POPRAWIONY Program Opieki Nad Zabytkami Gminy Krapkowice Na Lata 2016-2019
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY KRAPKOWICE na lata 2016-2019 Krapkowice 2016 Spis tre ści: 1. Wst ęp 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce 3.1. Akty prawne 3.2. Organy ochrony zabytków 3.3. Zadania i kompetencje organów gminy w zakresie opieki nad zabytkami 4. Uwarunkowania zewn ętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 4.1. Strategiczne cele polityki pa ństwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu 5. Uwarunkowania wewn ętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy). 5.2. Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy. 5.2.1. Charakterystyka ogólna gminy Krapkowice 5.2.2. Zarys historii obszaru gminy w kontek ście zasobów zabytkowych 5.2.3. Krajobraz kulturowy - zabytki nieruchome 5.2.4 Zabytki ruchome 5.2.5 Zabytki archeologiczne 5.3. Zabytki obj ęte prawnymi formami ochrony i ich stan zachowania 5.4. Zabytki w gminnej ewidencji zabytków 5.5. Zabytki o najwy ższym znaczeniu dla gminy 6 Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagro żeń 7. Zało żenia programowe 7.1. Priorytety programu opieki nad zabytkami, kierunki działa ń, zadania 8. Instrumentarium realizacji programu nad zabytkami 9. Zasady oceny realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami 10. Źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami 11. Realizacja i finansowanie przez gmin ę zada ń z zakresu ochrony zabytków 12. Cz ęść graficzna programu opieki nad zabytkami 13. Aneksy 13.1. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków 13.2. Wykaz zabytków nieruchomych obj ętych gminn ą ewidencj ą zabytków 13.3. Wykaz zabytków nieruchomych wprowadzonych do gminnej ewidencji 13.4. Wykaz zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków 13.5. Wykaz zabytków ruchomych obj ętych ewidencj ą zabytków 13.6. Wykaz stanowisk archeologicznych 1. WST ĘP Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Krapkowice na lata 2016 – 2020 (GPONZ) jest dokumentem utworzonym na postawie przepisu art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. 2014 r. poz. 1446 z pó źn. zm.) zwanej dalej u.o.z.). Jednocze śnie jest wypełnieniem art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z 8 marca 1990 o samorz ądzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 z pó źn. zm.). Zgodnie z t ą delegacj ą organy samorz ądowe ró żnego szczebla maj ą obowi ązek kierowania ochron ą dziedzictwa kulturowego na podległych im terenach. Niniejszy dokument słu ży okre śleniu działa ń gminy Krapkowice w zakresie inicjowania, wspierania i koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Działania te winny odbywać si ę w harmonii z działaniami gospodarczymi i społecznymi oraz zapewniać ochron ę dziedzictwa kulturowego środkami prawnymi, takimi jak odpowiednie zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz finansowymi poprzez przeznaczenie cz ęś ci budżetu gminy na ochron ę zabytków. Procesy rozwojowe zachodzi ć bowiem powinny przy zapewnieniu warunków trwania i zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokole ń oraz przy wykorzystaniu zabytków na potrzeby społeczne, gospodarcze i edukacyjne. Lokalne dziedzictwo kulturowe posiada potencjał wpływaj ący na atrakcyjno ść ekonomiczn ą regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o zabytki i tradycj ę etnograficzn ą. Poprzez wyznaczone działania mo że przyczyni ć si ę do wzmocnienia świadomo ści wspólnoty kulturowej i lokalnej to żsamo ści. Przedmiotem programu opieki nad zabytkami jest dziedzictwo kulturowe znajduj ące si ę w granicach administracyjnych gminy Krapkowice. Są to pojedyncze obiekty i zespoły budowli, dzieła sztuki, elementy zagospodarowania przestrzeni, krajobraz miejski i wiejski, obszary kształtuj ące świadomo ść i to żsamo ść regionaln ą mieszka ńców, zdefiniowane poprzez wpis do rejestru zabytków i w formie gminnej ewidencji zabytków. Program wskazuje działania słu żą ce poprawie stanu zabytków ich adaptacji i rewaloryzacji oraz zwi ększenia do nich dost ępno ści mieszka ńców i turystów. Podmiotem programu jest społeczno ść lokalna, jest on adresowany do mieszka ńców gminy, w tym do wła ścicieli zabytków, władz samorz ądu terytorialnego, miejscowych organizacji i osób zainteresowanych dziedzictwem kulturowym, mog ących w praktyce zastosowa ć si ę do nakre ślonych postulatów i mo żliwo ści działa ń. Gminny program opieki nad zabytkami opracowywany jest na cztery kolejne lata, tym samym zadania w nim wskazane nie wyczerpuj ą wszystkich zagadnie ń zwi ązanych z problematyk ą ochrony zabytków w gminie Krapkowice. Cz ęść tych rozwi ąza ń b ędzie wymagała kontynuacji w kolejnej perspektywie. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Krapkowice na lata 2016-2020 jest dokumentem uzupełniaj ącym w stosunku do innych aktów planowania w gminie, takich jak miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego czy studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI Podstaw ą prawn ą sporz ądzenia gminnego programu opieki nad zabytkami jest art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. (Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zm.), mówi ący, że: 1. Wójt, burmistrz lub prezydenta miasta sporz ądza na okres 4 lat program opieki nad zabytkami (art. 87 ust. 1 cyt. wy żej ustawy). 2. Gminny program opieki nad zabytkami podlega uchwaleniu przez rad ę (miasta, gminy, powiatu) po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków (ust. 3 cyt. wy żej ustawy). 3. Program ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urz ędowym (ust. 4 cyt. wy żej ustawy). 4. Z realizacji programu wójt, burmistrz lub prezydent sporz ądza, co dwa lata, sprawozdanie, które przedstawia Radzie (ust. 5 cyt. wy żej ustawy). W przypadku programów na poziomie gminnym podstaw ą ich sporz ądzenia jest Gminna Ewidencja Zabytków zało żona w oparciu o art. 21 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162 poz. 1568 z dnia 17 wrze śnia 2003 r. z pó źn. zm., ostatnia nowelizacja 18 marca 2010 r. – Dz. U. z 2010 r. nr 75 poz. 474). Ustalenia gminnego programu opieki nad zabytkami uwzgl ędnione zostaj ą w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (art. 19 ust. 2 ww. ustawy). Celem GPONZ w świetle art. 87 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami jest: 1. Wł ączenie problemów ochrony zabytków do systemu zada ń strategicznych, wynikaj ących z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. 2. Uwzgl ędnianie uwarunkowa ń ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, ł ącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej. 3. Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. 4. Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego. 5. Podejmowanie zada ń zwi ększaj ących atrakcyjno ść zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami. 6. Okre ślenie warunków współpracy z wła ścicielami zabytków, eliminuj ących sytuacje konfliktowe zwi ązane z wykorzystaniem tych zabytków. 7. Podejmowanie przedsi ęwzi ęć umo żliwiaj ących tworzenie miejsc pracy zwi ązanych z opiek ą nad zabytkami. 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE 3.1. Akty prawne Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 z pó źn. zm.) Ochrona dziedzictwa kulturowego została zadeklarowana, jako konstytucyjny obowi ązek pa ństwa i ka żdego obywatela (art. 5, art. 6 ust. 1 i art. 86 Konstytucji RP) art. 5: „Rzeczpospolita Polska (…) strze że dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa żonego rozwoju”; art. 6 ust. 1: „Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dost ępu do dóbr kultury, b ędącej źródłem to żsamo ści narodu polskiego, jego trwania i rozwoju oraz (…) udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granic ą w zachowaniu ich zwi ązków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.”; art. 86: „Ka żdy jest obowi ązany do dbało ści o stan środowiska i ponosi odpowiedzialno ść za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialno ści okre śla ustawa”. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (u. o. z.) (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 z pó źn. zm.) Głównym aktem prawnym reguluj ącym zasady ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce jest ww. ustawa. Reguluje ona kwestie zwi ązane z: • formami i sposobami ochrony zabytków, • zagospodarowaniem zabytków, • prowadzeniem bada ń, prac i robót oraz podejmowaniem innych działa ń przy zabytkach, • nadzorem konserwatorskim, • wywozem zabytków za granic ę, • restytucj ą zabytków wywiezionych niezgodnie z prawem z terytorium pa ństwa członkowskiego Unii Europejskiej • zasadami finansowania opieki nad zabytkami, • krajowym programem ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz ochron ą zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych, • organizacj ą organów ochrony zabytków, • przepisami karnymi. Ustawa w art. 3 definiuje