Dassen Op De Golfbaanhet Rijk Van Margraten
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Dassen op de golfbaan Het Rijk van Margraten te Cadier en Keer, Zuid-Limburg Drs. C. Achterberg Juli 2009 Rapport van de Zoogdiervereniging In opdracht van de Dienst Regelingen van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Dassen op de golfbaan Het Rijk van Margraten. te Cadier en Keer, Zuid-Limburg Rapport nr.: 2009.20 Datum uitgave: Juli 2009 Status uitgave: concept 2.0 Auteur: drs. C. Achterberg Foto’s omslag: Zoogdiervereniging & M. Achterberg Projectnummer: 2008.104 Projectleider: ir. R.H. Witte van den Bosch Productie: Stichting VZZ Oude Kraan 8, 6811 LJ Arnhem, Nederland Tel. 026-3705318, E-mail: [email protected] Naam en adres opdrachtgever: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Dienst Regelingen Afdeling Recht en Rechtsbescherming Postbus 20401 2500 EK Den Haag Contactpersoon opdrachtgever: mr. A. Ghallit 070 3786794 [email protected] Oplage van het rapport: 3x gedrukt, 1x als PDF Dit rapport kan geciteerd worden als: Achterberg, C., 2009. Dassen op de golfbaan Het Rijk van Margraten, te Cadier en Keer, Zuid-Limburg. Rapport van de Zoogdiervereniging 2009.20, Arnhem. De Stichting VZZ, onderdeel van de Zoogdiervereniging is niet aansprakelijk voor gevolgschade, alsmede voor schade welke voortvloeit uit toepassingen van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van de Zoogdiervereniging; opdrachtgever vrijwaart de Stichting VZZ voor aanspraken van derden in verband met deze toepassing. © Zoogdiervereniging Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Zoogdiervereniging, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. 2 Zoogdiervereniging INHOUD SAMENVATTING .............................................................................................................................5 1 INLEIDING ..............................................................................................................................7 1.1 Leefwijze das ..............................................................................................................7 1.2 Bedreigingen das .......................................................................................................8 2 GEBRUIKTE GEGEVENS .....................................................................................................9 3 HET ONDERZOCHTE GEBIED .........................................................................................11 4 WERKWIJZE VELDONDERZOEK ....................................................................................15 5 RESULTATEN ........................................................................................................................17 5.1 Historische gegevens burcht ................................................................................17 5.2 Recente bewoning dassenburchten ...................................................................18 5.3 Sporenonderzoek ....................................................................................................19 5.4 Resultaten cameravallen ........................................................................................21 5 DISCUSSIE ............................................................................................................................27 5.1 Bewoning burchten door das ...............................................................................27 5.2 Gebruik als foerageergebied .................................................................................28 5.3 Verstoring van de dassen ......................................................................................28 5.4 Locale dassenpopulatie .........................................................................................31 7 AANBEVELINGEN ...............................................................................................................33 8 CONCLUSIES .......................................................................................................................35 9 GERAADPLEEGDE LITERATUUR EN WEBSITES .......................................................37 3 4 Zoogdiervereniging SAMENVATTING Op de golfbaan Het Rijk van Margraten te Cadier en Keer in Zuid-Limburg, voorheen golfbaan Backerbosch geheten, bevindt zich een hoofdburcht en enkele bijburchten. Deze burchten zijn vanaf de jaren ’80 van de vorige eeuw permanent bewoond door dassen. Sinds de golfbaan is aangelegd en in gebruik genomen is er verschil van mening tussen de golfbaan en de Stichting Dassenwerkgroep Limburg over verstoring van de dassen door het golfspel. De Dienst Regelingen, Afdeling Recht en Rechtsbescherming van het Ministerie van LNV heeft de Zoogdiervereniging gevraagd onderzoek te doen naar de mogelijke verstoring van dassen door de activiteiten op de golfbaan. Veldonderzoek naar sporen, met cameravallen en analyse van de beschikbare gegevens laat duidelijk zien dat het gebruik van de burchten op de golfbaan Het Rijk van Margraten de afgelopen zes jaar zeer sterk is afgenomen. Alleen de hoofdburcht wordt zo af en toe nog gebruikt door dassen. De oorzaak hiervan is het gebruik en onderhoud van de golfbaan. Zeven dagen per week is er een wisselende intensiteit van menselijke activiteiten te dicht bij de burcht. De golfbaan wordt door dassen niet gebruikt om voedsel te zoeken. Er is weinig voedsel beschikbaar voor dassen op de golfbaan. Alleen het valfruit van fruitbomen is voor een korte periode in het jaar geschikt en bereikbaar voedsel. Buiten de golfbaan zijn wel geschikte gebieden aanwezig om voedsel te zoeken. Om de burchten op de golfbaan weer geschikt te maken voor bewoning door dassen is het noodzakelijk een aantal inrichtingsmaatregelen en gebruiksvoorschriften uit te voeren. Er dient een grotere rustige zone rond de burchten gecreëerd worden. Zowel wat betreft gebruik als onderhoud van de golfbaan kan er tussen 19:00 en 07:00 niet gespeeld en geen werkzaamheden worden uitgevoerd in de omgeving van de burchten. Snoei en zaagwerkzaamheden op de burcht zijn niet toelaatbaar en deze werkzaamheden mogen in een straal van 100 meter rond de burcht alleen in de periode oktober tot en met december worden uitgevoerd. 5 6 Zoogdiervereniging 1 INLEIDING Op de golfbaan Het Rijk van Margraten te Cadier en Keer in Zuid-Limburg (voorheen golfbaan Backerbosch) bevindt zich een dassenburcht. Over de vermeende verstoring van de dassen door de activiteiten op de golfbaan bestaat een langlopend geschil. De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is door De stichting Dassenwerkgroep Limburg verzocht handhavend op te treden vanwege verstoring van de op de golfbaan aanwezige dassen. Medewerkers van de Algemene Inspectiedienst en ecologen in dienst van de Minister van LNV hebben de golfbaan verschillende keren bezocht en geen overtredingen van de Flora- en faunawet vastgesteld. Door de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State is bepaald dat er onvoldoende onderzoek is gedaan om vast te stellen of de dassen verstoord worden door het gebruik van de golfbaan. De Dienst Regelingen, Afdeling Recht en Rechtsbescherming van het Ministerie van LNV heeft de Zoogdiervereniging gevraagd onderzoek te doen naar de mogelijke verstoring van dassen door de activiteiten op de golfbaan. Dit rapport beschrijft de resultaten van dit onderzoek. Er zijn uit verschillende bronnen gegevens over de aanwezigheid van dassen op het terrein en in de omgeving verzameld. Dit betreft zowel recente als historische gegevens. Op en rond de golfbaan is met behulp van cameravallen en sporenonderzoek het huidige gebruik van de golfbaan en de hierop aanwezige burchten door dassen onderzocht. 1.1 Leefwijze das De das is een grote en brede marterachtige. De lichaamslengte van een volwassen dier is 67 – 80 cm. Mannetjes wegen 9 – 16,5 kg en vrouwtjes wegen 6,5 – 14 kg. Karakteristiek is de zwart-witte kop. Dassen leven vooral op de hogere zandgronden in het oosten van Nederland. Dassen leven in het oosten van Nederland ook in de uiterwaarden van grote rivieren. De burchten bevinden zich dan in oude rivierduinen, dijken of op de aangrenzende hoger zandgronden. Ze graven hun eigen gangenstelsel, dit wordt een burcht genoemd. Dassen leven in sociale groepen bestaand uit één volwassen man, meerdere vrouwtjes en niet volwassen dieren. Een dergelijke sociale groep wordt ook wel een “clan” genoemd. Gemiddeld leven er op een burcht in Nederland drie dassen van één jaar en ouder. Meestal is er één vrouwtje dat in de meeste jaren 1 tot 3 jongen krijgt. Als de voedselomstandigheden gunstig zijn en de sterfte door verkeer niet te hoog kan het aantal dassen in een sociale groep aanzienlijk groter zijn. In Zuid-Limburg zijn de voedselomstandigheden zodanig dat er vijf tot tien dieren van één jaar en ouder op een burcht leven. Er zijn dan vaker twee vrouwtjes die jongen krijgen in hetzelfde jaar. Burchten worden meestal gegraven in heuvels of steilranden. In Zuid-Limburg zijn dit vaak de steile overgangen tussen twee akkers of graslanden, de zogenaamde graften. Dassen hebben vaak meerdere burchten in het territorium van één groep. De burcht die jaarrond bewoond is wordt aangeduid als hoofdburcht. Meestal zijn er één of meerdere bijburchten die bij tijd en wijle gebruikt worden. Dit kan bijvoorbeeld door een vrouwtje zijn, die haar jongen in een bijburcht werpt. De burcht waar de jongen geboren worden wordt een kraamburcht genoemd