Conclusies uit het overleg van de negen gemeenten in Oost-Groningen en de makelaar d.d. 20 december 2012 te Scheemda

1. Aanleiding en doel van het overleg De negen gemeenten in Oost-Groningen hebben in de afgelopen maanden met elkaar gesproken over de wijze waarop de gewenste herindeling vorm zou moeten krijgen. Op 15 november 2013 hebben zeven van de negen gemeenten uitgesproken dat er in deze fase nog over twee hoofdvarianten wordt gesproken: de zogeheten ‘horizontale’ variant en ‘verticale’ variant. De gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde nemen hierbij een ander standpunt in.

De horizontale variant bestaat uit de vorming van een ‘A7-gemeente’ (samenvoeging van Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Oldambt) en een gemeente ‘Zuidoost-Groningen’ (samenvoeging van Veendam, Pekela, Stadskanaal, Bellingwedde en Vlagtwedde). De verticale variant bestaat uit de vorming van een ‘N33-gemeente’ (samenvoeging van Slochteren, Hoogezand- Sappemeer, Menterwolde en Veendam) en een gemeente ‘Oost-Groningen’ (samenvoeging van Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Bellingwedde en Vlagtwedde). Op 15 november 2013 is door de gemeenten geconstateerd dat er geen overeenstemming is over de keuze tussen de gewenste varianten. De raden van de negen gemeenten hebben vervolgens een principebesluit genomen over de gewenste herindeling. Op 20 december 2013 heeft overleg plaatsgevonden tussen de negen gemeenten en de makelaar over de vraag of de besluitvorming in de raden heeft geleid tot nieuwe inzichten of standpunten, die kunnen leiden tot consensus over een mogelijke herindelingsvariant.

2. Gemeentelijke besluitvorming De raden van de negen gemeenten hebben, kort samengevat, de volgende principebesluiten genomen. De raad van Hoogezand-Sappemeer heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Oldambt (‘A7-gemeente’). De raad van Menterwolde heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Veendam (‘N33-gemeente’). De raad van Oldambt heeft zich in principe uitgesproken voor de horizontale variant en daarmee voor samenvoeging van de gemeenten Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Oldambt (‘A7-gemeente’) . De raad van Pekela heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Veendam, Pekela, Stadskanaal, Bellingwedde en Vlagtwedde (gemeente ‘Zuidoost-Groningen). De raad van Slochteren heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde, Veendam en Slochteren (‘N33-gemeente’), waarbij tevens is uitgesproken dat de A7-variant niet aan de orde is en als terugopties in beeld blijven de variant Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Slochteren alsmede de variant Groningen, Haren, Ten Boer en Slochteren. De raad van Stadskanaal heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Veendam, Pekela, Stadskanaal, Bellingwedde en Vlagtwedde (gemeente ‘Zuidoost-Groningen’). De raad van Veendam heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Veendam (‘N33-gemeente’). De raad van Bellingwedde heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde (gemeente ‘Westerwolde’) en het college opdracht gegeven het herindelingsontwerp, als bedoeld in de Wet arhi, op te stellen. De raad van Vlagtwedde heeft zich uitgesproken voor samenvoeging van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde (gemeente ‘Westerwolde’) en het college opdracht gegeven het herindelingsontwerp, als bedoeld in de Wet arhi, op te stellen. Daarnaast is het college opgedragen gedurende de Arhi-procedure “open te staan voor initiatieven van derde gemeenten en alsdan besprekingen aan te gaan over aansluiting van deze gemeenten bij de Bellingwedde-Vlagtwedde procedure”.

3. Bevindingen, conclusies en proces De makelaar heeft aangegeven dat uit de besluitvorming van de raden naar voren komt dat de negen gemeenten de noodzaak van herindeling onderschrijven. De negen gemeenten hebben in het overleg bevestigd dat bij allen de wens bestaat tot vorming van nieuwe bestuurskrachtige en tevens toekomstbestendige gemeenten. Voorts hebben zeven van de negen gemeenten de conclusie van de makelaar onderschreven, dat op basis van de besluitvorming door zeven raden er nog geen eensluidendheid bestaat over de keuze tussen de twee hoofdvarianten en daarnaast dat de nu reeds voorgenomen Arhi-procedure door de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde bijzondere aandacht behoeft in het vervolgproces.

Verder hebben de negen gemeenten de conclusie van de makelaar onderschreven dat de presentatie van de voor- en nadelen door verschillende gemeenten van de twee hoofdvarianten thans (nog) onevenwichtig is. Met het oog op het verdere proces (zienswijze van de provincie op herindelingsadviezen, toetsing door de minister van BZK, parlementaire behandeling van het wetsvoorstel) is het wenselijk om een inhoudelijke verdiepingsslag te plegen binnen afzienbare termijn. De gemeenten hebben daarbij de wens aangegeven om deze inhoudelijke verdiepingsslag op korte termijn te laten verrichten door de commissie-Jansen. De commissie-Jansen heeft aangegeven daartoe bereid te zijn.

Conclusies 1. De negen gemeenten hebben ingestemd met het voorstel van de makelaar om te komen tot een inhoudelijke verdiepingsslag door de commissie-Jansen ten aanzien van de twee hoofdvarianten - inclusief het advies over het voornemen van de gemeenten Bellingwedde en Vlagtwedde tot vorming van de gemeente Westerwolde - waarbij het advies van de commissie-Jansen wordt aangemerkt als een zwaarwegend advies. De gemeenten hebben daarbij aangedrongen om de inhoudelijke verdiepingsslag verantwoord te laten plaatsvinden; om de benodigde zorgvuldigheid te kunnen betrachten is een redelijke termijn nodig waarbinnen de gemeenten informatie kunnen aanleveren en in overleg kunnen treden met de commissie-Jansen. De gemeenten vragen de provincie daarmee rekening te houden bij haar standpuntbepaling. 2. Daarnaast hebben de negen gemeenten ingestemd met het voorstel van de makelaar om de volgende inhoudelijke elementen aan te bevelen voor de adviesaanvraag aan de commissie- Jansen: a. relevant Rijksbeleid ten aanzien van de regio Oost-Groningen; b. relevante provinciale strategische belangen en opgaven voor deze regio; c. consultatie van derden; d. de aanvullende overwegingen van de visitatiecommissie in het rapport “Grenzeloos Gunnen”, zoals beschreven op pagina 48-49.

4. Advies Gelet op het voorgaande, aan Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen en de Vereniging van Groninger Gemeenten te adviseren om de commissie-Jansen een nader advies te laten uitbrengen zoals hierboven is verwoord.

Procesafspraak Tekst van de conclusies en bevindingen van het overleg van 20 december 2013 wordt 23 december a.s. ter beschikking gesteld aan de gemeenten ten behoeve van interne en externe communicatie.

23 december 2013,

Jan Hendrikx, makelaar Patrick Tetteroo, secretaris a.i.