Na Granicy S. 4 Przemoc W Czasie Epidemii S. 12 30 Lat NSZZP S. 17 Nr 5 (182), Maj 2020 R

01.05_Layout 1 05.05.2020 15:24 Strona 1

Na granicy s. 4 Przemoc w czasie epidemii s. 12 30 lat NSZZP s. 17 nr 5 (182), maj 2020 r.

ISSN 1734-1167

www.gazeta.policja.pl

100100 latlat policjipolicji rzecznejrzecznej s. 26 02.05_Layout 1 06.05.2020 12:43 Strona 2

2 SPRAWY REDAKCYJNE POLICJA 997 maj 2020 r.

Nowy redaktor Emerytury czas… Niewiele pozostało w Policji osób, naczelny które były świadkami jej tworzenia i wszystkich kolejnych przemian. Od kwietnia tego roku, 10 kwietnia, po blisko 35 latach czyli 15. rocznicy istnienia służby, na zasłużoną emeryturę prze- czasopisma „Policja 997”, szła kolejna z nich – podinsp. Agata mamy nowego redaktora Guzdek-Szewczak, sekretarz redak- naczelnego. Został nim cji naszego miesięcznika. insp. dr Mariusz Ciarka, Szczęście w życiu ma ten, któremu uda rzecznik prasowy Komen- się wykonywać pracę zgodną z jego zain- danta Głównego Policji. teresowaniami i pasującą do usposobienia Zmianę tę spowodował awans i charakteru. Pod tym względem stano- dotychczasowej szefowej redakcji oraz dyrektor Biura Komunikacji wisko sekretarza redakcji było dla Agaty Społecznej KGP insp. dr hab. Iwony Klonowskiej na stanowisko (do której nikt w redakcji nie zwracał się komendanta-rektora WSPol. w Szczytnie. Stanowisko w BKS KGP inaczej niż „Agatko”) wprost wymarzone. Analityczny umysł, we wprost objął po niej właśnie insp. Mariusz Ciarka, którego Komendant nieprawdopodobny sposób archiwizujący wiedzę o wszystkich tematach Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk postanowił uczynić poruszanych przez dziennikarzy czasopisma (z podziałem na numery także redaktorem naczelnym naszego miesięcznika. z ostatnich 15 lat!) oraz puryzm językowy, pozwalający lepiej od kompu- Nowy naczelny to doświadczony policjant i człowiek mediów tera wychwytywać wszystkie odstępstwa od zasad poprawnej polszczyzny. – był m.in. rzecznikiem prasowym Komendanta Wojewódzkiego I jeszcze wiedza o formacji gromadzona przez ponad trzy dekady. Policji w Krakowie, a następnie rzecznikiem Komendanta Głów- Wszystko to czyniło z podinsp. Agaty Guzdek-Szewczak doskonałego nego Policji. Prawdziwy „chrzest bojowy” w tej dziedzinie prze- strażnika wysokiego, merytorycznego poziomu „Policji 997”, a wcześniej szedł w 2016 roku, podczas Światowych Dni Młodzieży, pełniąc także „Gazety Policyjnej”. funkcję rzecznika prasowego centrum medialnego administracji Decyzja o przejściu na zaopatrzenie emerytalne nie była łatwa ani dla rządowej. Insp. Mariusz Ciarka posiada tytuł doktora nauk praw- niej, ani dla nas. Ale jak sama twierdzi, kiedyś trzeba było ją podjąć. nych. Swoją służbę rozpoczął jako policjant pionu kryminalnego Przez te wszystkie lata zżyliśmy się z naszą sekretarz nie tylko zawodowo, – pierwsze lata służby przepracował na stanowiskach policjanta lecz również prywatnie, więc nie ma obaw, że stracimy kontakt. Mamy i detektywa wydziału kryminalnego KPP w Gostyninie, w zespole jednak nadzieję na dalszą współpracę, choć jak będzie – czas pokaże. Ale operacyjno-rozpoznawczym, a następnie sekcji ds. przestępczości przyjaźni nie zabierze nam nikt. kryminalnej. Agatko, cały zespół życzy Ci powodzenia i jeszcze wielu szczęśliwych dni! Redakcja PIOTR MACIEJCZAK zdj. archiwum zdj. archiwum

LISTY DO REDAKCJI: REAKTYWACJA! Drodzy Czytelnicy! Z przyjemnością zawiadamiamy, że na nowo rozpoczął funkcjonowanie adres e-mail gazeta.listy@policja.gov.pl, pod którym czekamy na propozycje ciekawych tematów od Was. Naturalnie nie każdym problemem uda nam się zająć i nie każdy temat będzie mógł znaleźć swoje miejsce na naszych łamach. Ale mamy mocne postanowienie, by w miarę posiadanych możliwości wykorzystywać Wasze sugestie i – jeśli będzie to możliwe – udzielać na łamach odpowiedzi na nurtujące Was pytania. Zapraszamy do kontaktu – z pewnością każda wiadomość będzie przeczytana, a z autorami najcie- kawszych z nich skontaktują się nasi dziennikarze. Redakcja [email protected] 03.05_Layout 1 06.05.2020 13:01 Strona 3

maj 2020 r. POLICJA 997 SPIS TREŚCI 3

.KOBIETY W POLICJI. Na rzece, stoku i boisku s. 31 Coś w sam raz dla mnie – st. sierż. Katarzyna Pilipiuk

.SPRAWY REDAKCYJNE. .PIERWSZA POMOC. s. 2 Nowy redaktor naczelny s. 33 Opatrunki hemostatyczne w krwotokach s. 2 Emerytury czas… .POLICYJNY PITAWAL. .COVID-19. s. 34 Dzieciobójstwo czy zabójstwo? Tylko służba s. 4 Kontrola COVID-19 – sytuacja na granicy .KRAJ. s. 7 Komisariat po kwarantannie – Komisariat Policji III w Lublinie był przez s. 35 dwa tygodnie zamknięty z powodu wirusa SARS-CO-V-2 s. 48 Rozmaitości s. 50 Policjanci pytają .PAMIĘĆ. s. 8 COVID-19 i pieniądze – czy nie stracimy? 10. rocznica katastrofy smoleńskiej Zginęli, ale pamięć trwa Podręcznik dla służb mundurowych s. 36 s. 9 Działania policyjne w środowisku COVID-19 – o publikacji zawierającej zasady ochrony przed wirusem podczas służby s. 39 Rozmaitości

Kombinezony ochronne .HISTORIA. s. 10 Bezpieczniej być nie może s. 41 Policyjne kalendarium – maj 1930, 1980, 2000 Przemoc domowa s. 12 Za zamkniętymi drzwiami Walka z epidemią s. 42 Największe epidemie XX wieku Psycholog radzi s. 15 Jak przetrwać i nie zwariować .PRAWO. Cyberprzestępczość .30 LAT NSZZP. s. 44 Prawne i techniczne aspekty ustalenia cyberprzestępcy s. 17 Utrzymamy linię – rozmowa z asp. sztab. Rafałem Jankowskim, przewodniczącym ZG NSZZP .INTERPOL.

Historia Jak przestępcy wykorzystują pandemię s. 18 Piękna rocznica s. 47 Stare metody w nowym wydaniu

.TYLKO SŁUŻBA. .SPORT. Policjanci ratują s. 49 Rozmaitości s. 22 Uratowali życie – interwencje policjantów s. 24 Sekundy grozy – bohater z Puław .DOBRA KSIĄŻKA. s. 51 Polecamy .ŚWIAT. Cyberprzestępczość s. 25 Porywacze kart SIM

.100 LAT POLICJI RZECZNEJ. s. 26 Rzeka dyktuje warunki zdj. Jacek Herok i Narodowe Archiwum Cyfrowe 04-06.05_Layout 1 05.05.2020 15:28 Strona 4

4 COVID-19 Tylko służba POLICJA 997 maj 2020 r. STOP!

Kontrola COVID-19 objąć szczególnie zbiorowy transport drogowy. Wprowadzone kontrole Koronawirus COVID-19 obecny jest w 210 krajach sanitarne 10 marca br. oraz karty lokalizacyjne wypełniane przez i terytoriach na całym świecie. 30 kwietnia br. każdego wjeżdżającego na teren RP miały zapobiec niekontrolowa- zarejestrowano ponad 3,2 mln przypadków nemu rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Jak zaznaczał GIS, było zachorowania i ponad 200 tysięcy zgonów z powodu to pierwsze tego typu rozwiązanie w Europie. Premier Matusz Mo- rawiecki na konferencji prasowej, w której uczestniczył również Ko- COVID-19. Większość państw zamknęła granice mendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk, poinformował, i wstrzymała lub ograniczyła transport lotniczy że przygotowywane jest wdrożenie specjalnej infrastruktury na i kolejowy. wszystkich przejściach samochodowych, przejazdach kolejowych i portach. Na przejściach granicznych zaczęły powstawać specjalne punkty sanitarne. rzez 13 lat, które minęły od przystąpienia Polski do Strefy – Kontrolowane mają być wszystkie środki transportu zbiorowego. Schengen, przyzwyczailiśmy się do swobodnego przemiesz- W ciągu kilkudziesięciu godzin całość granic Polski zostanie zabez- P czania się po Europie. W związku z zagrożeniem epidemiolo- pieczona – mówił na konferencji rządowej szef MSWiA Mariusz Ka- gicznym kontrole na przejściach granicznych powróciły, a rząd zde- miński. cydował o zamknięciu wjazdu do Polski obywateli innych krajów. Granica z Niemcami została potraktowana priorytetowo. Na przej- ściach granicznych w Kołbaskowie, Świecku, Olszynie – Forst KONTROLE SANITARNE i Jędrzykowicach najwcześniej zaczęto mierzyć temperaturę i zbierać Polska graniczy z 7 krajami. Długość granicy państwowej RP to karty lokalizacyjne podróżnych. Granicę w Świecku zwykle przekra- 3511 km. Z Republiką Federalną Niemiec to obszar 489 km. Od czało dziennie około 100 autokarów i niemal 1000 busów. 15 marca br. międzynarodowy osobowy transport kolejowy i lotniczy został zawieszony, a granice zostały zamknięte dla większości cu- KRYTYCZNY MOMENT dzoziemców. Rozporządzenie ministra SWiA z 13 marca br. przywróciło tymcza- Zaczęło się od zapobiegawczych działań wdrażania kontroli sani- sową kontrolę graniczną osób przekraczających granicę państwową tarnych na głównych przejściach granicznych. W pierwszej kolejności stanowiącą granicę wewnętrzną UE na okres od 15 marca br. do kontrole uruchomione zostały na zachodniej granicy kraju i miały 24 marca br. Rozporządzenie ograniczające możliwość wjazdu na te- 04-06.05_Layout 1 05.05.2020 15:28 Strona 5

maj 2020 r. POLICJA 997 Tylko służba COVID-19 5

rytorium RP cudzoziemcom było nowelizowane kilkukrotnie, po- zwalając zmienić charakter niektórych przejść granicznych i prze- dłużając okres kontroli granicznych do 3 maja br. z możliwością kolejnych przedłużeń. Władze niemieckie chwilę później również wprowadziły tymczasowe kontrole graniczne i zakazy wjazdu na swój teren obcokra- jowcom. Zamknięcie granic spowodowało olbrzymie utrudnienia w ruchu tranzytowym i wielokilometrowe korki. W miejscach wyznaczonych rozporządzeniem czas oczekiwania na przekroczenie granicy prze- kraczał 30 godzin. – Początkowo most w Słubicach, Gubinie, Kostrzynie nad Odrą i Zgorzelcu były miejscami kontroli, w których granice przekraczać można było tylko w ruchu pieszym – mówi mjr SG Joanna Koniecz- Od lewej: mł. insp. Bogdan Piotrowski, Andrzej Jancewicz niak, rzecznik prasowy komendanta Nadodrzańskiego Oddziału z Państwowej Inspekcji Sanitarnej MSWiA, nadinsp. Helena Michalak Straży Granicznej. Oprócz przejścia w Świecku rozporządzenie do- puszczało również ruch drogowy w punktach w Jędrzychowicach, Krajniku Dolnym, Olszynie i Kołbaskowie. czyli również obywatele Łotwy, Białorusi i Estonii. Cudzoziemscy Główna kumulacja pasażerów chcących przekroczyć granicę na- kierowcy wjeżdżający do Polski musieliby się poddać 14-dniowej stąpiła w Świecku, do którego prowadzi autostrada federalna A2, kwarantannie. jedna z ważniejszych tras europejskich. Sytuacja stawała się z godziny – Podczas protestów Litwinów w Świecku powstało na miejscu na godzinę coraz bardziej napięta. Korek rósł w tempie błyskawicz- centrum operacyjne, które koordynowało całą sytuację. Dowódcą nym, osiągając w kulminacyjnym momencie około 40 km. był I zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Gorzowie Wlkp. – Skanalizowanie ruchu w wyznaczonych miejscach, liczba osób mł. insp. Bogdan Piotrowski, mający do dyspozycji ponad 100 funk- podróżujących po Europie i przez granicę polsko-niemiecką, podda- cjonariuszy z oddziału prewencji i nieetatowych jednostek powiato- wanie kontroli wszystkich osób, które chciały przekroczyć granicę, wych i miejskich niemal ze wszystkich pionów, również negocjatorów. sprawdzanie każdemu z nich temperatury ciała, oczekiwanie na wy- Do momentu zawarcia umów międzynarodowych i porozumień pełnienie kart lokalizacyjnych (niekiedy 20 minut od jednej osoby), z konsulem sytuacja była bardzo nerwowa – mówi rzecznik lubuskiej złośliwe blokowanie dojazdu innym kierowcom do granicy kierowcom policji. tirów, blokada całej autostrady przez niezadowolonych kierowców Negocjacje z obywatelami państw nadbałtyckich zakończyły się z Litwy – wszystko to spowodowało wydłużenie oczekiwania na o godz. 23.30 tego samego dnia. przekroczenie granicy państwowej w tych pierwszych dniach – mówi Na szczeblu ministerialnym została podjęta decyzja o umożliwieniu mjr SG Joanna Konieczniak. protestującym przejazdu w konwoju sanitarnym pod eskortą Policji. W związku z tą sytuacją minister SWiA zobligował wojewodów Zdecydowano, że busy i autokary pojadą w „białym konwoju” do z regionów przygranicznych do zorganizowania pomocy dla osób przejścia granicznego z Litwą w Budzisku. Trasa tej eskorty to blisko oczekujących na przekroczenie granicy. 800 km. Konwój z powodów sanitarnych nie mógł się nigdzie za- – Na granicy z Niemcami zadania Policji rozszerzyły się o monito- trzymywać po drodze. rowanie sytuacji związanej z obostrzeniami oraz wypełnianiem kart Z kolei kierowcy osobówek zostali skierowani w podróż promem lokalizacyjnych przez kierowców i pasażerów. Oprócz policjantów (przeprawa pustych aut) i pociągiem ze stacji we Frankfurcie nad z Oddziału Prewencji Policji do realizacji zadań na granicy oddele- Odrą. gowani byli funkcjonariusze z powiatów gorzowskiego, żarskiego, W eskorcie uczestniczyli funkcjonariusze z garnizonów lubuskiego, krośnieńskiego oraz słubickiego – mówi nadkom. Marcin Maludy, wielkopolskiego, łódzkiego, stołecznego i podlaskiego. Pilotowane rzecznik prasowy KWP w Gorzowie Wlkp. przez policjantów grupy liczące po kilkadziesiąt aut i autokarów Według rozporządzenia ministra SWiA do Polski od 15 marca br. przejeżdżały przez terytorium Polski o różnych godzinach. Łącznie mogli wjechać tylko obywatele RP oraz cudzoziemcy, którzy są mał- przeprowadzono 15 konwojów sanitarnych. żonkami albo dziećmi obywateli RP, dysponujący Kartą Polaka, sze- 17 marca zapadła decyzja o otwarciu kolejnych przejść granicznych fowie misji dyplomatycznych oraz personel dyplomatyczno-konsu- i zmianie charakteru kilku już działających. Na czterech punktach larny, cudzoziemcy posiadający prawo stałego lub czasowego pobytu kontrolnych z Niemcami rozszerzony został zakres ruchu. Trudna na terytorium RP, mający zezwolenie na pracę i cudzoziemcy, którzy sytuacja na przejściach granicznych powoli się stabilizowała. prowadzą środek transportu służący do przewozu towarów. Podczas jednej doby na granicach wewnętrznych (Niemcy, Czechy, Słowacja, Litwa) z 17 na 18 marca br. odprawionych zostało 52 tys. KONWOJE SANITARNE osób – donosiła Straż Graniczna w komunikatach. 16 marca br. Litwini w ramach protestu na przejściu w Świecku za- – Obecnie ruch dozwolony jest w punktach kontrolnych w Kost- blokowali pas ruchu. Litewski premier Saulius Skvernelis za po- rzynie nad Odrą, Słubicach, Świecku, Olszynie, Gubinie, Zgorzelcu, średnictwem Facebooka apelował do swoich rodaków o cierpliwość Jędrzychowicach, Zawidowie, Jakuszycach i Kudowie-Słone – po- i odblokowanie drogi. twierdziła mjr SG Joanna Konieczniak. – Wiem, że mieliście nadzieję na szybsze i bardziej komfortowe Usprawnieniem było również wprowadzenie elektronicznej ewi- rozwiązanie. Rozmowy trwały trzy doby. (…) Tak niczego nie osiąg- dencji sanitarnej 20 marca br. niecie. Bardzo was proszę o przerwanie blokady drogi i szykowanie W okresie od 15 marca do 14 kwietnia w zasięgu Nadodrzańskiego się do podróży na Litwę – pisał premier Skvernelis. Oddziału SG skontrolowane zostało blisko 163 tys. pojazdów oraz Według danych MSZ Litwy na granicy utknęło ponad 400 litew- około 338 tys. osób. A w czasie świąt wielkanocnych kontroli zostało skich samochodów. Na przejściu granicznym w blokadzie uczestni- poddanych 10 483 osoby. 04-06.05_Layout 1 05.05.2020 15:28 Strona 6

6 COVID-19 Tylko służba POLICJA 997 maj 2020 r.

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA macji metodą tradycyjną, na papierze bez za- 2 lat na podstawie 5 listów gończych. Podob- Graniczne punkty kontrolne funkcjonują ca- chowania szczególnych środków ostrożności. nie jak poszukiwany przez Sąd Rejonowy łodobowo. 7 dni w tygodni, 24 godziny na – Obecnie sytuacja jest znacznie utrud- w Zgorzelcu Polak, który został skontrolo- dobę służbę pełnią również funkcjonariusze niona, ponieważ w związku z zachowaniem wany przez funkcjonariuszy ze Wspólnej Pol- Polsko-Niemieckiego Centrum Współpracy środków ostrożności decyzją służb niemiec- sko-Niemieckiej Placówki w Ludwigsdorﬁe. Służb Granicznych, Policyjnych i Celnych kich funkcjonariusze policji niemieckiej opu- A 23-letni obywatel Ukrainy, zatrzymany w Świecku. Po niemieckiej stronie PNCW, ścili wspólne pomieszczenie (tzw. salę ope- przez funkcjonariuszy SG, do Polski dostał które funkcjonuje od grudnia 2007 roku, racyjną) i pracują pojedynczo w dwóch się, pokonując nielegalnie wpław Nysę służy 42 funkcjonariuszy, po stronie polskiej budynkach. Jest to utrudnienie, jeżeli liczba Łużycką. 22, w tym 8 policjantów. wniosków w ciągu roku przekracza ponad Kwiecień na granicy zachodniej RP był – Jest to pierwsza i największa tego typu 20 tysięcy – mówi o codziennej służbie w cza- okresem przemodelowania służb policyjnych. placówka w Polsce. Obszar odpowiedzialno- sie pandemii kom. Sylwester Ksiuk. – Duży nacisk kładziony jest właśnie na ści PNCW Świecko to właściwość teryto- – Obecnie nie ma też możliwości kores- monitorowanie sytuacji związanej z prze- rialna województw: zachodniopomorskiego, pondowania drogą elektroniczną, z uwagi na strzeganiem obostrzeń wynikających z no- lubuskiego i dolnośląskiego, a w sytuacji za- uwarunkowania prawne dotyczące bezpiecz- wych przepisów. Ale poziom ich wykony- grożenia życia i zdrowia cały obszar Polski nego przesyłania danych. wania przez policjantów, a zwłaszcza błys- i Niemiec – mówi kom. Sylwester Ksiuk, kawiczny proces adaptacji funkcjonariuszy kierownik Sekcji Międzynarodowej Współ- ZŁAPANI NA GRANICY do nowej sytuacji i szybkiego w związku pracy Policji w Świecku Wydziału Wywiadu Zabezpieczony zostały również pas graniczny, z tym działania, jest naprawdę imponujący. Kryminalnego KWP w Gorzowie Wlkp. tzw. zielony. Granica państwa jest kontrolo- Widać to było zwłaszcza na początku, tu Służby RFN wchodzące w skład PNCW wana przez mobilne patrole Straży Granicz- w lubuskiem, kiedy korek na przejściu gra- to policja federalna, policja landowa Meck- nej. W początkowej fazie zamykania granic nicznym w Świecku zahaczał o Berlin! Mimo lenburgii, policja Branderburgii, policja Sak- policjanci również brali udział w tych dzia- naszych codziennych zadań, z realizacji któ- sonii oraz policja z Berlina i służba celna. łaniach. rych nikt nas nie zwolnił, zdaliśmy ten eg- Przed wprowadzeniem stanu zagrożenia Zamknięcie granic pomogło w zatrzymaniu zamin – mówi nadkom. Marcin Maludy. Cała epidemiologicznego współpraca odbywała się kilku poszukiwanych listem gończym, jak polska Policja – dodaje rzecznik prasowy Ko- na podstawie bezpośrednich kontaktów choćby 37-latka, który w trakcie przekracza- mendanta Głównego Policji insp. Mariusz przedstawicieli poszczególnych służb, oma- nia granicy w Kostrzynie nad Odrą został Ciarka. wianiu zdarzeń, wspólnych odpraw służbo- skontrolowany i okazało się, że jest poszuki- IZABELA PAJDAŁA wych, przekazywaniu wniosków oraz infor- wany przez Sąd Rejonowy w Płocku od blisko zdj. Zespół Prasowy w KWP w Gorzowie Wlkp. 07-08.05_Layout 1 06.05.2020 12:13 Strona 7

maj 2020 r. POLICJA 997 Tylko służba COVID-19 7 Komisariat po kwarantannie – Karetka przyjechała pod blok i wyszed- szy, a kwarantannie poddano 66 osób, z któ- Komisariat Policji III w KMP Lublinie łem zrobić test razem z żoną. Ona też jest rymi mieli oni kontakt. Dwóch policjantów przez dwa tygodnie był zamknięty funkcjonariuszem. Po 24 godzinach były wy- objęto leczeniem szpitalnym w Puławach, niki. Mój był pozytywny, a żony negatywny. a jedenastu oraz pracownicę cywilną KP III przez wirus SARS-CoV-2. Decyzja Co ciekawe, z relacji kolegów wiem, że choć przewieziono do hotelu „Huzar” w Lublinie, o zamknięciu jednostki zapadła niektórzy z nich też byli zarażeni, to nie za- gdzie stworzono tzw. izolatorium. Każdego natychmiast po potwierdzeniu wsze spotykało to wszystkich członków ich z nich umieszczono w osobnym pokoju, któ- rodzin – mówi asp. Robert Wójtowicz. – Po rego nie mieli prawa opuszczać. Otrzymali zakażenia u pierwszego otrzymaniu wyniku miałem telefon z KMP termometry i dwa razy dziennie przekazywali funkcjonariusza. w Lublinie, bym sporządził listę osób, z kim pielęgniarkom wyniki pomiarów. Pielęgniarki miałem kontakt i z jakimi osobami prowa- trzy razy dziennie przynosiły posiłki, a nadzór dziłem czynności procesowe. To musiałem nad chorymi sprawowały za pośrednictwem ym pierwszym zakażonym był młody zrobić natychmiast. Prawdę mówiąc, gdy py- monitoringu na korytarzu oraz głośników policjant, który niedawno traﬁł do tano mnie o tego pierwszego zarażonego w pokojach. T służby. Przez kilka dni przebywał na funkcjonariusza, nie od razu wiedziałem, – Nie mogliśmy nawet wychylić głowy na zwolnieniu lekarskim, a 26 marca otrzymał o którego chodzi. Pracujemy w różnych pio- korytarz, bo od razu pielęgniarki przywoły- wynik pozytywny badania na obecność ko- nach, a on u nas służy od niedawna. Dopiero wały nas do porządku – mówi asp. Robert ronawirusa. Jeszcze tego samego dnia, zgod- jak pokazano mi jego zdjęcie, wiedziałem, Wójtowicz. – Z kolegami przebywającymi nie z zaleceniami Sanepidu, zamknięto o kogo chodzi, ale kiedy ostatni raz go wi- w izolatorium miałem kontakt za pośrednic- KP III i odizolowano policjantów, którzy działem w komisariacie, tego już bym nie twem grupy stworzonej przez nas w sieci. byli na służbie. Jak się wkrótce okazało, potraﬁł powiedzieć. Stąd dowiedziałem się, że u niektórych chorych funkcjonariuszy lubelskiej „trójki” z nich tak jak u mnie pojawiły się kolejne było więcej. IZOLATORIUM objawy choroby: brak lub zaburzenie smaku KP III w Lublinie został czasowo zamknięty i węchu. Ja rozróżniałem tylko, co jest kwaś- TEMPERATURA NIE SPADAŁA 26 marca. W budynku oraz w pojazdach służ- nie lub słodkie, ale nic poza tym. – Gorączki około 38 stopni dostałem 23–24 bowych przeprowadzono dezynfekcję. Przez kolejne dwa tygodnie nastąpił w Lub- marca – mówi asp. Robert Wójtowicz z Re- 29 marca zakażonych było 13 funkcjonariu- linie przyrost zachorowań na COVID-19 wśród feratu Dochodzeniowo-Śledczego Wydziału

Kryminalnego KP III w Lublinie, który był wśród pierwszych zakażonych wirusem. – Od razu zadzwoniłem do naczelnika i po- wiedziałem, że biorę urlop. Gdy temperatura nie spadała, postanowiłem go przedłużyć. Informacja o pierwszym zakażonym policjan- cie przyszła razem z wysypem zachorowań na naszym komisariacie. Jak się okazało, w jednostce było wiele osób z podobnymi objawami do moich. Lubelska policja sporządziła listę osób, z którymi pierwszy zakażony policjant miał bezpośredni kontakt, a pozostałym funkcjonariuszom pobrano wymazy do badań na obecność koronawirusa. 07-08.05_Layout 1 06.05.2020 12:14 Strona 8

8 COVID-19 Policjanci pytają POLICJA 997 maj 2020 r.

policjantów. Wykryto go u 24 funkcjonariuszy KMP w Lublinie i dwóch Oddziału Prewencji Policji w Lublinie. – Możemy przyjąć, że zachoro- COVID-19 i pieniądze wania te pochodzą z jednego Dziennikarze miesięcznika „Policja 997”, rozmawiając z policjantami chorymi ogniska – mówi oficer prasowy KMP w Lublinie kom. Kamil Go- na COVID-19, będącymi w izolatorium bądź zdrowymi na kwarantannie lub łębiowski. – Wszystkie osoby prze- czekającymi kilka dni na wynik testu po działaniach z osobami potencjalnie chorymi chodzą chorobę w sposób łagodny. zakaźnie, spotykali się z wątpliwościami funkcjonariuszy. Policjanci nie byli pewni, Część odbywała leczenie szpitalne, czy sytuacja, w której się znaleźli, nie odbĳe się na ich zarobkach. Wybraliśmy dwa ale zdecydowana większość przy- bywała w jednym z izolatoriów pod powtarzające się przez nich pytania. Odpowiedzi udzieliło Biuro Kadr, Szkolenia opieką medyczną. Zdecydowana i Obsługi Prawnej KGP. większość policjantów, która miała związek z tym pierwszym zacho- uż u około setki policjantów stwierdzono szczególnymi właściwościami lub warun- rowaniem, zakończyła kwaran- zachorowania na COVID-19. Czy każdy kami służby. Mógł być to przypadkowy kon- tannę i może powrócić do służby. J z nich otrzyma 100 proc. uposażenia? takt na ulicy lub w domu. Kto o tym decyduje Na kwarantannie policjanci prze- Zgodnie z brzmieniem art. 121b ust. 1 i 2 pkt 1 i w jaki sposób to weryfikuje? bywali przede wszystkich w miejs- ustawy o Policji (Dz.U. z 2020 r. poz. 360) Każdy przypadek COVID-19 wśród policjantów cach zamieszkania, a w „Husarze” w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim powinien zostać zweryfikowany pod kątem tego, były tylko osoby zakażone. W na- policjant otrzymuje 80% uposażenia. Zwolnienie czy policjant utrzyma prawo do 100% uposażenia prawdę nielicznych przypadkach lekarskie obejmuje okres, w którym policjant jest za czas objęty zwolnieniem od zajęć służbowych zaistniała konieczność hospitaliza- zwolniony od zajęć służbowych z powodu choroby, z powodu choroby. Ustawa o Policji przewiduje cji. Z punktu widzenia bezpie- w tym niemożności wykonywania zajęć służbowych tryb weryfikacji związku choroby, z powodu której czeństwa mieszkańców nic się nie z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 ustawy policjant był zwolniony z zajęć służbowych ze zmieniło, bo patrole pełniły radio- z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pienięż- szczególnymi właściwościami służby lub jej wa- wozy z sąsiednich komisariatów. nych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby runkami. W dobie epidemii za szczególne warunki 11 kwietnia KP III w Lublinie i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645, z późn. służby należy uznać istniejące w zasadzie w sposób został otwarty, a funkcjonariusze, zm.). Zatem co do zasady policjant może liczyć na ciągły zagrożenie zakażeniem, które co do zasady którzy zakończyli kwarantannę 80% uposażenia. Przepisy jednak przewidują moż- nie występuje w warunkach codziennych. Innymi lub po uzyskaniu dwóch negatyw- liwość wypłaty 100% uposażenia w przypadku, gdy słowy, wzrost niebezpieczeństwa – prawdopodo- nych wyników na obecność koro- policjant zachorował „na służbie”. Taką ewentual- bieństwa zakażenia chorobą zakaźną – stanowi nawirusa opuścili izolatorium, ność przewiduje art. 121b ust. 5 pkt 2 ustawy okoliczność szczególną, niewystępującą na co wrócili do służby. Wśród nich był o Policji, który jasno wskazuje, że jeżeli zwolnienie dzień. Związek choroby ze służbą ustala właś- asp. Robert Wójtowicz. lekarskie obejmuje okres, w którym policjant jest ciwa komisja lekarska. Podstawą prawną działania zwolniony od zajęć służbowych z powodu choroby komisji jest art. 1 ust. 1 pkt 2a ustawy z dnia ANDRZEJ CHYLIŃSKI powstałej w związku ze szczególnymi właściwo- 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich pod- zdj. Krzysztof Martirosjan ściami lub warunkami służby, policjant zachowuje ległych ministrowi właściwemu do spraw we- prawo do 100% uposażenia. Związek choroby ze wnętrznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 398). Realizacja służbą stanowi warunek sine qua non powstania prawa do 100% uposażenia polega na potwierdze- Koronawirus prawa do 100% uposażenia za czas choroby. Na uwagę niu przez komisję lekarską w formie orzeczenia zasługuje również treść art. 121b ust. 6 pkt 3 związku choroby ze szczególnymi warunkami ustawy o Policji, który przewiduje możliwość za- służby lub jej właściwościami i wyrównaniu upo- vs. POLICJA chowania prawa do 100% uposażenia w sytuacji, sażenia do poziomu 100%. „Podstawę do wyrów- gdy policjant został zwolniony od zajęć służbowych nania uposażenia za okres przebywania na zwol- Według informacji podanej na skutek czynów o charakterze bohaterskim do- nieniu lekarskim stanowi wyłącznie orzeczenie przez Główny Sztab Policji konanych w szczególnie niebezpiecznych warun- komisji lekarskiej ustalające związek choroby ze KGP dotyczącej działań kach, z wykazaniem wyjątkowej odwagi, z nara- szczególnymi warunkami lub właściwościami realizowanych przez Policję żeniem życia lub zdrowia, w obronie prawa, niena- służby i wydane na podstawie rozporządzenia Mi- w związku z wystąpieniem ruszalności granic państwowych, życia, mienia lub nistra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 czerwca na terenie Polski bezpieczeństwa obywateli. Może to dotyczyć sy- 2014 r. w sprawie ustalania uszczerbku na zdrowiu koronawirusa SARS-CoV-2 tuacji uratowania życia z narażeniem własnego, np.: funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Pań- (stan na godz. 23:59 w dniu transport do szpitala osoby chorej na COVID-19. stwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu 4.05.2020 roku) zakażonych Podsumowując, jeżeli zachorowanie na COVID-19 z dnia 6 czerwca 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. jest 165 policjantów. nie pozostaje w związku ze służbą, to funkcjona- 866)” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administra- Kwarantanną objętych jest riusz może liczyć jedynie na 80% uposażenia. Jeśli cyjnego w Warszawie z dnia 3 lutego 2017 r., 2587 funkcjonariuszy, w tym zostaną spełnione przesłanki z art. 121b ust. 5 pkt 2 II SA/Wa 1572/16, nr Legalis Numer 1722712. w 1664 przypadkach ma ustawy o Policji, policjant otrzyma 100% uposażenia. Zatem tylko na etapie postępowania przez komisją ona związek ze służbą. Czasami trudno wykazać, czy do zaraże- bada się, w jakich okolicznościach mogło dojść do Kwarantannę zakończyło nia wirusem COVID-19 doszło w związku zakażenia. 2206 policjantów. z pełnieniem służby bądź w związku ze A.CH. 09.05_Layout 1 06.05.2020 12:16 Strona 9

maj 2020 r. POLICJA 997 Podręcznik dla służb mundurowych COVID-19 9 Działania policyjne w środowisku COVID-19 możliwe środki zabezpieczające przed nowym niebezpieczeństwem za- Szczeciński policjant kom. dr n. o zdr. Michał Kurdziel grażającym ich zdrowiu i życiu. we współpracy z dr. hab. Michałem Bĳakiem „Nikt nie przypuszczał, że w ciągu 2–3 tygodni każdy policjant w Pol- sce będzie musiał zdobyć elementarną wiedzę z zakresu wirusologii, błyskawicznie opracowali publikację zawierającą przeciwdziałania zakażeniom, stosowania środków ochrony indywidual- podstawowe zasady ochrony przed COVID-19 nej przeznaczonych do użycia w sytuacji zagrożenia biologicznego” i stosowania środków ochrony indywidualnej – czytamy we wstępie książki „Działania policyjne w środowisku COVID-19”. dostosowane do sytuacji i zadań podejmowanych Opracowanie kom. dr. n. o zdr. Michała Kurdziela z Komendy Woje- podczas służby policyjnej. wódzkiej Policji w Szczecinie i ratownika medycznego w Klinice Anes- tezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej PUM oraz tak rozwiniętej technologicznie cywilizacji nie spodzie- dr. hab. Michała Bĳaka, prof. Uniwersytetu Łódzkiego, kierownika waliśmy się jako społeczeństwo rozwoju pandemii w ta- Centrum Zapobiegania Zagrożeniom Biologicznym Wydziału Biologii W kiej skali, w jakiej mamy do czynienia obecnie. Służby i Ochrony Środowiska UŁ, zawiera kompilację dotychczasowej wiedzy dbające o bezpieczeństwo i życie obywateli oraz porządek pub- teoretycznej i praktycznej na temat środków ochrony osobistej, metod liczny są w grupie podwyższonego ryzyka zakażeniem nowym ga- dezynfekcji oraz procedur reagowania na zagrożenie związane z SARS- tunkiem wirusa SARS-CoV-2, który wywołuje chorobę COVID- CoV-2. -19. Nowa sytuacja epidemiologiczna wymogła na wszystkich Książka obejmuje charakterystykę zagrożenia koronawirusem, w tym obywatelach przestrzeganie procedur sanitarnych. Funkcjonariu- również przykładowe potencjalne nośniki materiału zakaźnego podczas sze Policji, realizując zadania służbowe, muszą stosować wszystkie realizacji czynności służbowych i prywatnych oraz potencjalną drogę transmisji wirusa wśród funkcjonariuszy. Ważną częścią książki są rozdziały poświęcone podstawowym zasadom ochrony przed COVID-19 i środkom ochrony indywidualnej, które zos- tały potraktowane bardzo szczegółowo. Autorzy rozróżnili poziomy ochrony osobistej przed koronawirusem w zależności od użytego sprzętu i zakresu zastosowania oraz od czasu i ryzyka ekspozycji na SARS-CoV-2. Wiele miejsca w publikacji zajmują zasady prawidłowego stosowania środków ochronnych. Właściwe założenie i zdjęcie rękawiczek, półma- sek, okularów i kombinezonu ochronnego w bezpieczny sposób nie jest wcale takie oczywiste i proste, jak się okazuje. Wszystkie wytyczne są bogato i przejrzyście ilustrowane, co ułatwia ich właściwe zastosowanie i zapamiętanie. Przydatna jest także zawarta w publikacji klasyﬁkacja sprzętu ﬁltrującego ochraniającego drogi oddechowe. W książce znalazły się również rekomendowane sposoby dezaktywacji SARS-CoV-2 dostosowane do sytuacji i potrzeb służby policyjnej, po- cząwszy od dezynfekcji chemicznej, dezynfekcji ŚPB i broni palnej, zastosowania promieni UVC i ozonowania. Autorzy nie zapomnieli także o podstawowych zabiegach resuscyta- cyjnych u osób z podejrzeniem COVID-19. Kom. Michał Kurdziel napisał we wstępie, że „zagrożenie chorobą COVID-19 dowiodło również, że nie można arbitralnie czerwoną kreską rozgraniczyć zakresu kompetencji poszczególnych służb”. I rzeczywiście, z publikacji mogą korzystać funkcjonariusze innych służb mundurowych. Nawet dla ratowników medycznych, którzy są obeznani z procedurami sanitarno-epidemiologicznymi, jest to cenna pozycja. Książkę wydało PZWL Wydawnictwo Lekarskie, a recenzji publikacji podjął się dr hab. n. med. prof. nadzw. Cezary Pakulski. IZABELA PAJDAŁA Publikacja jest dostępna do pobrania za darmo w Informacyjnym Serwi- sie Policyjnym, pod adresem http://isp.policja.pl/isp/aktualnosci/15173,Dzialania-policyjne-w-srodo- wisku-COVID-19-publikacja-do-pobrania.html. 10-11.05_Layout 1 05.05.2020 15:31 Strona 10

10 COVID-19 Kombinezony ochronne POLICJA 997 maj 2020 r. Bezpieczniej być nie może Polska Policja do dyspozycji miała jedynie W kilka dni po stwierdzeniu kombinezony jednorazowe, których dostęp- pierwszego na terenie Polski ność stale spadała. W tej sytuacji Biuro Lo- epidemicznego zachorowania gistyki Policji KGP zmieniło strategię i po- stanowiło wyposażyć funkcjonariuszy na ostrą zakaźną chorobę układu w kombinezony wielorazowego użytku. oddechowego COVID-19, Komenda W połowie marca br. rozpoczęto pracę nad Główna Policji rozpoczęła starania określeniem wymagań technicznych. W wy- pracowaniu właściwych rozwiązań uczestni- o wyposażenie funkcjonariuszy czył Wydział Koordynacji Gospodarki Kwa- w kombinezony ochronne termistrzowskiej BLP KGP, Centralny wielorazowego użytku. Były Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Insty- niedostępne, więc trzeba było tut Badawczy, Centrum Zapobiegania Zagro- żeniom Biologicznym Wydziału Biologii je zrobić w kraju. Udało się i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódz- w ekspresowym tempie. 27 kwietnia kiego, producent tkanin laminowanych pierwsza partia trafiła do jednostek. Optex S.A. oraz producent odzieży Arlen S.A. – Szukaliśmy odpowiedniej tkaniny i jej producenta, jednocześnie dzwoniąc do zna- dobycie kombinezonów dla policjan- nych nam producentów umundurowania. tów, które mogą ochronić ich przed ko- Wszystko musiało być dokładnie przebadane przez materiał, z którego wykonany jest kom- Z ronawirusem SARS-CoV-2, od samego i spełniać najwyższą normę ochronną przed binezon. Jedynym miejscem, w którym mog- początku było wyścigiem z czasem i szybko zagrożeniami biologicznymi EN 14126. Roz- liśmy wykonać to badanie, był Instytut Ba- rosnącymi cenami. wiązaniem okazała się tkanina laminowana dawczy Centexbel w Gent, czyli w Belgii. Na rynku oferowane były przede wszyst- firmy Optex. W międzyczasie z firmą Arlen Niestety, wielomiesięczna kolejka do wy- kim kombinezony chińskiej produkcji, które zrobiliśmy projekt kombinezonu – mówi na- konania badań stawiała projekt pod znakiem nie posiadały wystarczających właściwości czelnik WKGK BLP KGP kom. Krzysztof zapytania. Ostatecznie jednak Centexbel ochronnych lub nie zostały dopuszczone do Błesznowski. – Centralny Instytut Ochrony zrobił te badania w terminie ekspresowym, użytkowania na terenie Unii Europejskiej, Pracy wykonał zdecydowaną większość ba- z pozytywnym dla nas wynikiem. a w dodatku import znacznie utrudniał do- dań, ale potrzebowaliśmy jednego kluczo- Ale to nie był ostatni problem, który stał stawę, a transport lotniczy bardzo podnosił wego: badania odporności na przesiąkanie na drodze do uruchomienia produkcji. Po- koszty. skażonej cieczy z wirusem laboratoryjnym nieważ kombinezon ma być wielorazowego użytku, a trzeba założyć, że policjant w trakcie służby może mieć kontakt z osobą zaka- żoną, należało opracować techniki prania, czyszczenia i dekontaminacji tych kombine- zonów, a także znaleźć pralnie mogące podjąć się tego zadania. – Przy tak wysokich obostrzeniach bez- pieczeństwa nie mogliśmy oddać tych kom- binezonów funkcjonariuszom do prania w domu. W tym przypadku musi być speł- niona określona procedura – wyjaśnia kom. Krzysztof Błesznowski. – Ponieważ jest duży chaos informacyjny dotyczący warunków, w jakich ginie wirus SARS-CoV-2, o opinię dotyczącą jego inaktywacji za pomocą prania maszynowego zwróciliśmy się do autorytetu – dr. hab. Michała Bĳaka, kierownika Cen- trum Zapobiegania Zagrożeniom Biologicz- nym Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, który zarekomen- dował nam odpowiednią procedurę. Pranie tych kombinezonów nie może od- bywać się w zwykłych pralniach komercyj- nych, tylko w specjalistycznych, w których 10-11.05_Layout 1 05.05.2020 15:31 Strona 11

maj 2020 r. POLICJA 997 Kombinezony ochronne COVID-19 11

o takiej konstrukcji, np. fartuchy dla chirur- gów, są bezpieczne do 50 cykli prania. – Wszystkie te cechy sprawiają, że kombinezony te bardzo długo zachowają swoje wła- ściwości funkcjonalne, a policjanci będą mogli czuć się w nich całkowicie bezpiecznie – zapewnia prezes Arlen S.A. Andrzej Tabaczyński. Cena jednostkowa kombinezonu wraz z nakładkami na buty wielorazowego użytku firmy Arlen wynosi 257 zł netto. Do tej ceny zbliżają się już dostępne na rynku kombinezony jednorazowe. BLP KGP i komendy wojewódzkie Policji, zamawiając pierwszą partię 3500 pierze się odzież medyczną przy zastosowa- sztuk, skorzystało ze niu konkretnej techniki prania. Jest to kom- specustawy w sprawie binacja czasu prania, temperatury prania i za- konorawirusa z dnia stosowania np. roztworu podchlorynu sodu 2 marca 2020 roku, co i środków powierzchniowo czynnych. pozwoliło na rezygnację Gdy wykonano już wszystkie testy i opra- z przeprowadzenia prze- cowano technikę prania, 20 kwietnia w za- targu i bardzo skróciło kładzie Grupy Tekstylnej Arlen w Tarnowie czas dostawy sprzętu ruszyła produkcja. Kombinezony szyte są ochronnego dla funkcjo- w rozmiarach od XS do 2XL. Zakłada się je nariuszy. Jeśli będzie po- na mundur. Są jednoczęściowe, z kapturem trzeba więcej kombine- i zapięciem z przodu na suwak i rzep. Dla zonów, firma Arlen jest na zachowania szczelności szwy są podklejane. to przygotowana. Kombinezon uzupełniają ochraniacze na – Mamy trzy własne buty. Strój jest biały, a na piersi ma odbla- szwalnie w Dzierżoniowie, skową aplikację „POLICJA”. Żyrardowie i Tarnowie. Poliestrowa tkanina z włókien ciągłych jest Rocznie produkujemy 800 tys. paroprzepuszczalna, oddychająca i wodo- sztuk odzieży. Mamy 40 maszyn szczelna, czyli od wewnątrz odprowadza pot do uszczelniania szwów i wątpię, w postaci pary wodnej, a od zewnątrz nie aby jakakolwiek firma w Europie przepuszcza płynów ustrojowych czy wody, posiadała tyle tak specjalistycz- co chroni przed potencjalnym przenikaniem nych maszyn. Zapewniam, że wirusa. przy dostępności wszystkich su- – Ta tkanina oddycha. Gdy pot zostaje od- rowców możemy szyć bez pro- parowany na zewnątrz kombinezonu do oto- blemu 1000 kompletów takich czenia, spada temperatura ciała policjanta, kombinezonów dziennie – mówi co przekłada się na podwyższony komfort prezes Andrzej Tabaczyński. użytkowania – mówi dr Anna Tabaczyńska, Jest jeszcze jeden bardzo is- dyrektor ds. Rozwoju Tkanin Specjalnych totny aspekt ostatniego zamówie- w firmie Optex, a potwierdzają to pierwsi nia dla Policji. funkcjonariusze, którzy już nosili ten kom- – Produkujemy narodowo, binezon. opierając się na polskiej myśli Zalet jest więcej. Tkanina ma wysokie pa- i polskich zakładach. Dążymy rametry wytrzymałościowe, co znacząco do uniezależnienia się od im- zmniejsza możliwość jej uszkodzenia. Trudno portu. To kwestia nie tylko ją przedziurawić czy rozerwać, w odróżnieniu oszczędności, ale i bezpie- od kombinezonów jednorazowego użytku wy- czeństwa policjantów i społe- konanych z cienkiej flizeliny. czeństwa – mówi kom. Krzysz- Dla przyśpieszenia procesu certyfikacyj- tof Błesznowski. nego Arlen zrobił badania w akredytowanych laboratoriach po pięciu praniach. Uznano, że ANDRZEJ CHYLIŃSKI jest to absolutne minimum. Natomiast do- zdj. Andrzej Chyliński, świadczenie producenta wskazuje, że tkaniny Arlen S.A. 12-14.05_Layout 1 05.05.2020 15:31 Strona 12

12 COVID-19 Przemoc domowa POLICJA 997 maj 2020 r. Za zamkniętymi licja jest bardzo obciążona nowymi obowiąz- kami i wiele osób nie chce po prostu zawra- cać głowy. Czasami też wstydzą się wzywać stróżów prawa, bo sąsiedzi zobaczą. Typowe poczucie wstydu dla osób, które doznają przemocy i nie chcą, żeby ktoś poza domem drzwiami o tym wiedział. Poza tym boją się, że funkcjonariusze nie Ograniczenie przemieszczania się ludności oraz zalecenia izolacji z powodu zabiorą sprawcy, a gdy wyjdą, ta przemoc się pandemii w Polsce i na świecie stają się szczególnie trudne dla osób nasili – mówi Joanna Gzyra-Iskandar, rzecz- niczka Centrum Praw Kobiet. doznających przemocy domowej. Mimo trwającego stanu epidemii osoby dotknięte przemocą domową i osoby, wobec przestrzeni medialnej pojawiły się malnością, za stabilnością, za uregulowanym których istnieje podejrzenie, że są taką prze- liczne doniesienia o nagłym i bar- dniem – mówi Dominika Doleszczak, spe- mocą dotknięte, mogą skorzystać z różnych W dzo wysokim wzroście zjawiska cjalista ds. pomocy telefonicznej on-line Fu- form wsparcia ze strony Policji oraz narzędzi przemocy w polskich domach. Statystyki dacji Dajemy Dzieciom Siłę. tworzonych przez funkcjonariuszy. KGP jak dotąd tego nie wykazują, niemniej Bezpłatna aplikacja na telefon „Twój Para- jednak policjanci zdają sobie sprawę, że wie- TRUDNE RELACJE sol” stworzona przez śródmiejskich funkcjo- logodzinne spędzanie czasu w rodzinach, Sytuacja izolacji sprzyja rozwojowi przemocy nariuszy KSP dla osób doświadczających w których występowała już przemoc, jest sy- domowej. przemocy jest w formie zakamuﬂowanej tuacją bardzo niebezpieczną. – Można powiedzieć, że obecnie przemoc (o aplikacji pisaliśmy w styczniu 2020, nr 178). Ogłoszony stan pandemii generuje również ma szklarniowe warunki. Zamknięcie w czte- Od grudnia 2019 r. do 10 kwietnia 2020 wiele niedomówień proceduralno-prawnych rech ścianach, przebywanie ze sobą cały czas roku liczba wejść na stronę internetową apli- związanych z bezpieczeństwem dzieci w ro- sprzyjają utrzymaniu tajemnicy, narastaniu kacji przekroczyła 6 tysięcy, na telefon apli- dzinach z różnymi problemami. frustracji, bezradności czy poczucia braku kację zainstalowało blisko 3 tysiące osób. wpływu, a także trudności w otrzymywaniu Wśród dostępnych narzędzi jest też bez- DZIECI TĘSKNIĄ ZA SZKOŁĄ wsparcia „z zewnątrz”. Skutki izolacji odczu- płatna aplikacja mobilna „Alarm112”, służąca Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, od 1 marca wają nawet zdrowo funkcjonujące rodziny, do wysyłania zgłoszeń alarmowych do Cen- br. prowadząca całodobowy Telefon Zaufania a co dopiero te, w których od dawna nie jest trum Powiadamiana Ratunkowego (CPR), dla dzieci i młodzieży 116 111, odnotowała bezpiecznie, lub takie, w których do tej pory która umożliwia przekazanie zgłoszenia alar- w marcu największą od 11 lat liczbę inter- problemy były zamiatane pod dywan lub mowego przez osoby, które nie mogą wyko- wencji. Było ich dwa razy więcej niż w po- „rozwiązaniem” dla nich było milczenie – nać połączenia głosowego, a znajdują się np. przednich miesiącach. mówi Dominika Doleszczak. w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia. – To było coś, co nigdy nie wydarzyło się Centrum Praw Kobiet również alarmuje Na stronie internetowej Komendy Głów- na taką skalę – alarmuje Fundacja, która wy- o znacznym wzroście stosowania przemocy. nej Policji dostępna jest również platforma pracowała rekomendacje dla polskiego rządu, – Już w marcu na nasz telefon zaufania za- „Policja E-usługi”, umożliwiająca kontakt dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa dzwoniło o 50% więcej osób w stosunku do z Policją. Ponadto, dzięki aplikacji mobilnej dzieci w sytuacji izolacji chroniącej przed miesięcznej średniej, a to był dopiero początek „Moja Komenda”, można uzyskać dostęp do COVID-19 i wobec jej następstw. kwarantanny. Pojawiają się też specyﬁczne pro- bazy zawierającej informacje o wszystkich – Dzieci przekazują nam, że łatwiej jest blemy, które są charakterystyczne dla tego obiektach policyjnych otwarych dla intere- im napisać o tym, co się przeżywa, niż roz- okresu. Dotarły do nas sygnały od naszych santów, a także dane kontaktowe ponad mawiać. Szczególnie gdy wszyscy są w domu podopiecznych, że mężowie je teraz bardziej 8 tysięcy dzielnicowych z terenu kraju. i rodzic słucha za ścianą. To nawet nie musi kontrolują, inwigilują i nie mogą się z nami Oprócz możliwości kontaktu z osobami być jakaś sytuacja bardzo złej relacji z rodzi- swobodnie skontaktować. Już nawet wezwanie obsługującymi telefony alarmowe (112, 997), cami, ale dzieci też potrzebują przestrzeni, pomocy jest bardzo utrudnione – mówi Joanna osoby dotknięte przemocą w rodzinie mogą żeby ktoś nie słuchał ich rozmowy, niezależ- Gzyra-Iskandar z Centrum Praw Kobiet. kontaktować się drogą elektroniczną lub te- nie, czy mówią o sytuacji w domu, czy o za- Przedstawiciele Fundacji Dajemy Dzie- lefonicznie z dyżurnymi jednostek organi- kochaniu. Ta intymność jest potrzebna ciom Siłę zwracają również uwagę na wątek, zacyjnych Policji właściwych ze względu na w każdym wieku. o którym dużo mniej się mówi, a który także miejsce zamieszkania oraz korzystać z po- Widzimy też wzrost poczucia samotności. obserwują – o zaniedbaniu emocjonalnym. mocy policjantów obsługujących Policyjny Co może zaskoczyć dorosłych, wiele dzieci Telefon Zaufania dla Osób Dotkniętych mówi też, że tęskni za szkołą, że już chcia- TWÓJ PARASOL Przemocą w Rodzinie (tel. 800 120 226, łoby do niej wrócić. Te słowa „tęsknię za – Może działać taki mechanizm, o czym mó- czynny w dni robocze w godzinach szkołą” odczytujemy jako tęsknotę za nor- wią kobiety doznające przemocy, że teraz Po- 09:30–15:30). 12-14.05_Layout 1 06.05.2020 12:20 Strona 13

maj 2020 r. POLICJA 997 Przemoc domowa COVID-19 13

NIEBIESKIE KARTY W CZASIE PANDEMII Według danych statystycznych Komendy Głównej Policji w I kwartale 2020 r. policjanci wypełnili 17 077 formularzy „Nie- bieska Karta – A”, co stanowi spadek w odniesieniu do I kwartału 2019 r. o 1404 for- mularze (w I kwartale 2019 r. wypełniono ich 18 481). Odnotowano również spadek liczby formularzy dotyczących kolejnych przypadków przemocy domowej w trakcie trwającej procedury. Nie oznacza to oczywi- ście, że problemu nie ma i należy się cieszyć z tendencji spadkowych, a analizując sygnały z różnych organizacji pozarządowych, można się spodziewać wzrostu liczby wypełnianych formularzy w najbliższym okresie. – Bardzo dużo osób szuka kontaktu. Spe- cyfika tych rozmów się zmienia. Wcześniej, gdy nie było epidemii, ludzie trochę w innych sprawach dzwonili. Teraz ten wątek związany z przymusową izolacją w domu jest bardzo obecny, ale też niestety pojawia się wątek z niemożnością uzyskania interwencji Policji albo z długim oczekiwaniem na in- terwencję – mówi Renata Durda, kierownik Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Prze- mocy w Rodzinie „Niebieska Linia” IPZ. Z powodu ograniczeń sanitarno-epidemio- logicznych zmieniła się również realizacja procedur pomocowych i interwencyjnych. – Jako rada superwizorów wystosowaliśmy pismo o możliwości realizacji procedury „Niebieskie Karty” zdalnie. Przetwarzanie danych osobowych w nowej formule musi się również odbywać zgodnie z przepisami prawa – mówi Renata Durda. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w przygotowanych wytycznych wskazuje m.in., że po ustaleniu indywidualnego planu pomocy dla osoby dotkniętej przemocą domową i jej rodziny należy wy- znaczyć tzw. opiekuna osoby doznającej przemocy (preferowany pracownik socjalny) oraz jednego przedstawiciela grupy roboczej do kontaktu z osobą stosującą przemoc (tzw. możliwości kontaktu osobistego dzielnicowi Dostrzegając potrzebę wspierania w tym opiekuna osoby stosującej przemoc – najle- pozostają w kontakcie telefonicznym z oso- szczególnym okresie osób dotkniętych prze- piej policjanta) i na bieżąco monitorować sy- bami objętymi procedurą. mocą domową, Komendant Główny Policji tuację rodziny – o ile to możliwe – za po- – Przeprowadzanie interwencji związanych gen. insp. Jarosław Szymczyk za pośrednic- średnictwem rozmów telefonicznych lub z przemocą w rodzinie, nawet wobec osób twem wszystkich komendantów wojewódz- dostępnych środków komunikacji elektro- objętych kwarantanną, realizowane jest na kich i stołecznego Policji polecił nawiązanie nicznej – czytamy na stronie MRPiPS. Grupy ogólnych zasadach, z zachowaniem szczegól- kontaktu z osobami dotkniętymi przemocą robocze powinny pracować w formie zdalnej nych środków ostrożności i zastosowaniem domową w sprawach, w których prowadzona z wykorzystaniem elektronicznych narzędzi, Wytycznych Głównego Inspektora Sanitar- jest procedura „Niebieskie Karty”. Taki obo- nie wykluczając jednocześnie w szczegól- nego MSWiA dla Policji w tym zakresie. Po- wiązek mają też policjanci prowadzący postę- nych przypadkach możliwości bezpośrednich licja, mimo niewątpliwie trudnego czasu, rea- powania w sprawach o znęcanie się fizyczne spotkań członków grupy z osobą doznającą guje na każdy sygnał, mogący świadczyć lub psychiczne nad osobą najbliższą lub nad przemocy. o podejrzeniu popełnienia czynu zabronio- inną osobą pozostającą w stałym lub przemĳa- Wprowadzenie stanu zagrożenia epide- nego, w tym o możliwości wystąpienia zja- jącym stosunku zależności od sprawcy, w celu micznego i tzw. specustawy nie zwolniło po- wiska przemocy w rodzinie – mówi zdiagnozowania stanu bezpieczeństwa tych licjantów z obowiązku wykonywania zadań kom. Marta Świnecka, ekspert Biura Pre- osób i potrzeby ewentualnego podjęcia do- określonych w ustawie o Policji. A przy braku wencji KGP. datkowych działań. 12-14.05_Layout 1 05.05.2020 15:31 Strona 14

14 COVID-19 Przemoc domowa POLICJA 997 maj 2020 r.

PRZEWÓZ MAŁOLETNIEGO odstąpienia przez kuratora od dokonania Rzecznika Praw Dziecka potwierdziło, że DO PIECZY ZASTĘPCZEJ czynności odebrania osoby podlegającej wła- wśród głównych spraw i skarg znalazły się Wprowadzony stan reżimu sanitarnego po- dzy rodzicielskiej lub pozostającej pod zgłoszenia w sprawie ograniczania kontaktów woduje niekiedy różne interpretacje prawne opieką. Odstąpienie zatem od czynności ode- z dzieckiem przez rodzica drugiemu rodzi- w instytucjach zajmujących się zapewnie- brania przez kuratora skutkuje zwolnieniem cowi pod pretekstem zagrożenia koronawi- niem bezpieczeństwa dzieciom. Takim przy- funkcjonariuszy Policji z obowiązku asysto- rusem. kładem są pojawiające się ostatnio wymaga- wania przy odebraniu osoby podlegającej wła- – Byli partnerzy straszą wzywaniem Policji nia w stosunku do funkcjonariuszy nie tylko dzy rodzicielskiej lub pozostającej pod w momencie, kiedy panie odmawiają wyda- asysty podczas odebrania małoletniego, ale opieką. nia dziecka na kontakt. Dostałyśmy dużo ta- również przewiezienia go do instytucjonalnej Czyli w sytuacji odstąpienia przez kuratora kich sygnałów. Zgłaszają, że albo ojcowie nie pieczy zastępczej wskazanej przez sąd. od czynności rola Policji się kończy, ponieważ przestrzegają kwarantanny i chcą dziecko W wielu przypadkach podjęcia próby ode- nie jest ona organem uprawnionym do po- w zasądzonym terminie, albo pracują w miej- brania osoby podlegającej władzy rodziciel- dejmowania decyzji czy żądania określonego scu, gdzie jest podwyższone ryzyko zakaże- skiej lub podlegającej opiece mogą wystąpić działania w sytuacji, gdy czynność przymu- nia. Kiedy panie nie chcą pozwolić na kon- trudności. Ustawodawca wyposażył kuratora sowego odebrania nie doszła do skutku. Po- takt z dzieckiem, są zastraszane, byli w uprawnienie określone w art. 9 pkt 5 wyższe pozostaje w gestii kuratora sądowego partnerzy grożą im albo wzywają Policję – ustawy o kuratorach sądowych, a Kodeks po- oraz sądu rodzinnego. Policja tylko asystuje mówi Joanna Gzyra-Iskandar z Centrum stępowania cywilnego w art. 598(10) zapew- przy czynnościach innego organu. W przy- Praw Kobiet. nił asystę Policji. Asysta Policji znajdzie swoje padku, gdy nie zaszły łączne przesłanki przy- W tej sprawie odpowiedział nam Rzecznik uzasadnienie faktyczne oraz prawne, jeśli po- musowego odebrania osoby podlegającej wła- Praw Dziecka: jawią się wszystkie przesłanki umożliwiające dzy rodzicielskiej lub pozostającej pod – Stan epidemii i zalecenia władz sanitar- odebranie osoby podlegającej władzy rodzi- opieką, brak jest przepisów prawnych po- nych nie mają wpływu na wykonalność cielskiej lub pozostającej pod opieką. Wa- zwalających Policji na przewiezienie odebra- orzeczeń sądowych, a zalecenie unikania runkiem koniecznym do przeprowadzenia nego do miejsca pieczy – rozwiewa pojawia- kontaktów dotyczy skupisk ludzi i obcych czynności odebrania osoby podlegającej wła- jące się w czasie epidemii wątpliwości Biuro osób. Rodzic uprawniony do kontaktu na dzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką Kadr, Szkolenia i Obsługi Prawnej KGP. podstawie orzeczenia sądowego powinien jest obecność osoby uprawnionej albo osoby mieć możliwość realizacji spotkania w sposób przez nią upoważnionej lub przedstawiciela TRUDNOŚCI W OPIECE określony w orzeczeniu – oczywiście w zgo- instytucji przez nią upoważnionej do ode- NAD DZIECKIEM dzie obecnymi zaleceniami sanitarnymi. Wy- brania. Powyższe wynika z treści art. 598(9) Wiele organizacji alarmuje również o próbach jątkiem są sytuacje, gdy dziecko lub rodzic Kodeksu postępowania cywilnego. Niespeł- ograniczania kontaktów dziecka z rodzicem, objęci są kwarantanną. A jeśli jeden rodzic nienie tego warunku skutkuje koniecznością z którym ono nie mieszka. Biuro Prasowe ma wątpliwości co do bezpieczeństwa podczas kontaktu dziecka z drugim rodzicem, może zwrócić się do sądu z prośbą o zmianę na czas stanu zagrożenia sposobu realizacji kontaktu, wraz z wnioskiem o zabezpieczenie. Sprawy, w których zostały złożone wnioski o zabezpieczenie, są traktowane zgodnie z par. 2 regulaminu urzędowania sądów po- wszechnych jako pilne i są rozpatrywane mimo ograniczenia rozpoznawania innych spraw – odpowiada nam w tej sprawie Rzecz- nik Praw Dziecka.

PERSPEKTYWY Izolacja domowa w czasie pandemii skłania do poszukiwań alternatywnych rozwiązań w stosunku do tradycyjnych form kontaktu. Paradoksalnie może też pozwolić na wypra- cowanie w sytuacjach kryzysowych wielu nowych sposobów pracy. To, jakie będą skutki przymusowego odosobnienia, będzie można ocenić po jakimś czasie. – W całym trudzie obecnej sytuacji małym, ale jednak jasnym punktem może być fakt, że wiele rodzin przeżywających aktualnie problemy, stykających się z poczuciem prze- ciążenia i braku sił, zdecyduje się na sięg- nięcie po pomoc – podsumowuje Dominika Doleszczak. IZABELA PAJDAŁA zdj. Piotr Maciejczak 15-16.05_Layout 1 05.05.2020 15:33 Strona 15

maj 2020 r. POLICJA 997 Psycholog radzi COVID-19 15

Wszyscy doświadczamy zagrożenia epidemicznego. Co gorsze, tylko ścisła izolacja znacząco ogranicza ryzyko zakażenia się, Jak przetrwać a pozostawanie w niej to dodatkowy stres, z którym trzeba sobie radzić. Policjanci muszą też pomagać innym. i nie zwariować ząd wprowadza kolejne przepisy, które mają spowolnić roz- Oto, co można zrobić, aby kontakt policjanta z osobami w kwa- przestrzenianie się wirusa. Najważniejszym z nich jest daleko rantannie przebiegał możliwie najlepiej. R idące ograniczenie kontaktów między ludźmi, a w stosunku do osób podejrzewanych o zakażenie – ścisła kwarantanna. Kon- 1. Tworzenie właściwych warunków prowadzenia czynności. sekwencje takiej sytuacji mogą być różne – niepokój o tych, z któ- Istotne jest, aby wizyty policjantów w miejscach pobytu osób nie rymi nie możemy się spotkać, lęk lub złość na przypadkowych wzmagały negatywnych emocji. Sama postawa funkcjonariuszy wy- ludzi poza domem, którzy mogą być źródłem zakażenia, poczucie rażająca zrozumienie, spokój, cierpliwość może modelować pozy- monotonii i nudy powodujące stres, smutek lub gniew. tywne zachowania uczestników czynności. Warto podkreślać, że sto- Z izolacją wiąże się często konieczność przebywania z bliskimi sując się do wymogów kwarantanny osoby pomagają innym i sobie, w czterech ścianach mieszkania lub domu przez długi czas. Z jed- zmniejszając możliwość zachorowania. Budowanie elementów wspól- nej strony to okazja do zrobienia razem mnóstwa ciekawych i faj- nictwa, polegające na wskazywaniu wspólnego interesu oraz dostrze- nych rzeczy. Z drugiej – dla części osób jest to czas trudny, wywo- ganiu udziału w nim osób objętych kwarantanną, pozwala zachować łujący konﬂikty, kiedy byle drobiazg staje się przyczyną kłótni lub tym osobom szacunek do siebie i innych. Zapobiega poczuciu bycia nerwów. napiętnowanym i osaczonym, jak również nadaje sens pozostawania Wspomniane powyżej skutki epidemii mogą spotkać każdego w chwilowej izolacji. człowieka w Polsce, niezależnie od tego, czy jest zwykłym obywa- 2. Wykorzystanie własnych zasobów. telem czy policjantem. Funkcjonariusze, wykonując obowiązki Poza typowymi kompetencjami interpersonalnymi, takimi jak służbowe, mogą się spotkać ze szczególnymi wyzwaniami. Należą umiejętne nawiązanie kontaktu, uważne słuchanie, poprawne prze- do nich kontakty służbowe z osobami objętymi kwarantanną, które kazywanie i odbieranie informacji, ważne jest rozpoznawanie stanów mogą nie współpracować z policjantami, zachowywać się lekcewa- emocjonalnych osób i ich potrzeb oraz kontrola własnych emocji. żąco lub agresywnie. Każda interwencja wiąże się z dodatkowymi Skutki pandemii koronawirusa dotykają w różnym zakresie wszyst- zagrożeniami, ponieważ policjant nie wie, czy osoba jest zakażona. kich Polaków, również policjantów i ich najbliższych. Możemy tu Innym wyzwaniem jest podejmowanie interwencji wobec osób, mówić o współprzeżywaniu podobnych emocji, co samo w sobie jest o których wiadomo, że mogą być zakażone. Może się również oka- już wskazówką dla funkcjonariuszy do zrozumienia osób, wobec któ- zać, że na policjantów zostaną nałożone dodatkowe obowiązki, co rych podejmują czynności służbowe. będzie skutkowało zmęczeniem, stresem, złością lub – w przy- 3. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych. padku konieczności wykonywania zadań mniej znanych funkcjo- Pierwszym krokiem powinno być zidentyﬁkowanie czynników nariuszowi – niepewnością. W przypadku części zespołów, na sku- mających wpływ na powstałe napięcie. Ważne jest dokładne wysłu- tek „rozproszenia”, utrudniony jest obieg informacji, co może chanie osoby oraz uzupełnienie uzyskanych informacji przez pytania powodować mniejszą wydajność pracy. Dlatego przypomnimy moż- konkretyzujące. Następnie dobrze jest dać stronom czas na wyjaś- liwe do zastosowania działania, których celem jest minimalizowanie nienie ewentualnych wątpliwości. Poza zdobyciem informacji umoż- dotykających nas wszystkich skutków obecnej sytuacji zagrożenia liwiających policjantom skuteczne działanie jest to też moment na epidemicznego. wyjaśnienie osobie jej sytuacji, praw i procedur Policji. Dopiero po tym może nastąpić wybór rozwiązania zgodnego z prawem i proce- CZYNNOŚCI SŁUŻBOWE WOBEC OSÓB durami, a zarazem uwzględniającego w jak największym stopniu in- W KWARANTANNIE teresy osoby. Po upewnieniu się, że osoba rozumie zaistniałą sytuację, W czasie wykonywania czynności służbowych ważna jest przede swoje obowiązki i przysługujące uprawnienia, możliwa będzie reali- wszystkim świadomość sytuacji, w jakiej znalazły się osoby poddane zacja przyjętego rozwiązania. kwarantannie, oraz emocji, jakie w związku z tym mogą odczuwać. 4. Najważniejsze są procedury, ale liczy się pomysł. Poza lękiem, niepewnością, bezradnością może pojawiać się też Dużym optymizmem napawają sytuacje przedstawiane w mediach poczucie bycia napiętnowanym, osaczonym. Przy tym warto pa- oraz wskazywane przez samych funkcjonariuszy, ukazujące współ- miętać, że każda osoba subiektywnie postrzega panującą sytuację pracę i ogromne zaangażowanie Polaków w realizację wprowadzonych oraz udział w niej służb porządkowych. Osobista ocena bierze się procedur. Wiele sygnałów świadczy o tym, że zarówno obywatele, w dużej mierze z własnych doświadczeń, np. strat, przeszkód, jak i policjanci oraz przedstawiciele innych służb w przyjazny sposób kłopotów, niedogodności doznanych z powodu pandemii oraz ich niosą wsparcie. Nieszablonowym i bardzo śmiałym przykładem takiej indywidualnego postrzegania i odbioru. Ocena sytuacji powoduje postawy była inicjatywa policjantów z Nowego Dworu Gdańskiego, swoiste reakcje osoby. Mogą być one mniej lub bardziej emocjo- którzy zatańczyli przed domem objętym kwarantanną, chcąc sprawić nalne, przejawiające zadowolenie lub manifestujące niezadowole- radość przebywającym w nim dzieciom. Ten sympatyczny gest spot- nie, a nawet złość. kał się z niezwykle pozytywnym odbiorem, także wśród internautów, 15-16.05_Layout 1 05.05.2020 15:33 Strona 16

16 COVID-19 Psycholog radzi POLICJA 997 maj 2020 r.

którzy nagrodzili policjantów ogromem pozytywnych i radosnych życia i obniżenie stresu oraz nieprzyjemnych emocji. Nie rozwiążą komentarzy. problemów i nie zlikwidują stresu, ale mogą przyczynić się do po- prawy komfortu życia. WSPARCIE PRZEŁOŻONEGO 1. Należy opierać się na rzetelnych i sprawdzonych informa- Co może zrobić przełożony, aby wesprzeć funkcjonariuszy lub pra- cjach. cowników w tym szczególnym czasie? Ważną rolą przełożonych Korzystanie tylko z informacji o zweryfikowanej rzetelności. Można w obecnej sytuacji jest rozpoznanie w kierowanych przez siebie ze- je znaleźć na przykład na stronie https://www.gov.pl/web/koronawi- społach, który z funkcjonariuszy bądź pracowników wymaga wsparcia rus. Należy stosować się do zaleceń władz, co da przekonanie, że psychicznego czy informacyjnego, a następnie udzielenie mu takiego podjęte zostały możliwie najlepsze środki w kierunku ograniczenia wsparcia osobiście bądź ukierunkowanie go na skorzystanie z pro- ryzyka zakażenia. Informacjom o sytuacji epidemicznej warto po- fesjonalnej pomocy. Wsparcie udzielone przez przełożonych jest jed- święcić nie więcej niż 30 minut dziennie. nym z istotniejszych czynników zabezpieczających pracownika przed 2. Przekierowanie uwagi. doświadczaniem negatywnych skutków stresu związanego z pracą. Jeżeli myśli krążą wokół trudnej sytuacji, warto przekierować uwagę na zewnątrz – na ludzi wokoło, na zadania do wykonania Oto przykłady działań, jakie może podejmować przełożony, aby w domu i pracy. To nie oznacza, że trzeba „wyrzucić” z głowy nie- wspierać swoich podwładnych. przyjemne myśli i emocje. Jednak na dopuszczenie trudnych myśli warto wyznaczyć określony czas – np. 2 razy po 15 min. To taki 1. Właściwa komunikacja i przepływ informacji: „czas na martwienie się”. Jeśli trudne, niechciane myśli pojawiają – dbałość o jasną i precyzyjną komunikację z podwładnymi i bie- się mimowolnie w głowie, trzeba powiedzieć im wyraźnie „Stop”. żące przekazywanie informacji zwrotnych; A potem przejść do tego, czym należy się zająć. – utrzymywanie systematycznych kontaktów ze wszystkimi człon- Istotne jest również, szczególnie w sytuacji długiego przebywania kami swoich zespołów (szczególnie ważne w sytuacji rozprosze- w domu, aby mieć jakieś zajęcie. Mogą to być rozmaite czynności – nia zespołu); ugotowanie obiadu, pomoc dziecku w lekcjach, rozwiązanie krzy- – zwracanie uwagi na to, żeby istotne informacje docierały do żówki, naprawienie cieknącego kranu, obejrzenie filmu itp. wszystkich w jednym czasie, aby zapobiegać napięciom wynika- 3. Rzeczy, na które nie mam wpływu. jącym z niedoinformowania; Z pewnością na wiele rzeczy można mieć wpływ – stosowanie – pilnowanie, aby sposób komunikowania się z pracownikami nie środków zabezpieczających, organizację swojej pracy, sposób po- był dla nich źródłem dodatkowego stresu (np. nadmierna kry- rozumiewania się z osobami w pracy i domu, spędzanie czasu tyka, ucinanie rozmowy i niepozwalanie na wypowiadanie się). z dziećmi i życiowym partnerem, dostarczanie sobie małych przy- 2. Wsparcie i uważność: jemności i wiele innych. Z pewnością są też rzeczy, na które uzys- – pozytywnie nastawienie do podwładnych; kanie wpływu jest niemożliwe lub bardzo trudne. Warto je rozróż- – zachowywanie uważności, zwracanie uwagi na zmiany w zachowaniu niać. Warto wkładać wysiłek w to, co można zrobić, i zaakceptować podwładnych (np. ktoś, kto zazwyczaj był wesoły, teraz chodzi przy- to, że są rzeczy poza wpływem i kontrolą. Brak kontroli wywołuje gaszony, smutny; tzw. dusza towarzystwa zaczyna stronić od reszty gniew i lęk, a wyzwaniem jest nauczenie się akceptowania tego zespołu; tzw. niezwykle spokojny człowiek bardzo szybko się irytuje stanu. i wybucha); jest to szczególnie istotne w stosunku do osób, które 4. Dbanie o siebie. wcześniej doświadczały trudności z radzeniem sobie z problemami Życie w napięciu wyczerpuje. Warto zadbać o to, żeby robić do- zawodowymi bądź osobistymi, ponieważ w obecnym czasie są szcze- stępne rzeczy dające przyjemność i regenerację, jak właściwe odży- gólnie podatne na nasilenie się odczuwanych problemów; wianie, wysypianie się, aktywność fizyczna na miarę możliwości – okazywanie zrozumienia dla ujawnianych przez podwładnych emo- i wiele innych. Warto znaleźć jak najwięcej powodów do uśmiechu. cji, które mogą być efektem zbyt dużego stresu i napięcia; warto Świetną metodą obniżania napięcia jest relaksacja – odpowiednia pamiętać, żeby nie traktować emocji podwładnych osobiście, ale muzyka, praca z oddechem, odpowiednie wyobrażenia (wizualiza- zapraszać do rozmowy na temat tego, co się dzieje; cje). Wiele pomysłów można znaleźć w internecie, w tym w serwisie – inicjowanie rozmów, pytanie podwładnych o ich samopoczucie, YouTube. tworzenie możliwości wypowiedzenia się, a przy tym uważnego 5. Kontakt i wsparcie. wysłuchania; Podtrzymywanie kontaktów z ludźmi jest bardzo ważne – warto – oferowanie wsparcia psychicznego, jeśli któryś z podwładnych tego rozmawiać z bliskimi, ze współpracownikami, z ludźmi poznanymi potrzebuje; często osoby znajdujące się w sytuacji kryzysowej same w sieci. Dobrze jest koncentrować się na tych kontaktach, które są ujawnią, czego potrzebują i w jaki sposób możemy im pomóc, jeśli wspierające. Z domownikami można rozmawiać osobiście, z innymi tylko się ich aktywnie wysłucha (w atmosferze zaufania, bez oce- osobami – przez telefon, komunikatory internetowe, SMS. W tym niania i dawania rad, okazując zrozumienie dla ich sytuacji); ele- czasie nikt nie powinien być sam, jeśli tylko potrzebuje obecności mentem wsparcia jest przekazanie informacji o możliwych źródłach innych osób. Warto samemu rozpocząć kontakt. wsparcia, w tym o możliwości skorzystania z profesjonalnej pomocy; 6. Plan dnia. dobrze jest przekazać osobie konkretne kontakty, np. dane kon- Jeśli zmianie uległy codzienne czynności, nie można robić tego, taktowe do psychologów policyjnych; co się robiło zwykle, warto wprowadzić nową organizację dnia. Do- – pokazywanie podwładnym własnego spokoju i opanowania; emocje brze jest ułożyć plan, przemyśleć, co i kiedy należy robić. Taki plan są zaraźliwe, zwłaszcza te negatywne, jak strach i lęk, ważne jest warto konsekwentnie realizować, chyba że pojawiły się nowe oko- więc, aby przełożony zachowywał spokój. liczności.

JAK POMÓC SOBIE? mł. insp. PIOTR JANUSZCZYK, MARIOLA JURCZYK-MAKARA, Istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc w przeżyciu tego czasu. KRZYSZTOF SKARZYŃSKI, Celem ich zastosowania jest skierowanie uwagi na pozytywne aspekty Wydział Psychologów Policyjnych BKSiOP KGP 17-21.05_Layout 1 05.05.2020 15:35 Strona 17

maj 2020 r. POLICJA 997 30 LAT NSZZP 17 Utrzymamy linię! Z asp. sztab. Rafałem Jankowskim, przewodniczącym Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów rozmawia Piotr Maciejczak

Panie Przewodniczący, zacznĳmy może od tego, jaką kondycję ma związek w dobie swojego trzydziestolecia? Organizacja zrzesza ponad 50% czynnych policjantów, nie licząc kilku tysięcy emerytów i rencistów policyjnych. Niewiele organizacji związ- kowych działających w Polsce może się takim uzwiązkowieniem po- chwalić. Ten poziom prezentuje się okazale nawet w liczbach bezwzględ- nych, dając nam trzecie miejsce w kraju wśród związków branżowych, chociaż, jak wiadomo, największą grupą zawodową nie jesteśmy. Funk- cjonariusze widzą, że wiele spraw zostało już załatwionych, np. podwyżki uposażeń w 2019 i 2020 roku, płatne nadgodziny, zmiana systemu eme- rytalnego, zmiana wstydliwej stawki równoważnika za wyżywienie itd. Szczególnie dużo osiągnęliśmy w ostatnim czasie dzięki wyjątkowemu zaangażowaniu policjantów, jednak do doskonałości droga jeszcze daleka. Licząc na utrzymanie autorytetu i dalszy rozwój, NSZZ Policjantów musi nieustannie dostosowywać swoją strategię do zmieniających się warunków. A te w ostatnim czasie zmieniają się bardzo dynamicznie.

Jest Pan przewodniczącym zarówno NSZZP, jak i Federacji Związków Zawodowych Służb Mundurowych, ma Pan więc dość szeroką wiedzę o polskich służbach mundurowych. Jakie różnice występują między nimi, jeżeli chodzi o problemy ich funkcjonariuszy? Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych to tak na- prawdę porozumienie organizacji, które służą funkcjonariuszom służb mundurowych. Reprezentuje interesy policjantów, strażaków, strażników granicznych, funkcjonariuszy Służby Więziennej i Służby Celnej. Zasta- nawiając się nad różnicami, nie licząc oczywiście mundurów i specyfiki zadań – jest ich naprawdę niewiele, więc w obszarze unifikacji tych roz- wiązań, które dla funkcjonariuszy są korzystne, zostały drobne sprawy. i kierownictwem resortu SWiA, co pozwala na szybką reakcję, rozwiązy- Mamy ten sam system emerytalny, podobną strukturę stanowisk służbo- wanie pojawiających się problemów albo na przygotowywanie propozycji wych i ten sam mnożnik kształtujący przeciętne wynagrodzenie. rozwiązań, gdy zachodzi konieczność np. zmiany przepisów czy zaleceń Istotne różnice widać na tle wojska i służb specjalnych. Można powie- wydawanych przez Komendanta Głównego Policji. Dużym wyzwaniem dzieć, że jesteśmy uboższymi braćmi żołnierzy, którzy bĳą nas na głowę w dobie pandemii są filmiki z fragmentami interwencji, sugerujące rze- pod względem ilości i wysokości dodatkowych świadczeń pieniężnych, komą brutalność policjantów, które po wrzuceniu do sieci bĳą rekordy a funkcjonariusze SOP – przeciętnym uposażeniem. To właśnie te różnice popularności. Odpieramy te ataki i w mediach, i w sieci. W takich przy- stanowią jeden z priorytetów działania Federacji. Powstała ona, ponieważ padkach ważne są błyskawiczna weryfikacja takich materiałów i ochrona argumenty poszczególnych organizacji są silniejsze, gdy jesteśmy razem. policjantów przed atakami, na które absolutnie sobie nie zasłużyli. I z tego też korzystamy. Federacja to wartość sama w sobie i musi być W ostatnim czasie dzięki materiałom, które przekazali nam policjanci, utrzymana. Biuro do Walki z Cyberprzestępczością KGP i inne służby podjęły dzia- łania. Wiem, że doszło już do pierwszych zatrzymań. Rok, w którym przypadło wiele ważnych dla naszej formacji rocznic, Zgłaszamy również wnioski w sprawie zmiany przepisów, co pozwala stał się jednocześnie rokiem wielkiego kryzysu, jaki spowodował na łagodzenie skutków ciężkiej służby w tym okresie. Tak było w przy- wirus SARS-CoV-2. Jakie działania podejmujecie teraz jako związek padku zasiłku opiekuńczego, który obowiązuje od 8 marca br., a także zawodowy policjantów? zmiany art. 65a Kodeksu wykroczeń, dającego prawo wydawania poleceń Gdy nasz kraj i cały świat walczą z pandemią, okrągłe rocznice odchodzą przez funkcjonariuszy, ale także postulat rozszerzenia katalogu funkcjo- siłą rzeczy na plan dalszy. Pocieszające jest to, że o jubileuszu NSZZ Po- nariuszy, których mogą objąć płatne nadgodziny. To wszystko nasze pos- licjantów pamięta redakcja miesięcznika „Policja 997”. Koronawirus po- tulaty sprzed miesięcy. stawił polską Policję przed wielką próbą. Ze zrozumiałych względów tej Poprzez struktury terenowe NSZZ Policjantów pozyskujemy środki samej próbie poddawany jest Związek. Całe swoje zaangażowanie pod- ochrony indywidulanej i są to dość znaczne ilości. Uruchomiliśmy na ten porządkowaliśmy obsłudze problemów, z którymi zmagają się codziennie cel – wraz ze związkami pracowników cywilnych – środki w ramach Fun- policjanci. NSZZ Policjantów ściśle współpracuje z kierownictwem Policji duszu Prewencyjnego PZU, którymi związki zawodowe zarządzają. To 17-21.05_Layout 1 06.05.2020 12:23 Strona 18

18 30 LAT NSZZP Historia POLICJA 997 maj 2020 r.

stanowi doskonałe wsparcie zakupów realizowanych przez stronę rządową i służbową. Duże słowa uznania należą się przewodniczącym za- rządów wojewódzkich i terenowych NSZZ Po- licjantów, którzy reagują na każdą informację policjantów dotyczącą na przykład środków Piękna rocznica ochrony indywidualnej i starają się rozwiązywać O NSZZ Policjantów można powiedzieć, że jest tak stary, jak stara jest wszystkie problemy, które pojawiają się w służ- bie. Policja. W sensie formalnym jego początek miał miejsce 30 lat temu, 11 kwietnia 1990 r., pięć dni po powołaniu Policji w III RP, ale w sensie A jak widzi Pan przyszłość formacji historycznym – 100 lat temu, bo kiedy powołano Policję Państwową w kontekście kryzysu gospodarczego, który niewątpliwie spowoduje pandemia? w II RP, niemal od razu funkcjonariusze zaczęli tworzyć zręby organizacji Z terenu docierają do redakcji pełne lęku reprezentującej ich interesy. pytania, czy wywalczone podwyżki nie są tymczasowe i czy grożą zwolnienia lub obniżki płac. historię Niezależnego Samorząd- do funkcjonariuszy MSW”, w którym przy- Moim zdaniem tego typu dyskusja może się nego Związku Zawodowego Poli- pomina historię spacyﬁkowanego Związku pojawić w naszym środowisku zawodowym. Na cjantów składają się również dra- z roku 1981 i wzywa milicjantów do podjęcia Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że matyczne losy milicjantów, którzy na niwie działalności na rzecz jego reaktywowania. w Policji jest prawie 7 tysięcy nieobsadzonych solidarnościowego zrywu w roku 1980 chcieli 8 września 1989 r. powstaje w tej sprawie list stanowisk, a pracy nam nie ubywa, wręcz od- powołać Związek i wyrwać Milicję Obywa- do premiera Tadeusza Mazowieckiego, Cze- wrotnie – dodaje się nam zadań i będziemy mu- telską ze struktury stojącej na straży ówczes- sława Kiszczaka, Lecha Wałęsy, Episkopatu sieli je wykonywać. Jak widzimy, zaraz po służbie nego reżimu. Chociaż dwie pierwsze próby oraz „Solidarności”. Wokół tej inicjatywy sku- zdrowia to właśnie policjanci stoją na pierwszej okazały się nieskuteczne, nie pozostały bez pia się grupa byłych działaczy i milicjantów linii. Trudno sobie wyobrazić, aby służby, od wpływu na to, co wydarzyło się przy trzecim z roku 1981. W dniu 5 listopada 1989 r. których zależy bezpieczeństwo Polaków, pono- podejściu. w mieszkaniu Jana Jabłońskiego zawiązuje siły koszty kryzysu, który może się pojawić. Mam się 30-osobowy Komitet Założycielski Ogól- nadzieję, że dobra współpraca, która zaistniała REAKTYWACJA IDEI nopolskiego NSZZ Funkcjonariuszy Milicji ostatnio na linii NSZZP – MSWiA – KGP, po- Przygotowania rozpoczęły się już w połowie Obywatelskiej. 20 listopada 1989 r. Komitet zwoli zminimalizować negatywne skutki, z ja- września 1989 r. Impulsem do nasilenia się ten składa w Sądzie wniosek o zarejestrowa- kimi możemy się spotkać po pandemii. inicjatyw wśród funkcjonariuszy MO miały nie Ogólnopolskiego Komitetu Założyciel- bez wątpienia wcześniejsze działania Jana skiego NSZZ FMO. Impulsem o kluczowym Na koniec chciałbym zapytać jeszcze Jabłońskiego. Jabłoński był działaczem Ko- znaczeniu okazał się list kapitana MO Ro- o plany na przyszłość, zarówno jeśli chodzi mitetu Założycielskiego Związku Zawodo- mana Huli, zastępcy komendanta MUSW o sam NSZZP, jak i Federację. Czy są już wego Funkcjonariuszy MO, powołanego w Piekarach Śląskich. 7 września 1989 r. pod jakieś projekty, które zamierzacie 1 czerwca 1981 r. W tym samym roku, za listem tym podpisało się 53 funkcjonariuszy realizować? swoją działalność został zwolniony ze służby. z tej jednostki. Zażądali w nim rozdzielenia Ponad 50% uzwiązkowienia to nie 100%, W kalendarium powstania NSZZ Policjan- MO i SB, likwidacji pionu polityczno-wycho- w związku z czym jest jeszcze wiele do zrobie- tów datą początkową jest dzień 12 września wawczego, odpolitycznienia MO oraz po- nia… Musimy utrzymywać swoją skuteczność 1989 r., kiedy grupa inicjatywna ogłasza „Apel prawy warunków służby i spraw socjalnych. i nie stracić zaufania policjantów, bo to najważ- niejszy element, co potwierdził protest w 2018 roku. A w praktyce dopilnujemy m.in., by Po- rozumienie zostało zrealizowane w całości. Ewentualny kryzys po pandemii może tę per- spektywę oddalić, ale z postulatów rezygnować nie możemy. Na przykładzie nieszczęsnego art. 15a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym można stwierdzić, że niesprawiedliwości tego przepisu nie zmienią żadne skutki kryzysu. Po pandemii nasz kraj i cały świat wyglądać będą inaczej. Nie wiedząc, jak to wszystko się za- kończy, trudno snuć konkretne plany. Jedyne, co powinniśmy w tej chwili robić, to realizować swoje obowiązki najlepiej jak potraﬁmy i jak na razie nam się to udaje. Hasło „Trzymamy Linię” obowiązuje.

Dziękuję za rozmowę. Zjazd w Kiekrzu, spotkanie z ostatnim komendantem głównym MO Z. Trzcińskim. Za stołem zdj. NSZZP m.in. R. Hula, J. Jabłoński, K. Janiak, L. Lamparski – wkrótce pierwszy komendant główny Policji 17-21.05_Layout 1 05.05.2020 15:35 Strona 19

maj 2020 r. POLICJA 997 Historia 30 LAT NSZZP 19

ZAWRZAŁO W KIEKRZU Pierwsze inicjatywy stricte związkowe poja- wiają się w połowie września 1981 r. w woje- wództwach gdańskim, elbląskim, warszaw- skim i katowickim. Pierwsze komitety założycielskie NSZZ FMO tworzą się w Mal- borku (RUSW), w Gdańsku (III Komisariat MO) i w Mławie (MUSW). Sądząc, że całą tę związkową „zawieruchę” będzie można kontrolować, a potem podpo- rządkować władzy, ówczesny minister SW Czesław Kiszczak 27 listopada 1989 r. kieruje do podległych jednostek list adresowany do „wszystkich funkcjonariuszy i pracowników cywilnych resortu”. Informuje w nim, że zwrócił się do premiera Tadeusza Mazowiec- kiego z wnioskiem o podjęcie prac i decyzji umożliwiających działalność związków zawodowych funkcjonariuszy MSW. Grupy inicjatywne i komitety założyciel- skie związków zawodowych zawiązują się w całym kraju – niektórzy szefowie woje- wódzcy powołują zespoły konsultacyjno- prawne do „udzielania pomocy tym grupom w zakresie tworzenia związków zawodowych”. W dniu 6 grudnia 1989 r. szef Służby Kadr, Szkolenia i Wychowania MSW Leszek Lamparski zapowiada możliwość zorganizowania spotkania „w celu skoordynowania działalności grup inicjatywnych”. 17 grudnia 1989 r. w podwarszawskim Ursusie około stu funkcjonariuszy z całego kraju, w atmosferze emocji, powołuje Ogól- nopolski Komitet Założycielski NSZZ Funk- cjonariuszy MO. Jego przewodniczącym zostaje st. sierż. rez. Jan Jabłoński. Jeden z poznańskich działaczy związkowych rzuca propozycję odbycia krajowego zjazdu w ośrodku wczasowym MSW w Kiekrzu. Tego dnia w kościele pod wezwaniem św. Brygidy w Gdańsku odbywa się msza pojednania MO ze społeczeństwem – Związek Zawodowy Funkcjonariuszy MO oddaje się pod opiekę Matki Bożej. W MSW po naradzie zapada decyzja: „chcą Kiekrz, niech będzie Kiekrz, ale to nasz, a nie ich wybór”. Leszek Lamparski 22 grudnia tego roku informuje, że „dalsza dyskusja z udziałem reprezentacji całego kraju” od- będzie się w Kiekrzu w dniach 9–10 stycznia 1990 r. Spotkanie to nie przebiega po myśli Kisz- czaka. Warunki dyktują świetnie zorganizo- wane grupy inicjatywne. 103 uprawnionych delegatów, spośród 267 uczestników, jedno- głośnie powołuje NSZZ Funkcjonariuszy Mi- licji Obywatelskiej i tworzy organ kierujący – Krajową Komisję Koordynacyjną. Przewod- niczącym 15-osobowego Prezydium zostaje Prezydium KKK NSZZF MO wybrane na zjeździe delegatów w Kiekrzu koło Poznania w styczniu kpt. Roman Hula, wiceprzewodniczącymi: 1990 r. W pierwszym rzędzie od prawej: Jan Jabłoński – zastępca przewodniczącego, Roman kpt. Ryszard Bernacki z Gdańska, st. kpr. Hula – przewodniczący, Ryszard Bernacki – I zastępca, Kazimierz Janiak – zastępca, Mirosław Kazimierz Janiak z Elbląga, st. sierż. rez. Jan Rozbicki (WUSW Poznań) 17-21.05_Layout 1 06.05.2020 12:43 Strona 20

20 30 LAT NSZZP Historia

Rejestracja NSZZ Policjantów

Jabłoński z Warszawy, a sekretarzem Janusz Wawrzkiewicz z Olsztyna. Rzecznikiem prasowym zostaje Ryszard Czerniawski z Gdań- ska. Na siedzibę władz krajowych Związku wybrano Gdańsk. 26 stycznia Krajowa Komisja Koordyna- cyjna NSZZ FMO spotyka się z kierownictwem MSW i KG MO. Po gorącej dyskusji nowo powstały Związek zostaje uznany „za jedyną reprezentację interesów funkcjonariuszy milicji”. 13 stycznia 1990 r. w obradach KKK NSZZ FMO uczestniczy Lech Wałęsa, który kończy swą wypowiedź: „teraz róbcie spokojnie to wszystko dla siebie, jak potra- ﬁcie…”. 7 marca 1990 r. wiceministrem spraw we- wnętrznych zostaje Krzysztof Kozłowski. Podczas spotkania ze związkowcami mówi m.in.: „Związek ma nie płakać, ale być twardy i zachować zimną krew”. 6 kwietnia 1990 r. Sejm uchwala ustawę o Policji, a 11 maja 1990 r. następuje rejestracja Nie- zależnego Samorządnego Związku Zawodo- wego Policjantów i rozpoczyna się proces tworzenia Policji służącej społeczeństwu. Proces, w którym NSZZ Policjantów odegrał znaczącą rolę.

WSPÓLNA HISTORIA Kilka wyrwanych z kalendarium dat to oczy- wiście nie wszystko, co można przeczytać o historii NSZZ Policjantów, a w szczegól- ności o ludziach, którzy tę organizację two- rzyli i byli tak samo represjonowani, jak dzia- łacze „Solidarności”. Tego dowiemy się m.in. z kart „Encyklopedii Solidarności” – najob- szerniejszego źródła informacji o polskiej opozycji antykomunistycznej w latach 1976– 1989. Sporo miejsca historii NSZZ Policjan- tów poświęca prof. dr hab. Piotr Majer. Spod jego pióra wyszło kilka bardzo interesujących opracowań i publikacji. Świadkiem powstawania NSZZ Policjan- tów i zarazem obserwatorem jego obecnej działalności jest też Sławoj Kopka, autor takich książek, jak: „Niebieski Związek”, która 17-21.05_Layout 1 06.05.2020 12:24 Strona 21

maj 2020 r. POLICJA 997 Historia 30 LAT NSZZP 21

ukazała się z okazji 15-lecia NSZZP (temu jubileuszowi poświęcono również wydanie specjalne „Związkowego Przeglądu Policyj- nego”); „Zakazany Związek – 10 dni, które wstrząsnęły aparatem”; czy „Spełnione ma- rzenie” – która ukazała się na 25-lecie NSZZ Policjantów z inicjatywy Zarządów Woje- wódzkich w Olsztynie, Poznaniu, Łodzi, Kra- kowie i Bydgoszczy. Obecnie autor tych ksią- żek pracuje nad poszerzoną i uzupełnioną historią NSZZ Policjantów, która prawdopodobnie ukaże się w roku 2021.

TRZYMAMY LINIĘ Współczesny NSZZ Policjantów to organizacja zrzeszająca ponad 50 proc. czynnych policjantów i kilka tysięcy policyjnych eme- Gdańsk, msza pojednania rytów i rencistów. W rankingu branżo- wych związków NSZZ Policjantów zajmuje trzecie miejsce w kraju, po Związku Nau- czycielstwa Polskiego i Ogólnopolskim Związku Zawodowym Pielęgniarek i Położ- nych. Ma też rekordowo duże poparcie śro- dowiska, co z pewnością jest zasługą dzia- łaczy związkowych reprezentujących interesy policjantów na każdym szczeblu policyjnej struktury. Domeną NSZZ Policjantów jest zarówno ochrona prawna policjantów, ich bezpieczeń- stwo socjalne, jak i działalność skoncentro- wana na integracji środowiska, którą w głów- nej mierze zajmują się Zarządy Terenowe. Dzięki swojej „reprezentatywności” NSZZ Policjantów zachowuje ogromny wpływ na kształt praw i obowiązków policjantów, a także na ich sytuację materialną. Ten wpływ był wyraźny na każdym etapie transformacji Policji. NSZZ Policjantów bez- pośrednio uczestniczył w fundamentalnych przemianach, jakie zachodziły na początku lat dziewięćdziesiątych, uczestniczy w nich również obecnie, kiedy wciąż zmagać się trzeba z kryzysem kadrowym, skutkami nie- korzystnych zmian emerytalnych czy słabymi uposażeniami. NSZZ Policjantów swoją siłę czerpie z po- parcia środowiska. Hasło „Trzymamy Linię” doprowadziło w roku 2018 do podpisania jednego z ważniejszych porozumień zarówno w historii NSZZ Policjantów, jak i w historii Policji. Pandemia koronawirusa, która Polski niestety nie ominęła, realizacji tego porozu- mienia z całą pewnością nie służy. Dziś nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak odbĳe się ona na gospodarce i ﬁnansach publicznych. Jedno jest jednak pewne – „Trzymając Li- nię”, pokonamy wszelkie przeszkody i do- czekamy kolejnych jubileuszy.

SŁAWOMIR KONIUSZY zdj. archiwum NSZZP 22-23.05_Layout 1 05.05.2020 15:36 Strona 22

22 TYLKO SŁUŻBA Policjanci ratują POLICJA 997 maj 2020 r.

Nierzadko z narażeniem własnego zdrowia i życia, czasem po służbie, ale zawsze pod presją czasu – funkcjonariusze Policji co dzień pomagają i chronią również tę najważniejszą z wartości, jaką jest ludzkie życie. Oto tylko niektóre z takich właśnie interwencji, które polscy policjanci skutecznie przeprowadzili od połowy marca do połowy kwietnia tego roku.

się przewrócić, dzielnicowi z Komisariatu Policji I w Wałbrzychu sierż. sztab. Paweł Głębocki i sierż. Paweł Sasim podjęli czyn- ności reanimacyjne. Po trwającej 45 minut resuscytacji krążeniowo-oddechowej przy- Uratowali życie wrócono funkcje życiowe poszkodowanemu, który następnie został przewieziony do szpi- licji zauważyli leżącego na chodniku męż- tala. (KWP we Wrocławiu/js) 78-latkowi czyznę wśród pochylających się nad nim 12 marca – Stróża. Podczas wykonywania osób. Kom. Michał Lisiecki, st. post. Hubert obchodu rejonu dzielnicowi zjawili się pod Pilszyk oraz podkom. Rafał Makowiecki zo- Półtorarocznemu jednym z adresów, gdzie mieli porozmawiać rientowali się, że poszkodowany stracił przy- z samotnym 78-letnim mężczyzną. Nikt nie tomność i nie oddycha. Resuscytacja krąże- odpowiadał na pukania i nawoływania, niowo-oddechowa pozwoliła na przywrócenie chłopcu a przez uchylone okno zobaczyli leżącego na czynności życiowych mężczyźnie, który na- 20 marca – Słupsk. Podczas przerwy ziemi mężczyznę bez oznak życia. St. asp. stępnie został przekazany zespołowi medycz- w służbie na strzelnicy kom. Sylwester Siem- Łukasz Fornalik i st. sierż. Paulina Profic nemu. (wrd/ak) weszli przez okno i przeprowadzili akcję rea- nimacyjną, w wyniku której poszkodowany zaczął samodzielnie oddychać. Nadal nie- 78-latce przytomny trafił pod opiekę lekarzy. (KWP 18 marca – Kłobuck. Patrol Policji jako w Krakowie/js) pierwszy dotarł na miejsce pożaru na czwar- tym piętrze budynku, z którego okien wy- dobywały się już płomienie. Wiedząc, że Młodemu mężczyźnie w środku przebywa starsza kobieta, sierż. 12 marca – Wschowa. Na sygnał o zaginię- sztab. Tomasz Możdżeń oraz sierż. sztab. ciu młodego człowieka zamierzającego ode- Krzysztof Osadnik wbiegli do mieszkania, brać sobie życie wschowska policja weryfi- skąd wyprowadzili kobietę, a następnie kowała wszystkie pojawiające się informacje, zaalarmowali pozostałych mieszkańców i po- monitorowała drogi, sprawdzała kompleksy mogli w ich ewakuacji. Pożar gaszony leśne, pustostany, zabudowania. Po kilku- był przez cztery zastępy straży pożarnej. dziesięciu minutach patrol drogówki w skła- (KWP w Katowicach/mw) dzie: sierż. Dawid Zimny i st. post. Dorota brzuch i sierż. sztab. Paweł Baran usłyszeli Kwiatkowska zauważył idącego poboczem dramatyczne wołanie o pomoc dobiegające mężczyznę, który odpowiadał podanemu ry- 75-latkowi z sąsiadującego parkingu przed blokiem sopisowi. Po potwierdzeniu tożsamości męż- 19 marca – Wałbrzych. Zaalarmowani przez mieszkalnym. Policjanci przeskoczyli przez czyzna oświadczył, że chciał odebrać sobie świadka o leżącym na chodniku nieprzytom- płot oraz żywopłot i skutecznie udzielili życie i szukał właśnie odpowiedniego nym mężczyźnie, który przed chwilą miał pierwszej pomocy chłopcu, który przestał miejsca. Został przekazany pod opiekę spe- oddychać w wyniku zakrztuszenia się jedze- cjalistów. (KWP w Gorzowie Wlkp./kp) niem. Mężczyźnie 71-latce 13 marca – Warszawa. Policjanci Wydziału 21 marca – Baborów. Głubczyccy policjanci Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej Po- jako pierwsi dotarli na miejsce nocnego po- żaru domu wielorodzinnego. Asp. Paweł Ka- lita, st. sierż. Wojciech Wielgus i sierż. Mar- cin Zygmunt weszli do zadymionego budynku i wynieśli niepełnosprawną kobietę oraz ewakuowali pozostałych 12 mieszkań- ców. Kobieta nie potrzebowała hospitalizacji, natomiast funkcjonariusze zostali przewie- zieni do szpitala z podejrzeniem zatrucia się tlenkiem węgla, gdzie spędzili kilka godzin. (KWP w Opolu/js) 22-23.05_Layout 1 05.05.2020 15:36 Strona 23

maj 2020 r. POLICJA 997 Policjanci ratują TYLKO SŁUŻBA 23

na dach busa i za pomocy drabiny pożyczonej Kobiecie i dziecku od sąsiadów ściągnęli 81-letnią kobietę z bal- 42-latkowi 26 marca – Jasienica. St. sierż. Paweł Ci- konu. Uwięzioną piętro wyżej 90-latkę ewa- 6 kwietnia – Czemierniki. Dyżurny ra- chocki ze st. post. Danielem Dzidą z Komi- kuowała już straż pożarna. Obie panie zostały dzyńskiej komendy otrzymał zgłoszenie sariatu Policji w Jasienicy dotarli na miejsce przewiezione do szpitala na obserwację. nocnego pożaru budynku mieszkalnego jesz- (KSP/ mw) cze przed przybyciem straży pożarnej. W odpowiedzi na krzyk kobiety z okna na piętrze wbiegli wraz z jej mężem do zadymionego Mężczyźnie pomieszczenia i wyprowadzili na zewnątrz 3 kwietnia – Żagań. Podczas patrolu ża- uwięzione 29-latkę i jej 6-letnią córkę. Po- gańskich ulic do policjantów podszedł prze- zostali mieszkańcy samodzielnie opuścili budynek. (KWP w Katowicach/mw) Mężczyźnie 29 marca – Nowa Sól. Dzielnicowi z którego treści wynikało, że mieszaniec st. sierż. Dariusz Rurarz oraz sierż. Kamil gm. Czemierniki zamierza popełnić samo- Kasper zostali skierowani na interwencję do bójstwo. Na miejsce dotarli policjanci z Ze- społu Patrolowo-Interwencyjnego, jednak nie zastali mężczyzny w domu. Sierż. sztab. Ma- riusz Semeniuk i st. post. Piotr Matejko podczas poszukiwań na posesji odnaleźli męż- czyznę wiszącego na stropie budynku gospodarczego. Po udzieleniu pomocy przed- chodzień i powiedział, że właśnie rozmawiał medycznej poszkodowany trafił pod opiekę w parku z mężczyzną, który najprawdopo- lekarzy. (KWP w Lublinie/kp) jednego z mieszkań, gdzie według zgłoszenia dobniej chce targnąć się na swoje życie. mężczyzna miał targnąć się na swoje życie. Sierż. Damian Borowski i sierż. Mateusz Ber- Po dotarciu na miejsce policjanci przystąpili nat szybko odnaleźli mężczyznę, który 26-latce do akcji reanimacyjnej mężczyzny, którą pro- oświadczył, że jego życie nie ma już sensu 14 kwietnia 2020 roku dyżurny piotrkow- wadzili przez ok. godzinę. Poszkodowany, i zamierza je zakończyć. W rozmowie funk- skiej komendy otrzymał informację o kobie- już w ustabilizowanym stanie, trafił pod cjonariusze zdołali go jednak przekonać do cie, która swojemu znajomemu wysłała wia- opiekę lekarzy. (KPP w Nowej Soli/st. sierż. zmiany decyzji, a następnie przekazali pod domość, że chce się powiesić. Policyjny Agata Towpik) opiekę załodze pogotowia ratunkowego. patrol, w składzie sierż. Mateusz Wieloch (KWP w Gorzowie Wlkp./kp) i post. Jakub Kuśmierski, natychmiast poje- chał w miejsce, gdzie mieszkała 26-latka. 49-latce Policjanci nie znali dokładnego adresu. 2 kwietnia – Gdańsk. Policjanci z Oddziału 31-latce Udało się go ustalić dzięki rozpytaniu oko- Prewencji Policji, patrolując ulice gdańskiej 4 kwietnia – Tomaszów Lubelski. Sierż. licznych mieszkańców. Drzwi były za- Oruni, zauważyli leżącą kobietę, która jak sztab. Ryszard Łos oraz st. post. Marcin Gnap mknięte, nikt nie odpowiadał też na nawo- się okazało, była nieprzytomna i przestała ływania funkcjonariuszy. Policjanci dotarli oddychać. Sierż. Kozłowski rozpoczął resus- do sąsiadki, u której ustalili numer telefonu cytację krążeniowo-oddechową, podczas gdy do kobiety chcącej popełnić samobójstwo. st. sierż. Polkowski prowadził asekurację, do- Nawiązali z nią kontakt. Spokojnie prowa- datkowo nie dopuszczając do gromadzenia dzili rozmowę, chcąc jak najszybciej dowie- się osób postronnych. Kobiecie powróciły dzieć, gdzie się znajduje. Skuteczne nego- czynności życiowe i trafiła pod opiekę leka- cjacje nakłoniły kobietę do podania swojej rzy. (KWP w Gdańsku/mw) lokalizacji. Niezwłocznie przekazali tę in- formację do innych patroli. Do pomocy ru- szyli policjanci patrolówki w składzie 81-latce asp. sztab. Adam Żurek i st. sierż. Edyta Li- 2 kwietnia – Pruszków. Sierż. sztab. Marek bertowska oraz ruchu drogowego: asp. sztab. Gugała i post. Aleksdander Korporowicz Jarosław Szafrański, post. Damian Szczypiń- w trakcie swojego patrolu zauważyli kłęby ski, którzy byli najbliżej piotrkowskiego sta- dymu wydobywające się z jednej z kamienic zostali wysłani do jednego mieszkań w bloku, dionu, miejsca, które wskazała kobieta. Do- oraz stojącą na balkonie pierwszego piętra skąd miał wydobywać się dym. Nikt nie od- tarli w ostatniej chwili, kiedy rzuciła się kobietę wołającą o pomoc. Wejście przez powiadał na wołania, więc funkcjonariusze z drzewa z pętlą wokół szyi. Policjanci udzie- klatkę schodową nie było możliwe z powodu wyważyli drzwi wejściowe i w zadymionym lili jej pierwszej pomocy przedmedycznej dużego zadymienia, mundurowi zatrzymali pomieszczeniu odnaleźli leżącą w łóżku ko- i wezwali pogotowie ratunkowe. (KMP więc przejeżdżający bus i poprosili kierowcę, bietę. Zszokowana 31-latka została przewie- w Piotrkowie Trybunalskim) aby podjechał pod balkon. Policjanci weszli ziona do szpitala. (AL) oprac. PD 24.05_Layout 1 06.05.2020 12:25 Strona 24

24 tyLko służba Policjanci ratują POLICJA 997 maj 2020 r. Sekundy grozy

Gdyby przybiegł kilka sekund później, prawdopodobnie nie uratowałby mężczyzny z płonącego mieszkania.

ierż. sztab. Kamil Mitura z OPP w Lublinie 5 kwietnia 2020 r. kuchenki już płonęły. Nie potraﬁł poradzić sobie z płomieniami, został oddelegowany do pełnienia służby w KPP w Puławach. które szybko podnosiły temperaturę pojemnika z gazem. S Do patrolu zmotoryzowanego przydzielono mu żołnierza WOT. W związku z panującą w kraju pandemią koronawirusa, poza typo- Los tak chciał… wymi zadaniami patrolowymi, mieli zwracać uwagę na osoby odby- Wypchnięty przez wybuch i wyrzucony na klatkę schodową sierż. wające kwarantannę. W trakcie patrolowania dużego osiedla w Puła- sztab. Mitura szybko otrząsnął się z szoku. Kiedy obmacał swoją wach sierż. sztab. Mitura zauważył kłęby dymu wydobywające się głowę, stwierdził, że włosy ma częściowo spalone. Ze szpary pod za- z jednego z mieszkań. mkniętymi przez eksplozję drzwiami wydobywały się płomienie. W tym samym momencie nadbiegli po schodach strażacy. Bez zwłoki gdzie się PaLi? policjant pomógł im przygotowywać sprzęt do akcji. Ci dynamicznie – Jechaliśmy ulicą Niemcewicza. Zbliżaliśmy się do końca osiedla, otworzyli drzwi mieszkania, które płonęło już na dobre. gdy odruchowo spojrzałem w lewo na tył jednego z budynków – – Przedpokój był wyłożony boazerią i to ona tak intensywnie pło- wspomina sierż. sztab. Mitura. – Zauważyłem kłęby dymu wydoby- nęła – przypomina sobie Kamil. – Cała moja akcja trwała nie więcej wające się z jednego z mieszkań. Szybko cofnąłem radiowóz i podje- niż trzydzieści sekund. Dopiero potem zdałem sobie sprawę, chałem bliżej. że gdybym przybiegł kilkanaście sekund później, to wybuch zam- Było po godzinie trzynastej, gdy policjant zgłosił dyżurnemu to knąłby drzwi Panu Mirkowi i odciął mu drogę ucieczki. Ale gdybym zdarzenie. W odpowiedzi usłyszał, że straż pożarna jest już w drodze. pojawił się tam kilka sekund później, wybuch zamknąłby te drzwi Ludzie stojący na balkonach poinformowali policjanta, które miesz- przede mną. kanie się pali, która to klatka, które piętro i że jest tam jakiś chłopak. – Nie czekałem ani chwili. Pobiegłem na drugą stronę bloku do PoLicjant zaangażowany w służbę wskazanej klatki schodowej. Jeden z sąsiadów trzymał otwarte drzwi, Strażacy zajęli się gaszeniem pożaru. W tym czasie sierż. sztab. krzycząc, że dym jest na drugim piętrze. Kamil Mitura zaopiekował się uratowanym czterdziestosiedmiolet- Funkcjonariusz wbiegł na górę. Mieszkanie było naprzeciw schodów nim mężczyzną. Policjantowi pomagał w tym żołnierz WOT i przy- i miało otwarte drzwi. Szybko zorientował się w sytuacji. W małym były na miejsce drugi patrol. Nie było łatwo dogadać się z poszko- przedpokoju, otoczony kłębami dymu, stał mężczyzna z wiadrem wody. dowanym. Pomogli sąsiedzi, od których sierż. sztab. Mitura dowiedział – Widziałem mnóstwo dymu, ale nie było ognia. Wbiegłem do się o sytuacji mieszkańca spalonego lokalu. mieszkania, zajrzałem do bardzo małego pomieszczenia kuchennego – Usłyszałem, że pan Mirek jest dobrym sąsiadem, nie ma z nim i dalej do łazienki. Wewnątrz coś się paliło, a płomienie sięgały problemów. Po tym jak karetka pogotowia zabrała go do szpitala, suﬁtu. Uznałem, że przede wszystkim trzeba ratować mężczyznę. poprosiłem sąsiadów, aby nie zostawiali poszkodowanego bez pomocy, gdy wypiszą go do domu. Rozmawiałem też z bliską znajomą Miro- ktoś jeszcze jest wewnątrz? sława, obiecała pomoc – tłumaczy policjant Mitura. Mieszkanie było bardzo małe. Pomieszczenie kuchenne i łazienka Funkcjonariusz zadbał też o przekazanie do MOPS informacji znajdowały się po prawej stronie przedpokoju. Otwarte drzwi wej- o zdarzeniu i sytuacji mężczyzny. ściowe częściowo przysłaniały wejście do wnęki kuchennej. Dowódca pierwszej kompanii OPP w Lublinie kom. Mirosław – Złapałem mężczyznę i wyprowadziłem z mieszkania. Wystarczyły Błaszczak twierdzi, że sierż. sztab. Mitura to dobry policjant. Jest dwa kroki i był na klatce. Pytałem, czy ktoś jeszcze jest w mieszkaniu, zaangażowany w służbę i lubi tę robotę. ale nie uzyskałem zrozumiałej odpowiedzi. Postanowiłem sam sprawdzić. Sierż. sztab. Kamil Mitura ma prawie piętnaście lat służby i od Sierżant jeszcze raz wrócił do mieszkania, ale nie znalazł nikogo. początku jest w OPP. Regularnie oddaje honorowo krew. W 2018 – Odwróciłem się i skierowałem do wyjścia. Już mĳałem drzwi roku Minister Zdrowia nadał mu odznakę „Honorowy Dawca Krwi wejściowe, gdy usłyszałem wybuch, poczułem podmuch i jak te – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”, którą można otrzymać, gdy odda drzwi z wielkim impetem uderzają mnie w plecy, jednocześnie wy- się więcej niż 20 litrów krwi. W czasie wolnym jeździ potężnym mo- rzucając z mieszkania. tocyklem z silnikiem o pojemności 1800 ccm. Wybuchł kartusz turystycznej kuchenki gazowej. Jak się później wyjaśniło, uratowany mężczyzna, Mirosław, grzał sobie jedzenie. KRZYSZTOF CHRZANOWSKI Wyszedł na chwilę do pokoju, a gdy wrócił, rzeczy ustawione obok zdj. mł. asp. Krzysztof Martirosjan 25.05_Layout 1 05.05.2020 15:39 Strona 25

maj 2020 r. POLICJA 997 Cyberprzestępczość ŚWIAT 25 Porywacze kart SIM bankowości internetowej Interpol przestrzega przed przestępcami, którzy, ofiar za pomocą takich włamując się do smartfonów, kradną miliony z kont ich narzędzi hakerskich, jak trojany i innego ro- właścicieli. Zatrzymania osób przechwytujących karty dzaju złośliwe oprogra- SIM miały już miejsce w Hiszpanii, Austrii i Rumunii. mowanie. Drugi krok to Zdaniem Interpolu na nowe zagrożenie powinny uzyskanie duplikatu karty przygotować się służby także w innych krajach. SIM ofiary, do czego wykorzysty- wano fałszywe dokumenty przedstawiane dostawcom usług telekomunikacyjnych. Po aktywacji duplikatu prze- stępcy logowali się na konto, zlecali przelew, a kody uwierzytelniające istoria wszędzie zaczyna się tak samo: nagle z telefonu ko- drugiego stopnia wysyłane przez banki dostawali na swój telefon mórkowego znika pasek zasięgu. Jeśli właściciel zadzwoni na wyposażony w duplikat karty SIM. Właściciel konta nie miał nawet H swój numer z innego aparatu, słyszy sygnał oczekiwania na pojęcia, że na jego koncie dokonywane są jakieś transakcje. odebranie, ale jego telefon milczy. Karta SIM z jego numerem jest Pieniądze z kont ofiar transferowane były na konta założone wcześ- już aktywna w zupełnie innym aparacie. Najgorsze jednak dopiero niej przez tzw. słupy. Operacja wyczyszczenia konta trwała bardzo przed nim. Kiedy próbuje zalogować się na swoje konto bankowe, krótko. Z reguły od godziny do dwóch. W tym czasie właściciel konta okazuje się, że albo hasło zostało zmienione, albo konto właśnie zos- nie zawsze zdążył się nawet zorientować, że z jego telefonem coś tało opróżnione… jest nie tak. Jeśli zauważył brak aktywności karty, to najczęściej wiązał go z kłopotami z zasięgiem lub innymi problemami technicz- OSZUKAĆ OPERATORA nymi operatora.

Przechwycenie karty SIM to – upraszczając – wprowadzenie w błąd OPERACJA SMART CASH operatora telefonii komórkowej, dzięki czemu możliwe jest przeniesienie numeru telefonu komórkowego ofiary na kartę SIM będącą Podobną operację przy wsparciu Europolu zrealizowali funkcjona- w posiadaniu oszusta. W ten sposób przestępca zaczyna odbierać riusze Rumuńskiej Policji Państwowej (Poliția Română) i Austriackiej przychodzące połączenia i wiadomości tekstowe, w tym jednorazowe Służby Wywiadu Kryminalnego (Bundeskriminalamt). Ośmiomie- hasła wysyłane przez banki osobie dokonującej transakcji, np. prze- sięczne dochodzenie w ramach akcji „Smart cash” doprowadziło do lewu. aresztowania 14 członków grupy przestępczej, która w opisany wcześ- Ale przechwycenie numeru telefonu to za mało, żeby „wyczyścić” niej sposób opróżniła konta bankowe w Austrii. Ofiarą przestępców konto. Pozwala ono bowiem autoryzować transakcję za pomocą kodu wiosną 2019 r. padło kilkadziesiąt osób. Łącznie stracili ponad pół przesyłanego przez bank SMS-em, ale nie umożliwia zalogowania miliona euro. się na konto bankowe. Dlatego przestępcy stosują też inne techniki, Różnica w stosunku do gangu działającego w Hiszpanii polegała takie jak złośliwe oprogramowanie. Posiadając hasło do konta i numer na tym, że za pomocą wykradzionych haseł przestępcy logowali się telefonu do autoryzacji przelewów, uzyskują pełny dostęp do pie- do aplikacji bankowości mobilnej, z wykorzystaniem której inicjowali niędzy ofiary. transakcję wypłaty gotówki z bankomatu bez karty. Transakcja oczy- Szajki specjalizujące się w tej technice aktywne są już w wielu wiście musiała zostać zweryfikowana jednorazowym kodem wysyła- krajach Europy. Ale reakcja organów ścigania także była natychmias- nym przez bank, ten jednak trafiał na telefon przestępców wyposa- towa. Dwie duże operacje przeciwko cybergangom zrealizowano żonych w „przechwyconą” kartę SIM. właśnie w kilku krajach Europy. Obie udane. EC3 OPERACJA QUINIENTOS DUSIM Obie opisane operacje były koordynowane i wspierane z poziomu Najszerzej zakrojone działania podjęto w Hiszpanii. Tamtejsza Policía Europejskiego Centrum ds. Cyberprzestępczości (EC3) Europolu, Nacional, w ramach operacji „Pięćset podwójnych kart SIM” wraz gdyż wymagały prowadzenia działań dochodzeniowych za granicą. ze Strażą Cywilną (Guardia Civil) i Europolem rozbiły w styczniu Zespoły ekspertów pomogły też instytucjom w poszczególnym kra- br. szajkę hakerską, której członkowie na terenie całej Hiszpanii jach stworzyć aktualny obraz wywiadowczy różnych grup przestęp- ukradli ponad 3 miliony euro. Aresztowano 12 osób. czych, ułatwiając opracowanie wspólnej strategii zwalczania tego ro- W skład grupy przestępczej wchodzili obywatele Włoch, Rumunii, dzaju cyberprzestępczości. Kolumbii i Hiszpanii. Najmłodszy ma 22 lata, najstarszy 52. Poli- Pełniący obowiązki szefa Europejskiego Centrum ds. Cyberprze- cjantom udało się zidentyfikować ponad 100 kradzieży z kont ban- stępczości w Europolu Fernando Ruiz zapowiedział, że organy ści- kowych. Łupem hakerów padały kwoty od 6 tys. do 137 tys. euro. gania państw członkowskich Europolu są przygotowane przeciw- działać nowemu zagrożeniu, a wymiana doświadczeń w ramach MODUS OPERANDI Europolu i koordynacja ze strony EC3 pozwolą zwalczać cyberprze- stępców jeszcze skuteczniej. Sposób działania pracujący przy sprawie policjanci określili jako pro- KK/Europol sty, ale skuteczny. Kluczem do sukcesu było pozyskanie haseł do zdj. Jacek Herok 26-30.05_Layout 1 05.05.2020 15:40 Strona 26

26 100 LAT POLICJI RZECZNEJ POLICJA 997 maj 2020 r.

Schowany nad brzegiem prawobrzeżnej Wisły budynek Komisariatu Rzecznego Policji w Warszawie kryje w sobie już prawie 100-letnią historię. Warto ją poznać, bo wiąże się ściśle z historią całej Rzeczpospolitej.

Rzeka dyktuje warunki lata niewoli ziem polskich nie zdołały zniszczyć tańszym i najmniej kłopotliwym sposobem przewożenia wielu ducha polskości. Można by powiedzieć, że był towarów, więc znaczenia dróg wodnych nie tylko się z wie- 123 on niezniszczalny jak Wisła, która od tysiącleci kami nie zmniejsza, ale nawet rośnie pomimo, że wprowa- przepływała przez kraj targany najazdami, wojnami, zabo- dzono inne środki komunikacji, szybsze i dogodniejsze [1]. rami. Rzeka ta, płynąc z gór do morza, umożliwiała komu- Odzyskanie niepodległości po I wojnie światowej stwo- nikację z całym światem poprzez tradycyjną żeglugę, czy- rzyło warunki do tworzenia się państwa, którego częścią niąc z I Rzeczypospolitej europejską potęgę militarną, integralną i niezbędną do prawidłowego funkcjonowania polityczną i gospodarczą na ponad 200 lat. A że od niepa- było zapewnienie jej bezpieczeństwa wewnętrznego. miętnych czasów po dziś dzień komunikacja wodna jest naj- W chwili rozbrojenia zaborców i okupantów stanęły przed 26-30.05_Layout 1 05.05.2020 15:40 Strona 27

maj 2020 r. POLICJA 997 100 LAT POLICJI RZECZNEJ 27

polskimi władzami bezpieczeństwa bardzo obszerne wierzono Nadkomisarzowi Inspekcyjnemu Policji Państwo- i trudne zadania. Chodziło bowiem o jak najszybsze zorga- wej działającemu przy komendzie głównej. nizowanie służby bezpieczeństwa tam, gdzie nie było polskich formacji bezpieczeństwa (…) [1]. DOBÓR I SZKOLENIE Policjantem rzecznym nie mógł zostać każdy: Muszą to być STRAŻ NA RZECE ludzie zdrowi, umiejący pływać i ratować tonących, umiejący Nie zapomniano oczywiście o istotnych drogach komuni- wiosłować, jeździć na „pych” i pod żaglem, prowadzić motor, kacji: Różnolitość formacji bezpieczeństwa powiększyły no i o ile możliwości kochający wodę, jednym słowem „wod- niacy”. Poza tym powinni być zaznajomieni z ustawą rybacką, rozporządzeniami obowiązującymi plaże, łazienki, wynajmy łodzi, odnośnymi artykułami k.k. i prawa o wykroczeniach, jednym słowem z całokształtem spraw wodnych. A gdy zima przyjdzie (…) należy policjantów zapoznać ogólnie ze sposo- bami usuwania zatorów ręcznie i za pomocą środków wybu- chowych, zapoznać z działaniem tych materiałów, z ochroną mostów i wałów, ratownictwem w czasie powodzi itd. [3].

jeszcze: Straż Kolejowa (…) oraz Straż Rzeczna, podległa Mi- Posiadanie takiej wiedzy i umiejętności wymagało spe- nisterstwu Robót Publicznych, a pełniąca służbę na Wiśle [1]. cjalnych szkoleń. Dlatego dla specjalnego wyszkolenia fa- Straż Rzeczna była formacją zbrojną, z której z dniem chowego otwarto 16 sierpnia 1928 roku przy Komisariacie 1 kwietnia 1920 roku utworzono specjalistyczne policyjne Wodnym m.st. Warszawy 8-tygodniowy kurs rzeczny dla jednostki wodne służące ochronie koryt rzek, pasów nad- 95 szeregowych, a przy Szkole Oﬁcerskiej 5-miesięczny brzeżnych, przystani oraz portów. Organizacja policji na kurs śledczy dla 50 szeregowych [4]. Wiśle przystosowana została do terytorialnego podziału Inne wymogi policji rzecznej dotyczyły m.in. pomieszczeń, policji na okręgi (krakowski, kielecki, lubelski, warszawski), które miały być budynkami nawodnymi lub też znajdować się w granicach których linie rzeczne zostały podzielone na blisko wód w miejscach niezalewowych. Taki budynek miał odcinki stanowiące komisariaty rzeczne. Do Okręgu War- mieć szczególne pomieszczenie dla osób wyratowanych szawskiego policji państwowej należeć będzie odcinek Wi- z wody. Zasadniczą jednostką pływającą była tzw. pychówka, sły od wsi Kraski, do granicy pruskiej t.j. do wsi czerwony tj. łódź płaskodenna z drzewa sosnowego ok. 7 m długości Krzyż z Komisariatem Warszawy i posterunkami Góra Kal- i 1,25 m szerokości z możliwością doczepiania silnika 8–10 KM, waria i Modlin (121 klm.) oraz komisariatem Płock i poste- koniecznie wyposażona w wiosła dębowe okute i łańcuch runkami Wyszogród, Włocławek i Nieszawa (138 klm.)[2]. z kotwicą. W taborze mogła znajdować się też łódź typu Nadzór nad komisariatami i posterunkami rzecznymi po- ślizgowego jako łódź pościgowa oraz łódź do przewożenia 26-30.05_Layout 1 05.05.2020 15:40 Strona 28

28 100 LAT POLICJI RZECZNEJ POLICJA 997 maj 2020 r.

lub przetrzymywania zwłok topielców. Do buchu II wojny światowej policja polska li- dzielony przez Prezydenta m.st. Warszawy sprzętu pomocniczego należały przyrządy ra- czyła około 35 tysięcy osób. Na obszarze Pol- Stanisława Tołwińskiego na siedzibę komi- townicze, do ratowania tonących i poszukiwa- ski pozostającym pod okupacją niemiecką sariatu rzecznego. Sytuacja podyktowana była nia zwłok topielców oraz kamizelki lub pasy rozkazem Wyższego Dowódcy SS i Policji po- faktem zniszczenia podczas wojny przedwo- ratownicze, które były nakładane przez poli- wołano do służby wszystkich funkcjonariuszy jennego komisariatu znajdującego się na cjantów tylko w „ciężkich warunkach”. Służba Policji Państwowej. Nowo utworzona policja skraju dzisiejszego parku Praskiego, przy na wodzie polegała głównie na patrolowaniu była zwana Policją Polską lub Policją Grana- dawnym moście Kierbedzia. przez dwuosobowe załogi ubrane od połowy tową. Losy policjantów rzecznych z tego Zmienne losy państwa, które dotykały mi- lat dwudziestych w luźne kurtki kroju mary- okresu nie są niestety znane. licji jako formacji odpowiedzialnej za bez- narskiego i trzewiki. pieczeństwo, nie miały aż tak wielkiego PO WOJNIE znaczenia dla komisariatu rzecznego. Funk- DLA BEZPIECZEŃSTWA Komisariat Wodny m.st. Warszawy na nowo cjonariusze wodni musieli działać głównie Niezwykle istotna w tamtych czasach była powstał dopiero po oswobodzeniu prawo- pod wpływem praw, jakimi rządzi się sama rola policji w zabezpieczeniu kąpiących się. brzeżnej Warszawy przez wojska radzieckie rzeka, i tym, co determinuje bezpośrednio I oto wyłania się przed policją, jako organem i Wojsko Polskie 14 września 1944 roku. W ja- życie dookoła niej. Bo to rzeka dyktuje wa- bezpieczeństwa publicznego, poważne zadanie kiś czas po tym przy ulicy Oszmiańskiej na runki. Ewentualne zmiany dotyczyły jedynie stworzenia na wodach takich warunków, w któ- Targówku powstała Warszawska Komenda nomenklatury, umundurowania i sprzętu. rychby każdy mógł zażywać kąpieli, nie ryzy- Milicji Obywatelskiej z płk. Konarzewskim Cała reszta była niezmienna: raz była po- kując swego życia. (…) Kąpanie się poza pełniącym funkcję komendanta. Komenda wódź, raz susza, po wodzie pływały statki to- wytnietymi przestrzeniami powinno być bez- zorganizowała swoje wydziały i poszczególne warowe i turystyczne, na plażach wypoczy- względnie wzbronione. (…) Obowiązkiem jest jednostki, w tym komisariat wodny. Pierw- wali mieszkańcy, ten i drugi parał się zabraniać bezwzględnie ludziom lekceważenia szym kierownikiem komisariatu rzecznego kłusownictwem rybackim, inny kradł drzewo wody, a tem samem i swego życia [5]. mianowano st. sierż. Stanisława Szabłow- i faszynę z pobliskich nabrzeży. Aby ratować czyjeś życie, policjanci mu- skiego, policjanta tegoż komisariatu sprzed Ówczesna prasa szeroko opisywała ich sieli być odpowiednio wyszkoleni. Wodny wojny. Właściwa praca policji rzecznej ruszyła działania. Warto w tym miejscu oddać głos żywioł to nie zwykła mokra kałuża – może dopiero w miesiąc po oswobodzeniu lewo- dziennikarzom: i wygląda niepozornie na pierwszy rzut oka, brzeżnej Warszawy (17 stycznia 1945 r.) Nie można też pominąć społecznej służby ale kryje w sobie niszczycielskie moce. w budynku przy ulicy Ratuszowej 1. Budynek wodnej, która właśnie przyczynia się do utrzy- Państwo polskie 1 września 1939 roku na ten wybudowany przed wojną dla Warszaw- mania porządku i bezpieczeństwa zarówno na nowo musiało stanąć do walki. Z chwilą wy- skiego Ogrodu Zoologicznego został przy- wodzie, jak i na nabrzeżu (...)[6]. 26-30.05_Layout 1 05.05.2020 15:40 Strona 29

maj 2020 r. POLICJA 997 100 LAT POLICJI RZECZNEJ 29

Słońce. Spokojna taﬂa wody i tylko szum motorówki. Nikt nie rozlicza z wykrycia spraw- ców włamań czy kradzieży, nie pyta bezustannie o pasożytów, nieletnich czy meliny. Jeśli uda się uratować tonącego − splendor. A jeśli nie – nieszczęście. Ale odpowiedzialność żadna. Ot, sielanka nie służba. Taka jest mniej więcej opinia w środowisku funkcjonariuszy o pracy milicjantów z posterunków i komisariatów wodnych. Dziś ruch na wodzie duży. (…) Ten ruch można porównać tylko do szaleństwa niedziel- nych kierowców. Pływamy już ponad godzinę i nie mieliśmy jeszcze możliwości, by choć chwilę porozmawiać. Nie sposób przekrzyczeć warkotu silnika. Siedzę więc i obserwuję pracę milicjantów. Żmudna, monotonna i pełna na- pięć. Nerwowa. Co drugi dzień 12-godzinna służba na bezustannie warczącej łodzi. poruszają się one w rejonach zbiorników wod- kończy się egzaminem na zawodowy patent Naturalny brzeg rzeki z licznymi rozlewis- nych samochodami terenowymi, które ciągną żeglarski stermotorzysty żeglugi śródlądo- kami porosłymi krzewami i sitowiem to dosko- przyczepy z jednostkami pływającymi. wej. Inny kurs specjalistyczny przygoto- nałe miejsce dla amatorów wytchnienia w ciszy O ile realizacja zadań Policji w zakresie wuje policjantów do prowadzenia łodzi i samotności, ale jak trudno tam dotrzeć łodzią bezpieczeństwa i porządku może odbywać służbowych w trudnych warunkach atmos- w krytycznej sytuacji, wiedzą najlepiej mili- się przy wykorzystaniu wszystkich dostęp- ferycznych. Odbywa się w systemie stacjo- cjanci ze służby wodnej. Bo nie na wiele przy- nych sił, o tyle zadania na wodach realizują narnym na przełomie jesienno-zimowym. daje się doskonałe przygotowanie zawodowe, policjanci posiadający specjalistyczne kwali- Funkcjonariusze pracujący na wodach i te- jeśli sprzęt, którym dysponują, pozostawia wiele ﬁkacje i przeszkolenie. Kurs specjalistyczny renach przywodnych cykliczne odbywają do życzenia. – Robimy, co w naszej mocy, by przygotowujący policjantów do zadań służ- także szkolenia z zakresu ratownictwa wod- w maksymalnym stopniu dostosować łodzie do bowych na wodach i terenach przywodnych nego w celu odświeżenia wiedzy i umiejęt- służby w różnych warunkach. Dla przykładu: prowadzony jest w ośrodku w Kalu, należą- ności praktycznych. Świetne wyszkolenie tylko minionej zimy funkcjonariusze nasi, za- cym do Centrum Szkolenia Policji w Legio- i nowoczesny sprzęt pozwalają policjantom mieniając się w szkutników, przerobili całko- nowie. Tam kursanci zapoznają się m.in. szybko i sprawnie wykonać zadania w naj- wicie trzy łodzie. (…) Gdyby nie wielka troska z przepisami żeglugowymi i podstawami locji, trudniejszych warunkach. gospodarzy − widać ją na każdym kroku – nawigacji oraz meteorologii, a także dos- Komisariaty wodne to tzw. komisariaty prawdopodobnie dawno już posiadany sprzęt konalą strzelanie. Pogłębiają wiedzę o po- specjalistyczne. Problematyka pracy nad przestałby służyć właściwemu celowi. (…) Ko- szukiwaniu obiektów, łodzi, osób i zwłok. wodą dotyczy więc podtopień w okresie wio- misariat posiada wiele podziękowań i listów Policjanci uczą się też pływać łodziami mo- sennym, uprawiania sportów wodnych latem, pochwalnych, wyrażających uznanie dla za- torowymi, pontonami i skuterami. Szkolenie kłusownictwa rybnego jesienią, zagrożeń angażowania i trudu milicjantów [7].

WSPÓŁCZESNOŚĆ Transformacja ustrojowa oraz przemiany spo- łeczne i gospodarcze w Polsce w 1989 roku zapoczątkowały zmiany w wielu obszarach funkcjonowania państwa, w tym w Policji. W kwietniu 1990 roku uchwalono nowe podstawy prawne odnoszące się do działania or- ganów Policji. Ustawą z 6 kwietnia powołano Policję, tym samym przestała istnieć Milicja Obywatelska. Zgodnie z art. 4 ustawy w ramach formacji wyróżniono policję specjalis- tyczną, w tym kolejową, wodną i lotniczą. Dziś w Polsce działa 5 komisariatów wodnych: w Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Warszawie i Gdańsku. Nie można oczywiście zapomnieć o licznych komórkach sezono- wych – są to nieetatowe zespoły, działające przede wszystkim w sezonie letnim. Łącznie służbę na wodach pełni ok. ponad 350 poli- cjantów. Trzeba też podkreślić wsparcie, jakiego udzielają policji wodnej funkcjonariusze prewencji z tzw. patroli rajdujących – 26-30.05_Layout 1 05.05.2020 15:40 Strona 30

30 100 LAT POLICJI RZECZNEJ POLICJA 997 maj 2020 r.

związanych z niskimi temperaturami i pokrywą lodową zbiorników widzialnym przeciwnikiem, licząc, że po wygranej będziemy mogli wodnych w okresie zimowym. w pełni cieszyć się stuletnią historią policji wodnej i dzielić się nią Jednym z priorytetowych zadań Policji w obszarze bezpieczeństwa ze wszystkimi, którzy interesują się dziejami nie tylko historii wodna wodach i terenach przywodnych jest zmniejszenie liczby utonięć niaków i policji, ale również naszej ojczyzny. na obszarze kraju. Nacisk działań położony jest więc na bezpieczeń- stwo związane z przebywaniem osób nad wodą zarówno rekreacyjnie, podkom. KINGA CZERWIŃSKA jak i zawodowo. Podczas realizacji tych zadań policjanci opierają się oﬁcer prasowy Komisariatu Rzecznego Policji w Warszawie na zarządzeniu Komendanta Głównego Policji nr 1386 z dnia 17 listopada 2009 roku w sprawie metod i form wykonywania zadań przez 1. L. Lutyk, Drogi wodne w Polsce, „Przegląd Policyjny” 1927, nr 23, s. 355–357. policjantów pełniących służbę na wodach i terenach przywodnych. 2. „Gazeta Policji Państwowej” 1920, nr 13, s. 6. Według tego zarządzenia do głównych zadań policji wodnej należy 3. W. Piniński, Organizacja jednostki policyjnej pełniącej służbę na drogach wodnych, m.in.: „Przegląd Policyjny” 1939, nr 4 s. 295. 4. J. Kozolubski, Dwudziestolecie Policji Państwowej w Polsce, „Przegląd Policyjny” – ratowanie życia ludzkiego na wodach śródlądowych, 1938, nr 6(18), s. 402–426. – podejmowanie akcji ratowniczych w celu ratowania mienia oraz 5. S. Szczeniowski, Rola policji w zabezpieczeniu kąpiących się, „Na Posterunku” środowiska naturalnego, 1926, nr 28. – prowadzenie działań proﬁlaktycznych z zakresu bezpieczeństwa 6. H. Malik, U warszawskich wodniaków, „W służbie Narodu. Tygodnik Milicji Oby- nad wodą oraz organizowanie akcji informacyjnych na temat za- watelskiej” 1975, nr 27, s. 16. grożeń środowiska naturalnego, 7. E. Cierlica, Sielankowe życie, „W służbie Narodu. Tygodnik Milicji Obywatelskiej” – prowadzenie rozpoznania w zakresie zmian ukształtowania brze- 1981, nr 33. gów, nurtów i dna akwenów w celu określenia warunków kąpieli, nawigacji i miejsc niebezpiecznych, – kontrolowanie jednostek pływających, jak i kąpielisk, w zakresie wyposażenia technicznego w odpowiednią ilość środków ratun- kowych oraz w zakresie przestrzegania przepisów o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, – ujawnianie i ściganie sprawców wykroczeń i przestępstw na wodach i terenach przywodnych, – prowadzenie szkoleń ze znajomości obowiązujących przepisów na wodach. O policji wodnej można by wiele napisać. Liczne przedsięwzięcia przygotowywane na uczczenie setnego jubileuszu wodnej służby policyjnej pokrzyżowała epidemia. Uczestniczymy w walce z tym nie- 31-32.05_Layout 1 05.05.2020 15:41 Strona 31

maj 2020 r. POLICJA 997 Na rzece, stoku i boisku KOBIETY W POLICJI 31

95 lat temu służbę w Policji Państwowej rozpoczęły kobiety. Dlatego na łamach miesięcznika prezentujemy ciekawe sylwetki współczesnych następczyń pierwszych policjantek. Dobór kandydatek stanowi subiektywny wybór redakcji, ale wierzymy, że nasz dziennikarski nos pozwoli zaprezentować naprawdę interesujące sylwetki pań. Coś w sam raz dla mnie Pływa, żegluje, egzaminuje na stopnie żeglarskie żeli w ciągu pierwszego roku służby nie przeniosę się „do rzeki”, to inne formy pracy w Policji w ogóle mnie nie interesują. Wiedziałam i motorowodne. Nie wyobraża sobie życia z dala od dokładnie, czego chcę, i konsekwentnie dążyłam do celu. wody. To dla st. sierż. Katarzyny Pilipiuk jednak mało, Udało się po 9 miesiącach służby w OPP w Warszawie. Przenie- bo jest również instruktorem narciarskim i gra w piłkę siono ją do KRzP w stolicy. Patroluje Wisłę na wysokości centrum, czasem trochę dalej w dół lub górę rzeki. Z wody i lądu. Ale nie nożną. tylko Wisłę. Podczas letnich wakacji była dwukrotnie delegowana na wybrzeże sierż. Katarzyna Pilipiuk w Policji służy pięć lat, w tym Chorwacji, bo tam jest zawsze wielu polskich turystów. Tej zimy cztery w Komisariacie Rzecznym Policji w Warszawie. Zo- przez dwa tygodnie pełniła służbę na włoskich stokach narciarskich. St.baczyć można ją nie tylko na Wiśle czy spotkać na jej brzegu. Latem patrolowała wybrzeże Chorwacji, a tej zimy włoskie NARTY stoki narciarskie. Jest tam, gdzie Polacy lubią aktywnie spędzać czas. Od 2005 r. Katarzyna Pilipiuk jest instruktorem rekreacji ruchowej Nad wodą, w górach. Jest wszechstronna, a kwaliﬁkacje i wieloletnie w narciarstwie zjazdowym. Firma turystyczna, w której pracowała, doświadczenie wyniesione jeszcze z cywila przydają się w służbie. organizowała rodzinne wyjazdy do Włoch i każdej zimy jeździła ze swoimi klientami na parę tygodni do włoskich dolin: Val di Fiemme, WODA Val di Sole i innych okolicznych. Podczas tych wyjazdów Pilipiuk Skończyła Akademię Wychowania Fizycznego w Warszawie na dwóch nie tylko nauczyła się podstaw języka włoskiego, ale także poznała kierunkach: turystyki i rekreacji oraz wychowania ﬁzycznego. Pra- wiele pracujących tam osób. Również włoskich policjantów pełnią- cowała w turystyce. cych śnieżne patrole. – W tej branży, gdy zdrowie pozwala, jest super. Pół roku pływa – W 2018 roku Polski Związek Narciarski z Komendą Główną Po- się na żaglach czy motorówce, a drugie pół jeździ na nartach, cały licji zrobił kolejny kurs na instruktora narciarskiego, który uprawnia czas ucząc. Raz w Polsce, innym razem za granicą. Ale żeby mieć do pracy na stokach narciarskich w kraju. Bardzo mi na tym zależało. etat i wypłatę wpływającą stale pierwszego każdego miesiąca, to już Wykorzystałam urlop, wydałam kilka tysięcy złotych i ukończyłam ciężko – mówi Pilipiuk. ten kurs. Ubiegłej zimy jeszcze nie pełniłam służby na stokach, ale Jak większość ludzi w pewnym momencie zapragnęła stabilizacji, nie rezygnując jednak z pasji. – Znalazłam na to sposób. Wstąpiłam do Policji – mówi i śmiejąc się, dodaje, jak wpadła na ten pomysł. – Miałam bardzo ciężki okres na Zegrzu jako instruktor żeglarstwa. Któregoś dnia zobaczyłam dwóch uśmiechniętych panów policjantów płynących dostojnie mo- torówką po zalewie. Oczywiście nie był to prawdziwy obraz, ale ten widok mnie urzekł i natchnął. Pomyślałam: „Policja wodna to coś w sam raz dla mnie”. Od 18. roku życia Kata- rzyna Pilipiuk jest ratowni- kiem wodnym, chętnie pomaga innym. Dziesiątki dzieci i dorosłych wprowa- dziła bezpiecznie na wodę. Rozwagę i profesjonalizm ma we krwi. – Wstępując do Policji, wiedziałam, że mój plan wcale nie musi się zrealizo- wać, bo mogę być skierowana do innej służby. Dlatego od razu sobie założyłam, że je- 31-32.05_Layout 1 06.05.2020 12:26 Strona 32

32 KOBIETY W POLICJI Na rzece, stoku i boisku POLICJA 997 maj 2020 r.

w tym roku udało mi się przejść rekrutację i na dwa tygodnie poje- – Obsługiwaliśmy wypadki oraz pomagaliśmy turystom w różnych chałam do Włoch. Dokładnie w te same miejsca, gdzie przez lata sytuacjach życiowych. Ktoś zgubił telefon, kluczyki do samochodu, jeździłam z turystami. Razem ze mną byli funkcjonariusze z Krakowa albo... mamę. Dla naszych turystów było ważne, że mogli liczyć na i Kielc. pomoc, porozumiewając się ojczystym językiem. Służba st. sierż. Katarzyny Pilipiuk wypadła w drugim tygodniu ferii małopolskich i pierwszego tygodnia ferii mazowieckich. Więk- PIŁKA szość turystów w tym regionie Włoch to Polacy. Wszędzie słychać Ale jeśli ktoś myśli, że już więcej robić się nie da, to się myli. polską mowę. Tu są bardziej zdyscyplinowani niż na rodzimych sto- St. sierż. Katarzyna Pilipiuk gra także w piłkę nożną. Oczywiście to kach, powstrzymują fantazję, ale przygody ich nie omĳają. Nie tylko już po służbie. W 2016 roku z reprezentacją KGP zajęła drugie te przyjemne. miejsce w turnieju Mallorca Cup, a rok później Polki zwyciężyły Na skrzynkę e-mailową Komendanta Głównego Policji gen. insp. w wielkim ﬁnale. Mallorca Cup dla służb mundurowych ma rangę Jarosława Szymczyka wpłynęły podziękowania od rodziny poszko- mistrzostw świata! dowanej 11-latki dla polskich policjantów pełniących służbę na włos- – W piłkę nożną grałam w podstawówce. Potem jeszcze była ko- kich stokach. Dziewczynka złamała kość krzyżową i łuk łonowy, szykówka, wspinaczka, a na studiach korfball (odmiana koszykówki) a polski patrol ze st. sierż. Katarzyną Pilipiuk był pierwszy na miejscu i występy w Lidze Mistrzów w tej grze. Do piłki nożnej wróciłam zdarzenia. w Policji, bo stwierdziłam, że fajnie, gdy po służbie można robić coś innego z tymi samymi ludźmi. Jest luźna atmosfera. Bez służbowych zależności. Zimą gramy w hali, a jak robi się cieplej na orliku. Czasem raz w tygodniu, czasem dwa, a nawet trzy. To zależy, jak uda nam się dopasować graﬁki i znaleźć boisko. Oprócz tego gram w trzecioligo- wym klubie AKS Zły Warszawa.

ZAPRASZAM NA REGATY Jednak czy na służbie, czy po służbie, sporty wodne dla st. sierż. Ka- tarzyny Pilipiuk są najważniejsze. Ma nadzieję, że w przypadające w tym roku 100-lecie utworzenia policji rzecznej uda się w licznej obsadzie zorganizować II regaty żeglarskie o Puchar Komendanta Stołecznego Policji. Impreza zaplanowana jest na 12 i 13 września. W ubiegłym roku, mimo niskiej frekwencji, udało się przeprowadzić i zwyciężyć regaty w formule match race w bardzo trudnych warunkach wiatrowych. – Gdy rozmawiam z policjantami, wielu mówi o swoich żeglarskich pasjach, ale gdy zrobiliśmy dla nich pierwsze regaty, nie dopisali. Może nie wszyscy jeszcze o nich wiedzieli. Dlatego dobrze byłoby, gdybyśmy się spotkali wreszcie pod żaglami – mówi st. sierż. Kata- rzyna Pilipiuk. – Albo przynajmniej na wodzie. Jacht Klub Policjantów Wodnych „Galar” zaprasza! ANDRZEJ CHYLIŃSKI zdj. archiwum Katarzyny Pilipiuk 33.05_Layout 1 05.05.2020 15:41 Strona 33

maj 2020 r. POLICJA 997 PIERWSZA POMOC 33

Kontynuacja cyklu artykułów o pierwszej pomocy. We współpracy z Sekcją Ochrony Pracy KGP funkcjonariusze, którzy są ratownikami medycznymi koordynującymi zagadnienia z zakresu ratownictwa medycznego w poszczególnych jednostkach Policji, przybliżają różne sytuacje zagrażające zdrowiu, a nawet życiu, w których mogą uczestniczyć policjanci. Opatrunki hemostatyczne w krwotokach edną z pierwszych czynności, jaką należy wykonać przy poszko- W celu zatrzymania krwotoku można również użyć proszku he- dowanym na miejscu zdarzenia, to zatamowanie krwotoków. mostatycznego lub gazy hemostatycznej. J Znany schemat postępowania ABC (Airway, Breathing, Circu- lation) w przypadku udzielania pomocy osobie poszkodowanej OPATRUNKI HEMOSTATYCZNE z krwotokiem zewnętrznym zagrażającym życiu trzeba zmienić na Opatrunki hemostatyczne zostały wynalezione w 1984 r. przez Franka CABC, gdzie pierwsze „C” oznacza control bleedining, tzn. zabezpie- Hurseya i były używane na polu walki, ponieważ właśnie krwotoki czyć miejsce krwawienia. Zatamowanie krwotoku jest najważniejsze są główną przyczyną śmierci żołnierzy w warunkach bojowych. Pierw- i należy przeprowadzić je w pierwszej kolejności, jeszcze przed sze opatrunki działały na zasadzie absorpcji wody z krwi, tworząc udrożnieniem dróg oddechowych. Tamowanie krwotoków zewnętrz- pseudoskrzep. W swym składzie miały zeolin, którego działanie po- nych to czynność, która musi zostać wykonana niezwłocznie, jeszcze wodowało także reakcję egzotermiczną. na miejscu zdarzenia. W późniejszych latach do opatrunków zaczęto wykorzystywać inne substancje: kaolin, który jest nieorganicznym minerałem, działa na STATYSTYKA I DEFINICJA zasadzie przyspieszenia kaskady krzepnięcia i – co ważne – nie wy- Statystycznie, biorąc pod uwagę różne warunki udzielania pierwszej wołuje reakcji egzotermicznej, lub chitosan – substancję uzyskiwaną pomocy, kształtuje się to następująco: w warunkach taktycznych z muszli krewetek. krwotok to w 60% przyczyna śmierci poszkodowanych, natomiast Na rynku dostępne są różne preparaty, najbardziej popularne to w cywilnych to urazy naczyń kończyn, które w ponad 85% są kon- Celox oraz QuikClot, których użycie ma zatamować krwotok. Ofe- sekwencją urazu tępego (zmiażdżeniowego), czyli doznanego w wy- rowane są w różnych postaciach, umożliwiając ratownikom zastoso- niku upadku lub wypadku komunikacyjnego, a około 12% wynika wanie najwłaściwszego środka w zależności od rodzaju ran. Jeden z urazu penetrującego lub mieszanego. z producentów wskazuje, że można go używać także w hipotermii Zgodnie z deﬁnicją krwotok jest utratą krwi krążącej w organizmie oraz przy obecności typowych środków antykoagulacyjnych. na skutek przerwania światła naczynia. Może to doprowadzić do Według producenta działanie opatrunku Celox bezpośrednio po wstrząsu hipowolemicznego, który jest stanem zagrażającym życiu, nałożeniu na krwawiącą ranę i dociśnięciu polega na łączeniu się czyli takim, w którym układ krążenia nie dostarcza do tkanek tlenu dodatnio naładowanych granulek Celoxu z ujemnie naładowanymi w ilości pokrywającej ich zapotrzebowanie. komórkami krwi, tworząc kleisty pseudoskrzep, który blokuje prze- pływ krwi. Powstały w ten sposób skrzep dobrze przylega do wilgot- OBJAWY I PIERWSZA POMOC nej tkanki i zatyka miejsce wypływu krwi. Objawami wstrząsu hipowolemicznego są przyspieszony rytm serca, Innym preparatem tego samego typu jest QuikClot. Jego obecna, zmiana toru oddychania, często przyspieszony oddech, blada, ochło- trzecia generacja, jest nasączona obojętnym minerałem nieorganicz- dzona, spocona skóra. nym o nazwie kaolin. Preparat ten działa na zasadzie sekwencji ak- W przypadku silnego krwawienia zewnętrznego jako udzielanie tywacji czynników osocza (XII i XI) i wytworzenia skrzepu ﬁbryno- pierwszej pomocy Polska Rada Resuscytacji zaleca użycie opatrunku wego. hemostatycznego, jeśli bezpośredni ucisk nie tamuje silnego krwa- Warto na koniec wspomnieć słowa płk. Nicholasa Senna, które wienia zewnętrznego lub rana znajduje się w miejscu, gdzie jest on niejednokrotnie przytaczane są w prezentacjach i artykułach z za- niemożliwy do wykonania. Również w przypadku krwawienia z koń- kresu medycyny: „Los rannego spoczywa w rękach tego, kto pierwszy czyny, jeśli bezpośredni ucisk nie tamuje krwawienia, należy zasto- założy mu opatrunek”. Aby udzielać skutecznie pierwszej pomocy, sować opaskę uciskową. musimy posiadać aktualną wiedzę o dostępnych środkach do tamo- Prawidłowo zastosowane środki hemostatyczne w połączeniu wania krwotoków. Z całą pewnością pomoże nam ona podjąć właściwą z opaską uciskową lub bezpośrednim uciskiem są skuteczne w przy- decyzję na miejscu zdarzenia i prawidłowo udzielić pomocy poszko- padku krwotoków z ran penetrujących oraz rozległych uszkodzeń. dowanemu. Nie należy ich jednak stosować w ranach brzucha i klatki piersiowej. Niektóre z opatrunków możemy kształtować stosownie do wymiarów podkom. GrzeGOrz JaniK, ratownik medyczny, pielęgniarz, rany. zespół Medyczny, Samodzielny Pododdział Prewencji Policji KWP w Opolu 34-35.05_Layout 1 05.05.2020 15:44 Strona 34

34 policyjny piTawal POLICJA 997 maj 2020 r. Dzieciobójstwo czy zabójstwo? Choć brzmiało to mało wiarygodnie, to jednak po części prawdzi- Dowody na to, że Iwona J. zabiła swoje nowo narodzone wość tego zeznania potwierdzał zapis rozmowy w pogotowiu doty- dziecko, były oczywiste. Ale przed wydaniem wyroku czącej zgłoszenia, a potem odwołania wizyty lekarskiej. sąd musiał ocenić, czy było to zabójstwo czy też postać Przełom w sprawie przyniosła dopiero operacyjna informacja o tym, że pewnego styczniowego dnia partner Iwony był widziany w nie- kwalifikowana tego czynu, czyli dzieciobójstwo. dużym zagajniku na końcu willowej ulicy, gdzie prawdopodobnie coś wykopywał lub zakopywał. Ponownie przesłuchany konkubent -letnia Iwona J. nigdzie nie pracowała, utrzymywała się nie zaprzeczył. Powiedział policjantowi, że na prośbę Iwony zakopał głównie z zasiłku dla bezrobotnych. Wychowywała kilku- tam małą skrzyneczkę z dokumentami, które, jak mu tłumaczyła, 29 letniego syna, na którego ojciec chłopca od dawna nie mogłyby jej zaszkodzić „w razie wpadki”. Ponieważ wiedział, że płacił alimentów. Trochę pomagała jej matka. Mimo że skończyła przeciwko jego partnerce toczą się dwie sprawy o oszustwo, uznał, technikum i miała niezły zawód, Iwona nie szukała pracy, tylko łat- że w skrzyneczce jest coś, co ma z tym związek. Podczas przesłu- wych okazji. Żyła z drobnych oszustw i wyłudzeń, raz sprzedała pod- chania zgodził się wskazać miejsce, gdzie zakopał skrzynkę. Jeszcze robione bilety na koncert rockowy, innym razem na fałszywy dowód tego samego dnia wykopali ją policjanci w obecności prokuratora. wyłudziła kredyt z banku, to znów przez parę miesięcy dokonywała W skrzyneczce na narzędzia znajdowało się zawiniątko z folii, oszustw przy sprzedaży przez internet. I cały czas korzystała też a w nim… szczątki zwłok noworodka. z zasiłku, po który regularnie przychodziła do żorskiego MOPS. To nie był szok była ciąża, gdzie jesT dziecko? Iwona J. została zatrzymana. Przesłuchiwana w prokuraturze nie I to właśnie pracownice MOPS zauważyły jesienią 2014 roku, że opowiadała już bajek o tym, że sprzedała dziecko, lecz tłumaczyła, młoda kobieta jest w ciąży. W grudniu 2014 roku była już w ciąży że była po urodzeniu w szoku, nie wiedziała, co się z nią dzieje, nie mocno zaawansowanej, więc gdy pod koniec stycznia zjawiła się po chciała tego dziecka, bała się porzucenia przez partnera. zasiłek, szczupła jak wcześniej, pracownica MOPS nie omieszkała Prokuratura postawiła jej zarzut dzieciobójstwa, przestępstwa zapytać o płeć dziecka i jak się maleństwo chowa. Iwana mruknęła określonego w art. 149 kk i zagrożonego karą pozbawienia wolności coś pod nosem wyraźnie zdenerwowana i wyszła pod pretekstem, do lat 5. że bardzo się spieszy. To zachowanie wydało się pracownicy MOPS I pewnie utrzymałby się ten zarzut przed sądem, a Iwona odsie- podejrzane, zwłaszcza że Iwona nie cieszyła się najlepszą opinią, działaby 5 lat i wyszła na wolność, gdyby nie list, który napisała więc po naradzeniu się z koleżankami kobieta powiadomiła Policję. z aresztu do swojego pozostającego na wolności partnera. W liście Okazało się, że funkcjonariuszom z komendy w Żorach Iwona J. bardzo dokładnie instruowała go, jak ma zeznawać, żeby wyglądało była dobrze znana. Prowadzono przeciwko niej cztery postępowania, na to, że zabiła dziecko, będąc w szoku poporodowym. Zapewniała dwa z nich, o udział w rozboju oraz o wyłudzenie pieniędzy, były już go, że jeśli będzie tak zeznawał, to jej grozi niewielka kara i wkrótce zakończone, dwa dotyczące oszustw były w toku. znowu będą razem, wyjadą do Anglii i będą szczęśliwi. Ani słowa Dzielnicowy znał jej sytuację rodzinną, wiedział, że dwuletniego skruchy, żalu, refleksji... synka Iwona oddała na wychowanie matce i w ogóle się nim nie in- Z listu wynikało jednoznacznie, że Iwona J. zamordowała nowo teresowała. Matka zapytana, kiedy córka urodziła drugie dziecko, narodzone dziecko z pełną premedytacją i zimną krwią. Kiedy list odpowiedziała, że na początku stycznia. Córka powiedziała jej, że dostał się w ręce śledczych, prokurator powołał biegłych psychiatrów. zaraz po urodzeniu oddała dziecko na wychowanie jakiemuś mał- Na podstawie obserwacji i badań biegli orzekli, że Iwona J. ma oso- żeństwu z zagranicy. bowość psychopatyczną, a psychopaci nie są zdolni do tworzenia Żorska policja zaczęła więc wyjaśnianie, czy Iwona J. oddała czy stałych związków, ze względu na brak uczuć wyższych. Podważało może raczej sprzedała swoje dziecko. W czasie przesłuchania podej- to tłumaczenie oskarżonej, jakoby zabiła dziecko ze strachu przed rzewana podawała coraz to inne informacje. Najpierw próbowała opuszczeniem jej przez partnera. Biegli wykluczyli też, aby oskarżona wmówić śledczym, że po prostu poroniła, potem zmieniła wersję działała pod wpływem szoku porodowego. i oświadczyła, że urodziła dziecko i oddała je na wychowanie mał- Prokurator zmienił kwalifikację popełnionej przez Iwonę zbrodni żeństwu zamieszkałemu w Niemczech, które przypadkowo poznała. z dzieciobójstwa na zabójstwo określone w art. 148 kk. Nie umiała podać, gdzie poznała tych ludzi ani w jakich okoliczno- ściach doszło do transakcji. Kłamstwo było szyte grubymi nićmi. zaplanowana zbrodnia Prawda wyglądała zupełnie inaczej niż wyjaśnienia oskarżonej. Iwana odkopana skrzyneczka nie chciała tego dziecka i od początku zaplanowała, jak się go pozbyć. Przesłuchany partner Iwony twierdził, że nic nie wie o nowo naro- Kiedy zaczęły się bóle porodowe i partner zadzwonił po pogotowie, dzonym dziecku, co prowadzącym sprawę policjantom wydawało się sprzedała mu bajeczkę o nowotworze. Zadziwiające jest, że wcześniej mało prawdopodobne. Podczas przesłuchania mężczyzna mówił, że mężczyzna nie widział objawów ciąży, ale podobno Iwona upewniała Iwona choruje na nowotwór jajnika i opowiedział o tym, jak to go, że brzuch jest wynikiem nowotworu i on w to wierzył. Trochę to w styczniu 2015 roku pewnego dnia Iwonę złapały bardzo silne bóle dziwne, ale nie znaleziono żadnych dowodów na jego udział w tej związane z tą chorobą. Zadzwonił wtedy po pogotowie, ale Iwona sprawie. kazała mu odwołać zgłoszenie i prosiła, żeby wyszedł z domu i po- Iwana urodziła dziecko, odcięła pępowinę, rzuciła na noworodka zwolił jej zastać samej, aby mogła „opanować ból”. ręcznik i udusiła go, a następnie owinęła folią i obwiązała taśmą izo- 34-35.05_Layout 1 05.05.2020 15:44 Strona 35

maj 2020 r. POLICJA 997 Rozmaitości KRAJ 35

lacyjną. Włożyła zwłoki do plastikowej skrzynki na narzędzia i wyniosła na balkon. Zakrwawione Pomagamy, chronimy i… oddajemy krew prześcieradło wrzuciła do pralki, umyła się Z racji panującej w Polsce pandemii Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwio- i sprzątnęła mieszkanie. Gdy konkubent wrócił lecznictwa zwróciły się z apelem o oddawanie krwi, której teraz szczególnie brakuje. wieczorem do domu, nie było już żadnych śla- W wielu jednostkach Policji została zorganizowana zbiórka tego cennego i bezinte- dów mogących świadczyć o porodzie. resownego daru. Gros funkcjonariuszy oddawało w tym trudnym okresie krew rów- Kiedy po pewnym czasie zorientowała się, że nież indywidualnie z uwagi na wprowadzony reżim sanitarny. Właściwie we wszyst- policja interesuje się, co się stało z dzieckiem, kich województwach policjanci odpowiedzieli na apel. Szczególnie aktywni byli kazała konkubentowi zakopać skrzyneczkę funkcjonariusze z Pińczowa, Łęczycy, Kielc, Szczecinie i Radomiu. gdzieś w lesie, opowiadając mu, że ma tam do- ipk wody mogące świadczyć o pewnym oszustwie, którego dokonała. Sąd uznał, że Iwona J. nie działała w szoku poporodowym, lecz z pełną premedytacją. Negocjował, ratował życie – 19 stycznia 2016 roku oskarżona usłyszała wyrok – 25 lat pozbawienia wolności za zabicie z pre- teraz sam potrzebuje pomocy medytacją swojego dziecka po porodzie. Sąd Krzysztof Balcer współtworzył ogólnopolski system wykorzystania negocjatorów Okręgowy w Gliwicach nie znalazł dla niej ża- w sytuacjach zagrożenia. Jest autorem publikacji dydaktycznych i szkoleniowcem. dnych okoliczności łagodzących, podkreślając, Negocjatorem policyjnym był przez 19 lat. Od kilku stoi na czele związku zawodowego że nie tylko zabiła… policjantów w województwie łódzkim. Uratował wiele ludzkich istnień. W środowisku Uzasadniając wyrok, sędzia powiedział: policyjnym znany jest z negocjowania z funkcjonariuszem służby więziennej, który – Udało się wykazać, że oskarżona była po- w 2007 roku otworzył ogień z karabinu do policjantów w zakładzie karnym w Sieradzu. czytalna. Mamy zatem cały szereg okoliczności Dziś o pomoc dla niego proszą łódzcy policjanci. 8 kwietnia jego dom rodzinny obciążających. (…) To zachowanie, te działania w Zgierzu spłonął. Wielu policjantów zgłosiło się do pomocy w rozbieraniu pogo- miały ten sam cel – pozbyć się ciąży i dowodów rzeliska, ponieważ dom spłonął całkowicie. Najpilniejsze i największe wydatki jej istnienia. Ponadto te nieludzkie działania ze wiążą się teraz z oczyszczeniem terenu. zwłokami, traktowanie ich jak przedmiot i wy- NSZZP w Łodzi, ipk stawienie prawie że na widok publiczny – na balkon. Odpersoniﬁkowanie zwłok wskazuje, że mamy do czynienia z osobą całkowicie bez- duszną, bez sumienia. ELŻBIETA SITEK

Art. 149 kk stanowi, że matka, która zabĳa dziecko w okresie porodu, pod wpływem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jest to przestępstwo tzw. dzieciobójstwa, które w polskim prawie, podobnie jak w prawodawstwie większości krajów europejskich, należy do zabójstw typu uprzy- wilejowanego, podobnie jak zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia. Uprzywile- jowanie to wynika ze zmniejszonej winy Nominacja do nagrody „Wyczyn Roku” sprawcy, na skutek szczególnej sytuacji biologicznej, w jakiej znajduje się kobieta Travelery National Geographic w okresie porodu. O projekcie „Korona Wodospadów – Slide Challenge” pisaliśmy już kilkukrotnie. O tym, czy do zabójstwa dziecka doszło Wyzwanie polega na zdobyciu dziesięciu najwyższych wodospadów świata i zjechaniu w okresie porodu i pod jego wpływem, de- z nich na linach w obrysie nurtu rzeki. Wśród uczestników projektu są policjanci cyduje sąd na podstawie opinii biegłych. z Małopolski, Dolnego Śląska oraz członek IPA we Włodawie. Podczas wyprawy do Aby orzec, że zbrodnia jest dzieciobój- wodospadu Salto Angel w Wenezueli, która odbyła się w 2019 roku, jeden z uczest- stwem, musi zostać stwierdzony wyraźny ników – Paweł Jankowski, ratownik TOPR, skoczył z najwyższego na świecie wodo- związek przyczynowy między zabójstwem spadu ze spadochronem. W kwietniu br. został nominowany w 14. edycji konkursu nowo narodzonego dziecka a zakłócenia- Travelery National Geographic, którego organizatorem jest magazyn „National mi równowagi psychicznej u jego matki Geographic”. Paweł Jankowski w skokach spadochronowych ma 20 lat doświadczenia w czasie porodu. Jeśli biegli nie stwierdzają i na koncie aż 4 tysiące skoków. Wyjazd do Wenezueli był pierwszym w projekcie. wystąpienia takich zakłóceń, sąd traktuje Grupa Polaków chce zdobyć jeszcze dziewięć najwyższych wodospadów świata czyn jako zabójstwo, czyli przestępstwo i zjechać z nich na linach. Jeśli uda im się to, będą pierwszymi ludźmi na świecie, z art. 148 kk zagrożone karą pozbawienia którzy zdobyli „koronę wodospadów”. Gdy tylko sytuacja pozwoli, członkowie ekipy wolności od 8 do 25 lat. chcą wyruszyć do Norwegii i RPA. ES ZW NSZZP woj. łódzkiego, ipk 36-38.05_Layout 1 05.05.2020 15:45 Strona 36 Zginęli, ale pamięć trwa 36-38.05_Layout 1 06.05.2020 12:28 Strona 37

maj 2020 r. POLICJA 997 10. rocznica katastrofy smoleńskiej PAMIĘĆ 37

Rok 2010 upływał pod znakiem obchodów siedemdziesiątej rocznicy zbrodni katyńskiej. 9 kwietnia 2010 r. na dziedzińcu Komendy Głównej Policji odbyła się uroczystość upamiętniająca policjantów – oﬁary tej zbrodni. Wtedy po raz ostatni Komendant Główny Policji widzieliśmy tych przyjaciół Policji, którzy następnego gen. insp. Jarosław Szymczyk dnia wczesnym rankiem wsiedli na pokład przed Pomnikiem Oﬁar rządowego samolotu Tu-154M. Tragedii Smoleńskiej 2010 r.

yba każdy z nas pamięta, co robił dziesięć lat temu w so- botę 10 kwietnia, gdy dotarła do niego wiadomość o ka- Ch tastrofie polskiego samolotu pod Smoleńskiem. Śmierć poniosły wszystkie osoby na pokładzie. Byli tam prezydent RP wraz z małżonką, przedstawiciele różnych opcji politycznych, wicemar- szałkowie Sejmu i Senatu, parlamentarzyści, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych RP, przedstawiciele instytucji centralnych i środowisk kombatanckich. Delegacja leciała do Smoleńska, aby na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu oddać hołd jeńcom za- mordowanym siedemdziesiąt lat temu w ZSRR. z nekropolii zorganizowano odrębną pielgrzymkę. Krewni ofiar, asysta mundurowa i inni oficjele docierali do miejsc pamięci pociągami OBCHODY specjalnymi i autokarami. Dlatego w delegacji lecącej do Smoleńska Z uwagi na ogłoszony w kraju stan epidemii COVID-19 i liczne nie było przedstawicieli Policji. Pielgrzymka do największej nekropolii obostrzenia związane z rozprzestrzeniającym się koronawirusem upa- policyjnej na świecie – Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje miętnienie ofiar tragedii smoleńskiej miało okrojony i symboliczny zaplanowana była w rocznicę jego otwarcia, 2 września 2010 r., i wtedy charakter. Z powodu pandemii odwołano wizytę w Smoleńsku i Ka- się odbyła. tyniu, które miały upamiętniać tragedie z przeszłości. W samolocie lecącym do Smoleńska byli jednak przedstawiciele Prezydent RP Andrzej Duda oddał hołd parze prezydenckiej, która służb, którzy cały czas bezpośrednio wykonywali swoje obowiązki. spoczywa na Wawelu. W imieniu głowy państwa kwiaty złożono na To oprócz pilotów i obsługi pokładowej z 36. Specjalnego Pułku grobach wszystkich ofiar katastrofy. Lotnictwa Transportowego także funkcjonariusze ówczesnego Biura Ekumeniczne spotkanie modlitewne w intencji ofiar katastrofy Ochrony Rządu. Było ich dziewięcioro, wszyscy zostali pośmiertnie smoleńskiej odbyło się w Katedrze Polowej Wojska Polskiego awansowani o stopień wyżej lub do pierwszego stopnia oficerskiego. pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Warszawie. Mod- Upamiętnia ich pomnik wzniesiony na terenie, gdzie mieści się dziś litwa transmitowana była na portalu Ordynariatu Polowego WP. Mod- Służba Ochrony Państwa, która jest następczynią BOR. Przed obe- lili się: biskup polowy WP, delegat Konferencji Episkopatu Polski liskiem w rocznicę tragedii wieńce złożyli m.in. minister spraw we- ds. Duszpasterstwa Policji gen. bryg. dr Józef Guzdek, prawosławny wnętrznych i administracji Mariusz Kamiński, sekretarz stanu ordynariusz WP abp. Jerzy Pańkowski i naczelny kapelan ewangelicki w MSWiA Maciej Wąsik i komendant Służby Ochrony Państwa Duszpasterstwa Wojskowego – ewangelicki biskup wojskowy Mirosław mjr SOP Paweł Olszewski. W Smoleńsku zginęli: płk Jarosław Flor- Wola. Hierarchowie złożyli kwiaty przed tablicą smoleńską oraz czak, mjr Dariusz Michałowski, kpt. Paweł Janeczek, por. Piotr No- w krypcie katedry, gdzie zostali pochowani gen. bryg. ks. bp Tadeusz sek, ppor. Artur Francuz, ppor. Marek Uleryk, ppor. Paweł Krajewski, Płoski oraz ks. płk Jan Osiński, którzy zginęli dziesięć lat temu. ppor. Jacek Surówka i ppor. Agnieszka Pogródka-Węcławek. Tegoroczne uroczystości na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego ograniczyły się do modlitwy i złożenia wieńców przed pomnikiem BLISKO POLICJI prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego oraz ofiar katastrofy smoleńskiej. Wśród ofiar katastrofy byli także lu- Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk, zgodnie dzie związani emocjonalnie z Policją, z obowiązującymi zakazami zgromadzeń, samotnie złożył wieńce którzy gościli na łamach miesięcznika przed Pomnikiem Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku na pl. Mar- „Policja 997”, udzielali w niej wywia- szałka Józefa Piłsudskiego. Szefowie służb MSWiA złożyli też wią- dów, swoją obecnością na policyjnych zankę kwiatów na grobie byłego ministra spraw wewnętrznych i ad- uroczystościach potwierdzali, jak ministracji Władysława Stasiaka na Cmentarzu Wojskowym na ważna jest służba funkcjonariuszy Powązkach. w niebieskich mundurach. Taką osobą był niewątpliwie Wła- NA SŁUŻBIE dysław Stasiak, państwowiec i oddany Wszyscy lecący dziesięć lat temu do Smoleńska wypełniali obowiązki patriota. Był podsekretarzem stanu służbowe, także rodziny ofiar zbrodni katyńskiej, które reprezento- w MSWiA odpowiedzialnym m.in. za wały stowarzyszenia i federacje skupiające potomków przedwojen- Policję, potem sekretarzem stanu, nych oficerów. Podobnie jak dziesięć lat wcześniej – w 2000 roku, a w 2007 r. ministrem spraw we- gdy otwierane były cmentarze katyńskie na Wschodzie, do każdej Władysław Stasiak 1966–2010 wnętrznych i administracji. Był także 36-38.05_Layout 1 05.05.2020 15:45 Strona 38

38 PAMIĘĆ 10. rocznica katastrofy smoleńskiej POLICJA 997 maj 2020 r.

szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego, a od 2009 r. szefem Kan- celarii Prezydenta RP. I właśnie w takiej roli poleciał 10 kwietnia 2010 r. do Smoleńska. Był wielkim orędownikiem modernizacji służb mundurowych oraz Programu „Razem Bezpieczniej”, który dziś nosi jego imię. Gdy odchodził z MSWiA, pożegnał się z policjantami na ła- mach miesięcznika „Policja 997”: Dziękuję całej Policji za wspólną pracę. To wielka satysfakcja, nawet jeśli trzeba nieraz zmierzyć się z problemami. Kilka ważnych udało się jednak rozwiązać. Życzę stabilizacji, ale nie marazmu i zastoju. Życzę również więcej poczucia dumy z pełnionej służby. Nie zadufania i arogancji, ale pewności wartości swej pracy. Bo naprawdę jest tak, że robicie ważne i potrzebne rzeczy. Pomyślności! Władysława Stasiaka upamiętnia tablica w gmachu MSWiA. Jego imieniem nazwano jedną z sal w Krajowej Szkole Administracji Pub- licznej, którą skończył jako absolwent pierwszego rocznika, oraz salę konferencyjną w MSWiA.

Ks. bp Tadeusz Płoski w Kobryniu na Białorusi we wrześniu 2008 r.

dawanego przez Ordynariat Polowy WP. W 2004 r. został mianowany biskupem polowym Wojska Polskiego, a od października 2007 r. był także przedstawicielem Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpa- sterstwa Policji. Oprócz tego sprawował duchową opiekę nad kom- batantami, harcerzami, celnikami i SOK-istami. Był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W Katyniu miał przewodniczyć celebrze na cmentarzu i wygłosić homilię.

Andrzej Przewoźnik 1963–2010

Często gościł na naszych łamach również sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik. To on koordynował prace przy budowie cmentarzy katyńskich i właśnie od niego uzy- skiwaliśmy informacje z pierwszej ręki, którymi dzieliliśmy się z Czy- telnikami. Otwarcia czwartego cmentarza katyńskiego w Bykowni już nie doczekał. Jak zwykle doglądał wszystkich rocznicowych ob- Ks. Andrzej Kwaśnik przed Obeliskiem „Poległym Policjantom – chodów na całym świecie w miejscach uświęconych krwią Polaków, Rzeczpospolita Polska”, 9 kwietnia 2010 r. czuwał także nad przygotowaniem obchodów 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. I w końcu ksiądz Andrzej Kwaśnik. Jeszcze 9 kwietnia uczestniczył w uroczystościach na dziedzińcu KGP. Składał wieniec pod Obeli- W SŁUŻBIE BOGU I LUDZIOM skiem „Poległym Policjantom – Rzeczpospolita Polska” jako repre- W katastroﬁe smoleńskiej zginął także biskup polowy Wojska Pol- zentant Federacji Rodzin Katyńskich. Tego dnia odwiedził także skiego, delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa dawną paraﬁę, aby – jeszcze przed odlotem do Smoleńska – pobło- Policji gen. dyw. Tadeusz Płoski. To on w przeddzień swojej śmierci gosławić małżeństwo znajomych. 9 kwietnia 2010 r. poprowadził modlitwę na dziedzińcu Komendy Ks. Andrzej Kwaśnik był człowiekiem wielkiego serca. Pełnił różne Głównej Policji przed Obeliskiem „Poległym Policjantom – Rzecz- funkcje, które trudno wszystkie wymienić. Był oddanym kapelanem pospolita Polska”. Warszawskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r., zawsze Ks. Tadeusz Płoski z Ordynariatem Polowym WP związał się blisko policjantów, zawsze uśmiechnięty, pełen wigoru i pasji pro- w 1992 r. Był m.in. dziekanem Nadwiślańskich Jednostek Wojsko- wadzenia ludzi ku Bogu. wych MSW, kapelanem, a potem dziekanem Biura Ochrony Rządu. PAWEŁ OSTASZEWSKI Pracował również jako redaktor naczelny pisma „Nasza Służba”, wy- zdj. autor i Piotr Maciejczak (1) 39-40.05_Layout 1 05.05.2020 15:56 Strona 39

maj 2020 r. POLICJA 997 Rozmaitości PAMIĘĆ 39 Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej marszu katyńskiego – od Pomnika Oﬁar Ka- Z powodu pandemii COVID-19 tegoroczne wspomnienie osób tynia na placu Andrzeja do Grobu Policjanta zamordowanych z rozkazu najwyższych władz ZSRR miało charakter Polskiego na terenie KWP w Katowicach. bardzo osobisty, a oﬁcjalne ceremonie planowane z okazji przypadającej Jeżeli warunki na to pozwolą, marsz z udzia- łem zaproszonych gości i wszystkich chęt- w tym roku 80. rocznicy zbrodni katyńskiej zostały okrojone do minimum. nych odbędzie się z pełnym ceremoniałem 11 września br.

zień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyń- który za wiedzą Delegatury Rządu na Kraj skiej obchodzony jest oficjalnie od wziął udział w misji niemieckiej w Katyniu, D 2008 r. Sejm uchwalił nowe święto przekazał raport o niej Polskiemu Czerwo- przez aklamację 14 listopada 2007 r., ale nemu Krzyżowi. Tajną teczkę z radzieckimi trzeba podkreślić, że pamięć o policjan- dokumentami na temat tej zbrodni znali tach, oficerach Wojska Polskiego, pogra- wszyscy przywódcy sowieckiego imperium, nicznikach, funkcjonariuszach Straży Wię- ale prawdę ujawnił dopiero pierwszy ziennej i wywiadu oraz wszystkich jeńcach, i ostatni prezydent ZSRR Michaił Gorba- którzy wiosną 1940 r. zostali w ZSRR bes- czow. A stało się to dokładnie pół wieku tialsko zamordowani, czczona była dużo po zbrodni – 13 kwietnia 1990 r. wcześniej. ODDAĆ HOŁD 80 LAT TEMU W osiemdziesiątą rocznicę zbrodni katyń- 13 kwietnia, gdy wypada Dzień Pamięci skiej planowane były wyjątkowe uroczysto- Ofiar Zbrodni Katyńskiej, obchodzony był ści. Niestety, z powodu stanu epidemii, wcześniej jako Światowy Dzień Pamięci odbyły się w szczątkowym wymiarze. Nie- Ofiar Katynia. Data jest symboliczna, bo które, jak ceremonie przygotowywane przez 13 kwietnia 1943 r. prawda o Katyniu, za Ogólnopolskie Stowarzyszenie Rodzina Po- sprawą hitlerowskich Niemiec, ujrzała licyjna 1939 r. z siedzibą w Katowicach, zos- światło dzienne. Groby odkryto już wcześ- tały przeniesione na wrzesień. W dniu, gdy niej, ale 13 kwietnia Radio Berlin podało były zaplanowane, czyli 24 kwietnia, zarząd tę informację oficjalnie, zorganizowano stowarzyszenia, przestrzegając obostrzeń konferencję prasową poświęconą sowieckiej związanych z przeciwdziałaniem rozprzest- zbrodni, a Ferdynand Goetel, polski pisarz, rzenianiu się koronawirusa, przeszedł trasę

Na dziedzińcu KGP hołd funkcjonariuszom policji II RP oddał w pojedynkę Komendant Główny Policji gen. insp. Jaro- sław Szymczyk. Szef Policji złożył wieniec przed Obeliskiem „Poległym Policjantom – Rzeczpospolita Polska”, gdzie umiesz- czona jest ziemia z Miednoje. Wcześniej przed Tablicą Pamięci w gmachu KGP uczcił pamięć współczesnych funkcjonariuszy, którzy stracili życie, wykonując obo- wiązki służbowe. Krajowy duszpasterz Policji, ordynariusz polowy Wojska Polskiego gen. bryg. ks. bp Józef Guzdek modlił się w intencji ofiar sowieckiego ludobójstwa w kaplicy katyńskiej w Katedrze Polowej WP w Warszawie, a prezydent RP Andrzej Duda złożył wieniec i zapalił znicz przy inskrypcjach na Grobie Nieznanego Żołnierza upamiętniających zbrodnię katyńską.

PAWEŁ OSTASZEWSKI zdj. Marek Krupa 39-40.05_Layout 1 06.05.2020 12:29 Strona 40

40 PAMIĘĆ Rozmaitości POLICJA 997 maj 2020 r.

75 lat temu zabito niezłomnego policjanta 17 kwietnia br. w siedemdziesiątą piątą rocznicę śmierci sierż. Piotra Jesienia, patrona garnizonu opolskiego, komendant wo- jewódzki Policji w Opolu nadinsp. Jarosław Kaleta złożył kwiaty pod tablicą upamięt- niającą niezłomnego policjanta. Z powodu obostrzeń związanych z rozprzestrzenia- niem się wirusa SARS-CoV-2 generał Ka- leta oddał cześć patronowi w imieniu wszystkich podwładnych indywidualnie. Hołd złożył także przed tablicą poświę- coną poległym i pomordowanym funkcjonariuszom policji II RP. Przypomnijmy, że z racji obchodzonego w ubiegłym roku setnego jubileuszu po- posterunku MO w Przystajni. Starał się wstania Policji Państwowej każdy z garni- przeciwdziałać malwersacjom komunis- zonów zyskał przedwojennego patrona. tycznych urzędników i wyjaśniać sprawę KWP w Opolu za swojego przewodnika aresztowań wśród żołnierzy AK. W kwiet- otrzymała sierż. Piotra Jesienia, który słu- niu sam padł ofiarą obławy prowadzonej Obelisk w katowickiej żył w Policji Państwowej od samego jej przez nowe władze na konspiratorów, któ- początku aż do II wojny światowej. Udało rzy walczyli z Niem-cami. Dwa dni po za- mu się uciec z transportu sowieckiego. Po trzymaniu, 17 kwietnia 1945 r., już nie żył. szkole powrocie w okolice Kłobucka, gdzie służył Rodzinie przekazano, że został odwieziony W Szkole Policji w Katowicach, z inicjatywy przed wojną, zaczął działać w podziemiu. do Katowic. Miejsca ukrycia jego ciała nie jej komendanta insp. dr. Rafała Kochańczyka, Gdy zakończyła się okupacja niemiecka, znaleziono do dzisiaj. stanął obelisk upamiętniający policjantów Piotr Jesień z polecenia Armii Krajowej województwa śląskiego II Rzeczypospolitej wstąpił w szeregi Milicji Obywatelskiej P.Ost. Polskiej zamordowanych w zbrodni katyń- i w lutym 1945 r. został komendantem zdj. Dariusz Świątczak skiej. Z powodu stanu epidemii nie było uroczystego odsłonięcia pomnika. Nowy znak policyjnej pamięci został ufundowany przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Rodzina Poli- Zmarł Franciszek Szydełko cyjna 1939 r. zs. w Katowicach oraz Zarząd 30 marca br. w wieku 94 lat zmarł Franciszek Szydełko, znany Szkolny Niezależnego Samorządnego Związku szerzej jako treser zwierzęcych aktorów, w tym tego najsłynniej- Zawodowego Policjantów SP w Katowicach. szego – psa Szarika z serialu „Czterej pancerni i pies”. Wykuty w kamieniu napis zmusza do reflek- Franciszek Szydełko był emerytowanym milicjantem w stopniu sji – „Ofiaruj minutę milczenia Kawalerom pułkownika. Miłość do zwierząt wyniósł z domu. Podczas wojny Walecznym, którzy swoje wczoraj, oddali za spotkał przedwojennego policjanta, który tresował psy służbowe. Twoje dzisiaj”. Jako jeden z pierwszych absolwentów ukończył Szkołę Przewod- W miejscu pamięci przewodniczący Za- ników i Tresury Psów w Słupsku, gdzie wykładowcami byli właśnie przedwojenni poli- rządu Szkolnego NSZZP w SP w Katowi- cjanci. Już w 1948 r. oddelegowany został do filmu jako opiekun psa przy realizacji obrazu cach kom. Grzegorz Łagódka, który jest „Ulica Graniczna” w reżyserii Aleksandra Forda. Po przeniesieniu Szkoły Przewodników także członkiem Oddziału Katowickiego i Tresury Psów do Sułkowic przeprowadził się do Warszawy. Najpierw był konsultantem, OSRP 1939 r. zs. w Katowicach, złożył wią- a potem głównym trenerem psa Trymer, czyli Szarika. Pracował także z Bejem, który od- zankę kwiatów i zapalił znicz. Data na obe- grywał główną rolę w kręconym w Sułkowicach serialu pt. „Przygody psa Cywila”. Po lisku to 4 kwietnia 2020 r. Tego dnia, osiem- przejściu na emeryturę całkowicie poświęcił się pracy ze zwierzęcymi aktorami. dziesiąt lat temu funkcjonariusze Związku Przez pół wieku działalności zawodowej przygotował do występów na planie ponad Radzieckiego zaczęli mordować jeńców 500 zwierząt w prawie 150 produkcjach. W jednej trzeciej z nich pojawiał się nawet obozu w Ostaszkowie, gdzie przetrzymy- w epizodycznych rolach osobiście. Wytresowane przez niego zwierzęta grały m.in. wano policjantów II RP. Rocznicowe uro- w serialach „Noce i dnie”, „Szaleństwa panny Ewy”, „Ogniem i mieczem”, „W pustyni czystości, połączone z odsłonięciem monu- i w puszczy”. mentu, planowano na 2 kwietnia. Ceremonie Mimo swojego wieku starał się być zawsze obecny na jubileuszach Szkoły Policji zostały jednak odroczone na termin później- w Słupsku, Zakładu Kynologii Policyjnej w Sułkowicach czy na kynologicznych mist- szy, gdy minie zagrożenie koronawirusem. rzostwach Policji. PAWEŁ OSTASZEWSKI P.Ost. zdj. autor zdj. Kamila Ulas 41.05_Layout 1 05.05.2020 15:48 Strona 41

maj 2020 r. POLICJA 997 Policyjne kalendarium HISTORIA 41

90 LAT TEMU Poznawszy sytuację materialną Maj 1930 i równie tragiczne warunki mieszkaniowe tej rodziny, pod- • Z uchwalonego na lata jął energiczne działania inter- 1930–1931 budżetu Policji Pań- wencyjne u władz miejskich, stwowej Komenda Główna PP do- aby ulżyć jej w niedoli. Po dłu- konała pierwszego w bieżącym gich staraniach udało się załat- roku zakupu sprzętu motoryzacyj- wić komunalny lokal spełnia- nego dla potrzeb formacji, nabywając 20 samochodów osobowych jący godziwe warunki do życia. marki „Ford” (model 1930) oraz 25 motocykli renomowanej firmy Kapral Stadnicki nie spoczął na „Harley Davidson” z jedno- i dwuosobowymi wózkami. Dzięki temu laurach. Nadal otacza ser- stan posiadania mechanicznych środków lokomocji osiągnął liczbę deczną opieką swoich „pod- 200 samochodów osobowych, 50 ciężarowych oraz 60 motocykli. opiecznych”. W najbliższych miesiącach – jak informuje „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” – komendy wojewódzkie PP otrzymają również nowe samochody ciężarowe, które zakupione zostaną w wytwórniach 20 LAT TEMU krajowych. Maj 2000 • Po raz pierwszy od czasu powołania Policji Państwowej w ofi- cjalnym (urzędowym) wykazie krajowych bibliotek, wydawanym ro- 1 V – Komendant wojewódzki krocznie przez Ministerstwo Oświaty, ujęte zostaną policyjne bib- w Katowicach, nadinsp. Mieczy- lioteki funkcjonujące w jednostkach terenowych PP, policyjnych sław Kluk, na polecenie woje- świetlicach, klubach i szkołach. Przeprowadzone zostanie również wody Marka Kempskiego powołał tzw. skontrum, czyli inwentaryzacja posiadanych zbiorów – zapo- wydział do walki z korupcją. Kilkunastu policjantów działać będzie wiedział w służbowym okólniku komendant główny PP. po cywilnemu i współpracować m.in. z urzędem skarbowym. 1 V – Prezydent RP Ignacy Mościcki przyjął delegację oficerów 8 V – Z inicjatywy kierownictwa poznańskiej KWP oraz miejs- KG PP, organizatorów IV Ogólnokrajowych Zawodów Sportowych cowego oddziału stowarzyszenia „Rodzina Policyjna” w gmachu PP, które odbyły się we wrześniu 1929 r. w Katowicach i Królewskiej komendy uroczyście otwarto wystawę poświęconą 60. rocznicy Hucie. W jej składzie znaleźli się: płk Janusz Jagrym-Maleszewski – zbrodni katyńskiej. Zaproszonych gości powitał insp. Tadeusz Paw- komendant główny PP, podinsp. Józef Jeziorski – zastępca głównego laczyk, komendant wojewódzki Policji, który przypomniał tragiczny komendanta Policji Woj. Śląskiego, oraz nadkom. Bolesław Kusiński los funkcjonariuszy Policji Państwowej zgotowany im wiosną 1940 z KG PP. Prezydent RP wysoko ocenił rozwój działalności sportowej roku przez sowiecki reżim. Wystawa, która ma charakter otwarty, w policyjnej formacji oraz sukcesy mundurowych sportowców, życzył wzbudziła duże zainteresowanie wśród mieszkańców Poznania. im też dalszych osiągnięć. Delegaci wręczyli prezydentowi Mościc- W nawiązaniu do niej Kuratorium Oświaty ogłosiło wśród młodzieży kiemu – w imieniu wszystkich uczestników IV Ogólnokrajowych szkół wielkopolskich konkurs „Katyń – Golgota Wschodu”. Zawodów – medal pamiątkowy oprawiony w rzeźbę z węgla kamien- 11 V – W gmachu KGP, w obecności ambasadora Królestwa nego, który został wykonany przez jednego ze śląskich policjantów. Niderlandów Justusa J. de Vissera, podpisano porozumienie 14 V – Z wielkim zainteresowaniem policyjnego środowiska re- o współpracy partnerskiej pomiędzy Komendą Główną Policji a Ho- gionu łódzkiego spotkała się informacja o zorganizowanej przez Zarząd lenderską Agencją Policyjną, która jest jednostką o charakterze Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna” w Łowiczu profilaktycznej akcji centralnym, mającą za zadanie wspomagać pracę jednostek mającej na celu kontrolę stanu zdrowia dzieci funkcjonariuszy miejs- regionalnych policji. Porozumienie podpisali: komendant główny cowej komendy powiatowej i pobliskich posterunków PP. Zadania Policji nadinsp. Jan Michna i szef Holenderskiej Agencji Policyjnej tego podjął się lekarz powiatowy, dr Dietrich, który wśród zdiagno- Joop E. de Wĳs. zowanych 40 małych pacjentów wykrył 22 przypadki krzywicy, 17 V – W Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym KGP u 31 osób – powiększone gruczoły chłonne, 1 – nerwicę serca, 1 – prze- uruchomiono nowoczesny system identyfikacji daktyloskopĳnej puklinę pępkową oraz 12 przypadków niedożywienia. Otrzymane wyniki AFIS, służący do automatycznego kodowania i porównywania śla- dały podstawę do natychmiastowego leczenia maluchów. dów linii papilarnych zabezpieczonych na miejscu przestępstwa z odciskami na kartach daktyloskopĳnych zgromadzonych w policyjnych zbiorach. System kosztował ponad 3 mln USD, które CLK 40 LAT TEMU uzyskało z funduszu PHARE. Uroczystego otwarcia systemu do- Maj 1980 konał minister spraw wewnętrznych i administracji Marek Biernacki wespół z nadinsp. Janem Michną, komendantem głównym Policji. • O takich funkcjonariuszach, 25 V – Najwyższa Izba Kontroli ogłosiła tezy raportu oceniają- jak kapral Ryszard Stadnicki, cego działalność Policji po wprowadzeniu reformy administracyjnej dzielnicowy z KM MO w Hru- kraju w 1999 roku. Zdaniem NIK, nowa organizacja formacji nie bieszowie, z całą odpowiedzial- wpłynęła na poprawę stanu bezpieczeństwa publicznego, natomiast nością można powiedzieć, że serce mają na dłoni. Swoją empatią skutkowała wzrostem biurokracji policyjnej. W komendach powia- i wrażliwością na ludzkie nieszczęście sprawiają, że stereotypowe towych zatrudnienie policjantów w służbie kryminalnej spadło opinie o nieprzystępnym i surowym „panu władzy” w bezpośrednim o 14,5%, w służbie prewencji zaś o 1,2%. Natomiast liczba poli- z nim kontakcie okazują się zwykłą plotką. Najlepszym tego przy- cjantów w służbie logistycznej wzrosła o 91,5%. kładem jest kapral Stadnicki, który w swoim rejonie służbowym za- JERZY PACIORKOWSKI opiekował się ubogą rodziną wychowującą dwie małoletnie córeczki Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP (bliźniaczki), dotknięte od urodzenia upośledzeniem umysłowym. (Więcej informacji historycznych znajdziesz na stronie: www.hit.policja.gov.pl) 42-43.05_Layout 1 05.05.2020 15:50 Strona 42

42 HISTORIA Walka z epidemią POLICJA 997 maj 2020 r.

Epidemie od zarania dziejów nawiedzały ludzkość. Dezynteria, dżuma, dur plamisty, czerwonka, cholera, czarna ospa, hiszpanka dziesiątkowały populacje nieraz bardziej niż wojny. Z epidemiami walczyli lekarze, ale ważna też była rola służb porządkowych, choć nie zawsze znalazła ona miejsce w kronikarskich zapisach. Największe epidemie XX wieku Historycy przyjmują, że w latach 1918–1920 w Warszawie, liczącej „Hiszpanka” wtedy ponad 820 000 mieszkańców, z powodu hiszpanki zmarło W XX wieku największą pandemię wywołała grypa nazwana hisz- około 2000 osób. Stanowiło to ćwierć procenta całej populacji. panką, choć wirus nie przyszedł z Hiszpanii, lecz został przyniesiony Starszy ordynator mokotowskiego szpitala wojskowego dr me- przez amerykańskich żołnierzy udających się na front w Europie. dycyny Szczęsny Bronowski tak opisywał przebieg epidemii Pandemia zaczęła się pod koniec I wojny światowej i trwała do roku w Warszawie: Od listopada roku 1919 do lipca roku 1920 w Szpitalu 1920. Zachorowało na nią pół miliarda ludzi na świecie, a liczba ofiar Wojskowym Mokotowskim w Warszawie obserwowałem ściśle kli- śmiertelnych sięgnęła od 50 do 100 milionów. Jej rozprzestrzenianiu nicznie 700 przypadków grypy z pośród ogólnej cyfry 916 chorych się sprzyjał fakt, że kraje zaangażowane w konflikt zbrojny nie prze- grypowych. We Lwowie i Krakowie pojawiła się grypa mniej więcej kazywały do publicznej wiadomości raportów o zasięgu epidemii, już w połowie września, w październiku już grasowała ona epide- a tym samym nie współpracowały w jej zwalczaniu. Robiła to jedynie micznie w Zagłębiu Dąbrowskiem. W Warszawie też już we wrześniu neutralna w tej wojnie Hiszpania, podając komunikaty o rozszerzaniu notowano pojedyncze przypadki, w październiku zaś już powszechnie się epidemii, i zapewne dlatego uznawano potem, że grypa zaczęła mówiono o panującej epidemji „Hiszpanki”. (…) W zimie roku 1919 się w tym kraju i stąd jej nazwa. nasilenie epidemji nieco przygasło. Na wiosnę i w lecie tegoż roku Hiszpanka była najgroźniejszym wirusem grypy, jaki dotychczas nastąpiło jeszcze większe uspokojenie, od października zaś epidemia nawiedził ludzkość. Była inna niż wszystkie znane wcześniej epide- znakomicie się wzmogła i trwała, prawie w jednakowem nasileniu, mie – atakowała głównie ludzi młodych, w przedziale wiekowym aż do wiosny roku 1920, stopniowo ustępując w ciągu m. kwietnia, 20–40 lat, co jest nietypowe dla grypy sezonowej, zbierającej śmier- maja i czerwca. (…) W szpitalu Wojskowym Mokotowskim zanoto- telne żniwo głównie wśród dzieci i seniorów. waliśmy 35 przypadków bezpośredniego zakażenia się chorych innej Wynikało to z faktu, że najwyższa śmiertelność, jak w każdej epi- kategorji od chorych na grypę, na przestrzeni jednak nieco większej, demii, dotyczyła dużych zbiorowisk, a takimi były wówczas m.in. a mianowicie do 6 metrów, okres zaś wylęgania bywał krótki, prze- obozy wojskowe, gdzie dodatkowo panowały fatalne warunki sani- ważnie od 12–24, rzadko do 72 godzin. Zapadania jednak całej sali tarne. Po zakończeniu wojny wracający do domów żołnierze roznieśli nigdy nie widzieliśmy, chorzy grypowi leżeli na salach ogólnych, ale wirusa po całej Europie i dalej po świecie. Hiszpanka objęła cztery obszernych i dobrze przewietrzanych. Działo się tak jednak w kosza- kontynenty: Europę, Amerykę Północną, Azję i Afrykę. Na wysoką śmiertelność miał wpływ fakt, że w wyniszczonych wojną krajach panowały złe warunki sanitarne, brakowało żywności i leków. Liczba ofiar hiszpanki w Polsce jest trudna do ustalenia, ponieważ w czasie II wojny światowej zniszczonych zostało wiele dokumentów, w tym dokumentów cmentarzy, które byłyby najlepszym źródłem informacji. Nie bez znaczenia jest też fakt, że epidemia pojawiła się w momencie, kiedy kraj odzyskał niepodległość. W prasie panowała euforia z odzyskanej wolności, donoszono głównie o takich wyda- rzeniach jak powrót Józefa Piłsudskiego czy powstawanie kolejnych instytucji państwowych. Niektóre gazety pisały jednak o śmiertelnej chorobie, która dziesiątkuje ludność. I tak na przykład krakowski „Głos Narodu” w wieczornym wydaniu z 22 października 1918 roku zamieścił krótką, lecz dramatycznie brzmiącą notkę z powiatu Sokalskiego (koło Lwowa). Według do- niesień gazety nie było w tym rejonie ani jednego domostwa, w któ- rym ktoś nie zachorował na hiszpankę. Zazwyczaj ulegają jej wszyscy mieszkańcy danej chaty po kolei. Śmiertelność jest ogromna. Całe gminy leżą w ogromnej gorączce, wielu chorym bucha krew z ust i nosa. Kto się zaziębi, ten idzie na tamten świat. (…) Stolarze po wsiach i miasteczkach nie robią nic innego, tylko trumny (…). Choroba tak wycieńcza ludność, że staje się na długi czas niezdolną do pracy. Cierpi na tym ogromnie gospodarka na roli. Nie kopie się ziem- niaków, które wkrótce zaczną gnić, nie uprawia się roli pod zasiew ozi- miny. www.oddechzycia.pl 42-43.05_Layout 1 05.05.2020 15:50 Strona 43

maj 2020 r. POLICJA 997 Walka z epidemią HISTORIA 43

rach, w lokalach fabrycznych, szkołach i.t.d., czyli w większych zbio- błąd (http://www.policja.pl/pol/aktualnosci/137024,Policjanci-w- rowiskach ludzkich zanieczyszczonych i źle wietrzonych. Nadmienić walce-z-ptasia-grypa.html). należy, że w śród tych, którzy zachorowali w sąsiedztwie najbliższem chorych na grypę, w warunkach zachowanej czystości i wentylacji dobrej, nie spotykaliśmy postaci ciężkich; czynnikiem zaś wywołują- SARS cym zapadnięcie na grypę było przeważnie nagłe lub nadmierne ochło- Również w 2003 roku zaatakował wirus SARS. Pojawił się w Chi- dzenie ciała (S. Bronowski, Epidemja grypy w latach 1918–1920. nach i tamtejsze władze długo ukrywały ten fakt, aż choroba zaczęła Jej istota, objawy, zapobieganie i leczenie). obejmować całą Azję Wschodnią. Dopiero wyraźne rozprzestrzenianie W Krakowie, podobnie jak w Warszawie, umarło ćwierć procenta się choroby spowodowało zamykanie szkół, lokali i urzędów. W sumie populacji, ale tylko w ciągu sześciu tygodni, a nie kilkunastu mie- zachorowało ponad 8 tysięcy osób, z czego 774 zmarły. sięcy, jak w Warszawie. Przez Polskę, jak przez całą Europę, przeto- W Polsce nie było żadnego przypadku zachorowania na SARS. czyły się trzy fale epidemii. Przyjmuje się, że w sumie hiszpanka zabiła w Polsce około ćwierć miliona osób, na świecie od 50 do 100 milionów. Jaką rolę z zwalczaniu tej epidemii pełniła policja? Świńska grypa Nie ma bezpośrednich informacji, jednak pewien ogólny zarys wy- Ta odmiana grypy pojawiła się w Meksyku w 2009 roku. Wirus łania się z innych zapisów. Policjanci wykorzystywani byli w tamtym znany był od początku wieku, ale nigdy wcześniej nie stanowił za- czasie przez administrację państwową do różnych czynności nie- grożenia dla ludzi. Tymczasem w 2009 roku zaczął rozprzestrzeniać związanych z ich podstawowym zadaniem. W Archiwach Akt No- się błyskawicznie mimo masowej kwarantanny, zamykania obiektów wych w Warszawie zachował się dokument dotyczący zadań policji publicznych i szczepień. W ciągu pierwszego miesiąca zmarło na terenie miasta Lwów. W punkcie 8 tego dokumentu wymienia 159 osób. Epidemia objęła USA i Kanadę, potem przeniosła się do się następujące zadania policji: pkt. 8. Wkraczanie do akcji przy pub- Europy, Azji, Afryki i Australii. Świńska grypa była chorobą rozprzest- licznych nieszczęściach, pożarach, powodziach, epidemiach, nagłych rzeniającą się w takim tempie, że WHO uznała, iż nie ma sensu in- zasłabnięciach i próbach samobójczych. Na czym owo wkraczanie do formowana na bieżąco o każdym nowym przypadku. akcji miało polegać, nietrudno się domyśleć, te zadania bowiem są W czerwcu 2009 roku WHO ogłosiła pandemię, którą odwołano podobne do dziś. dopiero po 14 miesiącach. Szacuje się, że wirus ten pochłonął między 150 a 600 tysięcy ofiar. W Polsce na świńską grypę zmarły 182 osoby. Pierwsza osoba, Czarna ospa u której stwierdzono tę chorobę, przyleciała do Polski z USA. Kobietę W 1963 roku we Wrocławiu wybuchła epidemia czarnej ospy. poddano leczeniu w szpitalu w Mielcu, a Policja i Straż Graniczna Miasto zostało zamknięte, wjazd i wyjazd były kontrolowane przez dostały za zadanie ustalenie załogi i pasażerów samolotu, którym milicję. Stan epidemii ogłoszono 17 lipca, a odwołano 19 września. podróżowała. 170 pasażerów i 9 członków załogi zostało następnie Na czarną ospę zachorowało 99 osób, w tym 25 pracowników służby objętych nadzorem sanitarnym, podobnie jak 17 funkcjonariuszy zdrowia, z czego 7 zmarło. Ten przypadek oraz pomoc milicji w zwal- Straży Granicznej, celników i obsługi naziemnej lotniska. Nie po- czaniu epidemii omówimy szczegółowo w kolejnym artykule. twierdzono u nich zakażenia wirusem świńskiej grypy. Ptasia grypa EBOLA Epidemia ptasiej grypy miała miejsce w latach 2003–2009, choć Gorączka krwotoczna wywoływana wirusem EBOLA znana była pojedyncze przypadki zachorowań zdarzały się od 1997 roku. W latach w Afryce od połowy XX wieku, ale przypadki choroby były jedno- 2003–2009 z powodu tej choroby wybito 100 milionów sztuk drobiu. stkowe. W 2013 roku w Gwinei na gorączkę krwotoczną zachorowało Wirus atakował głównie ptaki, jednak przenosił się też na ludzi. kilkanaście osób z jednej rodziny, które trafiły do szpitala. Od nich W tym okresie zachorowało 440 osób, a zmarło 260. W Polsce w 2007 zarazili się lekarze i przenieśli wirusa na swoje rodziny. W 2014 roku i 2008 roku zdiagnozowano kilka ognisk ptasiej grypy, ale dotyczyły Gwinea ogłosiła stan epidemii, a wkrótce choroba zaczęła się roz- tylko zwierząt. Do dziś pojawiają się jej niewielkie, pojedyncze przestrzeniać w kolejnych państwach afrykańskich. ogniska ptasiej grypy na terenie kraju. Rola Policji ograniczała się do Do końca 2015 roku zachorowało ponad 28 tysięcy osób, 11 tysięcy asystowania służbom sanitarnym przy wygradzaniu terenów skażo- zmarło. W Polsce nie było przypadków pojawienia się tego wirusa. nych. W lubuskim, gdzie wykryto najwięcej ognisk ptasiej grypy, służby sanitarne wspierane były w sumie przez 1000 policjantów, ELŻBIETA SITEK z czego część stanowili funkcjonariusze z innych regionów. Spraw- dzanie egzekwowania regulacji prawnych m.in. zakazów wwozu, wy- W artykule wykorzystałam informacje zawarte w następujących wozu czy przemieszczania drobiu i innych ptaków żyjących ma zasad- publikacjach: nicze znaczenie w skutecznej walce z wirusem. Niedopuszczenie jego R. Kuzak, Grypa hiszpanka w Polsce 1918–1920 – liczba ofiar rozprzestrzeniania jest bardzo istotne. Jest to możliwe właśnie dzięki do- i prawdziwy obraz epidemii, kładnym kontrolom policjantów. W minionych tygodniach policjanci https://wielkahistoria.pl/grypa-hiszpanka-w-polsce-1918-1920- skontrolowali blisko 3000 pojazdów ciężarowych i niemal 1000 osobówek. liczba-ofiar-i-prawdziwy-obraz-epidemii/. Specjaliści ruchu drogowego zaangażowani w eskortę pojazdów trans- M. Szukała, Epidemie na ziemiach polskich, portujących martwy drób do utylizacji wykonali już 18 konwojów spe- http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C81227%2Cepide- cjalnych, eskortując łącznie przejazd ponad 50 pojazdów! Zagwaranto- mie-na-ziemiach-polskich.html. wali tym samym bezpieczny przejazd tych pojazdów do Śmiłowa (woj. H. Świdrak, Największe epidemie ostatnich lat, wielkopolskie), Olszówki (woj. kujawsko-pomorskie) oraz Ciepielówka https://www.medonet.pl/koronawirus/to-musisz-wiedziec,najwiek- (woj. lubuskie), gdzie mieszczą się zakłady utylizacyjne. To setki kilo- sze-epidemie-ostatnich-lat--koronawirus--sars--ptasia-grypa-- metrów, podczas których nie można sobie pozwolić nawet na drobny ebola,artykul,15776010.html. 44-46.05_Layout 1 05.05.2020 15:55 Strona 44

44 PRAWO Cyberprzestępczość POLICJA 997 maj 2020 r. Prawne i techniczne aspekty ustalenia cyberprzestępcy1 ZDARZENIE „W sieci” można robić już praktycznie wszystko – Zbieranie informacji o zdarzeniu, a tym samym o cyberprzestępcy, komunikować się, korzystać z rozrywki, zwiedzać świat jest podstawową i pierwszą czynnością do wykonania. Należy mieć czy robić zakupy. Niestety z technologii czerpią także świadomość, że od jakości i ilości zebranych informacji dotyczących zdarzenia uzależniona jest możliwość dalszego dokonywania ustaleń cyberprzestępcy, którzy wykorzystują przede o sprawcy. Podczas czynności z pokrzywdzonym, świadkiem czy inną wszystkim naiwność, łatwowierność i pozorne związaną ze zdarzeniem osobą należy pozyskać jak największą liczbę poczucie bezpieczeństwa użytkowników internetu. danych o sprawcy i sposobie, w jaki się on kontaktował. W tym zakresie pomocne mogą być następujące pytania: • Jak nawiązano kontakt ze sprawcą? (połączenie telefoniczne, raktycznie codziennie do jednostek Policji na terenie całego wiadomości SMS, portale społecznościowe, poczta elektroniczna, kraju zgłaszają się osoby pokrzywdzone przestępstwami po- aplikacje mobilne, portale ogłoszeniowe); P pełnionymi w cyberprzestrzeni. Przekrój czynów jest • Jakie są znane szczegóły dotyczące kontaktu? (numer abonencki, ogromny – od oszustw popełnianych przy oferowaniu do sprzedaży nazwa użytkownika, nr ogłoszenia, nazwa ogłoszenia, tytuł ogło- różnych przedmiotów, przez handel zabronionym towarem, a skoń- szenia, treść ogłoszenia, zdjęcia z ogłoszenia, sposób dokonania czywszy na rozpowszechnianiu treści pedofilskich czy wyłudzaniu płatności); danych i pieniędzy. • Kiedy doszło do kontaktu? (dokładne określenie daty i godziny połączenia, zamieszczenia ogłoszenia, kontaktu); DO WALKI Z CYBERPRZESTĘPCZOŚCIĄ • Jakie dane osobowe i adresowe wskazał sprawca? (imię i nazwi- Wskazane zmiany technologiczne nie ominęły organów ścigania – sko, adres, adres korespondencji, e-mail). Policji, prokuratury, sądów oraz innych formacji odpowiedzialnych za Jednym z najlepszych sposobów na zabezpieczenie wskazanych bezpieczeństwo publiczne, które musiały przystosować się do nowej informacji jest wykonanie zrzutów ekranu (ang. screenshots). Po- sytuacji. Obecnie nie ma chyba formacji, która nie posiadałaby ko- zwalają one na zabezpieczenie danych bez ich zniekształcenia. mórki zajmującej się zwalczaniem cyberprzestępczości. Policja rów- nież dostosowała się do tych zmian, ponieważ w każdej komendzie INFORMACJE OD DOSTAWCY wojewódzkiej Policji znajduje się Wydział dw. z Cyberprzestępczością, Po zgromadzeniu podstawowych informacji związanych ze zdarze- a w Komendzie Głównej Policji – Biuro dw. z Cyberprzestępczością. niem można podjąć próbę ustalenia danych sprawcy u administratora Liczba czynów popełnianych za pośrednictwem sieci teleinforma- forum, portalu społecznościowego, portalu ogłoszeniowego czy apli- tycznych sprawia, że nie tylko te wyspecjalizowane komórki muszą kacji mobilnej – a więc administratora środowiska, w którym doszło zmierzyć się z tym nowym zagadnieniem. Praktycznie w każdej jed- do czynu lub które wykorzystano do popełnienia czynu. Aktem praw- nostce Policji prowadzone są postępowania sprawdzające, przygoto- nym regulującym działalność wskazanych środowisk jest ustawa wawcze czy sprawy operacyjne dotyczące cyberprzestępczości. z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną3. Ustawa ta reguluje praktycznie wszystkie kwestie związane z funk- USTALIĆ CYBEPRZESTĘPCĘ cjonowaniem usług w sieci, tj. kim jest administrator – usługodawca, Na potrzeby niniejszego opracowania omówiono wyłącznie obowią- jego obowiązki, uprawnienia, sposób pozyskiwania danych, ich zakres. zujące regulacje prawne, natomiast algorytm postępowania stwo- Zgodnie z treścią art. 2 pkt 4 przedmiotowego aktu prawnego rzono, opierając się na założeniu wykonywania czynności procesowych świadczenie usług drogą elektroniczną to „wykonanie usługi świad- w związku z identyfikacją cyberprzestępcy działającego w klasyczny czonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez sposób, czyli za pośrednictwem usług świadczonych drogą elektro- przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej niczną2. Niniejsze opracowanie może być wykorzystywane również i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarza- przez funkcjonariuszy zajmujących się czynnościami operacyjnymi nia, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która przy zastosowaniu odpowiednich przepisów wynikających z prag- jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą matyki służbowej policjantów. sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Czynności, których realizacja pomoże ustalić cyberprzestępcę, – Prawo telekomunikacyjne”. Do takich usług można zaliczyć funk- można podzielić na cztery etapy: cjonowanie wszystkich portali społecznościowych, ogłoszeniowych, 1. Zbieranie informacji o zdarzeniu. forów, sklepów. Administrator takich usług w myśl ustawy jest okre- 2. Pozyskiwanie informacji od dostawcy świadczącego usługi drogą ślony jako usługodawca, czyli „osoba fizyczna, osoba prawna albo jed- elektroniczną. nostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która pro- 3. Pozyskiwanie danych od providera (dostawcy) internetu. wadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową 4. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego celem ustalenia świadczy usługi drogą elektroniczną4. Natomiast użytkownik – nasz sprawcy. potencjalny sprawca – to usługobiorca, czyli „osoba fizyczna, osoba 44-46.05_Layout 1 05.05.2020 15:55 Strona 45

maj 2020 r. POLICJA 997 Cyberprzestępczość PRAWO 45

prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości praw- POZYSKANIE DANYCH nej, która korzysta z usługi świadczonej drogą elektroniczną”5. Mając już ustalone dane administratora, a więc usługodawcy świad- Usługodawca świadczący usługi drogą elektroniczną na podstawie czącego usługi drogą elektroniczną, należy zwrócić się do niego regulacji ustawy, a dokładnie na podstawie art. 18 ust. 1–2, 3–5, o przekazanie tych danych. Podstawa prawna została określona może przetwarzać (a co za tym idzie – również przechowywać): w ustawie. Traktuje o tym art. 18 ust. 6, który wskazuje, że „usługo- 1) dane osobowe usługobiorcy niezbędne do nawiązania, ukształ- dawca nieodpłatnie udostępnia dane, o których mowa w ust. 1–5, towania treści, zmiany lub rozwiązania stosunku: organom państwa uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów a. nazwisko i imiona usługobiorcy; na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań”. b. numer ewidencyjny PESEL lub − gdy ten numer nie został W odniesieniu do podstawy prawnej należy podkreślić, że w ramach nadany − numer paszportu, dowodu osobistego lub innego prowadzonych czynności służbowych dane takie można uzyskiwać: dokumentu potwierdzającego tożsamość; • w związku z prowadzoną pracą operacyjną na podstawie art. 20c c. adres zameldowania na pobyt stały; ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji7, d. adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres, o którym • na podstawie wydanego przez prokuratora postanowienia o żą- mowa w pkt 3; daniu wydania rzeczy na podstawie art. 217 § 1 i 2 k.p.k. e. dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego usłu- w zw. z art. 236a k.p.k. w zw. z art. 18 ust. 6 ustawy z dnia gobiorcy; 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. f. adresy elektroniczne usługobiorcy; z 2020 r. poz. 344). 2) inne dane niezbędne ze względu na właściwość świadczonej Brak jest innych przepisów, zarówno w pragmatyce policjantów, usługi lub sposób jej rozliczenia; jak i w przepisach regulujących zasady funkcjonowania prokuratur, 3) za zgodą usługobiorcy i dla celów reklamy, badania rynku oraz które umożliwiałyby pozyskiwanie takich danych. Wniosek w tym zachowań i preferencji usługobiorców z przeznaczeniem wyników tych badań na potrzeby polepszenia jakości usług świadczonych przez usługodawcę, inne dane dotyczące usługobiorcy, które nie są niezbędne do świadczenia usługi drogą elektroniczną; 4) dane eksploatacyjne: a. oznaczenia identyfikujące zakończe- nie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego ko- rzystał usługobiorca; b. informacje o rozpoczęciu, zakończe- niu oraz zakresie każdorazowego korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną; c. informacje o skorzystaniu przez usłu- gobiorcę z usług świadczonych drogą elektroniczną. Z treści art. 18 ust. 1–2, 4–5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną wynika6, że usługodawca może przetwarzać wskazane dane, a co za tym idzie − nie jest on zobligowany do ich przetwa- rzania i przechowywania. W tym miejscu należy wskazać, że w celu zakresie jest jeden – „w procesie” dane o usługobiorcy nie mogą być identyfikacji sprawcy niezbędne jest pozyskanie od usługodawcy in- pozyskane w trakcie trwania czynności sprawdzających w myśl formacji określających aktywność usługobiorcy w postaci daty i go- art. 307 k.p.k., a podstawą prawną nie będzie art. 15 k.p.k. dziny połączenia z usługą oraz adresu IP wraz z portem, który był Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, w celu uzyskania da- wykorzystany do połączenia. Na podstawie tych danych można podjąć nych o usługobiorcy niezbędne jest zwrócenie się do prokuratora próbę wskazania osoby, która korzystała z usług. Z powyższego można nadzorującego postępowanie przygotowawcze z wnioskiem o wy- wyciągnąć jeden nienapawający optymizmem wniosek: usługodawca danie postanowienia o żądaniu wydania rzeczy na podstawie nie musi przetwarzać danych w postaci adresu IP wraz z portem art. 217 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 236a k.p.k. w zw. z art. 18 ust. 6 i okresem logowania do usług, ponieważ nie nakłada na niego takiego ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektro- obowiązku ustawa. W praktyce jednak prawie każdy usługodawca niczną. W postanowieniu należy uwzględnić jak najwięcej infor- gromadzi informacje w postaci adresacji IP, daty i godziny połączenia, macji dotyczących sprawcy: nazwę użytkownika, numer telefonu, jednak nie każdy zbiera numery portów adresów IP. Brak rejestro- adres e-mail, datę aktywności, treść ogłoszenia itd., ponieważ na wania portów adresów IP przez usługodawców stwarza ogromny pro- podstawie tych danych usługodawca może ustalić użytkownika, blem na dalszym etapie identyfikacji cyberprzestępcy. Jest to zwią- który znajduje się w zainteresowaniu Policji. Jako żądane infor- zane z rosnącą liczbą użytkowników sieci Internet oraz używaniem macje należy wskazać w szczególności: adresy IP wraz z portami publicznych adresów IP, gdzie jeden adres IP może być użytkowany oraz datą i godziną, dane osobowe, kontaktowe, a także wszystkie przez wielu abonentów, a ich identyfikacja odbywa się na podstawie inne zgromadzone dane umożliwiające ustalenie użytkownika przydzielonych portów. końcowego usługi8. 44-46.05_Layout 1 05.05.2020 15:55 Strona 46

46 PRAWO Cyberprzestępczość POLICJA 997 maj 2020 r.

WERYFIKACJA USŁUGOBIORCY • kim była osoba, która wykorzystała usługi elektroniczne do po- Po otrzymaniu danych od usługodawcy, które zawierają adres IP, pełnienia czynu (po weryfikacji adresacji IP od operatora oraz port oraz datę i godzinę, można podjąć próbę weryfikacji usługo- danych od usługodawcy), biorcy. Jednakże, żeby rozpocząć ten etap, należy ustalić operatora • gdzie się ona znajdowała (po analizie odpowiedzi od operatora obsługującego pozyskany adres IP, tj. kto jest właścicielem usta- dotyczącej stacji BTS), lonego adresu. Można to bez trudu wykonać za pośrednictwem • z jakiego urządzenia korzystała (po analizie odpowiedzi od ope- darmowych wyszukiwarek domen, np. www.who.is, www.whatis- ratora dotyczącej urządzeń wykorzystanych do połączenia). myip.com, www.ultratools.com, które wskazują operatora wraz z jego adresem. Po ustaleniu operatora można wystąpić z wnio- IDENTYFIKACJA SPRAWCY skiem do prokuratora nadzorującego postępowanie przygotowaw- Wykonanie tych czynności może pozwolić na bezsporne wskazanie cze o wydanie postanowienia o zwolnieniu operatora od zacho- sprawcy, ale może także zmusić prowadzącego do dalszych czyn- wania tajemnicy telekomunikacyjnej9 na podstawie art. 218 § 1 ności procesowych – np. przesłuchania wskazanych osób w charak- k.p.k., art. 180 § 1 k.p.k. w zw. z art. 226 k.p.k. oraz w zw. z art. 159 terze świadków czy dokonania kolejnych ustaleń – np. w zakresie i art. 180a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo tele- ustalonych adresów IMEI celem weryfikacji, jakie inne karty SIM komunikacyjne10. W treści postanowienia należy zażądać od ope- współpracowały z urządzeniem. ratora przekazania wszystkich posiadanych informacji umożliwia- Ustalenie sprawcy uzależnione jest również od błędów przez jących ustalenie abonenta, który we wskazanym dniu i godzinie niego popełnionych, a także tego, w jaki sposób się zabezpieczył. korzystał z adresu IP z portem, a w szczególności numer abonen- Identyfikując sprawcę po adresacji IP, należy mieć świadomość, cki, dane abonenta, numer IMEI urządzenia wykorzystanego do że: połączenia, adres stacji BTS wykorzystanych podczas połączenia. • sprawca mógł korzystać z otwartych sieci Internet – tzw. hot- Gromadzenie i przekazywanie powyższych informacji przez ope- spotów czy niezabezpieczonych routerów; ratora zostały uregulowane w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo • mógł próbować ukryć swoją obecność i ruchu w sieci (VPN, telekomunikacyjne11. Z uwagi na coraz częstsze stosowanie przez TOR); operatorów publicznych adresów IP należy mieć świadomość, że • mógł korzystać z usług zagranicznych operatorów. w przypadku żądania informacji o adresie IP bez portu można Dodatkowo, oprócz identyfikacji sprawcy na podstawie ustalo- otrzymać dane wielu osób, które korzystały z danego publicznego nych adresów IP, można próbować go ustalić na podstawie innych adresu IP. Wówczas identyfikacja sprawcy będzie bardzo utrud- danych, takich jak numery rachunków bankowych, numery abo- niona. Operator przechowuje dane dotyczące połączeń teleko- nenckie, adresy e-mail, dane adresowe, dane osobowe. Wielu munikacyjnych przez okres 12 miesięcy, co wprost wynika przestępców do oszustw wykorzystuje ukryte sieci, hotspoty, fał- z ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne12. Biorąc szywe czy też skradzione dane osobowe, jednak w celu pobrania pod uwagę powyższe, należy mieć świadomość, że próba pozys- środków od pokrzywdzonych podaje własne rachunki bankowe. kania danych obejmujących swoim zakresem dane starsze niż Podczas identyfikacji sprawcy cyberprzestępstwa należy zebrać 12 miesięcy zakończy się niepowodzeniem. wszystkie dostępne dane oraz zweryfikować nawet najbardziej błahe założenie, ponieważ nawet „wielcy oszuści” zostali wykryci ANALIZA MATERIAŁU przez jeden mały błahy błąd, przez pomyłkę lub zbyt dużą pew- Finalnym etapem wskazanych ustaleń czynności jest przeprowadzenie ność siebie. analizy zgromadzonego materiału dowodowego oraz ustalenie sprawcy. Na podstawie zdobytych informacji w postaci: danych sprawcy prze- sierż. sztab. dr Łukasz krysiński kazanych pokrzywdzonemu, danych sprawcy pozyskanych od usłu- detektyw zespołu dw. z PG Wydziału kryminalnego kPP w słupcy godawcy oraz operatora można podjąć próbę odpowiedzi na pytanie: zdj. Jacek Herok

1 Niniejszy artykuł jest niezbędnym kompendium wiedzy dla funkcjonariuszy Policji, a także innych formacji zajmujących się w ramach wykonywanych czynności służbowych zwalczaniem cyberprzestępczości. Publikacja ta jest efektem wcześniejszych rozważań prowadzonych przez autora dotyczących działań cyberprzestępców i możliwości prawnych związanych z ich identyfikacją, które zostały przedstawione w artykule pt. Identyfikacja cyberprzestępców w czasopiśmie „Prokuratura i Prawo” 2020, nr 2/20, i stanowi swoistą esencję zamieszczonych w nim zagadnień, które zostały przedstawione w praktyczny sposób. 2 Osoby pragnące poszerzyć wiadomości z zakresu cyberprzestępczości mogą być zainteresowane m.in. następującymi publikacjami: Ł. Krysiński, Identyfikacja cyberprzestępców, „Prokuratura i Prawo” 2020, nr 2/20, P. Opitek, Cyberprzestępczość w pracy prokuratora, „Prokuratura i Prawo” – wydanie specjalne, Warszawa 2018, M. Stefanowicz, Cyber- przestępczość – próba diagnozy zjawiska, „Kwartalnik Policyjny” 2017, nr 4. 3 Dz.U. z 2020 r. poz. 344. 4 Art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2020 r. poz. 344). 5 Art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2020 r. poz. 344). 6 Dz.U. z 2020 r. poz. 344. 7 Dz.U. z 2020 r. poz. 360. 8 Należy wskazywać jako dane żądane do przekazania wszystkie posiadane i zgromadzone informacje, ponieważ identyfikować sprawcę można także poprzez adresy e-mail, numery abonenckie, numery rachunków bankowych itd. 9 W ramach prowadzonej pracy operacyjnej dane telekomunikacyjne można pozyskiwać również na podstawie art. 20c ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2020 r. poz. 360). 10 Dz.U. z 2019 r. poz. 2460, z późn. zm. 11 Dz.U. z 2019 r. poz. 2460, z późn. zm. 12 Art. 180a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2019 r. poz. 2460, z późn. zm.). 47-48.05_Layout 1 05.05.2020 16:00 Strona 47

maj 2020 r. POLICJA 997 Jak przestępcy wykorzystują pandemię INTERPOL 47 Stare metody w nowym

Przestępcy chcący zarobić na strachu nie mają żadnych zahamowań, a do swych działań wykorzystują znane organizacje cieszące się po- wszechnym zaufaniem, podszywając się pod m.in. Światową Orga- wydaniu nizację Zdrowia (WHO). Odnotowano przypadki phishingowych lis- tów oraz wiadomości e-mail związanych z COVID-19. Niektóre Przestępcy nie czekają, aż pojawi się szczepionka z nich zachęcały do otwarcia linku lub strony rzekomo zawierającej na COVID-19. Dla nich pandemia jest kolejną okazją dodatkowe informacje wysłane np. przez WHO. Jednak aby dotrzeć do takiej strony lub informacji, należy zalogować się, używając swo- do zdobycia pieniędzy. Tak jak wirus, z łatwością jego adresu e-mail i hasła. W ten sposób przestępcy mogą instalować przekraczają granice, dlatego ich działaniami zajął się złośliwe oprogramowanie na urządzeniu odbiorcy i kraść pieniądze Interpol. lub poufne informacje. Interpol wydał tzw. fioletowy komunikat ostrzegający policje we wszystkich 194 krajach członkowskich o podwyższonym zagrożeniu ekretarz generalny Interpolu Jürgen Stock ostrzegł, że szpitale ransomware, sposobach działania sprawców przestępstw, przedmio- i organizacje medyczne stały się celem cyberprzestępców dą- tach lub urządzeniach używanych do ich popełniania lub uzyskiwania S żących do „zarobku kosztem chorych pacjentów”. Interpol informacji o czynach przestępczych. wydał ostrzeżenie o zwiększonym ryzyku ataków z wykorzystaniem Interpol ostrzega przed oszustwami finansowymi związanymi szkodliwego oprogramowania (ransomware), które blokuje dostępy z COVID-19. Przestępstwa przekraczają granice państw, a straty do systemów komputerowych lub uniemożliwia odczyt zapisanych pieniężne zgłoszone Interpolowi sięgają setek tysięcy dolarów. Jed- w nim danych, żądając od ofiar okupu za przywrócenie stanu pier- nostka ds. Przestępstw Finansowych Interpolu codziennie otrzymuje wotnego. informacje na temat oszustw i wnioski o pomoc w powstrzymaniu nieuczciwych płatności. Osoby będące ofiarami ataków głównie UDERZENIE HAKERÓW mieszkały w Azji, ale przestępcy dla uwiarygodnienia swoich działań Ofiarą cyberprzestępców padł m.in. Szpital Uniwersytecki w Brnie używali kont bankowych znajdujących się w Europie. W jednym w Czechach. Urzędnicy szpitala nie ujawnili charakteru naruszenia z przypadków opisanych przez Interpol ofiara w Azji nieświadomie bezpieczeństwa, ale hakerzy zmusili do zamknięcia całej sieci IT, dokonała płatności na kilka kont bankowych kontrolowanych przez przełożenia planowanych operacji i kierowania nowych pacjentów przestępców w wielu krajach europejskich. Dzięki pomocy Interpolu do innego szpitala. Atak na szpital w Brnie potraktowano bardzo po- władze krajowe były w stanie zablokować niektóre płatności, ale ważnie, gdyż placówka ta jest centrum testowym COVID-19 w Cze- inne zostały szybko przeniesione przez przestępców na kolejne chach. konta, zanim udało się je zlokalizować i zablokować. Prawdziwą bitwę z hakerami z grupy Maze stoczył 14 marca br. Wybuch pandemii koronawirusa pobudził nowy trend w dziedzinie brytyjski zespół badawczy Hammersmith Medicines Research podrabianych produktów medycznych: masek na twarze, środków (HMR), który w przeszłości opracował szczepionkę przeciw eboli do dezynfekcji rąk, czy nieautoryzowanych leków. Czasami oszustom i leki na chorobę Alzheimera, a teraz opracowuje szczepionkę udaje się okraść firmy z naprawdę dużych pieniędzy. Jedna z nich COVID-19. Hakerzy wykradli poufne dane HMR dotyczące na zakup żeli antybakteryjnych i masek FFP3/2 przekazała firmie 2300 ochotników na badania medyczne i grożąc ich opublikowaniem, w Singapurze 6,6 mln euro. Towar nigdy nie dotarł do odbiorcy. zażądali okupu. Zespół bezpieczeństwa firmy jeszcze tego samego dnia odparł atak i przywrócił sprawność systemu komputerowemu. WNUCZEK JEST CHORY HMR odmówił zapłaty okupu, ale hakerzy i tak opublikowali skra- Przestępcy, wykorzystując strach przed pandemią, dostosowali wcześ- dzione informacje. Sprawa jednak stała się na tyle głośna i nie przy- niej sprawdzone metody. Podrabiają strony internetowe, zakładają niosła popularności Maze, że grupa złożyła publiczną obietnicę za- platformy handlu elektronicznego, konta w mediach społecznościo- przestania ataków na organizacje medyczne, dopóki nie ustabilizuje wych, rozsyłają fałszywe wiadomości e-mail oferujące maski ochronne się sytuacja z wirusem. Ostrzegła jednak przed kolejnymi atakami na twarz i maski chirurgiczne, czy podszywając się pod osobę pry- i obwiniła firmy, które zarabiają miliardy dolarów z internetu, ale watną czy instytucję, tworzą schematy phishingnowe wyłudzające nie przejmują się bezpieczeństwem ani prywatnością. poufne informacje. Schematy oszustw telefonicznych związanych – Ponieważ szpitale i organizacje medyczne na całym świecie nieu- z wirusem są klonem oszustw „na wnuczka”. Przestępcy dzwonią stannie pracują nad utrzymaniem dobrostanu osób zarażonych ko- do ofiar, udając urzędników kliniki lub szpitala, twierdzą, że krewny ronawirusem, stały się celem bezwzględnych cyberprzestępców, któ- ofiary zachorował na wirusa i niezbędne są pieniądze na leczenie... rzy chcą zarobić kosztem chorych pacjentów – powiedział Jürgen Niby nie jest to nic nowego, ale używany przez nich termin Stock. – Zamknięcie krytycznych systemów szpitali nie tylko opóźni „COVID-19” jest teraz wyjątkowo skuteczną przynętą. szybką reakcję medyczną wymaganą w tych niespotykanych czasach, ale może doprowadzić bezpośrednio do śmierci. Interpol nadal stoi OSZUSTWO „NA MASKĘ” na straży swoich krajów członkowskich i zapewnia wszelką niezbędną Przeciw przestępcom próbującym za pośrednictwem internetu wpro- pomoc, aby nasze kluczowe systemy opieki zdrowotnej pozostały wadzić te towary na rynek skierowana była operacja Pangea XIII, nietknięte, a przestępcy zostali pociągnięci do odpowiedzialności. w której uczestniczyła policja, organy celne i organy ochrony zdrowia 47-48.05_Layout 1 06.05.2020 12:30 Strona 48

48 KRAJ Rozmaitości POLICJA 997 maj 2020 r.

z 90 krajów. Jej efektem były aresztowania 121 osób na całym świecie, zakłócenie dzia- łania 37 zorganizowanych grup przestęp- czych, zajęcie potencjalnie niebezpiecznych farmaceutyków o wartości ponad 14 mln do- larów oraz zamknięcie ponad 2500 linków do stron internetowych, mediów społeczno- ściowych, rynków internetowych i reklam on-line niereglamentowanych farmaceuty- ków. Tylko w dniach od 3 do 10 marca br. organy ścigania na całym świecie skonfisko- wały ponad 34 tys. podrabianych masek chi- Policyjne śmigłowce w walce z ogniem rurgicznych. – Każdy, kto myśli o zakupie artykułów medycznych przez internet, powinien po- święcić chwilę i sprawdzić, czy rzeczywiście ma do czynienia z legalną, renomowaną firmą, w przeciwnym razie twoje pieniądze 22 kwietnia br. minister Mariusz Kamiński poinformował, że w opanowaniu pożaru Bieb- mogłyby zostać utracone przez działanie po- rzańskiego Parku Narodowego Państwową Straż Pożarną wesprą w akcji z powietrza dwa po- zbawionych skrupułów przestępców – radzi licyjne śmigłowce – Black Hawk i Bell. W akcję gaszenia pożaru, który wybuchł 19 kwietnia, szef Interpolu. włączyło się również kilkudziesięciu policjantów. W takich przypadkach ofiarami przestęp- Z pokładu Black Hawka koordynowane były loty pozostałych maszyn. Piloci policyjnego ców padają nie tylko osoby prywatne, kupu- śmigłowca między innymi naprowadzali samoloty gaśnicze. Na pokładzie znajdował się rów- jące detaliczne ilości artykułów, ale także nież strażak, który oceniał zagrożenie w danym rejonie Biebrzańskiego Parku Narodowego. firmy. Wszczęte zostało międzynarodowe do- Z kolei śmigłowiec marki Bell wyposażony jest w kamerę termowizyjną, dzięki której można chodzenie z udziałem Interpolu oraz oddzia- dostrzec to, czego nie widać gołym okiem. Biebrzański Park Narodowy jest to unikatowe łów policji z Irlandii, Holandii i Niemiec. miejsce nie tylko w skali kraju, ale również Europy. To ostoja dzikich zwierząt i wielu chro- Dotyczy ono oszustwa „na maski”, którego nionych gatunków ptaków i roślin. Pożar objął około 6 tys. hektarów lasu, bagiennych łąk, ofiarą padła niemiecka firma próbująca kupić torfowisk i trzcinowisk. To niezwykle trudny teren do prowadzenia akcji gaśniczej właśnie 10 mln masek o wartości około 15 mln euro ze względu na torfowiska, w których ogień może tlić się wiele tygodni. Pożar udało się opa- od dostawców reklamujących swój asorty- nować 27 kwietnia br. ment na stronach internetowych. Nabywcy KWP w Białymstoku, ipk, zdj. KWP w Białymstoku złożyli zamówienie on-line na fałszywej stronie internetowej stworzonej na wzór legalnie działającej firmy z siedzibą w Holandii. Za- Policjanci wsparli zwierzęta w ZOO liczka trafiła na konto w Irlandii, skąd została przetransferowana na konto w Nigerii. Ma- seczki nie zostały dostarczone... Sprawa jest i jednocześnie zrobili prezent dzieciom w toku. Póki co udało się odzyskać tylko Policjanci w swej codziennej służbie kierują się przede wszystkim empatią i chęcią część pieniędzy i aresztować dwie osoby po- niesienia pomocy potrzebującym. Uwagę funkcjonariuszy zwróciły zwierzęta w Miejskim dejrzane o dokonanie oszustwa. Ogrodzie Zoologicznym w Płocku, które są obecnie w trudnej sytuacji, ponieważ kiedy nie ma zwiedzających, nie ma również wpływów, które zapewniają stabilność działalności ZOO. KOKAINA UKRYTA W związku z tym ogród zoologiczny uruchomił sprzedaż biletów, które będą do wykorzystania W RĘKAWICZKACH w ciągu 365 dni od daty zakupu. Policjanci w tym celu zebrali pieniądze, za które zakupili Tego, jak szybko oszuści potrafią dostoso- 120 biletów wstępu do płockiego ZOO, pomagając zwierzętom, które tam przebywają. Bilety wać swoje metody działania do nowych oko- przekazali na ręce dyrekcji Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 1 im. ks. Jana liczności, dowodzą identyczne zgłoszenia Twardowskiego w Płocku. Po epidemii dzieci skorzystają z biletów podarowanych przez po- kradzieży osób prywatnych na całym świe- licjantów. cie. Sprawcy, kiedyś udając zarządców nie- SPPPP w Płocku, ipk, zdj. Leszek Bukowski ruchomości, ankieterów czy ekipy remon- towe, teraz – by dostać się do lokali – podają się za personel medyczny dostarczający ma- teriały informacyjne czy produkty higie- niczne albo przeprowadzający „test koro- nowy”. Do nowej rzeczywistości dopasowali się także handlarze narkotyków. W Brazylii 13 marca br. w ciężarówce przewożącej rę- kawiczki chirurgiczne odkryto 1,1 tony ko- kainy...

ANDRZEJ CHYLIŃSKI 49.05_Layout 1 05.05.2020 16:01 Strona 49

maj 2020 r. POLICJA 997 Rozmaitości SPORT 49

Konkurencje odbyły się na strzelnicy krytej do tarcz 22-P i TS-2 Należy mieć nadzieję umieszczonych jedna pod drugą. Odległość do celu – 25 m, liczba Przypominamy, że w tym roku nie odbędą się żadne turnieje zawo- strzałów – 20, czas – 3 min. Zawody były bardzo wyrównane, a o miejs- dowe w Policji. Obecnie, w miarę zbliżania się konkretnego terminu, cach decydowały pojedyncze punkty. odwoływane bądź najczęściej przenoszone na inny, niekiedy bliżej W klasyﬁkacji indywidualnej zwyciężył Janusz Skosolas, reprezen- nieokreślony termin, są wszystkie imprezy sportowo-rekreacyjne przy- tujący LOK w Gdańsku, wśród kobiet triumfowała Barbara Pańczyk- gotowywane w środowisku policyjnym. Należy mieć nadzieję, że gdy -Salbert z TS FLOR Świętochłowice. Drużynowo pierwsze miejsce tylko minie zagrożenie związane z koronawirusem, uda się zorganizo- zajęła reprezentacja OISW w Katowicach. wać zaplanowane mistrzostwa, rajdy, biegi i inne zawody. Poniżej pub- Inicjatorami i pomysłodawcami zawodów strzeleckich „ROMKÓW” likujemy relację z dwóch imprez, które zdążyły się odbyć, zanim wpro- są Roman Tobolski i Roman Kleszcz, którzy przed laty byli instrukto- wadzono w Polsce obostrzenia na czas epidemii. rami wyszkolenia strzeleckiego KWP w Poznaniu. Ideą zawodów jest P.Ost. przede wszystkim doskonalenie umiejętności strzeleckich wśród funkcjonariuszy służb mundurowych, integracja środowiska policyjnego oraz popularyzacja sportu strzeleckiego. Zawody Romków Zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Poznaniu insp. Rafał W ostatni dzień lutego odbyły się Pawłowski, gratulując zwycięzcom w poszczególnych kategoriach, XXII Międzynarodowe Zawody podkreślił, że tak naprawdę wszyscy uczestnicy wygrali. Te szczególne Strzeleckie „ROMKÓW”. Na strzel- zawody strzeleckie to niepowtarzalna okazja dla pasjonatów i zapa- nicy Wielkopolskiego Towarzystwa leńców do integracji całego środowiska, doskonalenia swoich umie- Sportowego Tarcza 96 w Poznaniu, gdzie rozegrano zawody, stawiło jętności czy wymiany doświadczeń. Dotyczy to zarówno służb mun- się ponad 150 zawodników. Organizatorem strzeleckich zmagań był durowych, jak i osób, które na co dzień nie noszą munduru. „ROMKI” Zarząd Wojewódzki NSZZ Policjantów woj. wielkopolskiego, Naczel- to także możliwość spotkania dawno niewidzianych przyjaciół i spę- nik Wydziału Kadr KWP w Poznaniu oraz Wielkopolskie Towarzystwo dzenia tej jednej soboty w roku w wyjątkowym towarzystwie. Sportowe Tarcza 96. Patronat nad imprezą objęli Komendant Główny Policji i Komendant Wojewódzki Policji w Poznaniu. Dla najlepszych MACIEJ ŚWIĘCICHOWSKI ufundowano puchary oraz wiele atrakcyjnych nagród rzeczowych. zdj. autor

z KWP we Wrocławiu i st. post. Michał Z brązowymi medalami z Pucharu wrócili: Puchar w Kickboxingu Mocny z KWP w Krakowie. Kamil Trześniak (K1 – 81 kg), Dariusz Szczer- Złote medale zdobyli: Szymon Bajor (K1 + biński (PF – 79 kg), Kamil Penkala (KL – 94 91 kg, KL + 94 kg), Grzegorz Lenart (K1 – 94 kg), Michał Ślęzak (KL – 89 kg, PF – 89 kg) dla Policji kg), Ewa Bulanda (K1 – 52 kg, KL – 50 kg i Ilona Działa-Ćwiek (KL – 60 kg). W dniach od 6 do 8 marca 2020 r. w Kry- oraz PF – 50 kg), Marta Mysur (K1 – 65 kg Policyjna reprezentacja zdobyła łącznie nicy-Zdroju odbył się Puchar Polski Wojska oraz PF – 65 kg), Teresa Baldowska (KL + 65 30 medali, w tym 14 złotych, 10 srebrnych Polskiego oraz Służb Mundurowych w Kick- kg oraz PF + 65 kg (VET)), Adam Chrzanow- i 6 brązowych, co pozwoliło na zajęcie pierw- boxingu. W zawodach wzięła udział Repre- ski (PF – 94 kg), Ilona Działa-Ćwiek (PF – szego miejsca drużynowo. Drugie miejsce zentacja Polskiej Policji w Sportach Walki, 60 kg), Karolina Juja (K1 – 70 kg). przypadło 18. Dywizji Zmechanizowanej, która w klasyﬁkacji drużynowej nie miała so- Srebrne trofea z zawodów przywieźli: a trzecie Centrum Szkolenia Artylerii bie równych, zdobywając tytuł najlepszej for- Marta Mysur (KL – 65 kg), Adam Chrza- i Uzbrojenia w Toruniu. Ponadto Szymon macji. Zawody odbyły się w trzech formu- nowski (PF + 94 kg), Martyna Ciaskowska Bajor został uznany za najlepszego policjanta łach: Pointﬁghting (PF), Kick Light (KL) (K1 – 60 kg, KL – 60 kg, PF – 60 kg), Karo- turnieju, Marta Mysur za najlepszą policjan- oraz K1. Reprezentacja Policji wystąpiła lina Juja (KL – 70 kg), Mateusz Koczmara tkę, a Ewa Bulanda za najlepszą zawodniczkę w składzie: mł. insp. Wojciech Żmĳa z SPKP (KL + 94 kg, PF + 94 kg (VET)), Patryk Pucharu. we Wrocławiu i kom. Daniel Grzyb z KSP Marzec (K1 – 75 kg) oraz Kamil Penkala (K1 DANIEL GRZYB (kierownicy, sztab szkoleniowy) oraz zawod- – 94 kg). zdj. z archiwum reprezentacji nicy: asp. Szymon Bajor z SPKP we Wrocła- wiu, mł. asp. Ilona Działa-Ćwiek z KWP w Lublinie, mł. asp. Dariusz Szczerbiński z KWP w Katowicach, sierż. sztab. Marta Mysur z KWP w Łodzi, sierż. sztab. Tomasz Adamus z KWP w Kielcach, sierż. sztab. Ka- mil Penkala z KWP we Wrocławiu, sierż. sztab. Patryk Marzec z KGP, st. sierż. Grze- gorz Lenart z SPKP we Wrocławiu, st. sierż. Karolina Juja z KWP w Poznaniu, st. sierż. Michał Ślęzak z SPKP w Rzeszowie, st. sierż. Mateusz Koczmara z KWP w Lublinie, sierż. Ewa Bulanda z KWP w Krakowie, sierż. Te- resa Baldowska z KWP w Krakowie, sierż. Kamil Trześniak z KGP, sierż. Adam Chrza- nowski z KSP, st. post. Martyna Ciaskowska 50.05_Layout 1 06.05.2020 12:32 Strona 50

50 KRAJ Rozmaitości POLICJA 997 kwiecień 2020 r.

CEREMONIAŁ POLICYJNY Przysięga oficerska Zawieszenie Świadom godności oficera polskiej Policji... kształcenia Komendant Główny Policji powołał zespół ekspercki, którego celem jest opracowanie na uczelniach projektu roty przysięgi oficerskiej, a tym samym czytelne wskazanie roli współczesnego oficera Policji, łączącego nowoczesność z tradycją, historią oraz pamięcią po poległych na służbie kolegach i koleżankach, którzy rotę ślubowania wypełnili do końca. Szef resortu spraw wewnętrz- nych i administracji przedłużył Pod koniec ubiegłego roku z inicjatywy przedstawicieli Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie zrodził czasowe ograniczenie funkcjo- się pomysł, aby podczas uroczystej promocji na pierwszy stopień oficerski wprowadzony został ele- nowania uczelni służb państwo- ment przysięgi. Dotychczas, spośród wszystkich formacji mundurowych, tego typu rozwiązanie od wych w związku z pandemią lat stosuje jedynie Wojsko Polskie. Idea przysięgi oficerskiej nie wiąże się z powtórzeniem roty po- koronawirusa. Termin ten prze- licyjnego ślubowania, lecz stanowi symboliczne przeniesienie policjantów w stan oficerski. Pomysł dłużono do 24 maja br. Roz- utworzenia i wprowadzenia roty oficerskiej w Policji zyskał akceptację kierownictwa formacji. Decyzją porządzenie weszło w życie Komendanta Głównego Policji prace nad tym przedsięwzięciem rozpoczął zespół do opracowania 27 kwietnia. Zajęcia mogą i uzgadniania zmiany zarządzenia określającego ceremoniał policyjny. być w tym okresie realizo- Zanim jednak nowi oficerowie wypowiedzą słowa roty, powołany zespół ekspercki, w którego wane z wykorzystaniem metod składzie znajdują się przedstawiciele Komendy Głównej Policji, Wyższej Szkoły Policji oraz Komendy i technik kształcenia na odle- Stołecznej Policji, dokonał szczegółowej analizy kilku zaprojektowanych tekstów przysięgi. W kon- głość, niezależnie od tego, czy sekwencji zespół wybrał jeden projekt, zawierający elementy nawiązujące do etyki, etosu oraz zostało to przewidziane w pro- historii i tradycji Policji. W najbliższym czasie ostateczna wersja tekstu trafi do konsultacji, musi bo- gramie kształcenia. Zmienia się wiem zostać przeanalizowana przez ekspertów pod kątem prawnym oraz językowym. Wszystko po również treść ustępu dotyczą- to, aby nie wzbudzać w tych aspektach żadnych wątpliwości. Finalnym krokiem będzie wprowadzenie cego weryfikacji osiągniętych zmian w zarządzeniu w sprawie ceremoniału policyjnego. Wiele wskazuje jednak na to, że przysięga efektów uczenia, „w szczegól- wybrzmi podczas uroczystych promocji na pierwszy stopień oficerski jeszcze w tym roku. ności przeprowadzenie zaliczeń i egzaminów kończących okre- Zapraszamy do podzielenia się przemyśleniami. Wszelkie uwagi w tej sprawie prosimy ślone zajęcia oraz egzaminów wysyłać na adres: [email protected] dyplomowych”.

podinsp. ROMAN MACIEJEWSKI, mł. insp. KRZYSZTOF ŁASZKIEWICZ, Gabinet KGP MSWiA, ipk

adresy e-mail pracowników redakcji: Prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski imię[email protected] (bez polskich znaków) Prof. zw. dr hab. Tadeusz Tomaszewski Insp. dr hab. Iwona Klonowska – miesięcznik Konsultacja historyczna: nadkom. Krzysztof Musielak komendant rektor WSPol. Komendanta Głównego Policji dyrektor BEH-MP KGP Druk i oprawa: ArtDruk. Nakład: 20 000 egz. Adres redakcji: Dział foto: Jacek Herok Numer zamknięto: 6.05.2020 r. 02-624 Warszawa, ul. Puławska 148/150 [email protected] (47 72-114-79) Zamówienia na prenumeratę: tel. 47 72-161-26, fax 47 72-168-67 Re dak cja Cza so pi sma „Po li cja 997” Reklama: Małgorzata Reks-Stabach (47 72-150-91) www.gazeta.policja.pl, [email protected] ul. Puław ska 148/150, 02-624 War sza wa [email protected] Łączność z czytelnikami: tel. 47 72-150-91, 47 72-161-26, faks 47 72-168-67 e -ma il: [email protected] [email protected] Studio graficzne: Krystyna Zaczkiewicz, Sekretariat: Sandra Choromańska Ce na pre nu me ra ty rocz nej mie sięcz ni ka Krzysztof Zaczkiewicz (47 72-135-46) „Po li cja 997” – 36 zł [email protected] (47 72-161-26) Płat ni ków VAT pro si my o po da nie nu me ru NIP. Korekta: Za mó wie nie zosta nie zre ali zo wa ne po opła ce niu wy sła nej Redaktor naczelny: Małgorzata Reks-Stabach (47 72-150-91) do Za ma wia ją ce go fak tu ry lub po do ko na niu przez insp. dr Mariusz Ciarka [email protected] Za ma wia ją ce go wpła ty na kon to: Ko men da Głów na Po li cji [email protected] (47 72-130-07) ul. Pu ław ska 148/150, 02-624 War sza wa Kolportaż: Krzysztof Chrzanowski (47 72-160-86) NBP O/O War sza wa 18 1010 1010 0071 2622 3100 0000 Zastępca redaktora naczelnego: W ty tu le wpła ty pro si my wpi sać: Piotr Maciejczak Rada Naukowa Czasopism Policyjnych „Prenu me ra ta Po licji 997”. [email protected] (47 72-116-19) Przewodniczący: gen. insp. dr Jarosław Wpła ty nie po prze dzo ne za mó wie niem bę dą zwra ca ne bez re ali za cji. Szymczyk, Komendant Główny Policji Sekretarz redakcji: Prof. zw. dr hab. Brunon Hołyst Prof. zw. dr hab. Marek Konopczyński Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych. Redakcja zastrzega sobie Anna Krupecka-Krupińska (47 72-121-87) Prof. zw. dr hab. Wiesław Ambrozik prawo nieodpłatnego i nieograniczonego w czasie opracowywania pub- [email protected] Prof. zw. dr hab. Andrzej Bałandynowicz likowanych tekstów (w tym nadsyłanych do Redakcji listów lub innych Prof. dr hab. Jerzy Bralczyk niezamówionych przez Redakcję materiałów), korzystania z nich lub ich Zespół redakcyjny: Prof. zw. dr hab. n. med. Mariusz Frączek rozpowszechniania w innych publikacjach, w tym na własnej stronie internetowej. Redakcja zastrzega sobie prawo doboru reklam. Za treść Krzysztof Chrzanowski, Andrzej Chyliński Prof. zw. dr hab. Jerzy Kunikowski [email protected], zamieszczonych reklam, ogłoszeń, listów i materiałów sponsorowanych Prof. zw. dr hab. Stefan Kwiatkowski Redakcja nie odpowiada. Sławomir Katarzyński, Klaudiusz Kryczka, Prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik Paweł Ostaszewski, Izabela Pajdała-Kusińska, Prof. zw. dr hab. Jerzy Nikitorowicz Egzemplarze miesięcznika w policyjnej Elżbieta Sitek Prof. zw. dr hab. Jadwiga Stawnicka dystrybucji wewnętrznej są bezpłatne. 51.05_Layout 1 06.05.2020 12:44 Strona 51

maj 2020 r. POLICJA 997 DOBRA KSIĄŻKA 51

Zbigniew Bogusz, Hanna Bigielmajer Przeszukanie Rozmowy Publikacja przybliża problematykę przeszukania w aspekcie teoretycznym, procesowym i taktycz- nym. Przeznaczona jest głównie dla policjantów służby kryminalnej wykonujących czynności dochodzeniowo-śledcze i operacyjno-rozpoznawcze z kontrterrorystami oraz słuchaczy szkolenia zawodowego podstawowego. Opracowanie uwzględnia stan prawny na dzień 23 września „Granaty, karabiny, broń krótka, desanty ze śmigłowca, 2019 r. Zostało wzbogacone o aktualną literaturę przedmiotu, szturmowanie budynków. Policyjnym antyterrorystom orzecznictwo sądowe, wyciągi z aktów prawnych oraz liczne przy- zlecane jest zatrzymywanie najgroźniejszych i najbardziej kłady, dzięki czemu stanowi kompendium wiedzy z zakresu przeszukania. okrutnych przestępców. Strzelaniny, wojny gangów, Wydawnictwo Szkoły Policji w Pile, Piła 2019, wydanie I. zamachy, odbĳanie zakładników to ich żywioł. Codzienne mordercze treningi przygotowują ich do tego, żeby stawić czoło najgorszemu. Tymczasem w domu czeka żona. Andrzej Kwiatkowski, Sławomir Jurczyński, Włodzimierz Wieczorek Pełna niepokoju, bo przecież mąż może nie wrócić z akcji” Podstawowe zagadnienia z budowy – to krótki opis nowej książki Katarzyny Puzyńskiej i użytkowania broni palnej krótkiej „Policjanci. W boju”. Opracowanie przygotowane zostało z myślą o słuchaczach szkolenia zawodowego podstawo- rzeci tom z serii non-fiction wego oraz szkolenia zawodowego podstawowego „Policjanci” poświęcony jest po służbie kandydackiej, głównie ze względu na T służbie kontrterrorystów. Au- przydatność podczas realizacji zajęć oraz przygo- torka rozmawia z policjantami eme- towanie się do zaliczeń, sprawdzianów i egzaminów. Materiał zebrany rytowanymi i w czynnej służbie w opracowaniu z powodzeniem może służyć również każdemu poli- SPKP, ich żonami oraz wdowami po cjantowi od momentu rozpoczęcia szkolenia aż do zakończenia poległych funkcjonariuszach jedno- służby. To swoiste kompendium wiedzy dotyczy broni palnej krótkiej: stek specjalnych. P-64, P-83, Walther P-99 oraz Glock. Opracowanie jest propozycją Są w niej rozmowy z Iwoną – materiału pomocniczego przygotowaną na podstawie wieloletnich wdową po komisarzu Mariuszu doświadczeń autorów w szkoleniu strzeleckim policjantów. „Kozim” Koziarskim i Moniką, Wydawnictwo Szkoły Policji w Pile, Piła 2019, wydanie II. wdową po mł. insp. Piotrze „Brzo- zie” Brzezince oraz z Góralem, Bacą i funkcjonariuszami SPKP występującymi pod zmienionymi imio- K. Rosłaniec, K. Franckiewicz nami. Rozmowy z życiowymi partnerkami funkcjonariuszy pokazują Nowe uprawnienia Policji. Wybór przepisów. inną stronę tej służby, która ma ogromny wpływ na życie rodzinne. Oprócz olbrzymiej satysfakcji z pracy w tej formacji pojawiają się Kontrola osobista, przeglądanie również gorzkie obrazy: problemy z przełożonymi, mobbing, rozbu- zawartości bagaży i sprawdzenie dowana biurokracja, brak ochrony prawnej funkcjonariuszy, rozwody, ładunku oraz sprawdzenie prewencyjne braki kadrowe i sprzętowe. Jednak pomimo tych trudności rodziny „Materiały Dydaktyczne” nr 192 policjantów przepełniają duma i satysfakcja. W tej książce jest dużo o dobrze pojętej solidarności zawodowej, uczeniu się na błędach, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę czy morderczych szkoleniach. z dnia 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o Policji – Nie wymieniłem tu wszystkich, z którymi miałem okazję i przy- oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2399, jemność pracować. Ale chcę, żebyście wszyscy wiedzieli, że był to z późn. zm.), realizując wyrok Trybunału Konsty- dla mnie wielki honor. Cenię sobie to, że jeśli się nawet poróżniliśmy, tucyjnego z dnia 14 grudnia 2017 r. Najważniejszym zarzutem, jaki to było to merytoryczne, a nie osobiste. Nawet wtedy szliśmy w jed- podniósł Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku, było to, iż ustawa, nym zespole na robotę i robiliśmy to, co potrafiliśmy i lubiliśmy. dając prawo uprawnionym podmiotom do realizacji czynności zbli- Z wieloma z was spotykam się przy różnych okazjach i zawsze są to żonych do przeszukania (np. kontroli osobistej, sprawdzenia pre- dla mnie fajne chwile. Nie raz i nie dwa, nawet już na emeryturze, wencyjnego), nie definiuje samych pojęć tych czynności, nie określa okazało się, że można na was liczyć w każdej sytuacji. Na mnie też ich granic, jak również nie przewiduje możliwości sądowej kontroli możecie liczyć, dobrze to wiecie – kończy rozmowę z autorką Baca. zgodności z prawem ich wykonywania. Publikacja przybliża i syste- Kupując książki z serii „Policjanci”, wspiera się rodziny funkcjo- matyzuje nowe uregulowania prawne w tym zakresie oraz wskazuje nariuszy, którzy zginęli podczas służby. W dowód uznania autorka najważniejsze kierunki zmian w sposobie podejmowania i przepro- połowę swojego honorarium przekazuje na konto Fundacji Pomocy wadzania czynności służbowych policjantów. Wdowom i Sierotom po Poległych Policjantach. Wydawnictwo Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, Legionowo IPK 2020. Fundacja Pomocy Wdowom i Sierotom po Poległych Policjantach KK PKO BP VI O/Warszawa nr 74 1020 1068 0000 1802 0059 9167 52.05_Layout 1 05.05.2020 16:03 Strona 1

p 01 w 02 www.gazeta.policja.pl ś 03 c 04 p 05 s 06 Czerwiec n 7 p 08 w 09 ś 10 c 11 p 12 s 13 n 14 p 15 w 16 ś 17 c 18 p 19 s 20 n 21 p 22 w 23 zdj. Andrzej Chyliński ś 24

Maj Lipiec Sierpień c 25 p411 18 25 p613 20 27 p310 17 24/31 p 26 w512 19 26 miesięcznik w714 21 28 w411 18 25 Komendanta Głównego Policji s 27 ś613 20 27 ś1815 22 29 ś512 19 26 n c714 21 28 Adres redakcji: c2916 23 30 c613 20 27 28 p 1 8 15 22 29 02-624 Warszawa, ul. Puławska 148/150 p310 17 24 31 p714 21 28 p 29 s2916 23 30 tel. 47 72-161-26, fax 47 72-168-67 s411 18 25 s1 8 15 22 29 n310 17 24 31 n512 19 26 n2 9 16 23 30 w 30