Amsterdam in De 16E Eeuw Het Sint-Luciënklooster Kerken Grote Schade Op
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
66 67 ¡ Op de plek waar nu het privékapel. Tijdens de stads- Wandelroute Het Mirakel Amsterdam Museum staat, branden van 1421 en 1452 werd kort voor 15 mei 1414 liepen de opeenvolgende Amsterdam in de 16e eeuw het Sint-Luciënklooster kerken grote schade op. gesticht. De zusters hielden De huidige kerk stamt voor zich vooral bezig met zieken-, het grootste deel uit 1490 en armen- en wezenzorg. Het werd in 1607, na de Alteratie klooster was financieel van 1578, toegewezen aan afhankelijk van enkele rijke Engelssprekende protes- Amsterdamse families, van tanten. Het houten huis, wie verschillende dochters in tegenover de Engelse Kerk, is het klooster waren getreden. een van de oudste huizen van Met weven en spinnen ver- Amsterdam en dateert uit de gaarden zij extra inkomsten. periode tussen 1417-1452. In 1580 werd het klooster Op het detail van de opgeheven en de gebouwen £ Op Singel 421 werden vogelvluchtkaart van en landerijen van het klooster rond 1512 de gebouwen van Cornelis Anthonizs uit 1544 bij het al bestaande Burger- de Handboogdoelen (ook wel is goed te zien dat achter weeshuis gevoegd. Tot 1962 Sebastiaansdoelen genoemd) het gebouw de schietbanen werden hier kinderen in gebruik genomen. van de Handboogdoelen opgevangen, waarna het De naam verwijst naar het en de ernaast gelegen werd verbouwd tot wapen dat schutters in het Voetboogdoelen lagen. Amsterdams Historisch begin van de 16e eeuw ge- Museum in 1975. bruikten. De schutters hadden tot taak om de orde toegediend, maar hij was Ω Het Begijnhof werd in 1346 en rust in de eigen stadswijk zo ziek dat hij de hostie weer gesticht. Begijnen waren te bewaken en de stad te uitbraakte. Toen het braaksel vrome vrouwen die leefden verdedigen tijdens aanval- in het vuur was gegooid, volgens christelijke leefregels, len. gebeurde het: de hostie maar geen kloostergelofte wilde niet branden. De hadden afgelegd. ¢ In maart 1345 zou zich een volgende dag bracht een Zij behielden hun bezittin- wonder in de Kalverstraat priester de hostie naar de gen en konden het hof hebben voltrokken, dat Sint-Nicolaaskerk (nu Oude verlaten wanneer zij nog steeds het Mirakel van Kerk). Op onverklaarbare besloten om te trouwen. Amsterdam wordt genoemd. wijze keerde ze terug naar Het 16e-eeuwse Amsterdam zag er totaal anders uit dan nu of zoals de stad er in de Op het terrein stond van Een stervende man kreeg het huis in de Kalverstraat, 17e eeuw uitzag. Het was een kleine stad, met ca. 30.000 inwoners. In minder dan het begin af aan een kleine de laatste sacramenten tot driemaal toe. 15 minuten liep je van de Regulierspoort (nu de Munttoren), aan de zuidrand van de stad, via de kade van de Amstel naar de zeehaven in het noorden. Op de plaats van het En het was een katholieke stad. Het geloof speelde een zeer belangrijke rol in het Met de Alteratie van Amsterdam in 1578 schaarde de stad woonhuis werd een grote dagelijks leven. Dankzij het Mirakel van Amsterdam (zie 4) trok de stad jaarlijks zich niet alleen achter Willem van Oranje maar maakte bedevaartkapel gebouwd, duizenden pelgrims. Het stadsbeeld werd bepaald door nonnen en monniken die zij ook een einde aan de katholieke overheersing. De paro- de Heilige Stede genoemd, in een van de 21 kloosters woonden. Verder telde Amsterdam stad 2 grote parochie- chiekerken werden overgedragen voor de protestante die in 1908 is gesloopt. Voor kerken en 6 kapellen. Het kerkelijk grondbezit besloeg een derde van de stad. dienst en de meeste kloosters kwamen in handen van het opkomende steden was een stadsbestuur en kregen nieuwe bestemmingen. Pas vanaf door Rome erkend wonder 1830 kregen katholieken weer religieuze vrijheid. van groot belang. Het Mirakel 2 T H PR D C E R A I U NS H IJT schepenen (de rechterlijke ER EN K AD DR Amsterdam E INSENGR IKK macht). Zij waren verant- PR ADE Centraal T woordelijk voor het bestuur H C NGEL A SI van de stad en de hand- T ENGR A A S ER R TATION H T SPL S EIN E LD having van recht en orde. G VE N EL H A EK ER L H ENS De ’gewone’ Amsterdammer T RA AT T speelde echter geen enkele H START C A K SGR IJ rol in het bestuur: de stad D N E G KEIZER W ak 3 EU E werd geleid door gegoede I 10 D L N A amr A W D K G E R S families die onder elkaar U R B E R D O L O E V T G de politieke functies S A JD A I R 4 Z T E S L S L Kalverstraat, 'Gedachtenis ter A van Amsterdam zorgde door verdeelden. W E A O A U W IE M G W R N R AK A E W U de grote aantallen pelgrims Heilige Stede' MR B A R D 8 O MM O O V R ¶ K voor veel extra inkomsten Nieuwe Kerk klinkt K S D IJ DIJ Z E L A L 9 D E K en werkgelegenheid. Sinds wonderprentjes, onder misschien vreemd voor een WEN F U W J G O G I R EU D N I E I U T E S N B D 7 E A R A Z 1881 wordt er weer jaarlijks andere van Van Oostsanen. kerk die in 1409 werd A E T K R E T H S R S C AADH I R U A ISSTR E A U AT S op de derde zaterdag van ingewijd, maar de naam D P 6 D L S AL J R I E E W Z C G E G H R D T § B maart een stille omgang Sta met uw rug naar het diende in de volksmond om BU U O DAM E O 11 O OR M AAT O SS TR V L ISS T 5 O gehouden om het mirakel Monument op de Dam maar onderscheid te maken tussen E A O AL D DS P A AM 2 6 T R S ZIJ T TR 12 S AA DE te vieren. vergeet even het huidige deze kerk en de Oude Kerk R T S E OU H I N V L N ES L T A N A A T K Koninklijk Paleis en kijk naar aan ’de oude zijde’ van het OKI W N O R G L T O R L O A U S N ∞ B S W D Op de Kalverstraat 62 de afbeelding. Op ongeveer Damrak. De officiële naam S I G R E M E S R I O B U N O R B 5 I E B EE R V M bevond zich het atelier dezelfde plek stond in de was Onze LieveVrouwekerk of O O S O L R T O L K K R V A START A S HANS W A van Jacob Cornelisz. van 16e eeuw een veel kleiner Maria- en Catharinakerk. D IJ G T Z R DESC E U OU B W 4 R Oostsanen (1470-1533). stadhuis. Hier zetelden de Tot twee keer toe werden U K E E 1 T I H R N C US A LA J ND Hij is de vroegste kunstenaar burgemeesters met hun er plannen gemaakt voor 13 S T D A J I N R A Z L AA R E M ES A GR T 7 D AC uit Amsterdam die bij naam ambtenaren en de schout een fraaie toren op de kerk. S OKI N W H 2 U T R R G J A E O R OD V 14 U E L B N A S BR bekend is. In zijn werkplaats (een soort politie) met zijn In 1565 werden zelfs de K R EE IE T ST O N A RA U E A A B C R T D V werden opdrachten uitge- T O S 1 PUI E L S T K RS L U L E A W A V A R R W TE voerd voor katholieke De Dam met het oude stadhuis, J.A. Beerstraten. 1630-1650 F W G R M E L G V R OO A R U P R U B LE R K B N IN O T E instellingen, maar ook N K E N S I A IN 3 N O G R W E G Z L N voor welvarende burgers EG EI W L GE P ILI O E O H L uit de stad, zoals koopman R E 0 100 200m A AM T mstel S A TEL W AMSTEL en bankier Pompeius Occo, die schuin tegenover Van Oostsanen woonde. De Kalverstraat was een Afstand Startpunt Bereikbaarheid uitstekende plek voor het 3,5 km - 1.5 uur Grote binnenplaats 15 minuten lopen vanaf atelier, want vanwege de Amsterdam Museum, Amsterdam Centraal verering van het Sacrament Kalverstraat 92, Amsterdam Station (startpunt vanaf 10) van het Mirakel liepen er Tramlijnen 1, 2, 5 (halte Spui), jaarlijks duizenden pelgrims Parkeren 9, 14,16, 24 (halte Rokin) door de straat. Waarschijnlijk Parkeermogelijkheden zijn kochten ze in de Heilige Stede beperkt souvenirs in de vorm van 3 fundamenten gelegd en van Amsterdam. De van een eeuw later maakte de oorsprong katholieke Wilt u klooster- of kerk- beroemde architect Jacob Sint-Nicolaaskerk was in muziek uit de 16e eeuw van Campen een ontwerp, het begin een stuk kleiner, horen, ga dan naar Horeca maar tot de bouw is het maar in de 15e eeuw werd vanoostsanen.nl/muziek Café Hoppe nooit gekomen.