Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 7 stycznia 2010 r. Nr 3 TREŚĆ: Poz: UCHWAŁY RAD GMIN 65 — nr XXIX/199/2009 z dnia 28 października 2009 r. Rady Gminy Stare Pole w spra- wie Programu opieki nad zabytkami Gminy Stare Pole na lata 2009 - 2013. ..... 125 65 UCHWAŁA Nr XXIX/199/2009 Rady Gminy Stare Pole z dnia 28 października 2009 r. w sprawie Programu opieki nad zabytkami Gminy Stare Pole na lata 2009 - 2013. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dni 8 marca Załącznik nr 1 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, do Uchwały nr XXIX/199/2009 poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62 poz. 558, Nr 113, Rady Gminy Stare Pole poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. z dnia 28 października 2009 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr Program Opieki Nad Zabytkami 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128 Gminy Stare Pole na lata 2009 – 2013. i Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. Spis treści: 974 i Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, 1. Wstęp poz. 1458 oraz z 2009 r. Nr 52, poz. 420), art. 87 ust. 3 i 4 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece opieki nad zabytkami nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 96, 3. Uwarunkowania prawne poz. 959 i Nr 238, poz. 2390, z 2006 r. Nr 50, poz. 362 i Nr 3.1. Konstytucyjny obowiązek ochrony zabytków 126, poz. 875, z 2007 r. Nr 192, poz. 1394 oraz z 2009 r. Nr 3.2. Podstawowe zapisy ustawy o ochronie zabytków i opiece 31, poz. 206 i Nr 97, poz. 804) po uzyskaniu opinii Pomor- nad zabytkami skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków uchwala 3.3. Powinności administracji samorządowej zdefiniowane się, co następuje: przez ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytka- § 1 mi 3.4. Inne uregulowania prawne, adresowane do administracji Przyjmuje się Program opieki nad zabytkami Gminy samorządowej, dotyczący ochrony zabytków i opieki nad Stare Pole na lata 2009-2013 stanowiący załącznik do zabytkami uchwały. 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturo- § 2 wego 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. zabytków i opieki nad zabytkami § 3 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podle- dokumentami wykonanymi na poziomie województwa ga ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa i powiatu Pomorskiego. 4.2.1. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego Przewodniczący Rady 4.2.2. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Jan Pawlina Pomorskiego 4.2.3. Program Opieki Nad Zabytkami Województwa Pomor- skiego 4.3.4. Strategia Rozwoju Powiatu Malborskiego 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kultu- rowego Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 3 — 126 — Poz. 65 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z 10. Źródła finansowania gminnego programu opieki nad dokumentami wykonanymi na poziomie gminy zabytkami 5.2. Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dzie- 11. Realizacja i finansowanie przez gminę zadań z zakre- dzictwa i krajobrazu kulturowego gminy su ochrony zabytków 5.2.1. Zarys historii obszaru gminy 12. Aneksy 5.2.2. Krajobraz kulturowy Wykaz stanowisk archeologicznych na terenie gminy 5.2.3. Zabytki nieruchome Wykaz zabytków ruchomych wpisanych do rejestru 5.2.4. Zabytki ruchome zabytków 5.2.5. Zabytki archeologiczne Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru 5.2.6. Zabytki w zbiorach muzealnych i innych zabytków 5.2.7. Dziedzictwo niematerialne Wykaz obiektów ujętych w Gminnej Ewidencji Zabyt- 5.3. Zabytki ujęte prawnymi formami ochrony ków 5.4. Zabytki w gminnej ewidencji zabytków Obiekty architektury i budownictwa 5.5. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla gminy Kompozycje zieleni wysokiej 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza Poszerzony rys historyczny terenów należących do gminy szans i zagrożeń Stare Pole 7. Założenia programowe 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu 1. WSTĘP. opieki nad zabytkami Gmina Stare Pole położona jest we wschodniej części 9. Zasady oceny gminnego programu opieki nad zabyt- województwa pomorskiego, w powiecie malborskim. Od kami wschodu graniczy z gminami należącymi do powiatu elbląskiego w województwie warmińsko – mazurskim. Ilustracja nr 1. Położenie gminy Stare Pole na tle regionu. Powierzchnia gminy wynosi 7947 ha, zamieszkuje Miejscowości sołeckie to: Janówka, Kaczynos, Kikojty, ją 4701 mieszkańców (stan na 31 grudnia 2008 r.). Na Klecie, Kławki, Kraszewo, Królewo, Krzyżanowo, Stare terenie gminy występuje 12 sołectw obejmujących 16 Pole, Szlagnowo, Ząbrowo, Złotowo; miejscowościami miejscowości. Wszystkie z nich są historycznymi jednost- niesołeckimi są: Szaleniec, Parwark i Krasnołęka. Ponad- kami osadniczymi powstałymi w okresie średniowiecza, to częścią Kaczynosu jest dawny chełmiński majątek w większości z jeszcze odleglejszą estyjską genezą. ziemski dziś zwany Kaczynos – Kolonia. Ilustracja nr 2. Teren gminy Stare Pole. Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Nr 3 — 127 — Poz. 65 Z geograficznego punktu widzenia położenie gminy makroregion – Pobrzeże Gdańskie, mezoregion – Stare Pole można scharakteryzować następująco: Żuławy Wiślane, dzielnica przyrodniczo – leśna – Żuław Wiślanych, dorzecze zasadnicze – rzeki Elbląg, dorzecze bezpośrednie – Starego Nogatu, zlewnia – jeziora Druzno 1. Ilustracja nr 3. Jednostki fizjograficzne w obrębie regionu wg J. Kondrackiego. Z punktu widzenia geografii historycznej tereny utożsamiała się z regionalną tradycją, nie znała jej i nie należące do gminy położone są w regionie Żuław Mal- kultywowała. W tej sytuacji dynamika zmian znacznie borskich, w ramach historycznej jednostki nazywanej się nasiliła, wiele obiektów było niejako „programowo” od XV wieku Małymi Żuławami Malborskimi, wcze- niszczonych lub zaniedbywanych, innych nie otaczano śniej Żuławami Fiszewskimi. Podstawowy komponent opieką, nie remontowano, nie mówiąc już o realizacji regionalnego (i lokalnego) dziedzictwa kulturowego kosztochłonnych programów rewitalizacyjnych. W efek- – krajobraz kulturowy – cechuje się wieloma wybitnymi cie, co pokazano w dalszych analizach, stan zachowania walorami, unikalnością w skali ogólnopolskiej i dużym krajobrazu kulturowego na omawianym obszarze można nasyceniem elementów stanowiących wytwory ludzkiej dziś określić mianem alarmującego i dramatycznego. aktywności gospodarczej i społecznej, w tym w sferze Z liczby 375 zabytków nieruchomych (obiekty budow- działalności symbolicznej. Wytwory te w swoich dostrze- nictwa i architektury) zaewidencjonowanych na terenie galnych przejawach, formie oraz treści, mają charakter gminy Stare Pole aż 51,4% powstało po roku 1900, a zabytkowy, co przesądza o historyczności krajobrazu, o tylko 4% (17 obiektów !) legitymuje się naprawdę starą jego zabytkowości. metryką, z jaką popularnie zwykliśmy identyfikować Owa zabytkowość okazuje się, i nie jest to przypadłość zabytki (powstały do roku 1875). Na podstawie opisów odnosząca się tylko do czasów najnowszych, pewną B. Schmida możemy ustalić, że na w XIX wieku na oma- cechą ambiwalentną: jest zarówno walorem, jak i proble- wianym obszarze zlokalizowanych było kilkadziesiąt mem. Z jednej strony nasz krajobraz wykazuje niezwy- domów podcieniowych, na początku XX wieku zostało kłą trwałość, stanowiąc nośnik i przekaz myśli, postaw ich kilkanaście, do dziś zachowały się tylko cztery, przy i dokonań bardzo odległych w czasie, kumulowanych czym jeden z nich – w Kławkach – może niedługo zniknąć i utrwalanych. Trwałość związana jest z elementami na z pejzażu (podzielając los podobnej budowli z Szaleńca ogół słabo dostrzegalnymi lub traktowanymi jako natu- zniszczonej w końcu XX wieku). ralne. Z drugiej strony krajobraz ten podlega niezwykle Jest nie tylko ustawowym, ale wręcz moralnym dynamicznym zmianom, dotyczą one niestety elementów obowiązkiem przeciwdziałanie tym niekorzystnym ten- najbardziej widocznych i charakterystycznych – zabudo- dencjom. Odpowiednie działania powinny podejmować wy: obiektów budownictwa i architektury, powszechnie przede wszystkim władze gminy, stopniowo tworząc sze- najczęściej identyfikowanych stricte z zabytkami. Już na roką platformę obejmującą partnerów wywodzących się początku XX wieku pruski konserwator zabytków – B. z sektora społecznego i prywatnego, angażowanych do Schmid – publikując katalog zabytków powiatu malbor- wspierania wysiłków samorządu terytorialnego w dzie- skiego zwrócił uwagę na intensywność przemian doko- dzinie ochrony dziedzictwa kulturowego. W pierwszym nujących się w tej sferze. Pisał, że niewiele obiektów rzędzie należy zadbać o zachowanie zastanego dorobku zabytkowych z tego terenu liczy więcej niż 200 lat, a z minionych pokoleń, następnie – w miarę pozyskiwania pejzażu ciągle znikają niezwykle wartościowe budowle: środków finansowych, w tym przede wszystkim pocho- przede wszystkim wznoszone w konstrukcji ryglowej dzących z programów pomocowych UE – o jego rewita- i zrębowej (domy podcieniowe, stajnie, spichlerze, lizację i adaptację do nowych potrzeb indywidualnych stodoły). Te niekorzystne zmiany zachodziły w zupełnie i społecznych. Instrumentem w tak określonym działaniu innych uwarunkowaniach kulturowych i społecznych, jest Program Opieki Nad Zabytkami Gminy Stare Pole w łonie środowiska odczuwającego głęboki związek z na lata 2009 – 2013. Określiwszy lokalne zasoby, czyli zamieszkiwanym terenem i jego krajobrazem.