Marmaris Semenderi Tür Eylem Planı Çalışmaları, Muğla Il Ve Ilçelerinde (Kötekli Mahallesi, Ula, Marmaris) Gerçekleştirilmiştir
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ / MARMARİS MİLLİ PARK MÜDÜRLÜĞÜ 1 MARMARİS SEMENDERİ TÜR EYLEM PLANI Haziran 2018 © 2018, T.C. ORMAN ve SU İŞLERİ BAKANLIĞI Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Beştepe Mah. Alparslan Türkeş Cad. No: 71 Yenimahalle/Ankara PK: 06510 Telefon: 0312 207 5000 www.milliparklar.gov.tr Bu eylem planının tüm yayın hakları Orman ve Su İşleri Bakanlığına aittir. PROJE KOORDİNATÖRÜ : Somer KIRKER PROJE DANIŞMANI : Prof. Dr. Eyup BAŞKALE Hazırlayanlar/Proje Ekibi : Prof. Dr. Eyup BAŞKALE, Öğr. Gör. Doğan SÖZBİLEN, Biyolog Yağmur ÖZYILMAZ Referans Gösterme: Başkale, E., Sözbilen, D. ve Özyılmaz, Y. (2018) Marmaris Semenderi, Lyciasalamandra flavimembris, Tür Eylem Planı [National Species Action Plan for Marmaris Lycian Salamander Lyciasalamandra flavimembris, Orman ve Su işleri Bakanlığı, Ankara- Türkiye Kapak Fotoğrafı: Prof. Dr. Eyup BAŞKALE- Pamukkale Üniversitesi ii ÖNSÖZ Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrili olup, farklı iklim kuşaklarını ve her biri kendine özgü türlere ve doğal ekosistemlere sahip üç farklı biyografik bölgeyi bünyesinde barındırması gibi nedenlerle zengin bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Birçok tür, alt tür ve ırkla temsil edildiğinden zengin bir biyolojik müze özelliğindedir. Türkiye’de yaklaşık Avrupa kıtası kadar bitki ve hayvan türünün yaşadığı bilinmektedir. Bakanlığımız temel vazifelerinden biri de biyolojik çeşitliliğin korunması olup, bu çerçevede tür zenginliğimizi koruyarak gelecek kuşaklara aktarmaktır. Ülkemize özgü türlerimizin belirlenmesi ve korunmasına yönelik çalışmaları yapmak veya nesli tehlike altına düşmüş, düşebilecek türlerin ise eylem planlarının hazırlanmasını sağlamak Genel Müdürlüğümüzün görevleri arasındadır. 2-4 Şubat 2014 tarihlerinde Genel Müdürlüğümüzün organizasyonunda ilgili kamu kurumları, bilim insanları ve sivil toplum kuruluşlarından konusunda uzman kişilerin katılımı ile yapılan Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Korunması Stratejisi Eylem Planı Çalıştayında ülkemizde bulunan bitki ve hayvan türlerinden 200’ün üzerinde türün ülkemizde varlıklarını koruyabilmesi için özel koruma tedbirlerine ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Genel Müdürlüğümüzün 2023 hedefleri arasında bu türlerden en az 100’ü için eylem planı yaptırarak özel koruma tedbirlerini uygulamak yer almaktadır. Bu kapsamda 2018 yılında endemik tür ve nesli tehlike altında olan Muğla İli Marmaris semenderinin (Lyciasalamandra flavimembris), Muğla İli sınırları içinde araştırılması, türün korunması ve alternatif koruma alanlarının tespiti için Eylem Planı hazırlanmıştır. Bu plan çerçevesinde Marmaris semenderi (Lyciasalamandra flavimembris) için 2017-2018 yıllarını kapsayan bir uygulama planı ortaya konmuştur. Literatür araştırmaları ve yapılan arazi çalışmaları neticesinde Marmaris semenderi (Lyciasalamandra flavimembris) için işbirliği yapılacak kişi ve kurum/kuruluşlar tespit edilerek toplantılar düzenlenmiş ve türü geleceğe taşıyabilmek için atılması gereken adımlar bu çalışma ile bir araya getirilmiştir. Hazırlanan ‘’Muğla İli Marmaris Semenderi (Lyciasalamandra flavimembris) Tür Koruma Eylem Planı’’ nın biyolojik çeşitliliğimizi korumak adına gerekli katkıyı yapması umuduyla, planı hazırlayan uzmanlara özverili çalışmaları nedeniyle teşekkür ederim. Kerim GENÇOĞLU Orman ve Su İşleri 4. Bölge Müdürü iii TEŞEKKÜR ‘’Muğla İli Marmaris Semenderi (Lyciasalamandra flavimembris) Tür Eylem Planı’’ çalışmasına destek sağlayan Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne, Projenin aşamalarında desteklerini esirgemeyen DKMP IV. Bölge Müdürü Sayın Kerim GENÇOĞLU’na, Bölge Müdür Yardımcıları Sayın Osman MALKOÇ ve Mehmet İbrahim ÇOLAK’a, Sulak Alanlar Şube Müdürü Mehmet UZUNER’e, Avcılık ve Yaban Hayatı Şube Müdürü Hasan PAŞALI’ya teşekkür ederiz. Ayrıca proje boyunca her konuda yardımlarını esirgemeyen, Datça DKMP Şefi V. Uğurcan ÖZTOKAT’a ve çalışanlarına, projenin her aşamasında bilgileriyle ve arazi çalışmalarıyla desteklerini sunan Prof. Dr. Eyup BAŞKALE, Öğretim Görevlisi Doğan SÖZBİLEN ve Biyolog Yağmur ÖZYILMAZ’a, proje kapsamında katkı koyan, proje hakkında bölgede farkındalık oluşturmak için düzenlenen Çalıştaya katılım gösteren diğer kurum ve kuruluşlara teşekkür ederiz. iv COĞRAFİ KAPSAM Marmaris semenderi Tür Eylem Planı çalışmaları, Muğla il ve ilçelerinde (Kötekli Mahallesi, Ula, Marmaris) gerçekleştirilmiştir. Türkiye'nin güneybatı ucunda yer alan Muğla’nın kuzeyinde Aydın, kuzeydoğusunda Denizli ve Burdur, doğusunda Antalya illeri bulunmaktadır. Güneyinde Akdeniz ve batısında ise Ege Denizi ile çevrilidir. İlin yüzölçümü 12.654 km²'dir. Muğla ili 1479 km ile Türkiye'nin en uzun sahil şeridine sahip illerinden biridir. Şekil 1. Muğla İli’nin Ülkedeki Konumu ve Çalışma Alanı Haritası v EYLEM PLANININ KAPSADIĞI SÜRE/ TARİHLER Muğla ili sınırları içerisinde dağılış gösteren Marmaris semenderi (Lyciasalamandra flavimembris) popülasyonlarının ve yaşam alanlarının korunmasına yönelik faaliyetleri içeren Tür Eylem Planı 2019 – 2023 yıllarını kapsamaktadır. Şekil 2.Marmaris semenderine ait dişi bireyler vi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ................................................................................................................................................................. iii TEŞEKKÜR ......................................................................................................................................................... iv COĞRAFİ KAPSAM ........................................................................................................................................... v EYLEM PLANININ KAPSADIĞI SÜRE/ TARİHLER .................................................................................. vi İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................................... vii ŞEKİLLER ......................................................................................................................................................... viii TABLOLAR ......................................................................................................................................................... ix KISALTMALAR .................................................................................................................................................. x YÖNETİCİ ÖZETİ .............................................................................................................................................. xi GİRİŞ ................................................................................................................................................................... 12 1. MARMARİS SEMENDERİNİ TANIYALIM ......................................................................................... 12 1.1. TÜR HAKKINDA GENEL BİLGİLER ............................................................................................ 12 1.2. DÜNYADAKİ DURUMU ............................................................................................................. 17 1.3. TÜRÜN EYLEM PLANININ KAPSADIĞI BÖLGEDEKİ DURUMU .................................. 17 1.4. TÜR EYLEM PLANI SÜRESİNCE YAPILAN ÇALIŞMALAR ............................................ 18 2. TEHDİTLER VE SINIRLAYICI FAKTÖRLER ............................................................................... 27 3. TÜRÜN ULUSAL VE ULUSLARARASI KORUMA DURUMU ..................................................... 30 3.1. ULUSAL MEVZUAT ................................................................................................................... 30 3.2. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER .......................................................................................... 31 4. HEDEFLER ........................................................................................................................................... 32 4.1. İDEAL HEDEFLER VE FAALİYET HEDEFLERİ ................................................................. 32 5. FAALİYETLER VE FAALİYET PLANLARI ................................................................................... 34 6. KAYNAKÇA .......................................................................................................................................... 52 vii ŞEKİLLER Şekil 1. Muğla İli’nin Ülkedeki Konumu ve Çalışma Alanı Haritası ............................................................... v Şekil 2.Marmaris semenderine ait dişi bireyler ................................................................................................. vi Şekil 3.Erkek Marmaris Semenderi .................................................................................................................. 13 Şekil 4.Dişi Marmaris Semenderi ...................................................................................................................... 13 Şekil 5.Göcek kara semenderi, Lyciasalamandra fazilae ................................................................................ 14 Şekil 6.Marmaris semenderinin yaşam alanlarına bazı örnekler ................................................................... 14 Şekil 7.Marmaris semenderinin sıcak yaz aylarında saklandığı yarıklar ...................................................... 15 Şekil 8. Ergin dişi birey ve genç bireyler ........................................................................................................... 16 Şekil 9.Beslenme sonrasında kusma yoluyla dışarı atılan küçük salyangoz bireyi