalaj ącej jako ści, • klasa IV – wody niezadowalaj ącej jako ści, • klasa V – wody złej jako ści oraz dwa stany chemiczne wód ocenione na podstawie średniej warto ści poszczególnych wska źników ze wszystkich punktów zlokalizowanych w analizowanej JCWPd: • stan dobry (klasy I, II i III)), • stan słaby (klasy IV i V).
50
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Tabela 9 Zestawienie punktów badawczych wód podziemnych w sieci krajowej PIG w latach 2010 - 2014 Gł ęboko ść Użytkowanie Klasa wód Klasa wód Nr otworu Miejscowo ść Gmina Stratygrafia ww. strop terenu w 2010 r. w 2012 r. Ro śl. 387 Czasław Raciechowice K2 0 drzewiasta i - III krzewiasta Tereny 1864 Pcim Pcim Q 4 II III przemysłowe Źródło: WIO Ś w Krakowie
Ostatnie badania jako ści wód podziemnych na terenie powiatu my ślenickiego przeprowadzono w 2012 r. i otrzymały klas ę jako ści III. W 2010 r. w punkcie pomiarowym w Pcimie wody podziemne wykazywały lepsz ą jako ść tj. II klas ę. Przyczyn ą zmian z II klasy na III była temperatura wody.
2.5.2.5. Ochrona przed powodzi ą oraz skutkami suszy Według Prawa wodnego (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 469 z pó źn. zm.) powód ź rozumie si ę przez to czasowe pokrycie przez wod ę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wod ą, wywołane przez wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, z wył ączeniem pokrycia przez wod ę terenu wywołanego przez wezbranie wody w systemach kanalizacyjnych. Główne zagro żenie powodziowe jest wywoływane du żą pr ędko ści ą płyn ącej wody i jej energi ą, która powoduje niszczenia ci ęż kiej zabudowy koryt (opaski, mury, progi), a tak że budowli nad korytem rzek, takich jak kładki, przepusty, mosty i in. Przyczyną podtopie ń i powodzi s ą na ogół: • bardzo intensywne opady burzowe (okre ślane jako oberwanie chmury), obejmuj ące najcz ęś ciej niewielkie obszary o du żych nachyleniach zboczy, powoduj ące gwałtowne i krótkotrwałe (do kilku godzin) lokalne wezbrania wód, • opady rozlewne tj. trwaj ące kilka dni opady o wysokim nat ęż eniu (od kilkudziesi ęciu do 100 mm w ci ągu doby), obejmuj ące wi ększa cz ęść zlewni. Sie ć rzeczna powiatu my ślenickiego ma charakter zlewni górskich. Du że spadki terenów, niewielka powierzchnia zlewni cieków, mo że spowodowa ć gwałtowne wezbrania w przypadku nawalnych opadów lub roztopów pokrywy śnie żnej. Cz ęstym zjawiskiem s ą wezbrania opadowo – rozlewne. Ich przyczyn ą s ą najcz ęś ciej długotrwałe opady deszczu. Wezbrania te wyst ępuj ą na ogół od maja do wrze śnia, szczególnie w miesi ącach letnich. Rabę, jako rzek ę karpack ą, cechuje mała bezwładno ść hydrologiczna objawiaj ąca si ę cz ęstymi i znacznymi zmianami stanów wody. Przy wezbraniach opadowych, które mog ą zaistnie ć przy długotrwałych opadach deszczu, mo że nast ąpi ć znaczny przybór wody na rzece. Rzeki tylko cz ęś ciowo maj ą zabezpieczenia przeciwpowodziowe, przewa żnie w miejscach, gdzie zabudowa znajduje si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie koryta. Poza obszarami zabudowy rzeki mają naturalny charakter. Jednym ze zbiorników retencyjnych to Jezioro Dobczyckie w północnej cz ęś ci Powiatu. Zabezpiecza tereny tylko cz ęś ciowo znajduj ące si ę w granicach powiatu. Cz ęść cieków płynie szerokimi dolinami o płaskich dnach. Koryto rzeki jest mało zagł ębione (1-3 metry) Powoduje to, że na prawie całej szeroko ści istnieje terasa zalewowa. Najwi ększe problemy z podtopieniami wyst ępuj ą w miejscach złej lokalizacji budynków kubaturowych. Budynki znajduj ą si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie koryta, s ą podtapiane w przypadku pojawienia si ę wody Q 1% lub na linii zasi ęgu zalewu. Nadmiar wody przejmuje równie ż zbiornik Go ścibia w gminie Sułkowice. Zlokalizowany jest na potoku Go ściba, b ędącym prawobrze żnym dopływem rzeki Skawinki (Harbutówka). Zagro żenie stanowi ą równie ż małe cieki, a zwłaszcza zbyt małe światła niektórych przepustów, mostów drogowych, które
51
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
zwi ększaj ą mo żliwo ść zalewów. Dodatkowo wyst ąpienie wód z koryt powoduje zaleganie posuszu i śmieci w korytach i na brzegach cieków. Najwi ększe zagro żenie powodziowe stwarzaj ą nast ępuj ące rzeki: • Raba - okolice: Pcim - Łuczany a ż do Stró ży, My ślenice - Zarabie, Osieczany (w przypadku zagro żenia nale ży ewakuowa ć ok. 1000 osób z ok. 330 obiektów), • Krzczonówka - okolice: lewy brzeg rzeki w Krzczonowie (w przypadku zagro żenia nale ży ewakuowa ć ok. 30 osób z ok. 15 obiektów), • Trzebunka - okolice: Stró ża, Trzebunia (w przypadku zagro żenia nale ży ewakuowa ć ok. 40 osób z ok. 18 obiektów), • Głogoczówka okolice: Krzyszkowice, Głogoczów – nieopodal zakopianki (w przypadku zagro żenia nale ży ewakuowa ć ok. 65 osób z ok. 26 obiektów), • Krzyworzeka - okolice: Czasław, Stadniki (w przypadku zagro żenia ewakuowa ć ok. 21 osób z ok. 9 obiektów), • Lubie ńka - okolice: Lubie ń, Tenczyn (w przypadku zagro żenia nale ży ewakuowa ć ok.120 osób z ok. 42 obiektów) 2. Zgodnie z informacj ę z MZMiUW w Krakowie na terenie powiatu my ślenickiego tylko dwie rzeki posiadaj ą wały przeciwpowodziowe o ł ącznej długo ści 1,17 km: • rzeka Głogoczówka – prawy wał o długo ści 470 m i średniej wysoko ści 1,5-2 m w miejscowo ści Głogoczów, • rzeka Raba – prawy wał o długo ści 700 m i średniej wysoko ści 2-2,5 m w miejscowo ści Dobczyce. Wody istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa w powiecie my ślenickim obejmowały cieki na długo ści 144,154 km, w tym odcinków uregulowanych jest 24,586 km 3. Za działania zwi ązane z ochron ą przeciwpowodziow ą odpowiada, zgodnie z ustaw ą Prawo wodne, dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej (RZGW). RZWG s ą równie ż odpowiedzialne za prowadzenie działa ń informacyjnych i koordynacj ę w razie powodzi lub suszy na podległym terenie. W granicach powiatu my ślenickiego obowi ązuj ą dwa rodzaje dokumentów okre ślaj ących wymienione w ustawie Prawo wodne obszary szczególnego zagro żenia powodzi ą: • mapy zagro żenia powodziowego przekazane przez Prezesa KZGW, • opracowanie pn. „Wyznaczanie obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w zlewni Raby, jako integralny element studium ochrony przeciwpowodziowej” stanowi ące I etap studium ochrony przeciwpowodziowej, wykonane przez Dyrektora RZGW w Krakowie, obejmuj ące dopływy Raby tj.: Bysinka, Trzeme śnianka, Trzebu ńka, Kaczanka, Krzczonówka z Bogdanówk ą, Lubie ńka z Tenczynk ą, Skomielnianka z Jam ą, Potok Lubo ński, Suszanka, Krzyworzeka, Kasinka z Nied źwiadk ą i Stradomka. Dodatkowo na zlecenie Dyrektora RZGW w Krakowie w latach 2013-2015 zrealizowany został projekt pn. „Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby”, w którym dokonano oceny istniej ącego zagro żenia oraz stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego w zlewni oraz wskazano niezb ędne działania zmierzaj ące do zminimalizowania ewentualnych strat powodziowych. Wyniki zostały wykorzystane przez Wykonawc ę Planu Zarz ądzania Ryzykiem Powodziowym (PZRP) realizowanego na zlecenie Prezesa KZGW. Do chwili obecnej PZRP nie został zatwierdzony.
2 informacj ę z KP PSP My ślenice 3 informacj ę z MZMiUW w Krakowie stan na 31.12.2015 r. 52
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.5.3. Wpływ zmian klimatu na zasoby wodne, wra żliwo ść i adaptacja do zmian Dotychczasowe wyniki opracowa ń dotycz ące wpływu zmian klimatu na zasoby wodne w Polsce wskazuj ą, że przewidywany wpływ zmian klimatu na przepływy średnie roczne jest nieznaczny i ich wzrost nie powinien przekroczy ć 10%. Zim ą i wiosn ą przewidywany jest wzrost nat ęż enia przepływu dla wi ększo ści rzek w Europie, z wyj ątkiem rejonów Europy Południowej i Południowo-Wschodniej. Latem i jesieni ą prawdopodobnie zmniejszy si ę nat ęż enie przepływu w wi ększo ści krajów europejskich, poza Europ ą Północn ą i Północno-Wschodni ą. Zim ą dla wszystkich analizowanych polskich rzek tendencja zmian jest wzrostowa, natomiast w pozostałych sezonach widoczne jest zró żnicowanie kierunku zmian. Podobnie jak w przypadku liczby dni z pokrywa śnie żną, wszystkie modele prognozuj ą spadek maksymalnej rocznej warto ści zapasu wody w śniegu. Symulowane ró żnice tej warto ści pomi ędzy okresem 2021–2050 a 1971–2000 ró żni ą si ę na terenie kraju. Najwi ększe ró żnice s ą prognozowane w górach (Tatry, Sudety). Średnio pomi ędzy okresem 2071–2100 a okresem referencyjnym ró żnica ta wyniesie a ż 20 milimetrów. Najłagodniejsze zmiany s ą prognozowane dla rejonu Wrocławia, gdzie ró żnica wynosi 9 milimetrów. Jednym z najwa żniejszych parametrów okre ślaj ących jako ść wody jest st ęż enie tlenu rozpuszczonego w wodzie. Jest on ści śle powi ązany z temperatur ą wody i jego st ęż enia malej ą wraz ze wzrostem temperatury wody. Temperatura wody ma równie ż silny wpływ na zmiany siedlisk organizmów wodnych oraz zmiany w obiegu składników pokarmowych. Przeprowadzone symulacje wpływu zmian klimatu na temperatur ę wody na kilku wybranych rzekach wskazuj ą, że najwy ższe zmiany temperatury wody prognozowane s ą dla miesi ęcy wiosennych (kwiecie ń, maj) oraz w grudniu. Najwi ększe zmiany (do 4°C) symulowane s ą dla miesi ęcy wiosennych przez model oparty na średnich dobowych temperaturach powietrza.
53
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Rysunek 8 Zmiany całkowitych średnich rocznych wojewódzkich potrzeb wodnych w 2021-2050 Źródło: Opracowanie i wdro żenie Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu, Instytut Ochrony Środowiska – Pa ństwowy Instytut Badawczy, 2013
Rysunek 9 Zmiany całkowitych średnich rocznych wojewódzkich potrzeb wodnych w 2071-2100 Źródło: Opracowanie i wdro żenie Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu, Instytut Ochrony Środowiska – Pa ństwowy Instytut Badawczy, 2013 54
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Z rysunku powy żej wynika, że dla województwa małopolskiego zmiany całkowitych średnich rocznych potrzeb wodnych szacowanych dla dwóch okresów prognozowania nie przekraczaj ą podobnych potrzeb zarejestrowanych w okresie referencyjnym (1998-2010). Średnie z wielolecia całkowite wojewódzkie pobory referencyjne oraz całkowite potrzeby wodne prognozowane w dwóch okresach prognostycznych dla województwa małopolskiego wyniosły: • w roku referencyjnym (1998-2010) – 770,41 hm 3, • w okresie 2021-2050 w scenariuszu średnim 550,74 hm 3, • w okresie 2071-2100 w scenariuszu średnim 417,74 hm 3, Dostosowanie sektora gospodarki wodnej do ekstremalnych zjawisk pogodowych powinno uwzgl ędnia ć: • Wpisanie do prawa regulacji dotycz ących planowania przestrzennego, budownictwa, działań w rolnictwie wspomagaj ących proces adaptacji, a zarazem zapobiegaj ących powstawaniu zagro żeń dla społecze ństwa, gospodarki i środowiska. • Opracowanie i wdra żanie programów zwi ększania naturalnej i sztucznej retencji • wodnej maj ących na celu zwi ększanie pojemno ści retencyjnej zlewni w celu spowalniania spływu powierzchniowego oraz przywracanie dobrego stanu przyrodniczego ekosystemów wodnych i od wody zale żnych – zgodnie z dyrektywami UE: 2000/60/WE i 2007/60/WE. • Wykorzystanie analizy kosztów i korzy ści przy du żych inwestycjach zwi ązanych z gospodark ą wodn ą (analiza taka jest obowi ązkowa w projektach wspieranych ze środków UE), standaryzacja metod wyceny korzy ści z realizacji takich projektów. • Prowadzenie działa ń prewencyjnych przed powodzi ą, do których zalicza si ę wła ściw ą polityk ę przestrzennego zagospodarowania kraju i ograniczenie zabudowy obszarów zagro żonych powodziami: − wła ściwe projektowanie budynków zlokalizowanych w strefie zagro żenia powodziowego, − popraw ę zalesienia kraju i zabezpiecze ń przez osuwiskami b ędącymi skutkiem gwałtownych opadów; − budow ę obwałowa ń przeciwpowodziowych; − budow ę zbiorników retencyjnych, polderów (suchych zbiorników) oraz systemów małej retencji maj ących na celu ograniczenie gwałtownego odpływu wód powodziowych; − optymalizacj ę instrukcji gospodarowania wod ą na zbiornikach retencyjnych; − utrzymanie we wła ściwym stanie systemów melioracji rolnych, pozwalaj ących na bezpieczne odprowadzenie nadmiaru wód powodziowych; − w skrajnych przypadkach przesiedlanie ludno ści zamieszkuj ącej w strefie − wysokiego zagro żenia. • Wdra żanie działa ń przygotowawczych obejmuj ących: − budow ę informatycznych systemów wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami powodziowymi; − opracowanie planów post ępowania w trakcie powodzi zwi ązanych z zagro żeniami dla zdrowia i życia ludzkiego, ryzyka zakłóce ń w dostawie wody oraz energii elektrycznej czy powa żnych awarii przemysłowych; − realizacj ę Dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 pa ździernika 2007 roku w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarz ądzania nim, potocznie zwanej Dyrektyw ą Powodziow ą.
55
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.5.4. Analiza SWOT Gospodarowanie wodami MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Zaburzenie stosunków wodnych na niektórych obszarach Obni żanie si ę poziomu wód gruntowych Wystarczaj ące zasoby wód podziemnych Niedostateczna jako ść wód powierzchniowych Dobre zasoby wód powierzchniowych Niedostateczna jako ść wód podziemnych Regulacja rzek bez odpowiedniej analizy zagro żeń dla bioró żnorodno ści i wyst ępuj ących w nich gatunków zwierz ąt i ro ślin SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Okre ślenie map zagro żeń powodziowego (MZP) oraz map ryzyka Niedostateczne rozpoznanie niekorzystnych oddziaływa ń człowieka powodziowego (MRP) na środowisko (np. w zakresie zanieczyszcze ń obszarowych) Znaczne nakłady na inwestycj ą zwi ązane z ochron ą Wpływ zanieczyszcze ń spoza terenu powiatu na stan czysto ści wód przeciwpowodziow ą Źródło: opracowanie własne
2.6. Gospodarka wodno-ściekowa 2.6.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska POPRAWA GOSPODARKI WODNEJ
Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015
W okresie 2012-2015 powstało około 98,4 km sieci wodoci ągowej (wzrost 13% w porównaniu do 2012 r.), oraz sieci kanalizacji sanitarnej około 155,8 km (wzrost 30% w porównaniu do 2012 r.). W ramach prac nad gospodark ą wodno ściekow ą wybudowano, zmodernizowano lub zbudowano około 70 odcinków sieci wodoci ągowej, a tak że rozbudowano sie ć Powstało: kanalizacji sanitarnej na 95 odcinkach. Do ko ńca 2015 roku na inwestycje zwi ązane z sieci ą wodoci ągow ą i stacjami 155,8 km sieci kanalizacji uzdatniania wody, budow ą sieci kanalizacyjnej, sanitarnej Wyposa żenie w systemy kanalizacji modernizacj ą b ądź budow ą oczyszczalni ścieków 33 przydomowe oczyszczalnie zbiorczej i oczyszczalnie ścieków wydatkowano ponad 123 mln zł. Nie mo żna pomin ąć faktu, ścieków zgodnie z Krajowym Programem iż na terenach gmin gdzie nie opłacalny jest koszt budowy Oczyszczania Ścieków sieci kanalizacji sanitarnej, instaluj ę si ę przydomowe 17 zbiorników bezodpływowych oczyszczalnie ścieków. Poprawa jako ści wody pitnej 98,4 km sieci wodoci ągowej W 2012 r. na terenie powiatu my ślenickiego funkcjonowało około 18 313 szt. zbiorników bezodpływowych oraz 219 szt. 1 studnia gł ębinowa przydomowych oczyszczalni. Natomiast w 2015 r. liczba Zmodernizowano 2 stacje zbiorników bezodpływowych wynosiła 18 330 szt., uzdatniania wody przydomowych oczyszczalni ścieków 252 szt. Wykonanie studni gł ębinowej do zasilania uj ęć wody w gminie Wi śniowa Modernizacja i rozbudowa SUW w gminie Sułkowice Rozbudowa SUW w My ślenicach
Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Biertowicach do Dostosowanie istniej ących 3 oczyszczalni ścieków do wymogów przepustowo ści Q śrd 2 510 m /d Rozbudowa 2 oczyszczalni ustawowych (usuwanie fosforu oraz Rozbudowa i przebudowa oczyszczalni ścieków w ścieków azotu miejscowo ści Siepraw
56
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
57
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.6.2. Ocena stanu aktualnego 2.6.2.1. Zaopatrzenie w wod ę Charakterystyk ę zaopatrzenie w wod ę w gminach powiatu my ślenickiego sporz ądzono na podstawie danych uzyskanych z gmin, administratorów sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej, wła ścicieli uj ęć oraz SUW, Banku Danych Lokalnych. Stosunek ilo ści mieszka ńców podł ączonych do wodoci ągu do ogólnej liczy mieszka ńców (stopie ń zwodoci ągowania powiatu) wynosi 70% według stanu na koniec 2015 r. Porównuj ąc ten sam wska źnik z roku 2012 (60%), mo żna zauwa żyć wyra źny wzrost o ok. 10% . Obecnie na terenie powiatu istnieje ł ącznie 762 km długo ści sieci wodoci ągowej. W okresie lat 2012 – 2015 powstało około 98,4 km sieci wodoci ągowej.
780,0 762,3 760,0
740,0 720,6 720,0
700,0
680,0 671,2 663,9 660,0
640,0
620,0
600,0
580,0 2012 2013 2014 2015
Rysunek 10 Długo ść sieci wodoci ągowej na terenie powiatu my ślenickiego w latach 2012-2015 (km) Źródło: dane z gmin powiatu my ślenickiego, 2016
Podobnie sytuacja wygl ąda w przypadku liczby przył ączy wodoci ągowych na terenie powiatu my ślenickiego. Systematycznie co roku przybywa przył ączy do sieci wodoci ągowej, i tak w 2012 r. była to liczba 16 422 przył ączy. Natomiast w 2015 r. liczba ta wynosiła 17 980 przył ączy, co daje wzrost o 10%. W chwili obecnej nie wszyscy mieszka ńcy życz ą sobie podł ączenia do wodoci ągu, ze wzgl ędu na koszty, jakie pojawiaj ą si ę podczas korzystania z uj ęcia gminnego.
58
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
18500
17980 18000
17435 17500
17000 16783
16500 16422
16000
15500 2012 2013 2014 2015
Rysunek 11 Liczba przył ączy wodoci ągowych na terenie powiatu my ślenickiego (szt.) Źródło: dane z gmin powiatu my ślenickiego, 2016
Poni żej przedstawiono charakterystyk ę systemu zaopatrzenia mieszka ńców w wod ę przeznaczon ą do spo życia w poszczególnych gminach: Gmina Dobczyce – przez teren gminy Dobczyce przebiegaj ą trzy magistrale wodoci ągowe, prowadz ące wod ę z uj ęcia na zbiorniku do Krakowa poprzez Zakład Uzdatniania Wody poło żony na terenie miasta. Miasto zaopatrywane jest za po średnictwem dwóch niezale żnych magistrali bezpo średnio z Zakładu Uzdatniania Wody MPWiK Kraków. Takie rozwi ązanie zwi ększa pewno ść ci ągło ści zaopatrzenia w wod ę miasta Dobczyce wraz ze stref ą przemysłow ą. Dodatkowym źródłem zaopatrzenia mieszka ńców w wod ę s ą 4 studnie gł ębinowe zlokalizowane w Dziekanowicach i Winiarach zaopatruj ące w wod ę wodoci ąg Dziekanowice i Skrzynka. Gmina My ślenice – głównym źródłem zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców gminy jest rzeka Raba oraz wody podziemne poziomu czwartorz ędowego rzadziej fliszowego. Na terenie gminy funkcjonuj ą trzy stacje uzdatniania wody: SUW w My ślenicach, SUW w Krzyszkowicach, SUW w Drogini, które obsługuj ą nast ępuj ące miejscowo ści: My ślenice, Osieczany, Droginia, Ł ęki, Głogoczów, B ęczarka, Jawornik, Krzyszkowice i Polanka. Administrowaniem i obsług ą sieci wodoci ągowej zajmuj ę si ę Miejski Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w My ślenicach. Gmina Sułkowice – na terenie gminy znajduje si ę uj ęcie wody powierzchniowej SUW Go ścibia - Qśrd- 1208m 3/dob ę, studnia gł ębinowa Krzywaczka wydajno ść 1,8m 3/godz., ponadto gmina zasilana jest w dwóch miejscowo ściach z wodoci ągu my ślenickiego z Jawornika 280m 3/dob ę, w Krzywaczce 360m 3/dob ę. Uj ęcie powierzchniowe i studnia gł ębinowa posiadaj ą strefy ochrony po średniej i bezpo średniej. SUW Go ściba obsługuje miejscowo ści: Sułkowice, Krzywaczka Rudnik, Biertowice. Gmina Lubie ń – główne źródło wody pitnej dla Gminy stanowi ą źródła oraz wody podziemne poziomów wodono śnych wyst ępuj ących w utworach czwartorz ędowych i magurskich, lub wody powierzchniowe lokalnych potoków. Na terenie Gminy Lubie ń działaj ą cztery wodoci ągi lokalne wybudowane w ramach specjalnie do tego celu powołanych tzw. spółek wodoci ągowych o uregulowanym statusie prawnym, z dokonanym wpisem do ksi ęgi wodnej byłego województwa nowos ądeckiego: • Wodoci ąg „Wierchownia” w Lubniu, dla którego źródłem wody s ą dwa uj ęcia: uj ęcie wodne wraz ze zbiornikiem wyrównawczym oraz ujęcie na potoku bez nazwy, wypływaj ącym spod góry Szczebel z chlorowni ą i zbiornikiem wyrównawczym. Wodoci ąg swym zasi ęgiem obsługuje około 120 zabudowa ń oraz szkoł ę i o środek zdrowia,
59
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
• Wodoci ąg „Pod Lip ą” w Lubniu pracuje w oparciu o uj ęcie wody ze źródeł. Wodoci ąg zaopatruje w wod ę około 100 budynków mieszkalnych oraz Urz ąd Gminy, Kompleks handlowo - usługowy, poczt ę, posterunek policji, przedszkole, Zespół Szkół Ogólnokształc ących i Zawodowych, • Wodoci ąg „Centrum” w Skomielnej Białej oparty na uj ęciu źródła, ze zbiornikiem pocz ątkowym oraz zbiornikiem wyrównawczym o pojemno ści V=50m 3. Zaopatruje w wod ę około 90 budynków oraz szkoł ę, przedszkole, o środek zdrowia, OSP, sklepy, zakład produkcji tarcz ściernych „3 M Poland”, • Wodoci ąg „Za Gór ą” w Skomielnej Białej, pracuj ący w oparciu o uj ęcie wody z dwóch źródeł i zaopatruj ący w wod ę około 110 budynków. Gmina Pcim – gmina głównie korzysta ze studni kopanych oraz studni wierconych. Uj ęcie wody 3 znajduje si ę na wodoci ągu komunalnym w Pcimiu stref ą ochronn ą bezpośredni ą - Qmax.dob. 186 m na 3 dob ę, Q max . 7,75m na godzin ę. Gmina Raciechowice – na terenie gminy znajduje si ę jedno uj ęcie wody podziemnej, składaj ące si ę z 3 studni o wydajno ści 30 m 3/h, W gminie znajduje si ę jedna stacja uzdatniania w Raciechowicach, która obsługuje miejscowo ści: Raciechowice, Komorniki, Krzyworzeka, Gruszów, Mierze ń, Kwapinka. Gmina Siepraw – na terenie gminy nie ma uj ęć wód podziemnych, gmina zaopatrywana jest w wod ę ze Zbiornika Dobczyckiego. Jest to woda o zadawalaj ącej jako ści. Lokalne zasoby wód powierzchniowych są niewielkie. Gmina Tokarnia – źródłem zaopatrzenia w wod ę mieszka ńców Gminy s ą wodoci ągi lokalne, obejmuj ące zasi ęgiem obsługi od kilku do kilkunastu rzadziej kilkudziesi ęciu u żytkowników, wybudowane we własnym zakresie przez zainteresowanych lub prywatne spółki. Uj ęcie wody dla tych wodoci ągów stanowi ą źródła grawitacyjne, zst ępuj ące o szczelinowym charakterze wód kr ąż enia, lub studnie kopane wykonane na stoku lub zboczu powy żej gospodarstwa, rzadziej uj ęcia wód powierzchniowych potoków. Ewidencj ą gminy obj ęte s ą uj ęcia eksploatowane w oparciu o pozwolenia wodno-prawne tj.: • uj ęcie studzienne przy Urz ędzie Gminy w Tokarni, o zasobach eksploatacyjnych okre ślonych w wielko ści Qe = 1,55 m 3/h, • uj ęcie studzienne przy Gminnym O środku Kultury w Skomielnej Czarnej o zasobach Qe = 0,71 m3/h, • uj ęcie przy Szkole Podstawowej w Krzczonowie o wydajności Q = 3 m 3/h (pozwolenie z 2001 roku); oraz uj ęcie powierzchniowe na potoku Gro ń b ędące źródłem wody dla wodoci ągu zaopatruj ącego w wod ę budynki: Urz ędu Gminy, Biblioteki, Dworek „Tokarnia" (tj przedszkole ), O środek Zdrowia, Szkoła Podstawowa nr 1, oraz budynek wielorodzinny w Tokarni nr. 454 (wspólnota mieszkaniowa). Gmina Wi śniowa – woda dostarczana jest z uj ęć wód powierzchniowych i podziemnych; uj ęcia powierzchniowe – na potoku „Na Padoły” w Wi śniowej, na potoku Lipnik, wypływaj ącym spod góry Lubomir i góry Łysina, na potoku Smarkawa w Kobielniku. Uj ęcia podziemne – w m. Wi śniowa – Mi ędzy Górami jedna studnia gł ębinowa (W-4), w m. W ęglówka uj ęcie Lubomir. W gminie znajduj ą si ę 4 stacje uzdatniania w miejscowo ściach: Wi śniowa, Kobielnik i 2 SUW w Lipnikach, obsługuj ą miejscowo ści: Wi śniowa, Kobielnik, Lipnik, Poznachowice Dolne.
Jako ść wody przeznaczonej do spo życia na terenie powiatu my ślenickiego Pa ństwowa Inspekcja Sanitarna na terenie powiatu my ślenickiego prowadzi nadzór nad jako ści ą wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1412) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 139) . Wymagania jakim powinna odpowiada ć jako ść wody, sposób oceny jej przydatno ści do spo życia oraz sprawowanie nad ni ą nadzoru okre śla rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia13 listopada 2015 r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1989).
60
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Na terenie powiatu my ślenickiego w 2015 r., czynne były 32 wodoci ągi publiczne, z czego wszystkie zostały skontrolowane przez Pa ństwow ą Inspekcje Sanitarn ą. W wyniku kontroli stwierdzono i ż 28 wodoci ągów odpowiada wymaganiom. Oceniaj ąc jako ść wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi, dostarczanej przez wodoci ągi publiczne stwierdzono, że w bie żą cym roku, podobnie jak w roku ubiegłym, odnotowywano jedynie przekroczenia mniej istotnych dla bezpiecze ństwa zdrowotnego wska źników jako ści wody, takich jak: m ętno ść , zawarto ść amoniaku, manganu i żelaza. Ogółem, w 2015 r. w powiecie, nara żonych na spo życie wody o niewła ściwej jako ści sanitarnej było 4,5 tys. ludzi 4.
2.6.2.2. Odbiór ścieków Stopie ń wyposa żenia powiatu my ślenickiego w sie ć kanalizacji sanitarnej jest stosunkowo dobry - łączna długo ść wraz z przył ączami, wynosi 671 km. Sieci ą kanalizacyjn ą obj ętych jest ok. 51,3% mieszka ńców powiatu. Dla porównania w 2012 r. sieci ą kanalizacyjn ą było obj ętych 37,3%.
800,0
700,0 670,8 632,8
600,0 515,5 500,0 427,1 400,0
300,0
200,0
100,0
0,0 2012 2013 2014 2015 Rysunek 12 Długo ść sieci kanalizacji na terenie powiatu my ślenickiego (km) Źródło: dane z gmin powiatu my ślenickiego, 2016
Długo ść sieci kanalizacyjnej w 2012 roku to 427 km, a korzystało z niej ponad 45 tys. osób. W 2015 r. długo ść sieci kanalizacyjnej wynosiła ju ż 671 km i podł ączonych było około 64 tys. mieszka ńców. Aktualnie na terenie powiatu funkcjonuje 9 komunalnych oczyszczalni ścieków: • Gmina Dobczyce – mechanicznobiologiczna, obsługuj ę miejscowo ści Dobczyce, Brz ączowice, cz ęść Stojowic, cz ęść Zakliczyna. Wydajno ść 2800 m 3/dob ę. Odbiornik rzeka Raba, • Gmina My ślenice: − mechanicznobiologiczna, obsługuj ę miejscowo ści My ślenice, Droginia, Ł ęki, Trzeme śnia, Por ęba, Zasa ń, Osieczany, Bysina. Wydajno ść 11 000 m 3/ dob ę. Odbiornik rzeka Raba, − mechanicznobiologiczna, obsługuje miejscowo ści Krzyszkowice, Głogoczów. Wydajno ść 2100 m 3/dob ę. • Gmina Pcim – biologiczna. Wydajno ść 433 m3/ dob ę. Odbiornik potok bez nazwy • Gmina Raciechowice – mechanicznobiologiczna. Wydajno ść 250 m 3/ dob ę. Odbiornik potok Przywodnica,
4 Stan sanitarny województwa małopolskiego w 2015 roku, WSSE Kraków 61
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
• Gmina Siepraw – przepływowa mechanicznobiologiczna, obsługuj ę cz ęś ciowo Siepraw i Zakliczyn. Wydajno ść 300 m 3/ dob ę. Odbiornik potok Sieprawka, • Gmina Sułkowice – mechanicznobiologiczna, obsługuj ę miejscowo ści Sułkowice, Biertowice, Rudnik. Wydajno ść 625 m 3/ dob ę. Odbiornik rzeka Skawinka za po średnictwem rowu melioracyjnego bez nazwy, • Gmina Tokarnia – mechanicznobiologiczna, obsługuj ę część Tokarni, Skomielnej Czarnej. Wydajno ść 180 m3/ dob ę. Odbiornik potok Krzczonówka, • Gmina Wi śniowa – mechanicznobiologiczna, obsługuj ę miejscowo ści Wi śniowa, Węgłowko Wydajno ść 315 m3/ dob ę. Odbiornik potok Krzyworzeka. Istotnym zagro żeniem środowiska wodnego s ą ścieki bytowo-gospodarcze, które powstaj ą na terenach wiejskich i nie s ą odprowadzane sieci ą kanalizacyjn ą. Zgodnie z ustaw ą z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r., poz. 239 z pó źn. zm.) oraz ustaw ą z dnia 13 wrze śnia 1996 roku o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. z 2016 r., poz. 250), zaopatrzenie ludno ści w wod ę i odprowadzanie ścieków jest zadaniem gminy. Wła ściciel nieruchomo ści zapewnia utrzymanie czysto ści i porz ądku przez przył ączenie nieruchomo ści do istniej ącej sieci kanalizacyjnej. W przypadku, gdy budowa sieci jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, to wyposa żenie nieruchomo ści w zbiornik bezodpływowy nieczysto ści ciekłych lub uruchomienie przydomowej oczyszczalni ścieków bytowych zapewnia wła ściciel nieruchomo ści. Przył ączenie nieruchomo ści do sieci kanalizacyjnej nie jest obowi ązkowe, je żeli przydomowa oczyszczalnia ścieków spełnia wymagania okre ślone w odpowiednich przepisach. W 2012 r. na terenie powiatu my ślenickiego funkcjonowało około 18 313 szt. zbiorników bezodpływowych oraz 219 szt. przydomowych oczyszczalni. Natomiast w 2015 r. liczba zbiorników bezodpływowych wynosiła 18 330 szt., przydomowych oczyszczalni ścieków 252 szt. Zadania w gospodarce ściekowej wynikaj ą ze zobowi ąza ń mi ędzynarodowych Polski (stanowisko negocjacyjne w negocjacjach z UE w sprawie wdra żania Dyrektywy 91/271/EWG) i zapisów Prawa Wodnego oraz aktualnego stanu gospodarki ściekowej. Działania inwestycyjne wyznacza tak że Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Do ko ńca 2010 r. powinny zosta ć osi ągni ęte nast ępuj ące cele: • wyposa żenie aglomeracji powy żej 100 000 RLM w oczyszczalnie ścieków z podwy ższonym usuwaniem biogenów do warto ści nieprzekraczalnych 10 mg N/dm 3 i 1 mg P/dm 3 oraz niezb ędna modernizacja i rozbudowa istniej ącej w tych aglomeracjach sieci kanalizacyjnej, • wyposa żenie aglomeracji o wielko ści 15 000 - 100 000 RLM w biologiczne oczyszczalnie ścieków z podwy ższonym usuwaniem biogenów, • wyposa żenie aglomeracji o wielko ści 2 000 – 15 000 RLM w biologiczne oczyszczalnie ścieków z podwy ższonym usuwaniem biogenów, • wyposa żenie zakładów sektora rolno-spo żywczego w oczyszczalnie ścieków zapewniaj ące osi ągni ęcie wprowadzonych standardów emisji zanieczyszcze ń. Ponadto dla potrzeb wypełnienia pozostałych wymaga ń dyrektywy 91/271/EWG opracowano: Program wyposa żenia zakładów przemysłu rolno-spo żywczego o wielko ści 4000 RLM, odprowadzaj ących ścieki bezpo średnio do wód, w urz ądzenia zapewniaj ące wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód oraz Program wyposa żenia w oczyszczalnie ścieków aglomeracji < 2 000 RLM, posiadaj ących w dniu przyst ąpienia Polski systemy kanalizacji sanitarnej. 21 kwietnia 2016 r. Rada Ministrów przyj ęła aktualizacj ę Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych 2015 (IVAKPO ŚK). Przyj ęta przez rz ąd aktualizacja zawiera list ę zada ń zaplanowanych przez samorz ądy do realizacji w latach 2015-2021. AKPO ŚK2015 dotyczy 1502 aglomeracji (38 mln RLM), w których zlokalizowanych jest 1643 oczyszczalni ścieków komunalnych. Aglomeracje uj ęte w aktualizacji zostały podzielone na priorytety według znaczenia inwestycji oraz pilno ści zapewnienia środków. Z przedstawionych przez aglomeracje zamierze ń inwestycyjnych wynika, że w ramach czwartej aktualizacji planowane jest wybudowanie 119 nowych oczyszczalni ścieków oraz przeprowadzenie innych inwestycji na 985 oczyszczalniach. Ponadto, nale ży przeprowadzi ć dodatkowe prace wynikaj ące ze zmian prawnych obejmuj ące 187 oczyszczalni w 157 aglomeracjach. Planowane
62
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
jest równie ż wybudowanie 21 780,8 km nowej sieci kanalizacyjnej oraz zmodernizowanie 4 193,6 km sieci. Po zako ńczeniu wszystkich inwestycji RLM korzystaj ących z sieci kanalizacyjnej b ędzie wynosiło 36 454 505, co stanowi 95,9% całego RLM. Natomiast potrzeby finansowe na realizacj ę ww. przedsi ęwzi ęć wynosz ą razem 29,91 mld zł. Zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych na terenie powiatu wyznaczono 7 aglomeracji, w skład, której wchodz ą: Dobczyce Centrum (gmina Dobczyce, Siepraw), My ślenice (gmina My ślenice), Siepraw (gmina Siepraw), Sułkowice (gmina Sułkowice), Wi śniowa (gmina Wi śniowa), Tokarnia (gmina Tokarnia), Lubie ń-Pcim (gmina Lubie ń oraz Pcim) o ł ącznej równowa żnej liczbie mieszka ńców aglomeracji 136 897 RLM. Zgodnie z założeniami KPO ŚK z 2003 r. w terminie do ko ńca 2015 r. w aglomeracji powinny zosta ć spełnione trzy warunki tj.: • Dobczyce Centrum Nazwa projektu w ramach którego realizowana jest inwestycja w zakresie sieci kanalizacyjnych w 2015 r.: „Uporz ądkowanie gospodarki ściekowej na terenie Gminy Dobczyce i Siepraw wokół Zalewu Dobczyckiego” − WARUNEK I (wydajno ść ) – spełniony, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – spełniony, − WARUNEK III (%RLM sie ć) – spełniony. • My ślenice Nazwa projektu w ramach którego realizowana jest inwestycja w zakresie sieci kanalizacyjnych w 2015 r.: „Czysta woda dla Krakowa” – uporz ądkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy My ślenice − WARUNEK I (wydajno ść ) – spełniony, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – spełniony, − WARUNEK III (%RLM sieć) – spełniony. • Siepraw − WARUNEK I (wydajno ść ) – niespełniony, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – spełniony, − WARUNEK III (%RLM sie ć) – spełniony. • Sułkowice Nazwa projektu w ramach którego realizowana jest inwestycja w zakresie sieci kanalizacyjnych w 2015 r.: „Program zaopatrzenia w wod ę oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków w Gminie Sułkowice cz ęść I” − WARUNEK I (wydajno ść ) – spełniony, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – spełniony, − WARUNEK III (%RLM sie ć) – niespełniony, zmiana statusu po realizacji projektu. • Wi śniowa − WARUNEK I (wydajno ść ) – niespełniony, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – niespełniony, − WARUNEK III (%RLM sie ć) – niespełniony. • Tokarnia − WARUNEK I (wydajno ść ) – niespełniony, zmiana statusu po realizacji inwestycji, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – spełniony, − WARUNEK III (%RLM sie ć) – niespełniony, zmiana statusu po realizacji inwestycji, • Lubie ń-Pcim: − WARUNEK I (wydajno ść ) – niespełniony, zmiana statusu po realizacji inwestycji, − WARUNEK II (standardy oczyszczania) – spełniony, − WARUNEK III (%RLM sie ć) – niespełniony, zmiana statusu po realizacji inwestycji, Bior ąc jednak pod uwag ę interpretacj ę Komisji Europejskiej nale ży tak planowa ć granice aglomeracji, aby w jak najwi ększym stopniu cały produkowany przez aglomeracj ę ładunek ścieków był zbierany sieci ą kanalizacyjn ą i odprowadzany na oczyszczalni ę ścieków. Dlatego te ż, w aglomeracjach uj ętych 63
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
w KPO ŚK powinien zosta ć osi ągni ęty blisko 100% poziom obsługi zbiorczymi systemami kanalizacyjnymi (%RLM korzystaj ących z systemu kanalizacyjnego). Pozostała ludno ść aglomeracji nieobsługiwana przez zbiorcze systemy kanalizacyjne b ędzie natomiast korzysta ć z innych systemów oczyszczania ścieków. Oznacza to, że cały ładunek zanieczyszcze ń powstaj ących w aglomeracji powinien by ć, bowiem doprowadzany do oczyszczalni obsługuj ącej aglomeracj ę b ądź usuwany w innych systemach oczyszczania ścieków (pojedyncze systemy lub inne wła ściwe systemy), które powinny zapewni ć ten sam poziom ochrony środowiska. Ka żdy przypadek stosowania systemów indywidualnych do odprowadzania b ądź odprowadzania i oczyszczania ścieków z terenu aglomeracji wymaga ć b ędzie szczegółowych wyja śnie ń. W ka żdym wypadku jednak oczyszczalnia obsługuj ąca aglomeracj ę powinna by ć przystosowana do usuwania 100 % ładunku zanieczyszcze ń powstaj ących w aglomeracji.
64
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.6.3. Analiza SWOT Gospodarka wodno ściekowa MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Brak skanalizowania terenów wiejskich Nowoczesne oczyszczalnie ścieków Brak kanalizacji deszczowych na terenach zurbanizowanych Pomoc samorz ądów w finansowaniu przydomowych oczyszczalni ścieków Rzadko wywo żone zbiorniki na fekalia w terenach gdzie brak kanalizacji – zanieczyszczenie gleb i wód SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Integracja z UE i wpływ środków pomocowych, Niedostateczne rozpoznanie niekorzystnych oddziaływa ń człowieka Regulacje ogólnokrajowe i mi ędzynarodowe zobowi ązuj ące do na środowisko (np. W zakresie zanieczyszcze ń obszarowych) podniesienia jako ści środowiska Niedostateczna pula środków finansowych Źródło: opracowanie własne
2.7. Zasoby geologiczne 2.7.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś (dotyczy zasobów geologicznych i gleb) Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska OCHRONA GLEB I ZASOBÓW SUROWCÓW MINERALNYCH
Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015
Likwidacja dzikich wysypisk śmieci w gminie Dobczyce (4 szt.), w gminie My ślenice (1 szt.) i Pcim (1 szt.) Likwidacja 6 dzikich wysypisk Systemowa realizacja monitoringu Badanie jako ści gleb na terenach u żytkowanych rolniczo w ekologicznego gleby i ziemi Badania jako ści gleb w czterech gminie My ślenice, Raciechowice, Sułkowice i Tokarnia gminach
Przeniesienie koncesji na eksploatacj ę kopaliny pospolitej, tj. piaskowca lgockiego ze zło ża „BYSINA” Przeniesienie koncesji na eksploatacj ę kopaliny pospolitej, Eksploatacji złó ż kopalin z tj. piaskowca magurskiego ze zło ża „Tenczyn-Lubie ń” 3 koncesje, w tym dwie dotyczyły uwzgl ędnieniem zasady racjonalnej przeniesienia i jedna udzielenia gospodarki Udzielenie koncesji na eksploatacj ę piaskowców magurskich koncesji nowej ze zło ża „TENCZYN-LUBIE Ń II” W 2015 r. pozwole ń w zakresie kopalin (geologii ) Starosta nie wydawał
Rekultywacja obszaru górniczego „Czasław-Zachód” ustanowionego na okoliczno ść eksploatacji zło ża piaskowców istebnia ńskich w miejscowo ści Czasław, gmina Rekultywacja terenów po Raciechowice 2 rekultywacje terenów eksploatacji wydobywczej Rekultywacja Obszaru Górniczego „Polanka” poeksploatacyjnych ustanowionego na okoliczno ść eksploatacji surowców ilastych dla ceramiki budowlanej – działki w miejscowo ści Krzyszkowice, gmina My ślenice
65
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.7.2. Ocena stanu aktualnego Zło ża surowców przedstawiaj ą naturalne skupienia kopalin, których wydobycie mo że przynie ść korzy ść gospodarcz ą. S ą rozmieszczone nierównomiernie w przyrodzie, a ich wyst ępowanie i mo żliwo ść wykorzystania zale żą w du żej mierze od budowy geologicznej. Ogólna klasyfikacja złó ż według mo żliwo ści ich zastosowania przedstawia si ę nast ępuj ąco: surowce energetyczne, metaliczne, chemiczne oraz inne skalne. Zasady poszukiwania, dokumentowania oraz korzystania z kopalin regulowane s ą przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2016 r., poz. 1131). W ustawie tej rozstrzygni ęto spraw ę własno ści złó ż kopalin oraz uregulowano problem ochrony zasobów poprzez wymóg ujmowania ich w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz obowi ązek kompleksowego i racjonalnego wykorzystania kopalin. Dla prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody (mi ędzy innymi kopalinami) ustala si ę w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego szczególne warunki zagospodarowania terenów. Podj ęcie działalno ści w zakresie wydobywania kopalin jest uzale żnione od uzyskania koncesji oraz od odpowiednich zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Powiat my ślenicki nie jest zasobny w surowce naturalne. Istniej ące zło ża kopalin s ą stosunkowo słabo wykorzystywane i nie wystarczaj ąco rozpoznane. Nie planuje si ę w przyszło ści zwi ększenia eksploatacji złó ż. Główne wydobycie zwi ązane jest z rynkiem lokalnym, eksploatowanym przez miejscow ą ludno ść dla potrzeb budownictwa. Zwi ększenie wydobycia surowców na szersz ą skale jest nieopłacalne i mo że przynie ść du że szkody dla środowiska i krajobrazu. Główne surowce spotykane na terenie powiatu to: kruszywo naturalne (piaski, żwiry), surowce ilaste, kopaliny skalne (piaskowce). Istniej ą nieliczne wyrobiska żwiru w dolinach rzek, głównie Raby. S ą one najcz ęś ciej eksploatowany na mał ą skal ę, głównie przez miejscow ą ludno ść jako surowiec budowlany. Przewa żaj ą żwiry średnio i gruboziarniste z du żą ilo ści ą otoczaków. W przeszło ści wydobywane były w Beskidach Zachodnich na niewielk ą skale piaskowce magurskie, inoceramowe, ci ęż kowickie. Najbardziej rozpowszechnione są piaskowce kredy oraz trzeciorz ędowe. Zgodnie z „Bilansem zasobów złó ż kopalni w Polsce wg stanu na 31.12.2015 r.” (PIG PIB, Warszawa 2015 r.), w powiecie my ślenickim zostało ł ącznie udokumentowanych 19 złó ż kopalin, w tym udzielonych było 10 koncesji na wydobywanie kopalin ze złó ż, z czego dla 9 złó ż organem koncesyjnym jest Starosta My ślenicki a dla 1 Marszałek Województwa Małopolskiego. Zło ża eksploatowane były z przeznaczeniem kopalin na skalne (6 koncesji), kruszywo naturalne (5 koncesji).
Tabela 10 Bilansu zasobów złó ż kopalin na terenie powiatu my ślenickiego
Zasoby geologiczne Wydobycie L.p. Nazwa zło ża Kopalina Stan zagospodarowania razem (tys. Mg) (tys. Mg)
kamienie łamane i 1 Bysina bloczne eksploatowane 1 023 25 (piaskowiec)
kamienie łamane i 2 Bysina 1 bloczne eksploatowane 621 10 (piaskowiec)
kamienie łamane i 3 Bysina 2 bloczne eksploatowane 768 5 (piaskowiec)
66
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
kamienie łamane i 4 Bysina 3 bloczne eksploatowane 385 11 (piaskowiec)
kamienie łamane i zło że zagospodarowane, 5 Czasław bloczne 557 eksploatowane okresowo (piaskowiec)
kamienie łamane i zło że z którego 6 Czasław - Zachód bloczne wydobycie zostało 123 (piaskowiec) zaniechane
kamienie łamane i zło że o zasobach 7 Harbutowice bloczne 47 980 rozpoznanych wst ępnie (piaskowiec)
kamienie łamane i zło że o zasobach Harbutowice- 8 bloczne rozpoznanych 1 172 Kamieniołom (piaskowiec) szczegółowo
kamienie łamane i zło że o zasobach 9 Krzeczów bloczne rozpoznanych 652 (piaskowiec) szczegółowo
kamienie łamane i 10 Tenczyn Górny bloczne eksploatowane 11 571 106 (piaskowiec)
kamienie łamane i 11 Tenczyn Lubie ń I bloczne eksploatowane 381 1 (piaskowiec)
kamienie łamane i 12 Tenczyn Lubie ń bloczne eksploatowane 148 2 (piaskowiec)
kamienie łamane i 13 Tenczyn Lubie ń II bloczne eksploatowane 1100 7 (piaskowiec)
zło że o zasobach 14 Dobczyce-Betoniarnia piaski i żwiry rozpoznanych 149 szczegółowo
zło że o zasobach 15 Dobczyce/1992/ piaski i żwiry rozpoznanych 1 498 szczegółowo
zło że zagospodarowane, 16 Lubie ń piaski i żwiry 47 eksploatowane okresowo
17 Lubie ń-Dwór piaski i żwiry eksploatowane 86 1
zło że o zasobach 18 Stadniki piaski i żwiry rozpoznanych 1 234 szczegółowo
surowce ilaste zło że, z którego 19 My ślenice-Polanka ceramiki wydobycie zostało 227 budowlanej zaniechane
Źródło: Bilansu zasobów złó ż kopalin w Polsce za rok 2015
67
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Zgodnie z obowi ązuj ącym prawem po zako ńczenie eksploatacji złó ż nale ży zrekultywowa ć teren gruntów, na których prowadzono prace wydobywcze. Rekultywacje nale ży zako ńczy ć w terminie 5 lat od zaprzestania działalno ść . Kierunki rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych złó ż na terenie powiatu my ślenickiego przybrały charakter le śny, wodny (akwen wodny) i rekreacyjny. Wa żnym elementem jest kontrola organów samorz ądowych, aby nie dochodziło do nietrafnych kierunków rekultywacji, lecz okre ślenie najbardziej korzystnego dla środowiska zagospodarowania wyrobisk, przy jednoczesnej weryfikacji ustale ń wynikaj ących z funkcji rekultywowanego terenu, okre ślonego w planie zagospodarowania przestrzennego. Wpływ zmian klimatu na górnictwo, wra żliwo ść i adaptacja do zmian Zakłady górnicze ze wzgl ędu na zajmowan ą powierzchni ę, zró żnicowanie obiektów i urz ądze ń mog ą by ć nara żone na wpływ zmian klimatu, a przede wszystkim na zwi ązane z nimi działanie niekorzystnych zjawisk klimatycznych takich jak silne wiatry i intensywne opady. Ekstremalne zjawiska pogodowe (nawalne lub długotrwałe deszcze i porywiste wiatry) ju ż aktualnie sprawiaj ą mniejsze lub wi ększe problemy na obszarach zakładów wydobywczych. Słu żby odpowiedzialne za poszczególne obszary funkcjonowania przedsi ębiorstwa musz ą zmaga ć si ę z likwidacj ą ich skutków. Je śli prognozy zmian klimatu b ędą si ę potwierdza ć, to problem b ędzie narasta ć, a z utrudnieniami spowodowanymi nawalnymi deszczami lub huraganowymi wiatrami słu żby zakładowe zmaga ć si ę b ędą coraz cz ęś ciej. Mo żna wytypowa ć szereg prostych działa ń technicznych i organizacyjnych, które mo żna wdra żać w celu likwidacji utrudnie ń zwi ązanych z omawianymi zjawiskami. Istotnym elementem adaptacji zakładów górniczych do zmian klimatu jest dostosowanie infrastruktury technicznej do przewidywanego niekorzystnego oddziaływania intensywnych zjawisk pogodowych. W tym zakresie zadania zwi ązane z adaptacj ą powinny polega ć na usprawnieniu funkcjonowania infrastruktury, z uwzgl ędnieniem danego czynnika oraz jednoczesnym wytypowaniem działa ń alternatywnych i awaryjnych. Działania adaptacyjne powinny by ć zdefiniowane dla ka żdego elementu infrastruktury, który wcze śniej musi by ć zinwentaryzowany. Działania adaptacyjne powinny uwzgl ędnia ć planowane inwestycje (budow ę nowych obiektów i rozbudow ę ju ż funkcjonuj ących). Ze wzgl ędu na zró żnicowan ą infrastruktur ę i trudno ści w jej inwentaryzacji przez podmioty zewn ętrzne, zakłady górnicze we własnym zakresie mog ą opracowa ć plany działa ń adaptacyjnych, uwzgl ędniaj ąc najistotniejsze zagro żenia. Poniewa ż sektor górnictwa jest zwi ązany z innymi sektorami i strukturami (gmina, powiat), zadania adaptacyjne mogłyby zosta ć podzielone na zadania własne i koordynowane (udział w finansowaniu). Wiele inicjatyw podejmowanych przez zakłady wydobywcze oraz gminy górnicze, pomimo że nie miały na celu adaptacji do zmian klimatycznych, w rzeczywisto ści s ą przykładem przedsi ęwzi ęć nosz ących znamiona takich działa ń. Przykładem mo że by ć rekultywacja zwałowisk odpadów powydobywczych, podczas której wykonuje si ę zabezpieczenia skarp przed erozj ą wodn ą i wietrzn ą, reguluje gospodark ę wodno-ściekow ą na obiekcie oraz wykonuje utwardzenia dróg technicznych.
68
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.7.3. Analiza SWOT Zasoby geologiczne MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne
Wyst ępowanie cz ęś ci surowców na obszarach le śnych i Kontrola istniej ących zakładów górniczych chronionych Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych Niekontrolowany, nielegalny pobór żwiru i kamieni z dolin rzecznych
SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne
Możliwo ść wykorzystania miejscowych zasobów kruszywa do Zagro żenia potencjalnych osuwisk budowy infrastruktury lokalnej
Źródło: opracowanie własne
2.8. Gleby 2.8.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Przedstawiono w rozdziale 2.7.1. 2.8.2. Ocena stanu aktualnego 2.8.2.1. Charakterystyka gleb Gleba jest układem dynamicznym, a zwi ązki mineralne znajduj ące si ę w niej ulegaj ą ci ągłym przemianom, co prowadzi do ich zwi ększenia lub do ubytków, a ż do całkowitego zubo żenia gleby. Ubytki zwi ązków mineralnych w glebach powodowane głównie przez pobieranie składników pokarmowych przez ro śliny, wypłukiwanie rozpuszczalnych składników do głębszych warstw gleby, tworzenia si ę pod wpływem ró żnych czynników zwi ązków nierozpuszczalnych, niedost ępnych dla ro ślin. Gleby powiatu powstały ze zwietrzeliny skał podło ża i naniesione na nierówno ści terenu. Na tutejszym podło żu fliszowym przewa żaj ą gleby charakterystyczne dla obszarów górzystych - bielicowe wzgl ędnie brunatne. S ą to gleby gliniasto-kamieniste, piaszczyste, kamieniste oraz aluwialne. Z rolniczego punktu widzenia charakteryzuj ą si ę złymi wła ściwo ściami fizycznymi i chemicznymi. Nale żą do gleb skrajnie ubogich w składniki pokarmowe. Odporne piaskowce daj ą zwietrzelin ę kamienist ą. Na podło żu łupkowym wyst ępuj ą słabo przepuszczalne gleby gliniaste. Przyczyniaj ą si ę do spływu powierzchniowego powstawaniu młak. W dolinach rzek wytworzyły si ę mady o du żej zawarto ści piasku. Lepsze warunki glebowe wyst ępuj ą w północnej cz ęś ci powiatu, na terenie Pogórza. Jest to obszar lessowych gleb Pogórza Karpackiego. Spotyka si ę tutaj gleby pyłowe (lessowe lub lessopodobne). Gminy Siepraw i My ślenic le żą w zwartym pasie kompleksów lessów Pogórza Wielickiego. Wska źnik przeci ętnej bonitacji gleb na terenie powiatu mo żna uzna ć za znacznie zró żnicowany ze wzgl ędu na jako ść gleb. Dotyczy to zarówno całego powiatu, jak i pojedynczych gmin. Przeci ętna bonitacja gleb poszczególnych obr ębów powiatu mie ści si ę w zakresie od 19.0 pkt. (Zawadka, gm. Tokarnia) do 67 pkt. (Stadniki, gm. Dobczyce).
69
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Rysunek 13 Przestrzenne zró żnicowanie przeci ętnej bonitacji gruntów w powiecie my ślenickim Źródło: Przestrzenne zró żnicowanie obszarów rolniczych powiatu my ślenickiego ze wzgl ędu na jako ść gleb Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie
Zakładaj ąc warto ść punktacji gruntów ornych klasy IIIa (83pkt.) jako warto ść graniczn ą, powy żej której przeci ętna bonitacja obr ębu jest bardzo wysoka, okazuje si ę, że żaden z obr ębów powiatu my ślenickiego nie osi ąga tego pułapu. Zakładaj ąc z kolei warto ść punktacji gruntów ornych klasy IVa (57 kpt.) jako warto ść graniczn ą, powy żej której przeci ętna bonitacja obr ębu jest dobra, tylko 19 obr ębów osi ąga ten pułap. S ą to głównie obr ęby gminy Dobczyce (10 z 13 wszystkich), 5 obr ębów gminy My ślenice, dwa z gminy Raciechowice oraz po jednym z gmin Siepraw i Sułkowice, wszystkie poło żone w północnej cz ęś ci powiatu. Gleby bardzo słabej jako ści, klasy V i VI o warto ści wska źnika nieprzekraczaj ącej 30 pkt wyst ępuj ą przewa żnie w środkowej cz ęś ci powiatu my ślenickiego i jest to 5 obr ębów z gminy Tokarnia, 3 z gminy Wi śniowa, 2 z gminy Pcim i 1 z gminy My ślenice. Powiat my ślenicki jest równie ż zró żnicowany pod wzgl ędem przydatno ści gleb. Kompleksy pszenne (o numerach 1 – bardzo dobry, 2 – dobry, 3 – wadliwy) zajmuj ą nieco ponad 0,5 % powierzchni powiatu i znajduj ą si ę w jego północno-wschodniej cz ęś ci. Kompleksy oznaczone jako 4, 5, i 8 ( żytni bardzo dobry, żytni dobry oraz zbo żowo – pastewny mocny) zajmuj ą nieco ponad 6,6 % powierzchni powiatu, natomiast kompleksy górskie (o numerach 10 – pszenny górski, 11 – zbo żowy górski, 12 – owsiano – ziemniaczany górski, 13 – owsiano – pastewny górski) zajmuj ą ju ż zdecydowanie wi ększ ą powierzchni ą, stanowi ą ł ącznie prawie 42 % powierzchni powiatu. Kompleks gruntów ornych przeznaczonych pod u żytki zielone (14) oraz kompleksy u żytków zielonych (1z, 2z, 3z) zajmuj ą niecałe 7 % powierzchni powiatu. 70
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
50
45 43 40 40 35 35
30 25 24 24 25 23 20 20 18
15 13 13 13
10 7 6 6 5
0 Bardzo niska Niska Średnia Wysoka Bardzo wysoka
Fosfor (P) Potas (K) Magnez (Mg)
Rysunek 14 Zasobno ści gleb w makroelementy w powiecie my ślenickim Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019
2% 8%
34%
22%
34%
Bardzo kwa śny Kwa śny Lekko kwa śny Oboj ętny Zasadowy
Rysunek 15 Odczyn gleb w powiecie my ślenickim Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019
71
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Z powy ższych wykresów wynika, że 68% gleb powiatu charakteryzował odczyn bardzo kwa śny i kwa śny - tylko 2% gleb posiadało odczyn oboj ętny. Około 14% przebadanych próbek gleb wykazywało ograniczone lub zb ędne potrzeby w zakresie wapnowania, a w 74% przypadków stwierdzono potrzeb ę i konieczno ść prowadzenia zabiegów z zakresu wapnowania gleb. W przypadku bada ń gleb pod k ątem zawarto ści makroelementów około 19% gleb odznaczało si ę wysok ą i bardzo wysok ą zawarto ści ą fosforu, 19% gleb wysok ą i bardzo wysok ą zawarto ści ą potasu, a 44% próbek wykazywało wysok ą i bardzo wysok ą zawarto ść magnezu. 68% gleb odznaczało si ę nisk ą i bardzo nisk ą zawarto ści ą fosforu, 58% nisk ą i bardzo nisk ą zawarto ści ą potasu, a 21% gleb nisk ą i bardzo nisk ą zawarto ści ą magnezu.
2.8.2.2. Użytkowanie powierzchni W powiecie my ślenickim ogólna powierzchnia u żytków rolnych wynosi 36 805 ha, co stanowi 54,7% powierzchni powiatu (wska źnik udziału gruntów u żytkowanych rolniczo w województwie małopolskim wynosił 61,7 % w ogólnej powierzchni województwa).
80000 67308 70000
60000
50000 37805 40000
30000 25956 24091 20000
10000 4708 6412 1665 2481 1995 0 lasy sady ytki) ki trwałe ki ż ą ł grunty orne grunty pastwiska trwałe pastwiska inne grunty rolne grunty inne powierzchnia ogólna powierzchnia ytkowe oraz nieu oraz ytkowe ż u grunty (pod zabudowaniami, (pod grunty podwórzami, drogi, wody, grunty wody, drogi, podwórzami, Rysunek 16 Powierzchnia u żytków rolnych i pozostałych gruntów na terenie powiatu my ślenickiego (ha) Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do roku 2019
Najwi ększ ą powierzchni ę z u żytków rolnych zajmuj ą grunty orne 25 956 ha (69%), pastwiska 4 708 ha (12,5%), inne grunty rolne 1 995 ha (5,3%), ł ąki trwałe 2 481 ha (5,3%), sady 1 665 ha (4,4%). Pozostałe grunty tj. lasy, grunty pod zabudowaniami, podwórzami, drogi, wody, grunty u żytkowe oraz nieu żytki zajmuj ą powierzchni ę 30 503 ha.
72
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.8.2.3. Instytucje obsługuj ące rolnictwo Na obszarze powiatu my ślenickiego funkcjonuj ą podmioty maj ące na celu obsług ę rolnictwa, które poprzez swoje działania zach ęcaj ą rolników do kontynuowania produkcji, nie odłogowania gruntów ornych, a tak że inspiruj ą do starania si ę o pozyskanie środków finansowych na produkcje rolnicz ą. Jednym z takich podmiotów jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Małopolski Oddział Regionalny w Krakowie. W ramach swojej działalno ści realizował Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz na lata 2014-2020. Oddział Regionalny w Krakowie pełni rol ę podmiotu wdra żaj ącego dla działa ń takich jak: • działanie „Program rolno środowiskowy” – w latach 2014 -2015 rolnicy z terenu powiatu zło żyli 106 szt. wniosków, • działanie „Działanie rolno-środowisko-klimatyczne” w 2015 roku rolnicy z terenu powiatu zło żyli 6 szt. wniosków, • działanie „Rolnictwo ekologiczne” w 2015 roku rolnicy z terenu powiatu zło żyli 7 szt. wniosków, • działanie „ Zalesienia gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych ni ż rolne”. Kolejnym podmiotem działaj ącym na rzecz rolnictwa jest Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Organizuje szkolenia, konferencje i spotkania dotycz ące głównie: zrównowa żonego rolnictwa, ochrony wód i gleb, rolnictwa ekologicznego oraz pozostałych programów rolno – środowiskowych. Ponadto oferuje fachowe doradztwo w zakresie: • nowoczesnych i efektywnych technologii w produkcji rolniczej, • zwi ększania rentowno ści produkcji w gospodarstwach, • ekologicznych metod produkcji żywno ści oraz ochrony środowiska, • prowadzenia inwestycji w rolnictwie. Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie ustaw ą z dnia 7 lipca 2007 r. o nawozach i nawo żeniu (Dz. U. z 2015 poz. 625) przeprowadza kontrol ę przestrzegania przepisów dotycz ących warunków stosowania i przechowywania nawozów, nawozów oznaczonych znakiem „NAWÓZ WE” oraz środków wspomagaj ących upraw ę ro ślin. Inspekcja corocznie przeprowadza na terenie powiatu kontrole, dotycz ą one przede wszystkim punktów sprzeda ży środków ochrony ro ślin, świadectw kwalifikacyjnych opryskiwaczy, a tak że, jako ści materiału siewnego i szkółkarskiego oraz wyst ępowanie patogenów i szkodników upraw rolniczych. Niezale żnie od działa ń jednostek wymienionych powy żej rolnicy we własnym zakresie pilnuj ą sposobów gromadzenia obornika na swoim terenie.
2.8.3. Wpływ zmian klimatu na rolnictwo, wra żliwo ść i adaptacja do zmian W ocenie wpływu zmian klimatu na rolnictwo nale ży wzi ąć pod uwag ę czynniki bezpo średnie i po średnie. Wpływ bezpo średni wyra ża si ę przez zmian ę warunków atmosferycznych dla produktywno ści upraw, mi ędzy innymi przez zmian ę warunków termicznych, sum opadu atmosferycznego, cz ęsto ści i intensywno ści zjawisk ekstremalnych. Ze zmianami klimatu zmieniaj ą si ę równie ż czynniki po średnie decyduj ące o plonowaniu ro ślin, takie jak wymagania ro ślin dotycz ące uprawy i nawo żenia, wyst ępowanie i nasilenie chorób oraz szkodników ro ślin uprawnych, zmienia si ę oddziaływanie rolnictwa na środowisko (np. czynniki erozyjne, degradacja materii organicznej w glebie). Szczególnie du ży wzrost zmienno ści plonów w ostatnim okresie oceniony na podstawie tzw. indeksów pogodowych plonu krajowego w Polsce wykazuj ą zbo ża jare, co mo że by ć efektem wi ększej cz ęsto ści susz pó źnowiosennych. W ostatnich 4 dekadach stwierdzono spadek średnich warto ści indeksów pogodowych plonu głównych ziemiopłodów, z wyj ątkiem indeksów pogodowych plonowania kukurydzy i buraka cukrowego.
73
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
Wraz z post ępuj ącym globalnym ociepleniem nale ży oczekiwa ć dalszego wzrostu zmienno ści plonowania i stopniowego zmniejszania si ę plonów ro ślin uprawnych w Polsce, cho ć nie przewiduje si ę znacz ącego obni żenia potencjału plonowania do połowy XXI wieku. Analiza indeksów pogodowych plonu w okresie 1971–2011 wykazała, że warto ści te dla wi ększo ści upraw ulegaj ą spadkowi, rosn ą jedynie indeksy plonowania dla kukurydzy, co oznacza popraw ę warunków do plonowania tej uprawy. Warto ści indeksu pogodowego (IP) plonu owsa, pszenicy jarej i j ęczmienia jarego w latach 1971– 2000, 2021–2050 i 2071–2100 dla stacji w Warszawie: • Owies 1971–2000 – 97, 2021–2050 – 90, 2071–2100 – 82. • Pszenica jara 1971–2000 – 104, 2021–2050 – 92, 2071–2100 – 83. • Jęczmie ń jary 1971–2000 – 108, 2021–2050 – 102, 2071–2100 – 89. Według scenariusza klimatycznego w perspektywie lat 2021–2050 i 2071–2100 stwierdzono spadek średnich warto ści indeksów pogodowych analizowanych upraw jarych. W perspektywie lat 2021–2050 spadek indeksu plonowania plonu krajowego nie b ędzie znacz ący i wyniesie od 3% w przypadku pszenicy jarej do 4% w przypadku owsa i j ęczmienia jarego. Natomiast w perspektywie lat 2071–2100 w przypadku owsa warunki klimatyczne plonowania pogorsz ą si ę o 12%, pszenicy jarej o 10%, a w przypadku j ęczmienia jarego o 11%. Przeprowadzona analiza symulacji modeli regionalnych klimatu wskazała na wydłu żanie si ę okresu wegetacyjnego w Polsce w XXI wieku. W 30-leciu 1971–2000 okres wegetacyjny w Polsce trwał 214 dni, natomiast w trzydziestoleciu 2021–2050 ma trwać 230 dni, a w latach 2071–2100: 255 dni. Ró żnica długo ści okresu wegetacyjnego pomi ędzy ko ńcem wieku XX i prognostycznymi okresami wyniesie wi ęc odpowiednio 16 dni i 26 dni. Geograficznie najwi ększe zmiany w długo ści okresu wegetacyjnego stwierdzono w północnej i północno-zachodniej cz ęś ci Polski. W latach 2021–2050 okres wegetacyjny wydłu ży si ę w tym regionie o 15–25 dni. Najmniejsze zmiany stwierdzono we wschodniej Polsce, gdzie w horyzoncie czasowym 2021–2050 okres wegetacyjny wydłu ży si ę do 10 dni. Według przyj ętego scenariusza zmian klimatycznych, zarówno w prognozowanym okresie 2021–2050, jak i w 2071–2100, przewiduje si ę wzrost ewapotranspiracji wska źnikowej Eto (zapotrzebowania ro ślin na wod ę) we wszystkich wytypowanych regionach. W pierwszym 30-leciu wzrost ten b ędzie jeszcze niewielki (0,2–1,6 mm/rok), maksymalnie do 33 mm. W nast ępnym analizowanym okresie przewidywany jest ok. 3-krotny wzrost Eto w stosunku do wzrostu w poprzednim 30-leciu. Przewidywane zmiany klimatyczne oraz zwi ązany z nimi wzrost cz ęstotliwo ści i intensywno ści susz w rolnictwie spowoduj ą najprawdopodobniej w strefie klimatycznej Polski wzrost zapotrzebowania na wod ę przez ro śliny, a tak że zwi ększenie powierzchni nawadnianej. Ocen ę ryzyka uprawy wybranych ro ślin w ró żnych regionach Polski ze wzgl ędu na zagro żenie deficytem wody przeprowadzono na podstawie niedoborów wybranych ro ślin uprawy polowej oraz powierzchni upraw w poszczególnych województwach w roku 2009. Ocen ę przeprowadzono dla wybranych grup użytkowych i gatunków ro ślin (zbo ża, okopowe, przemysłowe, pastewne) dla 5 regionów agroklimatycznych, w tym środkowo-wschodni obejmuj ący województwo mazowieckie. Przestrzenne zró żnicowanie cz ęstotliwo ści susz według wska źnika CDI w całym okresie wegetacji badanych ro ślin ma układ zbli żony do równole żnikowego. Najwi ększa cz ęstotliwo ść wyst ępuje w pasie środkowym Polski oraz w cz ęś ci północno-zachodniej. W kierunku północnym i południowym cz ęstotliwo ść ta maleje – najmniejsza jest w obszarach podgórskich i nadmorskich oraz w północno- wschodniej cz ęś ci Polski. W celu utrzymania produkcji na odpowiednim poziomie konieczne b ędzie dostosowanie rolnictwa do spodziewanych zmian w agroklimacie Polski. W produkcji ro ślinnej w celu efektywnego wykorzystania ocieplania klimatu powinny by ć przedsi ęwzi ęte nast ępuj ące działania: 74
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
• zmniejszenie areału upraw tych ro ślin (odmian), które ze wzgl ędu na cz ęstsze susze zmniejsz ą produktywno ść , • wprowadzenie do uprawy odmian ro ślin lepiej przystosowanych do zmieniaj ących si ę warunków termicznych; • zwi ększenie areału uprawy ro ślin efektywniej wykorzystuj ących zasoby ciepła (ro ślin ciepłolubnych); • prowadzenie regionizacji upraw w zale żno ści od zasobów klimatycznoglebowych; • wspieranie prac hodowlanych maj ących na celu opracowanie odmian ro ślin uprawnych o ró żnych wymaganiach środowiskowych ze szczególnym uwzgl ędnieniem przystosowania ro ślin uprawnych do zmieniaj ących si ę warunków klimatycznych. W zakresie ograniczania deficytów wody nale ży d ąż yć do osi ągni ęcia czterech podstawowych celów kierunkowych: • zwi ększenia lokalnych zasobów wodnych i ich dost ępno ści dla rolnictwa; • zwi ększenia efektywno ści wykorzystania wody w produkcji rolniczej; • zmniejszenia zapotrzebowania na wod ę i zu życia wody przez uprawy rolnicze; • zmniejszenia strat wody. Na podstawie oceny dotychczasowego wpływu zmian klimatu na produkcj ę zwierz ęcą niezb ędne jest wprowadzenie szeregu działa ń adaptacyjnych w zakresie utrzymania i żywienia oraz samego stanu wiedzy i jego upowszechnienia. Działania w tym zakresie powinny dotyczyć: • budowy infrastruktury monitoringu oddziaływania klimatu na produkcj ę zwierz ęcą, oceny wra żliwo ści zwierz ąt na zmiany i skuteczno ści podejmowanych działa ń adaptacyjnych; • wspierania rozwi ąza ń technicznych budynków oraz budowli dla zwierz ąt zapewniaj ącej ochron ę przed stresem termicznym; • wspierania technologii i rozwi ąza ń racjonalizuj ących u żytkowanie wody technologicznej oraz zabezpieczaj ących zapotrzebowanie wody pitnej dla zwierz ąt, • doradztwa technologicznego uwzgl ędniaj ącego aspekty dostosowania produkcji zwierz ęcej do warunków wi ększego ryzyka klimatycznego; • wspierania prac badawczych i programów hodowlanych w celu selekcji zwierz ąt na wi ększ ą odporno ść na stres termiczny wysokiej temperatury.
2.8.4. Analiza SWOT Gleby MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Brak bada ń jako ści gleb przez rolników Brak istotnych zanieczyszcze ń gleb Znaczny udział gleb kwa śnych Słaba jako ść gleb SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Zagro żenie zatruciem pszczół poprzez niewła ściwe stosowanie Mo żliwo ść rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki środków ochrony ro ślin Źródło: opracowanie własne
75
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
2.9. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów 2.9.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś W poprzedniej wersji Programu ochrony środowiska z 2011 roku nie zapisano celów oraz kierunków działa ń z zakresu gospodarki odpadami. Cele i działania zapisano w Planie gospodarki odpadami dla Powiatu My ślenickiego, stanowi ącym zał ącznik do w/w Programu ochrony środowiska.
2.9.2. Ocena stanu aktualnego 2.9.2.1. Zbiórka odpadów komunalnych Na terenie powiatu my ślenickiego źródłami wytwarzanych odpadów s ą: • gospodarstwa domowe, w których powstaj ą tak że odpady wielkogabarytowe oraz niebezpieczne, • obiekty infrastruktury społecznej i komunalnej, • obszary ogrodów, parków, cmentarzy, targowisk, • ulice i place, • przedsi ębiorstwa i firmy prowadz ące działalno ść gospodarcz ą. Ilo ść wytwarzanych odpadów komunalnych, wska źnik ich nagromadzenia, jak równie ż ich struktura oraz skład s ą uzale żnione od ró żnych uwarunkowa ń lokalnych. Nale ży do nich: poziom rozwoju gospodarczego obszaru, zamo żno ść społecze ństwa, rodzaj zabudowy mieszkalnej, sposób gospodarowania zasobami, przyzwyczajenia w konsumpcji dóbr materialnych, a tak że cechy charakterologiczne mieszka ńców i ich podatno ść na edukacj ę ekologiczn ą. Najwi ększy wpływ na ilo ść i skład morfologiczny powstaj ących odpadów komunalnych w danej społeczno ści maj ą pojedyncze decyzje zapadaj ące w trakcie zakupów poszczególnych towarów i wyboru rodzaju opakowania. Do celów niniejszego opracowania wykorzystano dane pochodz ące z gmin powiatu my ślenickiego zamieszczone w rocznych sprawozdaniach z gospodarowania odpadami za lata 2014-2015, oraz dane dotycz ące zarówno odpadów komunalnych jak i przemysłowych dost ępne w Wojewódzkim Systemie Odpadowym oraz danych GUS. Gospodarka odpadami w gminach powiatu my ślenickiego oparta jest na zasadach Planu gospodarki odpadami województwa małopolskiego 2012 (dalej: PGOWM 2012), przyj ętego przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwał ą Nr XXV/397/12 z dnia 2 lipca 2012 r. Celem Planu jest okre ślenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z Krajowym planem gospodarki odpadami 2014 oraz wymaganiami aktualnie obowi ązuj ących przepisów prawa. Dokument zawiera uzasadnienie oraz podsumowanie, o którym mowa w art. 43 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2016, poz. 353). Dokument jest zgodny z aktualnymi przepisami prawa oraz z KPGO 2014 i przedstawia podział województwa na regiony gospodarowania odpadami. Główne cele strategiczne wynikaj ące z KPGO 2014 to: • uniezale żnienie wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju, • zwi ększenie udziału odzysku, w tym w szczególno ści odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, • zmniejszenie ilo ści odpadów kierowanych na składowiska odpadów, • wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, • utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami (BDO)
76
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
KPGO formułuje równie ż dodatkowe cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów. W przypadku odpadów komunalnych s ą to: • obj ęcie systemem zbiórki odpadów komunalnych 100% mieszka ńców, najpó źniej do 2015 r., • obj ęcie 100% mieszka ńców systemem selektywnego zbierania odpadów, najpó źniej do 2015 r., • zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania, aby nie było składowanych: − w 2013 r. wi ęcej ni ż 50%, − w 2020 r. wi ęcej ni ż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., • zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do poziomu maks. 60% wytworzonych odpadów do ko ńca 2014 r., • przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miar ę mo żliwo ści odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy do 2020 roku. Dominuj ącym systemem w zabudowie jednorodzinnej jest segregacja prowadzona „u źródła” poprzez gromadzenie poszczególnych odpadów (szkło, tworzywa sztuczne, papier i tektura, metale) w odpowiednio oznakowanych pojemnikach lub workach. Odbiorem odpadów komunalnych zostały obj ęte nast ępuj ące frakcje odpadów: • Odpady zbierane w sposób nieselektywny: − odpady komunalne zmieszane - cz ęstotliwo ść odbioru powy ższych odpadów 1 raz w miesi ącu, wg harmonogramu uzgodnionego przez Wykonawc ę z Zamawiaj ącym. • Odpady zbierane w sposób selektywny: − odpady komunalne mokre: V odpady kuchenne – pozostało ści potraw i produktów spo żywczych, resztki warzyw i owoców, skorupki, obierki V odpady ro ślinne – kwiaty ci ęte i doniczkowe, skoszona trawa, chwasty, li ście, itp. V pozostałe odpady z wyj ątkiem odpadów niebezpiecznych – popiół z pieców i kominków, pampersy i tym podobne odpady higieniczne, zu żyte r ęczniki papierowe i chusteczki higieniczne itp. − odpady komunalne suche: V papier i tektur ę oraz opakowania z papieru i tektury- gazety, czasopisma, zeszyty, pudełka kartonowe itp. V tworzywa sztuczne oraz opakowania z tworzyw sztucznych – butelki po napojach, butelki po środkach czysto ści, opakowania po produktach spo żywczych, zabawki, folie i torebki z tworzyw sztucznych itp. V opakowania wielomateriałowe – kartoniki po mleku, sokach itp. V szkło oraz opakowania ze szkła – butelki, słoiki itp. V metale oraz opakowania metalowe – puszki po produktach spo żywczych, puszki aluminiowe po napojach, garnki itp. V tkaniny – zu żyta odzie ż, tkaniny itp. Od 01 lipca 2013 r. odbiór odpadów komunalnych w gminach powiatu my ślenickiego odbywa si ę na podstawie zapisów znowelizowanej Ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku. W oparciu o zapisy powy ższej ustawy Rady Gmin i Miast uchwaliły akty prawa miejscowego reguluj ące zasady utrzymania czysto ści i porz ądku jak i szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych. Przyj ęto zasad ę, w której wszystkie nieruchomo ści zarówno zamieszkałe i niezamieszkałe obj ęte s ą gminnym systemem odbioru i zagospodarowania odpadów. Podmiotem odbieraj ącym (a tym samym wykonawc ą usługi) jest wyłonione w trybie zamówienia publicznego 77
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku
przedsi ębiorstwo. Wykonawca realizuje zamówienie publiczne na rzecz gminy stosuj ąc zasady okre ślone w Regulaminie Utrzymania Czysto ści i Porz ądku oraz Szczegółowe zasady świadczenia usług odbierania odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści i ich zagospodarowania. Regulamin okre śla rodzaje odbieranych odpadów, maksymalne ilo ści odpadów odbieranych, rodzaje pojemników na nieruchomościach oraz cz ęstotliwo ści odbieranych frakcji. W oparciu o ww. zapisy sporz ądzono Harmonogram Odbioru Odpadów Komunalnych precyzuj ący terminy odbioru poszczególnych odpadów z nieruchomo ści. Cz ęś ci ą integraln ą ww. systemu jest funkcjonowanie Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Obecnie na terenie 4 gmin z terenu powiatu my ślenickiego funkcjonuj ą PSZOK-i: • Gmina My ślenice – na terenie Zakładu Usług Komunalnych Sp. z o.o. w My ślenicach ul. Juliusza Słowackiego 82, • Gmina Dobczyce - na terenie oczyszczalni ścieków w Dobczycach, • Gmina Sułkowice – w miejscowo ści Sułkowice przy ulicy Tysi ąclecia nr 133, • Gmina Lubie ń – brak, • Gmina Pcim – brak, • Gmina Raciechowice – brak, • Gmina Siepraw - znajduj ę si ę przy SKR Siepraw, • Gmina Tokarnia - planowane jest na terenie oczyszczalni ścieków Tokarnia-1, która b ędzie rozbudowywana – obecny etap to uzyskanie decyzji o środowiskowym uwarunkowaniu, • Gmina Wi śniowa – brak.
2.9.2.2. Ilo ści odebranych odpadów komunalnych na terenie powiatu Według stanu na dzie ń 31.12.2015 r. liczba mieszka ńców w powiecie my ślenickim wynosiła 125 020. W 2015 r. zebrano 19 594,9 Mg odpadów z gospodarstw domowych, co w przeliczeniu na jednego mieszka ńca wyniosło 157 kg/rok/mieszka ńca. Zorganizowanym systemem zbierania odpadów komunalnych obj ętych jest ok. 24 039 budynków. Oprócz systemu zbierania zmieszanych odpadów komunalnych na terenie powiatu istnieje system selektywnego zbierania odpadów. Selektywnie zbierane s ą odpady opakowaniowe: papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, odpady ulegaj ące biodegradacji, odpady niebezpieczne, baterie i akumulatory, zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów (Dz. U. z 2012 r. poz. 676), okre śla poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Poziom, który musiał zosta ć osi ągni ęty w roku 2015 wynosi PR=50%. Je żeli osi ągni ęty w roku rozliczeniowym poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania jest równy b ądź mniejszy (TR = PR lub TR Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • Gmina Raciechowice osi ągnęła poziom ograniczenia (TR) w wysoko ści TR = 0%, zatem osi ągni ęty poziom spełnia wymogi ustawy, • Gmina Siepraw osi ągn ęła poziom ograniczenia (TR) w wysoko ści TR = 4%, zatem osi ągni ęty poziom spełnia wymogi ustawy, • Gmina Tokarnia osi ągn ęła poziom ograniczenia (TR) w wysoko ści TR = 0%, zatem osi ągni ęty poziom spełnia wymogi ustawy, • Gmina Wi śniowa osi ągn ęła poziom ograniczenia (TR) w wysoko ści TR = 0%, zatem osi ągni ęty poziom spełnia wymogi ustawy. W 2015 r. wszystkie gminy powiatu my ślenickiego osi ągn ęły wymagane przepisami prawa poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego u życia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 645), poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła, dla 2015 roku powinien wynosi ć minimum 16%. W poszczególnych gminach sytuacja wygl ąda nast ępuj ąco: • Gmina My ślenice – 100%, • Gmina Sułkowice – 39,7%, • Gmina Dobczyce – 93,9%, • Gmina Lubie ń – 40,1%, • Gmina Pcim – 25,36%, • Gmina Raciechowice – 76,07%, • Gmina Siepraw – 47,8%, • Gmina Tokarnia – 23,3%, • Gmina Wi śniowa – 68%. W 2015 r. wszystkie gminy powiatu my ślenickiego osi ągn ęły wymagane przepisami prawa poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego u życia i odzysku innymi metodami papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego u życia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 645), poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych ni ż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych, dla 2015 roku powinien wynosi ć minimum 40%. W poszczególnych gminach sytuacja wygl ąda nast ępuj ąco: • Gmina My ślenice – 100%, • Gmina Sułkowice – 39,7%, • Gmina Dobczyce – 93,9%, • Gmina Lubie ń – 40,1%, • Gmina Pcim – 25,36%, • Gmina Raciechowice – 76,07%, • Gmina Siepraw – 100%, • Gmina Tokarnia – 23,3%, • Gmina Wi śniowa – 68%. W 2015 r. gminy My ślenice, Dobczyce, Lubie ń, Raciechowice, Siepraw, Wi śniowa osi ągn ęły wymagany przepisami prawa poziom recyklingu, przygotowania do ponownego u życia i odzysku innymi metodami innych ni ż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych. 79 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 2.9.2.3. Wyroby zawieraj ące azbest na terenie powiatu Na terenie powiatu my ślenickiego zinwentaryzowano 7 260,89 Mg odpadów zawieraj ących azbest, w tym 7 160 Mg nale żą ce do osób fizycznych oraz 724 Mg nale żą ce do osób prawnych (stan na 30.04.2016 r.).5 W poszczególnych gminach ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest przedstawiono na poni ższym wykresie i tabeli. 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 zinwentaryzowane pozostałe do unieszkodliwienia Rysunek 17 Ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest na terenie gmin powiatu my ślenickiego (Mg) Źródło: dane z gmin oraz www.bazaazbestowa.gov.pl, stan na 30.04.2016 r. Tabela 11 Ilo ść wyrobów zawieraj ących azbest w gminach powiatu my ślenickiego pozostałe do Gmina zinwentaryzowane unieszkodliwione unieszkodliwienia Razem powiat 7260,894 724,003 6536,891 Gmina My ślenice 39,875 39,875 Gmina Sułkowice 641,838 269,74 372,098 Gmina Dobczyce 554,851 1,65 553,201 Gmina Lubie ń 1471,034 94,886 1376,148 Gmina Pcim 1248,877 73,414 1175,463 Gmina Raciechowice 1319,692 1319,692 Gmina Siepraw 318,932 109,505 209,427 Gmina Tokarnia 1643,091 174,808 1468,28 Gmina Wi śniowa 22,704 22,704 Źródło: dane z gmin oraz www.bazaazbestowa.gov.pl, stan na 30.04.2016 r. Gminy powiatu my ślenickiego stworzyły zasady dotycz ące finansowania działa ń podejmowanych przez prywatnych wła ścicieli budynków w zakresie usuwania materiałów azbestowych, co zwi ększa stopie ń ich usuni ęcia. Praktycznie co roku gminy pozyskuj ę fundusze na demonta ż i unieszkodliwienie wyrobów azbestowych. 5 www.bazaazbestowa.gov.pl 80 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Gmina Pcim Gmina Pcim od 2012 roku realizuje projekt pn. „Demonta ż i bezpieczne składowanie wyrobów zawieraj ących azbest z obszaru województwa małopolskiego” w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. W roku 2014 odebrano 192,16 Mg azbestu z 67 budynków, w 2015 roku 178,18 Mg z 56 budynków. Gmina Wi śniowa Gmina realizuje projekt pn. „Demonta ż i bezpieczne składowanie wyrobów zawieraj ących azbest z obszaru województwa małopolskiego” w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Na obszarze Gminy Wi śniowa w 2014 roku zostało zdemontowanych z dachów 208,032 Mg azbestu od 39 osób za kwot ę 125 783,94 zł. W 2015 roku odebrała 84,34 Mg azbestu (4819 m 2 powierzchni dachów) od 20 osób. Gmina Siepraw Wydatki zwi ązane z usuwaniem odpadów azbestowych to kwota 16 059,78 zł w 2014 r., 16 530,86 zł w 2015 r. Wydatki te dotycz ą zada ń gminy w zakresie ochrony środowiska , które cz ęś ciowo finansowane były z opłat za korzystanie ze środowiska. Gmina Dobczyce Gmina pokrywa koszty zwi ązane z odbiorem azbestu, transportem i utylizacj ą. Mieszka ńcy na własny koszt dokonuj ą demonta żu azbestu i wymiany pokrycia na nowe. W 2014 r. usuni ęto 44,95 Mg, w 2015 r. usuni ęto 54,62 Mg. Gmina Raciechowice Realizacja programu „Demonta ż i składowanie azbestu”, koszt w 2014 r. 37 004,90 zł, w 2015 r. 102 795,87 zł. Gmina w 2015 r. opracowała Program usuwania azbestu wraz z inwentaryzacj ą, 18 000,00 zł Gmina Sułkowice W 2014 r. wywieziono i zutylizowano 44,970 Mg azbestu z 24 posesji, w 2015 r. była to ilo ść 52,910 Mg azbestu z 23 posesji. Gmina Lubie ń Od dnia 3 marca 2015 roku Gmina Lubie ń uczestniczy w realizacji projektu pn. „Demonta ż i bezpieczne składowanie wyrobów zawieraj ących azbest z obszaru województwa małopolskiego” w ramach Szwajcarsko – Polskiego programu współpracy. Realizacja projektu na terenie Gminy Lubie ń przewidziana jest na lata 2015 – 2016 i finansowana jest w 85 % ze środków Szwajcarskich i w 15 % z bud żetu gminy. W okresie sprawozdawczym z terenu Gminy Lubie ń na składowisko odpadów niebezpiecznych, wywieziono około 325 Mg odpadów zawieraj ących azbest z ponad 100 nieruchomo ści. 81 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 2.9.3. Analiza SWOT Gospodarka odpadami MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Prawie wszyscy mieszka ńcy gospodaruj ą odpadami zgodnie z Brak terenowej inwentaryzacji azbestu i oszacowania realnej skali przepisami problemu w niektórych gminach SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne W wyniku rozwoju turystyki istnieje niebezpiecze ństwo Uszczelnienie systemu gospodarki odpadami przywo żenia odpadów na teren powiatu Źródło: opracowanie własne 2.10. Zasoby przyrodnicze 2.10.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska ZACHOWANIE WALORÓW I ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015 Dokonano zagospodarowania i urz ądzenia terenów zielonych w centrach wsi, na rynku, rondach oraz przy Urz ądzono 11 miejsc terenów boiskach oraz terenach rekreacyjnych. Ł ącznie urz ądzono zieleni i rekreacji Piel ęgnacja terenów i obszarów około jedenastu miejsc i terenów zieleni. chronionych i cennych przyrodniczo Usuni ęto 1849 drzew oraz terenów zieleni miejskiej i Usuni ęto 1849 drzew na podstawie wydanych decyzji wiejskiej administracyjnych. Nasadzono 1018 drzew oraz 537 krzewów Wprowadzanie kompensacji przyrodniczej za wycink ę drzew i krzewów Komenda Powiatowa Policji przeprowadziła sze ść działa ń kontrolnych w okresie sprawozdawczym na rzecz 6 działa ń kontrolnych w okresie Ochrona dziko żyj ących gatunków przeciwdziałaniu kłusownictwu na terenie kompleksów sprawozdawczym na rzecz zwierz ąt i ro ślin oraz ich siedlisk le śnych w m. Stró ża gmina Pcim, Lubie ń nie ujawniaj ąc przeciwdziałaniu kłusownictwu przypadków kłusownictwa. Budowa parkingu turystycznego przy źródełku Bł. Anieli Salawy Powstał 1 parking i przystanek Zrównowa żony rozwój turystyki Budowa przystanku turystycznego w Sieprawiu wraz z turystyczny elementami małej architektury Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska OCHRONA EKOSYSTEMÓW LE ŚNYCH Powiat My ślenicki Przekazanie środków do Przekazanie środków do Nadle śnictwa My ślenice za Nadle śnictwa My ślenice za pełnienie nadzoru nad lasami niestanowi ącymi własno ści pełnienie nadzoru nad lasami Skarbu Pa ństwa za rok 2014. Nadzór był pełniony na niestanowi ącymi własno ści powierzchni ponad 17.000 ha zgodnie z porozumieniem: Skarbu Pa ństwa – 437 666 zł Prowadzenie prawidłowej z dnia 20.01.2014r. zawartym pomi ędzy Starost ą Corocznie czyszczenia wczesne na gospodarki le śnej My ślenickim a Nadle śniczym Nadle śnictwa My ślenice powierzchni około 69 ha, Warto ść zadania 214 625,00 zł czyszczenia pó źne około 172 ha, z dnia 20.01.2015r. zawartym pomi ędzy Starost ą trzebie że wczesne i pó źne 696 ha My ślenickim a Nadle śniczym Nadle śnictwa My ślenice Pozyskano średnio co roku ok. 53 Warto ść zadania 223 041,00 zł ty ś m 3 drewna Nadle śnictwo My ślenice 82 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku W Nadle śnictwie My ślenice obowi ązuje aktualnie Plan Urz ądzania Lasu sporz ądzony na lata 2008-2017, zatwierdzony decyzj ą Ministra Środowiska z dnia 5 sierpnia 2008 roku. W ramach realizacji zada ń gospodarczych w Nadle śnictwie My ślenice wykonywane s ą corocznie czyszczenia wczesne na powierzchni około 69 ha, czyszczenia pó źne około 172 ha, trzebie że wczesne i pó źne 696 ha. Du że znaczenie w okresie uprawy ma piel ęgnacja gleby, polegaj ąca na ograniczeniu wzrostu konkurencyjnej ro ślinno ści wykonywana na powierzchni około 120 ha. Do czynno ści zwi ązanych z piel ęgnowaniem lasu zalicza si ę tak że podkrzesywanie drzew (w celu podwy ższenia jako ści drewna) oraz wprowadzenie podszytów (dla ochrony gleby w starszych, przerzedzonych drzewostanach). Ponadto w Nadle śnictwie My ślenice pozyskuje si ę średnio co roku ok. 53 ty ś m 3 drewna 2.10.2. Ocena stanu aktualnego 2.10.2.1. Siedliska przyrodnicze Jednym z najwa żniejszych elementów krajobrazu powiatu jest pofałdowana rze źba terenu. Jest to najbardziej wyrazista cecha kształtuj ąca krajobraz rolniczy na tym obszarze. Południowa cz ęść powiatu le żą ca w Beskidach, posiada cechy charakterystyczne dla rze źby gór średnich – szerokie doliny i obni żenia oddzielaj ące poszczególne grzbiety górskie. Płaskie dna głównych cieków ograniczaj ą, strome kraw ędzie wy ższych poziomów dolinnych. Powy żej znajduj ą si ę rozległe spłaszczenia dolnych cz ęś ci stoków, a wy żej, na poziomie ok. 150 m spłaszczenia stokowe przechodz ą w strome stoki, wznosz ące si ę bez załama ń po grzbiety gór. Tak jak w wielu regionach beskidzkich wyst ępuje zjawisko wkraczania zabudowy na górne cz ęś ci stoków, cz ęsto a ż po grzbiety. Zgodnie z przyrodniczo – le śną regionalizacj ą Polski, powiat my ślenicki poło żony jest na obszarze trzech Okr ęgów: • Okr ęg Beskidzki Żywiecki, podokr ęg Makowskopodhala ński (H.1a.5.h), • Okr ęg Beskidu Wyspowego, podokr ęg Skomielnia ńsko-Tymbarski (H.1.4.a), • Okr ęg Pogórzy Wielicko-Tuchowskich, podokr ęgi Wielicki (H.1a.2.a), Okocimski (H.1a.2.b), Lanckoro ński (H.1a.2.e). 83 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Rysunek 18 Podział geobotaniczny rejonu powiatu my ślenickiego Źródło: Matuszkiewicz J.M., 1994, 42.5. Krajobrazy ro ślinne i regiony geobotaniczne 1:2 500 000. 1. Krajobrazy ro ślinne, 2. Regiony geobotaniczne (w:) Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, Warszawa Granica mi ędzy Pogórzem Zachodniobeskidzkim a Beskidem Zachodnim przebiega równole żnikowo na południe od My ślenic. Beskid Zachodni góruje nad Pogórzem kilkusetmetrow ą ró żnic ą wysoko ści, tworz ąc tzw. próg denudacyjny. Pogórze Wielickie i Pogórze Wi śnickie obejmuj ące północn ą cz ęść powiatu rozdziela granica doliny Raby mi ędzy My ślenicami a Dobczycami i Gdowem. Natomiast granica pomi ędzy Beskidem Makowskim i Wyspowym znajduj ącymi si ę w południowej cz ęś ci powiatu przebiega dolinami Krzyworzeki, Raby i Krzczonówki. Rze źba terenu ma charakter pogórski w ni ższych partiach i średniogórski w wy ższych i cechuje si ę du żym zró żnicowaniem pionowym i horyzontalnym. Jest to najbardziej wyrazista cecha kształtuj ąca krajobraz rolniczy na tym obszarze. Południowa cz ęść powiatu le żą ca w Beskidach, posiada cechy charakterystyczne dla rze źby gór średnich – szerokie doliny i obni żenia oddzielaj ące poszczególne grzbiety górskie. Płaskie dna dolin cieków wodnych ograniczaj ą, strome kraw ędzie wy ższych poziomów dolinnych. Powy żej znajduj ą si ę rozległe spłaszczenia dolnych cz ęś ci stoków, a wy żej, na poziomie ok. 150 m spłaszczenia stokowe przechodz ą w strome stoki, wznoszące si ę bez załama ń po grzbiety gór. Tak jak w wielu regionach beskidzkich wyst ępuje zjawisko wkraczania zabudowy na górne cz ęś ci stoków, cz ęsto a ż po grzbiety. Usytuowane wzdłu ż uj ść potoków i wzdłu ż rzek zabudowania tworz ą charakterystyczny dla krajobrazu typ wsi ła ńcuchowych, z nieco odległymi, poło żonymi na zboczach przysiółkami, na które składa si ę nieliczna zabudowa. Bardzo charakterystycznym elementem krajobrazu kulturowego s ą liczne kapliczki. Wa żnym elementem krajobrazu s ą wody powierzchniowe oraz towarzysz ące im zadrzewienia (ł ęgi). 84 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Ingerencja człowieka doprowadziła do całkowitej przemiany szaty ro ślinnej Beskidów. Ju ż w połowie XIX w. zaburzono struktur ę drzewostanu w reglu dolnym, wycinaj ąc las bukowo-jodłowy i sadz ąc znaczne ilo ści świerka, którego naturalnym środowiskiem jest regiel górny. W konsekwencji w Beskidach Małym i Makowskim sztucznie wprowadzony i protegowany przez le śników świerk wyrugował buczyn ę dolnoreglow ą na znacznych obszarach. Obecnie drzewostan nie jest zatem tak urozmaicony, jak np. w Beskidzie Śląskim. Naturalne zbiorowiska ro ślinne prawie nie istniej ą. Ponad połow ę powierzchni obszaru zajmuj ą zbiorowiska zast ępcze i wtórne (ł ąki, pastwiska, pola uprawne), do których nale żą tak że lasy gospodarcze. Niektóre zbiorowiska nieleśne, na skutek długotrwałego u żytkowania przekształciły si ę w zbiorowiska o stosunkowo wysokich walorach florystycznych i obecnie posiadaj ą charakter półnaturalny. Najcz ęś ciej wyst ępuj ą one na obszarach gdzie wykształciła si ę charakterystyczna mozaika siedlisk, spowodowana przez współwyst ępowanie obszarów czynnych i ustabilizowanych osuwisk, obszarów o du żym zró żnicowaniu warunków glebowych i wilgotno ściowych. Obecnie na skutek zaprzestawania ich ekstensywnego u żytkowania oraz niewła ściwej melioracji terenów (sprowadzaj ącej si ę tylko i wył ącznie do osuszenia) trac ą one swoje walory. Na terenie powiatu znajduje si ę Zbiornik Dobczycki (zwany równie ż Jeziorem Dobczyckim). Jest to sztuczny zbiornik na rzece Rabie, poło żony miedzy My ślenicami a Dobczycami. Wokół zbiornika istnieje strefa ochronna wód obejmuj ąca cze ść Powiatu. Najciekawsze miejsca i obszary Zbiornika Dobczyckiego to miejsca l ęgów, żerowania i odpoczynku gatunków charakterystycznych dla awifauny tego akwenu, w tym: Basen Dobczycki Miejsce pó źnojesiennych i zimowych koncentracji ptaków blaszkodziobych (głównie krzy żówki), mew, kormorana, perkozów i nurów. Tama wykorzystywana jest przez ptaki jako miejsce odpoczynku. Podczas całkowitego zlodowacenia zbiornika ptaki można obserwowa ć na Rabie poni żej zapory. Zatoka Wolnicy (Zakliczy ńska) Bardzo płytka cz ęść zbiornika z ro ślinno ści ą wynurzon ą. Miejsce l ęgów wielu gatunków. Przy niskim poziomie pi ętrzenia odsłaniaj ą si ę błotniste brzegi atrakcyjne m.in. dla ptaków siewkowych i czapli. Droginia Las przylegaj ący do zbiornika w tym miejscu to stanowisko l ęgowe czapli siwych, tzw. czapliniec. W lesie ponadto l ęgnie si ę pustułka, wrona siwa oraz gatunki typowo le śne. Podczas niskich stanów wody odsłaniaj ą si ę miejsca żerowiskowe dla siewkowych. (kormoran, perkoz dwuczuby, nurog ęś , gr ąż yce). Cofka Płytka cz ęść zbiornika, systematycznie i bardzo szybko wymulana przez Rab ę. Do 2003 poro śni ęta ubog ą ro ślinno ści ą, a wi ęc atrakcyjna dla ptaków siewkowych. Obecnie zaro śni ęta w cało ści krzakami wierzb (Salix sp.), w których l ęgn ą si ę i żeruj ą ptaki wróblowe (potrzos, dziwonia, pokrzewki). Atrakcyjnym miejscem, wykorzystywanym przez ptaki jako miejsce obserwacyjne jest mur, biegn ący wzdłu ż wału od Osieczan do Drogini. Na murku mo żna spotka ć najcz ęś ciej: pliszki, dzierzby, pokrzewki, krukowate. Na pocz ątku cofki zbiornika znajduj ą si ę 3 stawy PZW, na których mo żna spotka ć l ęgowe krzy żówki, kokoszk ę wodn ą, remiza, czy poluj ące zimorodki. Pola i ł ąki ko śne w Osieczanach Miejsce l ęgów gatunków typowo polnych i ł ąkowych: przepiórki, derkacza, czajki, pliszki żółtej, kl ąskawki oraz żerowania myszołowa, pustułki, srokosza, krukowatych, szpaka. Nowa cofka Obszar uj ścia Raby do Zbiornika Dobczyckiego od 2005 roku jest miejscem poboru żwiru do przebudowy drogi krajowej Nr 7 na drog ę ekspresow ą. Dotychczas, zgodnie z projektem poszerzono i pogł ębiono koryto rzeki. Docelowo maj ą powsta ć jeszcze wyspy, które b ędą dogodnym miejscem do gniazdowania i żerowania dla sieweczek, brod źca piskliwego, mew, rybitw oraz innych gatunków ptaków. 85 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Rzadkie ptaki (podlegaj ące weryfikacji Komisji Faunistycznej) stwierdzone na Zbiorniku Dobczyckim od pocz ątku jego istnienia: Gęsiówka egipska (Alopochen aegyptiacus), Lodowiec (Gavia immer), Nur białodzioby (Gavia adamsii), Warz ęcha (Platalea leucorodia), Szczudłak (Himantopus himantopus), Rybitwa czubata (Sterna sandvicensis), Wydrzyk t ęposterny (Stercorarius pomarinus), Pliszka cytrynowa (Motacilla citreola), Dzierzba czarnoczelna (Lanius minor). W obr ębie biocenoz wodnych (górskie potoki, małe naturalne oczka wodne, Zbiornik Dobczycki), nadbrze żnych i szuwarowych dominuje drobna fauna bezkr ęgowa. Przy brzegach strumieni spotyka si ę kieł że (Gammarus sp.), a w wartkim pr ądzie wody larwy ró żnorodnych gatunków owadów m.in. j ętek (Ephemeroptera), widelnic (Plecoptera), muchówek (Diptera), chru ścików (Trichoptera) i wa żek (Odo- nata). W zooplanktonie wód Zbiornika Dobczyckiego stwierdzono wyst ępowanie 48 gatunków bezkr ęgowców, nale żą cych do wrotków (Rotatoria), wio ślarek (Cladocera) i widłonogów (Copepoda). Do najbardziej popularnych gatunków nale żą oczliki (Cyclops strenuus, C. vicinus), słoniczka Bosmina longirostris ) i rozwielitki (Daphnia cucullata, D. longispina) (Fleituch, Pociecha 2000). Na l ądzie najliczniej reprezentowane s ą owady (Insecta), które stanowi ą mieszank ę gatunków ni żowych i górskich. W śród nich najlepiej rozpoznano motyle (Lepidoptera) i chrz ąszcze (Coleoptera), których bogactwu sprzyjaj ą mozaikowo przeplataj ące si ę siedliska bujnych, żyznych , upraw rolnych i płatów lasu. Na le śnych polanach lataj ą liczne motyle, w tym m.in. bielinek kapustnik (Pieris brassicae), rusałka pokrzywnik (Aglais urticae), sadownik pawie oczko (Nymphalis io), sadownik (Nymphalis antiopa) czy górówki (Erebia sp.). (Górecki i in. 1995). W śród chrz ąszczy (Coleoptera) stosunkowo cz ęsto spotyka si ę gatunki z rodzin ryjkowcowatych (Curculionoidea), żukowatych (Scarabeidae), biegaczowatych (Carabidae) i stonkowatych (Chrysomelidae). Do pospolitych chrz ąszczy okolic Zbiornika Dobczyckiego nale żą m.in.: hurmak olszowiec (Agelastica alni) zasiedlaj ący ł ęgi w dnie doliny Raby, stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) wyst ępuj ąca w uprawach ziemniaka czy rynnica topolowa (Chrysomela populi) widywana na obrze żach lasu, a tak że kruszczyca złotawka (Cetonia aurata), żuk wiosenny (Geotrupes vernalis), żuk gnojowy (G. stercorarius) i ogrodnica niszczylistka (Phylloperta horticola). W stosunku do zwierz ąt bezkr ęgowych świat zwierz ąt kr ęgowych, szczególnie ryb, ptaków i ssaków, jest dobrze rozpoznany. Ryby (Pisces) omawianego obszaru reprezentuje ponad dwadzie ścia pi ęć gatunków, z których 17 żyje w wodach Raby i rzek zasilaj ących Zbiornik Dobczycki (Starmach 2000, Jelonek, Godlewska 2000). W wodach rzeki Raby na uwag ę zasługuj ę m.in. kle ń (Leuciscus cephalus), świnka (Chondrostoma nasus), lipie ń (Thymallus thymallus) i strzebla potokowa (Phoxinus phoxinus). W Brzezówce żyje pstr ąg potokowy (Salmo trutta m. fario). Wśród ryb zbiornikowych du że znaczenie maj ą populacje sandacza (Stizostedion lucioperca), szczupaka (Esox lucius), leszcza (Abramis brama) i okonia (Perca fluviatilis) (Jelonek, Godlewska 2000). Wśród 18 gatunków płazów (Amphibia) żyj ących w Polsce w granicach obszaru wyst ępuje najprawdopodobniej 13 gatunków. Nale żą do tej grupy m.in. salamandra plamista (Salamandra salamandra), 2 gatunki traszek, czyli t. zwyczajna (Triturus vulgaris) i t. grzebieniasta (T. cristatus), a z płazów bezogonowych chronione ropucha szara (Bufo bufo), ropucha zielona (Bufo viridis) i kumak górski (Bombina variegata). Gady (Reptilia) wyst ępuj ą bardzo nielicznie. Z 8 krajowych gatunków tego rz ędu żyje tu 5 gatunków gadów: żmija zygzakowata (Vipera berus), zaskroniec (Natrix natrix), jaszczurka zwinka (Lacerta agilis), jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara) i padalec (Anguis fragilis). 86 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 2.10.2.2. Formy ochrony przyrody na terenie powiatu W 2014 r. powierzchnia obszarów prawnie chronionej przyrody na terenie powiatu my ślenickiego wynosiła 7 790 ha, co stanowiło 11,5% powierzchni powiatu. Najwi ększym udziałem obszarów prawnie chronionych w ogólnej powierzchni powiatu odznaczały si ę gminy Lubie ń (99,8%) i Sułkowice (4,6%). Formami ochronnymi przyrody na terenie powiatu my ślenickiego są: obszar chronionego krajobrazu (1), rezerwaty przyrody (2), obszary Natura 2000 (3), użytki ekologiczne (3), oraz ponad 100 pomników przyrody, które tworz ą tzw. system obszarów i obiektów prawnie chronionych. Jest to układ przestrzenny wzajemnie uzupełniaj ących si ę form ochrony przyrody, maj ący na celu zapewnienie warunków utrzymywania samoregulacji procesów przyrodniczych, naturalnych warunków hydrologicznych oraz właściwego korzystania z rekreacji i turystyki. Tabela 12 Powierzchniowe formy ochrony przyrody na terenie powiatu Pow. w gran. L.P. Nazwa obszaru Gmina Cel ochrony powiatu [ha] Rezerwaty przyrody Celem ochrony jest zachowanie ze wzgl ędów przyrodniczych, naukowych i 1 Rezerwat „Las Go ścibia” 282,46 Sułkowice krajobrazowych naturalnego zró żnicowania ekosystemów le śnych w obszarze źródliskowym potoku górskiego. Celem ochrony jest zachowanie ze wzgl ędów Rezerwat „Zamczysko nad krajobrazowych fragmentu lasu mieszanego 2 1,35 My ślenice Rab ą” z ruinami średniowiecznego zamku obronnego nad rzek ą Rab ą. Obszary Chronionego Krajobrazu Funkcja ochronna wynika z wybitnej warto ści obiektów przyrodniczych, dla których OChK jest bezpo średni ą otulin ą lub dodatkow ą stref ą ochronn ą (przej ściow ą) , a ponadto wi ększ ą cz ęść tego terenu stanowi obszar w ęzłów i korytarzy ekologicznych OCHK sieci ECONET-PL. Obszarowo przewa żaj ą 1 7 510 Lubie ń „Południowomałopolski” zró żnicowane ekosystemy le śne. W śród cennych ekosystemów naturalnych: kompleksy torfowisk wysokich w płd-zach. cz ęś ci Kotliny Orawsko-Nowotarskiej (tzw. Torfowiska Orawskie) i ekosystem rzeki Białki z przełomem oraz izolowane skałki Pasa Skalic Nowotarskich i Spiskich. Użytek ekologiczny Śródle śna młaka ziołoro ślowa, na której 1 Młaka źródliskowa 0,12 My ślenice wyst ępuj ą tak że niewielkie zaro śla wierzby uszatej. 2 Mokradło śródle śne 0,26 My ślenice Śródle śna młaka ziołoro ślowa. Górskie ł ąki reglowe, z płatami torfowisk 3 Polana Sucha 5,06 Wi śniowa niskich, ziołoro śli i zadrzewie ń. Stanowisko dokumentacyjne Odsłoni ęcie marglistych łupków eoce ńskich barwy ciemnopopielatej i szarozielonej z 1 Odsłoni ęcie geologiczne 0,5 Sułkowice wkładkami drobnoziarnistych piaskowców w brzegu potoku Harbutówka. Obszary NATURA2000 87 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Pow. w gran. L.P. Nazwa obszaru Gmina Cel ochrony powiatu [ha] Proponowana ostoja ma słu żyć ochronie cennych, z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia, gatunków ryb. Ichtiofauna wyst ępuj ąca w zlewni górnej Raby to typowy i nieliczny w Polsce zespół górskiej rzeki. Najliczniej wyst ępuj ą: pstr ąg potokowy, lipie ń, brzanka, kle ń, jelec, sporadycznie obserwuje si ę śwink ę i brzan ę oraz gatunki z grupy ryb towarzysz ących łososiowatym, takie jak: śliz, strzebla potokowa, głowacz 249,27 1 Raba z Mszank ą Pcim, Lubie ń pr ęgopłetwy i głowacz białopłetwy. Na (całkowita) uwag ę zasługuje stale zmniejszaj ąca si ę populacja głowacza białopłetwego, świadcz ąca o niekorzystnych zmianach hydromorfologicznych rzeki i wzro ście zanieczyszczenia wody. Obszar stanowi cenny zasób zró żnicowanych siedlisk dla gatunków zwierz ąt rzadkich i poddanych ochronie zwi ązanych ze środowiskiem wodnym - wyst ępuj ą tu 3 gatunki ryb z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej. W ostoi znajduje si ę kolonie rozrodcze nocka du żego i podkowca małego. Liczebno ść kolonii nocka du żego mo że osi ąga ć 500 osobników, podkowca małego 10 2 Ko ściół w W ęglówce 88,56 Wi śniowa osobników. Zgodnie z Kryteriami wyboru schronie ń nietoperzy do ochrony w ramach polskiej cz ęś ci sieci Natura 2000, obiekt uzyskał 28 punktów, co daje podstawy do wł ączenia go do sieci Natura 2000. Jeden z najwa żniejszych obszarów dla zachowania populacji podkowca małego i nocka orz ęsionego w Polsce. Ostoje Nietoperzy Beskidu 5706,13 Znajduj ą si ę tu nale żą ce do najwi ększych w 3 Wi śniowa, Raciechowice Wyspowego (całkowita) naszym kraju kolonie rozrodcze obu tych gatunków. W okresie letnim przebywa tu ok. 20 % monitorowanej populacji podkowca małego i ponad 50% znanej z nielicznych stanowisk populacji nocka orz ęsionego. Źródło: Rejestr obszarów chronionych województwa małopolskiego, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie, stan na dzie ń 28.06.2016 r. Pomniki przyrody. Poni żej w tabeli zestawiono poszczególne pomniki przyrody o żywionej na terenie powiatu my ślenickiego. Tabela 13 Liczbowe zestawienie pomników przyrody na terenie powiatu my ślenickiego Pomniki przyrody o żywionej Pomniki przyrody nieo żywionej Lp. Gmina Pojedyncze Głazy Skała Rów Grupy drzew drzewa 1 Dobczyce 7 1 2 Lubie ń 6 1 3 My ślenice 30 4 Pcim 6 88 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 5 Raciechowice 13 2 6 Siepraw 6 7 Sułkowice 10 1 8 Tokarnia 11 1 1 9 Wi śniowa 8 Razem 97 1 1 4 1 Źródło: Rejestr obszarów chronionych województwa małopolskiego, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie, stan na dzie ń 28.06.2016 r. W granicach powiatu obj ęto ochron ą prawn ą 104 pomniki przyrody. W śród nich znajduj ą si ę pojedyncze drzewa (97 szt.), grupa drzew, głaz, rów oraz 4 skały. W obr ębie chronionych drzew przewa żaj ą d ęby szypułkowe, modrzewie i lipy drobnolistne. Wi ększo ść z tych drzew znajduje si ę na terenach le śnych. 2.10.2.3. Ziele ń urz ądzona Ci ągły układ przestrzenny terenów otwartych, przyrodniczo aktywnych, zapewniaj ący prawidłowe funkcjonowanie żywych zasobów naturalnych oraz kształtowanie wła ściwych warunków klimatycznych i mo żliwo ści rekreacji ludno ści w kontakcie z przyrod ą to Ekologiczny system Obszarów Chronionych (ESOCh). Wa żnym elementem ESOCh s ą: parki, ziele ńce, skwery, ziele ń przyzagrodowa w zabudowie mieszkaniowej, izolacyjno – osłonowa wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych i wokół zabudowy usługowo – przemysłowej, w tym – obiektów u żyteczno ści publicznej oraz zabytkowe zespoły zieleni przydworskiej, przypałacowej i przyko ścielnej. Na terenie powiatu my ślenickiego brak jest wi ększych form zieleni urz ądzonej w miastach, istniej ąca ziele ń jest rozproszona, s ą to skwery, park miejski w My ślenicach oraz ziele ń towarzysz ąca zabudowaniom mieszkalnym. 89 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Natomiast na terenie powiatu nie brakuj ę szlaków turystycznych, które s ą w zdecydowanej wi ększo ści niezbyt trudne i jako takie dost ępne dla ka żdego turysty, obfituj ą natomiast w wiele urokliwych miejsc i punktów widokowych. Biegn ą z dolin na prawie ka żdy ciekawszy szczyt oraz wszystkimi głównymi grzbietami. S ą to odcinki szlaków tzw. doj ściowych oraz dalekobie żnych. S ą to m.in.: • czerwony szlak („Mały Szlak Beskidzki”): roztacza si ę z niego efektowna panorama na poło żone na północy pogórze, biegnie z Bielska Białej przez Żar, Zembrzyce, Chełm, My ślenice, Uklein ę na przeł ęcz W ęglówk ę, • zielony: z Czupla przez Skomieln ą Czarn ą, Wi ęcierz ę do Sularzówki, • niebieski: z Kalwarii przez Koskow ą Gór ę, Grzybków do Jordanowa, • żółty: z Pcimia przez Koskow ą Gór ę do Makowa Podhala ńskiego, słyn ący z pi ęknych panoram. Węzły i pocz ątki szlaków najcz ęś ciej znajduj ą si ę przy stacjach PKP, przystankach autobusowych, schroniskach pod szczytami czy na przeł ęczach. Są te ż znakowane szlaki rowerowe: • Szlak zielony - prowadzi okr ęż nie po malowniczych zak ątkach gminy Dobczyce, jego ł ączna długo ść wynosi 21,8 km, • Szlak żółty - o długo ści 17,1 km ł ączy si ę ze znakowanymi szlakami gminy Gdów. • Strefa wolnego czasu „Zarabie” w gminie My ślenice: − Szlak czerwony - okr ęż ny o długo ści 16,1 km, − Szlak zielony - stokowy o długo ści 7,6 km, − Szlak czarny - łącznikowy o długo ści 1,5 km. • Ście żka rowerowo-biegowa w gminie My ślenice o długo ści 2,5 km. Ście żki edukacyjne znajduj ące si ę na obszarze Lokalnej Grupy Działania ,,Turystyczna Podkowa”: Ście żka „ Śladami Historii” (Dobczyce), Ście żka astronomiczna na górze Lubomir (W ęglówka), Ście żka „Śladami Przeszło ści” (Siepraw), Ście żka przyrodnicza do wie ży na Zuchowej Górze (Brzezowa), Ście żka ekologiczna w lesie Czasławiec (Czasław), Ście żka ,,Niezapominajka” w Kornatce. W Sieprawiu rozwija si ę turystyka sakralna zwi ązana z sanktuarium bł. Anieli Salawy oraz zwiedzaniem miejsc kultu religijnego w Łagiewnikach, Kalwarii i Wadowicach. Przez teren powiatu przebiega Małopolski Szlak Papieski im. Jan Pawła II (Sułkowice – My ślenice oraz na granicy powiatu z Rabki przez Lubo ń Wielki i Szczebel) oraz wspomniany ju ż wcze śniej Szlak Architektury Drewnianej. Fragment Małopolskiego Szlaku Owocowego przebiega przez sadownicz ą gmin ę Raciechowice (Krain ę Kwitn ących Jabłoni). 90 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 2.10.2.4. Ochrona i zrównowa żony rozwój lasów Ogólna powierzchnia lasów na terenie powiatu my ślenickiego wynosi 24 147 ha, w tym: • lasy publiczne ogółem 6 990 6 ha, − lasy publiczne Skarbu Pa ństwa 6 662 ha V lasy publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych 6 601 ha, V lasy publiczne Skarbu Pa ństwa w zasobie Własno ści Rolnej SP 7,52 ha, − lasy publiczne gminne 323 ha, • lasy prywatne ogółem 17 157 7 ha. Lasy w powiecie my ślenickim tworz ą w cz ęś ci południowej du że, zwarte kompleksy le śne , a w cz ęś ci północnej, w okolicach Dobczyc i Sieprawia drobne, rozproszone enklawy. W górach lesisto ść niektórych terenów przekracza 50%. Najwi ększe kompleksy le śne znajduj ą si ę na: Łysinie, Kotoniu, Uklejnie i Sularzowej, a w ni ższych poło żeniach – na Dalinie i Glichowcu. G ęsty las rozprzestrzenia si ę równie ż na wyspowych górach Ciecie ń, Strzebel i Lubo ń Wielki. Wyj ątkowa ró żnorodno ść przyrodnicza wynika z poło żenia geograficznego, ró żnic wysoko ści i przebiegu głównych korytarzy ekologicznych. Rysunek 19 Rozmieszczenie obszarów le śnych w powiecie my ślenickim Źródło: http://www.lasy.gov.pl/mapa W lasach powiatu dominuj ą dwie grupy drzewostanów: drzewostany z panuj ącą jodł ą i bukiem. Ich udział procentowy jest zbli żony i wynosi odpowiednio dla drzewostanów jodłowych 30,16 %, 6 dane z Banku Danych Lokalnych, GUS, 2015 91 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku drzewostanów bukowych 26,29 %. Drzewostany z panuj ącymi sosn ą i świerkiem zajmuj ą odpowiednio 14,62 % i 13,96 % powierzchni le śnej, z panuj ącym d ębem 6,58 %, z modrzewiem 4,33 %. Udział pozostałych gatunków panuj ących wynosi 4,06 %. Zró żnicowana rze źba terenu oraz zró żnicowanie wysoko ściowe nad poziomem morza obszaru lasów powiatu my ślenickiego, ma swoje odzwierciedlenie w sporym zró żnicowaniu zdiagnozowanych typów siedliskowych lasu. Stwierdzono tu wyst ępowanie 15 typów siedliskowych lasu, nale żą cych do siedlisk nizinnych, wy żynnych i górskich w wariantach świe żym i wilgotnym. Siedliska górskie stanowi ą 64,77 %, siedliska wy żynne 35,17 % ogólnej powierzchni le śnej. Siedliska nizinne tylko 0,06 %. Spo śród siedlisk podstawowe znaczenie dla gospodarki le śnej maj ą siedliska lasowe górskie i wy żynne. Siedliska lasowe górskie zajmuj ą łącznie – 62,27 % powierzchni le śnej, w tym LG – 50,11 %. Siedliska wy żynne zajmuj ą ł ącznie 34,19 % powierzchni le śnej, w tym Lwy ż – 22,76 %. Bory wysokogórski, mieszany górski i górski zajmuj ą łacznie 2,48 % powierzchni. Sporadycznie wyst ępuj ą siedliska ł ęgowe: górskie i wy żynne, olsy. Wraz z pozostałymi stanowi ą element ró żnorodno ści przyrodniczej obszaru lasów. Cały obszar powiatu le ży w granicach Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Krakowie. Gospodark ę le śną prowadzi Nadle śnictwo My ślenice. W Nadle śnictwie obowi ązuje aktualnie Plan Urz ądzania Lasu sporz ądzony na lata 2008-2017, zatwierdzony decyzj ą Ministra Środowiska z dnia 5 sierpnia 2008 roku. W ramach realizacji zada ń gospodarczych w Nadle śnictwie My ślenice wykonywane są corocznie czyszczenia wczesne na powierzchni około 69 ha, czyszczenia pó źne około 172 ha, trzebie że wczesne i pó źne 696 ha. Du że znaczenie w okresie uprawy ma piel ęgnacja gleby, polegaj ąca na ograniczeniu wzrostu konkurencyjnej ro ślinno ści wykonywana na powierzchni około 120 ha. Do czynno ści zwi ązanych z piel ęgnowaniem lasu zalicza si ę tak że podkrzesywanie drzew (w celu podwy ższenia jako ści drewna) oraz wprowadzenie podszytów (dla ochrony gleby w starszych, przerzedzonych drzewostanach). Ponadto w Nadle śnictwie My ślenice pozyskuje si ę średnio co roku ok. 53 ty ś m 3 drewna. Lasy w rejonie powiatu tworz ą szereg funkcji produkcyjnych (gospodarczych), ekologicznych (ochronnych) i społecznych. Najwa żniejsz ą funkcj ą gospodarcz ą pozostaje nadal produkcja drewna, chocia ż pewne znaczenie ma równie ż pozyskanie innych płodów lasu jak: grzyby, owoce le śne, zioła czy gospodarka łowiecka. Z funkcji pozaprodukcyjnych najwi ększe znaczenie maj ą funkcje środowiskotwórcze (wodochronne, glebochronne i klimatyczne) oraz społeczne (rekreacyjne i krajobrazowe). Na podstawie tych funkcji wyró żniono szereg kategorii ochronno ści. Do najwa żniejszych grup lasu i kategorii ochronno ści nale żą : • Lasy rezerwatowe, • Lasy ochronne ogólnego przeznaczenia do których nale żą lasy wodochronne, glebochronne i ostoje zwierz ąt obj ętych ochron ą gatunkow ą, • Lasy ochronne specjalnego przeznaczenia do których zalicza si ę lasy na stałych powierzchniach badawczych i do świadczalnych, lasy nasienne oraz lasy w miastach i wokół miast. Obowi ązuj ąca ustawa o lasach z dnia 28 wrze śnia 1991 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 2100 z pó źn. zm.) w art. 5 ust. 1 pkt. 2 okre śla, i ż nadzór nad gospodark ą le śną w lasach nie stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa sprawuje Starosta My ślenicki. W świetle tego nadzór nad prowadzeniem gospodarki le śnej w lasach niepa ństwowych polega na: • kontroli, doradztwie, • wydawanie decyzji administracyjnych, • kontroli wykonania decyzji wydawanych w drodze postępowania administracyjnego, • cechowanie drewna i wydawania świadectwa legalno ści pozyskanego drewna. 7 sprawozdanie o lasach prywatnych L-03 za 2015 r. 92 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Zgodnie z ustaw ą o lasach do powinno ści organów sprawuj ących nadzór nad prowadzeniem gospodarki le śnej w lasach niestanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa (starosty) nale ży miedzy innymi: • zarz ądzanie i wykonywanie na koszt nadle śnictw zabiegów zwalczaj ących i ochronnych w zagro żonych lasach niepa ństwowych, • wydawanie decyzji w sprawie przyznania środków finansowych z bud żetu pa ństwa na całkowite lub cz ęś ciowe pokrycie kosztów zalesienia gruntów, przeznaczonych do zalesienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o lasach. Art. 12 ust. 1 ustawy o lasach stanowi, że: "W przypadku braku mo żliwo ści ustalenia sprawcy szkody w lasach, powstałej w wyniku oddziaływania gazów i pyłów przemysłowych, oraz w przypadku po żarów lub innych kl ęsk żywiołowych spowodowanych czynnikami biotycznymi albo abiotycznymi, zagra żaj ących trwało ści lasów, koszty zagospodarowania i ochrony zwi ązane z odnowieniem lub przebudow ą drzewostanu finansowane s ą z bud żetu pa ństwa. Decyzje w sprawie przyznania środków na pokrycie kosztów, o których mowa w ust. 1, wydaj ą: − minister wła ściwy do spraw środowiska, na wniosek Dyrektora Generalnego Lasów Pa ństwowych, zwanego dalej "Dyrektorem Generalnym" - w odniesieniu do lasów pozostaj ących w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych, będących w u żytkowaniu wieczystym oraz lasów przekazanych w u żytkowanie na mocy art. 40; − starosta, na wniosek wła ściciela lasu, po zaopiniowaniu przez nadle śniczego - w odniesieniu do pozostałych lasów, wykonuj ący zadanie z zakresu administracji rz ądowej" • sporz ądzenie uproszczonych planów urz ądzenia lasu dla lasów nale żą cych do osób fizycznych i wspólnot gruntowych, • wydawanie decyzji na podstawie inwentaryzacji stanu lasów, okre ślaj ące zadania z zakresu gospodarki le śnej dla powierzchni lasów do 10 ha, • dokonanie oceny udatno ści upraw w czwartym lub pi ątym roku od zalesienia gruntu rolnego oraz przekwalifikowanie z urz ędu grunt rolny na le śny, je żeli zalesienia gruntu dokonano na podstawie przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodz ących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub na podstawie przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. 2.10.3. Wpływ zmian klimatu na przyrod ę i le śnictwo, wra żliwo ść i adaptacja do zmian Spodziewane ocieplanie si ę klimatu spowoduje narastanie wpływu z kierunku południowego wyra żaj ące si ę w migracji gatunków z Europy Południowej, jednak z równoczesnym wycofywaniem si ę tych gatunków, które nie s ą przystosowane do wysokich temperatur i suszy latem, a dobrze znosz ą ostre mrozy. Tak wi ęc nale ży liczy ć si ę w nadchodz ących dekadach z procesami wzmo żonej migracji szeregu gatunków ro ślin i zwierz ąt. Oddziaływania zwi ązane z prognozowanymi zmianami klimatu b ędą z ró żnym nat ęż eniem wzmacniane wskutek działalno ści człowieka, zarówno poprzez podejmowanie aktywno ści gospodarczej (wydobycie kopalin, kierunkowa gospodarka le śna i hodowla zwierz ąt, rolnictwo), jak i jej zaniechania (porzucanie łąk i muraw, zanik tradycyjnych form wykorzystania terenu). Oddziaływania te s ą wielokierunkowe i mog ą znacznie wzmocni ć niekorzystne oddziaływanie prognozowanych zmian warunków klimatycznych. Uwarunkowania ochrony bioró żnorodno ści utrudniaj ące adaptacj ę do zmian klimatu to m.in.: mała skuteczno ść systemów ochrony przyrody, w tym tak że obszarów Natura 2000, zwi ązana z brakiem systemowej integracji krajowych form z sieci ą Natura 2000, nieadekwatnym finansowaniem systemu ochrony przyrody, niewystarczaj ącym zapleczem administracyjnym, eksperckim i naukowym, brakiem skutecznych systemów wdro żeniowych – planów ochrony/zdolno ści wdro żeniowych, brakiem instrumentów prawnych umo żliwiaj ących egzekwowanie realizacji zapisów planu ochrony i in. 93 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku W perspektywie długookresowej istotne b ędzie prowadzenie pogł ębionych bada ń w zakresie ró żnorodno ści biologicznej. Nale ży przede wszystkim dokona ć inwentaryzacji oraz stworzy ć spójny system informacji o zasobach gatunków i siedlisk przyrodniczych kraju wraz z wycen ą warto ści środowiska przyrodniczego. Badania powinny by ć ukierunkowane na obserwacje wpływu zmian klimatu na bioró żnorodno ść i aktualizowanie strategii reagowania. W ocenie wpływu zmian klimatu na stan bioró żnorodno ści musimy si ę pogodzi ć z brakiem danych dotycz ących poszczególnych gatunków, populacji i ich interakcji. Istniej ą 4 rodzaje niepewno ści, z którym musimy si ę liczy ć, podejmuj ąc próby ograniczenia niekorzystnego wpływu oczekiwanych zmian klimatu na bioró żnorodno ść . S ą to: • Wariancja środowiskowa. W efekcie zmiany klimatu przewiduje się, że wariancja ta będzie jeszcze wi ększa, a zatem modele opisuj ące ekosystemy mog ą sugerowa ć zupełnie odmienne wyniki. • Trudno ści zwi ązane z ekstrapolacj ą monitoringu na zachowania całego systemu. • Niedokładna implementacja działa ń adaptacyjnych. Instrumenty prawne s ą zazwyczaj rygorystyczne i nie ma mo żliwo ści pełnego ich dostosowania do dynamicznych zmian w rzeczywisto ści. • Tzw. niepewno ść strukturalna. Wariancja wynikaj ąca z metody modelowania. Modele te zazwyczaj upraszczaj ą systemy naturalne a zatem alternatywne modele mog ą dawa ć zupełnie inne predykcje. Jednym z czynników silnie ró żnicuj ących wyst ępowanie lasów w Polsce, obok warunków geologicznych s ą warunki klimatyczne, z którymi wi ąż e si ę optimum ekologiczne poszczególnych gatunków. Nale ży wi ęc oczekiwa ć, że w wyniku zmian klimatycznych istotnym zmianom ulegn ą składy gatunkowe i typy lasów. Optima ekologiczne gatunków drzewiastych mog ą zosta ć przesuni ęte na północny-wschód, a granica lasów w górach mo że si ę podnosi ć. Wymagania glebowe gatunków drzew mog ą stanowi ć barier ę w dopasowaniu na tych obszarach składów gatunkowych do zmian średniej temperatury i wielko ści opadów. Stwarza to trudne do przewidzenia problemy hodowlane. Najbardziej wra żliwe na zmiany klimatu s ą ekosystemy górskie. Dzisiejsze górskie zbiorowiska le śne mog ą straci ć do 60% gatunków a produkcyjno ść drzewostanów i ich trwało ść mo że gwałtownie si ę załama ć. Zwi ązany ze wzrostem temperatury wzrost ewaporacji, a tak że zmniejszanie si ę grubo ści i czasu zalegania pokrywy śnie żnej b ędzie sprzyja ć spadkowi wilgotno ści w lasach zwi ększaj ąc ryzyko po żarów i przyspieszaj ąc proces mineralizacji gleb. Proces ocieplania i zwi ększanie ryzyka suszy sprzyja rozwojowi chorób i szkodników w tym tak że gatunków inwazyjnych i tendencja ta utrzyma si ę nadal. W zwi ązku z tym trzeba si ę liczy ć z du żymi szkodami, gdy ż gatunki rodzime nie s ą odporne na nowe zagro żenia. Cieplejsze zimy b ędą wpływa ć korzystnie na zimowanie szkodników a zmniejszona pokrywa śnie żna b ędzie ułatwia ć zimowanie zwierz ąt ro ślino żernych. W tym rozdziale omówiono równie ż wpływ zmian klimatu na gospodark ę przestrzenn ą, która zwi ązana jest z krajobrazem. Zmiany funkcjonowania środowiska przyrodniczego polega ć b ędą na zwi ększaniu si ę deficytu wody oraz zwi ększaniem si ę liczby zjawisk ekstremalnych. Najwa żniejsze zmiany w systemie społeczno-gospodarczym to zmiany warunków życia i wzrost zagro żenia chorobami, konieczno ść dostosowywania upraw rolniczych do uwarunkowa ń klimatycznych, optymalizacja gospodarowania zasobami wody oraz kreowanie nowych kierunków rozwoju wykorzystuj ących zmiany klimatyczne, jako czynniki rozwoju np. turystyki, energetyki odnawialnej i in. Zmiany klimatu w kontek ście przestrzennym mog ą równie ż generowa ć konflikty społeczne, a tym samym mog ą stawa ć si ę bezpo średni ą przyczyn ą migracji ludzi, poszukuj ących bardziej przyjaznych warunków do życia, zarówno ze strony uwarunkowa ń środowiska, jak i warunków społeczno-ekonomicznych. 94 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku W procesie planowania przestrzennego obecne próby działa ń, które mo żna by zaliczy ć do adaptacyjnych do zmian klimatu zazwyczaj nie uzyskuj ą akceptacji społecznej. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zawieraj ące takie ustalenia, jak dotycz ące przeznaczenia gruntów na poldery, suche zbiorniki retencyjne, kanały ulgi, tereny zielone lub rolne i wył ączenia spod zabudowy, skazane s ą zwykle na nieuchwalenie lub dokonanie pod presj ą mieszka ńców zmiany funkcji zwykle na mieszkaniow ą, zwłaszcza w okolicach du żych miast. Wła ściciele nieruchomo ści gruntowych na obszarach zagro żonych powodzi ą albo podtopieniami, zazwyczaj o małej świadomo ści skutków zagro żenia, zwykle nie dopuszczaj ą nadrz ędno ści interesu publicznego nad prywatnym nawet wtedy, kiedy chodzi o bezpiecze ństwo ludzi i mienia. Trudna jest tak że ochrona terenów przyrodniczo cennych, zwłaszcza na obszarach poddanych silnej presji urbanizacyjnej, nawet w przypadku ustanowienia niektórych form ochrony lub relatywnie wysokiej ceny gruntu. Pomi ędzy zagospodarowaniem przestrzennym i warunkami klimatycznymi zachodzi ścisły zwi ązek wzajemnego oddziaływania. W kontek ście zmian klimatu istnieje konieczno ść zmian tre ści planowania przestrzennego tak, żeby odpowiadały na problemy, które dotychczas nie były, b ądź nie musiały by ć przedmiotem rozstrzygni ęć planistycznych, albo miały marginalne znaczenie w toku procesu planistycznego. Bior ąc pod uwag ę horyzontalny i interdyscyplinarny charakter gospodarki przestrzennej wdra żanie działa ń adaptacyjnych w tym sektorze przyczynia si ę do ograniczenia skutków zmian klimatu nie tylko w zagospodarowaniu przestrzennym, ale tak że w wi ększo ści obszarów życia gospodarczego i społecznego. To powoduje, że planowanie przestrzenne, b ędące najwa żniejszym instrumentarium gospodarki przestrzennej, urasta do jednego z najistotniejszych kreatorów przestrzennej organizacji systemów społeczno-gospodarczych i ekologicznych, decyduj ących o adaptacji polskiej przestrzeni do spodziewanych zmian klimatu, a tym samym uwarunkowa ń środowiskowych i łagodzenia skutków społeczno-ekonomicznych tych zmian. 2.10.4. Analiza SWOT Zasoby przyrodnicze MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne wyst ępowanie obszarów chronionych: rezerwatów, OChK, NATURA2000, u żytki ekologiczne wyst ępowanie pomników przyrody 104 szt., du że kompleksy le śne na południu powiatu brak wystarczaj ącej inwentaryzacji przyrodniczej powiatu, Wyst ępowanie wielu gatunków chronionych ro ślin i zwierz ąt, w wypalanie traw tym gatunków zagro żonych i kluczowych Powstanie Zbiornika Dobczyckiego, zwi ększaj ącego bioró żnorodno ść w Powiecie My ślenickim SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne ograniczanie lokalnych źródeł zanieczyszcze ń powietrza, gleby i wód rozprzestrzenianie si ę obcych gatunków fauny i flory wła ściwa piel ęgnacja szaty ro ślinnej niezgodny z siedliskiem skład gatunkowy drzewostanów oraz zalesianie nieu żytków niewła ściwa ich struktura przebudowa drzewostanów le śnych w kierunku bardziej odpornych zarastanie małych zbiorników, oczek wodnych – biotopów rzadkich na zanieczyszczenia gatunków oraz uzupełnienia gatunkami gatunków płazów rodzimymi zagro żenia biotyczne (szkodniki), abiotyczne (susze, wiatry), zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpiecze ństwa po żarowego zagro żenia antropogeniczne (zła jako ść powietrza) obszarów le śnych Źródło: opracowanie własne 95 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 2.11. Zagro żenia powa żnymi awariami 2.11.1. Efekty realizacji dotychczasowego PO Ś Cel długoterminowy do 2019 roku zapisany w dotychczasowym Programie Ochrony środowiska OGRANICZENIE RYZYKA WYST ĄPIENIA POWA ŻNYCH AWARII Efekt ze wska źnikiem w latach Cel krótkoterminowe do 2015 roku Podj ęte działania 2012-2015 Wydział Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji w My ślenicach dokonał pi ęciu kontroli pojazdów przewo żą cych materiały niebezpieczne nie ujawniaj ąc w tym zakresie żadnych nieprawidłowo ści Starostwo Powiatowe, Powiatowa Pa ństwowa Stra ż 5 kontroli pojazdów Po żarna propagowały zagadnienia ochrony ppo ż. Na przewo żą cych materiały Zapobieganie wyst ąpienia zewn ątrz poprzez środki masowego przekazu oraz niebezpieczne powa żnym awariom popularyzacj ę słu żby po żarniczej w śród społecze ństwa Co roku organizacja od 6-10 (dzieci i młodzie ży). W ramach akcji: „Dni Ochrony akcji dotycz ących ochrony ppo ż. Przeciwpo żarowej - Otwarte Stra żnice”, „Bezpieczna droga do szkoły”, „Bezpieczne wakacje”, „Bezpieczne życie”, „Odblaskowa Szkoła”, „NIE dla czadu”. Przeprowadzono szkolenia, pogadanki oraz pokazy sprz ętu Jednostki Ratowniczo Ga śniczej. Działania opierały si ę głównie na wyposa żeniu jednostek Wyposa żenie jednostek Poprawa ratownictwa chemicznego ratowniczych w sprz ęt tj. pojazdy ratownicze, drabiny, ratowniczych na kwot ę 1 282 849 pompy na ł ączn ą kwot ę 1 282 849 zł. zł 2.11.2. Ocena stanu aktualnego Poj ęcie „powa żne awarie” – okre śla art. 3 pkt 23. ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.) - rozumie si ę przez to zdarzenie, w szczególno ści emisj ę, po żar lub eksplozj ę, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których wyst ępuje jedna lub wi ęcej niebezpiecznych substancji, prowadz ące do natychmiastowego powstania zagro żenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagro żenia z opó źnieniem. Organem wła ściwym do realizacji zada ń Ministra Środowiska w sprawach: przeciwdziałania powa żnym awariom, transgranicznych skutków awarii przemysłowych oraz awaryjnego zanieczyszczeniom wód granicznych jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Ponadto Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w akcji zwalczania powa żnej awarii z organami wła ściwymi do jej prowadzenia oraz sprawuje nadzór nad usuwaniem skutków tej awarii. Obowi ązki zwi ązane z awariami przemysłowymi spoczywaj ą głównie na prowadz ącym zakład o zwi ększonym ryzyku lub o du żym ryzyku wyst ąpienia awarii oraz na organach Pa ństwowej Stra ży Po żarnej, a tak że wojewodzie. Zakłady takie zazwyczaj przynosz ą wiele korzy ści dla lokalnej społeczno ści, zapewniaj ą zatrudnienie, utrzymanie, s ą motorem rozwoju i wspieraj ą inicjatywy społeczne. Jednak że z uwagi na charakter prowadzonej działalno ści, s ą tak że źródłem potencjalnego zagro żenia. Na terenie powiatu funkcjonuje: • 70 jednostek OSP, w tym: 96 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku − 24 jednostki Ochotniczych Stra ży Po żarnych wł ączone s ą do Krajowego Systemu Ratowniczo-Ga śniczego: Czasław, D ąbie, Dobczyce, Droginia, Głogoczów, Gruszów, Harbutowice, Kornatka, Krzczonów, Krzywaczka, Lubień, Łyczanka, My ślenice Dolne Przedmie ście, My ślenice Śródmie ście, My ślenice Zarabie, Pcim, Por ęba, Poznachowice, Siepraw, Sułkowice, Tokarnia, Wi śniowa, Zakliczyn, Krzesławice, − 21 jednostek OSP posiada sprz ęt do prowadzenia działa ń ratowniczych - usuwania skutków wypadków drogowych tj. zestawy narz ędzi hydraulicznych /no życe i rozpierak nap ędzany silnikiem spalinowym/. Teren powiatu z ramienia Pa ństwowej Stra ży Po żarnej chroni jedna Jednostka Ratowniczo-Ga śnicza PSP w My ślenicach. Komenda posiada na swoim wyposa żeniu samochody: średni ratowniczo-ga śniczy GBART 2,5/24 Renault, średni ga śniczy GBA 2/20 - Man, ci ęż ki ga śniczy GCBA 5/32 - Scania, specjalny techniczny SLRT - Fiat Ducato, specjalny ci ęż ki techniczny SCRT - Volvo, specjalny podno śnik SH-25 - Volvo, specjalny rozpoznawczo-ratowniczy SLRR - Nissan, specjalny operacyjny SLOp - Skoda Fabia, specjalny średni kwatermisrzowski SKw, specjalny lekki kwatermistrzowski SLKw - Renault Trafic, samochód lekki dowodzenia i ł ączno ści SLDŁ Dacia Duster, oraz samochód administracyjny Lancia Lybra jak równie ż inny sprz ęt niezb ędny do likwidacji zdarze ń. Do głównych zagro żeń na terenie powiatu my ślenickiego mo żna zaliczy ć: • zagro żenia komunikacyjne - do głównych dróg komunikacyjnych przebiegaj ących przez teren powiatu nale żą : − drogi krajowe: nr 7 Kraków - Chy żne, nr 52 Kraków - Bielsko Biała, nr 28 Wadowice - Skomielna Biała - Limanowa, − drogi wojewódzkie: droga nr 964 Dziekanowice - Wieliczka, nr 968 Lubie ń - Mszana Dolna, nr 955 Jawornik - Biertowice, 956 Biertowice - Sucha Beskidzka, nr 967 My ślenice - Bochnia, nr 964 Wi śniowa - Dobczyce. • zagro żenia chemiczno-ekologiczne: − górny odcinek rzeki Raby wraz ze zbiornikiem wody pitnej w Dobczycach (powierzchnia zbiornika 10,65 km 2, pojemno ść 125 mln m 3), stacja uzdatniania wody w My ślenicach i Dobczycach, przewozy materiałów niebezpiecznych drog ą przebiegaj ącą wzdłu ż rzeki Raby oraz cieków wodnych wpływaj ących do rzeki Raby i zbiornika wody pitnej w Dobczycach. − Zakłady pracy, w których składuje si ę i wykorzystuje do celów produkcyjnych toksyczne środki przemysłowe (TSP): V Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa "Spyrka" w Pcimiu (kwas mrówkowy – 1 t, kwas siarkowy - 1 t, siarczek sodu - 2 t, siarczek amonu - 2,5 t), V Miejskie Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji w Dobczycach (chlor - 4 t), V Zakład "Elektral" Cynkowanie Ogniowe w Osieczanach (kwas solny 4 t), V Zakład Produkcyjny "Unifam" w Skomielnej Białej (siarczek cynku 2 t, siarczek żelaza 2 t), V Spółka "Wido Profil" w My ślenicach (kwas azotowy (st ęż enia 10%) 2 t). • zagro żenia po żarowe – kompleksy le śne Nadle śnictwa My ślenice zaliczone do III kategorii zagro żenia po żarowego, − Zakłady pracy, w których przetwarza si ę i składuje du że ilo ści materiałów po żarowo- niebezpiecznych: V Zakłady Kablowe Telefonika S.A w My ślenicach, Elektroplast w Stró ży, Zakład Produkcyjny Vistula Group S. A. w My ślenicach w My ślenicach, Fabryka Narz ędzi Ku źnia w Sułkowicach, Eug-Mark w Pcimiu, Zakład produkcyjny Juco w Sułkowicach, V Obiekty, w których przebywa wi ększa ilo ść osób: Szpital Powiatowy w My ślenicach, Dom Pomocy Społecznej w Trzeme śni, Pcimiu i Harbutowicach, Dom Seniora „Na Wzgórzu” w Głogoczowie. 97 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • zagro żenia wysoko ściowe – kolejka linowa na Gór ę Chełm w My ślenicach (krzesełkowa - o długo ści 2006 m), wyci ąg narciarski na Gór ę Chełm w My ślenicach - krzesełkowy czteroosobowy o długo ści 770 m i wyci ąg narciarski "Szklana Góra" w Harbutowicach (krzesełkowy 4 - osobowy o długo ści 750 m). 2.11.3. Analiza SWOT Zagro żenia powa żnymi awariami MOCNE STRONY SŁABE STRONY czynniki wewn ętrzne czynniki wewn ętrzne Brak zakładów b ędących potencjalnym źródłem powa żnej awarii brak Istnienie w sołectwach Ochotniczej Stra ży Po żarnej SZANSE ZAGRO ŻENIA czynniki zewn ętrzne czynniki zewn ętrzne Zmniejszenie zagro żenia wypadkowego i po żarowego poprzez Zagro żenia wypadkowe zwi ązane z drog ą krajowa i złym stanem remonty i modernizacja budynków oraz dróg niektórych dróg gminnych Źródło: opracowanie własne 3. Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie 3.1. Cele i zadania środowiskowe z zakresu ochrony powietrza i klimatu Przeprowadzona analiza stanu zanieczyszczenia powietrza wykazała, że na terenie powiatu my ślenickiego w celu zmniejszenia emisji i imisji wskazane s ą działania d ążą ce do poprawy czysto ści atmosfery. W zwi ązku z zaostrzeniem si ę przepisów ochrony środowiska oraz w interesie mieszka ńców działania te nale żałoby przeprowadzi ć w nast ępuj ących kierunkach poprzez wdro żenie ni żej wymienionych celów: • systematyczna poprawa jako ści powietrza na obszarze gmin powiatu, − opracowanie lub aktualizacja planu zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe oraz jego sukcesywne wdra żanie, − opracowanie i wdro żenie strategii zmniejszania st ęż enia pyłów drobnych PM10, PM2,5, benzo(alfa)pirenu oraz ozonu przyziemnego w powietrzu, − zwi ększenie świadomo ści społeczno ści lokalnej w zakresie potrzeb i mo żliwo ści ochrony powietrza, w tym oszcz ędno ści energii i stosowania odnawialnych źródeł energii. • wspieranie i promocja ekologicznych no śników energii, − wymiana konwencjonalnie opalanych pieców w ęglem na ogrzewania gazowe lub inne przyjazne środowisku źródła energii zarówno w obiektach publicznych, jak mieszkaniach prywatnych (realizacja programu ograniczenia niskiej emisji), − wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii, − wspieranie i promowanie korzystania z materiałów energooszcz ędnych w budownictwie przez mieszka ńców, − kontynuowanie prac termomodernizacyjnych na terenie gmin powiatu my ślenickiego, − intensyfikacj ę działa ń zwi ązanych z modernizacj ą dróg. 98 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.1.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony powietrza i klimatu Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Zadanie własne: powiat my ślenicki Termomodernizacja powiatowych obiektów u żyteczno ści publicznej Zadanie monitorowane: gminy i miasta powiatu my ślenickiego Zadanie własne: powiat my ślenicki Ograniczenie emisji Rozwój systemu dróg w kierunku ograniczenia jego uci ąż liwo ści dla ludzi i Zadanie monitorowane: niskiej środowiska, w tym usuwania skutków kl ęsk żywiołowych gminy i miasta powiatu my ślenickiego, GDDKiA, Wzrost wykorzystania Zarz ąd Dróg energii odnawialnej o Wojewódzkich w Krakowie 20% Spełnienie norm wi ększo ść zada ń jako ści powietrza Poprawa Zadanie własne: powiat planowana jest w atmosferycznego przypadku otrzymania Ochrona powietrza i energooszcz ędno ści my ślenicki poprzez sukcesywn ą środków finansowych z klimatu budynków Prowadzenie edukacji ekologicznej młodzie ży i dorosłych w zakresie ochrony redukcj ę emisji powietrza atmosferycznego i klimatu Zadanie monitorowane: zewn ątrz tzn. środki zanieczyszcze ń do Redukcja emisji CO 2 o gminy i miasta powiatu WFO ŚiGW, RPO WM, powietrza 20% my ślenickiego POIi Ś, PROW Poprawa warunków Zadanie monitorowane: drogowych zmniejszenie Sukcesywna kontrola uci ąż liwych źródeł zanieczyszcze ń emisji komunikacyjnej WIO Ś w Krakowie Zadanie własne: powiat my ślenicki Promocja i wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii Zadanie monitorowane: gminy i miasta powiatu my ślenickiego Zadanie monitorowane: Realizacja Planów gospodarki niskoemisyjnej przyj ętych do realizacji przez gminy i miasta powiatu gminy my ślenickiego 99 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.1.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony powietrza i klimatu Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Bud żet powiatu, środki 1 Termomodernizacja powiatowych obiektów u żyteczno ści publicznej 1 500 000 1 000 000 800 000 800 000 800 000 zewn ętrzne UE, WFO ŚIGW Ochrona powietrza i klimatu Rozwój systemu dróg w kierunku ograniczenia jego uci ąż liwo ści dla Bud żet powiatu, RPO WM, POIi Ś, 2 5 500 000 5 500 000 5 500 000 5 500 000 5 500 000 ludzi i środowiska PROW RAZEM WŁASNE 32 400 000,00 3.1.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony powietrza i klimatu Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Bud żet gmin i miast, środki Termomodernizacja obiektów u żyteczno ści publicznej i mieszkalnych 1 2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, na terenie gmin i miast powiatu my ślenickiego PROW Termomodernizacja Świetlicy Wiejskiej w Ł ękach poprzez 1.1 docieplenie ścian i stropów wraz z wymian ą stolarki oraz zamiana 270 000 Bud żet Miasta i Gminy My ślenice kotła na paliwo stałe na kondensacyjny kocioł gazowy Bud żet gmin i miast, środki 2 Przebudowa, modernizacja i budowa dróg gminnych 5 000 000 5 000 000 5 000 000 5 000 000 5 000 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, Ochrona powietrza i PROW klimatu Budowa drogi ekspresowej S7 Kraków – Rabka Zdrój (na długo ści 2.1 15,83 km) oraz budowa nowego odcinka drogi nr 47 (na długo ści b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Bud żet GDDKiA 0,877 km) Rozbudowa/przebudowa DW 968 Lubie ń – Zabrze ż (wymiana 2.2 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Bud żet województwa nawierzchni) Bud żet gmin i miast, środki 3 Budowa i modernizacja ście żek rowerowych 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW 3.1 Budowa trasy rowerowej VeloRaba o długo ści około 70 km b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Bud żet Województwa 100 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Bud żet gmin i miast, środki Prowadzenie edukacji ekologicznej młodzie ży i dorosłych w 4 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, zakresie ochrony powietrza atmosferycznego i klimatu PROW 5 Sukcesywna kontrola uci ąż liwych źródeł zanieczyszcze ń 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 Bud żet państwa Bud żet gmin i miast, środki 6 Promocja i wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW Stosowanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego odpowiednich zapisów, umo żliwiaj ących ograniczenie emisji PM10, PM2,5, benzo(alfa)pirenu dotycz ących Bez kosztowo, gminy i miasta 7 np. układu zabudowy zapewniaj ącego przewietrzanie miast i wsi, powiatu my ślenickiego wprowadzania zieleni ochronnej, zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz ustalania sposobu zaopatrzenia w ciepło tam, gdzie to mo żliwe oraz w zabudowie nowo planowanej. Bud żet gminy, 8.1 Realizacja Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy My ślenice 205 678 240 środki unijne, NFO ŚiGW Bud żet gminy, środki własne 8.2 Realizacja Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Dobczyce 81 152 735 mieszka ńców, środki zewn ętrzne w tym środki UE Bud żet gminy, środki własne 8.3 Realizacja Planu Ograniczenia Niskiej Emisji dla Gminy Siepraw 36 722 000 mieszka ńców, środki zewn ętrzne w tym środki UE Bud żet gminy, środki własne 8.4 Realizacja Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Tokarnia 15 344 000 mieszka ńców, środki zewn ętrzne w tym środki UE RAZEM MONITOROWANE 386 571 975 101 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.2. Cele i zadania środowiskowe w zakresie ochrony przed hałasem Hałas jest elementem tzw. stresu miejskiego, wpływaj ącym, na jako ść życia ludno ści, zwłaszcza na obszarach zurbanizowanych (miasta powiatu my ślenickiego). Poprawa jako ści środowiska na tych obszarach musi obejmowa ć, oprócz szeregu działa ń wyszczególnionych w paragrafach dotycz ących jako ści powietrza i jako ści wód działania ukierunkowane na ochron ę przed hałasem, zwłaszcza pochodz ącym ze środków transportu. Realizacja celu krótkoterminowego, którym jest zmniejszenie uci ąż liwo ści hałasu dla mieszka ńców i środowiska poprzez jego obni żenie do poziomu obowi ązuj ących standardów winna by ć poprzedzona dokładnym rozpoznaniem klimatu akustycznego. W pierwszej kolejno ści, rozpoznaniem klimatu akustycznego nale ży obj ąć obszar gdzie skala zagro żenia hałasem jest najwi ększa ze wzgl ędu na stopie ń urbanizacji i istniej ącą sie ć dróg oraz główne ci ągi komunikacyjne (drogi krajowe). Zarz ądzaj ący drog ą lub lini ą kolejow ą zaliczonymi do obiektów, których eksploatacja mo że powodowa ć negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach sporz ądza, co pi ęć lat map ę akustyczn ą terenu, na którym eksploatacja obiektu mo że powodowa ć przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Działanie zakładów nie powinno powodowa ć przekrocze ń standardów, jako ści środowiska i dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku poza teren, do którego prowadz ący instalacj ę ma tytuł prawny. Dotyczy to równie ż obszaru ograniczonego u żytkowania, je żeli został utworzony w zwi ązku z funkcjonowaniem zakładu. Je żeli akustyczne oddziaływanie b ędące wynikiem prowadzenia zakładu wyst ępuje na terenach, dla których nie zostały ustawowo ustalone dopuszczalne poziomy hałasu lub na terenach, dla których nie mo żna okre śli ć dopuszczalnego poziomu hałasu poprzez przyj ęcie warto ści dopuszczalnych dla rodzaju terenu o zbli żonym przeznaczeniu – wówczas nie podejmuje si ę działa ń przewidzianych ustaw ą na rzecz kształtowania klimatu akustycznego tych terenów. Za przekroczenie poziomów hałasu okre ślonych w decyzji na emitowanie hałasu do środowiska i obowi ązuj ących decyzjach o dopuszczalnym poziomie hałasu przenikaj ącego do środowiska – Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wymierza, w drodze decyzji, administracyjnej kary pieni ęż ne. Ponadto na podmiocie prowadz ącym działalno ść gospodarcz ą spoczywa odpowiedzialno ść za ochron ę środowiska polegaj ąca na podj ęciu niezb ędnych działa ń naprawczych. Cele krótkoterminowe (do 2020 roku) i główne działania w zakresie ochrony przed hałasem to: • ustalenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wydzielonych terenów pod realizacj ę zorganizowanej działalno ści inwestycyjnej, zakładów mog ących by ć potencjalnymi źródłami hałasu do środowiska, co umo żliwi lokalizacj ę zakładów produkcyjnych i przemysłowych, z dala od terenów mieszkaniowych i turystycznych, • niedopuszczanie do realizacji inwestycji, które mogą by ć źródłem du żej emisji hałasu do środowiska ze wzgl ędu na rodzaj prowadzonej działalno ści lub technologie produkcji. • ograniczenie emisji hałasu poprzez inwestycje dot. infrastruktury drogowej: − budowa obwodnic, − poprawa nawierzchni dróg, − optymalizacja płynno ści ruchu, − wprowadzanie systemów pasów zieleni izolacyjnej. Istotnym elementem dla gmin nale żą cych do powiatu b ędzie kontynuacja wprowadzania do Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego gmin zapisów po świ ęconych ochronie przed hałasem. 102 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.2.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony przed hałasem Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Zadanie własne: powiat my ślenicki Realizacja zada ń przewidzianych dla poprawy infrastruktury drogowej oraz organizacji ruchu w celu Zadanie monitorowane: gminy i obni żenia emisji hałasu komunikacyjnego miasta powiatu my ślenickiego, GDDKiA, Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Krakowie ryzyka wskazano w rozdziale ochrona powietrza i klimatu Zadanie własne: powiat Wprowadzanie pasów zieleni przy drogach, zieleni my ślenicki niskiej i wysokiej do wn ętrz osiedlowych, instalowanie Zadanie monitorowane: gminy i ekranów akustycznych przy trasach o najwi ększym miasta powiatu my ślenickiego, nat ęż eniu ruchu GDDKiA, Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Krakowie Zwi ększenie komfortu jazdy i Działania modernizacyjne, m.in. stosowanie usprawnienie ruchu dźwi ękochłonnych elewacji budynków, stosowanie Zadanie własne: powiat Ograniczenie hałasu stolarki okiennej na okna o podwy ższonym wska źniku my ślenicki Podniesienie komfortu komunikacyjnego izolacyjno ści akustycznej wła ściwej (Rw>30dB) w Ochrona przed hałasem akustycznego Ograniczenie poziomu hałasu Zadanie monitorowane: gminy i budynkach nara żonych na ponadnormatywny hałas i mieszka ńców powiatu wewn ątrz obiektów miasta powiatu my ślenickiego nowobudowanych obiektach Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców powiatu Zadanie własne: powiat Edukacja ekologiczna w zakresie zapobiegania my ślenicki nadmiernej emisji hałasu w powiecie Zadanie monitorowane: gminy i brak wystarczaj ących środków miasta powiatu my ślenickiego prawnych i finansowych na ograniczenia nadmiernego hałasu Dostosowanie przedsi ębiorstw do obowi ązuj ących Zadanie monitorowane: standardów emisji hałasu do środowiska przedsi ębiorstwa Kontrola przestrzegania przez zakłady przemysłowe Zadanie monitorowane: WIO Ś w poziomów hałasu okre ślonych w decyzjach Krakowie administracyjnych Dalszy, systematyczny monitoring poziomu hałasu w Zadanie monitorowane: WIO Ś w tym zwi ększenie liczby punktów oraz doskonalenie Krakowie metod pomiarów 103 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Wyznaczanie w miejscowych planach Zadanie monitorowane: Gminy i zagospodarowania przestrzennego obszarów Miasta Powiatu My ślenickiego chronionych przed hałasem 3.2.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony przed hałasem Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Koszty zostały Realizacja zada ń przewidzianych dla poprawy infrastruktury Bud żet powiatu, uj ęte w rozdziale 1 drogowej oraz organizacji ruchu w celu obni żenia emisji hałasu - - - - środki, RPO WM, dotycz ącym komunikacyjnego POIi Ś, PROW ochrony powietrza Koszty zostały Bud żet powiatu, Wprowadzanie pasów zieleni przy drogach, zieleni niskiej i wysokiej Ochrona przed uj ęte w rozdziale środki WFO ŚiGW, 2 do wn ętrz osiedlowych, instalowanie ekranów akustycznych przy - - - - hałasem dotycz ącym RPO WM, POIi Ś, trasach o najwi ększym nat ęż eniu ruchu ochrony powietrza PROW Działania modernizacyjne, m.in. stosowanie dźwi ękochłonnych Koszty zostały Bud żet powiatu, elewacji budynków, stosowanie stolarki okiennej na okna o uj ęte w rozdziale środki WFO ŚiGW, 3 podwy ższonym wska źniku izolacyjno ści akustycznej wła ściwej - - - - dotycz ącym RPO WM, POIi Ś, (Rw>30dB) w budynkach nara żonych na ponadnormatywny hałas i ochrony powietrza PROW nowobudowanych obiektach RAZEM WŁASNE - 104 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.2.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony przed hałasem Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Bud żet gmin i miast, Koszty zostały Realizacja zada ń przewidzianych dla poprawy infrastruktury bud żet pa ństwa, uj ęte w rozdziale 1 drogowej oraz organizacji ruchu w celu obni żenia emisji hałasu - - - - środki WFO ŚiGW, dotycz ącym komunikacyjnego RPO WM, POIi Ś, ochrony powietrza PROW Budowa oraz przebudowa ekranów akustycznych na drodze 1.1 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Bud żet GDDKiA ekspresowej S7 na odcinku My ślenice - Pcim Bud żet gmin i miast, Koszty zostały Wprowadzanie pasów zieleni przy drogach, zieleni niskiej i wysokiej bud żet pa ństwa, uj ęte w rozdziale 2 do wn ętrz osiedlowych, instalowanie ekranów akustycznych przy - - - - środki WFO ŚiGW, dotycz ącym trasach o najwi ększym nat ęż eniu ruchu RPO WM, POIi Ś, ochrony powietrza PROW Ochrona przed Działania modernizacyjne, m.in. stosowanie d źwi ękochłonnych Koszty zostały Bud żet gmin i miast, hałasem elewacji budynków, stosowanie stolarki okiennej na okna o uj ęte w rozdziale środki WFO ŚiGW, 3 podwy ższonym wska źniku izolacyjno ści akustycznej wła ściwej - - - - dotycz ącym RPO WM, POIi Ś, (Rw>30dB) w budynkach nara żonych na ponadnormatywny hałas i ochrony powietrza PROW nowobudowanych obiektach Bud żet gmin i miast, bud żet Pa ństwa, Edukacja ekologiczna w zakresie zapobiegania nadmiernej emisji 4 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 środki WFO ŚiGW, hałasu w powiecie RPO WM, POIi Ś, PROW Bud żet Dostosowanie przedsi ębiorstw do obowi ązuj ących standardów przedsi ębiorstw, 5 - - - - według potrzeb emisji hałasu do środowiska środki WFO ŚiGW, RPO WM Kontrola przestrzegania przez zakłady przemysłowe poziomów 6 - - - - według potrzeb Bud żet państwa hałasu okre ślonych w decyzjach administracyjnych 105 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Dalszy, systematyczny monitoring poziomu hałasu w tym zwi ększenie 7 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 Bud żet państwa liczby punktów oraz doskonalenie metod pomiarów Wyznaczanie w miejscowych planach zagospodarowania 8 100 000 100 000 100 000 100 000 100 000 Bud żet gmin i miast przestrzennego obszarów chronionych przed hałasem RAZEM MONITOROWANE 750 000 106 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.3. Cele i zadania środowiskowe w zakresie ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych Głównym celem w zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym jest monitoring wyst ępuj ących pól elektromagnetycznych w środowisku. Dysponuj ąc wynikami przeprowadzonych pomiarów poziom pól elektromagnetycznych b ędzie mo żliwa reakcja na ewentualne przekroczenia (np. zmiana anten na mniej emisyjne). W celu ograniczenia oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi, powinno si ę przestrzega ć nast ępuj ących zasad: • unika ć lokalizacji nowych budynków mieszkalnych w bliskim s ąsiedztwie linii elektroenergetycznych lub stacji transformatorowych wysokiego napi ęcia; • wprowadza ć w nowoprojektowanych i remontowanych układach energetycznych nowe materiały i technologie wykonawstwa. W zwi ązku z rozwojem systemu usług telekomunikacyjnych na terenie województwa potencjalnie wzro śnie oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego pochodz ącego z tego źródła. Dla potrzeb rozwoju sieci telekomunikacyjnych nale ży uwzgl ędnia ć w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miejsca dla urz ądze ń teletechnicznej kanalizacji kablowej. Natomiast w zwi ązku z intensywnym rozwojem budownictwa mieszkalnego, wzrasta ć b ędzie g ęsto ść linii energetycznych. Linie energetyczne o napi ęciu 110 kV i wy ższych, nie powinny by ć lokalizowane w s ąsiedztwie terenów mieszkalnych. Podstawowym elementem ochrony przed polami elektromagnetycznymi jest informacja o wyst ępuj ących poziomach pól. Zniesiony został obowi ązek posiadania pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych, jednak nało żono obowi ązek wykonania pomiarów nat ęż enia pól elektromagnetycznych na prowadz ących instalacje i u żytkowników urz ądze ń emitujących pola elektromagnetyczne. Pomiary nale ży przeprowadza ć bezpo średnio po rozpocz ęciu u żytkowania instalacji lub urz ądzenia i ka żdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy urz ądzenia. Zadania na poziomie powiatu obejmuj ą kontrol ę przestrzegania zapisów prawa oraz w razie potrzeby ustanowienie obszarów ograniczonego u żytkowania . Zadania na poziomie gminy obejmuj ą preferowanie mało konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizuj ącego, opracowywanie przyszłych planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem zagro żeń promieniowaniem niejonizuj ącym. 107 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.3.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych Cel średniookresowy do Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka 2023 Gromadzenie i analiza danych nt. instalacji zmiana w przepisach prawnych emituj ących pola elektromagnetyczne Zadanie własne: powiat my ślenicki dotycz ących kompetencji wymagaj ących zgłosze ń wzrost liczby źródeł Prowadzenie cyklicznych kontrolnych bada ń Zadanie monitorowane: WIO Ś w promieniowania, a tym samym poziomów promieniowania na obszarach o Krakowie brak monitoringu w niektórych zwi ększonym stopniu ryzyka. lokalizacjach Minimalizacja Ochrona przed Kontrola źródeł PEM, oddziaływania promieniowaniem ochrona zdrowia zbyt długi termin postepowa ń promieniowania Uwzgl ędnieniu w planach zagospodarowania administracyjnych dotycz ących elektromagnetycznym mieszka ńców Zadanie monitorowane: gminy i elektromagnetycznego przestrzennego zagadnienia dotycz ące pól zmian w planach miasta powiatu my ślenickiego elektromagnetycznych (w trakcie zmian planów) zagospodarowania przestrzennego Preferowanie mało konfliktowych lokalizacji zmiana w przepisach źródeł promieniowania niejonizuj ącego oraz w Zadanie monitorowane: gminy i dotycz ących praw razie potrzeby wyznaczenie stref ograniczonego miasta powiatu my ślenickiego wła ścicielskich, ryzyko użytkowania w zakresie ochrony przed sprzeciwu mieszka ńców promieniowaniem elektromagnetycznym 108 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.3.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Ochrona przed Gromadzenie i analiza danych nt. instalacji emituj ących pola 1 promieniowaniem - - - - koszty administracyjne Bud żet powiatu elektromagnetyczne wymagaj ących zgłosze ń elektromagnetycznym RAZEM WŁASNE 0 3.3.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Prowadzenie cyklicznych kontrolnych bada ń poziomów koszty 1 - - - - Bud żet powiatu promieniowania na obszarach o zwi ększonym stopniu ryzyka. administracyjne Uwzgl ędnieniu w planach zagospodarowania przestrzennego 2 Ochrona przed zagadnienia dotycz ące pól elektromagnetycznych (w trakcie zmian 100 000 100 000 100 000 100 000 100 000 bud żet gmin i miast promieniowaniem planów) elektromagnetycznym Preferowanie mało konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizuj ącego oraz w razie potrzeby wyznaczenie stref koszty 3 - - - - bud żet gmin i miast ograniczonego u żytkowania w zakresie ochrony przed administracyjne promieniowaniem elektromagnetycznym RAZEM MONITOROWANE 500 000 109 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.4. Cele i zadania środowiskowe w zakresie gospodarowania wodami Do Starosty My ślenickiego nale żą kompetencje dotycz ące okre ślania obowi ązków zwi ązanych z utrzymaniem obiektów melioracji wodnych szczegółowych oraz nadzór nad działalno ści ą spółek wodnych (art. 178 Prawa wodnego), które mi ędzy innymi obejmuj ą obowi ązek wydawania decyzji okre ślaj ących szczegółowy zakres i termin wykonania prac dotycz ących utrzymania obiektów (art. 77 ust. 2 Prawa wodnego), w przypadku gdy obowi ązek ten nie jest realizowany przez wła ścicieli gruntów. Stan urz ądze ń i obiektów melioracji wodnej szczegółowej na terenie powiatu wskazuje na fakt, i ż władze samorz ądowe gmin nie podejmuj ą skutecznych działa ń w celu prawidłowego ich utrzymania, a tak że nie anga żuj ą si ę dostatecznie w pozyskiwanie na ten cel środków finansowych. Inwestycje w zakresie przeciwdziałania skutkom powodzi wykraczaj ą znacznie poza mo żliwo ści gmin, mo żliwe jest jednak zwi ększenia bezpiecze ństwa powodziowego mieszka ńców poprzez działania niezwi ązane bezpo średnio z inwestowaniem w urz ądzenia przeciwpowodziowe. W zasadzie wszystkie przedsi ęwzi ęcia mo żna podzieli ć na czynne i bierne. Bardzo cz ęsto ich rodzaj wymuszony jest własno ści ą. Do działa ń biernych nale żą : • monitoring powodziowy dla całego powiatu oparty na koncepcji pozyskiwania skutecznej informacji o opadzie i odpływie w warunkach powodziowych, współpracuj ący z istniej ącą i planowan ą sieci ą IMGW, • system ostrze żeń gwarantuj ący mieszka ńcom i u żytkownikom terenów zalewowych mo żliwie szybkie powiadomienie o nadchodz ącym zagro żeniu, • wyposa żenie dru żyn ratowniczych w specjalistyczny sprz ęt niezb ędny do efektywnego prowadzenia akcji przeciwpowodziowej, w tym wyposa żenie magazynów ochrony przeciwpowodziowej, • opracowanie bazy informacyjnej dla utrzymywania i projektowania systemu ochrony przed powodzi ą na obszarze powiatu, • opracowanie materiałów informacyjnych z podstawowymi danymi umo żliwiaj ącymi identyfikacj ę przez ka żdego mieszka ńca zagro żonego obszaru zagro żenia powodziowego w jego otoczeniu. Do działa ń aktywnych nale żą : • bie żą ce remonty budowli regulacji rzek i potoków, • bie żą ce remonty, stała konserwacja i renowacja przepustów, rowów i innych urz ądze ń odprowadzaj ących wod ę lub zabezpieczaj ących odpływ, • wycinka drzew i krzewów w korytach cieków, co przeciwdziała podnoszeniu si ę poziomu zwierciadła wód odpływowych oraz niszczeniu mostów i brzegowych ubezpiecze ń dróg, • systematyczne oczyszczanie z rumowiska koryt powy żej zapór przeciwrumowiskowych i stopni wodnych, stabilizuj ących dno cieków. Za działania zwi ązane z ochron ą przeciwpowodziow ą odpowiada, zgodnie z ustaw ą Prawo wodne, dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej (RZGW). Z jego inicjatywy jest opracowanie projektu planu ochrony przeciwpowodziowej w regionie wodnym. RZWG s ą równie ż odpowiedzialne za prowadzenie działa ń informacyjnych i koordynacj ę w razie powodzi lub suszy na podległym terenie. Ochron ę przed powodzi ą prowadzi si ę zgodnie z planami ochrony przeciwpowodziowej na obszarze kraju, planami ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego, a w szczególno ści przez: • zachowanie i tworzenie wszelkich systemów retencji wód, budow ę i rozbudow ę zbiorników retencyjnych, suchych zbiorników przeciwpowodziowych oraz polderów przeciwpowodziowych; • racjonalne retencjonowanie wód oraz u żytkowanie budowli przeciwpowodziowych, a tak że sterowanie przepływami wód; • funkcjonowanie systemu ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodz ącymi w atmosferze oraz hydrosferze; 110 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych, budowanie oraz utrzymywanie wałów przeciwpowodziowych, a tak że kanałów ulgi. Rozpatrzenie kompleksowe zagadnie ń zwi ązanych z przestrzenn ą zmienno ści ą czynników środowiskowych obszaru powiatu, a głównie: • rozkład opadów atmosferycznych, wielko ści maksymalnych sum dobowych zdarzaj ących si ę hipotetycznie w stuleciu, • cz ęsto ść i czas trwania susz, • rozkład średnich niskich odpływów jednostkowych – średnich i minimalnych, • lokalizacje obszarów bagiennych i le śnych, • rozmieszczenie jezior, jak te ż: wielko ść i rozkład miarodajnych niedoborów wodnych w okresie wegetacyjnym, • wyniki oblicze ń klimatycznego bilansu wodnego (P – E), daje podstaw ę do ustalenia stref o okre ślonej wielko ści potrzeb małej retencji wodnej. W aspekcie planowanych działa ń na terenie powiatu na listach Programu Zarz ądzania Ryzykiem Powodziowym wpisane s ą inwestycje zwi ązane z budow ą zbiorników przeciwpowodziowych a wynikaj ące z Analiz Programów Inwestycyjnych (API) tj. : • "Zabezpieczenie przeciwpowodziowe w dolinie rzeki Skawinki", • "Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby". W ramach wspomnianych programów na terenie powiatu my ślenickiego planuje si ę budow ę nast ępuj ących zbiorników przeciwpowodziowych: • zbiornik Sułkowice na potoku Go ścibia, zlokalizowany w gminie Sułkowice oraz zbiornik Głogoczów na potoku Głogoczówka w gminie My ślenice (API Skawinka), • zbiornik Krzczonówka na potoku Krzczonówka w gminie Tokarnia i Pcim, zbiornik Krzyworzeka na cieku Krzyworzeka w gminie Raciechowice m. Krzyworzeka oraz zbiornik Stradomka - Zegartowice na rzece Stradomka w gminie Raciechowice m. Zegartowice (API Raba). . 111 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.4.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu gospodarowania wodami Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Wyznaczanie i uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ustale ń planów Zadanie monitorowane: gminy i brak zgody wła ścicieli terenów zarz ądzania ryzykiem powodziowym oraz granic miasta powiatu my ślenickiego, zalewowych, przedłu żaj ący si ę obszarów zalewowych, w tym obszarów szczególnego RZGW w Krakowie proces decyzyjny zagro żenia powodzi ą, na których obowi ązuj ą zakazy wynikaj ące z ustawy Prawo wodne Przygotowanie planu zarz ądzania ryzykiem Zadanie monitorowane: RZGW w przedłu żaj ący si ę proces powodziowym Krakowie tworzenia planów Minimalizacja Kształtowanie zasobów zagro żeń Ochrona mienia i Zadanie monitorowane: RZGW w Poprawa stanu istniej ącej infrastruktury brak finansowania ze środków wodnych oraz ochrona przed spowodowanych mieszka ńców przed Krakowie, MZMiUW, gminy i przeciwpowodziowej zewn ętrznych powodzi ą i skutkami suszy kl ęskami powodzi i zagro żeniem powodziowym miasta powiatu my ślenickiego suszy Budowa i modernizacja infrastruktury pozwalaj ącej na Zadanie monitorowane: RZGW w brak finansowania ze środków zwi ększenie retencji wody w sposób techniczny i Krakowie, MZMiUW, gminy i zewn ętrznych nietechniczny miasta powiatu my ślenickiego Zadania własne: Powiat My ślenicki Doskonalenie systemu wczesnego ostrzegania przed brak finansowania ze środków zjawiskami hydrologicznymi oraz meteorologicznymi Zadanie monitorowane: zewn ętrznych Wojewoda Małopolski, gminy i miasta powiatu my ślenickiego 112 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.4.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie gospodarowania wodami Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Doskonalenie systemu wczesnego ostrzegania przed zjawiskami 1 Gospodarowanie wodami 5 000 5 000 5 000 5 000 5 000 Bud żet powiatu hydrologicznymi oraz meteorologicznymi RAZEM WŁASNE 25 000 3.4.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarowania wodami Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Wyznaczanie i uwzgl ędnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ustale ń planów zarz ądzania 1 ryzykiem powodziowym oraz granic obszarów zalewowych, w tym 100 000 100 000 100 000 100 000 100 000 Bud żet gmin i miast obszarów szczególnego zagro żenia powodzi ą, na których obowi ązuj ą zakazy wynikaj ące z ustawy Prawo wodne według 2 Przygotowanie planu zarz ądzania ryzykiem powodziowym - - - - Bud żet państwa potrzeb Kształtowanie zasobów wodnych Bud żet pa ństwa, 3 oraz ochrona przed powodzi ą i Poprawa stanu istniej ącej infrastruktury przeciwpowodziowej 2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 bud żet województwa, skutkami suszy bud żet gmin i miast Bud żet pa ństwa, Budowa i modernizacja infrastruktury pozwalaj ącej na zwi ększenie 4 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 bud żet województwa, retencji wody w sposób techniczny i nietechniczny bud żet gmin i miast Bud żet pa ństwa, Doskonalenie systemu wczesnego ostrzegania przed zjawiskami 5 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 bud żet województwa, hydrologicznymi oraz meteorologicznymi bud żet gmin i miast RAZEM MONITOROWANE 18 125 000 113 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.5. Cele i zadania środowiskowe w zakresie gospodarki wodno ściekowej Podstawowym działaniem w zakresie gospodarki wodno ściekowej jest likwidacja lub ograniczenie oddziaływania źródeł zanieczyszczenia wód powierzchniowych – punktowych, obszarowych i liniowych. Głównym czynnikiem zagra żaj ącym czysto ści wód jest nieuporz ądkowana gospodarka ściekowa, st ąd te ż priorytetowym działaniem b ędą inwestycje z tego zakresu oraz racjonalizuj ące użytkowanie wody. W celu poprawy jako ści wód powierzchniowych, konieczna b ędzie likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków bytowych do rzek płyn ących przez teren powiatu. W tym celu nale ży wykona ć szczegółow ą inwentaryzacj ę punktów zrzutu ścieków oraz systematycznie j ą aktualizowa ć. Nast ępnym, niezwykle wa żnym zadaniem jest inwentaryzacja stanu technicznego zbiorników bezodpływowych (szamb), które obecnie funkcjonuj ą na terenach nieskanalizowanych. Bardzo cz ęsto zbiorniki te s ą nieszczelne i s ą źródłem zanieczyszczenia wód. Powinna by ć prowadzona kontrola stanu technicznego szamb, a po przył ączeniu posesji do sieci kanalizacyjnej - mo żliwie szybka ich likwidacja. Nale ży równie ż propagowa ć budow ę przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach, na których obecnie nie przewiduje si ę budowy sieci kanalizacyjnej. W zakładach przemysłowych nale ży promowa ć wprowadzanie zamkni ętych obiegów wody jako elementu pozwalaj ącego na ograniczenie zrzutu zanieczyszczonych wód do środowiska, a tak że zmiany technologii, popraw ę stanu zakładowych sieci wodoci ągowych, itp. W rolnictwie głównie nale ży si ę skupi ć na stosowaniu najlepszych dost ępnych praktyk rolniczych, co powinno równie ż doprowadzi ć do zmniejszenia zapotrzebowania na wod ę i jednocze śnie ograniczenia ładunków zanieczyszcze ń odprowadzanych do odbiorników. Osobnym zagadnieniem jest budowa w gospodarstwach rolnych instalacji do bezpiecznego przechowywania nawozów naturalnych, tj. zbiorników na gnojowic ę i gnojówk ę oraz płyt obornikowych. Powy ższ ą kwesti ę reguluje ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawo żeniu (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 625 z pó źn. zm.). W zakresie ochrony wód podziemnych jednym ze sposobów ochrony biernej b ędzie przestrzeganie zasad ustalonych dla stref i obszarów ochronnych ujęć wód podziemnych, na których obowi ązuj ą zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie korzystania z wody i użytkowania gruntów. Strefa ochrony bezpo średniej (grupa bezwzgl ędnie obowi ązuj ących nakazów) ma na celu eliminacj ę zagro żenia powstaj ącego w zwi ązku z uj ęciem wody. Ustalenia zwi ązane z ochron ą wód podziemnych przed zanieczyszczeniem zawarte powinny zosta ć w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Zadania w gospodarce ściekowej wynikaj ą ze zobowi ąza ń mi ędzynarodowych Polski (stanowisko negocjacyjne w negocjacjach z UE w sprawie wdra żania Dyrektywy 91/271/EWG) i zapisów Prawa Wodnego oraz aktualnego stanu gospodarki ściekowej. Działania inwestycyjne wyznacza tak że Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych . 21 kwietnia 2016 r. Rada Ministrów przyj ęła aktualizacj ę Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych 2015 (IVAKPOŚK). Przyj ęta przez rz ąd aktualizacja zawiera list ę zada ń zaplanowanych przez samorz ądy do realizacji w latach 2015-2021. AKPO ŚK2015 dotyczy 1502 aglomeracji (38 mln RLM), w których zlokalizowanych jest 1643 oczyszczalni ścieków komunalnych. Aglomeracje ujęte w aktualizacji zostały podzielone na priorytety według znaczenia inwestycji oraz pilno ści zapewnienia środków. Z przedstawionych przez aglomeracje zamierze ń inwestycyjnych wynika, że w ramach czwartej aktualizacji planowane jest wybudowanie 119 nowych oczyszczalni ścieków oraz przeprowadzenie innych inwestycji na 985 oczyszczalniach. Ponadto, nale ży przeprowadzi ć dodatkowe prace wynikaj ące ze zmian prawnych obejmuj ące 187 oczyszczalni w 157 aglomeracjach. Planowane jest równie ż wybudowanie 21 780,8 km nowej sieci kanalizacyjnej oraz zmodernizowanie 4 193,6 km sieci. Po zako ńczeniu wszystkich inwestycji RLM korzystaj ących z sieci kanalizacyjnej b ędzie wynosiło 36 454 505, co stanowi 95,9% całego RLM. Natomiast potrzeby finansowe na realizacj ę ww. przedsięwzi ęć wynosz ą razem 29,91 mld zł. 114 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Ponadto nale ży wspiera ć działania z zakresu uporz ądkowania i modernizacji gospodarki ściekowej w zakładach przemysłowych – działania te realizowane b ędą poprzez budow ę urz ądze ń podczyszczaj ących ścieki przed ich zrzutem do kanalizacji miejskiej, wprowadzanie zamkni ętych obiegów wody, technologiczne wykorzystanie ścieków oraz wspieranie i egzekwowanie programów racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej. Zadanie te b ędą finansowane przez podmioty gospodarcze. Na terenach zurbanizowanych nale ży d ąż yć do uporz ądkowania gospodarki wodami opadowymi, w szczególno ści wspiera ć działania zmierzaj ące do likwidacji dopływów powierzchniowych zanieczyszcze ń do wód z dróg (szczególnie w okresie zimy i jesieni, gdy u żywa si ę środków chemicznych do likwidacji ślisko ści po śniegowej. Ograniczenie ilo ści zanieczyszcze ń niesionych w spływach opadowych powinno nast ępowa ć w sposób mo żliwie naturalny, najlepiej przez wpuszczenie wód opadowych do kanalizacji ogólnospławnej, a tam gdzie jest to mo żliwe do kanalizacji deszczowej zako ńczonej separatorem lub do sztucznych zbiorników budowanych np. przy drogach ekspresowych i autostradach. Ograniczenie zanieczyszcze ń powinno si ę odbywa ć równie ż poprzez utrzymanie czysto ści w zlewni, sprz ątanie jej ale te ż nakładanie powszechnych kar za zanieczyszczenia np. jezdni. Bardzo istotne jest, aby wzdłu ż ulic sadzona była ziele ń, która nie dopu ści do wymywania gruntu z niezagospodarowanych terenów. Separatory substancji ropopochodnych s ą niezb ędne na stacjach benzynowych, myjniach, przy warsztatach samochodowych i wsz ędzie tam gdzie mog ą wyst ąpi ć spływy deszczu z olejami nap ędowymi i benzyn ą. Rozbudowa istniej ącego systemu odprowadzenia wód opadowych powinna uwzgl ędni ć nast ępuj ące zalecenia: • wykorzystanie istniej ących rowów melioracyjnych i ich pojemno ści retencyjnej, • systematyczne czyszczenie rowów melioracyjnych (np. usuwanie odpadów w postaci tzw. „dzikich składowisk”, koszenie ro ślinno ści zarastaj ącej rowy), • naprawa istniej ącego systemu kanalizacji deszczowej, ogólnospławnej i sanitarnej. Racjonalizacja użytkowania wody b ędzie realizowana zgodnie z hierarchi ą wa żno ści wykorzystania wód przez ró żnych u żytkowników gospodarczych. W pierwszej kolejno ści realizowane s ą potrzeby gospodarki komunalnej (woda pitna), a nast ępnie przemysłu spo żywczego wymagaj ącego wody wysokiej jako ści, rolnictwa (w celu nawadniania u żytków rolnych i pojenia zwierz ąt) oraz przemysłu. Użytkownicy wody b ędą informowani o mo żliwo ściach relatywnego zmniejszania jej zu życia, np. poprzez wprowadzanie zamkni ętych obiegów, zmiany technologii, popraw ę stanu sieci wodoci ągowych (tak że zakładowych), zakup urz ądze ń wodooszcz ędnych. W celu ograniczenia strat wody nale ży systematycznie dokonywa ć przegl ądu i konserwacji sieci wodoci ągowej, prowadz ąc niezb ędne remonty i modernizacje poszczególnych odcinków. 115 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.5.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu gospodarki wodno ściekowej Cel średniookresowy do Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka 2023 Zadania własne: powiat my ślenicki w jednostkach organizacyjnych powiatu Sukcesywna modernizacja i budowa systemów kanalizacji deszczowej wraz z urz ądzeniami Zadania monitorowane: gminy i podczyszczaj ącymi miasta powiatu my ślenickiego, GDDKiA, Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Krakowie, wła ściciele nieruchomo ści Optymalizacja zu życia wody poprzez zapobieganie stratom wody na przesyle oraz wprowadzanie Zadania monitorowane: zamkni ętych obiegów wody w przemy śle i oszcz ędne mieszka ńcy, podmioty korzystanie z wody przez indywidualnych gospodarcze Zmniejszenie zanieczyszcze ń użytkowników wód podziemnych i powierzchniowych Zadania monitorowane: Monitoring wód podziemnych i powierzchniowych Wojewódzki Inspektor Ochrony wi ększo ść zada ń planowana zgodnie z Programem Pa ństwowego Monitoringu Ochrona zasobów Wyeliminowanie ska żenie wód Środowiska w Krakowie, jest w przypadku otrzymania i poprawa stanu wód powierzchniowych i Środowiska województwa małopolskiego środków finansowych z Gospodarka wodno-ściekowa Pa ństwowy Instytut Geologiczny podziemnych oraz podziemnych ściekami zewn ątrz tzn. środki powierzchniowych komunalnymi WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, Wparcie finansowe dla gospodarstw realizuj ących Zadania monitorowane: gminy i PROW Poprawa zaopatrzenie przydomowe oczyszczalnie ścieków miasta powiatu my ślenickiego mieszka ńców w wod ę przeznaczona do spo życia Budowa, rozbudowa i modernizacja komunalnych oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacyjnych Zadania monitorowane: gminy i zgodnie z planem przyj ętym w Krajowym Programie miasta powiatu my ślenickiego Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPO ŚK), w tym szczególnie na obszarach wiejskich Zadania monitorowane: gminy i Rozbudowa i modernizacja sieci wodoci ągowej miasta powiatu my ślenickiego Edukacja mieszka ńców gmin w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi na poziomie Zadania monitorowane: gminy i gospodarstwa domowego (propagowanie postaw miasta powiatu my ślenickiego i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody) 116 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Cel średniookresowy do Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka 2023 Rozpoznanie problemu starych studni gospodarskich Zadania monitorowane: gminy i – ewidencja i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem miasta powiatu my ślenickiego Organizacja cyklu spotka ń z rolnikami w zakresie propagowania tzw. Dobrych praktyk rolniczych w Zadania monitorowane: gminy i celu zmniejszenia zanieczyszcze ń obszarowych przez miasta powiatu my ślenickiego zwi ązki biogenne 3.5.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie gospodarki wodno ściekowej Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Sukcesywna modernizacja i budowa systemów kanalizacji Bud żet powiatu, WFO ŚiGW, 1 - - - - - deszczowej wraz z urz ądzeniami podczyszczaj ącymi 8 RPO WM, POIi Ś, PROW Gospodarka wodno ściekowa Wymiana sieci wodoci ągowej i kanalizacji sanitarnej w Bud żet powiatu, WFO ŚiGW, 2 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 obiektach powiatowych i jednostkach podległych RPO WM, POIi Ś, PROW RAZEM WŁASNE 50 000 8zadania dotycz ące kanalizacji deszczowej realizowane s ą wraz z przebudowywanymi odcinkami dróg, chodników i parkingów 117 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.5.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarki wodno ściekowej Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Lp Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Optymalizacja zu życia wody poprzez zapobieganie stratom Środki własne mieszka ńców, wody na przesyle oraz wprowadzanie zamkni ętych obiegów 1 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 przedsi ębiorców, WFO ŚiGW, wody w przemy śle i oszcz ędne korzystanie z wody przez RPO WM, POIi Ś, PROW indywidualnych u żytkowników Środki własne mieszka ńców, Sukcesywna modernizacja i budowa systemów kanalizacji według przedsi ębiorców, bud żet gmin i 2 - - - - deszczowej wraz z urz ądzeniami podczyszczaj ącymi potrzeb miast, WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW Monitoring wód podziemnych i powierzchniowych zgodnie z według 3 Programem Pa ństwowego Monitoringu Środowiska - - - - Bud żet Pa ństwa potrzeb województwa małopolskiego Środki własne mieszka ńców, Wparcie finansowe dla gospodarstw realizuj ących przedsi ębiorców, bud żet gmin i 4 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 przydomowe oczyszczalnie ścieków (ok. 500 szt.) miast, WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW Gospodarka wodno ściekowa Budowa, rozbudowa i modernizacja komunalnych oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacyjnych Bud żet gmin i miast, 5 zgodnie z planem przyj ętym w Krajowym Programie 1 250 000 1 250 000 1 250 000 1 250 000 1 250 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPO ŚK), w tym PROW szczególnie na obszarach wiejskich 5.1 Budowa kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Siepraw 100 000 200 000 2 000 000 Bud żet gminy Siepraw 5.2 Budowa kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Lubie ń 150 000 Bud żet gminy Lubie ń Sie ć wodoci ągowa i kanalizacyjna I etap w Gminie 5.3 450 000 750 000 750 000 Bud żet gminy Raciechowice Raciechowice Bud żet gmin i miast, 6 Rozbudowa i modernizacja sieci wodoci ągowej 500 000 500 000 500 000 500 000 500 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW Bud żet miasta i gminy 6.1 Budowa brzegowego uj ęcia wody na prawym brzegu rzeki 48 000 23 700 Raby na działkach ewidencyjnych nr 1/6 i 163 w obr ębie My ślenice (WPF) 118 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Lp Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 My ślenice 4 w jednostce ewidencyjnej My ślenice - miasto - użytkowanie gruntów pokrytych wodami - Poprawa stanu infrastruktury w zakresie gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy My ślenice Edukacja mieszka ńców gmin w zakresie racjonalnego Bud żet gmin i miast, gospodarowania zasobami wodnymi na poziomie 7 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, gospodarstwa domowego (propagowanie postaw PROW i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody) Bud żet gmin i miast, Rozpoznanie problemu starych studni gospodarskich – 8 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, ewidencja i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem PROW Organizacja cyklu spotka ń z rolnikami w zakresie Bud żet gmin i miast, propagowania tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu 9 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, zmniejszenia zanieczyszcze ń obszarowych przez zwi ązki PROW biogenne RAZEM MONITOROWANE 16 050 000 119 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.6. Cele i zadania środowiskowe z zakresu zasobów geologicznych W ustawie Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.), oraz ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014, poz. 1789 z pó źń . zm.) a tak że w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2016, poz. 1131), dokonano regulacji dotycz ących ochrony zasobów środowiskowych pod wzgl ędem szkód i odpowiedzialno ści za działania naprawcze, a tak że ochrony złó ż kopalin, wód podziemnych i innych składników środowiska w zwi ązku z wykonywaniem prac geologicznych i wydobywaniem kopalin. Zapewniono ochron ę złó ż kopalin, która polega na tym, że podejmuj ący eksploatacj ę złó ż kopaliny lub prowadz ący t ę eksploatacj ę jest obowi ązany przedsi ębra ć środki niezb ędne do ochrony zasobów zło ża, jak równie ż do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, sukcesywnie prowadzi ć rekultywacj ę terenów poeksploatacyjnych oraz przywraca ć do wła ściwego stanu inne elementy przyrodnicze. Ze wzgl ędu na zasobno ść terenu powiatu my ślenickiego w zło ża kruszywa naturalnego i zło ża piaskowca, wynikaj ą z tego zagro żenia dla powierzchni ziemi zwi ązane ze zmianami ukształtowania terenu. Pojawienie si ę nowych form w krajobrazie zwi ązane jest z działalno ści ą gospodarcz ą człowieka w zakresie składowania lub wybierania masy skalnej. Wynikiem s ą formy wkl ęsłe po wydobyciu kopaliny. Użytkownicy złó ż powinni prowadzi ć eksploatacj ę w sposób niezagra żaj ący środowisku, w miar ę mo żliwo ści powierzchni ę ziemi nara żon ą na osiadania i deformacje nieci ągłe na bie żą co rekultywowa ć. 120 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.6.1. Cele, kierunki interwencji w zakresie gospodarowania zasobami geologicznymi Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Zadanie własne: powiat Prowadzenie kontroli Kontrola realizacji koncesji na wydobywanie kopalin podmiotów, które uzyskały my ślenicki, Okr ęgowy Urz ąd Ochrona zasobów ze złó ż koncesj ę na wydobywanie Górniczy brak wystarczaj ących środków Gospodarowanie zasobami złó ż przez oszcz ędne kruszywa ze złó ż o powierzchni finansowych oraz prawnych na geologicznymi i zrównowa żone do 2 ha i wielko ści wydobycia Wprowadzenie zapisów planów zagospodarowania prowadzenie skutecznej kontroli gospodarowanie 3 Zadania monitorowane: gminy i nieprzekraczaj ącej 20 tys. m przestrzennego gmin o niezagospodarowywaniu miasta powiatu my ślenickiego na rok terenów nieeksploatowanych złó ż 3.6.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie gospodarowania zasobami geologicznymi Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Źródła lp. Obszar interwencji Zadanie finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Gospodarowanie zasobami Koszty Bud żet powiatu, 1 Kontrola realizacji koncesji na wydobywanie kopalin ze złó ż - - - - geologicznymi administracyjne bud żet pa ństwa 3.6.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarowania zasobami geologicznymi Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Źródła lp. Obszar interwencji Zadanie finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Gospodarowanie zasobami Wprowadzenie zapisów planów zagospodarowania przestrzennego 1 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 Bud żet gmin i miast geologicznymi gmin o niezagospodarowywaniu terenów nieeksploatowanych złó ż 121 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.7. Cele i zadania środowiskowe z zakresu ochrony gleb W celu ekonomicznej i ekologicznej racjonalizacji wykorzystania gleb nale ży d ąż yć do ograniczania wykorzystania gleb w sposób niezgodny z ich walorami przyrodniczymi, dostosowania formy zagospodarowania do naturalnego potencjału gleb, eliminacji produkcji rolniczej lub odpowiedniej zmiany upraw na glebach zanieczyszczonych. Czynnikami które znacznie ró żnicuj ą jako ść rolniczej przestrzeni produkcyjnej w powiecie my ślenickiego i sugeruj ą zmian ę (ekonomiczne i ekologiczne aspekty) wykorzystania obszarów obecnie rolniczych s ą warunki klimatyczne, agroklimat (wzniesienie u żytków rolnych nad poziom morza) oraz warunki wodne. Ostatnim czynnikiem ró żnicuj ącym jako ść gleb jest wska źnik bonitacji rze źby terenu z powodu tego, że na terenie całego powiatu znajduje si ę na podobnym poziomie został on pomini ęty. Kierunki działa ń dla obszarów powiatu my ślenickiego z glebami o najkorzystniejszym wska źniku waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej powinny d ąż yć do minimalizowania obszarów o bardzo kwa śnym lub kwa śnym odczynie gleb. Prowadzone analizy wskazuj ą one nawet, że 64 % przebadanych gleb na u żytkach rolnych charakteryzuje si ę odczynem bardzo kwa śnym i kwa śnym. St ąd na terenie całego powiatu my ślenickiego wapnowanie powinno by ć potraktowane jako podstawowy i obligatoryjny zabieg ograniczaj ący ujemne skutki antropopresji. Działania poprawiaj ące stan gleb powiatu: • zachowanie lub poprawa mo żliwo ści produkcyjnego wykorzystania, • utrzymanie jako ści gleb i ziemi powy żej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów, • doprowadzenie jako ści gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów, gdzie nie s ą one dotrzymane. Z przyrodniczego punktu widzenia du że znaczenie ma zachowanie zró żnicowania biologicznego oraz obecne małoskalowe formy dominuj ące w krajobrazie, nie mniej jednak by gospodarstwa mogły konkurowa ć z tymi wi ększymi powinny by ć prowadzone z zachowaniem Dobrych Praktyk Rolniczych współpracuj ąc ze sob ą. Wa żnym zadaniem w zakresie ochrony ziemi i gleb jest coroczna kontrola stosowanych nawozów i środków ochrony ro ślin dokonywana przez samych rolników. Realizacja tego zadania przyczyni si ę do ograniczenia zanieczyszczenia, a tak że niepotrzebnej degradacji środowiska glebowego na terenie powiatu. Cennym działaniem, przyczyniaj ącym si ę do zwi ększenia świadomo ści ekologicznej i rolniczej, jest organizacja spotka ń informacyjnych, konferencji, szkole ń i akcji informacyjnych poł ączonych z praktycznymi zaj ęciami dla zainteresowanych produkcj ą roln ą i rolników, a tak że wła ścicieli gospodarstw predestynuj ących do ekologicznych i agroturystycznych. Działania takie s ą czasem współorganizowane przez powiat, natomiast przeprowadzane przez Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego oraz Agencj ę Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zadaniem, które zarówno teraz jak i przyszło ści mo że si ę przyczyni ć do poprawy stanu nie tylko gleb, ale i całego środowiska jest organizacja w szkołach dla dzieci i młodzie ży kilku lekcji o tematyce ochrony środowiska i metodach dbania o jego zasoby i naturalny charakter. Zadanie to b ędzie realizowane przez gminy przy współpracy ze Starostwem Powiatowym cele, kierunki interwencji w zakresie ochrony gleb. 122 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.7.1. Cele, kierunki interwencji w zakresie ochrony gleb Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Identyfikacja potencjalnych historycznych Zadanie własne: powiat brak wystarczaj ących środków zanieczyszcze ń powierzchni ziemi oraz sporz ądzenia my ślenicki finansowych na realizacj ę zadania wykazu zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony środowiska Zadania monitorowane: ARiMR, brak zainteresowania rolników Realizacja programu rolno środowiskowego ARR, Województwo Małopolskie, udziałem w programie rolnicy indywidualni Rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych, Zadania monitorowane: brak wystarczaj ących środków przywracaj ąca im funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub wła ściciele terenów, gminy i finansowych na realizacj ę zadania rolne miasta powiatu my ślenickiego Zadania monitorowane: ARiMR brak zainteresowania rolników Upowszechnianie dobrych praktyk rolniczych Poprawa jako ści gleb na Oddział w Krakowie, MODR udziałem w programie Ochrona gleb Ochrona gleb terenie powiatu Ochrona przed erozj ą wietrzn ą m.in. poprzez prowadzenie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych Zadania monitorowane: brak zainteresowania rolników i wprowadzenie zalesie ń na glebach o najni ższych wła ściciele terenów udziałem w programie klasach bonitacji długotrwały proces decyzyjny Ograniczenie redukcji warto ściowych powierzchni Zadania monitorowane: gminy i dotycz ący zmian w miejscowych gruntów rolnych przez odpowiednie zapisy w planach miasta powiatu my ślenickiego planach zagospodarowania zagospodarowania przestrzennego przestrzennego Promocja rolnictwa ekologicznego i agroturystyki Zadania monitorowane: gminy i brak zainteresowania rolników poprzez działania edukacyjno – szkoleniowe, a tak że miasta powiatu my ślenickiego udziałem w programie promocyjne powiatu my ślenickiego jak i samych Gmin 123 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.7.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony gleb Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Identyfikacja potencjalnych historycznych zanieczyszcze ń powierzchni 1 Ochrona gleb ziemi oraz sporz ądzenia wykazu zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony - 15 000 15 000 15 000 15 000 Bud żet powiatu środowiska 3.7.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony gleb Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Bud żet ARiMR, ARR, rolników 1 Realizacja programu rolno środowiskowego 100 000 100 000 100 000 100 000 100 000 indywidualnych Bud żet gmin i miast, wła ścicieli Rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych, przywracaj ąca im według terenów, WFO ŚiGW, środki 2 - - - - funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne potrzeb pochodz ące z bud żetu pa ństwa oraz UE 3 Upowszechnianie dobrych praktyk rolniczych 100 000 100 000 100 000 100 000 100 000 Bud żet ARiMR, MODR Ochrona gleb Ochrona przed erozj ą wietrzn ą m.in. poprzez prowadzenie odpowiednich 4 zabiegów agrotechnicznych i wprowadzenie zalesie ń na glebach o w zale żno ści od zainteresowania wła ścicieli gruntów porolnych Bud żet wła ścicieli terenów najni ższych klasach bonitacji Bud żet gmin i miast, WFO ŚiGW, Ograniczenie redukcji warto ściowych powierzchni gruntów rolnych przez według 5 - - - - środki pochodz ące z bud żetu odpowiednie zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego potrzeb pa ństwa oraz UE Promocja rolnictwa ekologicznego i agroturystyki poprzez działania Bud żet gmin i miast, WFO ŚiGW, według 6 edukacyjno – szkoleniowe, a tak że promocyjne powiatu my ślenickiego jak - - - - środki pochodz ące z bud żetu potrzeb i samych Gmin pa ństwa oraz UE 124 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.8. Cele i zadani środowiskowe z zakresu gospodarowania odpadami Głównymi celami w zakresie gospodarki odpadami na terenie powiatu my ślenickiego jest doskonalenie systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz redukcja strumienia odpadów komunalnych zmieszanych kierowanych na składowisko. Wzi ęto pod uwag ę konieczno ść : • doskonalenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w oparciu o zbieranie selektywne z wykorzystaniem systemu workowego, − wydzielanie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych, − wydzielania odpadów budowlano - remontowych ze strumienia odpadów komunalnych, − odzysk odpadów ulegaj ących biodegradacji wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, • doskonalenia systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, • udziału poszczególnych gmin powiatu w rozbudowie niezb ędnej infrastruktury technicznej niezb ędnej dla wdra żania regionu zachodniego i południowego. Wa żnym elementem jest świadomo ść ekologiczna społecze ństwa, bior ącego aktywny udział w procesie zagospodarowania odpadów. Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszka ńców powiatu my ślenickiego w sferze konsumpcji, a tak że post ępowania z odpadami. W zakresie gospodarki odpadami świadomo ść ekologiczna społecze ństwa jest nadal niewystarczaj ąca, dlatego te ż konieczne jest przeprowadzanie edukacji ekologicznej. Stosuje si ę dwa rodzaje edukacji ekologicznej: • formaln ą obejmuj ącą kształcenie dzieci i młodzie ży oraz dorosłych na wszystkich szczeblach kształcenia, • nieformaln ą, która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej i jest organizowana wspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym. Edukacja nieformalna odbywa si ę poprzez organizowanie imprez, konkursów, wycieczek. Celem edukacji jest wykształcenie w śród wszystkich grup społecznych odpowiedzialnych i świadomych zachowa ń w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami, poprzez: • realizacj ę polityki edukacyjnej i informacyjnej na temat selektywnej zbiórki odpadów a przez to prowadzenie ekologicznego sposobu życia we własnym domu, • świadome dokonywanie zakupów (minimalizacja wpływu reklam), • przekonywanie do kupowania rzeczy trwałych, • wybieranie towarów bezodpadowych oraz posiadaj ących opakowanie łatwo ulegaj ące całkowitej degradacji lub nadaj ące si ę do utylizacji, • rozpowszechnienie wiedzy dotycz ącej mo żliwo ści powtórnego wykorzystania odpadów (recykling) oraz wynikaj ących z tego korzy ści ekonomicznych, • wskazywanie konkretnych działa ń poprawiaj ących efektywno ść gospodarki odpadami. Wła ściwie ukierunkowana edukacja ekologiczna mieszka ńców przyczyni si ę do zwi ększenia efektywno ści prowadzonej selektywnej zbiórki odpadów, co zapewni pozyskanie surowców wtórnych, zmniejszenie ilo ści odpadów trafiaj ących na składowiska oraz zmniejszenie szkodliwo ści tych odpadów. Gospodarowanie odpadami komunalnymi według nowych przepisów podlega rocznemu obowi ązkowi sprawozdawczo ści, zarówno na poziomie gminnym, jak i wojewódzkim. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta w terminie do 31 marca przedkładaj ą Marszałkowi Województwa i Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska, a Marszałek Województwa do 15 lipca za poprzedni rok kalendarzowy Ministrowi Środowiska sprawozdania zawieraj ące: • informacj ę o masie poszczególnych rodzajów odebranych z terenu gminy odpadów komunalnych, w tym o odebranych odpadach ulegaj ących biodegradacji, oraz sposobie ich zagospodarowania, wraz ze wskazaniem instalacji, do których zostały przekazane odpady komunalne odebrane od wła ścicieli nieruchomo ści, 125 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • informacj ę o działaj ących na terenie gminy punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, masie odpadów w nich zebranych oraz o sposobie ich zagospodarowania, wraz ze wskazaniem instalacji, do których zostały przekazane zebrane odpady komunalne, • informacj ę o masie pozostało ści z sortowania i pozostało ści z mechaniczno-biologicznego przetwarzania, przeznaczonych do składowania powstałych z odebranych i zebranych z terenu gminy odpadów komunalnych, • informacje o osi ągni ętych poziomach recyklingu, przygotowania do ponownego u życia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania, • liczb ę wła ścicieli nieruchomo ści, od których zostały odebrane odpady komunalne. 126 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.8.1. Cele, kierunki interwencji w zakresie gospodarowania odpadami Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Prowadzenie działalno ści informacyjno-edukacyjnej dotycz ącej konieczno ści wła ściwego post ępowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi ni ż Zadania monitorowane: gminy niebezpiecznymi. Propagowanie stosowania i miasta powiatu my ślenickiego nowoczesnych technologii skutkuj ącym zmniejszeniem ilo ści wytworzonych odpadów. Kontrola sprawdzaj ąca dostosowanie składowisk odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne, na Zadania monitorowane: WIO Ś których s ą składowane odpady komunalne do w Krakowie standardów UE Zorganizowanie systemu zbierania, sortowania i Zadania monitorowane: gminy odzysku odpadów komunalnych ulegaj ących Redukcja masy odpadów i i miasta powiatu my ślenickiego biodegradacji ograniczenie ich uci ąż liwo ści dla środowiska Zwi ększenie udziału odzysku odpadów, w wi ększo ść zada ń planowana jest Kontrola jako ści gospodarki szczególno ści recyklingu w odniesieniu do szkła, w przypadku otrzymania Racjonalna Zadania monitorowane: gminy Gospodarowanie odpadami odpadami metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak środków finansowych z gospodarka odpadami i miasta powiatu my ślenickiego równie ż odzysku energii z odpadów zgodnego z zewn ątrz tzn. środki WFO ŚiGW, Poprawa czysto ści środowiska wymogami ochrony środowiska RPO WM, POIi Ś, PROW Zwi ększenie masy odpadów poddawanych przetwarzaniu Utworzenie punktu selektywnego zbierania odpadów w Zadania monitorowane: gminy sposób zapewniaj ący łatwy dost ęp dla wszystkich i miasta powiatu my ślenickiego mieszka ńców gminy Gromadzenie informacji o ilo ści, rodzaju i miejscach Zadania monitorowane: gminy wyst ępowania wyrobów zawieraj ących azbest w Bazie i miasta powiatu my ślenickiego Azbestowej Zadania monitorowane: gminy Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest i miasta powiatu my ślenickiego Minimalizacja oddziaływania na środowisko osadów Zadania monitorowane: wytwórcy ściekowych poprzez prawidłowe ich odpadów zagospodarowanie 127 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.8.2. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie gospodarowania odpadami Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Źródła lp. Obszar interwencji Zadanie 2017 2018 2019 2020 2021 finansowania Prowadzenie działalno ści informacyjno-edukacyjnej dotycz ącej konieczno ści Bud żet gmin wła ściwego post ępowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi ni ż i miast, środki 1 50 000 50 000 50 000 50 000 50 000 niebezpiecznymi. Propagowanie stosowania nowoczesnych technologii WFO ŚiGW, RPO skutkuj ącym zmniejszeniem ilo ści wytworzonych odpadów. WM, POIi Ś, PROW Kontrola sprawdzaj ąca dostosowanie składowisk odpadów innych ni ż według 2 niebezpieczne i oboj ętne, na których s ą składowane odpady komunalne do - - - - Bud żet państwa potrzeb standardów UE Bud żet gmin Zorganizowanie systemu zbierania, sortowania i odzysku odpadów komunalnych według i miast, środki 3 - - - - ulegaj ących biodegradacji potrzeb WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW Bud żet gmin Zwi ększenie udziału odzysku odpadów, w szczególno ści recyklingu w odniesieniu według i miast, środki 4 do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie ż odzysku - - - - potrzeb WFO ŚiGW, RPO energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska WM, POIi Ś, PROW Bud żet gmin Utworzenie punktu selektywnego zbierania odpadów w sposób zapewniaj ący według i miast, środki 5 - - - - Gospodarowanie łatwy dost ęp dla wszystkich mieszka ńców gminy potrzeb WFO ŚiGW, RPO odpadami WM, POIi Ś, PROW Bud żet gmin i miast, środki WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW, środki z Gromadzenie informacji o ilo ści, rodzaju i miejscach wyst ępowania wyrobów według 6 - - - - bud żetu pa ństwa zawieraj ących azbest w Bazie Azbestowej potrzeb przyznawane przez Ministerstwo Rozwoju w ramach konkursu „Konkurs Azbest” Bud żet gmin 7 Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest 500 000 300 000 200 000 - - i miast, środki WFO ŚiGW Bud żet gmin Minimalizacja oddziaływania na środowisko osadów ściekowych poprzez według i miast, środki 8 - - - - prawidłowe ich zagospodarowanie potrzeb WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW 128 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.9. Cele i zadania środowiskowe w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu oraz ochrony lasów Istotnym działaniem w kierunku ochrony przyrody i krajobrazu s ą przedsi ęwzi ęcia powiatu w kierunku rozwoju terenów zielonych oraz utrzymania i piel ęgnacji zało żeń parkowych. W bud żetach wielu gmin, w szczególno ści miast, kwoty przeznaczane na utrzymanie terenów zieleni stanowi ą istotny wydatek. Ilo ść proponowanych do obj ęcia ochron ą prawn ą obiektów i obszarów o znacz ących, ponadlokalnych walorach przyrodniczych, świadczy o konieczno ści podj ęcia skutecznych działa ń dla ich ochrony: zarówno przez władze samorz ądowe Gmin, administracj ę Lasów Pa ństwowych oraz wła ścicieli gruntów, na których powy ższe proponowane obiekty i obszary si ę znajduj ą. Wskazane do ochrony w formach przewidzianych w ustawie o ochronie przyrody fragmenty powiatu pełni ą przede wszystkim rol ę lokalnych w ęzłów i korytarzy ekologicznych. Winny one by ć powi ązane przestrzennie z podobnymi strukturami na terenie s ąsiaduj ących terenów. W stosunku do niektórych ekosystemów warunkiem zachowania wysokich walorów jest wprowadzenie ochrony czynnej (dotyczy cennych zbiorowisk niele śnych) w sytuacji, bowiem zaniechania tradycyjnego użytkowania niektórych typów zbiorowisk bardzo szybko dochodzi do wycofywania się np. gatunków słabych konkurencyjnie, a cz ęsto nale żą cych jednocze śnie do grupy gatunków gin ących. Dla ochrony cało ści dziedzictwa przyrodniczego powiatu oraz kształtowania systemu terenów zieleni nale ży podj ąć nast ępuj ące zadania: • wdro żenie proponowanych obiektów i obszarów chronionych na mocy przepisów ustawy o ochronie przyrody – w ramach Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (ESOCh), poprzez utworzenie projektowanego rezerwatu przyrody, powołanie pomników przyrody, propozycji u żytków ekologicznych, stanowisk dokumentacyjnych, bie żą ce zgłaszanie uwag i wniosków, udział w konsultacjach, • utworzenie nowych form ochrony przyrody, • kreowanie wspólnej polityki ochrony przyrody dolin rzecznych oraz ich dopływów, korytarzy ekologicznych o randze regionalnej, tereny zieleni ł ęgowej, • koncepcja rekreacyjno - wypoczynkowego zagospodarowania terenów przywodnych w dolinach rzeki wraz z dopływami, • koordynacja rozwoju sieci tras i ście żek rowerowych, • wsparcie organizacyjne rekultywacji i rewitalizacji przeobra żonych i zdegradowanych terenów, • promocja rozwoju rolnictwa ekologicznego, agroturystyki: programy rolno środowiskowe, jako formy zmiany wizerunku nieefektywnej gospodarki rolnej, • wsparcie działa ń organizacji ekologicznych, instytucji naukowych w zakresie ochrony czynnej wybranych gatunków fauny i flory. 129 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.9.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu Cel średniookresowy do Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka 2023 Edukacja dzieci, młodzie ży i dorosłych w zakresie Zadanie własne: powiat my ślenicki brak dofinansowania WFO ŚiGW ochrony i zachowania walorów krajobrazu i przyrody Zadania monitorowane: gminy i lub innych źródeł oraz promocja tych walorów miasta powiatu my ślenickiego Wykonywanie zabiegów ochrony czynnej wybranych Zadania monitorowane: gminy i gatunków fauny, flory, zbiorowisk ro ślinnych; idea miasta powiatu my ślenickiego, brak dofinansowania WFO ŚiGW wł ączenia szkół, jako społecznych opiekunów nad Regionalna Dyrekcja Ochrony lub innych źródeł pomnikami przyrody Środowiska w Krakowie Przebudowa i cz ęś ciowa wymiana składu gatunkowego zadrzewie ń przydro żnych wzdłu ż odcinków dróg, nowe Zadania monitorowane: zarz ądcy brak dofinansowania WFO ŚiGW nasadzenia zieleni wysokiej, prace piel ęgnacyjno - dróg lub innych źródeł konserwacyjne zieleni przydro żnej Zadania monitorowane: brak dofinansowania WFO ŚiGW Promocja działa ń proekologicznych dla rolników Małopolski O środek Doradztwa lub innych źródeł Rolniczego Ochrona przyrody i Zachowanie i ochrona ochrona zasobów krajobrazu walorów przyrodniczych przyrodniczych powiatu Inwentaryzacja przyrodnicza przeprowadzona na terenie gmin powiatu my ślenickiego oraz obj ęcie ochron ą Zadania monitorowane: gminy i brak dofinansowania WFO ŚiGW prawn ą obszarów i obiektów najbardziej warto ściowych miasta powiatu my ślenickiego lub innych źródeł przyrodniczo Wyznaczenie i ochrona korytarzy ekologicznych w Zadania monitorowane: gminy i brak dofinansowania WFO ŚiGW planach zagospodarowania przestrzennego miasta powiatu my ślenickiego lub innych źródeł Utrzymanie walorów i funkcji obszarów oraz obiektów Zadania monitorowane: gminy i brak dofinansowania WFO ŚiGW obj ętych ochron ą prawn ą miasta powiatu my ślenickiego lub innych źródeł Budowa, modernizacja oraz piel ęgnacja parków i Zadania monitorowane: gminy i brak dofinansowania WFO ŚiGW skwerów miasta powiatu my ślenickiego lub innych źródeł Zrównowa żony rozwój infrastruktury turystycznej na obszarach przyrodniczo cennych, w tym: rozbudowa sieci Zadania monitorowane: gminy i brak dofinansowania WFO ŚiGW ście żek rowerowych i szlaków pieszych, miasta powiatu my ślenickiego lub innych źródeł zagospodarowanie terenów rekreacyjnych 130 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.9.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Obszar lp. Zadanie Źródła finansowania interwencji 2017 2018 2019 2020 2021 Edukacja dzieci, młodzie ży i dorosłych w zakresie ochrony i zachowania 1 5 000 5 000 5 000 5 000 5 000 Bud żet powiatu walorów krajobrazu i przyrody oraz promocja tych walorów Ochrona przyrody i krajobrazu Przebudowa i cz ęś ciowa wymiana składu gatunkowego zadrzewie ń Bud żet Powiatowego 2 przydro żnych wzdłu ż odcinków dróg, nowe nasadzenia zieleni wysokiej, 50 000 50 000 50 000 50 000 50 000 Zarz ądu Dróg prace piel ęgnacyjno - konserwacyjne zieleni przydro żnej RAZEM WŁASNE 275 000 3.9.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Obszar lp. Zadanie Źródła finansowania interwencji 2017 2018 2019 2020 2021 Bud żet gmin i miast, Edukacja dzieci, młodzie ży i dorosłych w zakresie ochrony i zachowania WFO ŚiGW, środki 1 50 000 50 000 50 000 50 000 50 000 walorów krajobrazu i przyrody oraz promocja tych walorów pochodz ące z bud żetu Pa ństwa oraz UE Ochrona Wykonywanie zabiegów ochrony czynnej wybranych gatunków fauny, przyrody i według Bud żet pa ństwa, bud żet 2 flory, zbiorowisk ro ślinnych; idea wł ączenia szkół, jako społecznych - - - - krajobrazu potrzeb gmin i miast, WFO ŚiGW opiekunów nad pomnikami przyrody Przebudowa i cz ęś ciowa wymiana składu gatunkowego zadrzewie ń 3 przydro żnych wzdłu ż odcinków dróg, nowe nasadzenia zieleni wysokiej, 150 000 150 000 150 000 150 000 150 000 Bud żet zarz ądców dróg prace piel ęgnacyjno - konserwacyjne zieleni przydro żnej 131 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Obszar lp. Zadanie Źródła finansowania interwencji 2017 2018 2019 2020 2021 4 Promocja działa ń proekologicznych dla rolników 20 000 20 000 20 000 20 000 20 000 ARiMR, MODR Bud żet gmin i miast, Inwentaryzacja przyrodnicza przeprowadzona na terenie gmin powiatu WFO ŚiGW, środki 5 my ślenickiego oraz obj ęcie ochron ą prawn ą obszarów i obiektów 150 000 150 000 150 000 150 000 150 000 pochodz ące z bud żetu najbardziej warto ściowych przyrodniczo państwa oraz UE Bud żet gmin i miast, Wyznaczenie i ochrona korytarzy ekologicznych w planach WFO ŚiGW, środki 6 20 000 20 000 20 000 20 000 20 000 zagospodarowania przestrzennego pochodz ące z bud żetu państwa oraz UE Bud żet gmin i miast, Utrzymanie walorów i funkcji obszarów oraz obiektów obj ętych ochron ą WFO ŚiGW, środki 7 20 000 20 000 20 000 20 000 20 000 prawn ą pochodz ące z bud żetu państwa oraz UE Bud żet gmin i miast, Budowa, modernizacja oraz piel ęgnacja parków i skwerów, w tym WFO ŚiGW, środki 8 150 000 150 000 150 000 150 000 150 000 zagospodarowanie terenów wokół obiektów publicznych pochodz ące z bud żetu państwa oraz UE Bud żet gmin i miast, Zrównowa żony rozwój infrastruktury turystycznej na obszarach WFO ŚiGW, środki 9 przyrodniczo cennych, w tym: rozbudowa sieci ście żek rowerowych i 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 pochodz ące z bud żetu szlaków pieszych, zagospodarowanie terenów rekreacyjnych państwa oraz UE 9.1 Zagospodarowanie otoczenia Zbiornika Dobczyckiego 1 300 000 3 000 000 2 860 000 Bud żet gminy Siepraw RAZEM MONITOROWANE 9 985 000 132 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.9.4. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu ochrony lasów Cel średniookresowy Obszar interwencji Wska źniki Kierunek interwencji Zadania do 2020 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Uporz ądkowanie ewidencji gruntów zalesionych poprzez inwentaryzacj ę i brak środków Zadanie własne: powiat sporz ądzanie uproszczonych planów pozabud żetowych na my ślenicki urz ądzania lasów prywatnych oraz zwi ększenie realizacj ę zadania lesisto ści poprzez zalesienia Realizacja zada ń: gospodarczych, brak środków Zadania monitorowane: hodowlanych i ochronnych – zgodnie z planami pozabud żetowych na nadle śnictwa urz ądzania lasów pa ństwowych realizacj ę zadania Realizacja zada ń: gospodarczych, znikome hodowlanych i ochronnych – zgodnie z Zadania monitorowane: zainteresowanie Ochrona i wskazano w rozdziale Zrównowa żony rozwój uproszczonymi planami urz ądzania lasów wła ściciele lasów wła ścicieli lasów zrównowa żony rozwój Zwi ększenie lesisto ści Ochrona przyrody i lasów prywatnych realizacj ą zadania lasów krajobrazu Wzmocnienie kontroli gospodarki le śnej na brak skutecznych Zadania monitorowane: obszarach nowych nasadze ń i w lasach przepisów w realizacji nadle śnictwa prywatnych. zadania brak zainteresowania Zalesianie terenów o niskich klasach Zadania monitorowane: wła ścicieli lasów bonitacyjnych gleb i gruntów porolnych wła ściciele lasów zalesieniami brak środków Realizacja wytycznych „Programu ochrony Zadania monitorowane: pozabud żetowych na przyrody” nadle śnictw nadle śnictwa realizacj ę zadania 133 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.9.5. Harmonogram zada ń własnych w zakresie ochrony lasów Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Źródła lp. Obszar interwencji Zadanie finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Uporz ądkowanie ewidencji gruntów zalesionych poprzez inwentaryzacj ę i sporz ądzanie 1 uproszczonych planów urz ądzania lasów prywatnych oraz zwi ększenie lesisto ści poprzez - - 100 000 100 000 100 000 Bud żet powiatu Ochrona i zalesienia zrównowa żony rozwój lasów Wzmocnienie kontroli gospodarki le śnej na obszarach nowych nasadze ń i w lasach Bud żet 2 - - - - koszty prywatnych administracyjne nadle śnictwa 3.9.6. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie ochrony lasów Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) Źródła lp. Obszar interwencji Zadanie 2017 2018 2019 2020 2021 finansowania Realizacja zada ń: gospodarczych, hodowlanych i ochronnych – zgodnie z planami Bud żet 1 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 urz ądzania lasów pa ństwowych nadle śnictwa Bud żet wła ścicieli, Realizacja zada ń: gospodarczych, hodowlanych i ochronnych – zgodnie z uproszczonymi środki pochodz ące 2 40 000 40 000 40 000 40 000 40 000 planami urz ądzania lasów prywatnych z bud żetu Pa ństwa Ochrona lasów oraz UE Bud żet wła ścicieli, środki pochodz ące 3 Zalesianie terenów o niskich klasach bonitacyjnych gleb i gruntów porolnych 25 000 25 000 25 000 25 000 25 000 z bud żetu Pa ństwa oraz UE według Bud żet 4 Realizacja wytycznych „Programu ochrony przyrody” nadle śnictw - - - - potrzeb nadle śnictwa RAZEM MONITOROWANE 450 000 134 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.10. Cele i zadania środowiskowe w zakresie zagro żeń powa żnymi awariami Zagro żenia chemiczne i po żarowe wynikaj ą głównie z g ęsto ści zaludnienia, charakteru zabudowy i stopnia uprzemysłowienia. Na zagro żenia po żarowe wpływa s ąsiedztwo lokalizacji budynków i wyst ępowanie w nich palnych elementów konstrukcyjnych (stropy, wi ęź ba dachowa, schody i pokrycia dachów) oraz magazynowane środki i materiały łatwopalne (paliwo, smary, farby, oleje, tworzywa chemiczne, tarcica, opał itp.). Zapobieganie awariom miejscowym, prowadzi si ę głównie poprzez ograniczenie transportu substancji niebezpiecznych, kierowanie ich oznakowanymi trasami, omijaj ącymi centra miast, informowanie i społecze ństwa o sposobach zapobiegania zagro żeniom, o sposobie post ępowania w przypadku wyst ąpienia zagro żenia, a tak że ewentualna ewakuacja 135 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.10.1. Cele, kierunki interwencji i zadania z zakresu zagro żeń powa żnymi awariami Cel średniookresowy Obszar interwencji Kierunek interwencji Zadania do 2019 Podmiot odpowiedzialny Ryzyka do 2023 Zadnie własne: powiat my ślenicki brak wystarczaj ących środków Wyznaczenie i budowa przy głównych drogach w Zadania monitorowane: gminy i finansowych na realizacj ę pobli żu miast parkingów dla pojazdów przewo żą cych miasta powiatu my ślenickiego, zadania, przedłu żaj ący si ę termin materiały niebezpieczne GDDKiA, Zarz ąd Dróg budowy Wojewódzkich w Krakowie nieprzestrzeganie przepisów w Ewidencjonowanie ilo ści przewo żonych materiałów Zadania monitorowane: podmioty zakresie substancji chemicznych niebezpiecznych gospodarcze przez podmioty gospodarcze Ograniczenie ryzyka Zachowanie bezpiecze ństwa wyst ąpienia Substancje chemiczne w mieszka ńców i bezpiecze ństwa Zadania monitorowane: Komenda powa żnych awarii Aktualizacja wykazu tras drogowych i kolejowych po przedłu żaj ący si ę termin środowisku i powa żne awarie ekologiczno – przyrodniczego Wojewódzkiej Pa ństwowej Stra ży oraz minimalizacja których przewo żone s ą towary niebezpieczne opracowania aktualizacji powiatu Po żarnej w Krakowie ich skutków Ograniczenie budownictwa obiektów u żyteczno ści zbyt długi termin postepowa ń publicznej i zbiorowego zamieszkania wzdłu ż szlaków, Zadania monitorowane: gminy i administracyjnych dotycz ących którymi prowadzony jest transport materiałów miasta powiatu my ślenickiego zmian w planach niebezpiecznych poprzez odpowiednie zapisy w mpzp zagospodarowania przestrzennego Zadnie własne: powiat my ślenicki Doposa żenie Jednostek Ochotniczych Stra ży Po żarnej brak wystarczaj ących środków w nowoczesny sprz ęt Zadania monitorowane: gminy i finansowych na realizacj ę zadania miasta powiatu my ślenickiego 3.10.2. Harmonogram zada ń własnych w zakresie zagro żeń powa żnymi awariami Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Substancje chemiczne Doposa żenie Jednostek Ochotniczych Stra ży Po żarnej w nowoczesny według Bud żet powiatu, bud żet pa ństwa, środki 1 w środowisku i - - - - sprz ęt potrzeb WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, PROW powa żne awarie RAZEM WŁASNE 0 136 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 3.10.3. Harmonogram zada ń monitorowanych w zakresie zagro żeń powa żnymi awariami Szacunkowe koszty realizacji zadania (zł) lp. Obszar interwencji Zadanie Źródła finansowania 2017 2018 2019 2020 2021 Wyznaczenie i budowa przy głównych drogach w pobli żu miast według Bud żet pa ństwowy, bud żet województwa, 1 - - - - parkingów dla pojazdów przewo żą cych materiały niebezpieczne potrzeb bud żet gmin i miast według 2 Ewidencjonowanie ilo ści przewo żonych materiałów niebezpiecznych - - - - Bud żet podmiotów gospodarczych potrzeb Aktualizacja wykazu tras drogowych i kolejowych po których według 3 - - - - Bud żet pa ństwowy przewo żone s ą towary niebezpieczne potrzeb Ograniczenie budownictwa obiektów u żyteczno ści publicznej i zbiorowego zamieszkania wzdłu ż szlaków, którymi prowadzony jest według 4 - - - - Bud żet gmin i miast transport materiałów niebezpiecznych poprzez odpowiednie zapisy w potrzeb mpzp Substancje chemiczne w środowisku i Bud żet gmin i miast, bud żet pa ństwa, powa żne awarie Doposa żenie Jednostek Ochotniczych Stra ży Po żarnej w nowoczesny według 5 - - - - środki WFO ŚiGW, RPO WM, POIi Ś, sprz ęt potrzeb PROW Bezpieczna Małopolska - samochody stra żackie - Zakup nowego 5.1 730 684 Bud żet gminy My ślenice średniego samochodu ratowniczo - ga śniczego dla OSP Głogoczów Dotacja celowa dla OSP Głogoczów na dofinansowanie budowy 5.2 budynku remizy - Zwi ększenie gotowo ści operacyjno technicznej 56 000 Bud żet Gminy My ślenice jednostki do działa ń ratowniczych. RAZEM MONITOROWANE 786 684 137 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 4. System realizacji programu ochrony środowiska Instrumentami wspomagaj ącymi realizacj ę Programu Ochrony Środowiska s ą elementy strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2016 r., poz. 383). Wynikaj ą one z obowi ązków i kompetencji organów powiatu i gminy. Narz ędziem, które koordynuje i spina w jedn ą cało ść działania zwi ązane z ochron ą środowiska jest Program Ochrony Środowiska. Zapisy w nim zawarte przyczyniaj ą si ę do zacie śniania współpracy gmin nale żą cych do powiatu, instytucji i organizacji działaj ących na jego terenie. Wszystkie te działania przyczyniaj ą si ę do wi ększej skuteczno ści i efektywno ści wdra żania zapisów zawartych w Programie. Z tej przyczyny procedura wdra żania i realizacji Programu powinna zosta ć jasno i czytelnie przedstawiona, tak by instytucje i organizacje działaj ące w szeroko poj ętej ochronie środowiska miały mo żliwo ść weryfikacji realizacji zestawionych w Programie celów i zada ń środowiskowych. Kolejnym cennym narz ędziem do realizacji Programu jest zdobycie źródeł finansowania. Aby zapewni ć sprawne funkcjonowanie zarz ądzania trzeba pami ęta ć o zasadzie zrównowa żonego rozwoju i zapewnieniu sprawnych rozwi ąza ń organizacyjnych nie tylko zwi ązanych z ochron ą środowiska. Niezb ędne jest by w procesie wdra żania Programu Ochrony Środowiska wzi ęły udział przedsi ębiorstwa i instytucje ró żnych profili gospodarki oraz ró żnych sfer życia społecznego, wynikiem, czego mo żliwa będzie realizacja Programu, a tak że zachowanie ładu gospodarczego, społecznego i ekologicznego. Zarz ądzanie Programem Ochrony Środowiska na poziomie Powiatu zwi ązane jest z potrzeb ą oddzielenia zarz ądzania środowiskiem i wydzielenia go, jako odr ębnego niezb ędnego celu do realizacji. W procesie wdra żania zapisów Programu b ędą uczestniczy ć nie tylko jednostki bezpo średnio zaanga żowane w opracowanie, procedury opiniowana, przyjmowania i uchwalania opracowania. Będą to równie ż podmioty uczestnicz ące w zarz ądzaniu programem, czyli jednostki administracji samorz ądowej, jednostki udzielaj ące dofinansowania oraz spółki komunalne. Wa żną rol ę we wdra żaniu Programu maj ą wszystkie podmioty realizuj ące zadania zapisane w Programie, zarówno te własne, czyli Powiatu My ślenickiego, jak i koordynowane, do których zaliczamy zakłady przemysłowe i produkcyjne, Nadle śnictwa, Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Krakowie, Małopolski O środek Doradztwa Rolniczego, Zarz ąd Dróg Wojewódzkich, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, a tak że gminy nale żą ce do powiatu. W ka żdej fazie wdra żania programu uczestnicz ą mieszka ńcy, którzy bezpo średnio wykorzystuj ą produkty wynikaj ące z realizacji postanowie ń programu. (np. sie ć kanalizacji sanitarnej, zmodernizowana droga czy akcja ekologiczna). Warunkiem prawidłowego wdro żenia programu jest stosowanie zasad: • współdziałania, • wzajemnej wymiany informacji, • otwarto ści i przejrzysto ści w stosunku do współuczestnicz ących w realizacji programu. Zasadne jest ze wzgl ędu na wiele obowi ązków i zada ń pojawiaj ących si ę na ka żdym etapie wdra żania programu okre ślenie mo żliwo ści rozło żenia środków i obowi ązków na poszczególnych wykonawców programu. Dzi ęki partnerstwie i współdziałaniu jednostek zaanga żowanych w Program zostan ą pozyskane środki finansowe i osi ągni ęte zamierzone efekty. Cz ęsto du że znaczenie ma wykorzystanie do świadcze ń sąsiednich jednostek administracyjnych, które wcześniej wdra żały na swoim obszarze Program. Partnerstwo w poł ączeniu z wymian ą do świadcze ń mo że sta ć si ę pocz ątkiem współpracy na szczeblu nie tylko lokalnym, ale tak że regionalnym. 138 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Podstawow ą zasad ą w realizacji zapisów Programu Ochrony Środowiska jest prawidłowe i wła ściwe wykonywanie zada ń własnych przez poszczególne jednostki świadome własnej roli we wdra żaniu i odpowiedzialne za swoje uczestnictwo w Programie. Najwa żniejsza i główna odpowiedzialno ść za prawidłowe wdro żenia spoczywa na Zarz ądzie Powiatu, który składa Radzie Powiatu raporty z wykonania Programu. Zarz ąd współdziała z organami administracji samorz ądowej wojewódzkiej oraz samorz ądami gminnymi, które dysponuj ą narz ędziami wynikaj ącym z ich kompetencji. Wojewoda dysponuje narz ędziem prawnym umo żliwiaj ącym ograniczania korzystania ze środowiska. Natomiast w dyspozycji Zarz ądu Województwa znajduj ą si ę instrumenty finansowe na realizacj ę zada ń programu. Instytucje zwi ązane z ochrona środowiska, mi ędzy innymi takie jak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Pa ństwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przedkładaj ą Radzie Powiatu sprawozdania roczne. Okresowo odbywaj ą si ę posiedzenia komisji tematycznych, na których prezentowane s ą sprawozdania z działalno ści w zakresie ochrony środowiska, le śnictwa, edukacji, inwestycji czy promocji na terenie powiatu. Ponadto Zarz ąd Powiatu współdziała z instytucjami administracji specjalnej, w dyspozycji, których znajduj ą si ę instrumenty kontroli i monitoringu. Instytucje te kontroluj ą respektowanie prawa, prowadz ą monitoring stanu środowiska (Inspektor Sanitarny, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska), prowadz ą monitoring wód (Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej). Tabela 14 Działania w ramach zarz ądzania środowiskiem w powiecie my ślenickim Lp. Zagadnienie Główne działania w latach 2017-2020 Instytucje uczestnicz ące Zarz ąd Powiatu, Inne jednostki Raport z wykonania programu (co dwa lata) wdra żaj ące Program Wdra żanie programu ochrony 1 środowiska Opracowanie programu ochrony środowiska co 4 lata Zarz ąd Powiatu Edukacja ekologiczna, Realizacja programu ochrony środowiska oraz współpraca Rada Powiatu, Zarz ąd Komunikacja ze 2 z instytucjami zajmuj ącymi si ę szeroko poj ętą ochron ą Województwa, WIO Ś, społecze ństwem, System środowiska Organizacje pozarz ądowe informacji o środowisku Wspieranie i promowanie zakładów / instytucji Systemy zarz ądzania Powiat, Wojewoda, Fundusze 3 wdra żaj ących system zarz ądzania środowiskiem środowiskiem celowe Zgodnie z wymaganiami ustawowymi - Stan środowiska w WIO Ś, WSSE, RZGW, 4 Monitoring stanu środowiska województwie małopolskim Marszałek, powiat 139 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 5. Monitoring programu Cenna jest stała kontrola i bie żą cy nadzór procesu wdra żania aktualizacji programu, zapoznawania si ę z okresowymi raportami nt. wykonania zada ń i uzyskanych efektów ekologicznych. Ponadto wa żnym jest uzyskanie porozumienia i płaszczyzny współpracy pomi ędzy instytucjami i mieszka ńcami na drodze do osi ągania celów Programu. Przedstawiciele ró żnych grup zawodowych, instytucji i społecze ństwa zaanga żowanych w realizacj ę Programu b ędą mieli ró żne pogl ądy nt. realizacji celów Programu i konkretnych przedsi ęwzi ęć . Istnieje, zatem potrzeba stworzenia obiektywnych warunków uzgadniania współpracy w realizacji zada ń programu i udziału we wdra żaniu Programu. Wypracowane wspólnej strategii działania i procedur w realizacji programu przyczynia si ę do wzajemnej zgodnej, z obustronnymi korzy ściami współpracy pomi ędzy partnerami ró żnych szczebli decyzyjnych i środowisk odpowiedzialnych za ostateczny wizerunek obszaru. Dzi ęki tym działaniom etap planowania i zarz ądzania programem staje si ę jasny i zrozumiały na tyle, że pewne działania staj ąc si ę rutyn ą, powoduj ą samoistne powtarzanie si ę dobrych rozwi ąza ń wytwarzaj ąc mechanizmy samoregulacji. Jako komórk ę monitoruj ącą proces wdra żania i realizacji PO Ś oraz harmonogram jego realizacji wskazuj ę si ę Wydział Gospodarki Mieniem Powiatu, Skarbu Pa ństwa i Ochrony Środowiska w My ślenicach. Tabela 15 Wska źniki realizacji programu ochrony środowiska Warto ść docelowa Lp. Wska źnik Jednostka Warto ść wyj ściowa (do osi ągni ęcia) Ochrona przyrody i krajobrazu Powierzchnia prawnie chroniona ogółem (bez 1. ha 7 790 obszarów Natura 2000) 2. Obszary NATURA 2000 szt. 3 3. Parki Krajobrazowe szt. 0 4. Rezerwaty szt. 2 Utrzymanie i zachowanie stanu istniej ącego – obejmowanie ochron ą wa żnych obiektów w 5. Obszary chronionego krajobrazu szt. 1 postaci np. pomników przyrody, użytków ekologicznych) 6. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe szt. 0 7. Użytki ekologiczne szt. 3 8. Stanowiska dokumentacyjne szt. 1 8. Pomniki przyrody szt. 104 Lasy Wg Krajowego Programu Zwi ększania lesisto ści oraz 9. Lesisto ść powiatu % 34,5 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Gospodarowanie wodami Wg Osi ągni ęcie dobrego stanu wód i 10. Jako ść wód podziemnych obowi ązuj ącej III klasa dobrego potencjału – cele klasyfikacji środowiskowe wg planów 140 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Warto ść docelowa Lp. Wska źnik Jednostka Warto ść wyj ściowa (do osi ągni ęcia) zagospodarowania wodami dla Wg obszarów dorzeczy w zakresie 11. Jako ść wód powierzchniowych obowi ązuj ącej Stan dobry Ramowej Dyrektywy Wodnej klasyfikacji Kanały i rzeki uregulowane km 24,5 13. Obwałowania przeciwpowodziowe km 1,17 liczba 5 obiektów w latach 2012- 14. Efekty rzeczowe inwestycji w danym roku obiektów 2015 Gospodarka wodno-ściekowa 15. Zwodoci ągowanie powiatu % 69,3 Skanalizowanie powiatu i poszczególnych 16. % 51,3 gmin 17. Długo ść kanalizacji sanitarnej km 670,8 18. Liczba komunalnych oczyszczalni ścieków szt. 8 Ochrona powietrza atmosferycznego Liczba przekrocze ń warto ści dopuszczalnej Brak przekrocze ń dla poziomu 24-godzinnego pyłu zawieszonego liczba Brak przekrocze ń dla substancji substancji PM10 wynosz ącej 50 Substancje, których st ęż enia przekroczyły warto ści dopuszczalne lub warto ści dopuszczalne powi ększone o margines A A tolerancji – klasyfikacja strefy w której le ży powiat Emisja zanieczyszcze ń pyłowych z zakładów 25. Mg/rok 23 Zmniejszenie o 20% szczególnie uci ąż liwych Emisja zanieczyszcze ń gazowych z zakładów 26. Mg/rok 12145 Zmniejszenie o 20% szczególnie uci ąż liwych Ochrona przed hałasem Miejsca gdzie poziom hałasu przekracza Lokalizacja 27. warto ści dopuszczalne wg obowi ązuj ących Czasław, Jawornik Brak miejsc wg WIO Ś przepisów Promieniowanie elektromagnetyczne Miejsca gdzie poziom pól Lokalizacja 28. elektromagnetycznych przekracza warto ści Brak miejsc Brak miejsc wg WIO Ś dopuszczalne wg obowi ązuj ących przepisów Powa żne awarie Liczba powa żnych awarii i miejscowych 29. szt. 0 0 zagro żeń w ci ągu roku Gospodarka odpadami Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji 50 w 2015 r. 30. % 9 przekazanych do składowania w stosunku do 45 w 2016 r. masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. 141 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Warto ść docelowa Lp. Wska źnik Jednostka Warto ść wyj ściowa (do osi ągni ęcia) 45 w 2017 r. 40 w 2018 r. 40 w 2019 r. 35 w 2020 r. 16 w 2015 r. 18 w 2016 r. Poziom recyklingu i przygotowania do 20 w 2017 r. 31. ponownego u życia: papieru, metali, tworzyw % 21 sztucznych i szkła 30 w 2018 r. 40 w 2019 r. 50 w 2020 r. Liczba akcji dotycz ących edukacji średnio 2 akcje w roku na jedn ą 32. ekologicznej przeprowadzonych w danym roku szt. 24 gmin ę przez dane jednostki samorz ądowe 142 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku 6. Streszczenie Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku (zwany dalej Programem) został opracowany zgodnie z zapisami ustawy z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672 z pó źn. zm.), jako narz ędzie prowadzenia polityki ochrony środowiska w Powiecie. Poprzedni dokument opracowany został w 2010 r. i obowi ązywał w perspektywie do 2019 r. Przesłank ą do opracowania Programu s ą zmiany, jakie zaszły w środowisku, które powoduj ą, i ż poprzedni dokument stał si ę niezgodny ze stanem faktycznym. W niniejszym opracowaniu autorzy starali si ę dokona ć porównania stanu środowiska z roku 2012 z obecnym według informacji z 2015 roku (natomiast je śli brakowało takich informacji posłu żono si ę danymi z 2013 oraz 2014 roku). Dowodów osi ągania stanu docelowego dostarczyła ocena efektów działalno ści środowiskowej, dokonywana okresowo (według ustawy, co 2 lata) w formie Raportu z Realizacji Programu Ochrony Środowiska za lata 2012-2013 oraz 2014-2015. Ustawa – Prawo ochrony środowiska nie okre śla sztywnych ram programu ochrony środowiska, zwraca natomiast uwag ę (art. 17), by opracowanie uwzgl ędniało pewne dokumenty okre ślone w art. 14 tj. strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2016 r. poz. 383), w tym: • umowy partnerstwa, • programy słu żą ce realizacji umowy partnerstwa: − w zakresie polityki spójno ści – programy realizowane z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno ści, z wył ączeniem programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej, − realizowane z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz funduszy wspieraj ących sektory morski lub rybacki. Układ i zawarto ść Programu powinien nawi ązywa ć do wojewódzkiego programu. Nawi ązuj ąc do układu i zawarto ści Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska, przedmiotowe opracowanie dla powiatu my ślenickiego zawiera takie elementy jak: WST ĘP Rozdział zawiera podstaw ę prawn ą i cel przygotowania powiatowego programu ochrony środowiska, a tak że okres obj ęty opracowaniem, metodyk ę, struktur ę i zakres dokumentu. INFORMACJE OGÓLNE O POWIECIE Zawarto ść tego rozdziału to m.in. informacje o poło żeniu administracyjnym powiatu oraz dane dotycz ące uwarunkowa ń gospodarczych i środowiskowych powiatu. Konieczne jest wskazanie uwarunkowa ń wynikaj ących z dokumentów strategicznych wy ższego szczebla (krajowych, wojewódzkich, powiatowych), OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W rozdziale tym opisano stan aktualny oraz wskazano najwa żniejsze problemy w zakresie ka żdego komponentu środowiska tj.: • ochrona powietrza atmosferycznego i klimatu (w tym: emisja liniowa, emisja punktowa, niska emisja, stan sanitarny powietrza, monitoring jako ści powietrza), • gospodarka wodno ściekowa (w tym: wody powierzchniowe, sie ć hydrograficzna, stan czysto ści rzek, monitoring wód powierzchniowych i podziemnych, gospodarka wodno ściekowa i oczyszczalnie ścieków w powiecie oraz ochrona przed powodzi ą), • gospodarka odpadami (w tym: odpady komunalne oraz składowiska odpadów i inne instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie powiatu), tereny poprzemysłowe konieczne do rekultywacji i zagospodarowania (nie tylko przyrodniczym ale równie ż gospodarczym), • ochrona dziedzictwa przyrodniczego (w tym: parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, u żytki ekologiczne, pomniki przyrody, obszary natura 2000, lasy oraz inne cenne walory przyrodnicze powiatu), 143 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • ochrona zasobów (w tym: uwarunkowania gospodarki kopalinami oraz zasoby surowców kopalin), • ochrona powierzchni ziemi i gleb (w tym: stan powierzchni ziemi i gleb oraz monitoring gleb), • ochrona przed hałasem (w tym: hałas drogowy, kolejowy, przemysłowy oraz monitoring hałasu), • ochrona przed polami elektromagnetycznymi wraz z ich monitoringiem, • rozwój edukacji ekologicznej. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE Okre ślenie dla ka żdego z komponentów celu długoterminowego i celów krótkoterminowych wraz z miarami ich realizacji. PLAN OPERACYJNY Plan operacyjny ZAWIERA przedsi ęwzi ęcia wytypowane na podstawie zdefiniowanych wcze śniej celów ekologicznych oraz na podstawie obowi ązuj ących dokumentów strategicznych kraju, województwa, powiatu i gmin. Zdefiniowane zadania uwzgl ędniaj ą: • przedsi ęwzi ęcia wynikaj ące z programów wojewódzkich (program ochrony powietrza i program ochrony przed hałasem itp.), obowi ązki wynikaj ące z przepisów prawnych, • cele długoterminowe oraz cele krótkoterminowe wraz z działaniami /przedsi ęwzi ęciami oraz terminem ich realizacji, jednostk ą odpowiedzialn ą /realizuj ącą, kosztami i źródłami finansowania. STRESZCZENIE Streszczenie zawarto ści dokumentu ze wskazaniem głównych celów do realizacji. Dla ka żdego kierunku działa ń utworzony został harmonogram realizacji zada ń. Zawiera on wykaz zada ń własnych - powiatowych, czyli finansowanych w wi ększo ści ze środków własnych i monitorowanych, czyli takie, które realizowane s ą na terenie powiatu my ślenickiego, ale powiat nie ma na nie wpływu. Zadania te b ędą realizowane cz ęsto bez zaanga żowania środków finansowych powiatu przez jednostki samorz ądowe, przedsi ębiorstwa działaj ące na obszarze powiatu czy mieszka ńców. Harmonogram okre śla terminy i jednostki odpowiedzialne za realizacj ę zada ń, planowane efekty ekologiczne oraz planowane szacunkowe koszty przedsi ęwzi ęć a tak że jednostkami pełni ącymi funkcj ę partneruj ących w realizacji tych zada ń. Harmonogramy pomagaj ą w realizacji cało ści zamierze ń inwestycyjnych powiatu. Program to przede wszystkim przedstawienie zada ń, które zostan ą zrealizowane w najbli ższych 8 latach w celu zapewnienia bezpiecze ństwa ekologicznego powiatu i tworzenia podstaw do zrównowa żonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Na podstawie bud żetów powiatu z ostatnich lat, planu bud żetu na rok 2016, WPF i szacunkowych kosztów zaproponowanych zada ń nakre ślono ogóln ą sytuacj ę finansow ą powiatu, przeprowadzono prognoz ę bud żetow ą oraz przeanalizowano mo żliwo ści w zakresie realizacji najwa żniejszych zada ń. Analiza ta pokazuje jak du że powinno by ć zaanga żowanie środków finansowych pochodz ących z zewn ątrz na realizacj ę zaplanowanych działa ń. Zostały przedstawione potencjalne i mo żliwe do pozyskania źródła bezzwrotnego, a tak że preferencyjnego i komercyjnego dofinansowania. Dzi ęki wyznaczeniu i identyfikacji problemów mo żliwe jest okre ślenie celów, do jakich nale ży d ąż yć w ci ągu najbli ższych 8 lat wdra żania programu. Najwa żniejszymi problemami ekologicznymi na terenie powiatu my ślenickiego są: • niska emisja, • zły stan dróg na terenie powiatu, • nieuporz ądkowana gospodarka wodno ściekowa, • nadmierny hałas wzdłu ż drogi krajowej, • niewystarczaj ąca inwentaryzacja przyrodnicza powiatu, • brak wystarczaj ących środków finansowych i organizacyjnych na usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów zawieraj ących azbest. 144 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Przeprowadzona analiza stanu zanieczyszczenia powietrza wykazała, że na terenie powiatu w celu zmniejszenia emisji i imisji wskazane s ą działania d ążą ce do poprawy czysto ści atmosfery. W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego powiat realizuje na bie żą co zadania polegaj ące na termomodernizacji budynków b ędących w jego zarz ądzie. Natomiast gminy we własnym zakresie przeprowadzaj ą działania w budynkach komunalnych, polegaj ące na zmniejszeniu zapotrzebowania na energi ę i paliwa. S ą to głównie działania polegaj ące na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, dociepleniu dachów, ścian zewn ętrznych, a tak że wymiana instalacji i źródła ciepła. Gminy tak że w miar ę mo żliwo ści finansowych staraj ą si ę modernizowa ć budynki komunalne w celu ograniczenia strat ciepła oraz ograniczenie ilo ści spalanych paliw. W celu zmniejszenie zanieczyszcze ń liniowych planuje si ę kontynuacje działa ń zwi ązanych z modernizacj ą dróg powiatowych i gminnych. W celu poprawy jako ści wód powierzchniowych, niezb ędna jest likwidacja niekontrolowanych zrzutów ścieków bytowych do rzek płyn ących przez teren powiatu, niezwykle wa żnym w tym zakresie zadaniem jest inwentaryzacja stanu technicznego zbiorników bezodpływowych (szamb), które obecnie funkcjonuj ą na terenach nieskanalizowanych. Bardzo cz ęsto zbiorniki te s ą nieszczelne i s ą źródłem zanieczyszczenia wód. W niektórych zakładach przemysłowych wprowadzane s ą technologie ograniczaj ące ilo ść zu żywanej wody w innych powinno si ę promowa ć wprowadzanie zamkni ętych obiegów wody, jako elementu pozwalaj ącego na ograniczenie zrzutu zanieczyszczonych wód do środowiska, a tak że zmiany technologii, popraw ę stanu zakładowych sieci wodoci ągowych, itp. W rolnictwie nale ży si ę skupi ć na stosowaniu najlepszych dost ępnych praktyk rolniczych, co powinno doprowadzi ć ograniczenia ładunków zanieczyszcze ń odprowadzanych do odbiorników. W tym celu nale ży prowadzi ć działania w kierunku: • rozbudowy i modernizacji istniej ących oczyszczalni ścieków, • budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, • modernizacji istniej ących i budowy nowych odcinków kanalizacji, • modernizacji istniej ących i budowy nowych uj ęć i stacji uzdatniania wody, • modernizacji istniej ących i budowy nowych odcinków sieci wodoci ągowej (kolektorów głównych i sieci rozdzielczych). W ramach programu planuje si ę, że w ci ągu 8 najbli ższych lat na terenie powiatu my ślenickiego zostan ą zrealizowane tak że z udziałem środków finansowych unijnych zadania, dotycz ące przede wszystkim przebudowy, modernizacji i remontów dróg powiatowych i gminnych. Nie bez znaczenia s ą tak że inwestycje w zakresie sieci kanalizacyjnej i wodoci ągowej, na ten cel w najbli ższych latach gminy planuj ą przeznaczy ć około 60% wszystkich wydatków opisanych niniejszym opracowaniem. W zakresie ochrony gleb u żytkowanych rolniczo wa żnym celem do realizacji jest racjonalne gospodarowanie zasobami glebowymi i ich ochrona przed degradacj ą. Cel ten osi ągn ąć mo żna przez wła ściw ą gospodark ę roln ą dostosowan ą do panuj ących warunków glebowych i ukształtowania terenu. Lokalizacja złó ż kopalin jest trwałym elementem obrazu przestrzennego ka żdego regionu, w zwi ązku z tym obiekty te powinny stanowi ć repery dla sporz ądzania planów zagospodarowania przestrzennego. Podejmuj ąc eksploatacj ę nale ży mie ć na uwadze, i ż kopaliny s ą szczególnym zasobem przyrodniczym, który jest nieodnawialny, a jego wyst ępowanie jest zwi ązane z okre ślonym miejscem. Zatem ochrona udokumentowanych złó ż kopalin, jak i stwierdzonych obszarów perspektywicznych ich wyst ąpie ń jest szczególnie wa żna. Zadaniem przyczyniaj ącym si ę do ograniczenia zanieczyszczenia gleb nawozami mineralnymi jest coroczna kontrola stosowanych nawozów i środków ochrony ro ślin dokonywana przez samych rolników. Badanie poziomu pH i zawarto ści metali ci ęż kich daje mo żliwo ść porównania wyników i okre ślenia, w jakim kierunku zmierza stan środowiska. 145 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Na terenie powiatu my ślenickiego wyst ępuj ą obszary, na których hałas przenikaj ący do środowiska kształtuje klimat akustyczny. S ą to głównie centra miast, istotnym źródłem hałasu s ą drogi wojewódzkie, a tak że krajowe przebiegaj ące przez obszar powiatu. Bardzo wa żnym elementem i celem krótkoterminowym w zakresie ochrony przed hałasem jest: • ustalenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wydzielonych terenów pod realizacj ę zorganizowanej działalno ści inwestycyjnej, zakładów mog ących by ć potencjalnymi źródłami hałasu do środowiska, co umo żliwi lokalizacj ę zakładów produkcyjnych i przemysłowych, z dala od terenów mieszkaniowych i turystycznych, • niedopuszczanie do realizacji inwestycji, które mogą by ć źródłem du żej emisji hałasu do środowiska ze wzgl ędu na rodzaj prowadzonej działalno ści lub technologie produkcji. • ograniczenie emisji hałasu poprzez inwestycje dot. infrastruktury drogowej W zakresie ochrony przyrody najwy ższy poziom walorów przyrodniczych na terenie powiatu my ślenickiego wyznaczaj ą obszary NATURA 2000. Dla ochrony cało ści dziedzictwa przyrodniczego powiatu oraz kształtowania systemu terenów zieleni nale ży podj ąć nast ępuj ące zadania: • Współpraca z samorz ądami gminnymi w zakresie wdra żania obszarów i obiektów chronionych istniej ących i projektowanych na mocy przepisów ustawy o ochronie przyrody, w tym obszarów na styku s ąsiaduj ących gmin, b ądź gmin powiatu i powiatów s ąsiednich; • Prowadzenie ewidencji indywidualnych form ochrony przyrody, • Udział w tworzeniu „dynamicznego i nowoczesnego modelu” ekosystemowej i siedliskowej ochrony środowiska przyrodniczego poprzez zachowanie ci ągło ści „w ęzłów”, „korytarzy” i „ł ączników” ekologicznych, zwłaszcza w obr ębie równole żnikowego systemu dolin cieków wodnych oraz kompleksów le śnych, • Koordynacja i dalszy rozwój sieci tras i ście żek rowerowych, • Wsparcie organizacyjne rekultywacji i rewitalizacji przeobra żonych i zdegradowanych terenów poeksploatacyjnych, • Poszukiwanie w miar ę bezkolizyjnego współistnienia priorytetowych inwestycji gospodarczych dla powiatu my ślenickiego z wykazanymi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi terenów przyległych. Lasy Nadle śnictwa na terenie powiatu w przewa żaj ącej cz ęś ci wchodz ą w obszary chronione, co ukierunkowuje działania administracji Lasów Pa ństwowych do d ąż enia do uzyskania „proekologicznego modelu” gospodarki le śnej, tj. trwałego zachowania lub odtwarzania naturalnych walorów lasu metodami racjonalnej gospodarki le śnej. Praktycznie dotyczy to bie żą cej realizacji zapisów planów urz ądzania lasów nadle śnictw oraz „Programów ochrony przyrody”, zsynchronizowanych z cyklem 10-letniego okresu obowi ązywania planów. Renaturalizacja lasów na terenie powiatu powinna wiąza ć si ę z dostosowaniem składu gatunkowego wprowadzanych drzewostanów do charakteru siedlisk. Wła ściwa współpraca nadle śnictw z ró żnymi podmiotami gospodarczymi zainteresowanymi zagospodarowaniem i u żytkowaniem turystycznym lasów, wymaga, a w przyszłości w coraz wi ększym stopniu wymaga ć b ędzie, systematycznej koordynacji działa ń. Działania te winny by ć oparte przede wszystkim na promocji walorów turystycznych regionu. Priorytetem podstawowym gospodarki le śnej, niezmiennym dla lasów w powiecie, jest utrzymanie ci ągło ści i trwało ści lasu oraz wdra żanie wielofunkcyjnego modelu gospodarki le śnej. Koszty, które nale ży ponie ść na zapewnienie realizacji tego priorytetu, b ędą ró żne, a zale żeć b ędą w głównej mierze od uwarunkowa ń przyrodniczych, aktualnego stanu lasu oraz prognozowania i ograniczania skutków zagro żenia. Kształtowanie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, bior ącego aktywny udział w procesie dbania o środowisko to cenne i długoterminowe zadanie, które niejednokrotnie trzeba prowadzi ć na bie żą co i nieustaj ąco. Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszka ńców powiatu my ślenickiego w sferze konsumpcji, a tak że ochrony powietrza, gospodarki wodnej oraz post ępowania z odpadami. 146 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku Wła ściwie ukierunkowana edukacja ekologiczna mieszka ńców przyczyni si ę do zwi ększenia efektywno ści prowadzonych działa ń na rzecz ekologizacji, co zapewni ograniczenia niskiej emisji, zmniejszenie ładunku zrzutu ścieków surowych do rzek i potoków a tak że pozyskanie wi ększej surowców wtórnych, zmniejszenie ilo ści odpadów trafiaj ących na składowisko. Realizacja zada ń zaproponowanych w niniejszej aktualizacji przyczyni si ę do zwi ększenia atrakcyjno ści powiatu my ślenickiego, polepszenia warunków życia i zdrowia mieszka ńców, inwestowania przez przedsi ębiorców a tak że poprawy jako ści walorów środowiskowych i skuteczniejszej ochrony terenów prawnie chronionych oraz tych o walorach rekreacyjno -wypoczynkowych. Wykaz u żytych skrótów: • ARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa • B(a)P – benzo(a)piren • BDO – Baza Danych o Produktach, Opakowaniach i Gospodarce Odpadami • BEi Ś – Strategia „Bezpiecze ństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r. • CAFE – Dyrektywa uwzgl ędniaj ąca Jako ść Powietrza • ECONET – Koncepcja Krajowej Sieci Ekologicznej • EMAS – Wspólnotowy System Ekozarz ądzania i Audytu • EOG – Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego • ETS – Europejski System Handlu Emisjami • GDDKiA – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad • GIO Ś – Główny Inspektorat Ochrony Środowiska • GIS – System Zielonych Inwestycji • GUS – Główny Urz ąd Statystyczny • GZWP – Główne Zbiorniki Wód Podziemnych • IUNG – Instytut Uprawy Nawo żenia i Gleboznawstwa w Puławach • JCWP – Jednolite Cz ęś ci Wód Powierzchniowych • JCWPd – Jednolite Cz ęś ci Wód Podziemnych • JST – Jednostka Samorz ądu Terytorialnego • KOBIZE – Krajowy O środek Bilansowania i Zarz ądzania Emisjami • KPdC – Korytarz Południowo-Centralny • KPGO 2014 – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 • KPO ŚK – IV Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych • KPOP – Krajowy Program Ochrony Powietrza • KPZK-2030 – Plan działa ń słu żą cy Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 • LDWN - długookresowy średni poziom d źwi ęku dla pory dziennej, wieczornej i nocnej • LN - długookresowy średni poziomu d źwi ęku wyznaczonego podczas wszystkich pór nocy • LIFE – Program Działa ń Na Rzecz Środowiska i Klimatu • LZO – Lotne Zwi ązki Organiczne • MI – Powierzchnie Monitoringu Intensywnego • MPZP – Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego • NFO ŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej • NPRGN – Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej • NSEE – Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej • NSGW 2030 – Projekt Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030 (z uwzgl ędnieniem etapu 2015) • NVZ – Strefy wra żliwe na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu • OChK – Obszar Chronionego Krajobrazu • ONW – Obszary Rolnicze o niekorzystnych warunkach gospodarowania • OSO – Obszary Specjalnej Ochrony • OZE – Odnawialne Źródła Energii • PCB – Odpady zawieraj ące polichlorowane bifenyle • PEP 2030 – Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku 147 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • PGL LP – Pa ństwowe Gospodarstwo Le śne Lasy Pa ństwowe • PGO – Plan Gospodarki Odpadami • PGW – Plan Gospodarowania Wodami • PM Ś – Pa ństwowy Monitoring Środowiska • PJB – Pa ństwowe Jednostki Bud żetowe • PK – Park Krajobrazowy • PM2,5 ; PM10 – Pył Zawieszony • POKA – Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 • POIi Ś – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko • POP – Program ochrony powietrza • PO ŚPH – Projekt Ochrony Środowiska Przed Hałasem • PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich • PSP – Pa ństwowa Stra ż Po żarna • PWP 2030 – Projekt Polityki Wodnej Pa ństwa 2030 (z uwzgl ędnieniem etapu 2016) • PW ŚK – Program wodno-środowiskowy kraju • RDW – Ramowa Dyrektywa Wodna • RIPOK - Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych • RPO WM 2014-2020 – Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego 2014- 2020 • RSO – Regionalny System Ostrzegania • RW – Region Wodny • RZGW – Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej • RZZO – Regionalny Zakład Zagospodarowania Odpadów • Sie ć TEN-T – Rozwój Sieci Drogowej • SPA2020 – Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku. 2020 z perspektyw ą do roku 2030 • SPO – Innowacyjna Gospodarka • SUiKZP – Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego • MODR – Małopolski O środek Doradztwa Rolniczego • ŚSRK – Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju • MZMiUW – Małopolski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych • UE ETS – Dyrektywa Zakładaj ąca Redukcj ę Gazów Cieplarnianych • WFO ŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej • WIO Ś - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska • WISL – Wielkoobszarowa Inwentaryzacja Stanu Lasu • WPGO – Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami • WSO – Wojewódzki System Odpadowy • WWA – Zanieczyszczenia Wielopier ścieniowymi W ęglowodorami Aromatycznymi • WWRPP – Wska źnik Waloryzacji Rolniczej Przestrzeni Produkcyjnej • „park and ride” – polityka parkingowa • ZDR – Zakłady o Du żym Ryzyku • ZZR – Zakłady o Zwi ększonym Ryzyku Bibliografia: • Dokumenty strategiczne dla gmin powiatu my ślenickiego • Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013 • Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014 • Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 • Plan zagospodarowania województwa małopolskiego, 2010 • Rejestr powierzchniowych obszarów chronionych województwa małopolskiego, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie 148 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu My ślenickiego na lata 2017-2020 z perspektyw ą do 2023 roku • Rejestr pomników przyrody na terenie województwa małopolskiego, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska • Uchwała Nr VIII/92/07 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 maja 2007 r. z pó źń . zm. w sprawie obwodów łowieckich Krakowski Biuletyn Łowiecki Nr 8 rok 2012, PZŁ w Krakowie • Ocena jako ści wody przeznaczonej do spo życia dla powiatu my ślenickiego za lata 2014-2015, WSSE Kraków • Hydrologia regionalna Polski – tom I, wody słodkie, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, 2007 • Hydrologia regionalna Polski – tom II, wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, 2007 • Raport o stanie środowiska województwa małopolskiego w 2014 roku, WIO Ś w Krakowie • Wst ępna ocena ryzyka powodziowego (WORP), KZGW • Raport stanu utrzymania infrastruktury melioracji wodnej szczegółowej na terenie wybranych gmin województwa małopolskiego • Program Małej Retencji Województwa Małopolskiego, 2006 • Program Pa ństwowego Monitoringu Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2013- 2015 • Ocena jako ści wód podziemnych w województwie małopolskim w roku 2012 • Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych, (AKPO ŚK 2010 oraz 2016) • Ocena jako ści powietrza w województwie małopolskim w 2015 r. • Ocena zanieczyszczenia osadów rzek i jezior w województwie małopolskim w 2011 roku, PIG w Warszawie • Program ochrony przed powodzi ą w dorzeczu górnej Wisły, Ministerstwa Spraw Wewn ętrznych i Administracji, 2010 • Zestawienie gmin (i miast wykazuj ących grunty do zalesienia) uporz ądkowane na podstawie liczny punktów odzwierciedlaj ących ich preferencje zalesieniowe; wariant III – środowiskowy – Krajowy program zwi ększania lesisto ści • Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2015, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, • Tomiałoj ć L. (red), Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polski, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 1993 149