Denkers oYer welzijn

Er wordt \ileer gedeald in het IVesten

Buurtconiërgedienst

Leren en ontmoeten

Wijkwinkel

§§l Op de markt is uw gulden i,,,§.,. : een daalder waard...

:i.\§.lr a\\!

it

Í3,50 5ejaargang 1993 Íl,io IN DIT NUMMER: STEIGER Denkers oYer welzijn 3 STEIGERis een uitgave van het Rotter- STEIGER vroeg een aantal mensen uit het sociaal-cultureel werk en het jongerenwerk om dams instituut bewonersondersteuning 'Denkend jaar gepubli- te reageren op het rapport over wijkwelzijn' dat begin van dit werd (Rio). ceerd door het projectburo Sociale Vemieuwing. De oogst is Íbrse kritiek op de ideeën STEIGER beoogt als 'vakblad voor de van de denktank.Uit de reacties blijken werelden van verschil met het gedachtengoed van Rotterdamse wijken' een bijdrage te le- de denktank Sociale Vernieuwing. Het werkstuk heeft de uitwerking van een schot hagel veren aan de uitwisseling van ervarin- en brengt de spanning aan het licht tussen beleidscircuit en ervaringen op de werkvloer gen, werkwijzen en ideeën. Het blad be- van buurthuizen. richt over bewonersinitiatieven, georga- niseerde belangenbehartiging en de be- 11 Het kan ook jouw plein zijn roepsmatige ondersteuning daarvan. T. Slingerland (Sectorchef Maashaven Gemeentepolitie ) bespreekt deel vier uit Daarnaast levet STEIGER analyses van de serie Opbouwwerk in uitvoering 'Het plein' van Ton Huiskens. ontwikkelingen in beleid en bijdragen aan de meningsvorming. t2 Er wordt weer gedeald in het Westen Hoofdredacteur Intensief Beheer, IGON plus, risicovol investeren door corporaties en Maatwerk zijn ter- Anne van Veenen men die de afgelopen maanden in Rotterdam- West veel gebruikt zijn. A1 deze termen sa- men, maken onderdeel uit van de zogenaamde 'New Deal West', een poging van een aan- Eindredactie en vormgeving tal bewonersorganisaties en sociale verhuurders in Rotterdam- West om de ieefbaarheid in Erik Lindenburg delen van wijken met een zo beperkt mogelijk beslag op stadsveniieuwingsmiddelen te kunnen garanderen. Redactieraad Nel ten Boden, Jaap Pleeging, Johan t7 Buurtconiërgedienst Janssens, Rob Siebeling In de periode 199l-2006 zal hetaantal inwoners van Rotterdam groeien van 580.000 naar 670.000. Het aandeel migranten daarbinnen stijgt van 20Vo rraar 30%. Was tot nu toe de Medewerkers opvang van migranten voornamelijk een zaak van de stadsvemieuwingswijken, in de ko- Aad van der Graaf, Jan Wi1lem Kluit, mende jaren zal dat (moeten) veranderen. Nicol van Twiller1, Yvonne Koop, Ton Koppens

18 Leren en ontmoeten Secretariaat Jacqueline Suykerbuyk Veel migrantenvrouwen willen Nederlands leren maar kunnen om wat voor redenen dan ook de stap naar de Basiseducatie niet maken. Via het netwerk van Lies van Huet (vrijwil- Fotografie ligster met 20 jaar ervaring in Algerije als Witte zuster) en Angelina Adam (opbouwwerk- Dick Sluyter tenzij anders vermeld ster in het ) kunnen zij via het L.O.V. -project thuis een jaar lang één uur per week les krijgen van een vrijwilligster. Oplage: 1500 stuks

Copy-right en beeldmateriaal I9 Wijkwinkel Hoogvliet gaat zelfstandig verder Teksten kunnen geciteerd worden wan- Door bezuinigingen gedwongen moest het SWO Hoogvliet namelijk per 1 januari 1993 neer de bron vermeld wordt en uitslui- haar wijkwinkel afstoten om haar kerntaak -steunpunt opbouwwerk voor de Hoogvlietse tend na toestemming van het Rio. Ook wijken- overeind te houden. Met buro 3plus onderzocht het wijkwinkelteam vervolgens is het niet toegestaan tekeningen of de mogelijkheden voor een zelfstandige toekomst. Uiteindelijk ontstond het idee om de foto's uit dit blad over te nemen zonder diensten van de Wijkwinkel uit te breiden met die van een preventiewinkel. toestemming van het Rio.

Prijs van Steiger 20 Op de markt is uw gulden een daalder waard... Steiger kost per nummer / 3,50. Een abonnement kost 12,50 per jaar. Er verandert veel op het terrein van de volkshuisvesting. Nieuwe regels en wetten, ver- / schuiving van taken en verantwoordelijkheden van de rijksoverheid naar de gemeente en Uitgever: de corporaties. De grondslagen voor het nieuwe beleid zijn vastgelegd door staatssecreta- Rotterdams instituut bewonersonder- ris Heerma in de nota 'Volkshuisvesting in de jaren negentig' die enkele jaren geleden het steuning (Rio), Kortenaerstraat 1, licht zag. De nota stelt dat de volkshuisvesting niet meer gestuurd moet worden door de 3012 VB Rotterdam. overheid, maar door de 'markt' van vraag en aanbod. Eén van de vernieuwingen is dat de verhuurders, binnen bepaalde grenzen, zelf de huurverhogingen mogen bepalen. Om be- woners voor te bereiden op wat komen gaat hebben het Rio en Buro 3plus een scholing huurbeleid ontwikkeld. Editie april 1993 1) Kort nieuws Foto voorzijde: een buurtconciërge aan het werk . Koopwoningen voor migranten.. Innovatiefonds Sociale Vernieuwing . Kwaliteitspanel in de prijzen . Premie op actie.

2 Steiger Denkers over welzijn voor van structurele subsidie (70Vo') enpro- 'Gepasseerde stations en fïer ingetrapte open deuren die samen met de jectsubsidie (307o). soms spectaculaire plannen, frisse ideeën en voor verademing zorgende Nederlof vindt het een slecht idee om de standpunten voor verrassende momenten zorgen'l Rob Nederlof, buurt- buurthuizen te ontmantelen ten gunste van multifunctionele gebouwen die marktge- huis Piet Hein. 'De macramé-schaamte voorbij, schreeuwt het kopje op richt werken en van kleinschalige ontmoe- de eerste pagina. Getsie dacht ik, is het nou nog steeds niet afgelopen met tingsruimten in zelÍbeheer. Hij is bang dat die oubollige, allang verjaarde vooroordelen over het sociaal-cultureel daarmee de aandacht verdwijnt voor de werk. Ik vreesde een denktank te gaan openen waarin giftige, onwelrie- mensen die zichzelf niet goed kunnen red- kende en vooral ook zeer achterdochtige gedachten liggen opgeslagen den, voor de neerwaartse spiraal van apa- over het welzijnswerk. Dus sloeg ik de nota dicht want ik had gewoon thie en desintegratie in de wijken. even geen zin in dat gezour'l Carolien Dieleman, Stichting Club- en Boes tenslotte bakent het terrein van het jongerenwerk af. Ten aanzien het stelen Buurthuiswerk Feyenoord. nadeel van denktanks is datze meestal 'Het van autoradio's en het roven van tasjes bevolkt worden door mensen die enige afstand hebben van de dagelijkse heelt het jongerenwerk naar zijn mening praktijk van het onderwerp waar ze over na gaan denken. Dit hoeft geen een preventieve, en geen curatieve taak. belemmeringte zijn voor het denkproces op zich, maar het heeft vaak wel 'Hiervoor zijn organisaties als politie en re- zijn consequenties voor de bruikbaarheid van de te ontwikkelen ideeën classering in het leven geroepen.' Hij is jongerenwerker voor de genoemde praktijk. Ook deze denktank weet ons, niet zonder voorts van mening dat de 'de plaats inneemt van onmisbaar vakman, trots, te melden dat leden relatieve buitenstaanders op het terrein van 'de in plaats van een sukkel die blij moet zijn het Marc Boes, Informatie Punt. wijkwelzijnswerk' zijn'; Jongeren dat hij iedere maand weer een salaris krijgt Entete reacties op het rapport 'Denkend kend tarief dat met de RotterdamPas be- uit subsidiegelden'. over wijkwelzijn' dat begin van dit jaar taalbaar wordt gehouden voor iedereen Een ander geluid komt van Vincent Fio- werd gepubliceerd door het projectburo So- rijn, opbouwwerker in Oud Mathenes- ciale Vernieuwing. Schot hagel seAVitte Dorp, die doorborduurt op de Afzender is een 'denktank' van deelge- STEIGER vroeg een aantal mensen uit het ideeën van de denktank met als voorbeeld meentebestuurders ( o.m. Mieke van der sociaal-cultureel werk en het jongeren- de ouderen-netwerken in de wijk. Graaf, / en Theo Ei- werk om te reageren op het rapport. De kenbroek, Noord), ambtenaren en vanuit oogst is forse kritiek op de ideeën van de Uit de reacties blijken werelden van ver- het projectburo Gerard de Kleijn (voorzit- denktank. schil met het gedachtengoed van de denk- ter) en Henk Huitink (rapporleur). Dieleman ziet stadsbestuurders die hun tank Sociale Vernieuwing. Het werkstuk Het welzijnswerk heeft volgens de denk- greep op de burgers kwijt zijn en nu het heeft de uitwerking van een schot hagel en tank de volgende hoofdtaken: welzijnswerk in de wijken, dat dicht op de brengt de spanning aan het licht tussen be- - het bevorderen van sociale contacten bewoners zit. ter discussie stelIen. In het leidscircuit en ervaringen op de werkvloer - het beheersbaar houden van sociale span- rapport wordt. vindt ze, voorbijgegaan aan van buurthuizen. ningen de schaarste die als gevolg van de bezuini- Carolien Dieleman vindt dat de politici de - opvoedingsondersteuning ( stimuleren gingen is ontstaan. Als het in de verbouw- straat op moeten, en ze nodigt 'gehele van de ontwikkeling van kinderen, aanpak de garages waarin men 'zijn eigenheid zit denktank en alle deelgemeentes' uit voor van ontsporende jongeren) te beleven' een beetje uit de hand loopt zal een bezoek aan buurthuis de Dam in Fey- - opvang van werklozen die geen kans het sociaal-cultureel werk veelal niet in enoord. Een gouden kans om de communi- meer hebben op de arbeidsmarkt. staat zijn de helpende hand te bieden. catie op gang te brengen. Op elke van deze terreinen formuleert de Marianne Martens ( Stichting Spits, Nieu- In het volgende nummer van STEIGER denktank een aantal suggesties (zie kaders we Westen) keert zich tegen het opheffen wordt de discussie voortgezet. op volgende pagina's). Meest in het oog 1o- van hetbuurthuis a1s basisvoorziening. 'Er pend is het voorstel om 100 beroepskrach- is behoefte aan een vaste plek en een aan- Anne van Yeenen ten te recruteren die a1s mentor optreden tal vaste activiteiten'. Ze stelt een mix voor de naar schatting 4000 ontspoorde jongeren in Rotterdam, met als doel hen I 'minstens 8 dagdelen per week van een Nieuwbouw buurthuizen op de tocht zinvolle tijdsbesteding in georganiseerd De bezuinigingen van Heerma op het stadsvernieuwingsfonds (zie ook artikel over verband te voorzien'. 'New Deaf in West in dit nummer) dreigen ook hun tol te eisen in de welzijnssector. De denktank doet ook suggesties voor de Ze hebben wethouder Vermeulen (stads- en sociale ver-nieuwing) genoopt een punt te organisatie van het werk. trn de 'flexibele zetten achter de'integrale stadsvemieuwing'. Het fonds wordt alleen nog benut voor welzijnsorganisatie' bestaat een scheiding woningen, verbetering van welzijnsaccomodaties is geschrapt. Geen geld is er voor ver- tussen werkers en gebouwen, de 'verzamel- nieuwing van buurlhuis Oud-Mathenesse/ , buurthuis Piet Hein, migranten- de welzijnswerkers' werken met projectop- centlum Bako, buurthuis , buurthuis , en een multifunctioneel centrum drachten en trjdelijke subsidies, en de acti- in . Het gaat om 1 1.5 miljoen gulden, of wel 1.5 miljoen structureel per jaar. viteiten in de multifunctionele gebouwen Een binnengemeentelijke zoektocht naar andere financieringsbronnen heeÍ1 nog niets worden aangeboden tegen een kostendek- opgeleverd. De raadscommissie Welzijn buigt zich op 19 april over de problemen.

Steiger 3 Politici moeten de straat op

Waarom is dit verhaal van de denktank Wijkwelzijn nou eigen- lijk geschreven? Een paar keer las ik de verantwoording door die mij hierop een antwoord zou moeten geven. ) Prolessionals die langs de kant blijven staan', 'verwar:rende signalen uit de samen- leving die daarvan misschien de oorzaak zijn','bezuinigingen door de rijksoverheid' en daardoor ook, jammer maar helaas, ' deelgemeentes die moeten bezuinigen'. Hoe kunnen deelgemeentes ondanks deze Verbouwde garages Stel dat een huisarts een mevrouw, die rampspoed toch nog kwaliteitsbeleid leve- De hoofdtaken van het weizijnswerk zoals overduidelijk rnet spanningen kampt, geen ren met betrekking tot de welzijnssector, die geformuleerd zljn in de nota kan ik vol- recept met valium meegeeft, maar haar dat vraagt de denktank zich af. ledig onderschrijven. Ik ga wat verder in doorverwijst naar een yogacursus. Dan is Maar wie heeft er nou een probleem? Naar op de taak die het welzijnswerk dient te het toch wel heel sneu als deze mevrouw mijn idee heeft de politiek een probleem, vervullen in het bevorderen van contacten daar te horen krijgt dat er voor haar op dat want met die verwarende signalen en die en het verminderen van sociale spanningen. moment geen plaats is. Dit soort dingen ge- toekijkende welzijnswerkers valt het reuze Bij het bevorderen van contacten wordt on- beurt zeer regelmatig, want, lieve denk- mee. Het zijn niet de welzijnswerkers die derscheid gemaakt in een individuele bena- tank, er is vaak meer vraag dan aanbod en last hebben van verwaÍrende signalen; de dering en georganiseerd contact. Wat die daar helpt geen welzijnswerkertje lief te- politieke partijen en daarmee de stadsbe- individuele benadering betreft worden er gen, want de gebouwen zijn vol, de vak- stuurders als politiek verantwoordelijken, m.i.meer mogelijkheden benut dan de door krachten die tegen een vriendenprijsje hun hebben dat wel. Zij zljn de greep, de in- de denktank genoemde vrijwillige hulp- diensten leveren zijn even niet te vinden vloed op de burgers, al een poosje kwijt en centrales en de huisbezoeken aan mensen en veel sociaai cultureel werkers zitten tot daarom is het niet verwonderlijk dat die- boven de 75 jar. Het is immers zo datie- over hun oren in het zinvolle, vernieuwen- zelfde politieke partijen het welzijnswerk der mens hoe eenzaam en geïsoleerd le- de en door de overheid gestimuleerde pro- in de wijken dat dicht op de Rotterdamse vend dan ook altijd wel op enigerlei wijze .jectenwerk. Over die schaarste wordt in de burgers zit ter discussie stellen. Kijk en dat in contact komt met de buitenwereld. Bij nota met geen woord gerept. vind ik dus nogal irritant. Welzijnswerk de huisarts, de sociale dienst ofraadsman, Hoera, premies voor meer kleinschalige als pionierende Kop van Jut en politiek de thuiszorg, het consultatiebureau, de on- ontmoetingsruimtes op straat en complex- verantwoordelijken die met dichtgeknepen derwijswerkwinkel, het buurthuis, de basis- niveau, denk ik dan. Maar laat dan wel beurzen aan de kantlijn toekijken. school, de bibliotheek, de supermarkt of duidelijk zijn, vooral aan de bewoners, dat Politici, wees niet bevreesd, ga in grote ge- waar dan ook vinden dagelijks ontmoetin- als het in zo'n verbouwde garage. waarin tale de straat op en de buurtvoorzieningen gen plaats. Hoe beter nu die ene instelling men zijn eigenheid zit te beleven, een bee- in, debatteer met iedereen die u tegen waar deze ontmoeting plaats vindt in staat tje uit de hand loopt, het sociaal cultureel komt en maak uzelfonderdeel van ons dy- is om als dat nodig is te wijzen op de mo- werk veelal niet in staat zal zljn de helpen- namisch middenveld, want aan angsthazen gelijkheden van al die andere instellingen de hand te bieden. heeft niemand iets!l! hoe meer profijt de gemiddelde burger Dit moest ik vooraf even kwijt. hiervan heeft. Spanningen en sensatie Over naar de sociale spanningen waarin het welzijnswerk een rol krijgt toebedacht die ik wederom kan onderschrijven. Maar de manier waarop dit volgens de denktank zou moeten is minstens aan te vullen. Uit- Ieg geven aan nieuwkomers over de harde codes van de Nederlandse samenleving 1. In iedere wijk enlofdeegemeente moeten de volgende voorzieningen gegarandeerd vind ik een interessant onderwerp en ik zljn zou dan ook graag zierrdaÍ die harde codes een hulp- en informatiecenhllm eens nader onderzocht en beschreven zou- kinderopvang, na-schoolse opvang, peuterspeelzalen den worden in een handzaam klein meerta- bibliotheek lig boekje. Ik bied mijn medewerking aan.

4 Steiger In ieder gevaléén harde code zou hoog no- leegstaan benut worden voor activiteiten. 1) het hebben van een open oog en open dig eens doorbroken moeten worden en Op het is onlangs de ver- oor voor maatschappelijke veranderingen dat is de door de media gehanteerde code Iengde schooldag ingevoerd (voorlopig als en wijkontwikkelingen 'geen nieuws is goed nieuws'. Als er socia- experiment natuurlijk) op de twee basis- 2) geicht op permanente vernieuwing le spanningen zijn in buurten zijn de media scholen. Ik heb er hoge verwachtingen bij, 3) niet gebonden aan volgeboekte meerja- er als de kippen bij om hiervan uitvoerig maar weet nu al dat er, behalve door de renprogralnma's en met veel sensatielust verslag uit te bren- school zelf en het sociaal cultureel werk, 4) niet bang voor mislukkingen. gen. Aan activiteiten die een bijdrage leve- meerdere partijen reguliere tijd en regulier Dit echter zonder de door de denktank be- ren aan het verminderen van sociale span- geld aan zullen moeten spenderen wil het oogde (financiële) scheiding tussen wer- ningen wordt veel te weinig aandacht ge- een succes worden. Ik hoop en verwacht kers en gebouwen en met een vast subsi- schonken. Dat geeft op z'n zachtst gezegd dat de politiek hierover tijdig uitspraken diebudget dat tot op de laatste cent nuttig een vertekend beeld van de werkelijkheid zal doen. besteed wordt. Ik nodig de gehele denk- en is daarom beledigend voor de mensen tank en alle deelgemeentes uit om dit te ko- die zich inspannen om hun buurt aantrek- Tenslotte wil ik nog iets kwijt over de or- men controleren en zonodig hierover met kelijk te houden. ganisatiekenmerken van de flexibele wel- ons in discussie te gaan. Wat ik verder een goede ontwikkeling zijnsorganisatie. Onze organisatie voldoet vind is dat er in het verlengde van het Pris- m.i. geheel aan de 4 basisprincipes: Carolien Dieleman maprojekt (opvang van nieuwkomers op basisscholen via speciale lesprogramma's) ook een introductie plaats kan vinden van Er is behoefte aan een vaste de kinderen en hun ouders in de wijk. Een soort wegwijs programma door de wijk, opgezet door het sociaal cultureel werk plek en vaste activiteiten i.s.m. en ondersteund door vrijwilligers, is leuk en zinvol en staat daarom hoog op ons lijstje beleidsprioriteiten. Dit als aan- De oplossingen die door de denktank worden aangedragen zijn zeker niet vulling op de suggesties van de denktank. onbekend en worden op allerlei terreinen, in ieder geval in Het Nieuwe Er wordt ingegaan op de onveiligheid op Westen, uitgevoerd. Maar yanuit een totaal ander uitgangspunt. straat en het terugbrengen van leven(dig- heid) op straat. Goed idee, dat trouwens voor zover haalbaar allang wordt uitge- D" noru stelt dat sociaal cultureel werk Een veel creatievere oplossing zouzijndat voerd, maar dan wel in de zomer bij mooi geen basisvoorziening in de wijk is, maar het welzijnswerk werkt vanuit haar basis- weer, want anders sta je als welzijnswer- moet werken met projectopdrachten. Het voorzieningen (dit betekent niet dat de acti- ker toch maar mooi in je duurbetaalde pie- sociaal cultureel werk wordt door buurtbe- viteit binnen eigen accommodatie hoeft rewaaier eentje te blauwbekken, terwijl ie- woners juist wel gezien als basisvoorzie- plaats te vinden) waarvan bijvoorbeeld dere weldenkende Feyenoorder lekker bij ning. Er is behoefte aan een vaste plek en TjVobesÍaat uit structurele subsidie en de kachel zit. een aantal 'vaste' activiteiten. 307o liÍ projectsubsidie. Dat betekent overigens niet dat de inhoud Deze 307o zou dan gebruikt kunnen wor- Verlengde schooldag van het werkjaar in jaar uit hetzelfde blijft. den om in te gaan op acute behoefte c.q. Het welzijnswerk dient ook te investeren De basisvoorziening is de best aangewe- problemen van de wijkbevolking. in de ontwikkelingsmogelijkheden van kin- zen instantie om projecten op te zetten dan deren en daar kan ik het van harte mee wel te beoordelen op hun bruikbaarheid. eens zijn. De inhoud van het werk wordt daarom ook ZelÍbedruipende activiteiten De uitbreiding van het kinderwerk zoals jaarlijks aangepast aftrankelijk van de Het sociaal cultureel werk is er voor de to- die voorgesteld wordt door de denktank vraag/behoefte van wijkbewoners en de tale wijkbevolking. De niet- koopkrachti- vind ik lang niet ver genoeg gaan. Alsje mogelijkheden die de stichting heeft. gen moeten dezelfde cursussen kunnen vol- het merendeel van de kinderen wilt berei- gen als de koopkrachtigen. ken met een naschools aanbod dient er in Projectsubsidie Doordat het kortingspercentage van de Rotterdam en dus ook in Feyenoord seri- Spits is absoluut geen tegenstander van RotterdamPas verlaagd is, moeten de niet- eus nagedacht te worden over invoering projecten maar projecten zijn er voor be- koopkrachtigen nu al ten onrechte keuzes van de verlengde schooldag op alle basis- paalde tijd. Indien blijkt dat bij bepaalde maken. Zelf bedruipen wordt dan proble- scholen. Naast de buurthuizen kunnen eve- projecten de behoefte groot is, wordt het matisch, deskundige vakkrachten worden neens de schoolgebouwen die dan toch omgezet in een reguliere activiteit. steeds duurder.

Ter voorkoming van sociaal isolement zijn er tenminste twee opdrachten voor het welzijnswerk in de wijken. 2. Zetin iedere wijk een vrijwillige hulpcentrale op, waar mensen met een eenvoudige hulpvraag of behoefte aan gezelschap een beroep op kunnen doen; benut eventueel de banenpoolregeling. 3. Organiseer dat ouderen vanafT5 jaar jaarlijks huisbezoek ontvangen van getrainde vrijwilligers. Voor georganiseerd contact moet een onderscheid gemaakt worden tussen grootschalige en kleine ontmoetingsruimten. 4. Realiseer in iedere wijk een fors multi-functioneel activiteiten- en ontmoetingscentrum. 5.Laat deze centra hoofdzakelijk zichzelf bedruipen door kostendekkende deelnemersbijdragen, waarbij de RotterdamPas de niet-koop- krachtige vraag stimuleert. 6. Bevorder en verstrek premies aan kleinschalige ontmoetingsruimten in en nabij wooncomplexen.

Steiger 5 Oude ambachten horen op de braderie thuis

Over de wijkinstellingen is de denktank heel duidelijk: Multifunctionele gebouwen met, te- gen marktprijso voor elck wat wils. Alle welzijnswerkers de straat op, eerherstel Yoor het Ambachtelijk Straathoekwerk. Kleinschalige ontmoetingsruimtes die de mensen'hun eigenheid'kun- nen laten beleven.

Zelfbedruipend Ik zie dat geheel anders. 1) Wel die multifunctionele gebouwen, Een en ander kan leiden tot een vicieuze staansrecht aan het feit dat mensen elkaar zelfbedruipend maar ook: cirkel, met als eindresultaat dat de cursus- ontmoeten. Deze ontmoetingsfunctie - Met vaste programmalijnen of wijkin- sen onvoldoende bezocht worden, nog vonnt de basis voor een tweede belangrij- vloed (wijkpanel?) om te voorkomen dat, duurder worden etc. ke functie: de rol van makelaar/intermedia- terwille van de omzet (omzetcijfers zijn ir tussen individuen en groepen en dikwijls, óók wanneer het niet om persoon- Werkloosheid maatschappelijke vraagstukken als inko- lijke winst gaaÍ,leil verslavend) alleen de Op dit moment wordt het sociaal cultureel men, samenleven, werk, scholing, opvoe- gemakkelijkste, meest opbrengende werk van Spits, het ABC-team (Activitei- ding en vorming. Spits speelt hierin een ac- gemenedeleractiviteiten aan bod komen; ten-activerings-begeleidingscentrum) tiverende rol waarin mensen op mogelijk- - Begrenzingen aan baromzet en te winnen geconfronteerd met werkloosheidsproble- heden gewezen worden en indien nodig ge- prijzen. Ooit waren er ergens in Rotterdam matiek. In de praktijk betekent dit dat zij stimuleerd. Automatisch vloeit hieruit bij de bingo auto's te winnen....; zrch bezig houden met activiteiten/inspan- voofi dat het sociaal cultureel werk zich - Regelmatig anonieme controle op discri- ningen op het gebied van werkloosheid. dagelijks bezig houdt met het beheersbaar minatiegedrag van personeel of, beter, ge- Met organisaties als Arbeidsbureau, Werk- maken of houden van sociale spanningen stimuleerde naleving van gedragsregels op centrum zijn ook afspraken gemaakt. Men- en contact-bevordering. De samenwerking dit punt. sen die bij het ABC-team terecht komen, met andere instellingen is intensief, er Deze welzijnsinstellingen vallen niet on- worden over het algemeen als 'kansloos' wordt regelmatig geopereerd vanuit andere der de noemer sociaal cultureel werk: het beschouwd. Via individuele traj ectbegelei- lokaties dan het eigen pand. Vernieuwend zijn in feite non-profit aanvullingen op het ding en projecten zoals het kleermakers- kan het rapport nauwelijks genoemd wor- commercieel aanbod. project Abou Rakrak worden zeer gunstige den en de oplossingen die aangedragen resultaten bereikt. worden zijn in sommige gevallen zeer veÍ- Het sociaal cultureel werk van Spits ziet ontrustend en niet acceptabel. Oude fabriek het begrip arbeid zeer ruim. Wij vinden, ze- 2) In elke wijk een flink gebouw - oude fa- ker gezien de grote werkloosheid, dat het Marianne Martens briek of school - dat onderdak kan bieden begrip moet worden gezien als zinvolle Coördinator Sociaal-cultureel werk Spits, aan kunstenaars. verenigingen, actie- maatschappelijke activiteiten. Uitschrij - groepen, speel-o-theken, de wijkdrukkerij ving bij het arbeidsbureau en inschrijving enz. in het welzijnswerk is een combinatie die in onze optiek onmogelijk is. De begrip- pen'kansloos' en'verplichte' inschrijving bijten elkaar. Activering kan alleen slagen 7. Onderken de specifieke taken van wijkwelzijnswerk brj het beheersbaar houden van indien dit op vrijwillige gemotiveerde ba- sociale spanningen. Deze Iiggen vooral bij: sis gebeurt. de binnenkomst van migranten verduidelijking en opsporing van gedeelde normen en waarden Contact-bevordering en sociale spanning versteviging van sociale kaders Belangrijke begrippen in de visie van Spits herovering van de openbare ruimte zijn: open karakter, lage drempel, te beta- len, breed aanbod, ontmoeting, vemieu- 8. Zorg ervoor - om dit te bereiken - dat het wijkwelzijnswerk minder instellingsgebon- wing, dienswerlening, kwaliteit en intercul- den is en meer tussen de bevolking opereerl. Herstel het ambachtelijke straat(hoek)werk tureel. De aandacht voor de mens staat cen- in ere. traal. Spits ontleent onder andere haar be-

6 Steiger Ondanks alle nadelen van beheersbaarheid en onderlinge ruzies geef ik aan deze mo- gelijkheid de voorkeur boven de in het werkdocument genoemde verbouwde gara- ges en winkelpandjes. Er is minder leeg- stand door economischer gebruik, verzeke- ringen, gas, licht en water zijn goedkoper en, het belangrijkste, er is minder mogelijk- heid zich de splendid isolation eigen te ma- ken. Want in die winkel - en garage-eiland- jes zie ik dat toch als een groot minpunt. Het zou jammer zijn als groepen zich door hun afzondering laten verleiden tot het idealiseren en koesteren van eigen cultuur, tot het zich afzetten tegen maatschappelij- ke veranderingen en al dan niet bewust hoge drempels bouwen. Dan maar liever een burenmzie die wel- licht kan leiden tot een opperbeste ver- standhouding.

Buurthuis 3) Het buurthuis blijft onmisbaar. Want dat ambachtelijk straatwerk ligt achter ons, dat werkte niet. Natuurlijk gebeurt het nog wel. Er zijn spe- ciale teams die, bij voorkeur 's-nachts, de heeft verworven; de groep waar de Sociale - Het meisje dat niet meer naar school binnenstad ingaan. Dat is een categorie Vemieuwing zich op richt...... durft omdat haar broer in de gevangenis zit. speciale hulpverlening. Heel moeilijk, nut- Iedereen kent ze wel, die voorbeelden, ie- tig werk overigens. Zorgen aandacht dereen weet ergere gevallen. Waar het mij Maar het sffaatwerk overdag is alleen voor lk pleit dus voor aandacht. om gaat is dat ik in de negen 'opdrachten' de kinderen, bij mooi weer, in de vakanties Aandacht voor groepen die dat eigenlijk in het werkdocument nergens de zorg en en na schooltijd. Want bewoners weten niet gewend zijn of mensen die vergeten de aandacht voor die groepen vond. óók dat je bij slecht weer beter binnen kan dreigen te worden. Mensen die al vóór hun zitten en dat activiteiten op de straathoek geboorte hun handicap hadden, mensen Wijzen op de harde codes van de Neder- zelden succesvol blijken. die gedoemd zijn hun hele leven in zorg landse samenleving is nuttig. Maar stimu- Op deze manier dan ook nog de onveilig- door te brengen. lering en aandacht, met als doel het door- heid bestrijden is een verkeerd inschatten Ik kan niet nalaten, en ik weet dat dit een breken van de neerwaartse spiraal van apa- van de realiteit. Oude ambachten horen op blad voor insiders is, nog enkeie simpele thie en desintegratie, zol wel eens DE taak de braderie thuis. voorbeeldjes te noemen; de voorbeeldjes van het club- en buurthuiswerk kunnen En dan kom ik toch op het Buurthuis. waar dat beetje aandacht voor bedoeld: zijn. En dan met name in die wijken die tot Want er zijn mensen die nog niet aan dat - Die drie broertjes die niet met het kamp de beroerdsten van ons land behoren...... multifunctionele centrum of die verbouw- mee mogen omdat hun vader het te duur Want ondanks vele heldere en verfrissende de school toe zijn. Zij hebben nog niet zo- vindt. gedachten in de nota had ik na lezing toch veel sociale contacten. Zijn verlegen, voe- - Meisje Fatma dat niet meer naar de com- de -en jezus wat haal ik mij op m'n hals len zich niet prettig in algemene gelegenhe- puterles mag omdat ze thuis haar zieke door dit te schrijven- verstijvende brein- den, mogen niet van hun man, vinden re- moeder moet helpen. flits: 'Voor Ieder Huis Hoort Een Gevel- creatie niet nuttig genoeg, hebben er (no-e) - Die jongen die inlichtingen over huisves- tuin Thuis'. geen geld voor (over). Ze zijn nog geen ge- ting komt vragen maar later bekent dat hij Ik houd eigenlijk niet van geveltuinen. vorderde wijkbewoners . zij zijn nog geen gokverslaafd is, voor / 3000,-- in de individu dat keuzes maakt ofbehoren nog schuld staat en er nu door zijn (zwangere) Rob Nederlof niet tot een groep die zich een onderkomen vriendin is uitgezet. Buurthuis Piet Hein

Om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren, zijn - met name in krap bemeten wijken - extra investeringen in mensen ge- rechtvaardigd . ZeÍ deze als volgt in. 9. Installeer spelleiders op alle openbare speelterreinen. Maak hiervan een banenpoolproject. 10. Stel alle schoolpleinen buiten schooltijd onder toezicht open. 11. Onderzoek de mogelijke invoering van een RotterdamPas voor kinderen. 12. Zorg dat er voldoende activiteiten zijn voor kinderen in het weekend en tijdens schoolvakanties. Om ontspoorde of ontsporende jongeren bij de samenleving betrokken te houden, is een intensieve aanpak gewenst.

1 3. Formuleer een vindplaatsgerichte aanpak onder stedelijke regie, waarbij jongeren tenminste acht dagdelen per week zinvol bezig zijn. 14. Recruteer de 100 beroepskrachten die voor deze aanpak nodig zijn uit de jeugdhulpverlening, thuislozenteam, Jouw Project en het decentrale jongerenwerk.

Steiger 7 Verslaafde btjna-criminelen hebben geen tijd om ook nog de orde te verstoren

De boodschap uit de denktank is duidelijk. Het jongerenwerk dient het te zoeken in het straathoek- werk en er dienen 100 mentoren in- gezette worden om, en hier volgt een citaat, 4000 jonge bijna-crimi- nelen, al dan niet verslaafd, al dan niet leerplichtig, de harde kern van ordeverstoorders, kortom le- den van een nieuw nomadenvolk, onder controle te houden met be- hulp van 8 dagdelen zinvolle tijds- besteding.

Lu,", we om te beginnen eens kijken naar de stelling dat de jongerenwerker am- bulant moet gaan werken. Ik wordt altijd een beetje onrustig als het allemaal weer anders moet. Dit keer komt men zelfs op de proppen met een reeds bestaande werk- Vanuit deze optiek gezien tekent zich een bleemgevallen vanzelf groeien. Ook de wijze. Begin jaren tachtig werd er in de beeld af van de jongerenwerker die blij doelgroep analyse klopt niet. Bijna crimi- grote steden reeds geëxperimenteerd met naar zijn nieuwe hamer staat te kijken ter- nelen die verslaafd zijn hebben volgens ambulant jongerenwerk of streetcorner- wijl achter zijn ru-e de werkbank wordt mij geen tijd om ook nog de orde te versto- werk zoals het destijds werd genoemd. Al weggehaald. ren. (Ik realiseer mij hierbij dat het stelen snel werd opgemerkt dat jongeren behoef- van autoradio's en het roven als tasjes na- te hadden aan een eigen plaats waar zete- Doelgroep analyse tutrrlijk ook een vorm van ordeverstoring recht konden voor acl.iviteiten, en zo ver- Het aanstellen van de 100 mentoren stuit is, maar dit ligt niet meer binnen het werk- het een praktisch bezwaar. Deze zouden ge- van dejongerenwerker. Ten opzich- schoof het werk van ambulant naar ac- op -sebied commodatie-gericht werken. Op zich dus recruteerd moeten worden uit het decentra- te van criminaliteit heeft het jongerenwerk niets nieuws onder de zon en ik ben be- le jongerenwerk (enkele tientallen mede- een preventieve en geen curatieve taak.

nieuwd tot v/at voor conclusie we over 2 werkers), Jouwproject ( 1 0 medewerkers), Hiervoor zijn organisaties als politie en re- jaar komen als blijkt dat het ambulante T-team (4 medewerkers) en de niet-resi- classering in het leven geroepen.) werken toch niet dat heeft gebracht wat we dentiële jeu ghulpverlening (enkele tiental - Groepenjongeren die als bedreigend wor- er van verwacht hadden. len medewerkers). Als er al 100 medewer- den ervaren en overlast bezorgen bestaan kers in genoemde sector te vinden ziln zot over het algemeen uit jongeren die ge- Het ambulant werken is één van de midde- dit dus praktisch neer komen op het ophef- woon op school zitten of werken. De jon- len die de jongerenwerker heeft om tot re- fen van genoemde werksoorten en organi- geren die eind1992 bij de 'lijnbaanrellen' sultaten te komen. Het accommodatie-ge- saties. Het inzetten van aile middelen ten betrokken waren bleken tenslotte ook stuk richt werken, ingebouwd jongerenwerk, dienste van de genoemde groep van 4000 voor stuk tot de schoolgaande en werken- meidenwerk. jongereninformatie en jonge- jongeren bevreemd mij. Hierdoor wordt de de jeugd te behoren. renopbouwerk zijn ook voorbeelden hier- meerderheid van dejongeren tenslotte het van. Deze middelen kunnen beschouwd recht ontnomen gebruik te maken van de De zoveelste radicale hervorming binnen worden als gereedschappen. Zo nu en dan diensten die de welzijnssector te bieden het jongerenwerk lijkt mij niet zinvol. Zit- wordt er nieuw gereedschap uitgevonden. heeft. Hierdoor zal de groep van 4000 pro- voller is het wanneer de maatschappij, in

Het welzijnswerk heeft ook in Rotterdam een brjdrage geleverd aan het opsporen van gaten in de arbeidsvoorzieningenorganisatie. ::i: 15. Belast de wijkwelzijnswerk - nu de gedecentraliseerde arbeidsvoorziening in Rotterdam een feit is - niet met taken in de werkloos- ; heidsbestrljding. Waar dit toch nodig wordt gevonden. is het Regionaal Bestuur voor de Arbeidsvoorziening de eerst aangewezene om dit te bekostigen.

16. Spreek het wijkwelzijnswerk wel aan voor de opvang en activering van mensen die niet meer voor de arbeidsmarkt geschikt zijn. De - minimaal 5000 - 'kansloze werklozen moeten worden uitgeschreven bij arbeidsvoorziening en inschreven bij het welzijnswerk. 17. Reserveer hiervoor tenminste 50 beroepskrachten en organiseer dit in samenwerking met STAP en SBAW.

8 Steiger dit geval vertegenwoordigd door bestuur- haalbaarheid en wenselijkheid van de oors- lante of bijvoorbeeld een accommodatie- ders, zich afvraagt ofmen iiberhaupt geld pronkelijke plannen staan dan zelden meer gerichte aanpak. over heeft voorjongerenwerk en daar de ter discussie. Het spreekt vanzelf dat de jongerenwerker consequenties uit trekt. Bestuurders hebben in mijn ogen de verant- er alle belang bij heeft om te slagen in zijn Het gereedschap voor goed jongerenwerk woordelijkheid om te bepalen wat voor of opdracht, zijn werkgelegenheid is hier im- is immers aanwezig. Veldonderzoek heeft met een bepaalde groep dient te gebeuren. mers van aftankelijk. De jongerenwerker eind jaren tachtig uitgewezendat in Neder- Wanneer zij voor bepaalde maatschappelij- huurt op zijn beurt ondersteuning in bij land zo'n 1000jongerenwerkers met be- ke groepering hiervoor de deskundigheid een organisatie van zijn keuze. hulp van 10.000 vrijwilligers ruim 100.000 niet in huis hebben huren zii hiervoor ex- Binnen deze constructie zal deze onder- jongeren bereiken. Het jongerenwerk is tern deskundigen in. De bestuurders formu- steuning rechtstreeks moeten bijdragen dus een zeer effectieve werkwijze. Buiten leren haalbare en niet te vergeten duidelijk aan het tot stand komen van het doel dat het feit dat de werksoort uitermate flexibel meetbare resultaten. Ook de controle op te de jongerenwerker aan het verwezenlijken kan inspelen ontwikkelingen is zij een van behalen resultaten ligt bij de opdrachtge- is. Met andere woorden deze ondersteu- de weinige werksoorten die zich, om in jar- ver. Het is immers niet ongebruikelijk dat ning zal een duidelijk economische tastba- gon te blijven, kan beroepen op een derge- de opdrachtgever bepaalt of werkzaamhe- re waarde moeten bezitten. lijke caseload. den naar tevredenheid zijn uitgevoerd. Doordat op deze wljze de taken van de di- Slecht jongerenwerk bestaat dan ook niet. Wanneer achteraf niet duidelijk is in hoe- verse partijen duidelijker gescheiden wor- Er bestaan wel slechte jongerenwerkers, verre iets resultaat heeft gehad kan dit dus den en hierbinnen vÍaag en aanbod door slechte ondersteuners, slechte beslissers en nooit het probleem van de uitvoerend wer- middel van geldstromen gereguleerd wor- twijfelachtige politieke besluiten. ker zijn. Genoemde verantwoordelijkheid den, denk ik dat er een positiever beeld is niet vrijblijvend. Wanneer bepaalde van hetjongerenwerk zal ontstaan. Tevens Verhoudingen doelstellingen niet verwezenlijkt worden zal duidelijk worden dat binnen deze werk- Consffuctiever is het een duidelijker schei- dienen de betrokken bestuurders de (poli- soort de jongerenwerker de plaats inneemt ding aan te brengen tussen de verantwoor- tieke) consequenties te aanvaarden. van onmisbaar vakman, in plaats van een delijkheden van de betrokken partijen. Op De jongerenwerker is binnen dit verhaal sukkel die blij moet zijn dat hij iedere dit moment bestaat er een situatie waarin de vakman, die zijn vaardigheden op offer- maand weer een salaris kdjgt uit subsidie- iedereen meepraat over wat er voor wie op te basis aanbiedt. Hij maakt afspraken over gelden. wat voor manier moet gebeuren. Wanneer resultaten, maar bepaalt zelf hoe het een en plannen niet te verwezenlijken vallen zal ander bereikt kan worden. Bestuurders Marc Boes de zwarte piet aan de uitvoerder, dus de houden zich dus niet bezig met de vraag of Jongeren Informatie Punt Rotterdam jongerenwerker, worden toegespeeld. De er gekozen dient te worden voor een ambu- Ontmoetingscentrum maakt geen contacten

Een eerste keer vluchtig lezen liet bij mij het idee na dat 'Denkend oyer wijkwelzijn' leuke impulsen geeft maar ook iets te maken heeft met open deuren. Of was het meer herkenning van de eigen werkpraktijk? De sfeer die het verhaal uitstraalt is de moeite waard om te reageren en het verder uit te werken. Voor de vuist weg enkele kanttekeningen, \traarbij ik door ga 'contactlegging' als een van de centrale taken van het welzijnswerk.

Het eerder in Steiger besproken Ouderen- leuke dingen doen in de buurt die het leef- dat het project nu haast eindeloos lijkt te netwerk in Oud-Mathenesse & Het Witte klimaat verbeteren. Onderlinge contacten kunnen groeien. Dorp (Steiger 9214) is een succesvol voor- en de herkenbaarheid en aanspreekbaar on- beeld daarvoor en heeft gevolgen voor het derling doen het zelfvertrouwen toenemen Verbanden werk in de wijk. over je positie en invloed in de wijk. De gezamenlijke welzijnsinstellingen (be- Het accent ligt op het bevorderen van de Het onder regie van het samenwerkingsver- wonersorganissatie, buurthuis, dienstencen- onderlinge contacten via 'leuke' activitei- band van instellingen gerealiseerde project trum) hebben daar een aantal conclusies ten van Jeu de Boulesclub tot zangkoor werkt. Zonder dat er over alle formele en uit getrokken. Het is voor alle instellingen 'De vrolijke noot' en excursies 'Cultureel informele obstakels tussen de participeren- een verademing om te zien hoe snel het er uit'. Contacten tussen buurtbewoners on- de instellingen is gestruikeld. En de aan- aantal contacten met bewoners groeit en derling zijn een doel; mensen moeten el- pak heeft effect. Er komt zoveel energie hoe deze gewaardeerd worden. Het samen- kaar (weer) aanspreken en als het even kan vrij bij de ouderen en de beroepskrachten werken heeft ook geleerd dat het kan. Met

Om aan de eisen van de dynamische stad te kunnen voldoen en (dus) ruimte te hebben om te pionieren, bestaat de behoefte aan een flexibele welzijnsorganisatie. Deze voldoet aan de volgende kenmerken. 18. Breng een scheiding aan tussen welzijnsgebouwen en welzijnswerkers, mogelijk door oprichting van een aparte Stichting Wijkge- bouwen en een Stichting Welzijnswerkers. 19. Bepaal het inhoudelijk werk van de verzamelde welzijnswerkers aan de hand van projectopdrachten. 20. Richt wijkpanels van veelkleurige en veelsoortige bewoners op die de inhoud van het welzijnswerk mede bepalen. 21. Werk met tijdelijke subsidies.

Steiger 9 elkaar een probleem bij de kop pakken heeft simpelweg resultaat. Kortom, contac- ten bevorderen met bewoners is gewoon een doelstelling van de gezamenlijke in- stellingen en het succes van de samenwer- king kan op andere onderdelen herhaald worden.

In de ouderen-netwerken gaat het om een ander type contacten dan de contacten die resulteren uit huisbezoeken of een vrij- willige hulpcentrale, suggesties die de denktank doet. Met dergelijke activiteiten wordt een basis gelegd voor ouderen die geen of nauwelijks contacten hebben in de wijk en dat is inderdaad en bodem. Ook in Oud-Mathenesse leveren complex gewij ze huisbezoeken eenzame mensen op waar iets voor geregeld moet worden. Maar het is een misvatting om te stellen zoals de denktank doet dat naast dat soort activitei- ten een netwerk van ontmoetingsruimten de rest wel opknapt. Het is wellicht een trieste constatering maar er is vaak een beroepskracht nodig om verbanden die traditioneel bestonden weer te leggen. In de netwerken voor oude- den' mee krijgen. Acties in het kader van nisatie mogelijk gemaakt. Daarbij is het ren is te zien dat de investering door een b.v. de stadsvernieuwing hebben ongetwij- zinvol om projecten een kop en staart te ge- opbouwwerkster de activiteiten op gang feld resultaten voor de wijk opgeleverd ven, zowel in de projectomschrijving als in brengt. Een gedoseerde ondersteuning le- maar iedere actie heeft naast z'n succes de personele invulling ( een tijdelijk con- vert dan al vlug een gezellig clubje op dat ook z'n slachtoffers. Die frustÍatie en te- tract, deskundigheid voor specifiek doel). met wat professionele hand en span dien- leurstelling is juist tegengesteid aan een sten z'n eigen draai vindt. Eigeniijk zie ik van de taken die de bewonersorganisatie Dat brengt mij op een laatste opmerking. het omgekeerde van wat de denkers beplei- krijgt toe bedeeld: zorgen dat het kader in Wil je op wijk niveau samenwerken dan ten: de plek is niet zo interessant, de uit- de wijk blijft. Om dat te kunnen waarma- moet dat zijn op basis van een duidelijke straling en sfeer doen meer. Een ontmoe- ken zullen de investeringen in beheer en inbreng van de partijen. Heel simpel: op- tingscentrum levert geen contacten op: er stadsvemieuwing toch wat groter, Ílexibe- bouwwerk moet opbouwwerken, sociaal moet altijd een ander zijn met wie je wat ler en makkelijker inzetbaar moeten zijn. cultureel werk moet sociaal cultureel wer- doet en met wie je een bepaalde binding Anders is het water naar de zee dragen. ken etc. Op basis van wat je vanuit je vak realiseert. te bieden hebt is samen te werken. Het vor- Professionaliteit men van één instelling voor'welzijnwer- Invesíeringen in beheer Het hoofdstuk over de organisatie van het kers' kan daar afbreuk aan doen en leidt en stadsvernieuwing werk is on-af. Ik vermoed dat de terughou- vlug naar taak-vervaging. Professionaliteit Voordeel van die beroepsmatige investe- dendheid ligt in de angst voor conflicten is doorslaggevend. Hier ligt een taak voor ring is dat je contacten met bewoners en or-ganisatie-discussies die lang duren. koepelorganisaties als' stands' -organisa- groeien en je mag veronderstellen dat so- energie kosten en waarvan het rendement ties en deze moeten in de zuivere vorÍn te- ciale spanningen eerder worden geconsta- moeilijk te bepalen is. Toch denk ik dat rug te vinden zijn in de wijk. Dat moet als teerd. Daarbij komt gelijk het dilemma om flexibele en 'vrije' budgetten een prima bodem voor het flexibel werk worden neer- de hoek hoe daar mee om te gaan. De den- start zijn voor projectmati-s werken. Deze gelegd. Wanneer daar nog eens de bezuini- kers noemen een lijst van 'omstandighe- hebben in Oud-Mathenesse de project- gingsdreiging van wordt afgehaald (meer- den die de samenlevingen onder druk zet- matige samenwerking ondersteund. Uitein- jaren garanties) dan kunnen wijkwelzijns- ten. Het zijn negen punten die allemaal delijk heeft het succes van het project een werkers uit de voeten. wel iets met elkaar te maken en daarom breed gedragen herschikking van gecoördi- ook de titel 'samenloop van omstandighe- neerd ouderenwerk naar de bewonersorsa- Vincent Florijn

22.Zorg ook voor vrije budgetruimte: - ten behoeve van de welzijnswerkers om snel op ontwikkelingen te kunnen inspringen: - ten behoeve van de deelgemeenteraad om niet planbare initiatieven te kunnen honoreren en vrijwilligers- en zelforganisaties die zon- der professionele hulp kunnen. 23. Richt een 'divisie' vrijwilligersactivering op. vooral in de heterogene, oudere wijken en vooral gericht op allochtonen. Benut daarbij de methode van het huisbezoek. 24. Waardeer de evenwichtkunstenaars pur sang: de geïnspireerde kritische welzijnswerkers. 25.Laat het deelgemeentebesluur niet te veel op afstand besturen. Kwaliteitsbeleid vraagt om Betrokken Bestuurders.

10 Steiger In het boekje wordt beschreven hoe de situatie op een plein uit de hand liep met vernieling, roof en geweldpleging. De veiligheid op en rond het plein is hersteld in een samenwerking van opbouwwerk, politie, scholen en omwonenden.

Na tezing van de eerste pagina's wordt reeds duidelijk dat de kwaliteit van wonen en werken ook in Rotterdam bepaald wordt door ons zelf. Wij registreren dit wellicht onbewust en we hebben dit ook vernomen uit diverse artikelen over een veiliger Rotterdam. Alieen wat doen wij er zelf aan? Laten wij het probleem zo? Eet probleemsituatie in onze omgeving wordt er dan niet beter op. Integendeel; een grote kans dat het juist erger wordt. Het'zo la- ten' zal in ieder geval genoeg gespreksstof opleveren op een verjaardag. Als wij na de foto: Joop Reyngoud verjaardag naar huis gaan, zullen wij ons er echter niet rustiger onder voelen als wij Het Plein; verboden te schoppen, te slaan of te dreigen door die buurl of langs zo'n plek moeten waar die problemen zijn. Het kan ook jouw plein zijn Geen wonderen In dit boekje geen hoogdravende beschrij- heid in de wijk terug kan krijgen. Door sa- gaan aanpakken en hoe wij met elkaar be- vingen van (criminaliteits)theorieën of op- men grenzen Íe zeÍteÍ. Door vervolgens paalde veiligheidsproblemen in de wijk lossingsmodellen. Op het eerste gezicht zonder hoogdravende beleidsplannen op gaan oplossen. Met daarin ieder zijn taak ook geen beschrijvingen van indrukwek- korte termijn tot uitvoering over te gaan. en verantwoordelijkheid.Ton Huiskens wil kende of heldhaftige opkedens van we1- 3ll.* L overleg wordt met dit boe§e een praktrjkgerichte bijdra- zijnswerkers of omwonenden. Geen be- extra surveillance ge leveren aan de discussie over 'wijkvei- schrijving van hoe goed de gemeenteiijke uitgevoerd door ligheid'. Hij geeft hij op een heldere wijze diensten en instellingen toch werken. Eer- de politie. Jonge- weer hoe de bestrijding van een probleem der is sprake van het tegenovergestelde. ren en hun ouders opgepakt kan worden. Huiskens is ge- De diensten en instellingen wordt een spie- werden gecon- slaagd in zijt opzet als iedereen die veilig gel voorgehouden. Wellicht is dit de eer- fronteerd met het wil werken en wonen in Rotterdam dit der uitgereikte spiegel van de sociaie negatieve gedrag leest en vervolgens bij wil dragen aan 'Rot- vernieuwing, want na herkenning blijken van de groepen terdam-Rijnmond een veilige thuishaven'. (in het boekje) vele diensten zich weer te waar kindlief al Door uit te dragen dat men respect heeft kunnen vinden in de primaire doelstellin- dan niet deel van voor elkaars verschillend zijn. Door boos gen van hun organisatie: ten dienste zijn uit maakte. Vervolgens werd het gebruik te worden en eerder wat te zeggen van be- van de burger! van het plein door anderen dan de jeugd- paalde zaken. Door samen grenzen te stel- Dat de burger van klein tot groot hierbij be- bende gestimuleerd. Tot slot werd getracht len. Het kan ook jouw plein zijn. trokken is, is een vereiste voor de oplos- de jongeren binnen duidelijke grenzen een sing van het probleem. Heel duidelijk nieuwe plaats op het plein te geven. Een De bewoners rond het Plein, en de dien- wordt aangegeven dat 'in overleg met iede- jaar later: het plein was heroverd! De vei- sten die daar werkzaam zijn. zijn er nog reen' problemen kunnen worden aange- ligheid is op het plein (in de wijk) terug ge- niet. Als erkenning voor hun inzet en het pakt, zonder dat er sprake is van wonderen. keerd. Uiteraard moet dit gevoel van vei- stellen van grenzen -ook in de toekomst- ligheid behouden worden. In een tweede verdienen de bewoners van het Plein een In het eerste gedeelte van het boekje wordt gedeeite van het boekje is dan ook aanzet Opzoomerzegel. Ook zonder uitzicht op in een viertal stappen aangegeven hoe er- gegeven om de veiligheid in de toekomst een Opzoomerzegel kan het boekje 'Het gens in Rotterdam een onveilig gemaakt samen te waarborgen. Plein' voor een ieder die wijkveiiigheid plein heroverd is. Het plein werd onveiiig aa::gaat meer dan een inspiratiebron z1jn. gemaakt door groepen jongeren, waarbij Geen ellenlange verhandelingen Dus niet alleen maar lezen. met name het gedrag van deze jongeren In 1992 is een aanzet gegeven in Rotter- van kwaad tot erger ging, vemielingen dam om te komen tot het opstellen van T. Slingerland werden verricht en intimidatie en geweld wijkveiligheidsplannen. Geografisch afge- Sectorchef Maashaven Gemeentepolitie werden uitgeoefend. stemd maatwerk gericht op het verkrijgen Rotterdam Hoe pakje zo iets aan? Er wordt geen kant van zoveel mogelijk veiligheid in een wijk Het Plein is een uitgave van het Rio en de Regiopolitie en klaar recept gegeven. Er wordt we1 door door samenwerking van diensten en bewo- Rotterdam-Rijnmond en is te bestellen dooÍ het ovema- de beschrijving van de gebeufienissen aan- ners. Geen ellenlange verhandelingen, ken van f 7,50 (incl. porti) op postbaknummer gegeven datje met elkaar een stuk veilig- maar kort en krachtig aangeven wat wij 43.08.481 t.n.v. Rio, Rotterdam, m.v.v. 'Het Plein'

Steiger L1 Tweede vernieuwing van de stadsvernieuwing Er wordt weer gedeald in het Westen

Intensief Beheer, IGON plus, risicovol investeren door corporaties en Maatwerk zijn termen die de afgelopen maanden in Rotterdam- West veel gebruikt zijn. Al deze termen samen, maken onderdeel uit van de zogenaam- de 'New Deal West', een poging van een aantal bewonersorganisaties en sociale verhuurders in Rotterdam- West om de leefbaarheid in delen van wijken met een zo beperkt mogelijk beslag op stadsvernieuuingsmiddelen te kunnen garanderen.

a, ,ond de zomer cluidelijk r.verd. dat op elkaar maar vinden er met het | { r. Jn To.n -qeen investerin- nodig is tot en iu.:r het be- er fors zou moeten op plaats or-r-r bezuinigd worden -qen die negatieve spiraal te door- _qin meer investerinsen die z,;:r rr? de lan- de uitgaven van het stadsvernieuwings- breken. gere termijn dubbel en i,.,, ,:. :::--s- Íbnds, kon vrijwel niemand voorzien wat verdienen. dat voor enkele wijken in Rotterdam- St. Juttemisetiket Deze New Deal is dtrrr: jj '.;::-:iliende West zou gaan betekenen. Wijken waar de In Het Nieuwe Westen waren in de laatste wijken in Rotterdanr- \\':-: '.;:.,:,1Sens uit- stadsvernieuwingsoperatie de aÍgelopen ja- planningsronde al een tbls aantal projecten gewerkt tot proerrn-r:l: . '. . r :: individu- ren goed op gang is en waar een -9ekomen. met doorgeschoven naal latel tijdstip en ele wijken. deze uit'..-':\::--- .- .1 rru\\e sc- een aantal Stadstimmerprojecten ook een voorzien van een etiket wat volstrekt on- menwerking met di ..,a::-. ,:::-;urders produktdifÍèrentiatie in het aanbod van wo- haalbaal wits. de zo-genaamde St. Juttemi- gemaakt. ningen zou kunnen worden geleverd. setiketten. Ruim 300 wonin-pen in huurten Nu ruim een halfjaar ner die eerste bezuini- waar uitstel vanwe-qe de snelle verpaupe- De New Deal r orrr fl:: \:;-., r' \\ e:ten is gingsaankondi-eing, blUkt de toekomst rinq r an r,l oningen en woon()nl_qevins ei- gebaseerd op hel r,'.-.: -: het stadsdeel West r"rit voor er somberder -uenlijk niet rneel kon. kre_sen het etiket l) Daar waar acLlte 1:-:-:..::,:-:.:roble- te zien dan in eerste instantie verwacht HoosniveaLrrenovatie I 999. tnen dreigen te rr11i.1 -. . .. :.. ::t)Èt op werd. In plaats van de 100 miljoen die no- Juist in die buulten waar de leefbaarheid in korte termijn u'rrrJ:n -.:-:-.:Èr ic,or mid- dig is voor de stadsvernieuwingsoperatie het gedin-e is zou op zeer korte terniijn iets del van tradition.'l: -.--..:- :-.:. inÈ. tot en met 1996, is er nu een bedra_u be- moeten de alte ..:-- -gebeuren. is insteek van de be- 2) Daar waar n:.'i:. :: _::iiik ziin. - schikbaar van iets meer dan 30 miljoen. wonersorganisatie en de Woningstichting. zowel qua finrn.;e:.:. - ::. . -::;;r:ri\ caU Dit bedrag rnoet de stadsvernieuwinc:ope- moeten deze onderz,-.-:-'. .i, :i:r :n zo snel ratie in de wijken Middeltand. Nieuwe mogelijk in praktil. J;ir:: .i .,..rrJen. Westen. Bospolder/Tussendijken. Span- 3) Daar waar dotrr ;:-.-i:; '. .:. ::l gerichte gen, Dellshaven, Oud Mathenesse/Witte ingreep door rrriJu:. .::. \.,-\r:r.ieu§ ing dorp en Or erschie bekostigen. een uitstraling kiirr '.,, .'::::- , =:-,i.-'ht die Voor deze wijken is dai een bezuiniging ten goede komt e;:: H:- \---.,.: \\'esten, van meer dan 65 procent. bijvoorbecld het -i:r.::.::- ,:-. ;i.:rl inve\- teringen door nrarki:.::.-::.. :-- .- ntet het Verpaupering ontwikkelen hicrr.,-. .:.. --r: -. ':ieiJan. Voor de Woningstichting Onze Wonin-e en de Aktiegroep Het Nieuwe Westen was LeeÍbaarheidsproblem en deze aankondiging reden genoeg orn de In Het Nieuue \\'e:t:i-. z:-: -::::':;iel: drie koppen bii elkaar te steken en na te denken \,i -uebieden benoem,l r;r *r ::: : t:it li_st over een manier van stadsvemieuwing die bij de traditionele :tai.', :=-.-.,. -:r. De recht doet aan de problemen op wijkni- New Deal straten rondom de Kop r::. -: Brrnenrveg, veau, zoals: Samen met de bewonersorganisaties van de Nozemanbuurt Zuiri 3:r r:' P-:..len- - Snelle velpaupering van woningen en de de wijken Bospolder/Tussendijken en buurt Noord. woonomgeving op plekken die het groot- is er toen gekeken of er toch niet ln deze gebieden i: de .i.;- .;::.,'uri ing schalig verbeterd moeten worden. een mo-telijkheid is oni ondanks de Íbrse keer op keer uitgesteid. In :.:-*.:::i_ie geval- - Enorme drugsoverlast in straten die wach- bezuini-uingen een stads- len vanwege nieuue plinr..':. J3 ..rJtcÍ't ten op reeds uitgestelde stadsvernieuwin-u. vernieuwingspro_gÍamma te maken wat rondom de kop van de \i:ui': B:rnen- - Bewoners die voorheen nog bereid waren recht doet aan de situatie in Rotterdam weg), maar vaak ook dLr(rrdd: ce :l.erin_g om iets aan hun woningen en woonomge- West. Dit heeÍi uitgemond in de zo_genaam- in de tijd fout was. Een prtrblerrn dat t'e ving te doen haken steeds vaker af en de New Deal West. -ee- nu ook constateren mel een prrrduktie van ven de moed op. Duidelijk was. dat met de mirr 30 miljoen meer dun 300 n oningen h\)r\S-ni\ .'rurcno- - Eigenaren van woningen waar een stads- die er voor Rotterdum- West is geen pro- vatie in 1999!. vernieuwin-gsetiket op zit kunnen deze al- deze -gramma in elkaal kan worden _uezet wat de In drie gebieden zal uitstel leiden tot leen maar verkopen aan speculanten en uit- leeibaarheid op verschillende plaatsen in grote leetbaarheidsproblemen. ponders omdat de _qemeente de panden de wijken garandeert. even nog niet nodig heeft, terwijl we alle- Toch levert deze kritische kijk. de New Intensief Beheer maal weten dat er binnenkort iets Ínoet Deal een -senoernd. forse bezuiniging op Drie -eebieden zijn benoemd tot Intensief gaan gebeuren. Hierdoor wacht iedereen ten opzichte van de hoeveelheid gebied. -eeld die Beheer Dit zijn de Sarnuel Muller-

12 Steiger dit stadsdeel, en zullen zij stoppen met het nemen van risico's bij investeringen.

Ook na 1996 De New Deal in Rotterdam- West legt een financieel beslag op het stadsvernieuwings- fonds van 55 miljoen plus een stelpost voor Intensief Beheer voor de periode 1994 tot en met 1996. Met deze hoeveel- heid geld kan de leefbaarheid in een aantal oude wijken in Rotterdam- West worden gegarandeerd. Het oude programma lag op circa 100 miljoen. De New Deal van Het Nieuwe Westen gaat over de grens van I 996 heen en be- kijkt de totale behoefte aan stadsvernieu- wingsmiddelen tot het jaar 2000. Momenteel staan er zo'n 1350 woningen in die periode op de gemeentelijke lijst om aangepakt te worden door middel van tra- ditionele stadsvernieuwing. De New Deal voor Het Nieuwe W'esten gaat er vanuit dat er volstaan kan worden met een tradi- tionele stadsvernieuwingsingreep voor maar 800 woningen. De rest van de projec- buurt, ook bekend als de Opzoomerbuurt, derhandelingen met marktpartijen over de ten kan door middel van bijvoorbeeld In- de Adrien Mildersbuurt en de CP Tiele- toekomstige investeringen. tensief Beheer op een zodanig kwaliteitsni- straat en omgeving. veau blijven, zodat de eerstkomende 20 tot Deze drie gebieden kenmerken zich door Real New Deal 30 jaar er niet hoeft te worden ingegrepen. een grote verscheidenheid aan kwaliteit Dat het New Deal voorstel uit Het Nieuwe van de woningen en de woonomgeving. Westen niet alleen maar op mooie woor- Extra middelen Hier kan een aanpak in het kader van Inten- den berust bewijst de aanpak van Woning- Momenteel heeft Het Nieuwe Westen een sief Beheer een redelijk alternatief zijn. Be- stichting Onze Woning. Zij is momenteel kleine vijf procent van haar New Deal in leid zou hier gericht moeten zijn op het al begonnen met de uitvoering ervan. voor- het zogenaamde rompprogramma stadsver- aanpakken van de grootste achterstanden uitlopend op politieke besluitvorming over nieuwing gekregen, dit is veel te weinig in combinatie met een particuliere woning- de gehele deal. Verbetering op Maat en voor een wijk met nog zoveel problemen verbeteringsregeling op maat en een IGON Plus zitten momenteel al in de plan- met de woningen en woonomgeving. We gerichte aanpak van knelpunten in de vooorbereidingsfase. IGON plus is het op- verwachten en dat heeft verantwoordeliik woonomgeving. Om van Intensief Beheer knappen van woningen zonder stadsver- wethouder Vermeulen inmiddels ook sterk een succes te maken zal de gemeentelijke nieuwingsgeld tot een redelijke bouwtech- benadrukt dat de rest van de New Deal ze- overheidjuist in deze gebieden snel moe- nische kwaliteit,een soort groot onder- ker wat Het Nieuwe Westen betreft heel se- ten ingrijpen om verder verval tegen te houd. Hierdoor blijft er ook een voorraad rieus wordt genomen. gaan en fors moeten investeren in het ver- zeer goedkope huurwoningen, f250,= per Als dat het geval is en als in de hele stad beteren van haar imago als betrouwbare maand, in Het Nieuwe Westen aanwezig. de leefbaarheid als uitgangspunt genomen partner. Tevens zijn er ook weer twee projecten te- wordt, dan zaler zeker een financile injec- ruggeëtiketteerd van nieuwbouw naar tie in het Stadsvernieuwingsfonds van 40 Ander geld Hoogniveaurenovatie zodat er snel en te- tot 55 miljoen voor de periode 1994 tot en Op twee plaatsen wordt momenteel onder- gen lagere kosten kan worden begonnen. met 1996 moeten komen. Hier staat tegen- zocht of er investeringen door marktpartij- over dat er in de periode na 1996 minder en kunnen worden verwacht. De Kop van Afblazen hoeft te worden uitgegeven ten opzichte de Nieuwe Binnenweg en het Mathenesser- Ondanks de inzet van de verschillende par- van de oude planningen zodat de investe- plein. tijen in Rotterdam West bestaat er een ringen op korte termijn niet alleen een be- Voor het Mathenesserplein loopt een on- kans dat de gemeente niet akkoord gaat zuiniging opleveren, maar dat het kwalita- derzoek naar gemeentelijk funderingsher- met de voorstellen uit de New Deal, omdat tiel gezien voor de stadsvernieuwingsope- stel en particuliere woningverbetering ze op korte termijn meer beslag op stedelij- ratie waar Rotterdam nog voorstaat gun- door de eigenaren zodat een forse bespa- ke middelen leggen. stig is. ring op het stadsvernieuwingsfonds, omdat Voor Rotterdam- West 55 miljoen in er niet meer aangekocht hoeft te worden, plaats van de geplande 31 miljoen. De be- Frans van Hulten mogelijk is. De delen van het project Ma- zuinigingen op het pro,eramma vinden pas Volkshuisvester Aktiegroep Nieuwe Wes- thenesserplein die aan de Schie liggen plaats na 1996. ten staan momenteel op instorten, hier zou zo Als de New Deal wordt af_eefloten dan zul- spoedig mogelijk begonnen moeten wor- len een aantal corporaties in Rotterdam den. West niet meer de verantwoordelijkheid Voor de marktlokaties in het project Kop kunnen dragen voor de leeÍbaarheid en de Nieuwe Binnenweg lopen momenteel on- volkshuisvesting in bepaalde buurten van

Steiger 1"3 Woningmarkt Zuid in beweging

In de periode L99L-2006 zalhet aantal inwoners van Rotterdam groeien van 580.000 naar 670.000. Het aandeel migranten daarbinnen stijgt van 207o naar 3ïVo.Was tot nu toe de opvang van migranten voornamelijk een zaak van de stadsvernieuwingswijken, in de komende jaren zal dat (moeten) veranderen. Ieder hiervan doordringen en zoeken naar metho- den om dergelijke veranderingsprocessen te begeleiden was aanleiding voor het RIO om een gezamenlijke studiedag voor de bewonersorganisa- ties binnen de woningmarkt Zuid te organiseren. In het navolgende een aantal elementen van die studiedag.

D" *oning-arkt op Zttrdlaatzich verde- volking met 7.900 personen) en er vertrek- len in een aantal duidelijk verschillende zo- ken minder jonge financieel draagkrachti- nes. Deze zones verschillen qua bevolking ger gezinnen. en woningen. De groei kenmerkt zich door toename van Een eerste zone omvat de 1t en 2" rings- het aandeel migranten van 79,6Vo naar stadsvernieuwingswijken. Hierin is 2l ,'77o 28,7 Vo. Het aantal 1 en 2 persoonshuishou- aan te merken als migrant. Uiteraard zijn dens stijgt. Het is duidelijk dat bij een toe- er grote verschillen per wijk: zo stijgt het nemend aantal migranten in Rotterdam en percentage in Afrikaanderwljk naar 4l7o een helaas onvermijdelijk afnemende oude- en is het in Katendrecht9%o.In een tweede ren-bevolking in de vierde ring de verban- zone, bestaande uit Carnisse, en den gelegd kunnen worden. ruimte. Deze kenmerken van heterogene ligt dit percentage op 7 ,7Vo en in Migranten wonen relatief slechter is een buurten zijn om te zetten in een aantal een derde zone, die de 4" ringswijken om- belangrijke uitkomst van een onderzoek ruimtelijke oplossingen. De woning moet v at zakt dit percentage naar 3,7 7o. Kijken naar positie van migranten op de woning- kunnen functioneren als 'veilige thuisha- we naar een ander bevolkingskenmerk na- markt. Factoren die daarbij bepalend en ven' (privacy, eigen voordeur, goede ge- melijk leeÍ'tijdsopbour.r dan zien eveneens verklarend zijn lijken: achterstand op eco- luidsisolatie, geschikt voor verschillend ge- een opvallend verschil. 107o 65-plussers in nomisch terrein (inkomen, opleiding, bruik enzovoort). Op complex-niveau is de eerste zone en 26Vo in de 4t ringswijken. werk), achterstelling door de ontoeganke- van belang de gemeenschappelijke ruim- Als we naar de woningen kijken in de ver- iiikheid van de woningmarkt, de 'terug- ten en voorzieningen te beperken en het da- schillende zones van de woningmarkt Zuid keeroptie' (vooral bij de eerste generatie gelijks beheer uit te besteden. De buiten- zien we naast verschillen in type en ieef- speelt de gedachte aan terugkeer mee bij ruimte moet zijn ingericht voor gebruik tijd vooral verschil in het aandeel Goed & investeringen voor wonen) en de lage in- door verschillende (concurrerende) groe- Bereikbaar. Is deze in het corporatiebezit stap op de 'ladder van de woningmarkt pen: ruim, gedifferentieerd en met veel in geheel Zuid rond de 427o, in de 4e ring (van pension via particulier onverbeterde speelvoorzieningen voor kinderen. De is dat slechts 28Vo. }]:et deel Slecht & Be- woning, via bovenwoning, via 4-kamer voorzieningen van algemene (supermarkt) reikbaar is voor beiden ongeveer 407o.Dit portieketage naar eengezinswoning). Posi- en categoriale aard (Turkse bakker) horen is het deel van de voorraad dat theoretisch tieve actie (met name gerichte publiciteit) bij elkaar. Grootschalige voorzieningen kan worden omgezet in Goed & Bereik- zal moeten ieiden tot een gelijkwaardige (moskee) horen buiten woonbuurten aan baar. In de eerste en tweede ring zal dit positie van migranten op de woningmarkt. doorgaande wegen. steeds minder gebeuren: hogere huren als Bij het ontwikkelen van een aanpak voor De heterogene buurt vraagt ook om een an- gevolg van het BWS, het dalende tempo de Oleanderbuurt en delen van Spangen is dere vorm van belangenbeharti-aing. Vefte- van de stadsvernieuwing, bouwen in de veel onderzoeks- en ontwikkelingswerk ge- genwoordigers van migranten zijn nauwe- duurdere categorieën om enige draag- daan door onder andere het BIB ('opge- lijks te vinden binnen reguliere bewoners- kracht in de wijk te houden of halen. De gaan' in Consult) in samenwerking met de organisaties. Migranten or,eaniseren zich 4e ring zal een belangrijkere plaats krijgen universiteit van Leiden (Ton vd Penne). wel in eigen organisaties. Een goede belan- als producent van de voorraad Goed & Be- Bij de conclusies die daaruit getrokken genbehartiging betekent dan ook, zeker in reikbaar. zijn staat het begnp 'heterogene buurt' cen- aanvang, acceptatie van categoriale vor- traa1. Bij toename van het aantal migranten men van organisatie en vooral het ontwik- Van homogene naar heterogene wijken in Rotterdam, ook in andere buurten dan kelen van samenwerking tussen de ver- Rotterdam groeit en verandert. Migranten stadsvenrieuwingswijken, zal het een sleu- schi I lende organisal ies t bewonersorganisa- wonen slechter. Wijken worden heteroge- telbegrip blijken. ties en zelforganisaties). ner. Deze drie statements zijn door René De heterogene buurt wordt sociaal geken- Dutrieux (Consult) verder uitgediept. merkt door: weinig buurtbinding van de be- Een praktijk uit Bloemhof Tussen nu en 2006 groeit Rotterdam van woners, toename privacy en minder socia- Als in geen andere wijk opZuid is Bewo- ongeveer 580.000 naar 670.000 inwoners. le controle, gescheiden leefwerelden van nersorganisatie Bloemhof de laatste jaren Deze toename komt door: toename van het verschillende bevolkingsgroepen (netwer- geconfronteerd met gevolgen van verande- aantal geboorten bij migranten en 'late' ou- ken buiten de buurt) en kans op conflicten rende bevolkingssamenstelling en de daar- ders, vestigingsoverschot van vooral mi- door angst voor overheersing, botsende uit voortvloeiende samenlevingsproblema- granten (76.000 t.o.v. groei nederlandse be- leefsti.jlen en concurrentie in de buiten- tiek.

L4 Steiger

È- I Bij de ontwikkelin,u van een aanpak r,oor de Oleanderbuurt zijn een aantal zaken dui- delijk geworden. Bij alle bevolkings-uroe- pen binnen de buurt bleek een grote mate van overeenstemming over de onwenselijk- heid van de homogenisering (er wonen 657c migranten waarvan 807c Turks in het midderl van die buurt). Dit was een van de redenen om als uitgangspunt voor de ontwikkeling van de Nieuwe Oleander- buurt het concept van de hetero-9ene buurt te kiezen. Tijdens het proces in de Olean- derbuurt werd duidelijk dat voor een goed contact met verschillende groepen het ont- wikkelen van sAmenwerking met zelÍbr-ea- nisaties noodzakelijk was. Het ontwikke- len van deze samenwerking werd des te noodzakelijker als bleek dat in andere de- len van de wijk spannin-uen optraden. De behoefte aan contact is wederzijds. Ook de aanspreekbaarheid van migranten speelt voor de bewonersor-ganisatie daarbij een grote rol. Om binnen de bewoners- organisatie volcloende kennis te ontwikke- len wordt in samenwerking met Filiz en het RIO een trainingsweekend opgezet voor actieve bewoners van Nederlandse en Turkse afkomst. Dit weekend maakt het rnogelijk om binnen de bewtrnersorgani:u- tie verder te werken aan samenwerking. Daarnaast is door Filiz een heel tra.ject ont- wikkeld om de 7 (ondertussen 9) zelÍbr-ua- nisaties te laten samenwerken en een pro- gramma te tbrmuleren op het gebied van woningen en buitenruimte, stadsvernieu- wing en welzijn.

De aanpak van de Oleanderbuurt had ook zijn eÍÍect op andere buurten van Bloem- hof. Met name in de Bloemhofpieinbuurt worden de spanningen tussen velschillen- de bevolkings-croepen voelbaar. De bewo- nersorganisatie wordt berradert door'ver- ontruste buurtbewoners' om'nederlandse' vergaderingen te organiseren. De bewo- nersorganisatie gaat daar niet op in. Wel er- groep kent zij de als -uesplekspartner. La- aanbod van diensten en weizijnswerk) en ten tussen instanties. inclusief de bewo- ter, naar aanleiding van de golfcrisis en het laten doen van onderzoek. nersor-ranisatie. en bnurtbewoners te I'ler- een enkel incident op een wijKeest, neemt Dat onderzoek'Kan cle buurl het hebben' stellen. de bewonersorganisatie initiatief om te ko- van Consult naar de rek in de Bloemhot-- Met dat lautste gaat tle beri ottct'solgrni.a- men tot de oprichting van een Breed Sa- pleinbuurt laat onder andere zien dat de ho- tie rond de zomer vtrn '92 aan de sla-u. Zij menlevingsoverle_9. Hierin nemen naast de mo-eeniseringstendens die in delen van de legt ruim 100 huisbezoeken af. De voor- bewonersorganisatie ook de projectbureau buurt bezig is slechts zeer ten dele voort- naamste conclusies uit die gesprekl

Steiger 15 landse bewoners. Het bezit bestaat in Vreewijk voor een groot deel uit goed en bereikbare woningen met een huur van rond de Í 400.-. Het voornemen is om jaar- lijks zo'n 80 mi-erantenhuishoudens te huisvesten. Uiteraard levert dit uitgangs- punt de nodige pijn op voor de met name de jonge Vreewijkers die langer zullen moeten wachten tot zij aan de beurt zijn. Om de gevolgen van deze instroom (on- rust. conflicten) te beperken zoekt de cor- poratie naar een gecleelde verantwoorde- lijkheid met de verschillende partijen in het Wijkoverleg Beheer. De corporatie wil vooral een praktisch plan met alle partijen die gevolgen zullen merken. Het gaat met name om voorlichting, ontmoeting en sti- mulering om mee te denken en werken. Binnen haar eigen organisatie stelt zij zich voor haar medewerkers te laten trainen (via het RIO), kennismaking tussen buren te organiseren en voorlichting te aan -qeven nieuwkomers over het groen en de tuinen in Vreewijk. Op het moment van de studiedag (1 decem- ber 7992) was nog niet alles uitgewerkt en uitgekristalliseerd. Misschien verklaart dat de tot nu toe wel erg magere bijdrage aan de herhuisvestin-e van migranten uit de Oleanderbuurt.

Conclusies: *de instroom van migranten in Rotterdam door. De traditionele van de stads- -saat rol vemieuwingswijken voor de opvang van deze groep zal moeten worden overgeno- men door de 4e ringswijken. *het concept van de heterogene buurt kan een goed uitgangspunt zijn voor de opvang van migranten in de samenleving van de -!l :..ri*.e ,, wiik '§. *het j,':tk -À§d&dfs, ondersteunen van zelforganisaties le- vert een aanspreekbare partij op om geza- menlijk aan voorkomen en oplossen van herhuisvesting het derde aandachtspunt bij sluis, ) om te verhuizen conflicten te werken de aanpak van de Oleanderbuurt. Naar aan- naar bepaalde buurten en *de traditionele woonwens-inventari satie leiding van eerdere uitspraken in de Olean- 2) bewoners proberen bewust te maken biedt migranten onvoldoende zicht op de derbuurt over de wenselijkheid van een he- van de van hun keuze voor de sa- mogelijkheden op de totale woningmarkt -uevol-sen terogene buurt en de tijdens een eerste menstelling van de buurt. De opkomst l-unctioneren van or,eanisaties in- bij "het -eoed ventarisatie gebleken vraagt om ex- voorkeur voor de de bijeenkomsten is 94 van de 96 -rezin- met betrekking tot migranten Bloemhofpleinbuurt, het onderzoek in de nen. 2l hiervan zien we1 rvat in Vreewijk tra training Bloemhofpleinbuurt en het aanbod van wo- en 5 zijn er tot nu toe terecht gekomen. ningbouwvereni_eing Vreewij k/Lombardij - De gehanteercle getallen met betrekking tot en mee te werken aan de herhuisvestin-e Woningbouwcorporatie Vreewijk/Lom- de bevolking komen uit een tweetal publi- van de Oleanderbuurt, wordt een nieuw tra- bardijen neemt het voortouw katies van het COS: demograÍïsche gege- ject rond woonwens-inventarisatie opge- Als een van de eerste corporaties op Zuid vens 1991 en prognose bevolking tot 2006. zet. Door de wordt sa- een overwe-Eend de bewonersor-eanisatie met door nederlandels be- De -qetallen met betrekkin-E tot woning men met Filiz en het GWR een aantal woond bezit erkent de corporatie Vree- voorraad komen uit het Volkshuisvestings- kleinschalige bijeenkomsten met bewoners wijk/Lombardij en haar veranderende posi- plan 91 - 94 van de gemeente Rotterdam. georganiseerd (apart voor mannen en vrou- tie op de woningmarkt. In haar beleidsplan wen). Doel van die bijeenkomten is tweele- stelt de corporatie zich ten doel om in de Peter Willems dig: tot nu toe 'witte' woonwijk Vreewijk ook 1) bewoners informeren over mogelijkhe- mi,eranten te herhuisvesten. Haar wacht- den (Vreewijk) en onmogelijkheden (Hille- lijst bestaat voor praktisch 1007c Neder-

16 Steiger Oud en der dagen zat en dan nog met verfrollers of volgesmeerde stroken behangpapier aan de slag? Neeo dank je beleefd. Dan bel ik lie- ver de buurtconciërgedienst. Tegen die tijd is het onlangs vanuit Cool en het opgestarte ex- periment vast en zeker uitgewaai- erd over het hele land. Aan het enthousiasme van Wim Goudriaan, projectontwikkelaar, zal het in ie- der geval niet liggen.

"Door onze hulp kunnen mensen langer zelfstandig blijven wonen en krijgen ze meer plezier in het leven. Wat we dan doen? Voornamelijk eenvoudige klus.jes in en aan het huis. Het plafond witten bijvoor- beeld -iets dat de kleinzoon aljarenlang had beloofd, maar nooit aan toe kwam- een nieuw behan-eetje aanbrengen, het leer- tje in de kraan vervangen of extra bevei- liging aanbrengen. Dat gebeurt nu eens niet door vrijwilligers. maar door banen- poolers. Dat maakt dit project zo uniek. periment halen, namelijk binnen twee jaar ven we dat door en kan er actie worden Het helpt oudere mensen èn het biedt zin- zelfvoorzienend zijn. Mijn taak hier zit er ondernomen. Het werkt ook andersom. Ou- vol werk aan langdurig werklozen." dan op, maar het is de bedoeling om de deren weten vaak niet wat vooÍ voorzienin- de Leeu- birurtconci ërgedienst, als er allemaal zijn, dat ze bijvoorbeeld In zijn kantoor in verzorgingsflat exportprodukt -Een van wenhoek heeft Goudriaan een magnifiek van de sociale vernieuwing, ook in andere -sebruik kunnen maken Tafeltle Dek uitzicht op het centrum van Rotterdam. wijken op te zetten." Je. Daar wijzen we ze op, als dat zo ter Veel tijd om daarvan te genieten is er ech- Een bedreiging voor de 'echte' vakmensen sprake komt." ter niet. De buuficonciërgedienst slokt alle en de winkeliers vormt de buurtconciër,se- Het werkgebied van de buurtconciërge- aandacht op. Sinds I septernber, de dag dat Goudriaan in dienst kon worden genolnen. kwam het project in een stroomversnellin_s terecht. "Aanvankelijk ging het allemaal erg moeizaam", vertelt hrj. "Het idee werd Grensverleggend exportprodukt zo'n tweejaar geleden al geopperd door Hiske Rockx. ouderenwerkster vool' Cool/Het Oude Westen. Na veel _sepraat Buurtconciërgedienst en subsidie-aanvragen her en der k'"vam er vorig jaar eindelijk geld los van de Ge- meentelijke Sociale Dienst waardoor ik op dienst niet, aldus Goudriaan. "In het begin dienst is Cool. Het Oude Westen. de Stads- dit project kon worden gezet. Vervol-eens waren met name de wijkwinkeliers daar driehoek. en het was het een kwestie van een team samen- bang voor. Dat heb ik opgeiost door duide- . Goudriaan trekt de stellen, de werkruimte inrichten en aan de lijke afspraken met ze te maken en bij hen grenzen echter niet zo scherp. "Laatst was slag I " het materiaal te halen. Die winkeliers zeg- er in de Kipstraat een voorlichtingsbijeen- gen nu ook: als jullie die klussen niet zou- komst waar zo'n25 mensen zouden ko- Dorpstamtam den doen, dan zou het helemaal niet gebeu- men. Bleken het er 150 te zijn. waarvan In eerste instantie verwezen met name r-en. Ook niet door een vakman. Die zal een groot deel uit Kralingen kwam. Die huisartsen, maatschappelijk rverk, bewo- niet zou gauw op pad gaan om een schroef mensen waren razend enthousiast over ons nersor-eanisaties, ouderenwerk en wijkpas- vast te draaien of een leertje te vervangen. " initiatief. Dus we daar ook rnaar naar -eaan toraat mensen door naar de buurtconcirge- toe als er een klus moet worden gedaan. Ik dienst. "Door de dorpstamtam breidde vind je 'nee' kunt zeggen als ie- de Verpaupering dat -qeen klantenkring zich al snel verder uit. Begin De meerwaarde van de buurtconciërge- mand eindelijk de stap neernt om iets aan februari hebben we op allerlei 55+ lokaties dienst is volgens Goudriaan dat eventuele zijn huis te laten doen, als je weet wat daar een folder verspreid. In totaal 6000. en ook problemen snel gesignaleerd kunnen wor- de positieve effecten van kunnen zijn." dat heeft flink wat respons opgelel'erd. den. "We komen bij mensen over de vloer Tussen december en nu (half maart. red.). die verder over het algemeen geen contact Yvonne Koop hebben we al zo'n zeventig klussen gehad. hebben met het ouderenwerk of wat voor Als dat zo doorgaat, dan ziet het er wel instantie dan ook. Wanneer we zaken als naar uit dat we de doelstelling van het ex- vervuilin-e of verpaupering signaleren. ,ee-

Steiger 17 Zestigvrijwilligsters helpen migrantenvrouwen bij hun willen de vrouwen ook zelf kunne reage- ren op brieven van diensten en instanties. stap naar Basiseducatie en integratie Lies: "Vorig jaar- hebben we onze vermoe- dens getoetst bij de instellingen uit de wijk Leren en ontmoeten zoals scholen, het maatschappelijk werk, huisartsen en sociaal raadslieden. Vooral scholen gaven aan dat er geen contact be- Veel migrantenvrouwen willen Nederlands leren maar kunnen om wat stond met de moeders. voor redenen dan ook de stap naar de Basiseducatie niet maken. Via het Angelina: "De Scholen meldden ons de ontsporing van kinderen en gaven tevens netwerk van Lies van Huet (vrijwilligster met 20 jaar ervaring in Alge- aan dat één van de redenen daarvoor de rije als Witte zuster) en Angelina Adam (opbouwwerkster in het Oude verminderde ouderlijke invloed kon zijn." Noorden) kunnen zij via het L.O.V. -project thuis een jaar lang één uur per week les krijgen van een vrijwilligster. Nederlands leren èn kennis Nieuwsgierigheid maken met een andere cultuur zijn de twee doelstellingen van dit Leer- Lies: "In september startten we met het en Ontmoetingsproject voor Vrouwen. werven vrijwilligsters die wilden lesgeven. Op een uitgebreid verhaal in de buurtkrant en een advertentie in de huis aan huisbla- den reageerden zestig vrouwen. Het is een Het project is drie jaar geleden, op na- zal vinden want 'de vrouw hoort toch thuis gemëleerd gezelschap van huisvrouwen tot drukkelijk verzoek van een aantal Marok- bij het gezin'." studenten al dan niet met een baan. De mo- kaanse vrouwen, door drie vrijwilligsters Angelina: " Wat ook meespeelt is dat je als tivaties lopen uiteen van 'tijd over'' tot'ik opnieuw opgezet in het Oude Noorden en migrant in de oude wijken steeds minder wil in contact komen met buren'. Ook Crooswijk en vond snel navolging in Rot- Nederlanders op je trap vindt waar je con- nieuwsgierigheid werd genoemd. De we- terdam-zuid en -west. Vijftien jaar geleden tact mee kunt leggen. Dat komt zowel derzijdse schroom om elkaar te ontmoeten werkt normaal als een barrière. bestond er al een vergelijkbare organisatie door de mentaliteitsverandering als door -eesproken maar deze werd opgeheven toen de Basis- het feit dat het aantal Nederlander buren in Via dit project zoek je mensen op met een educatie geprofessionaliseerd werd. Vijf- absolute zin kleiner wordt." doel. Vaak klikt het meteen. Inmiddels tien vrouwen hebben de afgelopen drie hebben 43 lesgeefsters de introductiecur- jaar aan evenzoveel migrantenvrouwen les- Contact sus gedaan. Na de ramadan starten ze met gegeven. Eénmaal in Nederland verliezen veel mi- lesgeven. " Lies: "We zijn zonder iets begonnen met grantenmoeders de greep op hun kinderen. alleen een lesmethode. Door uitwisseling Omdat de kinderen wel Nederlands spre- Angelina: "We hebben een cursus van zes van ervaringen probeerden we de kwaliteit ken kunnen de moeders hen niet meer vol- bijeenkomsten in elkaar gezet met daarin te verhogen. Nadat drie van onze vrouwen gen. Ze kunnen niet reageren op briefjes veel informatie over de cultuur, de islam, een introductiecursus bij het project Onder- van school ofrapporten. Daar komt ellen- de positie van de vrouw en een lesinstruc- wijs aan Buitenlandse Vrouwen (OBV) in de van. Het herstellen van het contact met tie (de methode). Het lesgeven vergt de no- Den Haag hadden gevolgd, wilden wij zo- de kinderen is dan ook de meest genoemde dige creativiteit van de vrijwilligsters en iets ook hier opzetten. Op dat moment heb- reden om Nederlands te leren. Daarnaast we hebben ze op het hart gedrukt datzezo- ben we Angelina erbij gevraagd." Angelina: "Door huisbezoeken had ik in- Lies van Huet (1) en Angelina Adam middels al veel contacten met migranten- vrouwen gelegd en was ik ervan overruigd dat er grote behoefte aan Nederlands leren bestond."

Bedreigend Lies: "Er zijn verschillende reden waaÍom de vrouwen geen gebruik maken van de Basiseducatie. Dikwrjls heeft het te maken met de zorg voor het (gote) gezin. De kin- deropvang bij de basiseducatie is abomina- bel slecht geregeld. Een andere reden kan de angst om naar buiten te gaan zrjn.Deze stap is voor veel analfabeten bijna onover- komelilk. Ik ken vrouwen die de straat be- dreigend vinden. De enige weg die ze ken- nen is die naar de dokter, per auto afgelegd met man als chauffeur. Veel vrouwen zijn bang voor groepsles of denken dat ze te oud zijn om alsnog Nederlands te leren. Weer andere mogen gewoon de deur niet uit. Het verbod is meestal gebaseerd op angst voor wat hun gemeenschap er van

18 Steiger veel uit de omgeving moeten aangrijpen om les te geven. Alles wat in de huiskamer te vinden is, kan als lesmateriaal dienen. Tijdens de cursus hebben we ook nadruk- kelijk geprobeerd om de vooroordelen die de cursisten over de vrouwen hadden af te ontzenuwen. Op ideeën als 'Ze voeden hun mannen niet genoeg op, of ze zijn niet geëmancipeerd', hebben we laten reageren door migrantenvrouwen. Tevens benadruk- ten we dat het doel van de lessen Neder- lands leren is. Waar je geen vat op hebt zijn de behoeften en verlangens van de vrouwen, de emancipatie moet altijd van- uit de vrouw zelf komen. We raadden aan om daar heel voorzichtig mee om te gaan en vooral geen nieuwe muur op te trek- ken." Lies: "Migrantenvrouwen zijn niet minder dan de Nederlandse vrouwen maar zeheb- ben we1 veel minder kansen gehad. Dót maakt dat ze in een achterstandspositie zit- ten." Diet geft Jos tekst en uitleg Angelina: "We hebben bewust lesmateri- aal gebruikt waar we factor zieligheid uit- gehaald hebben en meer de positieve kan- Wijkwinkel Hoogvliet gaat ten proberen te belichten.

Politiek Deelgemeente Noord ziet inmiddels in dat zelfstandig verder de Basiseducatie een te beperkt aanbod heeft en grote groepen niet bereikt. Over "Oude Maas, Spijkenisse...er valt yeel te zien. Ja, ik zou achter de gerani- onze subsidieaanvraag voor coördinatie- ums kunnen blijven zitten." Maar Diet Verschoor die vijf hoog aan de uren (nodig om het project stedelijk te kun- Tijmweg in Hoogvliet woont, heeft maar weinig tijd om van deze schitte- nen draaien) moeten zij echter wel erg rende panorama's te genieten. "Als ik vroeger thuis zei: KAN ik lang nadenken. In deelgemeente Croos- 'Dat niet' dan reageerde met die KAN eerst eens neer, wijk heeft men vooral aandacht voor mijn vader altijd 'Zet aspect 'ontmoeting'. pak hem bij z'n oor...dan KAN je het wel.' Een probleem is dat migrantengeld nu nog stedelijk verdeeld wordt maar in de toe- Tju, ," goten je met de paplepel in dat je Diet begrijpt dat dit opmerkelijke besluit komst wordt dat doorgesluisd naar de deel- moest doorzetten, actief moest zijn...dat met pijn in het hart door het SWO-bestuur gemeenten. Wij zijn nou net bezig om van- wordt een levenshouding." En zo ongeveer is genomen. maar de klap was niettemin uit verschillende wijken iets stedelijks op kon het gebeuren dat Diet onlangs op haar groot. "Het wijkwinkelteam was flink van te zetten. Het is zonde als je in elke wijk tachtigste verjaardag, weer niet thuis was, slag. Ineens was de grond onder de goed het wiel opnieuw moet uitvinden." maar toegezongen werd en gebakjes uit- draaiende winkel weggevallen. " deelde in de Wijkwinkel van Hoogvliet. A1 Resultaten sinds haar pensionering als maatschappe- Het project heeft haar bestaansrecht inmid- lijk werkster is daar wijkwinkelierster. Ze ZewordÍ onderbroken door Jos "onze eni- dels bewezen. Op één na zijn alle vijftien heeft twee ochtenden per week dienst en ge man en nieuwe aanwinst". Hrj schuift vrouwen die les kregen naar de Basisedu- overlegt elke vrijdagmiddag met acht ande- een kwijtscheldingsformulier onder haar catie doorgestroomd. Lies: "V/ij hebben re wijkwinkeliers over de gang van zaken. neus. "Ja. dat girosaldo moet je opgeven. met de Basiseducatie afgesproken dat onze Over de geschiedenis van de wijkwinkel, eeeh....hier", zegt Diet en ze wijst de be- leerlingen vooÍrang krijgen a1s ze zich bij ze was bij de oprichting betrokken, wil ze wuste regel in het gewraakte formulier hen opgeven. Wij trekken onze lesgeefster alleen kwijt dat het eenjaartje duurde voor- aan. Jos verlrekt wijzer geworden naar één pas terug als iemand geplaatst is zodat de dat de loop er echt in kwam: "Maar ach, van de 1400 klanten die de wijkwinkel continuïteit gewaarborgd is. " dat is de ,eebruikelijke gewenningstijd in 'Hulp- en Informatiecentrum van Hoog- Hoogvliet voor iets nieuws." Over de toe- vliet'jaarlijks bezoeken en daar geholpen Erik Lindenburg komst van de wijkwinkel is Diet bezorgd worden met het invullen van formulieren, en praat des te meer: "We moeten zelfstan- adviezen, doorverwijzingen en andere nut- dig verder." tige raad en daad. Door al die klanten speelt de wijkwinkel tïouwens ook nog Door bezuinigingen gedwongen moest het een andere rol in Hoogvliet. Ze signaleert SWO Hoogvliet namelijk per 1 januari knelpunten, brengt deze onder de aandacht 1993 haar wijkwinkel afstoten om haar van het opbouwwerk of andere parlijen en kerntaak -steunpunt opbouwwerk voor de ondemeemt soms zelf initiatieven. Zo trok Hoogvlietse wijken- overeind te houden. het team met een draagbare computer de

Steiger 19 Op de markt is uw gulden een daalder waard...,

Er verandert veel op het terrein van de volkshuisvesting. Nieuwe regels en \iletten, verschuiving Yan taken en verantwoordelijkheden Yan de rijksoverheid naar de ge- meente en de corporaties. De grondslagen voor het nieuwe be- leid zijn vastgelegd door staatsse- cretaris Heerma in de nota'Volks- huisvesting in de jaren negentig' die enkele jaren geleden het licht zag.De nota stelt dat de volkshuis- Remco van Maurik krijgt onder het toeziend oog van twee inbreeksteE het wijkwinkelrappoí vesting niet meer gestuurd moet worden door de overheid, maar door de'markt'van vraag en aan- buurlen in om de informatie-voorziening en sluitwerk kopen en er zijn preventie- bod. Eén van de vernieuwingen is over huursubsidie te verbeteren. monteurs die het kunnen bevestigen." De dat de verhuurders, binnen bepaal- Wijkwinkel heeft zich inmiddels verze- de grenzen, zelf de huurverhogin- "Ja, ons team bestaat vooral uit vrouwen", kerd van steun van het Stedelijk Buro An- zegt Diet die daarom misschien wat extra der Werk (SBAW) om de exploitatie van gen mogen bepalen. Om bewoners zuinig is op de mannelijke aanwinst. de preventiewinkel, in_sebed in de wijkwin- voor te bereiden op wat komen "Vaak stromen ze door naar opleidingen kel, binnen vijf maanden mogelijk te ma- gaat hebben het Rio en Buro 3plus en lopen ze hier ook hun stages. En sommi- ken. Tezamen met inkomsten uit andere ac- een scholing huurbeleid ontwik- gen komen via de wijkwinkel aan werk." tiviteiten zoals vergoedingen voor dienst- keld. Ze schat dat zo'n 15 tot 20 vrouwen in de verlenin-e aan het SWO en andere instellin- afgelopen vijfjaar in de Wijkwinkel een gen verwacht ze daarmee in elk geval voor goede opstap hebben gevonden. "Het geeft de komende twee jaar vaste grond onder D" Ooo, de overheid jaarlijks vastgestel- iets speciaals aan de wijkwinkel, iets waar haar voeten te krijgen. de en aan corporaties opgelegde huurver- je echt trots op kunt zijn. Maar je moet wel hogingen (dejaarlijkse trend) is afge- maat houden. Meer als 2 tot 3 stagiaires Op 17 maart werd het onderzoeksrapport schaft. Corporaties en particuliere verhuur- per keer is teveel van het goede. Dan val- van buro 3Plus aan de Deelgemeente aan- ders hebben de vrijheid om binnen bepaal- len er te grote gaten in het team als hun sta- geboden. Dagelijks bestuurder Remco van de grenzen zelf de huuraanpassingen te be- ges voorbij zijn." Maurik, toonde zich verrast. Niet alleen palen. Die grenzen worden jaarlijks op- door de presentatie met inbrekers, toe- nieuw bepaald, voor 1993 is de maximale Ze pakt de draad over de toekomst van de spraak, beschuit met muisjes, champagne, huurverhoging per woning op 6 Vo gesteld. wijkwinkel weer op: "Eenmaal van de maar ook door de vondst van de gecombi- Verder mag de huurprijs niet uitstijgen bo- schrik bekomen, maakten we er een uitda- neerde wijk-preventiewinkel. Met de hand ven de maximaal redelijk huur (op basis ging van. Kunnen we niet zelfstandig ver- op de knip, de bezuinigingsaanslag is im- van het woningwaarderingsstelsel). Voor der?" Met buro 3p1us onderzocht het wijk- mers hard, zette hij de deur voor steun van corporaties komt daarbij de verplichting winkelteam vervolgens de mogelijkheden de deelgemeente aan het initiatief op een om een minimale stijging van de huursom voor een zelfstandige toekomst, zonder de kiertje want: "EIk plan moet je natuurlijk van 4.75 Ea tehalen over het gehele bezit. concurrentie, "Dat heeft geen zin" volgens op z'n eigen merites bekijken". Tussen Corporaties mogen binnen die gÍenzen Diet, met andere instellingen of andere neus en iippen door schonk hij de wijkwin- schuiven met de huren, de zogenaamde aanloopposten op te zoeken. Uiteindelijk kel enkele maanden huur cadeau om het 'huursombenadering'. Naast het schuiven ontstond het idee om de diensten van de initiatief verder tot onrwikkeling te bren- met percentages in de huurverhogingen wijkwinkel uit te breiden met die van een gen. Diet is opgetogen over dit nieuws: gaan corporaties de huurharmonisatie preventiewinkel. "Nou, misschien vier ik mijn negentigste ineens bij leegkomst van woningen door- "Een gat in de markt, een schot in de verjaardag nog in de wijkwinkel." roos", zegt Diet, "Daar kunnen bewoners terecht voor hulp en informatie als er is in- Johan Janssens gebroken. Ze kunnen er ook stevig hang-

20 Steiger Grondslag voor de verdeling van de huur- verhogingen en het niveau tot waar gehar- moniseerd wordt is de 'marktwaarde' van de woning. Nu wordt deze waarde vastge- steld door toekenning van een aantal pun- ten op basis van het woningwaarderings- ste1sel. Corporaties gaan nieuwe meetsyste- men invoeren ofhet huidige puntensys- teem aanpassen (extra punten voor ligging, locatie of woonomgeving).

Cotporaties moeten aangeven hoe ze met de huursombenadering omgaan in een huurbeleidsplan. Met de gemeente Rotter- dam is afgesproken dat dat op 1 januari 1993 gereed moest zijn. Op een uitzonde- ring na heeft geen enkeie corporatie dat ge- red. Het bleek een ingewikkeld karwei, ineens zelf nadenken over het bezit, de kwaliteit. de relatie tot de prijs. een visie op de toekomst van het bezit en het hand- haven van de sociale doelstelling. En dan ook nog met de huurders aan tafel.

Overleg? Oyerleg oyer het huurbeleid van de Bewonersorganisatie Zuidwijk met de corporatie Stichting Tuinstad Zuidwijk Corporaties zijn verplicht om met de huur- ders, of een vertegenwoordiging daarvan, overleg te voeren over het huurbeleid. heeft, moet die dan maar meteen in prijs poratie. Aspecten die in een huurbeleids- Er is geen rechtspositie vastgelegd voor de omhoog? Mogen Ínensen met lagere inko- plan aan de orde komen worden behan- huurders, er is niet uitgewerkt waarover mens niet in goede woningen in een pretti- deld, gekoppeld aan mogelijkheden tot be- precies dat overleg moet gaan en hoe ge buurt wonen? oordeling hiervan. De scholing biedt geen zstaar de stem van de huurders meeweegt Er zijn veel vraagtekens rond de nieuwe antwoord op alle vragen die in dit artikel in de afwegingen van de corporatie. De positie waar ook de georganiseerde bewo- gesteld zijn, wel handvatten om verdere ' commissie huurder-verhuurder' die deze ners voor staan. Onderhandelen op stappen, waaronder overleg met de corpo- zaken verder moet uitwerken laat nog niets corporatie niveau? Blijft de wijk het uit- ratie, voor te bereiden. van zich horen. gangspunt? Hoe verhoudt dat zich tot de De scholing biedt degenen die niet direct In Rotterdam moeten bewoners- en huur- organisaties op complexniveau en tot de met de corporatie aan tafel willen in gecon- dersorganisaties het hebben van de relatie individuele huurders? Gaat de bewonersor- centreerde vorÍn een opfrisser over de die ze opgebouwd hebben met de corpora- ganisatie meepraten over het huurbeleid. stand van zaken rond wonen en huren. tie. Athankelijk van de positie die ze opge- Wordt ze daamee ook medeverantwoorde- Het materiaal is verwerkt tot een leesmap bouwd hebben, zalhetde bewoners al dan lijk? die deelnemers van de scholing uitgereikt niet lukken om enige invloed uit te oefe- Het is niet zo moeilijk om met z'n allen te krijgen. Deze map is tevens beschikbaar nen. zeggen dat het beleid van Heerma waarde- voor alle geinteresseerde bewoners en be- Cruciale vraag hierbij is waar de (georgani- loos is. Nu komt het dicht bij huis, partrjen roepskrachten. seerde) bewoners zich over uit willen spre- moeten met elkaar de problemen in de wij- ken. 'Ik ga niet als veftegenwoordiger van ken en de stad oplossen. Ook bewonersor- In een aantal wijken is de scholing reeds de huurders uit mijn buurt met de corpora- ganisaties worden aangesproken op hun achter de rug, in een aantal wijken is men tie overleggen over de verdeling van de ro1 hierin. Schoppen tegen de voorstellen druk aan het leren en ook de komende huurverhogingen in de wijk. Hoe verkoop van de corporatie of meedenken? maanden zal de scholing in diverse wijken ik het aan mijn achterban als complex A 6 gegeven worden. Een aantal bewonersorga- 7o huurverhoging knjgt en compler B 4 Scholing huurbeleid nisaties, huurdersverenigingen en bewo- 7o?' . ' Als we ons er niet mee bemoeien Het Rio en Buro 3plus hebben een scho- nerscommissies is momenteel in overleg wordt de zaak alleen maar erger. De huur- ling ontwikkeld die ingaat op de verande- met de corporatie. De bewoners voelen verhogingen stijgen de pan uit.' Deze uit- ringen, nieuwe regels en de context van zich in een aantal gevallen stevig in de spraken typeren het dilemma waar de be- die veranderingen. Na een korte geschiede- schoenen staan na de scholing. Corporatie- woners voor staan. nis van de rol van de overheid komen enke- meder.r erkers worden soms enigszins over- Hoe bepaal je de waardering van (een com- le wetten en regels aan de orde en wordt rompeld als ze merken dat de bewoners plex van) woningen? Wat is een redelijke de huursombenadering gehandeld. Een on- precies weten hoe de vork in de steel zit. prijs-kwaliteitsverhouding? Het aspect op- derdeel van de scholing bestaat uit de posi- Over hoe de corporaties omgaan met de pervlakte is nog redelijk meetbaar te ma- tie van de corporatie, de spelregels volgens huursombenadering en over de standpun- ken, maar waardering var een buurt? Aan het nieuwe Besluit Beheer Sociale Huur- ten die de bewonersorganisaties innemen. bewonersorganisaties wordt gevraagd mee sector (BBSH) en de situatie in de gemeen- leest u meer in het volgende nummer van e te denken over de meting van de kwaliteit te Rotterdam. Het begrip kwaliteit komt STEIGER. van woningen. Een ingewikkelde vraag. uitgebreid aan de orde. Deelnemers bren- En als een woning een hoge kwaliteit gen zelf kennis in over de wijk en de cor- Phira Otten

Steiger 21 Kort Aapje Aapje in tent Op vrijdag 23 aprll presenteert nieuws stichting "De tent" twee pre- mières. 's Ochtends wordt het Stuk'Aap.1e Aapje gespeeld voor kinderen van 0 tot 4jaar oud. 's Avonds wordt 'I1 Ten- sio' voor het voetlicht ge- bracht. Het theaterprogramma Aapje Aapje is een taalproject (in drie talen) naar een verhaal van kinderboekenschrij fster Paula Gomes. Het is gemaakt in opdracht van het project Meertaligheid van stichting De Meeuw. Het project Meer- taligheid tracht de aandacht voor de taalontwikkeling van 0 tot4 jarigen te versterken. Dat wordt gedaan via voorlich- ting aan ouders, het organise- ren van extra activiteiten op de kinderopvang en een ver- sterking van de samenwerking met consultatiebureaux en bi- bliotheken. De premières vinden plaats op het Pijnackerplein in het Oude Noorden.

Koopwoningen ten op pafiiculiere bouwers In een begeleidende brochure, inspirerende Bestuurlijke om ze te stimuleren aandacht 'Bruisende wijk', worden Vernieuwingsproject'. De voor migranten te besteden aan hun nieuwe voorbeelden gegeven van pro- prijs is toegekend op het con- Een idee van Hiilya Ergtln, doelgroep. De SEV gaat met jecten waaraan het projectburo gres 'De Democratische Stad' volkshuisvester van de Hiilya praten over de uitwer- Sociale Vernieuwing denkt. op 29 maatt in De Balie te bewonersorganisatie Hille- king van het idee. De brochure is bedoeld om uit- Amsterdam. sluis, om doorstroming te sti- Eerder bleek ook in Bospol- wisseling en 'export' te bevor- De prijs is toegekend door op muleren naar de eigen woning- der/Tussendijken onder mi- deren van succesvolle projec- het congres aanwezige 'wak- sector onder migranten kreeg granten belangstelling voor ten. Op het lijstje staan Kinder- kere burgers'. Zij maakten een eervolle vermelding in premie-koopwoningen in de restaurant McKenniet Hoog- hun keus uit bestuurlijke een prijsvraag SEV (Stichting wijk. vliet, wij kschoonmaakbedrij f vernieuwingsprojecten uit de Experimenten Volkshuis- Crooswi.j k, Preventiemonteur aanwezige steden: Alkmaar, vesting). Nieuwe Westen, Gezondheids- Amsterdam, Utrecht en Rotter- Uitgangspunt is dat ook mi- Innovatiefonds So- informatiecentrum'Punt 50' dam. granten soms te goedkoop wo- Feijenoord, sportproject Oude nen. Voor velen geldt het ei- ciale Yernieuwing Westen, autosleutelwerkplaats Het Kwaliteitspanel is na rap- gen huis als een prestigeverho- Wethouder van der Schalk en , Kunst en Kids portages over 'Wachten in gend bezit en ze besteden dan projectburo Soc iale Venr ieu- Oude Noorden, het Praathuis Rotterdam' en over de kwali- ook geld aan koopwoningen wing maakten vorige maand Overschie en de wijkpost teit van het aanvullend open- in de herkomstlanden. Het de vorming bekend van een in- . baar vervoer op het moment voorstel luidt om migranten te novatiefonds sociale vernieu- bezig met een derde onder- moliveren om te investeren in wing. Uit het fonds worden zoek dat gaat over klachten- een eigen huis in Nederland. middelen ter beschikking ge- procedures bij publieke dien- Ze kunnen dan meteen ook steld aan deelgemeenten voor Kwaliteitspanel sten. verlrouwd gemaakt worden innoverende projecten op het met de bijbehorende regelin- terrein van werk. onderwijs. Rotterdam in de gen en instrumenten. Dit zou stadsvernieuwing en zorg. Het prijzen in Amster- kunnen gebeuren via een klein- fonds start met 1.7 miljoen in schalig voorbeeldproj ect met 1993 en moet binnen twee jaar dam Kort voorlichtingscampagne. Behal- uitgroeien tot l0 à 20 miljoen Het Kwaliteitspanel Rotter- a ve op migranten zou de voor- gulden vinden de sociale ver- dam heeft de tweede prijs ge- lichting zich ook moeten rich- nieuwers. wonnen in de categorie 'meest nteuuls

22 Steiger Premie op actie

Op maandag 25 januari heb- Wethouder Van den Muijsen- ben zo'n 100 Rotterdamse berg van milieu, buitenruimte, bewonersgroepen een OP- verkeer en vervoer, haalde ZOOMERZEGEL gekregen. nog even de achtergrond van De uitreiking vond plaats in de 'Opzoomerzegels' naar vo- wijkgebouw 't Klooster in de ren en begon met het stellen Afrikaanderwijk. Deze zegel van een aantal vragen: 'Aller- is een tegoedbon voor produk- eerst was de vraag: Hoe hou- ten van verschillende gemeen- den we de moed er in? Op een telijke diensten en instellingen. gegeven moment nemen de be- woners en winkeliers het heft Sinds een aantaljaren reikt de in handen en beginnen te op- gemeenle Rotterdam een prijs zoomeren, maar houden ze het overleggen'. Hekken van bin- aangehaakt zijnbij de RO- uit aan een bewonersgroep in vo1? (...) Als de gemeente zich nenterreinen worden geopend TEB, geven wat dat betreft de Rotterdam die zich op enige terugtrekt, omdat bewoners en gesloten, leldke betonnen gewenste richting aan. wijze verdienstelijk heeft ge- het zelf doen, dan worden de kolommen in het gebouw zet- maakt. De Opzoomerstraat in bewoners eigenlijk gestraft. ten de bewoners zelf in een Lange termijn het Nieuwe Westen kreeg Nee. je zou de bewoners eigen- frisse kleur. De Paarl organi- Van den Muijsenberg stelde dankzij de Hein Roethoi-prijs lijk een premie moeten geven'. seert activiteiten voor kinde- de vraag: 'Hoe houden we de zelfs landelijke bekendheid. moed er in'? Dat is dus een Dit jaar heeft de gemeente be- vraag naar de lange termijn. slolen alle straten die 'op- Het antwoord lijkt me: resul- zoomeren' een premie op ac- taat. Het honoreren van vra- tie te geven. gen en wensen van actieve groepen is de beste garantie Uitreiking voor continuiïeit van bewoner- In de zaal stonden de diensten sinzet. en organisaties met een kraam- De breedheid en vaagheid van pje waarin zij hun 'winkel' de discussies rond het begrip presenteerden. beheer staat altijd in schril Bij de ROTEB kan men extra contrast met de concrete vra- veegbeurten' kopen', Gemeen- gen die bewoners(groepen) tewerken zorgt voor bloem- stellen. Wat nodig is, is een bakken, sierbestrating of ge- ambtelijke appaÍaat dat flexi- veltuintjes. Bij het Centmm bel kan reageren op vragen en Beeldende Kunst (CBK) kan ontwikkelingen in wijken die een foto oflitho van de straat De eerste zegel werd uitge- ren en beheert het binnenter- zeer verschillend zijn. De dien- besteld worden waar alle be- reikt aan de Bewonersgroep rein. Een bewonersgroep ver- sten zouden zich altijd als een woners van de straat een repro- De Paarl. Eigenlijk vormen de huurt zelfs een verhuislift. winkelier moeten gedragen. duktie van krijgen. De politie activiteiten van de 4 bewoners- De Opzoomerzegels zijn wat doet aan inbraakpreventie, bij groepen in de Afrikaander- Winkels dat betreft niet alleen een het Museum voor Volkenkun- wijk, een goede dwarsdoorsne- Op het podium presenteerden steun in de rug voor de actieve de kan een Surinaams, Turks de van waar bewonersgroepen de diensten hun produkten. Er bewoners maar vooral voor de of Marokkaans kinderfeest be- mee bezig zijn. Het devies is: ontstond wat hilariteit toen de diensten een goede oefening. steld worden. 'Veel zelf doen en zo nodig ROTEB werd gevraagd op het podium te komen. Niemand Dit jaar zijn niet alleen weer maakte aanstalten om het podi- opzoomerzegels te verdienen um te beklimmen. Misschien maar zal ook de opzoomer- was het toch nog even wen- prijs uitgereikt worden. nen, dat klantgericht werken. Bewonersgroepen kunnen In een winkel is de klant ko- zich hierrroor tot 1 mei a.s. op- ning en kan de klant om een geven. duidelijke dienst vragen. Dat is in de dagelijkse gang van de Ton Koppens beheerwerkgroepen vaak juist het probleem. De planningen, foto's: Jan van der Meijde roosters en schema's van dien- sten lijken vaak een snelle en adequate reactie op een vraag of ontwikkeling in de weg te staan. De komst van de WOP- ploegen en veegploegen, die

Steiger 23 ,t

AAN HET WERK Een aantal jongeren die ooit betrokken wdren bij de opbouw van het jongerenproject 'SjoÍel' heeÍt een gebruikerscollectief gesticht en beheert een aantal raimtes op het gekraakte terrein. Er zijn een muzikantencentrum met repetitieruimte, een sleutelwerkplaAts, een manege en een krachthonk te vinden.