Gunn Tove Nyheim, tlf. 57643149, e-post: [email protected] Vår dato Vår referanse Oddgeir Aardal, tlf. 57643077, e-post: [email protected] 09.02.2015 2013/1435 - 421.3 Eline Orheim, tlf. 57643012, e-post: [email protected] Dykkar dato Dykkar referanse 15.12.2014 13/685-125-OJS-140

Førde kommune Postboks 338 6802 Førde

Førde kommune - fråsegn til offentleg ettersyn av arealdelen til kommuneplanen 2015-2027

Vi viser til oversending dagsett 15.12.2014.

Fylkesmannen meiner at Førde kommune har gjort eit omfattande og godt arbeid med revisjonen av arealdelen til kommuneplanen. Vi har likevel ein del merknadar og tilrådingar som vi vonar vert innarbeidd i planen. Fylkesmannen vil understreke det sjølvstendige ansvaret kommunen har til at innhaldet i planen stettar lovkrava.

Etter vår vurdering er det for nokre område lagt inn arealbruk som kjem i konflikt med nasjonale eller viktige regionale interesser. Fylkesmannen har derfor fremma nokre motsegner mot planframlegget. Motsegnene er knytt til konfliktar med jordvern, naturmangfald og viktige naturtypar.

Fylkesmannen vonar at vi gjennom god dialog med kommunen vil kunne kome til semje når det gjeld motsegnene.

Motsegner er utheva med feit skrift i teksten, medan faglege tilrådingar står i kursiv.

Vi viser elles til faglege vurderingar i fråsegna.

1 Innleiande merknadar

Det generelle inntrykket vårt er at kommunen har gjort eit omfattande og grundig arbeid med revisjonen av arealdelen til kommuneplanen. Kommunen har m.a. nytta planforum aktivt med fleire møte i løpet av planprosessen.

Dei nye byggeområda har ulik nemning, nokon også ulikt namn, på plankartet og i konsekvensutgreiinga. Nemninga i planføresegnene er lik den som er på plankartet. I kap. 8 i planomtalen er det brukt same nummereringa som i konsekvensvurderinga. Det at B1 (Sunde) og B2 Nygjelshaugane) osb. i konsekvensutgreiinga og i planomtalen ikkje er det same som B1 (Skei/Toene) og B2 (Slåttebakkane) osb. på plankartet og i planføresegnene gjer det krevjande å sette seg inn i planframlegget. Vi fekk etter førespurnad ei oversikt som viser koplinga. Denne oversikta bør innarbeidast i planmaterialet, og burde følgt med ved offentleg ettersyn. Alternativt så bør planen omarbeidast slik at det er samsvar mellom dokumenta.

Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde [email protected] Telefon: 57 64 30 00 Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: 57 65 33 02 Telefon: 57 64 30 00 www.fylkesmannen.no/sfj Org.nr 974 763 907 Telefaks: 57 82 17 77

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 2/21

Plandokumentet er utover dette oversiktleg, ryddig og lett å sette seg inn i samtidig som planomtalen fokuserer godt på koplinga mellom samfunnsdelen og arealdelen. I eit eige vedlegg til planframlegget datert 18.12.13, er det oversikt over innspel til endra arealbruk som ikkje er innarbeidd i planframlegget. Basert på konsekvensutgreiinga er det i tillegg fleire område/innspel som ikkje er tekne med i planframlegget grunna høg konfliktgrad med ulike interesser eller omsyn. Vi ser det som positivt at kommunen på denne måten har luka ut dei mest konfliktfylte innspela til endra arealbruk.

Kommunen har valt å syne omsynssoner på eigne plankart (parallelle plankart). Når kommunen vel ei slik løysing for papirkopi og pdf-format med fleire parallelle plankart er det viktig at alle karta har teiknforklaring, komplett tittelfelt og at det vert synleggjort kor mange kart som utgjer planen og samanhengen mellom dei. Av «hovudplankartet» (to høyringsalternativ) er det ikkje mogleg å sjå at det eksisterer fleire plankart. Vi rår kommunen til å presisere dette slik at det ikkje seinare oppstår nokon tvil om kva kart som er juridisk bindande.

2 Konsekvensutgreiing og planomtale

Når det gjeld konsekvensutgreiinga synest vi metodikken som er brukt er god, og utgreiinga av dei ulike enkeltområda er oversiktleg. Kartutsnitta er lite illustrerande, det er vanskeleg å sjå kor og kva område dette omfattar samtidig som t.d. B12 og BFR5 har same kartutsnitt og same fargar. Konsekvensutgreiinga gjev ikkje noko oversikt over kva område som ikkje er innarbeidd i planframlegget. Ei enkel oversikt som viste kven av områda som ikkje er innarbeidd i planframlegget, hadde vore med å gjere planframlegget lettare å sette seg inn i.

Vi kommenterer ikkje fastsettinga av verdi og konfliktgrad for enkeltområde og -tema, men merkar oss at det er nokre byggeområde/tiltak som den faglege vurderinga i konsekvensutgreiinga, utført av utanforståande, rår i frå, men som kommunen likevel har innarbeidd i planframlegget. Vi ser at det i planomtalen er grunngitt kvifor for dei fleste av desse områda.

Vi konstaterer at det er gjort greie for konsekvensane både i enkeltområda og for planen samla. Vi synest at den samla vurderinga av konsekvensane planframlegget har for naturmiljø og -ressursar er noko tynn.

Etter det vi kan sjå er ikkje arealbruken vurdert opp mot naturmangfaldlova (nml.) og dei miljørettslege prinsippa i §§ 8-12. Vi meiner dette burde vore gjort, spesielt for dei nye byggeområda/tiltaka som ligg i område med registrerte naturverdiar.

Naturmangfaldlova (nml.) set sterkare krav til vurderingar av tema som t.d. biologisk mangfald ved sakshandsaming etter plan- og bygningslova. I arealdelen til kommuneplanen/kommunedelplanar er vurderingar etter nml. aktuelt både for enkeltområde og ikkje minst for planen samla. Vi ser det her som viktig at vurderingar av "samla belastning" (jf. nml. § 10) er med i konsekvensutgreiinga, og at det vert gjort konkrete vurderingar av konsekvensar for naturmangfaldet. Vi viser til at planframlegget m.a. legg opp til ei omfattande hytteutbygging (BFR1-3) i nær tilknyting til Digernesvatnet naturreservat, utan at dette er vurdert opp mot naturmangfaldlova. Vi ser på dette som ein vesentleg mangel.

Vi føreset at det i konsekvensutgreiinga/avgjerdsgrunnlaget vert innarbeidd vurderingar etter naturmangfaldlova og dei miljørettslege prinsippa i §§ 8-12, både for byggeområde som kan virke inn på registrerte naturverdiar og for den samla verknaden av planen (jf. samla belastning, nml. § 10) før planvedtak. Lova set krav om dette.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 3/21

Vi ser at ikkje alt som er nemnt i planomtalen er juridisk forankra i anten planføresegnene eller på plankartet, t.d. krav om felles reguleringsplan i B12 og BFR5, grøntstruktur langs Jølstra, og at fritidsbustadane ved Digernesvatnet skal ligge minst 100 meter unna vasskanten. Vi rår kommunen til å gå grundig gjennom planframlegget og vurdere om alt som går fram av planomtalen er ivareteke i dei juridisk bindande plandokumenta. Kommunen bør også vurdere om det skal stillast krav om felles reguleringsplan for fleire av byggeområda. For bustadområda er det berre B5 det er krav om samla reguleringsplan for.

Ei rekke område som er utbygde utan plan er i kommuneplanen sett av som byggeområde til ulike føremål eller som LNF-område for spreidd bygging. For byggeområde som gir rom for vidare utbygging og for LNF-område for spreidd bygging, med opning for oppføring av nye einingar/bygningar, er det krav om konsekvensutgreiing. Vi forstår planføresegnene slik at det ikkje blir opna for nye bustadar i områda LS1-LS17 og at det som hovudregel er krav om reguleringsplan for alle andre område. Vi merkar oss at det er gjort nokre unntak i §§ 3.1.3 og 5.1.2 i planføresegnene.

Vi legg til grunn at plandokumentet blir oppdatert slik at det blir eintydig m.o.t. kva som faktisk blir vedteke, jf. at det føreligg ulike høyringsalternativ.

3 Planjuridiske merknadar

Det er ikkje oppgåva til Fylkesmannen å kontrollere at innhaldet i kommunale planar er lovleg. Vi strekar derfor under at vi som hovudregel berre vil påpeike juridiske feil og manglar i eit planframlegg, dersom forholdet kan ha noko å seie for ivaretakinga av vesentlege regionale eller nasjonale interesser. Fylkesmannen vil samtidig peike på det sjølvstendige ansvaret kommunen har for at utgreiingar og at det endelege innhaldet i planen stettar lovkrava. Dersom kommunestyret ved den endelege godkjenninga av kommuneplanen skulle vedta ein plan som ikkje oppfyller minstekrava i lova, vil det vere kommunen sjølv som må ta risikoen for at planen er gyldig; t.d. dersom Fylkesmannen skal vurdere ein klage på ein reguleringsplan i tråd med kommuneplanen.

Juridiske merknadar ut over dette vert gjeve som generelle råd og rettleiingar til kommunen. Vi legg elles til grunn at eventuelle planføresegner som ikkje har heimel i lov, vert rekna som retningsliner utan rettsverknad. Generelt peiker vi også på at planføresegner bør knytast til objektive og konkrete normer og terskelverdiar. Planføresegner som inneheld skjønnsmessige kriterium kan føre til at kommuneplanen vert svakare og mindre føreseieleg som styringsdokument. Vi rår kommunen til å gå gjennom plandokumenta, og til å vere tydlege på kva ein vil og ikkje vil tillate.

Punkt 1.3 nr. 2 gjeld forhold som skal utgreiast i reguleringsplan og kan eventuelt flyttast til punkt 1.8. Vi legg vidare til grunn at alle dei ulike høyringsalternativa under pkt. 5.1.8 inneber ulike særskilde plankrav, jf. pkt. 5.1.8 nr. 1 og PBL § 11-9 nr. 8.

Vi legg til grunn at punkt 5.1.2 bokstav i, berre fritek frå plankravet, og at garasjar nærare nabogrensa enn fire meter er søknadspliktige og skal vurderast etter dei materielle føresegnene i byggesaksdelen, mellom anna plan- og bygningslova § 29-4, inntil SAK10 § 4- 1 bokstav b eventuelt blir endra på dette punktet, jf. høyringsnotat av 03.07.2014 frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet.

I punkt 5.1.7 nr. 4 står det at regulering til ny arealbruk, for visse område, kan startast utan avklaring i overordna plan. Vi minner om at dei generelle krava om utgreiing i plan- og bygningslova kapittel fire, gjer seg gjeldande for all regulering.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 4/21

I punkt 5.5.1 nr. 1 står det at det kan førast opp fritidsbygg som er knytt til stadbunden næring i LNF-område. Fritidsbygg er ikkje omfatta av arealføremålet LNF. Vi forventar at kommunen rettar opp i dette. Jakt- og fiskebuer, som er nemnt i punkt 5.5.1 nr. 2, er heller ikkje omfatta av LNF-føremålet, med mindre tiltaket er nødvendig av omsyn til landbruksnæringa.1

Bygginga i punkt 5.5.1 nr. 2 vert omtala som spreidd, noko som kan gje inntrykk av at det er tale om føresegner til arealføremålet LNF-spreidd. Vi rår til at føresegnene på ein tydlegare måte skil mellom LNF-område med spreidd utbygging, og område som ikkje skal byggast ut til andre føremål enn landbruksføremål og stadbunden næring. Vi minner også om at det for spreidd utbygging til andre føremål enn landbruk, skal vere angitt føremål, omfang og lokalisering, jf. PBL § 11-11 nr. 2. Vi kan ikkje sjå at planføresegnene pkt. 5.5.1. nr. 2 innfrir kravet om lokalisering. Dette kan eventuelt gjerast gjennom bruk av føresegnsområde2, eller ved bruk av § 11-7 nr. 5 bokstav b. Vi forventar at kommunen anten tek ut punkt 5.5.1 nr.2 eller endrar føresegna i samsvar med det som går fram her.

I punkt 5.5.2 nr. 2 bør det presiserast om unntaket i 20-meterssona gjeld langs sjøen eller langs vassdragssoner, som er nærare definert i pkt. 5.6.2 nr. 3.

Punkt 5.5.5 om tiltak på eksisterande bygningar i LNF-spreidd: I møte i planutvalet 04.12.2014 vart innleiande setning under dette punktet endra. Vi minner om at PBL § 11-11 nr. 2 gjev heimel for å tillate tiltak når føremål, omfang og lokalisering er avklara. Tilvisinga til dispensasjonsreglane framstår derfor som unødvendig i tillegg.

Punkt 5.6.2 nr. 3: Vi saknar ei konkret fastsetting av kva bygge- og anleggstiltak som skal vere forbodne i 20-meterssona, jf. PBL § 11-11 nr. 5, og eventuelt for kva område langs vassdraga forbodet skal gjelde for.

I dei generelle føresegnene til vatn og avlaup, punkt 1.2, heiter det at utbyggingsavtale skal føreligge før utbygging i område der kommunen skal overta eigaransvaret for teknisk infrastruktur og i område som skal knytast til offentleg vatn- og avlaupsnett. Fylkesmannen gjer merksam på at kommunen ikkje har lovheimel til å stille vilkår om utbyggingsavtale. Kommunen har heller ikkje heimel til å stille som krav i plan at avtale skal føreligge før det vert gjeve løyve. Inngåing av utbyggingsavtalar er alltid frivillig mellom kommunen og den enkelte utbyggjaren, og eit byggeløyve kan berre nektast der tiltaket er i strid med føresegner gjevne i eller i medhald av lova. Vi viser elles til prinsipputtale frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD) publisert 03.10.2011, og til brev frå KMD til Nøtterøy kommune den 07.10.2010 (lagt ved som vedlegg til fråsegna).

Den delen av parkeringsnorma som gjeld dispensasjon frå parkeringsføresegnene bør presiserast og oppdaterast i tråd med dispensasjonsheimelen i § 19-2 i gjeldande plan- og bygningslov.

Kommunen har både eit dokument som heiter «Føresegner og retningslinjer» og «Forslag til generelle føresegner og retningslinjer». Vi vil rå kommunen til å vurdere om dette bør samlast i eit dokument.

Vi rår kommunen til, i punkt 2.2.1, å presisere at parkering inngår i sentrumsføremålet.

1 Jf. rettleiar T-1443 frå MD og LMD, s. 8. 2 Jf. Nasjonal produktspesifikasjonen for plankart, del I, pkt. 1.6.1.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 5/21

4 Natur- og miljøfaglege merknadar

4.1 Byggeområde I gjennomgangen av planframlegget har vi lagt vekt på å vurdere ny arealbruk som er med i konsekvensutgreiinga. Vi har ikkje kommentert arealbruk vi ikkje har avgjerande merknader til.

Bustadar

B9 Farsund (F46) – 30 bustadar Vestleg område For byggeområde som gir rom for vidare utbygging er det krav om konsekvensutgreiing. Kommunen viser til at det er varsla planoppstart for området, og vi forstår det slik at det er årsaka til at det ikkje er konsekvensutgreidd. Reguleringsplanen er ikkje godkjent, og arealbruken er derfor ikkje avklart. Dette er eit nytt byggeområde der ein legg opp til ytterlegare utbygging, og skal dermed konsekvensutgreiast i kommuneplanen slik som BN1 og BN2. Det er ein klar mangel ved planframlegget at det ikkje er konsekvensutgreidd.

B12 Vettreiene (B41 Husetuft) – 35 bustadar Vi ser at byggeområdet i all hovudsak ligg i myrområdet aust for Åsvatnet. Åsvatnet er registrert som eit viktig naturområde i EDNA. Området kan ventast å ha ein viss verdi for våtmarksfugl, saman med tilstøytande vatn. Vi stiller spørsmål ved om området kan ha noko av dei same artane som i kystfuruskoglokaliteten på andre sida av elva i nordvest (Skjervetjønna, A-område) og som i følgje naturbasen har svært usikker avgrensing. Vi har ikkje god nok kunnskap til å vurdere om ei utbygging her kan vere i konflikt med naturmangfaldet. Vi viser til ytterlegare og samanfallande kommentarar med byggeområde BN4 Ulvedalane (N10 Åsen).

Fritidsbustadar

BFR1-3 Digernes Føremålet med fredinga av Digernesvatnet som naturreservat er å ta vare på eit viktig våtmarksområde med naturleg tilhøyrande vegetasjon og dyreliv, særleg med omsyn til verdien området har som hekke- og næringslokalitet for våtmarksfugl.

Sjølv om verneforskrifta ikkje gjeld utanfor grensene for naturreservatet, er dette ei sak der kommunen etter § 49 i naturmangfaldlova skal vurdere om tiltaket kan innverke på verneverdiane i reservatet, og i så fall legge vekt på omsynet til desse verneverdiane i spørsmålet om det kan leggast til rette for fritidsbustadar her og ev. i kva omfang. Vi kan ikkje sjå at dette er vurdert i høyringsdokumenta. Dette er ein mangel ved planframlegget.

Området er frårådd i konsekvensutgreiinga. Det går ikkje fram av planframlegget kvifor det likevel er innarbeidd. Vi ser at det går fram av konsekvensutgreiinga at «Dersom det likevel vert utbygging må område og einingar reduserast av omsyn til INON og naturverdiar». I konsekvensutgreiinga er det vurdert utbygging av 75 fritidsbustadar. Kommuneplan- framlegget set eit maks tal på 100 hytter innanfor dei tre områda BFR1, BFR2 og BFR3.

Sjølv om hyttene i BFR1-3 ligg utanfor vernegrensene, meiner vi at ei så omfattande hytteutbygging nær vatnet vil vere konfliktfylt med tanke på føremålet med vernet. Blant fugleartane som brukar Digernesvatnet er også artar som toler lite menneskeleg ferdsel og uroing. Funksjonen området har som hekke- og næringslokalitet for våtmarksfugl er sårbar.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 6/21

Eit viktig spørsmål er i kva grad hyttebygging kan ventast å føre til auka ferdsel på og/eller langs Digernesvatnet, eller ferdsel på nye stadar. Digernesvatnet vil vere eit naturleg nærfriluftsområde for ev. fritidsbustadar i området. Nærleik og utsyn til vatn vil vere ein viktig faktor for at folk ønskjer å kjøpe hyttetomt her.

Det går fram av § 16, punkt c, i vassressurslova at ein kvar kan bruke vassdrag til ferdsel utan bruk av motor. Ferdselforbodet i verneforskriftene er ikkje gode nok til å ivareta interessene i naturreservatet då dei er utferda utifrå dagens bruk, og ikkje med tanke på at det skal leggast til rette for omfattande hyttebygging i nærområdet.

Eit anna aktuelt problem som talar mot hyttebygging i lia ned mot Digernesvatnet er faren for avrenning og ureining til verneområdet. Digernesvatnet er truleg sårbart for ekstra tilførsler, utifrå at vatnet har mykje grunne parti.

Vi vurderer det slik at ei utbygging vil vere svært uheldig i form av inngrep i eit større naturområde, med sannsynleg auka uroing av kultursky fugl som traner og lom i og utanfor Digernesvatnet. Sjølv ei sterkt nedskalert utbygging vil bidra til å punktere eit viktig naturområde og vere uheldig.

Vi har motsegn til byggeområda BFR1-3, då utbygging her vil kunne ha negativ innverknad på verneføremålet til Digernesvatnet naturreservat ved auka ferdsel i området. Utbygging vil i tillegg kunne auke faren for avrenning og ureining til verneområdet.

BFR5 Vettreiene (F3 Husetuft) – maks. 20 fritidsbustadar Vi ser at området i all hovudsak ligg på myr aust for Åsvatnet. Åsvatnet er registrert som viktig naturområde i EDNA. I nord grensar området til elva mellom Åsvatnet og Holsavatnet, som også er registrert som viktig naturområde, EDNA. På nordsida av elva ligg Skjervetjønna med den prioriterte naturtypen kystfuruskog. Ifølgje Naturbase-omtalen er avgrensinga av denne A-lokaliteten svært usikker. Vi viser til kommentarar til B12 og BN4.

Område for offentleg og privat tenesteyting

Vi forstår tilbakemeldingane frå kommunen slik at BOP3 og BOP5 ikkje er konsekvensutgreidd. Kommunen har gitt tilbakemelding om at BOP4 inngår i konsekvensutgreiinga for B1 Sunde i KU (B8 på plankartet) der området er vurdert til bustadføremål. Vi kan ikkje sjå dette utifrå kartutsnittet i konsekvensutgreiinga. Det går fram at BOP5 er vurdert som ei mindre utviding av skuleområdet ved Frøysland utan trong for eiga KU.

For byggeområde som gir rom for vidare utbygging er det krav om konsekvensutgreiing. Alle byggeområda vert reserverte med tanke på utviding av skuleområda. Det er ein klar mangel ved planframlegget når område som det er planlagt ytterlegare utbygging på, ikkje er konsekvensutgreidd.

Delar av BOP3 er regulert til friområde, og det ser ut til å vere fleire opparbeidde anlegg i området. Vi legg vi til grunn at kommunen ikkje har intensjonar om å bygge ned anlegga her når føremålet blir endra til byggeområde. Kommunen må vurdere om dette skal presiserast i føresegnene.

Næringsføremål

BN Ytre Øyrane

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 7/21

Vi forstår det som at det blir lagt til rette for utfylling i sjøen med sikte på utviding av næringsarealet.

Den sørlegaste delen av utfyllinga for nytt næringsareal er i konflikt med ein prioritert naturtype (BN00026152 i naturbasen, brakkvassdelta). På ei kring hundre meter lang strekning er det funne spreidd førekomst av pusleplantar og havstrandplantar. Dette omfattar m.a. fleire hundre eksemplar av det direkte truga stilkvasshåret, samt noko meir sparsamt med raudlistearten dvergsivaks og den sjeldne firlingen. Lokaliteten har fått verdi svært viktig (A), sidan ein av dei mest sjeldne og truga planteartane i landet veks her. Det er i naturbasen påpeika at det beste for naturverdiane er å la området få ligge i fred. Særleg tekniske inngrep og nedbygging/forsøpling er negativt. Ei utfylling her vil i tillegg kunne endre straumforholda og deltaet når massane vert avsett andre plassar, og ha negativ innverknad på fisk.

Det går fram av konsekvensutgreiinga at ei utviding av industriområdet vil ha stor negativ konsekvens for biologisk mangfald på land, då brakkvassdeltaet blir tilnærma øydelagt i nordleg del. Det er få tiltak som kan verke avbøtande på dette. Tiltaket er vurdert til å ha liten konsekvens for biologisk mangfald i sjø og ferskvatn. Vi ser at det er peika på avbøtande tiltak som kan redusere konfliktgraden i anleggsfasen m.o.t. utvandrande laks- og sjøauresmolt.

Det er viktig at det ikkje vert gjort utfyllingar eller tiltak som reduserer levetilhøva og utbreiinga til stilkvasshår. Vurderinga i konsekvensutgreiinga etter § 10 i nml oppfattar vi som lite fagleg fundert når det vert sagt at den planlagde utfyllinga er lita samanlikna med det som tidlegare har skjedd. Etter vår vurdering burde det heller vore lagt vekt på at stilkvasshår har så få levestadar att i Noreg (og andre land) pga. all utfylling og utbygging som har skjedd i store elveosar, at det har ført til at arten har blitt veldig sjeldan.

Vi viser til side 22 i konsekvensutgreiinga vedr. den inste (B-) lokaliteten av brakkvassdelta at «På bakgrunn av feltregistreringar utført 25. august 2014, konkluderast det med at sistnevnte lokalitet, som ligg utanfor ein fylling, bør utgå som naturtype». Her burde det vore ei nærare grunngjeving vedr. kvifor ein konkluderer med det, som t.d. at tidlegare gruntområde har blitt vaska vekk av elva som følgje av endringar i løpet, slik at det ikkje lenger er vekseplass for stilkvasshår, eller at det er dumpa stein der, eller er det berre at det ikkje vart sett nokre av dei aktuelle pusleplantane ved registreringstidspunktet, jf. at desse artane kan ha frøbank og derfor ikkje vere å finne kvart år? Det er nødvendig med nærare informasjon for å kunne vurdere om ein lokalitet faktisk bør strykast.

Det at brakkvassdelta historisk har vore så sterkt desimerte er argument som talar for å avstå frå vidare utbygging utover, slik at dei naturlege prosessane etter kvart kan attskape meir av det tapte lenger ute. Spesielt bør dette vere aktuelt i elveosar (slik som i Førde) der ein har førekomst av ein så sjeldsynt plante som stilkvasshår. Her bør ein derfor freiste å gje auka livsrom for stilkvasshår lokalt, slik at populasjonen vert mindre utsett for å døy ut.

Utifrå § 10 i naturmangfaldlova vurder vi at tolegrensa for området er nådd, og at den samla miljøbelastninga for økosystemet vil bli så stor, at det ikkje bør skje ytterlegare utfylling så nær den prioriterte naturtypen.

Med bakgrunn i ovanståande, og med vekt på at tiltaket kjem i stor konflikt med viktig naturtype og den sjeldne planten stilkvasshår, fremmar vi motsegn mot utfyllinga ved Ytre Øyrane, BN.

BN2 Brulandsvellene

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 8/21

Avgrensinga av byggeområdet er i konflikt med to viktige prioriterte naturtypar både i aust og vest. Det er få lokalitetar att med den typen flaummarkskog som er langs elva her; gråor- heggeskog. Det går fram av naturbasen at det beste for naturverdiane i stor grad vil vere å la områda få ligge i fred for inngrep, noko som også gjeld for vedhogst og dumping av avfall. Vi føreset i tillegg at det vert sett att eit naturleg belte langs Jølstra i heile området for å ta vare på kantvegetasjonen, jf. vassressurslova.

Det er eit krav (motsegn) at avgrensinga av byggeområdet vert trekt utanom skogen i områda 1. Jølstra – Øyane, 2. Jølstra ved Brulandsberget. Vi viser elles til motsegn pga landbruksinteresser for å avgrense utbyggingsområdet mot aust. Dersom denne motsegna vert oppretthalden, fell grunnlaget for motsegna pga naturtypar vekk.

Sentrumsutvikling er vurdert som eit eige punkt seinare.

BN4 Ulvedalane (N10 Åsen) Det er i planen sett av eit område til næringsområde ved Moskog, kalla Ulvedalane (Åsen). Området ligg delvis innan svært viktig naturtype, kystfuruskog. Det er registrert to sjeldne og raudlista, marklevande sopp, dels knytt til rik mark, noko det ut frå berggrunnskart ikkje skal vere i området. På grunnlag av raudlistefunna har lokaliteten fått verdien svært viktig.

I følgje Naturbase-omtalen er avgrensinga av denne A-lokaliteten (Skjervetjønna) svært usikker. Utifrå flyfoto og andre kart ser dette ut som eit ganske stort skogområde med variert topografi og eksponering (kanskje også berggrunn?) samstundes som det ligg påfallande få observasjonar på www.artskart.no. Dette kan tyde på at området er dårleg undersøkt. Barskog i låglandet er underrepresentert i verneområda i fylket, og truleg også nasjonalt.

Etablering av eit næringsområde slik som planlagt er konfliktfylt for naturmangfald, men kunnskapsgrunnlaget er per dags dato for dårleg til å fastslå kor stor konfliktgraden er. Konsekvensutgreiinga for dette området når det gjeld temaet naturmangfald er mangelfull, og arealbruken er ikkje vurdert opp mot naturmangfaldlova.

Eit sentralt spørsmål når det gjeld naturmangfald er kva som er god nok kunnskap (jf. nml. § 8). Konsekvensutgreiingar i samband med arealdelen til kommuneplanen kan som hovudregel basere seg på eksisterande kunnskap og registreringar. Dersom eit område som er aktuelt for utbygging har kvalitetar som tilseier at det kan vere viktig for t.d. biologisk mangfald eller andre interesser, og kunnskap er relevant for spørsmålet om ein skal seie ja eller nei til planen/byggeområdet, så krev det god kunnskap. Det same gjeld dersom kunnskap er relevant for fastsetting av føresegner til byggeområdet/planen. I slike tilfelle kan det vere aktuelt å framskaffe ny kunnskap. Det er ikkje pålegg om ei generell kartlegging av naturtypar/biologisk mangfald.

For at kommunen skal kunne ta omsyn til dei viktige naturverdiane i området, må ein ha konkret kunnskap om naturmangfaldet i og ved byggeområdet før det eventuelt vert lagt inn i planen. Dersom slik konkret kunnskap om naturverdiane manglar, risikerer ein at viktige biologiske verdiar går tapt.

Det manglar per i dag ei vurdering av den konkrete arealbruken opp mot naturmangfaldlova, og kunnskapsgrunnlaget er for dårleg til å seie noko om konsekvensane utbygginga kan ha for naturtypen og raudlisteartar i området. Vi viser også til byggeområda B12 og BFR5 sør for elva, som må sjåast i samanheng med at avgrensinga av naturområdet er svært usikker.

Vi rår primært til å ta byggeområde BN4, B12 og BFR5 ut av planen. Dersom kommunen held fast på å ha med områda, krev vi (motsegn) at det i føresegnene til

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 9/21 kommuneplanen vert teke inn at det før regulering skal gjerast ei undersøking/kartlegging av fagkunnig biolog. Basert på denne nye kunnskapen må det gjerast ei vurdering opp mot naturmangfaldlova slik at ein kan ta stilling til om, og i tilfelle korleis, eit byggeområda kan etablerast i området.

Vi tek atterhald om bruk av motsegn mot seinare reguleringsplanar når kunnskaps- grunnlaget (jf. § 8 i naturmangfaldlova) er godt nok til å vurdere kva konsekvensar ei eventuell utbygging vil få for naturverdiane i området.

LNF-område for spreidd bustad LSB2 (B30) LSB2 ligg i nærområdet til Gjerlandsøyane naturreservat. Arealet i seg sjølv er ikkje viktig for naturmangfaldet, men ev. utbygging her vil indirekte kunne auke presset på deltaet (sjå omtale på http://elvedelta.miljodirektoratet.no/delta-325.htm) som naturtype. Dersom gardsbruka i området treng meir areal, noko vi har sett også i dette området i seinare år, vil det lett skje på kostnad av deltaet (dvs. det som ligg utanom naturreservatet) dersom det pga bustadutbygging ikkje er mogleg å ekspandere oppover i terrenget.

Byggeområde LSB4 og LSB5 er ikkje konsekvensutgreidd, og det blir opna for fire nye tomter i kvart av områda. Vi har fått opplyst frå kommunen at dei vurderer områda som ei justering av avgrensinga av eksisterande område for spreidd busetnad i gjeldande plan, og opplyser at denne opnar for til saman fem bustadtomter i området der LSB4 og 5 ligg. For byggeområde som gir rom for vidare utbygging er det krav om konsekvensutgreiing. Det er ein klar mangel ved planframlegget når området som det er planlagt ytterlegare utbygging på, ikkje er konsekvensutgreidd.

Idrettsanlegg Det går ikkje fram av teiknforklaringa at det er vist nokon nye område for idrettsanlegg i planframlegget. Vi klarer ikkje å sjå kva område A8 Kråkenesmarka i konsekvensutgreiinga gjeld, men vi har fått opplyst av kommunen at området ligg innanfor BFK og BIA i Kråkenesmarka. Det går fram av konsekvensutgreiinga at det er vurdert ei utviding av motorsport- og skyteanlegg på 100 daa. Utifrå kartet kan det sjå ut som at alt areal som i gjeldande reguleringsplan er avsett til friluftsområde vert avsett til idrettsanlegg.

Paragraf 5.1.9 punkt 1 og 2 kan verke motstridande, og plankravet i § 1.1 gjeld for området. Vi rår til at det i planføresegnene vert presisert kva som er lov å etablere innanfor området og i kva omfang. For å få ei heilskapleg vurdering, rår vi kommunen til å vurdere om det bør stillast krav om felles reguleringsplan for området.

Anna type bygningar og anlegg Vi ser at det på plankartet er vist fleire område for andre typar bygningar og anlegg. Alle er kalla BAB og vist som eksisterande område.

Utifrå konsekvensutgreiinga for Ytre Øyrane forstår vi det slik at det i tillegg til utfylling for næringsområde, også har blitt vurdert om det er aktuelt med etablering av fleire naust i det nordlegaste BAB-området, noko som ville medføre ei utfylling på 3-4 meter. Vi kan ikkje sjå, verken av kartet eller føresegnene, at dette er innarbeidd i planframlegget, men har fått opplyst frå kommunen at det er definert i § 5.1.12 i føresegnene: «Naust i tilknyting til småbåtanlegg», og at omfang eller storleik/høgde skal takast stilling til ved område- reguleringsplanen. Vi rår kommunen til å synleggjere betre på plankartet og i føresegnene at det blir opna for ytterlegare naustutbygging , og til å fastsette kor mange naust det kan leggast til rette for i området.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 10/21

I ei hamn er det grunn til å tru at sedimenta er ureina. Dersom det skal fyllast ut eller mudrast i område der det er eller er fare for ureina sediment, må det gjennomførast miljøtekniske undersøkingar for å kartlegge ureiningsgraden. Under mudrings- og utfyllingsarbeidet må det gjennomførast tiltak for å hindre spreiing av ureina sediment.

Ved mudring og dumping frå lekter/båt og ut i sjø vil tiltaket krevje løyve frå Fylkesmannen etter ureiningsforskrifta kap. 22.

Ved store tiltak og når det er fare for ureining, vil utfylling frå land til sjø òg krevje løyve frå Fylkesmannen, etter ureiningslova § 11.

Tiltakshavar må fylle ut søknadsskjema, som de finn her: http://www.fylkesmannen.no/Documents/Dokument%20FMSF/Skjemabibliotek/13- ver%202%20S%c3%b8knadsskjema%20mudring%20og%20dumping.docx

Den utfyllande føresegna til naust i § 5.1.12: «Naust vert ikkje tillate innreia til varig opphald utan regulering til føremål fritidsbustad, jf. PBL 11-9 nr. 1» er uklar. Vi forstår føresegna slik at dersom området vert regulert, så kan nausta endrast til fritidsbustadar. Dette vil føre til auka privatisering, og kjem generelt klart i strid med nasjonale mål og retningsliner for forvaltning av strandsona. Vi krev (motsegn) at kommunen tek føresegna ut av planen.

Kombinerte bygningar og anlegg BKB1 Indre Øyrane (B48 og N12) Det er i planen sett av eit område til kombinert føremål ved Indre Øyrane. Området omfattar m.a. ein svært viktig naturtype, eit brakkvassdelta, ved Løken.

Lokaliteten utgjer restane av ein stor, delvis avsnørt meander til Jølstra, som i nyare tid har blitt kutta nesten heilt av frå hovudelva. Området har elles opplagt stor verdi for våtmarksfugl, både ender og vadarar. Lokaliteten har samla sett fått verdi svært viktig (A) i naturbasen, sidan dette er den einaste større brakkvassmeanderen som er att i midtre og ytre strøk av fylket, og m.a. ein raudlisteart (dvergsivaks) veks her.

Utifrå at dette er gamle elveformer med naturverdi både som landform og artsmangfald/vegetasjon, og som av naturlege grunnar er flaumutsett, vil det truleg vere best både for naturen og samfunnet at ein unngår vidare utbygging her

Det går ikkje fram av planføresegnene kva dette er kombinert byggeområde for, men min. 26 daa skal settast av til offentleg tenesteyting. Vi ser at det går fram av føresegnene at «Områderegulering må ta særskilde omsyn til natur- og kulturverdiar knytt til Løken og Sjøahola». Vi vurderer føresegna og plankartet til ikkje å ta godt nok vare på natur- og miljøinteressene i området, og krev (motsegn) at den prioriterte naturtypen ved Løken, som er eit brakkvassdelta med verdi svært viktig, vert vist som naturområde, og at det går fram av planføresegnene kva føremål det kombinerte området kan brukast til.

4.2. Bruk og vern av sjø og vassdrag med tilhøyrande strandsone

Område for småbåthamn Det går ikkje fram av teiknforklaringa at det er vist nokon nye område for småbåthamn i planframlegget. Vi finn at dette ikkje er riktig, og viser til det nye store området ved Ytre Øyrane. Kommunen viser til at omfanget av ytre del av småbåthamna er regulert i reguleringsplan Ytre Øyrane, nordre del, vedteken 24.9.2009. Vi kan ikkje sjå at det aktuelle området er vist som småbåthamn i reguleringsplanen.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 11/21

Området VS2 Hornnes er avsett til friområde i gjeldande reguleringsplan for Hornnes. Det går fram av planføresegnene til friområdet i reguleringsplanen at «Ved eventuell opparbeiding av båtplassar, skal dette utførast samla, etter ei plan godkjent av Førde kommune». Vi forstår det slik at delar av friområdet i reguleringsplanen blir vidareført i kommuneplanframlegget som område for småbåthamn. Føresegnene opnar for etableringa av flytebrygge med inntil 13 båtplassar. Vi vil peike på at båtplassar og flytebrygge ikkje er det same. Utifrå dette finn vi at konsekvensane av å etablere ei småbåthamn både ved Ytre Øyrane og VS2, burde vore vurdert i planframlegget, og at det er ein mangel at dette ikkje er gjort. Det bør særleg vurderast kva konsekvensar tiltaka kan ha for fisk.

Det går fram av planføresegnene at det skal utarbeidast detaljreguleringsplan ved etablering av kai og moloar. Vi forstår dette slik at det skal utarbeidast reguleringsplan for småbåthamnene, dersom ikkje, tilrår vi sterkt, og reknar med, at dette blir presisert betre.

For å verne dei viktigaste laksebestandane i landet, har Stortinget oppretta nasjonale laksevassdrag og –fjordar. Førdefjorden er nasjonal laksefjord. Føremålet med opprettinga er å gje eit utval av dei viktigaste laksebestandane i landet eit særleg vern mot skadelege inngrep og aktivitetar i vassdraga, og mot m.a. forureining og munningsinngrep i dei nærliggande fjord- og kystområda. Laksen i desse elvane og fjordane skal forvaltast slik at naturmangfaldet og produktiviteten vert teke vare på.

VS2 ligg i eit viktig gruntvassområde i Førdefjorden. Vi vil peike på at grunne område i sjøen generelt er viktige for biologisk produksjon og mangfald, og etablering av tiltak her kan vere direkte øydeleggande for området. VS2 ligg i eit langstrakt gruntområde som er viktig for den biologiske produksjonen i området og er eit viktig beite- og leveområde for fisk.

Vi ser at VS1 og VS3 er opparbeidde, og legg til grunn at ev. endringar/utvidingar medfører krav om regulering.

Friluftsområde Vi merkar oss at det ikkje er krav om reguleringsplan for friluftsområda. Vi rår kommunen til å vurdere om det bør vere det. I planføresegnene er det vist til at områda er reservert til bading, fritidsfiske, utfart o.l. Vi er usikre på kva som ligg i utfart, men registrerer at det går fram av planomtalen at «Tilrettelegging som fremmar friluftsliv som t.d. feste for småbåt/brygger, sanitæranlegg, parkering, tilkomstveg/turvegar bør vere prioriterte tiltak i desse områda». Bruk av båt og bading i same område kan skape konfliktsituasjonar, og vi vil rå kommunen til å vurdere grundig kva ein faktisk ønskjer å legge til rette for i friluftsområda.

4.3. Omsynssoner

Planar som framleis skal gjelde Ved planoppstart og høyring av planprogrammet påpeika vi at «Byggjeområde eller reguleringsplanar som ikkje er utbygde, og som er i strid med ny/endra areal- og miljøpolitikk eller ny kunnskap, bør ikkje vidareførast frå gjeldande plan, men heller takast ut av planen. Vi konstaterer at planprogrammet legg opp til dette». Av planomtalen forstår vi det slik at det er ingen av dei gjeldande planane som skal opphevast.

I kolonnen «Gjeld framfor arealdel» i vedlegget som viser kva reguleringsplanar og utbyggingsplanar som framleis skal gjelde, er det på side tre og fire 23 planar som det står «Gjeld framfor arealdel» ved. Det ser ut som arealdelen gjeld framfor alle andre

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 12/21 reguleringsplanar. Vi ser at det går fram av planomtalen at «Det vert skild mellom gjeldande planar som i sin heilheit gjeld framfor kommuneplanen, og gjeldande planar eller delar av planar som vert overstyrd av kommuneplanen». Dersom det er dette som er meint, rår vi kommunen til å presisere og omtale dette fremst i vedlegget, slik at ein ikkje er avhengig av å lese planomtalen.

Det går fram av § 11-8 i PBL at «Kommuneplanens arealdel skal i nødvendig utstrekning vise hensyn og restriksjoner som har betydning for bruken av areal. Hensyn og forhold som inngår i andre ledd bokstav a til f, kan markeres i arealdelen som hensynssoner med tilhørende retningslinjer og bestemmelser».

Vidare går det av punkt f fram at: «Sone hvor gjeldende reguleringsplan fortsatt skal gjelde. Ved bruk av denne hensynssonen skal kommunen vurdere om reguleringsplanen er i samsvar med nasjonale og regionale interesser». Dette vil seie at kommunane har eit rettsleg krav om å vurdere det. Kravet er ei utviding av føresegna, og den gjeld frå 01.01.2015. Planar som vart vedteke lagt ut til offentleg ettersyn før dette tidspunktet, er ikkje omfatta av det nye kravet i § 11-8 bokstav f, men vi gjer merksam på at kravet om miljørevisjon var etablert før òg, men meir som ein føresetnad om at kommunane skulle gjere dette. Kravet i § 11-8 tredje ledd bokstav f er derfor ei synleggjering av den plikta kommunane allereie har.

Vi kan ikkje sjå at kommunen har vurdert om det er reguleringsplanar som blir vidareført som kan vere i konflikt med nasjonale og regionale interesser, og vi oppmodar kommunen sterkt til å vurdere dette.

Vi har ikkje kapasitet til å gå inn i kvar enkelt av reguleringsplanane som framleis skal gjelde i kommunen, eller å vurdere om det er eksisterande byggeområde i kommuneplanen som ikkje er regulert som kan vere i strid med nasjonale eller regionale interesser. Som det går fram fremst i kap 4.1 har vi lagt vekt på å vurdere ny arealbruk som er med i konsekvensutgreiinga. Vi atterheld oss retten til på eit seinare tidspunkt å fremme motsegn ved revisjon av planar, og til planar for eksisterande byggeområde som blir vidareført på kommuneplankartet, som er i konflikt med nasjonale og regionale interesser.

Konkret viser vi til reguleringsplanen for campingplassen ved Brulandsvellene, «Reguleringsplan for Brulandsvellene», godkjent 21.08.1991, som er i konflikt med ein viktig prioriterte naturtype, Jølstra-Øyane. Det er få lokalitetar att med den typen flaummarkskog (gråor-heggeskog) som er langs elva her. Det går fram av naturbasen at det beste for naturverdiane vil i stor grad vere å la området få ligge i fred for inngrep, noko som også gjeld for vedhogst og dumping av avfall.

Når det gjeld båtplassar ved Hornes, jf. «Reguleringsplan for Hornes», godkjent 21.02.1996, så viser vi til kommentarar til området VS2 for småbåthamn over.

Det einaste konkrete hekkefunnet av hubro i Sogn og Fjordane dei siste 17 åra er gjort vest for byggeområdet kalla Gjøset i gjeldande kommuneplan. Planen opnar for 25 fritidsbustadar, og kommuneplanframlegget legg opp til å vidareføre byggeområdet. Med bakgrunn i ny kunnskap, jf. § 8 i naturmangfaldloven, krev (motsegn) vi at avgrensinga av byggeområdet for fritidsbustadar vert trekt austover og avgrensa ved den vestlegaste eksisterande hytta i området.

4.4 Planjuridiske merknadar for å ivareta sektorinteresser

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 13/21

Bygningsvolum og tomtestorleik Vi kan ikkje sjå at det er fastsett grad av utnytting og byggehøgde i tilknyting til bygging av nye bustader i LNF-spreidd i punkt 5.5.4. Loven set krav om dette, og vi legg til grunn at det blir innarbeidd i planen.

Vi ser at det i punkt 5.5.5 nr. 5 blir opna for ei utnytting på eksisterande fritidsbustadar på BYA = 40 %, medan utnyttingsgraden for nye fritidsbustadar i punkt 5.1.3 nr. 3 er avgrensa til 100 m2. Utnyttingsgraden for eksisterande bustadtomter i område for spreidd busetting er sett til BYA = 40 %.

Vi vil klart rå til å styre storleiken gjennom fastsetting av bebygd areal i kvadratmeter (BYA) for kvar fritidsbustad og bustad, dvs. største tillatne bygde areal i kvadratmeter. Alternativt kan ein nytte samla bruksareal for kvar hytte i kvadratmeter (BRA). Slik blir det same utnytting uavhengig av tomtestorleik. Vi vil òg rå kommunen til å vere meir presis i høgdefastsettinga for eksisterande fritidsbustadar/bustadar i punkt 5.5.5 nr. 7.

Planforslaget opnar for tomter på inntil to dekar i nye område for bustadbygging, (punkt 5.1.1 og 5.5.4). Dette er i tillegg gitt som ei retningsline for dispensasjonsbehandlingar (jf. punkt 5.5.6). Vi rår kommunen til å redusere tomtestorleiken.

4.5 Andre forhold

Sentrumsutvikling Planomtalen gir utrykk for at kommunen har fokus på sentrumsutvikling, men samstundes er både planomtalen og planføresegnene tidvis vage når det gjeld å følgje opp dette, då det ofte går fram at det ikkje bør etablerast/ bli gitt løyve til ulike tiltak. Dersom kommunen meiner at noko ikkje er i samsvar med ønska utvikling i sentrum eller på Brulandsvellene, så skal kommunen ikkje tillate etablering av dette og vere tydleg i planføresegnene.

Føremålet med forskrift om «Rikspolitisk bestemmelse for kjøpesentre» er m.a. å styrke eksisterande by- og tettstadsentra som også er med å redusere klimagassutslepp, dvs. unngå ei utvikling som fører til byspreiing og auka bilavhengigheit. Gjeldande retningsline for sentrumsavgrensing (rettleiarar T-1322 og T-1365 frå MD) definerer at det er maks. 1000 m gangavstand frå ytterkant til ytterkant i sentrum av større byar.

Fylkesdelplan for arealbruk for Sogn og Fjordane gjeld framfor «Rikspolitisk bestemmelse for kjøpesentre». I fylkesdelplanen går det fram at det ikkje skal etablerast kjøpesentra utanom sentra og tettstadar. Førde er ein av dei plassane det er sagt at det er tilstrekkeleg grunnlag for etablering av «store kjøpesenter». Senterstrukturen skal avklarast i kommuneplanen. Det går fram av planomtalen at handelsanalysen for Førde «meiner at tilrettelegging for eit breitt tilbod innan prisgunstige storvarer utanfor sentrum ikkje treng å gå utover tilbodet i sentrum».

Kommunen har i § 4.1.1 i føresegnene laga eigne definisjonar av strøksgatehandel, kjøpesenter og storhandelspark. I § 2.2.3 blir daglegvarer omtala som storhandelsvare. Kommunen vurderer det slik at storhandel, slik det blir lagt til rette for på Brulandsvellene, ikkje er vurdert i gjeldande planverk på fylkesnivå (jf. planomtalen).

Det blir utifrå dette eit spørsmål om dei lokale definisjonane opnar for handel som er i konflikt med regionalt/nasjonalt regelverk.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 14/21

Det går fram av «Forskrift om rikspolitisk bestemmelse for kjøpesentre» at definisjonen av kjøpesenter går fram av retningsliner i godkjente fylkesplanar og fylkesdelplanar. Når slik definisjon ikkje er gitt, så gjeld følgjande:

- «Med kjøpesenter forstås detaljhandel i bygningsmessige enheter og bygningskomplekser som etableres, drives eller framstår som en enhet, samt utsalg som krever kunde- og medlemskort for å få adgang. Dagligvareforretninger er å oppfatte som kjøpesenter i denne sammenheng. Det samme er varehus som omsetter én eller flere varegrupper. Som kjøpesenter regnes også handelsvirksomhet lokalisert i flere enheter innenfor et område som for eksempel en handelspark».

I § 3.2.4 i fylkesdelplan for arealbruk går det fram av punkt i) «Detaljhandel og tenester med mange kundar/brukarar, som t.d. daglegvarer, kle, sko, offentleg tenesteyting, kulturtilbod, servering og overnatting skal lokaliserast i område definert som sentrum av tettstaden eller sentralt i eit grendasenter». I punkt j) finn vi: «Forretningar som sel "større" varetypar, som t.d. møblar, kvitevarer m.m., skal lokaliserast i sentrum».

Vår vurdering er at dei lokale definisjonane i §§ 2.2.3 og 4.1.1 opnar for handel som er i konflikt med regionalt/nasjonalt regelverk samtidig som føresegnene og retningslinene i planframlegget ikkje sikrar ønska sentrumsutvikling, og heller er med å svekke sentrum enn å styrke det, men vi vil likevel understreke at det er Førde kommune sjølv som har ansvar for at føresegnene er i samsvar med gjeldande regelverk. Innanfor dette regelverket meiner vi det i første rekke må vere kommunen som må avvege dei ulike interessene som er knytt til sentrumsutvikling og nye større handelsetableringar utanfor sentrum. Vi ser ikkje at det ligg føre vesentlege regionale eller nasjonale interesser som gjer det naudsynt å legge ned motsegn. Men som vi har vore inne på under planjuridiske merknadar, inneber ansvaret til kommunen også på dette punktet ansvar for at planen står seg som gyldig dersom det seinare kjem klage på ein reguleringsplan.

Paragraf 5.1.8 punkt 1 Under BN 2 står, som retningsline, at det skal/bør ikkje vere tenesteyting, kjøpesenter eller strøksgatehandel i området, jf. § 4.1.1. Dette må takast med som ei føresegn med heimel i § 11-9 nr. 8, og formulerast som at «det kan ikkje» vere osb.

Alternative høyringsframlegg: A1) Planføresegna er uklar med bør-formulering: «Området bør ikkje takast i bruk før…». Som vi alt har peika på så kan planføresegner som inneheld skjønnsmessige kriterium føre til at kommuneplanen vert svakare og mindre føreseieleg som styringsdokument.

Ved å endre punkt 2.2.3, punkt 3, slik at t.d. retningslinene blir føresegner, vil kommunen få ein betre styringsreiskap og vere tydlegare med tanke på kva utvikling ein ønskjer. Vi vil rå kommunen til å endre bør-formuleringane i retningslinene til skal-formuleringar, og å vurdere om det er andre retningsliner i 2.2 som òg skal vere føresegner.

Grøntstruktur langs Jølstra Samanlikna med gjeldande kommuneplan er grøntstrukturen lite synleg på plankartet. Det går fram av planomtalen at «På nordsida av Jølstra gjennom sentrum, skal breidda ved nyetablering av offentleg byrom langs elva, alltid vere minst 15 m brei, målt frå vasskanten ved normal vassføring. Etablert grønststruktur/offentleg byrom langs Jølstra på nordsida kan ikkje gjerast mindre slik det er i dag. På sørsida av Jølstra skal etablert grønststruktur behaldast slik det er i dag». Vi kan ikkje sjå at dette er sikra i planføresegnene. Vi tilrår

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 15/21 sterk, og reknar med, at kommunen sikrar grøntstrukturen i dei juridisk bindande plandokumenta i tråd med det som går fram av planomtalen.

Vi ser at verken grøntområda kring Ytre Øyrane eller i området med sentrumsføremål i gjeldande plan er vist som ein del av grøntstrukturen. Vi ber kommunen vurdere å synleggjere grøntstrukturen på plankartet betre, då dette vil gje eit heilt anna inntrykk. Vi viser også til kommentarar i kap. 7 i fråsegna vedr. grøntstruktur.

Byggeområde på myr - klimaverknadar Myr kan innehalde store mengder bunde karbon, større mengd pr. arealeining enn andre naturtypar. Det er derfor aukande interesse for korleis ein kan ta vare på dette, og eventuelt fremme vidare karbonopptak, som tiltak mot klimaendring. I alle plan- og inngrepssaker som vedkjem myr i nokon grad, meiner vi derfor det bør gjerast eit enkelt reknestykke (ut frå djupnemåling av torva m.m.) på kor mykje karbon som ligg bunde i planområdet, og korleis planen vil bidra til å frigjere dette til atmosfæren, eller hindre vidare opptak. Bioforsk- rapportenhttp://www.miljodirektoratet.no/old/dirnat/multimedia/48153/BIOFORSK-RAPPORT -nr-162.pdf kan gje ein del haldepunkt for slike grove utrekningar (sjå m.a. kap. 5.2. «Metodikk for beregning av karbonlager»).

Det vil vere dilemma i utbyggingssaker kring det å finne fram til kva areal som gjev minst negative miljøkonsekvensar å ta i bruk, også om ein avgrensar spørsmålet til klimaverknad.

Sjølv om bioforsk-rapporten http://www.bioforsk.no/ikbViewer/Content/107808/Bioforsk%20 RAPPORT%208%20(151).pdf primært gjeld nydyrking, er delar av denne rapporten svært relevant også for andre tiltak som grip inn i myr og torvmark.

Vi tilrår at kommunen reknar på karbonmengder og utslepp ved utlegging av nye byggeområde på myr. Vi nemner m.a. følgjande aktuelle område B10, B12, BFR1-3, BFR5 og LSB3.

5 Landbruksfaglege merknadar

Som sektorstyresmakt for landbruk har Fylkesmannen eit særleg ansvar for at kommunane tek vare på dei mest produktive jordbruksareala, men samstundes skal kommunen vege dette mot andre samfunnsinteresser, jamfør § 9 i jordlova. Stortinget har ved fleire høve understreka at det er viktig å ta vare på den dyrka jorda sidan dette er ein svært avgrensa ressurs, seinast ved handsaming av St. meld 9 (2011-2012) om norsk landbrukspolitikk.

Regjeringa har i plattforma si også sagt at kommunane skal ta vare på god matjord, men samstundes balansere jordvernet mot storsamfunnets behov.

Vi viser også til jordvernstrategien for fylket, som vart vedteken av det tidlegare fylkeslandbruksstyret i 2009 og som Fylkesmannen deretter har lagt til grunn i arbeidet med jordvern i plansaker. Her er det mellom anna sagt at ved utbygging i og nær tettstadane våre må det leggast vekt på fortetting, høg arealutnytting og fastsetting av naturlege grenser mellom utbyggingsareal og dei større samanhengande jordbruksområda utanfor.

Konkret vurdering av planframlegget Kommunen har registrert og prioritert viktige kjerneområde for matproduksjon og kulturlandskap, og presentert desse i ein eigen fagrapport. Kjerneområde matproduksjon utgjer 30 prosent av totalt fulldyrka areal, og representerer såleis dei beste og mest verdifulle jordbruksareala i kommunen. Primærnæringane er nemnde i planomtalen, der det også går fram at kommunen har store utfordringar når det gjeld jordvern og at det er stort

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 16/21 press på jordbruksareala. Her står det også at lett tilgang til arbeidsmarknaden i Førde er med på å styrke landbruket. Dette er vi samde i, og det gjeld også nabokommunane.

I fråsegna vår har vi konsentrert oss om arealbruk som trugar dyrka mark og viktige landbruksinteresser. Forslag om ny arealbruk som er mindre konfliktfylt for landbruket, har vi ikkje kommentert.

Planen opnar for omdisponering av om lag 185 daa dyrka jord med utbygging på Sunde, Brulandsvellene, Vie og Slåtten. På Vie vert 40 daa tilbakeført frå masseuttak til LNF- område. Dette er i hovudsak dyrka mark, og vi ser det som positivt at dette området no vert sett av til landbruksføremål.

Bustadområde Bustadbehovet i heile planperioden fram til 2027 er rekna til 1200 bueiningar, med om lag halvparten i Førde sentrum og området Øyrane – Hafstad. Dette er areal som i hovudsak ligg inne i gjeldande kommuneplan, og som difor er avklara når det gjeld landbruksinteressene. Førdslia som åleine ville gje plass til om lag 1000 bueiningar, er ikkje teke med som bustadområde i denne planen. Målsettinga til kommunen er at ein først vil etablere eit kompakt sentrum og utnytte eksisterande bustadareal. For å sikre Førdslia som eit framtidig bustadområde, er det bandlagt areal til vegframføring med to alternativ, noko vi synest er fornuftig. Noko nytt bustadareal vil råke dyrka jord på Vie, Sunde og Farsund. Her er det likevel tale om utbygging innåt eller i nærleiken av eksisterande bustadområde.

På Vie er det sett av eit nytt bustadområde B5 på om lag 12 daa, og med plass til om lag 60 bueiningar. Området består for ein stor del av dyrka mark, og i konsekvensutgreiinga er det konkludert med negativ konsekvens for landbruket ved ei eventuell omdisponering. Det aktuelle området ligg plassert innåt samanhengande bustadområde og veg. Det er planlagt høg utnytting i tråd med eksisterande utbygging i området. Sjølv om det går med noko dyrka jord, vil vi ikkje gå i mot etablering av dette bustadområdet.

Nytt bustadområde B8 Sunde er på om lag 33 daa og består delvis av dyrka mark og innmarksbeite. Dersom heile området vert utbygt vil det ifølgje planomtalen gje plass til om lag 45 bustadar. Ifølgje konsekvensutgreiinga vil ei full utbygging vere einsidig negativt for landbruket. Konklusjonen er derfor at utbygging er forsvarleg så lenge ein unngår dyrka mark. Her er også lagt inn noko utvidingsareal til skulen på Sunde, noko som heilt klart er ei viktig samfunnsinteresse. Vi tilrår ei avgrensa utbygging av bustadar slik det er tilrådd i konsekvensutgreiinga, og slik at ein unngår å bygge ned dei mest lettdrivne jordbruksareala.

Bustadområde B9 Farsund er delt i to felt, som til saman er om lag 40 daa. Det eine feltet er plassert nord for eksisterande bustadområde, og er på om lag 17 daa og består av beitemark og skog. Dette arealet er allereie under regulering. Det andre feltet er plassert på austsida av eksisterande bustadområde, og består av fulldyrka og overflatedyrka jord. Konklusjonen i konsekvensutgreiinga er at tiltaket ikkje kan tilrådast ut frå omsyn til både jordvern, kulturlandskap og kulturmiljø. Vi har fått opplyst frå kommunen at denne delen av B9 er på om lag 23 daa. Bustadfeltet vil grense til meir samanhengande og aktivt drivne jordbruksareal mot aust. I føresegnene står det at det skal leggast til rette for 30 bustadar, derav 15 einebustadar. Dette gjev etter vår vurdering for dårleg arealutnytting. Arealet er dyrka mark, og ligg relativt sentrumsnært. Det må vere mogleg å legge til rette for noko høgare utnytting med t.d. rekkehus eller andre former for tett utbygging. Vi vil ikkje gå i mot dette bustadfeltet, men tilrår at det vert stilt krav i føresegnene om ei arealutnytting på minimum to bueiningar per dekar.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 17/21

I Angedalen er det sett av areal til to nye bustadområde, eit på Kvamme med 12 bustadar og eit på Ramstad med 20 bustadar. Felta ligg på skogsmark og delvis beitemark. Begge bustadfelta ligg utanfor område definert som kjerneområde landbruk. Primært bør større byggefelt planleggast som utviding av eksisterande byggeområde nærare sentrum. Angedalen er eit viktig landbruksområde med husdyrhald og grasproduksjon. Etablering av så pass store byggefelt kan vere utfordrande for landbruket, ikkje minst når det gjeld faren for drifts- og miljømessige ulemper. Bustadområde B11 ligg nær verdifulle jordbruksareal på Tefre. Primært rår vi frå å etablere bustadområda B11 på Kvamme og B10 på Ramstad. Dersom kommunen ønskjer å styrke busetnad og lokalmiljø i Angedalen, bør ein i staden legge til rette for ei meir avgrensa bustadbygging, men då i form av LNF spreidd.

Næringsområde For jordvernet er det først og fremst Brulandsvellene som er den store utfordringa i planframlegget. Om lag 150 daa fulldyrka og lettdrive jordbruksareal kan her bli bygt ned. Det aktuelle området er definert som viktig kjerneområde landbruk. Dette er eit område som i følgje konsekvensutgreiinga har stor verdi for landbruket.

Her må kommunen vege omsynet til jordvern mot samfunnsinteressene knytt til etablering av ein storhandelpark. Denne utbygginga er etter vurderinga til kommunen svært viktig for sysselsetting og folketalsvekst.

Kommunen har vurdert fire alternativ for utbygging av Brulandsvellene /Sanderplassen: 1. Ingen vidare utbygging- ny handel til sentrum 2. Utviding Brulandsvellene 150 daa dyrka jord 3. Utviding av Sanderplassen 35 daa 4. Fortetting av eksisterande utbyggingsområde på Sanderplassen og Brulandsvellene før ein tek i bruk nye areal austover.

Førde er ein motor for utviklinga i Sunnfjord, så det er ei svært viktig samfunnsinteresse å legge til rette for næringsutvikling. Dette er også viktig for landbruket og bygdene i heile regionen. Utbygging av handelsområde må vegast opp mot jordvern, og det er krevjande når dette ligg i noko av det beste jordbruksarealet i Sunnfjord. Det er derfor viktig å økonomisere med arealet, ikkje berre for jordvernet, men også for å skape mest mogleg kompakte sentrumsområde og god byutvikling.

For landbruket er det viktig med god utnytting innanfor eksisterande næringsområde på Brulandsvellene, før ein eventuelt tek i bruk dyrka mark austover til utbygging. På Brulandsvellene er det etter vår vurdering mogleg å finne eit kompromiss mellom næringsareal og dyrka mark, slik at det som blir att av landbruksarealet framleis er interessant å drive.

I planen er det ulike forslag om måtar å styre fortetting og utvikling på Brulandsvellene, både for å unngå utarming av handelen i Førde sentrum og for å spare på areal. Det har i praksis synt seg vanskeleg å styre og fordele aktivitet innanfor godkjende næringsområde, noko som dagens utbygging på Brulandsvellene også er eit døme på. For å unngå sløsing med areal i framtida, er det derfor viktig at det ikkje vert lagt ut for mykje nytt areal på ein gong. For å ta vare på både jordvern og ei målsetting om god arealutnytting, vil ei full utbygging etter alternativ 2 etter vår vurdering vere i strid med nasjonal politikk for jordvern.

Kommunen bør i staden legge opp til ein kombinasjon av fleire alternativ: - Betre arealutnytting innanfor eksisterande næringsareal på Brulandsvellene, ikkje minst dei store parkeringsareala

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 18/21

- Utviding av Sanderplassen (BN1 i plankartet) vestover inneber lite konflikt med landbruket - Innanfor nye næringsareal på Brulandsvellene må det settast krav om god arealutnytting, mellom anna til parkeringsareal

I planframlegget er heile området mellom dagens handelshus på Brulandsvellene og austover til elva, lagt ut til nytt næringsareal. Særleg for delen nærmast elva vil det gje dårleg arealutnytting på grunn av krav om grøne soner lang elva. I dag kan dette brukast til landbruk, men ei slik smal stripe langs elva er ikkje lenger noko lettdrive jordbruksareal. Ut frå dei konkrete utbyggingsplanane som er presenterte på Brulandvellene, utan bustadareal, er det etter vår vurdering godt mogleg å avgrense det nye næringsarealet til grensa mellom eigedomane gbnr. 60/1 og gbnr. 60/10, i ei rett linje frå E39 og ned til campingplassen. Vi fremmar motsegn mot ei utbygging aust for lina mellom gbnr. 60/1 og gbnr. 60/10 slik det er vist på vedlagt flyfoto.

Når det gjeld Ytre Øyrane så står det i planomtalen at det på sikt kan vere ønskeleg å transformere dette området meir i retning av teknologi, kanskje bustadar og på sikt sentrumsfunksjonar. Det er påpeikt at dette vil krevje alternative areal for dei verksemdene som må flytte frå området, noko som vil legge press på attverande jordbruksareal. Dersom Førde skal halde på posisjonen som regionsenter, er det viktig at ein har eit variert næringsliv inkludert industriverksemder. Ein del av desse verksemdene har også behov for å ligge nær ei kai, som det finst på Øyrane i dag.

Det som er att av Hafstadflatene, området mellom Hafstad bydel og Brulandsvellene, er definert som eit viktig kjerneområde for landbruk og bør, sidan arealpresset er svært stort, leggast inn som omsynssone landbruk i plankartet.

I alternativt plankart er det lagt inn eit anna aktuelt næringsområde, Dyrshaugen på Bruland. Dette arealet ligg inne i eit større samanhengande jordbruksområde sør for E39, og omfattar og omfattar i hovudsak fulldyrka jord. I konsekvensutgreiinga er heile dette området på om lag 120 daa vurdert som eit framtidig næringsområde. Her står det at store delar av området er fulldyrka mark, og at ei eventuell omdisponering vil vere einsidig negativt for landbruket. Jordbruksareala rundt Førde er i dag under eit stort utbyggingspress, og det er viktig å økonomisere med arealbruken. Det er allereie lagt til rette for eit stort næringsområde på Moskog, som no også vert foreslått utvida. Vi kan heller ikkje sjå at det er dokumentert behov for å ta i bruk dette området på Bruland til næringsføremål i komande planperiode. For oss verkar dette som framlegg om ei noko tilfeldig plassering av eit nytt næringsareal. Vi fremmar derfor motsegn mot nytt næringsområde Dyrshaugen på Bruland.

LNF- spreidd bustad I føresegnene står det at det ikkje er tillate å byggje eller gjere tiltak som har verknad for dyrka mark, samanhengande innmarksbeite eller samanhengande skogsområde av super bonitet. Dette er med på å sikre at landbruksinteressene vert ivaretekne i desse områda. LNF- spreidd må først og fremst vere eit verkemiddel for å stimulere til bustadbygging i grendene, for å oppretthalde busetnad og folketal. Vi meiner at LNF- spreidd i denne planen er tråd med ei slik målsetjing. Det er elles gjort nokre justeringar i høve til gjeldande plan, og område for LNF- spreidd bustad på Holsen, Indrebø og Gjerland er no føreslege tekne ut av planen, grunna naturfare og landbruksinteresser.

6 Merknadar knytt til samfunnstryggleik og beredskap

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 19/21

Det er gjennomført ein overordna ROS-analyse for kommuneplanen. Kvart nye utbyggingsområde er gjennomgått og vurdert med omsyn til fare for ras, flaum, ekstremvêr, støy og utgliding. Analysen fokuserer på naturfare og tek i liten grad omsyn til samfunnsrisiko/ menneskeskapte risikofaktorar. Det går fram av ROS-analysen at dette er eit bevisst val frå kommunen si side. Det står at analysen må sjåast i samanheng med den interkommunale ROS-analysen (Norconsult 2014) for SIS-kommunane, og at dei to ROS- analysane utfyller kvarandre. Det er presisert at ROS-analysen ikkje er detaljert, og at ein fullverdig ROS-analyse må gjennomførast før utbygging av dei einskilde områda.

Vi er samd med kommunen i at den (inter-)kommunale ROS-analysen og arealplan ROS- analysen må sjåast i samanheng. Vi registrerer at kommunen legg opp til at kjende utfordringar blant anna knytt til flaumutsette vegstrekningar og kort avstand mellom verksemdsrisiko og bustader, skal følgjast opp i kommande reguleringsplanar. Dette er positivt, og tyder på ei god kopling mellom den interkommunale ROS-analysen og kommuneplanen. Vi understreker likevel at det er kommunen sitt ansvar å sjå til at funn frå (inter)- kommunale ROS-analysen vert tilstrekkeleg følgt opp i arealplanen. Ved høyring av arealplanar går vi gjennom høyringsdokumenta som følgjer planane, men vi har ikkje ressursar til å systematisk vurdere om det er forhold frå andre ROS-analyser (til dømes interkommunale ROS-analyser) som burde vore nærare omtalt eller følgt opp i arealplanen som er på høyring. Ved gjennomgang av denne planen har vi ikkje hatt høve til «å måle den» mot den interkommunale ROS-analysen.

Vi meiner ROS-analysen til kommuneplanen med fordel kunne ha vurdert samfunnsrisiko i dei nye utbyggingsområda i større grad, og særleg med omsyn til målsettinga om fortetting. All den tid kommunen har sett krav om fullverdig ROS-analyse før utbygging av dei einskilde områda, kan vi likevel ikkje sjå at planen legg opp til eit uforsvarleg risikonivå. I oppfølginga av kommuneplanen vil vi tilrå at kommunen legg stor vekt på å følgje opp kravet om ROS- analysar før utbygging. I planar som legg til rette for fortetting bør det vere særleg merksemd på om risikoen for større brannar, ulukker og uønskte følgje-hendingar kan verte endra som følgje av utbygginga. Vi tilrår generelt at kommunen frå tid til anna går gjennom eigne rutinar for kontroll og oppfølging av ROS-analysar i utbyggingsplanar og –saker. Kommunen bør mellom anna ha rutinar for å involvere brannfagleg kompetanse i arbeidet.

Ved oppstart av planarbeidet varsla vi at planen må ta omsyn til forventa klimaendringar. I kommuneplanen er dette handtert ved at det er sett krav om at klimaendringar skal vere eit av temaa i ROS-analysane på seinare plannivå. Vi meiner planen hadde stått seg på å inkludere nokre overordna vurderingar av kva konsekvensar klimaendringar kan få for Førde, og kva avbøtande tiltak og strategiar kommunen bør legge til grunn i oppfølginga av planen.

Det er ikkje lagt inn omsynssone for framtidig stormflonivå/havnivåstigning i plankartet, og det er heller ikkje set konkrete krav til vurdering av stormflo/havnivåstigning under ei viss kotehøgde. Dette er ein svakheit ved planframlegget. Vi tilrår at kommunen tek inn ei føresegn med krav om vurdering av risiko for stormflo/havnivåstigning for tiltak nær sjø. Ved vurdering av framtidig stormflonivå tilrår vi at kommunen legg prinsippa i rettleiaren til DSB Handtering av havnivåstigning i kommunal planlegging, til grunn og også vurderer effekten av lokale forhold som til dømes bølgjepåverknad og samanfallande elveflaum.

Merknadar til føresegner og retningsliner Til § 5.1.2, bokstav i): vi forstår føresegna slik at det vert stilt krav om dokumentasjon/ ROS- analyse for tiltak som er unnateke krav om reguleringsplan. Vi trur det er fornuftig av kommunen å presisere at det må gjerast vurderingar av risiko og sårbarheit før eit tiltak kan godkjennast. Vi vil minne om at det er viktig at ikkje ROS-analysen for tiltak vert for avgrensa

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 20/21 når det gjeld tema og problemstillingar, og at kommunen bør forvente at både naturfare og samfunnsskapte problemstillingar vert adressert. Ved fortetting bør kommunen vere særleg merksam på at risikoen for brannspreiing kan endre seg. ROS-analysar for tiltak bør derfor vurdere forhold som fare for brannsmitte, tilkomst for utrykkingskøyretøy, tilgang på tilstrekkeleg sløkkevatn, m.m.

Kommunen bør i samråd med brannsjef/ brannfagleg kompetanse vurdere om det i § 5.1.2, j) Situasjonsplan, skal stillast krav til at situasjonsplanen også skal vise tilkomst for utrykkingskøyretøy, sløkkevasstilgang, eller liknande.

§ 5.6.2, Byggegrense langs vassdrag: byggegrensa langs mindre bekkar og elvar er sett til 20 m. Dette er i samsvar med dei nasjonale retningslinene til NVE. Erfaringane her i fylket er at skadeflaum kan oppstå i bratte og masseførande bekkar og elvar. Vi tilrår derfor generelt at kommunane er særleg merksame ved utbygging langs bratte bekkar og elvar, og vurderer om det er grunn for å stille lokalt strengare krav om minsteavstand til bekk/elv.

7 Merknadar knytt til folkehelse, barn og unge og universell utforming

Kommunen la stor vekt på folkehelse som eit gjennomgåande tema for samfunnsdelen til kommuneplanen. Vi ser at dette også er nedfelt i arealdelen til kommuneplanen.

Vedtak av samfunnsdelen hadde følgjande kulepunkt 4.1: Legge til rette for at innvandrarar og framandarbeidarar kan kjenne seg velkomne og bli integrerte, med fleire. Dette inneber at sosial integrering er eit viktig mål, og må takast omsyn til også i arealplanen.

Reglar for uteopphaldsareal Føremålet med reglane er klart og detaljert. Kommunen må sikre at det dei har lagt til grunn i reglane samsvarer med det som vert vist i planframlegget og gjennomført i praksis.

Det går fram av «Rikspolitiske retningslinjer for å ivareta barn og unges interesser i planleggingen» at «Ved omdisponering av arealer som i planer er avsatt til fellesareal eller friområde som er i bruk eller er egnet for lek, skal det skaffes fullverdig erstatning. Erstatning skal også skaffes ved utbygging eller omdisponering av uregulert areal som barn bruker som lekeareal». Vi kan ikkje sjå at det i vurdert om det er att store nok og eigna areal til leik og opphald i byggeområda dersom ein omdisponerer friområde. Dette er ein klar mangel ved planframlegget. Vi tilrår sterkt, og reknar med, at det vert vurdert erstatningsareal for alle friområde som vert føreslått endra til byggeføremål; B6, BOP3 og ev.a., og om det vert att store nok og eigna areal til leik og opphald i område som blir føreslått endra frå friområde til byggeområde; B2, B3, B6, BOP3 og ev.a.

Reglar for veg og gate Kommunen må sikre at det dei har lagt til grunn i dette skrivet samsvarer med det som vert vist i planframlegget og gjennomført i praksis. Vi forventar at det vert teke omsyn til behovet til dei mjuke trafikantane.

Her er det mellom anna sagt at areal til leik og uteopphald må sjåast i samanheng med eksisterande eller planlagd grøntstruktur i nye bustadområde eller fortetting i eksisterande bustadfelt osb. Dette er viktige omsyn som er lagt til grunn i arealplanen. Vi kan ikkje sjå at det er teke omsyn til dette alle plassar.

Førde som sykkelby må gjenspegle trafikale løysingar i nye bustadområde. Kommunen bør særleg vurdere behovet for gang- og sykkelvegar mellom bustad/heim og barnehage/skule. Det er vidare viktig at samanhengande sykkelvegar vert planlagde også utanom sentrum.

FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 21/21

Sykkelstiane i kommunen bør knytast saman i eit samanhengande gang- og sykkelvegnett mellom ulike bydelar og grender. Det er viktig at ein syter for at alle deler av kommunen får god tilgang til både gang- og sykkelvegar, grøntareal og leikeareal i nærmiljøet. Dette er viktig for å legge til rette for kvardagsaktivitet for alle grupper i kommunen, og for å jamne ut sosiale skilnadar i helse. Det at born og vaksne kan ferdast trygt til fots og på sykkel til arbeid og skule er i eit folkehelseperspektiv eit utjamningstiltak. I tillegg er dette eit viktig klima- og miljøtiltak. Gang- og sykkelvegane bør visast på plankartet.

Med helsing

Gunnar O. Hæreid Nils Erling Yndesdal ass. fylkesmann fylkesmiljøvernsjef

Brevet er godkjent elektronisk og har derfor ikkje underskrift.

Kopi pr. e-post: Sogn og fjordane fylkeskommune