M E R K U R I U S Z 3/2021 (rocz. XVI) Notka wst ępna W tym roku, od ko ńca marca do połowy maja, w zale żno ści jak ą form ę wybierzemy, przebiegnie spis ludno ści w Republice Czeskiej (spis przebiegnie tak że w Polsce). Kongres Polaków, tak że PZKO, przygotował cały szereg ulotek, banerów, którymi stara si ę przekona ć Polaków mieszkaj ących w Republice Czeskiej, że warto wpisa ć swoj ą narodowo ść . Merkuriusz chce ten wysiłek poprze ć, zwłaszcz a że ni żej podpisany jest pełnom ocnikiem w strukturach Kongresu Polaków zast ępuj ącym Polaków mieszkaj ących w Pradze i okolicy. Nie b ędę poszerzał i powtarzał tego, co ni żej przeczytacie, ale jak najbardziej popieram wszystkie powody, dla których warto wpisa ć swoj ą, polsk ą, narodowo ść . Bo tak ą wynie śli śmy z domów rodzinnych. Są te ż pierwsze do świadczenia zwi ązane z dotychczas trwaj ącą pandemi ą. Chciałbym wierzy ć, że będzie to zach ęceniem dla dalszych, by si ę podzielili ze swoimi prze życiami czy zdaniem na temat całej sytuacji. Władysław Adamiec ♣♦♥ ♠ 1 „SPIS LUDNO ŚCI, DOMÓW I MIESZKA Ń 2021 W REPUBLICE CZESKIEJ 27 marca 2021 r. w Czechach rozpocznie si ę spis powszechny. Najpierw b ędzie mo żna zalogowa ć si ę elektronicznie na stronie www.scitani.cz lub za po średnictwem aplikacji mobilnej. Osoby, które nie wezm ą udziału w spisie drog ą elektroniczn ą, b ędą miały mo żliwo ść zrobi ć to w formie papierowej w drugiej połowie kwietnia. Wa żnymi danymi ze spisu powszechnego, które nie s ą dost ępne we wspólnych bazach danych, s ą dane dotycz ące narodowo ści . Podanie ich nie jest obowi ązkowe, ale informujemy, dlaczego warto je poda ć. Ponadto mo żna wymieni ć dwie narodowo ści (przewa żnie wyst ępuje to u dzieci z mał żeństw mieszanych). W odró żnieniu od obywatelstwa ka żdy ma prawo sam decydowa ć o swojej narodowo ści. Z reguły jest to zwi ązane z pochodzeniem etnicznym, j ęzykiem i tradycjami kulturalnymi. Chocia ż wypełnienie narodowo ści w spisie jest dobrowolne, to nale ży sobie zda ć spraw ę z tego, że w wyniku spisu dane o narodowo ści graj ą wa żną rol ę w życiu mniejszo ści narodowych. Im wi ęcej ludzi poda w spisie swoj ą nale żno ść do danej mniejszo ści narodowej, tym wi ększy wpływ ma ona na funkcjonowanie gminy, województwa i pa ństwa. Mo że na przykład skorzysta ć z prawa do zapewnienia nauki lub komunikowania si ę z urz ędami w swoim j ęzyku i na podawanie nazw gmin, ich cz ęś ci, ulic i oznacze ń budynków publicznych w j ęzyku mniejszo ści . To, ile ludzi zgłosi swoj ą nale żno ść do danej mniejszo ści narodowej mo że mie ć równie ż wpływ na zakres jej wsparcia z bud żetów publicznych . Na www.scitani.cz znajd ą Pa ństwo szczegóły dotycz ące spisu powszechnego wł ącznie z odpowiedziami na najwa żniejsze pytania. Poni żej tłumaczenie na język polski odpowiedzi na 2 wa żne dla Polaków mieszkaj ących w Czechach pytania: 1. Kogo dotyczy spis powszechny w RCz? „Spis jest obowi ązkowy na mocy ustawy nr 332/2020 Dz.U. o spisie ludno ści, domów i mieszka ń w 2021 r. Obowi ązek maj ą wszystkie osoby zamieszkałe na stałe lub czasowo dłu żej ni ż 90 dni orazosoby, którym udzielono azylu (lub ochrony uzupełniaj ącej lub tymczasowej ochrony). Dotyczy to równie ż innych osób, które przebywaj ą na terytorium Republiki Czeskiej w decyduj ącym momencie (o północy od pi ątku 26 marca do soboty 27 marca 2021 r.). Obowi ązek liczenia nie dotyczy tylko cudzoziemców przebywaj ących w Czechach krócej ni ż 90 dni (np. tury ści) oraz cudzoziemców korzystaj ących z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. 2. Czy cudzoziemcy maj ą obowi ązek wzi ąć udział w spisie? Wszyscy cudzoziemcy, którzy przebywaj ą w Czechach na stałe lub czasowo dłu żej ni ż 90 dni (niezale żnie od tego, czy aktualnie przebywaj ą w Czechach, czy nie) s ą zobowi ązani do udziału w spisie. Formularz musisz wypełni ć, nawet je śli otrzymałe ś azyl lub przebywałe ś na naszym terytorium o północy od 26 do 27 marca 2021 r. Spis nie dotyczy tylko dyplomatów i cudzoziemców, którzy przebywaj ą tu krócej ni ż 90 dni (np. tury ści). Innymi słowy: 1. W spisie musi wzi ąć udział ka żdy, kto ma zarejestrowany pobyt w Republice Czeskiej dłu żej ni ż 90 dni, lub azyl (lub miał go o północy od 26 do 27 marca 2021 r.). Nie ma znaczenia, gdzie taka osoba 2 mieszka na świecie i jakie jest jej obywatelstwo. Nie ma znaczenia, gdzie jest zameldowana na pobyt za granic ą. 2. A wi ęc w spisie musi wzi ąć udział ka żdy, kto przebywa na naszym terytorium w decyduj ącym momencie (o północy od 26 do 27 marca 2021 r.), Chyba że dyplomata lub cudzoziemiec przebywa tu tylko przez krótki czas (w ci ągu 90 dni). Nie ma znaczenia, czy ma tu zarejestrowany pobyt.” ♣♦♥ ♠ Szanowni Pa ństwo, 27 marca br. rozpoczyna si ę w Republice Czeskiej Spis ludno ści. Spis ludno ści jest istotnym momentem w życiu ka żdego narodu i społecze ństwa, kiedy to Pa ństwo pyta swoich obywateli „ilu nas jest”, „kim jeste śmy”, „jak żyjemy” oraz prosi o inne istotne informacje zwi ązane z funkcjonowaniem społecze ństwa. Taka szansa poznania ludno ści zamieszkuj ącej Pa ństwo zdarza si ę tylko raz na 10 lat, dlatego jest niezwykle istotne, aby wpisywane przez obywateli w ankietach dane były rzetelne i dokładne. Rok 2021 jest rokiem szczególnym nie tylko ze wzgl ędu na zaplanowany spis ludno ści. Ze wzgl ędu na światow ą walk ę z pandemi ą wywołan ą przez COVID-19 i konieczno ść ochrony obywateli, spis ludno ści w Czechach b ędzie si ę odbywał przede wszystkim on-line za pomoc ą strony www.scitani.cz oraz z wykorzystaniem aplikacji mobilnej. Osoby nie posiadaj ące dost ępu do internetu b ędą mogły wypełni ć ankiet ę w formie papierowej, nie wychodz ąc z domu, zapraszaj ąc do siebie jednego z 11 tysi ęcy komisarzy spisowych zaanga żowanych do tego zadania. Warto przypomnie ć, że spis ludno ści jest obowi ązkowy nie tylko dla osób posiadaj ących czeskie obywatelstwo, ale tak że dla obcokrajowców z pozwoleniem na pobyt stały lub tymczasowy w RCZ, dłu ższy ni ż 90 dni. Im wi ęcej Polaków wpisze w ankiecie narodowo ść polsk ą, tym silniejszy b ędzie nasz głos w Republice Czeskiej, tym bardziej b ędziemy widoczni na tle innych mniejszo ści i lepiej zintegrowani jako grupa narodowo ściowa. W celu przybli żeniu Pa ństwu zagadnie ń dotycz ących polskiej to żsamo ści narodowej, MSZ RP, Ambasada RP w Pradze oraz KG w Ostrawie przygotowały 3 panele dyskusyjne, które odb ędą si ę on- line w dniach 24,31.03 oraz 7.04. br. (zostan ą przeprowadzone przez wybitnych polskich naukowców, zajmuj ących si ę problematyk ą polskich mniejszo ści narodowych). Z programem paneli mo żna zapozna ć si ę na stronie : https://www.gov.pl/web/czechy/cykl-dyskusji-on-line-w-zwiazku-ze-spisem-ludnosci-w-republice- czeskiej-w-2021-roku Polecam tak że portal przygotowany przez Kongres Polaków w Republice Czeskiej: https://www.polonica.cz/SpisLudnosci2021/ Będę zobowi ązany za promocj ę Spisu ludno ści w RCZ na Pa ństwa stronach internetowych oraz portalach społeczno ściowych. Z wyrazami szacunku, Artur Łukia ńczuk Konsul RP w Pradze ♣♦♥ ♠ Rok pandemii - jak nas zmienił? Mija rok od pierwszego przypadku koronawirusa w Polsce. Przez ostatnich 12 miesi ęcy wiele aspektów naszego życia zmieniło si ę diametralnie. Naukowcy za ś uwa żnie przygl ądaj ą si ę temu, jak pandemia zmienia nas samych i otaczaj ący nas świat. - Jeste śmy zm ęczeni pandemi ą, jest to naturalny proces, który zaobserwowano nie tylko w Polsce, ale równie ż w pozostałych krajach. Konieczność zamkni ęcia, konieczno ść pozostania w domu i ograniczenia kontaktów społecznych ma niew ątpliwy wpływ na nasze zdrowie psychiczne - mówi prof. Łukasz Gruszczy ński z Akademii Leona Ko źmi ńskiego, zajmuj ący si ę regulacj ą zdrowia publicznego. - Jednym z efektów zm ęczenia pandemicznego jest rozlu źnienie w przestrzeganiu obostrze ń sanitarnych. W świetle przytoczonych przez eksperta danych, że zidentyfikowanych przypadków jest najprawdopodobniej pi ęć razy wi ęcej, ni ż podaj ą oficjalne dane, takie podej ście do zalece ń mo że 3 stanowi ć realne zagro żenie. - Były robione badania przesiewowe, które pokazywały to, że wiele osób niewpisanych do statystyk miało kontakt z koronawirusem - mówi go ść audycji. - Wiemy, że nie jeste śmy w stanie zidentyfikowa ć wszystkich tych osób. Szczególnie że w Polsce w porównaniu do krajów zachodnich robi si ę niewiele testów. Jak mówi specjalista, postrzeganie ryzyka pandemii zale ży od grupy wiekowej. Inaczej postrzega pandemi ę osoba, która ma kilkana ście lat i ryzyko, że znajdzie si ę w szpital u z ci ęż kim przebiegiem choroby, nie jest wielkie, a zupełnie inaczej postrzega to osoba z chorobami współistniej ącymi, lub po 65. roku życia. Jednak najwi ększym znakiem zapytania jest, jak ta pandemia potoczy si ę dalej. - Mimo ju ż posiadanych szczepionek, wiele danych wskazuje na to, że ten koronawirus pozostanie z nami - tłumaczy prof. Łukasz Gruszczy ński. - Pytanie, jak on b ędzie ewaluował, w jakiej cz ęstotliwo ści i jakie warianty b ędą si ę pojawia ć. W zwi ązku z tym mo że si ę okaza ć, że jest potrzeba wymy ślenia nowej normalno ści, która b ędzie zupełnie inna od normalno ści przedpandemicznej. Jak dodaje dr Paweł Grzesiowski, przez ten rok odkryli śmy wiele nowych cech wirusa.