2008-2009 architectuur theater dans muziek 2008-2009 BLAUWE ZAAL deSingel Desguinlei 25 / B-2018 Antwerpen ma vr 10 19 uur / za 16 19 uur & www.desingel.be [email protected] Thomas Selditz & T +32 (0)3 248 28 28 F +32 (0)3 248 28 00 do 19 mrt 2009

deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van hoofdsponsor mediasponsors 2008-2009 / Kwartet

vr 19 dec 2008 Quatuor Ysaÿe & Pascal Rogé vr 6 feb 2009 Artemis Quartett za 14 mrt 2009 St Lawrence do 19 mrt 2009 Arditti Quartet & Thomas Selditz & Valentin Erben wo 29 apr 2009 Hagen Quartett

inleiding Piet De Volder / 19.15 uur / foyer de kunsthaven begin 20.00 uur pauze omstreeks 20.50 uur einde omstreeks 21.45 uur teksten programmaboekje Piet De Volder coördinatie programmaboekje deSingel Arditti Quartet & Thomas Selditz altviool & Valentin Erben cello , Ashot Sarkissjan viool Ralf Ehlers altviool Lucas Fels cello

Wolfgang Rihm (°1952) Grave (In Memoriam Thomas Kakuska) (2005) 12’

gelieve uw GSM uit te schakelen Johannes Brahms (1833-1897) Strijksextet nr 1 in Bes, opus 18 34' Allegro ma non troppo De inleidingen kan u achteraf beluisteren via www.desingel.be Andante ma moderato Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Scherzo: Allegro molto Rondo: Poco allegretto e grazioso Op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, appreciatie, … reageer betreffende het programma van deSingel met andere toeschouwers delen. & win pauze Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans om tickets te winnen. Arnold Schönberg (1874-1951) Strijksextet ‘Verklärte Nacht’, opus 4 30' Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70 > www.tklavervier.be

foyer de kunsthaven enkel open bij avondvoorstellingen in rode en/of blauwe zaal open vanaf 18.40 uur kleine koude of warme gerechten te bestellen vóór 19.20 uur broodjes tot net vóór aanvang van de voorstellingen en tijdens pauzes

Hotel Ramada Plaza Antwerp (Desguinlei 94, achterzijde torengebouw ING) Restaurant HUGO’s at Ramada Plaza Antwerp open van 18.30 tot 22.30 uur gozo-bar open van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur deSingelaanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw toegangsticket

Reclamepanelen omringen de bouwwerf van deSingel. De plaatsing van deze panelen levert extra middelen op om de bouwkosten te financieren. De toelating voor het plaatsen van de advertentiepanelen geldt voor de periode van de bouwwerken. Wij hopen op uw begrip. Wegens ziekte werd Isabel Charisius (altvioliste van het Quartett), die eerder was aangekondigd, vervangen door Thomas Selditz. GENEREUS SONOOR Romantische strijksextetten en ‘in memoriam’ Thomas Kakuska

Twee strijksextetten, twee jeugdwerken. Johannes Brahms componeerde zijn Eerste Strijksextet op 27-jarige leeftijd gedurende een zomer die hij doorbracht in het plaatsje Hamm. De 25-jarige Arnold Schönberg pende zijn ‘Verklärte Nacht’ neer in nauwelijks drie weken tijd op het landgoed van de familie Zemlinsky in het Oosten- rijkse Payerbach. Twee werken als hoogtepunten in de eerste maturiteit van de respectie- velijke componisten. Twee partituren met echo’s van illustere voorgan- gers maar met overschot van persoonlijkheid en métier. Twee genereuze werken.

Het weinig beoefende strijksextet is ook puur sonoor generositeit. Zowel Brahms als Schönberg zochten deze volmaakt evenwichtige bezetting op voor volle, symfonische texturen. Een bezetting die meer vrijheid toelaat dan pakweg het strijkkwartet, al was het maar omwille van de grotere melodische profilering van de baspartijen. Door de beperkte literatuur voor strijksextet was het genre ook histo- risch minder beladen. Brahms en Schönberg voltooiden dan wel elk een strijkkwartet voordat ze hun respectievelijke strijksextetten schreven, pas later zouden ze een officieel curriculum met het genre doorlopen. (De genoemde strijkkwartetten zijn dan ook werken die niet in de catalogi van de componisten zijn opgenomen.) Brahms was zelfs veertig toen hij een Eerste Strijkkwartet aan de buiten- wereld presenteerde - het resultaat van een moeizaam compositieproces, van ‘trial and error’. Veel had daarbij te maken met de wil de gigant Beethoven recht in de ogen te kijken. ‘Minder is moeilijker’ is in kamermuziek een waarheid die door getuigenis- sen van verschillende componisten wordt ondersteund.

‘Frühlingssextett’ Johannes Brahms’ Strijksextet nr 1 in Bes, opus 18, dat omwille van zijn afwisselend energiek, gemoedelijk en zonnig karakter ‘Frühlingssextett’ werd gedoopt, was het tweede kamermuziekwerk van de maestro. Bij de voltooiing ervan (1860) had Brahms de brui gegeven aan een baantje dat hij door voorspraak van Clara Schumann had verkregen: pianoleraar van prinses Frederike en haar hofdames aan het hof Lippe-Detmold, bij Hanno- Violist Eduard Reményi (zittend) en Johannes Brahms in 1853 © Gesellschaft der Musikfreunde Wien ver. In de periode 1857-’59 toefde hij telkens in het najaar in deze aristo- Niet alleen het contact met Hoffmann maar ook de aanwezigheid van cratische kringen. Gezien het bescheiden honorarium in Detmold bleef hij een Hongaarse gemeenschap in Hamburg, die ijverig haar muziekcul- echter de rest van het jaar pianoles geven in zijn geboortestad Hamburg. tuur promootte, betekende voor Brahms het begin van een levenslange Aan het Lippe-hof kon Brahms de nodige praktijkervaring opdoen. Hij fascinatie voor Hongaarse volksmuziek, of eerder nog, voor wat daar in de gaf er pianorecitals, leidde een koor en mocht het hoforkest dirigeren in negentiende-eeuwse urbane perceptie voor doorging. concerten waarin koor betrokken was. Brahms mocht immers de be- jaarde dirigent Clemens August Kiel niet voor het hoofd stoten - de man Een bewogen, maanverlichte nacht die uiteindelijk de reden werd van Brahms’ ontslag. ‘s Morgens was de “Mijn compositie wijkt misschien lichtjes af van andere composities die componist steeds vrij, wat hem in de gelegenheid stelde zich te verdiepen gericht zijn op beschrijving; eerst en vooral omdat ze niet voor orkest in partituren uit de hofbibliotheek en kamermuziek te beoefenen. Naar bestemd is maar voor een kamermuzikale bezetting en ten tweede omdat eigen zeggen besefte Brahms door het musiceren in diverse genres - en ze geen handeling of drama beschrijft maar alleen de natuur schildert en bovenal als koordirigent - dat er nog technische lacunes waren en dat menselijke gevoelens uitdrukt… Anders gezegd: het is mogelijk haar als zijn composities ‘te onpraktisch geschreven’ waren. “Detmold was geen ‘pure muziek’ te beschouwen.” Zo blikt Arnold Schönberg in 1950, één jaar tijdverlies”, zo verduidelijkte hij in een brief aan zijn goede vriend en viool- voor zijn dood, terug op zijn jeugdwerk ‘Verklärte Nacht’, dat gebaseerd is virtuoos Joseph Joachim, “ook al was het artistieke klimaat er niet bepaald op het gelijknamige gedicht van de Duitse auteur Richard Dehmel (1863- stimulerend.” 1920). Het Eerste Strijksextet is niet denkbaar zonder de studie van ‘klassiekers’ Over programmamuziek bestaan veel misverstanden. Maar vaak hebben in Detmold en de ervaringen die Brahms er opdeed met kamermuziek. componisten zelf een dubbelzinnige verhouding tot de literaire of plasti- Eén van de belangrijkste invloeden op dat moment was Schubert - de sche inspiratiebron van hun werk. Schönberg verzette zich aanvankelijk Schubert van de lange, lyrische thema’s en van de vele harmonische tegen een publicatie van het gedicht ‘Verklärte Nacht’ in de partituur van kleurnuances. Zeker het eerste deel (Allegro ma non troppo) heeft veel zijn Strijksextet, opus 4. In 1950 schreef hij niettemin een luisteranalyse Schubert in zich. Maar in tegenstelling tot zijn Weense collega die de luis- van het werk voor een plaatopname bij het label Capitol waarin hij, wellicht teraar soms meeneemt in een lange lyrische vlucht - denken we bijvoor- inspelend op de Amerikaanse smaak, de muziek illustratieve kwaliteiten beeld aan het eerste deel uit Schuberts laatste Pianosonate, D960 - com- toedichtte. (De States waren Schönbergs nieuwe thuis sinds 1933.) De bineert Brahms lyriek steeds met een Beethoveniaanse ‘drive’, motivische muziek verschijnt plots als een soort melodrama, doorspekt met anekdo- concentratie en een strenge architectuur. tische details. Echo’s van de Weense Klassiek zijn alomtegenwoordig. Om er twee te Toch heeft de componist een punt wanneer hij stelt dat zijn ‘kamermuzi- noemen: de appogiaturen of voorslagen die de melodische thema’s op- kaal gedicht’ focust op gevoelens, stemmingen en natuurevocatie. Een smukken en het bijzonder Haydniaanse, gezapige thema van de finale. echte handeling is er in Richard Dehmels gedicht niet. Centraal staat een Het meest persoonlijk klinkt het tweede deel (Andante ma moderato) dat emotioneel gesprek, een confrontatie tussen twee geliefden. opgevat is als een thema met variaties. Het thema in kwestie, dat door de Een man en een vrouw wandelen door een kaal bos in een heldere, maan- eerste altviool met verve wordt voorgesteld, is gespierd en ‘alla zingarese’ verlichte nacht. De vrouw bekent dat ze zwanger is van een andere man. met gepunte ritmen en improvisatorisch aandoende loopjes. De onder- Haar geliefde toont begrip en vergeeft haar. Hij zal het kind als het zijne steunende akkoorden in de andere strijkers - met uitzondering van de aanvaarden. Verzoend wandelen de geliefden verder. violen - dragen verder bij tot het strakke en robuuste karakter van deze expositie. De titel van het gedicht verwijst naar een innerlijke ommekeer bij de twee Zonder twijfel is deze muziek de weerslag van een tournee in de Ham- geliefden. Door het begrip van de man wordt de liefde op een hoger burgse regio die Brahms in de lente van 1853 had gemaakt met de Hon- niveau getild. Man en vrouw voelen zich innerlijk verlicht, ‘verklärt’. Een gaarse violist Eduard Hoffmann (1828-1898). ‘Verklärung’ die voorvloeit uit empathie en liefdesgloed en die zich in de Hoffmann, die onder het pseudoniem ‘Reményi’ concerteerde, kwam sa- natuur weerspiegelt. Vergelijk het begin en het einde van het gedicht: men met veel andere Hongaren als politieke vluchteling naar Hamburg in ‘Zwei Menschen gehn durch kahlen, kalten Hain’ en: ‘Zwei Menschen gehn 1848. Ook al duurde het partnership Brahms-‘Rémenyi’ niet langer dan de durch hohe, helle Nacht.’ bewuste tournee - van de violist leerde de twintigjarige componist alles Dehmels poëzie uit de bundel ‘Weib und Welt’ (1896), is een typische uiting over de ‘alla zingarese’-speelwijze en het ‘rubato’ spel in ensemble. van de fin de siècle fascinatie voor de gespannen verhouding tussen huwelijksmoraal en seksualiteit. In zijn poëzie voert de marxistisch geïn- spireerde auteur Eros op als een kracht die burgerlijke conventies onder- graaft. ‘Weib und Welt’ was dan ook de bron van schandaal en talrijke ver- oordelingen wegens “het kwetsen van religieuze en ethische gevoelens”.

Schönbergs Strijksextet situeert zich op het kruispunt van specifieke tendensen in de (laat-)negentiende-eeuwse muziek: het eendelige sym- fonische gedicht met een (literair) programma als overkoepelend element (Franz Liszt, Richard Strauss) en het samenballen van meerdelige instru- mentale vormen (sonate, symfonie) in één continue muziekstroom. Van dat laatste is Liszts Pianosonate in b een goed voorbeeld maar precies ook Schönbergs Kamersymfonie, opus 9, die zeven jaar na ‘Verklärte Nacht’ ontstond. Ondanks de eendeligheid kan men in Schönbergs Sextet vijf secties onderscheiden die inzake sfeer en expressie beantwoorden aan de vijf strofen van Richard Dehmels gedicht. Secties die door wisselingen in tempo en tonaliteit sonoor van elkaar zijn onderscheiden maar die tegelijk nauw met elkaar verbonden zijn door een netwerk van motieven. Karakte- ristieken van een meerdelig werk vinden we nu als het ware sterk verdicht terug in een ééndelige vormgeving.

De secties 1, 3 en 5 evoceren het wandelende paar in het bos, met een rustig schrijdend, dalend motief dat bij de aanvang van het werk wordt ingezet door 1ste altviool en 1ste cello. Het motief is in mineur: de vrouw kampt met een slecht geweten. Haar situatie lijkt uitzichtloos. De secties 2 en 4, de langste van de partituur, variëren van uitermate hartstochtelijk tot bedaard. Ze beantwoorden respectievelijk aan de ‘biecht’ van de vrouw en de begripsvolle repliek van de man. Hier staat een jachtig, chromatisch motief centraal. Tal van andere motieven rijgen zich aaneen in een draaikolk van emoties. Over één motief, dat de aanduiding heeft ‘mit schmerzlichem Ausdruck’, vertelde Schönberg in de luister-analyse uit 1950: “Ze was getrouwd met een man van wie ze niet hield. Ze was ongelukkig en eenzaam in haar huwelijk.” Ook al lijkt de componist zich hier te bezondigen aan een anekdotisch ‘Hineininterpretieren’ zoveel jaar na de compositie van het werk, zijn woor- den illustreren tegelijk hoe dicht de muziek de tekst op de huid zit.

Het pathos waarvan ‘Verklärte Nacht’ doordrongen is, het vertalen van een scala aan affecten door een veelheid aan motieven en het geleidelijk verdichten van de klanktextuur door de (contrapuntische) combinatie van de voorgestelde motieven zijn ingegeven door Schönbergs verering voor Richard Wagners muziekdrama. Meer bepaald komt de rijk geschakeerde Zelfportret van Arnold Schönberg, 1911 liefdesmuziek van Siegmund en Sieglinde uit ‘Die Walküre’ (eerste bedrijf) voor de geest. Muziek waarin vele emoties onuitgesproken blijven maar die ‘gemimeerd’ worden door louter instrumentale gebaren. In de lijn van Richard Strauss’ symfonische gedichten beoefent Schönberg een mengvorm. Sonatevorm en rondo vloeien hier in elkaar over. De sona- tevorm met zijn expositie, doorwerking en reëxpositie van motieven; het rondo met zijn episodische structuur en zijn terugkerende motieven - hier meer bepaald de hoofdmotieven die respectievelijk ‘het uitzichtloze’ en de ‘innerlijke onrust’ evoceren. Schönbergs motieven ondergaan naar gelang de situatie ook tal van transformaties. In dat geval speelt de door de componist vaak aangehaal- de invloed van Brahms een rol. Bij Brahms bewonderde Schönberg de “techniek van de ontwikkelende variatie” (“Technik der entwickelenden Variation”): motieven groeien en ontwikkelen zich door middel van permanente variatie. De combinatie van een hechte, zij het complexe, vorm; een grote sonore fantasie (als cellist kende Schönberg de technische mogelijkheden van strijkers perfect) en een overweldigende dramatische ‘drive’ maken ‘Ver- klärte Nacht’ tot een veelkantig werk dat zowel als evocatie van affecten en stemmingen en als zogenaamd abstracte muziek kan worden ervaren. Schönbergs inschatting zoveel jaren na de creatie van het Strijksextet was raak.

“Wir bleiben stehen - hören zu - gehen weiter.” In memoriam Thomas Kakuska Op 4 juli 2005 overleed Thomas Kakuska, altviolist van het , na een slepende ziekte. Kakuska had al die jaren veel betekend voor het kwartetspel en de sound van het ensemble. Hij had het kwartet vervoegd omstreeks de tijd dat het het Vierde Strijkkwartet van Wolfgang Rihm (°1952) creëerde (1981). De productieve Duitse componist en ijverige kwartetschrijver - hij heeft intussen twaalf strijkkwartetten op zijn actief - was op dat moment nog geen dertig. Het nieuws van Kakuska’s overlij- den zovele jaren later trof hem diep: “Ik vernam het nieuws van Thomas Kakuska’s heengaan in Metz toen ik werkte met jonge uitvoerders en waartoe alles, dat zich uitstrekt in de tijd, behoort. We staan stil - luisteren compositiestudenten. We waren allen verbijsterd. Günther Pichler van het - gaan voort. Dat is het leven.” Alban Berg Quartett belde mij op en vroeg me of ik een soort requiem wou schrijven voor ‘Tommy’. Ik stemde meteen toe en kort daarna com- In het strijkkwartet is de altviool doorgaans ‘bemiddelaar’ tussen de twee poneerde ik een stuk voor strijkkwartet met de titel ‘Grave’. Het woord violen en de cello. Het instrument houdt zich meestal op de achtergrond ‘Grave’ heeft de bijklank van ‘graf’ maar natuurlijk betekent het muzikaal maar het voegt niettemin een specifiek timbre toe aan het geheel. een ‘gewichtig’ verloop. Wolfgang Rihm weerstond aan de verleiding om het instrument helemaal Misschien kan het stuk worden beluisterd als een opeenvolging van op het voorplan te plaatsen. Toch wist hij, door middel van een aantal onderbrekingen: tijdelijke pauzes in een stroom van herinneringen waarop ingehouden gebaren, de nagedachtenis van de uitmuntende musicus die de nagedachtenis berust. Bewegen en stilstaan vormen de natuurlijke Kakuska was, reliëf te geven. basis van een muzikaal verloop. Door die progressie loopt de stroom ‘Grave’ werd gecreëerd op 28 januari 2007 in het Konzerthaus te Wenen. Verklärte Nacht Stralende nacht

Zwei Menschen gehn durch kahlen, kalten Hain, Twee mensen wandelen door een kil, kaal bos. der Mond läuft mit, sie schaun hinein. De maan loopt mee, ze kijken haar aan. Der Mond läuft über hohe Eichen De maan volgt over hoge eiken kein Wölkchen trübt das Himmelslicht, geen wolkje verstoort het hemelslicht in das die schwarzen Zacken reichen. waarin de zware kruinen reiken. Die Stimme eines Weibes spricht: Een vrouwenstem spreekt:

Ich trag ein Kind, und nit von Dir Ik draag een kind dat niet van jou is; ich geh in Sünde neben Dir. in zonde loop ik aan jouw zijde. Ich habe mich schwer an mir vergangen. Ik heb tegenover mezelf een zware fout bedreven. Ich glaubte nicht mehr an ein Glück Hoop op geluk had ik verloren und hatte doch ein schwer Verlangen en toch had ik een vurig verlangen nach Lebensinhalt, nach Mutterglück naar levenszin, naar de vreugde van het moederschap und Pflicht; da hab ich mich erfrecht, en naar de plicht. Dan heb ik het aangedurfd da liess ich schaudernd mein Geschlecht om sidderend mijn geslacht te laten omvatten von einem fremden Mann umfangen, door een vreemde man. und hab mich noch dafür gesegnet. Ik zag er zelfs een zegen in. Nun hat das Leben sich gerächt: Nu wreekt het leven zich: nun bin ich Dir, o Dir begegnet. ik heb jou ontmoet.

Sie geht mit ungelenkem Schritt. Ze loopt wankelend verder. Sie schaut empor: der Mond läuft mit. Ze beschouwt de hemel; de maan loopt mee. Ihr dunkler Blick ertrinkt in Licht Haar duistere blik verliest zich in het licht. Die Stimme eines Mannes spricht: Een mannenstem spreekt:

Das Kind das Du empfangen hast, Laat het kind dat je verwacht, sei Deiner Seele keine Last, geen zorg zijn, geen last; o sieh, wie klar das Weltall schimmert! zie hoe de hemel schittert! Es ist ein Glanz um Alles her, Glans is alom en Du treibst mit mir auf kaltem Meer, hoewel je met mij vaart op een koude zee, doch eine eigne Wärme flimmert toch zindert er een bijzondere warmte von Dir in mich, von mir in Dich. die gaat van jou naar mij en van mij naar jou. Die wird das fremde Kind verklären Je zal het vreemde kind als mijn kind ter wereld brengen: Die wirst es mir, von mir gebären; je hebt het licht in mij ontstoken Du hast den Glanz in mich gebracht, en mezelf tot kind gemaakt. Du hast mich selbst zum Kind gemacht. Hij slaat zijn armen om haar zware heupen. Er fasst sie um die starken Hüften. Adem kust adem in de ijle lucht. Ihr Atem küsst sich in den Lüften. Twee mensen wandelen door een ruime, schitterende nacht. Zwei Menschen gehn durch hohe, helle Nacht.

Richard Dehmel (uit ‘Weib und Welt’) vertaling: Piet De Volder Arditti Quartet Valentin Erben Irvine Arditti, Ashot Sarkissjan viool Ralf Ehlers altviool De Oostenrijkse cellist Valentin Erben (°1945) studeerde cello bij Walter Lucas Fels cello Reichardt in München, bij Tobias Kühne in Wenen en bij André Navarra aan Het Arditti Quartet geniet al meer dan dertig jaar wereldwijd de reputatie het conservatorium van Parijs. Hij studeerde kamermuziek bij Jean Hubeau een van de beste uitvoerders van hedendaagse muziek te zijn. Sinds de en Jozef Calvet. Hij won de ‘Gran Prix de Conservatoire’ voor cello en oprichting in 1976 door violist Irvine Arditti werden meerdere honderden kamermuziek en in 1968 won hij de Internationaler Wettbewerb ARD voor werken voor het kwartet gecomponeerd die uit het hedendaagse kwar- cello in München. In 1970 richtte hij mee het bekende Alban Berg Quartett tetrepertoire niet meer weg te denken zijn en waarmee het Arditti Quartet op, waarmee hij talloze cd-opnamen maakte en wereldwijd concerten gaf. muziekgeschiedenis heeft geschreven. Het ensemble creëerde werken Valentin Erben werkte samen met oa. , , van Birtwistle, Cage, Carter, Dillon, Ferneyhough, Gubaidulina, Kagel, Ligeti, Andràs Schiff, en met leden van het Amadeus Quartett Nancarrow, Rihm, Stockhausen, Xenakis en vele anderen. De omvangrijke en het Arditti Quartet. Als solist was hij onder meer te horen in het Cel- discografie van het Arditti Quartet bevat meer dan honderdzestig cd’s. loconcerto van Dutilleux in de Philharmonie van Keulen en op concert- Tot de recentste opnamen behoren de integrale van de strijkkwartetten tournee door Japan. Sinds 1972 is Valentin Erben professor cello aan de van en werken van Adès, Cage, Fedele, Finsterer, Frith, Musikhochschule van Wenen en sinds 1993 is hij gastprofessor aan de Ingolfsson, Neuwirth en Paredes. Arditti won meerdere keren de Deut- Musikhochschule van Keulen. Regelmatig geeft hij masterclasses op het sche Schallplattenpreis en twee Gramophone Awards, voor de opname Schleswig Holstein Musikfestival en aan de Britten-Pears-School of Music met kwartetten van Carter (1999) en Birtwistle (2002). In 1999 werd aan het in Aldeburgh. Valentin Erben speelt op een cello van Matteo Gofriller uit kwartet de prestigieuze Ernst-von-Siemens-Musik-Preis toegekend voor 1722. hun jarenlange inzet voor hedendaagse muziek. In 2004 ontving het en- semble de ‘Coup de Coeur’ van de Académie Charles Cros. Naast de vele concerten geeft het kwartet ook nog masterclasses voor instrumentalis- ten en componisten. Zo waren de kwartetleden van 1982 tot 1996 docen- ten in residentie bij de zomercursussen voor nieuwe muziek in Darmstadt.

Thomas Selditz Thomas Selditz studeerde altviool aan de Hanns Eisler Hochschule für Mu- sik in Berlijn bij Alfred Lipka. Op eenentwintigjarige leeftijd werd hij solovio- list van het Konzerthausorchester Berlin. Vijf jaar later ontving hij van een uitnodiging om als soloviolist bij de Staatskapelle Berlin te komen spelen. Ook is Thomas Selditz regelmatig betrokken in producties met het Chamber Orchestra of Europe. Van 1999 tot 2005 was hij professor aan de Musikhochschule te Hannover en sinds 2005 is hij professor aan de Musikhochschule te Hamburg. Tegenwoordig richt Thomas Selditz zich meer op kamermuziek. Sinds de jaren negentig maakt hij deel uit van het Gaede Trio. Met deze formatie concerteerde hij in Europa, Japan en de VS. Thomas Selditz was te horen op verschillende internationale muziekfesti- vals waaronder: Mozartfest in Würzburg, het Schleswig-Holstein Festival, het European Musikfest Stuttgart, het Rheingau Festival, in Theatre du Châtelet te Parijs, het Styriarte Graz, het Mondsee Festival, en het Schwä- bischer Frühling. Hij nam voor verschillende labels op zoals Largo Records, Tacet, Sony, MDG, Audite and Phoenix en concerteerde in kamermuziekfor- matie met verschillende muzikanten van internationaal niveau waaronder: Ernst Kovacic, Patrick Demenga, Qurine Viersen, Wolfgang Schulz, Benjamin Schmid, Gewandhaus Quartett Leipzig, Trio Parnassus, Auryn Quartett. binnenkort in desingel kamermuziek XS Christian Tetzlaff viool Lars Vogt piano JS Bach Sonate voor viool en klavier nr 5 in f, BWV1018 J Brahms Sonate voor piano en viool nr 2 in A, opus 100 B Bartók Sonate voor viool en piano nr 1, Sz75

wo 22 apr 2009 / 20 uur / blauwe zaal inleiding Piet De Volder / 19.15 uur / vergaderzaal € 20, 15 basis / €15, 10 -25/65+/ €8 -19 jaar

De kunstcampus groeit + 12.000 m2 Een bouwproject van de Vlaamse Gemeenschap en de Artesis Hogeschool Antwerpen voor deSingel internationale kunstcampus en het Conservatorium van de Hogeschool Antwerpen.

Permanente toelichting vestiaire deSingel wo>zo/14>18 uur & aansluitend bij voorstellingen/concerten 2008-2009 architectuur theater dans muziek 2008-2009 BLAUWE ZAAL deSingel Desguinlei 25 / B-2018 Antwerpen ma vr 10 19 uur / za 16 19 uur www.desingel.be [email protected] T +32 (0)3 248 28 28 F +32 (0)3 248 28 00

deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van

hoofdsponsor mediasponsors