DOCSLIB.ORG

Czyli O Konfederackiej Wizji Imperium Słowiańskiego / 5

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Czyli O Konfederackiej Wizji Imperium Słowiańskiego / 5 Spis treści Artur Paszko, Ziemskie Imperium z kroków naszych, Imperium Boga z naszych serc – czyli o konfederackiej wizji Imperium Słowiańskiego / 5 POLACY I sąsiedzi – NA STYKU WZAJEMNYCH RELACJI W OKRESIE II WOJNY świATOWEJ Pięć miesięcy pod sztandarem ze swastyką (wstęp i oprac. Grzegorz Berendt, Wojciech J. Muszyński) / 21 Michał Wołłejko, Obóz Śmierci Kołdyczewo i antypolska działalność białoruskich nacjonalistów na Nowogródczyźnie w latach 1941–1944. Rekonesans badawczy / 83 Rafał Drabik, Żydzi, bandytyzm a podziemie narodowe. O mordzie na Żydach w lasach zakrzowieckich (pod Kraśnikiem) / 95 Artur Brożyniak, Rasowa czystość po banderowsku – zbrodnie OUN-UPA na rodzinach mieszanych / 127 DOKUMENTY Stanisław Skrzypek, Ukraiński program państwowy na tle rzeczywistości (1967) (oprac. Wojciech J. Muszyński) / 137 Patryk Pleskot, Sztuka dezinformacji. Eksperckie projekty działań propagandowych w związku ze śledztwem w sprawie śmierci Grzegorza Przemyka (czerwiec 1983 r.) / 191 ANTYKWARIAT Wojna polsko-litewska w 1920 r. w relacji Stanisława Brochockiego (oprac. Paweł Juzwa) / 205 NIELOJALNI SOJUSZNICY Tytus Jaskułowski, Przyjaźń, która nie istniała. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974–1990 / 231 Przemysław Benken, Wybrane zagadnienia odnośnie do współpracy peerelowskiego i wietnamskiego aparatu bezpieczeństwa w okresie zimnej wojny / 255 Zbigniew Bereszyński, Z „bratnią pomocą” przeciwko oponentom „władzy ludowej”. Współpraca SB i sowieckich służb specjalnych na przykładzie Brzegu / 265 ARTykułY Michał Jakubik, Litwa i stosunki polsko-litewskie na łamach Dziennika Wileńskiego oraz Głosu Narodowego w latach 1922–1939 / 279 Patryk Tomaszewski, Lufcik na świat – publicystyka Wacława Budzyńskiego na łamach tygodnika Jutro Pracy / 301 Paweł Tanewski, Gospodarcze i społeczne aspekty polityki oświatowej władz II Rzeczypospolitej / 313 Cecylia Kuta, Działania aparatu represji wobec Jerzego Ficowskiego / 333 Rafał łatka, Służba Bezpieczeństwa wobec III pielgrzymki Jana Pawła II do PRL na przykładzie sytuacji w Krakowie / 349 ARCHEOLOGIA PAmięci Bohdan Pilarski, Zajączkiem po Związku. Zapiski z podróży (wstęp i oprac. Mirosław Biełaszko) / 371 SłOWNIK BIOGRAFICZNY DZIAłACZY RUCHU NARODOWEGO 1887–1990 Wojciech Kujawa, Janina Manczarska-Orzeszkowska „Nina Bielicz” / 415 Robert Piwko, Krystyna Prochowska „Katarzyna”, „Pola” / 423 Z żAłOBNEJ KARTY Grzegorz Eberhardt (1950–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 431 Walter („Władek”) Jajko (1937–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 435 Stephen Fischer-Galati (1924–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 442 Michał Preisler (1919–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 445 RECENZJE I NOTY O książkACH / 447 PRZEGLąd PRASY / 489 BIOGRAMY AUTORÓW / 506 Contents Artur Paszko, An earthly empire from our steps and God’s Empire in our hearts: The Confederation of the Nation’s vision of a Slavic Empire / 5 POLES AND THEIR NEIGHBORS: MUTUAL RELATIONS DURING THE SECOND WORLD WAR Five months under the banner of the Swastika (Grzegorz Berendt, Wojciech J. Muszyński, eds.) / 21 Michał Wołłejko, The Kołdyczewo death camp and the anti- -Polish actions of the Belarusian nationalists in the Nowogródek region in 1941–1944: A scholarly reconnaissance / 83 Rafał Drabik, Jews, banditry, and the nationalist underground: The massacre of Jews in the Zakrzówek Forest near Kraśnik / 95 Artur Brożyniak, Racial purity Bandera-style: OUN-UPA crimes against mixed Polish-Ukrainian families / 127 DOCUMENTS Stanisław Skrzypek, Ukrainian statehood against the background of reality (1967) (Wojciech J. Muszyński, ed.) / 137 Patryk Pleskot, The art of disinformation: Expert proposals for a propaganda campaign regarding the investigation into the death of Grzegorz Przemyk (June 1983) / 191 ANTIQUE COLLECTION The olish-P Lithuanian war of 1920 in Stanisław Brochocki’s testimony (Paweł Juzwa, ed.) / 205 DISLOYAL ALLIES / 229 Tytus Jaskułowski, A friendship that wasn’t: The Stasi vis-à-vis the Polish Interior Ministry, 1974–1990 / 231 Przemysław Benken, Cooperation between the communist secret police services of Poland and Vietnam during the Cold War: Selected issues / 255 Zbigniew Bereszyński, “Fraternal help” in combating the enemies of the “people’s regime”: The case of Soviet and Polish secret police collaboration in Brzeg / 265 ARTICLES Michał Jakubik, Lithuania and Polish-Lithuanian relations in the pages of the Dziennik Wileński and the Głos Narodowy in 1922–1939 / 279 Patryk Tomaszewski, A small window crack to to the world: Wacław Budzyński’s writings in the weekly Labor’s Tomorrow / 301 Paweł Tanewski, The economic and social aspects of the Second Polish Republic’s education policy / 313 Cecylia Kuta, The communist secret police repression of Jerzy Ficowski / 333 Rafał łatka, The secret police vis-à-vis John Paul II’s third pilgrimage to Poland: The case of Kraków / 349 THE ARCHEOLOGY OF MEMORY Bohdan Pilarski, Bunny-hopping through the Soviet Union (Mirosław Biełaszko, ed.) / 371 BIOGRAPHICAL DICTIONARY OF THE POLISH NATIONAL MOVEMENT 1887–1990 Wojciech Kujawa, Janina Manczarska-Orzeszkowska „Nina Bielicz” / 415 Robert Piwko, Krystyna Prochowska „Katarzyna”, „Pola” / 423 OBITUARIES Grzegorz Eberhardt (1950–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 431 Walter („Władek”) Jajko (1937–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 435 Stephen Fischer-Galati (1924–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 442 Michał Preisler (1919–2014) – Marek J. Chodakiewicz / 445 REVIEWS AND A DELUGE OF BOOKS / 447 FROM THE MEDIASPHERE / 489 ABOUT THE AUTHORS / 506 Artur Paszko ZIEMSKIE IMPERIUM Z KROKÓW NASZYCH, IMPERIUM BOGA z NASZYCH SERC1 – CZYLI O KONFEDERACKIEJ WIZJI IMPERIUM SłOwiańSKIEGO Jesienią 1941 r. kolportowano w Warszawie kanałami konspiracyjnymi „Mapę Imperium Słowiańskiego” – tę samą, którą reprodukujemy w niniejszym numerze Glaukopisu. Na jej odwrocie umieszczono szczegółowe objaśnienia, które miały przybliżać ideę powołania takiego „bloku szczepowo-geopolitycz- nego”, oraz zasady, na których miał zostać ufundowany2. Mimo niewielkiego (prawdopodobnie) nakładu i – co za tym idzie – wąskiej grupy odbiorców, dokument ten wywołał sporo emocji wśród konspiracyjnych organizacji poli- tycznych3. Warto przyjrzeć się zarówno samej koncepcji Imperium, jak i orga- nizacji, która ją propagowała i firmowała. 1 Fragment Piosenki uderzenia autorstwa Andrzeja Trzebińskiego (zob. U[derzenie] ([War- szawa: Konfederacja Narodu, 1942]): s. 12). 2 Imperium znaczy – istnienie Polski, wielkość Słowian, pokój Europy (Warszawa: Konfederacja Narodu, 1941). 3 Zob. np. Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził Aleksander Fiut (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988): s. 63–64; M. Paulińska [wł. Małgorzata Bartyzel], „Kultura, czyli realizm stwarzania”, Polityka Polska, nr 4 (1984): s. 51–52. 6 | Ziemskie Imperium z kroków naszych, Imperium Boga z naszych serc Organizacja i ludzie Za początek istnienia Konfederacji Narodu (KN) – bo to właśnie ta formacja sygnowała „Mapę…” – należy uznać połączenie się 28 września 1940 r.4 kilku organizacji konspiracyjnych, uznających legalność rządu emigracyjnego, lecz nieufnie odnoszących się do Służby Zwycięstwu Polski (SZP) i Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Były nimi: Gwardia Obrony Narodowej (GON), Tajna Armia Polska (TAP) i Grupa „Znak”, Związek Czynu Zbrojnego (ZCZ) oraz grupy „Pobudka” i „Wawel”. Do struktury tej wszedł także Bolesław Piasecki wraz z grupą ludzi wywodzących się w większości z przedwojennego Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”, która zgromadziła się wokół niego i Jerzego Hagmajera5. Nieco później dołączyły do nich: Organizacja Bojowa (30 września 1940 r.) i Grupa „Grom” (11 listopada 1940 r.)6. Pod koniec stycznia 1941 r. z organizacji wydzielono pion wojskowy – autonomiczną Konfederację Zbrojną (KZ) na czele z mjr. Janem Włodar- kiewiczem7. Podział ten stał się początkiem końca spójnego funkcjonowania KN, gdyż KZ zaczęła wyraźnie ciążyć ku ZWZ8, do którego została włączona ostatecznie na przełomie 1941 i 1942 r.9. Fakt ten zapoczątkował rozpad poli- tycznej struktury KN, którą najpierw opuściły GON i ZCZ10. Ostatecznie, z początkiem 1942 r. kierownictwo KN przeszło w ręce osób związanych z Bolesławem Piaseckim i przedwojennym Ruchem Narodowo-Radykalnym „Falanga”. Ta zasadniczo nowa formacja, po przezwyciężeniu wewnętrznego kryzysu, rozpoczęła działania zmierzające do poszerzenia swojego stanu 4 Zob. J. Hagmajer, „Pierwsze dementi”, Kierunki, nr 25 (1985): s. 8; A.K. Kunert, „Jeszcze o ideologii KN”, tamże, nr 30 (1985): s. 11; K. Malinowski, Tajna Armia Polska, Znak, Konfederacja Zbrojna. Zarys genezy, organizacji i działalności (Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1986): s. 104–115. A. Dudek i G. Pytel podają, że miało to miejsce 21 IX 1940 r. (zob. A. Dudek, G. Pytel, Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej (Londyn: „Aneks”, 1990): s. 113). 5 K. Krajewski, Uderzeniowe Bataliony Kadrowe 1942–1944 (Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1993): s. 33. 6 A.K. Kunert, „Jeszcze o ideologii KN”, s. 11. 7 K. Krajewski, Uderzeniowe Bataliony Kadrowe…, s. 38; J.J. Terej, Rzeczywistość i polityka. Ze studiów nad dziejami najnowszymi Narodowej Demokracji (Warszawa: Książka i Wiedza, 1979): s. 150, przypis 109. 8 K. Krajewski, Uderzeniowe Bataliony Kadrowe…, s. 39–41; K. Malinowski, Tajna Armia Polska…, s. 152; A. Dudek, G. Pytel, Bolesław Piasecki…, s. 120–121. 9 K. Krajewski, Uderzeniowe Bataliony Kadrowe…, s. 42; K. Malinowski, Tajna Armia Polska…, s. 156. Jacek Majchrowski datuje ten proces na okres od maja do sierpnia 1941 r. (por. tegoż, Geneza politycznych ugrupowań katolickich. Stronnictwo Pracy, grupa „Dziś i
Load more

Recommended publications
  • The Polish Heritage Club of Wisconsin – Madison
    The Polish Heritage Club July lipiec Vol. 15, Issue 6 of Wisconsin – Madison 2016 Poland's 1,050 Anniversary of Christianity Founded in 1979 as a WI Non-profit Organization to promote Polish Heritage through educational, cultural, charitable and social activities. PO Box 45438, Madison, WI 53744-5438 http://www.phcwi-madison.org [email protected] Facebook (608) 831-8827 PHCWI Board of Directors LETTER FROM THE PRESIDENT COME JOIN THE SUMMER FUN! Summer has arrived. You may have enjoyed Officers: President 2015-16 last cool days of spring and notably Noc Świ ęto- PARADES July 4 Evansville, Aug 14 Black Ryszard Zolnik ja ńska (Noc Kupały) which is celebrated around Earth, Aug 28 Middleton. The Red Truck is [email protected] June 21-22 nd . The celebration relates to the driven by Butch Luick, and our members hand (608) 221-2238 Summer Solstice when nights are the shortest out candy at the curbs as we go down the route. VP/Pres-Elect 2016 and includes a number of Slavic rituals. Each parade is different, making it interesting for Marge Morgan mumorgan55 @gmail.com "On Kupała day, young people jump over the us. If you do not have a costume, we may be Secretary 2016-17 flames of bonfires in a ritual test of bravery and able to find one for you. Just let me know. We Anne Evans faith. The failure of a couple in love to complete have one 6 or 8 yr. old girls costume. Please navybrat706 @yahoo.com the jump while holding hands is a sign of their contact: Barbara Lomperski (608) 238-9189 Treasurer 2015-16 Linda Cagle destined separation.
    [Show full text]
  • 2000 Released by the Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor February 23, 2001
    Poland Page 1 of 18 Poland Country Reports on Human Rights Practices - 2000 Released by the Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor February 23, 2001 Poland is a parliamentary democracy based on a multiparty political system. Free and fair presidential elections were held in October, resulting in the re-election of President Aleksander Kwasniewski. Executive power is shared by the Prime Minister, the Council of Ministers, and to a lesser extent, the President. The Parliament is bicameral (Senate and Sejm). The Government formed after free and fair elections in 1997 was a two-party coalition composed of the center-right Solidarity Electoral Action (AWS) party anchored by the Solidarity Labor Union and the Centrist Freedom Union (UW), also with origins in Solidarity. The majority government dissolved in June when UW withdrew and five of its ministers resigned; AWS is now a minority government. Parliamentary elections are next scheduled for fall 2001. The judiciary is independent but inefficient. Internal security forces and the armed forces are subject to effective civilian control by the Government. Since 1996 the civilian Minister of Defense has had clear command and control authority over the military chief of the general staff as well as oversight of military intelligence. Civilian control was reinforced further by a restructuring of the Ministry of Defense and general staff undertaken as part of the country's entry into NATO in April. After several years of strong growth in the mid-1990's, the economy slowed starting in 1998 as a result of the Russian financial crisis and economic slowdown in the country's largest export markets in Europe.
    [Show full text]
  • Transition, Justice and Transitional Justice in Poland Stan, Lavinia
    www.ssoar.info Transition, justice and transitional justice in Poland Stan, Lavinia Veröffentlichungsversion / Published Version Zeitschriftenartikel / journal article Empfohlene Zitierung / Suggested Citation: Stan, L. (2006). Transition, justice and transitional justice in Poland. Studia Politica: Romanian Political Science Review, 6(2), 257-284. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-56138-8 Nutzungsbedingungen: Terms of use: Dieser Text wird unter einer CC BY-NC-ND Lizenz This document is made available under a CC BY-NC-ND Licence (Namensnennung-Nicht-kommerziell-Keine Bearbeitung) zur (Attribution-Non Comercial-NoDerivatives). For more Information Verfügung gestellt. Nähere Auskünfte zu den CC-Lizenzen finden see: Sie hier: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/1.0 https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/1.0/deed.de Transition, Justice and Transitional Justice in Poland 257 Transition, Justice and Transitional Justice in Poland LAVINIA STAN Poland adopted limited transitional justice almost a decade after its neighbors Germany and the Czech Republic, but de-communization has been one of the most divisive issues in the political life of this young democracy1. Poles remain divided about the communist past, its effects on nation-building and political culture, and the way in which the post-communist state should deal with it. Some agree with their country’s choice for the Spanish model, whereas transition to democracy is ef- fected without granting public access to secret archives, prosecuting communist leaders for human rights trespasses, and blocking ancien regime officials from access- ing positions of power and responsibility. Others believe that Poland’s soft stand to- ward communist repression provides the wrong moral example for younger gen- erations, and allows former communists to succeed in the market economy and open electoral competition.
    [Show full text]
  • Negotiating Radical Change: Understanding and Extending the Lessons of the Polish Round Table Talks
    Negotiating Radical Change: Understanding and Extending the Lessons of the Polish Round Table Talks A Project Funded by The United States Institute for Peace Project Directors: Michael D. Kennedy Brian Porter Project Assistants: Margarita Nafpaktitis Donna Parmelee Acknowledgments Preparation of this curricular guide was supported in part by a grant from the United States Institute of Peace. We would like to thank Janine Holc and Myron Levine for their comments on an earlier draft. We are also grateful to the following employees of the University of Michigan Center for Russian and East European Studies for their assistance on various phases of this project: Kasia Kietlinska, Libby Larsen, Chandra Luczak, Sylvia Meloche, Roberta Nerison-Low, and Marysia Ostafin. None of these organizations or individuals is responsible for the views expressed here. Copyright © 2000 The Regents of the University of Michigan Permission is given to educators to reproduce for classroom use only. This volume can be found on the World Wide Web: www.umich.edu/~iinet/PolishRoundTable/frame.html For further information contact: Center for Russian and East European Studies University of Michigan Suite 4668, 1080 South University Avenue Ann Arbor, MI 48109-1106 Telephone 734/764-0351 Fax 734/763-4765 E-mail [email protected] Website www.umich.edu/~iinet/crees Cover design by Savitski Design, Ann Arbor, MI Table of Contents Preface v Introduction BRIAN PORTER 1 Introduction MICHAEL D. KENNEDY 5 The Fall of Communism in Poland: A Chronology 11 Selections from the Conference, “Communism’s Negotiated Collapse: The Polish Round Table, Ten Years Later” 17 Making History and Silencing Memory BRIAN PORTER 51 Power, Privilege and Ideology in Communism’s Negotiated Collapse MICHAEL D.
    [Show full text]