Istanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Ocak 2012 Istanbul Avcilar –
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İSTANBUL AVCILAR – SÖĞÜTLÜÇEŞME METROBÜS SİSTEMİNİN BİLEŞENLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ VE DÜNYADAKİ METROBÜS SİSTEMLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI YÜKSEK LİSANS TEZİ Erman YURDAGÜL İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Ulaştırma Mühendisliği Programı Anabilim Dalı : Herhangi Mühendislik, Bilim ProgramıOCAK : Herhangi 2012 Program İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İSTANBUL AVCILAR – SÖĞÜTLÜÇEŞME METROBÜS SİSTEMİNİN BİLEŞENLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ VE DÜNYADAKİ METROBÜS SİSTEMLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI YÜKSEK LİSANS TEZİ Erman YURDAGÜL 501081408 İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Ulaştırma Mühendisliği Programı Prof. Dr. Haluk GERÇEK Anabilim Dalı : Herhangi Mühendislik, Bilim ProgramıOCAK : Herhangi 2012 Program İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü’nün 501081408 numaralı Yüksek Lisans Erman YURDAGÜL ilgili yönetmeliklerin belirlediği gerekli tüm şartları yerine getirdikten sonra hazırladığı “İSTANBUL AVCILAR – SÖĞÜTLÜÇEŞME METROBÜS SİSTEMİNİN BİLEŞENLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ VE DÜNYADAKİ METROBÜS SİSTEMLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI” başlıklı tezini aşağıda imzaları olan jüri önünde başarı ile sunmuştur. Tez Danışmanı : Prof. Dr. Haluk GERÇEK .............................. İstanbul Teknik Üniversitesi Jüri Üyeleri : Prof. Dr. Ergun GEDİZLİOĞLU ............................. İstanbul Teknik Üniversitesi Doç. Dr. İsmail ŞAHİN .............................. Yıldız Teknik Üniversitesi Teslim Tarihi : 19 Aralık 2011 Savunma Tarihi : 24 Ocak 2012 iii iv Hayatım boyunca ve hayatımın her önemli dönemecinde, bazen benden uzakta olasalar bile sıcaklıklarını her zaman hissettiğim, hayatlarını çocuklarına adamış fedakâr iki emekli öğretmen annem Aysel YURDAGÜL ve babam Ali YURDAGÜL’e bu çalışmayı ithaf etmeyi boynumun borcu bilirim. Aldığım ve alacağım tüm kararlarda bana yol gösteren, hep daha iyisini yapmamı sağlamaya çalışan ve bana annem - babam gibi kol kanat geren ablam Ebru YURDAGÜL SOYLU’ya ve çalışmam boyunca yaşadığım zorluklara ablamla birlikte göğüs geren eniştem Mustafa SOYLU’ya bu çalışmamı ithaf ederim. Son olarak da gerek maddi olarak gerek manevi olarak, yaşamım boyunca desteğini benden esirgemeyen, üzerimdeki emeğini asla ödeyemeyeceğim anneannem Menşure CAN’a, dayım Ali CAN’a. Doğduğu günden buyana sevgisi içinde gün geçtikçe büyüyen kuzenim Umut CAN’a çalışmamı ithaf ederim. v vi ÖNSÖZ Ulaşım problemleri İstanbul’da yaşayan insanların hayatını gün geçtikçe daha fazla etkilemekte ve maddi ve psikolojik kayıplara neden olmaktadır. İstanbul’un en önemli ulaşım koridorlarından olan Avcılar – Söğütlüçeşme arasın işletilen metrobüs sistemi ise bu soruna çözüm olarak insanlara sunulmuştur. Metrobüs çalışmasını incelerken sistemin Beylikdüzü bağlantısı inşa halindeydi. Öncesinde Zincirlikuyu bağlantısı ve Söğütlüçeşme bağlantısı işletmeye başladığında var olan ve sonrasında tamamlanan eksikliklerin, Beylikdüzü bağlantısının yaşanmamasını. Tezimin ulaşım problemlerinin çözümünde ön açıcı olması diliyorum. Bu çalışma boyunca, bilgi, deneyim ve yetenekleriyle karşılaştığım tüm problemlerin çözümünü sağlayan ve yüksek lisans eğitimim boyunca bana gösterdiği sabırdan dolayı danışman hocam Prof. Dr. Haluk GERÇEK’e teşekkür ederim. İstanbul Metrobüs sisteminin değerlendirmesini yapabilmem için sisteme dair verilerin paylaşımında bana yardım eden İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne İETT Başkanlık Koordinasyon Müdürü Köksal ALTUNKAYNAK’a ve Yüksek Endüstri Mühendisi Büşra BURAN’a teşekkür ederim. Ayrıca tez çalışmamın son döneminde çalışmaya başladığım Bayburt Üniversitesi’nin İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Yard. Doç. Dr. Engin YENER’e teşekkür ederim. Son olarak metrobüs sisteminin istasyonlarında yapıtlığım anket çalışmasında bana yardımcı olan arkadaşlarıma, özellikle çalışmamın son döneminde benim yanımda olan, evlerini açan üniversite dostlarım Serkan POLAT, Emre SOYLU, Cem BEKTAŞ ve ailelerine teşekkürü bir borç bilirim. Aralık 2011 Erman YURDAGÜL İnşaat Mühendisi vii viii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ ...................................................................................................................... vii İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... ix KISALTMALAR ...................................................................................................... xi ÇİZELGE LİSTESİ ................................................................................................ xiii ŞEKİL LİSTESİ ....................................................................................................... xv ÖZET ....................................................................................................................... xvii SUMMARY ............................................................................................................. xix 1. GİRİŞ ...................................................................................................................... 1 2. METROBÜS SİSTEMİNİN TANIMI ................................................................. 3 2.1 Giriş .................................................................................................................... 3 2.2 Metrobüs Sisteminin Bileşenleri ........................................................................ 3 2.2.1 Seyir yolları ................................................................................................. 4 2.2.2 İstasyonlar ................................................................................................... 8 2.2.3 Taşıtlar ...................................................................................................... 13 2.2.4 İşletim planı ............................................................................................... 21 2.2.5 Ücret toplama ............................................................................................ 28 2.2.6 Akıllı ulaştırma sistemleri ile ilişkiler ....................................................... 33 2.3 Metrobüs Seyir Yolunun Uygulama Örnekleri ................................................ 38 2.3.1 Bölünmüş otobüs yollarının tasarımı ........................................................ 43 2.3.2 Otoyollarda otobüs yollarının tasarımı ..................................................... 45 2.3.2.1 Orta otobüs yolları.............................................................................. 45 2.3.2.2 Kenar otobüs şeritleri ......................................................................... 46 2.3.2.3 Yüksek doluluğa sahip araç şeritleri .................................................. 47 2.3.3 Kentiçi yollarda otobüs yollarının tasarımı ............................................... 48 2.3.3.1 Orta otobüs yolları.............................................................................. 48 2.3.3.2 Kenar otobüs şeritleri ......................................................................... 51 2.3.3.3 Karma yapılı otobüs şeritleri .............................................................. 53 2.4 Metrobüs Sisteminin Etkileri ........................................................................... 53 2.4.1 Metrobüs sisteminin çevresel etkileri ....................................................... 54 2.4.2 Metrobüs sisteminin sosyal etkileri ........................................................... 56 2.4.3 Metrobüs sistemini ekonomik etkileri ....................................................... 58 3. İSTANBUL METROBÜS SİSTEMİNİN İNCELENMESİ ............................. 61 3.1 Giriş .................................................................................................................. 64 3.2 Metrobüs Sistem Bileşenlerinin Değerlendirmesi ............................................ 73 3.2.1 İstanbul metrobüs sisteminin seyir yolları ................................................ 80 3.2.1.1 Genel değerlendirme .......................................................................... 80 3.2.1.2 Dünyadaki diğer metrobüs sistemleri ile karşılaştırma ...................... 82 3.2.2 İstanbul metrobüs sisteminin istasyonları ................................................. 85 3.2.2.1 Genel değerlendirme .......................................................................... 85 ix 3.2.2.2 Dünyadaki diğer metrobüs sistemleri ile karşılaştırma ...................... 95 3.2.3 İstanbul metrobüs sisteminin taşıtları ........................................................ 99 3.2.3.1 Genel değerlendirme .......................................................................... 99 3.2.3.2 Dünyadaki diğer metrobüs sistemleri ile karşılaştırma .................... 103 3.2.4 İstanbul metrobüs sisteminin işletim planı .............................................. 108 3.2.4.1 Genel değerlendirme ........................................................................ 108 3.2.4.2 Dünyadaki diğer metrobüs sistemleri ile karşılaştırma .................... 122 3.2.5 İstanbul metrobüs sisteminin ücret toplama sistemi ............................... 123 3.2.6 İstanbul metrobüs sisteminin akıllı ulaştırma sistemleri ile olan ilişkisi 126 3.2.7 İstanbul metrobüs sisteminin yolcu sayıları ............................................ 126 3.2.7.1 Genel değerlendirme ........................................................................ 126 3.2.7.2 Dünyadaki diğer metrobüs sistemleri ile karşılaştırma .................... 132 3.2.8 İstanbul metrobüs sistemine dair bazı hesaplamalar ............................... 138 3.2.8.1 Ortalama yolculuk