24 - 30 X 2012 Warszawa, Kino Muranów i Kino Praha 27 - 30 X 2012 Wrocław, Kino Helios Nowe Horyzonty Focus: Malezja Wolność w Azji

Szósty smak: kino Malezji na styku kultur...4 Kino praw człowieka...52 15Malezja / 15Malaysia...8 15Malezja / 15Malaysia [opis: patrz FOCUS: MALEZJA]...8 Bezpańskie psy / Rain Dogs...10 Bardzo nam przykro / So Sorry...56 Bunohan [opis: patrz ATAK WODNEGO SMOKA]...42 Duch, pan piekielnej kaźni / Duch, Master Dni turkusowego nieba / Days of the Turquoise Sky...12 of the Forges of Hell...58 Fabryka tygrysów / The Tiger Factory...14 Ordos 100...60 SPIS TREŚCI Kobieta w ogniu szuka wody / Powrót do Birmy / Return do Burma...62 Woman on Fire Looks For Water...16 Tybet w pieśni / Tibet in Song...64 Konkurs / Talentime...18 Miłość wszystko zwycięża / Love Conquers All...20 Nowe Kino Azji Seru / The Calling [opis: patrz KINO GROZY]...36 Bunohan [opis: patrz ATAK WODNEGO SMOKA]...42 Słoń i morze / The Elephant and the Sea...22 Czwarty portret / The Fourth Portrait...66 Songlap...24 Kobieta w szambie / The Woman in the Septic Tank...68 Woo Ming Jin - krótkie filmy / shorts...26 Kotoko [opis: patrz KINO GROZY]...32 Kino grozy Król świń / The King of Pigs...70 P-047...72 Spojrzenie z bliska: malezyjskie kino grozy...28 Perły Dalekiego Wschodu / Pearls of the Far East...74 Kotoko...32 Songlap [opis: patrz FOCUS: MALEZJA]...24 Laddaland...34 Tokyo Playboy Club...76 Seru / The Calling ...36 Vulgaria...78 Wojownicy tęczy: Seediq Bale / Warriors of Atak Wodnego Smoka the Rainbow: Seediq Bale...80 Alive and Kicking. Krótka historia Tajwańska nowa fala azjatyckiego kina sztuk walki...38 Bunohan...42 Księżycowy chłopiec / Moonlight Boy...82 Czekolada / Chocolate...44 Miłość jest słodka / Love is Sweet...83 List pisany krwią / Blood Letter...46 Historia Pei-li / The Story of Pei-li...84 Ong Bak 3...48 Róż / Rouge...85 Tożsamość miecza / The Sword Identity...50 Tropikalna ryba / Tropical Fish...86

Wydarzenia towarzyszące...88

Indeks tytułów polskich / Indeks tytułów angielskich...90 FOCUS: MALEZJA 4 cych znierównościekonomicznych międzyMalajamiiChińczykami(ci drudzy byli postrzegani Rok 1969zaznaczaprzełom whistoriiMalezji.Po fali zamieszek natleetnicznym,wynikają- niedopuszczalny wmuzułmańskiejtradycji. trzyma wramionach ciałozmarłegoprzyjaciela–gestwzruszający dlaHindusa,aleabsolutnie romansu ChinkęiMalaja,cobudziłokontrowersje, aleteżnakręciłscenę,wktórejmężczyzna bohaterami głównymi uczynił tylko Twórca nie widzów. przez odrzucona została powieści) napopularnejiwielokrotnieDevdasa ekranizowanej wreżyseriiL.Krishnana(oparta wIndiach itradycji.mości malajskiejliteratury Prowadziło toczęstodonieporozumień: lokalnawersja że wywodzącym sięzinnychkręgówkulturowych filmowcom brakowało pogłębionejznajo- krajach. Ichmankamentembył więcbrak zakorzenienia wlokalnejrzeczywistości –zwłaszcza, zazwyczaj adaptacjamisztukteatralnych oraz scenariuszy, któresprawdziły sięjużwinnych Kongu (między innymihistorieoduchachiwampirach). Historiepokazywane naekranie były dominowały nadal musicalowe melodramaty oraz filmyinspirowane gatunkowym kinemHong chińscy operatorzy częstoporozumiewali sięzhinduskimireżyserami namigi.Wprodukcji malajski, na były tłumaczone i hindi lub tamilskim angielskim, języku w powstawały riusze względu nawiększązłożonośćfabułpojawiało sięwieleproblemów komunikacyjnych. Scena- ze choć malezyjskiego, kina okres złoty za są uważane sześćdziesiąte i pięćdziesiąte Lata etniczną widownię. Bohaterami filmówbyli głównieMalajowie, jednakprzyciągałyoneprzed ekrany wielo- tami –ipodobniejakone,obowiązkowo przeplatane były scenamitanecznymiipiosenkami. skiej kulturze). Produkcje temiaływięcwielewspólnego zwczesnymi indyjskimimelodrama- w IndiachteatruParsówbangsawan ibarwnejmalezyjskiejopery (takżezakorzenionej windyj- powstały wlatachtrzydziestych,byli jednakHindusi,czerpiący inspiracje zpopularnego nowiącym wówczas kulturowe centrum Malezji. Twórcami pierwszych malezyjskich filmów, które przeważającąmieście, wktórym większość stanowili mieszkańcy chińskiegopochodzenia, sta- znajdował sięwrękachChińczyków. Pierwsze studiafilmowe ulokowane były wSingapurze, dystrybucyjny przemysł młody i kina jednak Indonezji, i Indii Chin, Japonii, Francji, Brytanii, przemian społecznych.Pierwsze filmydocierały doMalezjinapoczątkuXXwiekuzWielkiej Historia stosunkowo małoznanejnazachodziemalezyjskiejkinematografii jestwypadkową rzeczywistości znajdująswoje odbiciewhistoriachpoobustronach kamery. z luksusemizaawansowaną technologią. Napięciazwiązanezfunkcjonowaniem wtakiej sąsiaduje bieda skrajna gdzie ekonomicznej, nierówności wskaźniku wysokim bardzo o kraj zyczne społeczeństwo oskomplikowanej przeszłości. Jedenzazjatyckichtygrysów, azarazem chińskikrągkulturowymiejsce, wktórym spotykasięzhinduskim.Multietniczne,wieloję- czesnym świecie.Muzułmańskiepaństwokolonializmu, wciążodczuwające wpływybrytyjskiego Malezja toobszarfascynujący dlawszystkich zainteresowanych wielokulturowością we współ- Kino Malezjinastykukultur Szósty smak.

kina akcjiihorroru –wostatnich latachwśródnajbardziejzyskownych filmów znalazłysię Idhama. Zainteresowaniem cieszy się także kino gatunkowe czerpiące z konwencji azjatyckiego M. Osmana,czy–ostatnioOmbakrindu (2011) OsmanaAliiAdnansemp-it (2010)Ahmada Haslama, serięSenariotheMovie (1999),SenarioLagi(2000)i(2001)Aziza na szczytoglądalnościtakiefilmyjak Sembilu(1994)iII(1995)wreżyseriiYusofa pochodzenia euroazjatyckiego.muzycznej icelebrytów Ta sprawdzona formuładoprowadziła sceny gwiazd malajskich udziałem z nastolatków dla romantyczne komedie i melodramaty się cieszą popularnością największą komercyjnym kinie Malajów przez zdominowanym W kręgów językowych. swoich ze produkcje wyłącznie prawie ogląda hinduska i chińska społeczność to indyjskie, i malajskie filmy wybierają najchętniej Malajowie ile o że wskazują, Statystyki oglądalność. szeroką na liczyć mogą nie produkcje rodzime to etnicznych, grup wszystkich ze widzów ekrany przed przyciąga hollywoodzkie kino Choć podziały. te odtwarza także widownia wa cji), asilnezwiązanieprzynależnościnarodowej zreligiąutrwaliło podziałykulturowe. Kino- eduka- do dostępie w innymi (między nierówności nowych źródłem się stały – Malajczyków biedyczykonfliktów natleetnicznym.Przywilejebumiputera –rodowitychekonomicznej, nierównowagi kwestie dywan pod spychają entuzjazm konsumpcyjny i rozwoju a retoryka kapitalistycznego, społeczeństwa problemami z się konfrontuje Malezja Równocześnie pozwalających twórcom nawiększąswobodę –awkinematografii rozwój kinaniezależnego. wiska. Latadziewięćdziesiąte tookresrozwoju organizacjipozarządowych inowych mediów, z prawami obywatelskimi, równouprawnieniem kobiet, sytuacjąmniejszości iochroną środo- także nastudiachzagranicą. Zmodernizacjąwiążesiętakżeświadomośćkwestii związanych na klasa średnia korzysta z przywilejów dostępu do wyższej edukacji, dzięki licznym stypendiom końca XXwiekusprzyjainterakcjom międzyMalezyjczykamizróżnychgrupspołecznych. Zamoż- Urbanizacja imodernizacjakraju dostarczyła teżkinunowych tematów. Rozwójtechnologiczny produkcyjnym koncentrującym sięwKuala Lumpur. we ustąpiłymiejscasubsydiowanym przez państwo wytwórniomimałymkomercyjnym firmom Branża filmowa stopniowo została zdominowana przez Malajów, adotychczasowe studia filmo- średniej. klasy malajskiej nowej powstania do doprowadziło islam) wyznających – istotne co konstytucję jako etnicznych mieszkańców Malezji, posługujących się językiem malajskim oraz – Z całąpewnością wprowadzenie przywilejówekonomicznych dlaMalajów(definiowanych przez pozytywne. za uznać trudno etnicznymi grupami między relacji dla skutki jej choć Malezji, modernizacji i gospodarczego postępu źródeł się upatruje NEP wprowadzeniu we Towłaśnie m.in. dzięki uczynieniu języka bahasa melayu językiem narodowym oraz stopniowej islamizacji. z nie-Malajami.W polityce kulturalnej oznaczało to nacisk na umacnianie tożsamości narodowej, dominacji politycznejiekonomicznej oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa wstosunkach roku wprowadzono tzw. Nową Politykę Ekonomiczną (NEP). Jej celem było zapewnienie Malajom jako grupaetniczna,którejudałosięwzbogacićdziękiwspółpracy zkolonizatorami), w1971

FOCUS: MALEZJA 6 anglo- czychińskojęzyczne wyświetlanesąwkinachzazwyczaj wsekcjikinazagranicznego. Na jegoefektybędzietrzeba jednakjeszcze poczekać –narazie powstające wMalezji filmy programu „1Malaysia”, promującym kulturową różnorodność iharmonijnąwspółegzystencję. produkcje filmowe były jednymzczynników, któreskłoniłyrząddozainicjowania w2010roku niezależne – echa bez pozostają nie działania Ich społeczeństwa. malezyjskiego złożoności korzenie) zyskująmożliwość oddaniagłosuswoim bohaterom iodzwierciedlenia kulturowej Rezygnując z tworzenia w ramach systemu narodowego, reżyserzy (z których wielu ma chińskie posługuje sięjęzykiemangielskim,wfilmachpojawiają sięsporadycznie angielskiedialogi). w przeważającej proporcji -ponieważ wykształconamalajskaklasaśrednianacodzieńczęsto i przywilejamipodatkowymi) jestnakręceniegowjęzykubahasamelayu (przynajmniej dystrybucji ułatwieniem z się wiąże (co malezyjski jako filmu zakwalifikowania warunków Co możesięwydawać absurdemwwieloetnicznymspołeczeństwie, jednymzpodstawowych Lee. Jamesa Snipers iAhBengReturns,awangardowe projekty wreżyseriigrafika i aktora teatralnego międzynarodowych festiwalachkolejnym otworzyłtwórcom. furtkę Rokpóźniejpowstały na sukces Jego kraju. tego z film cyfrowy pierwszy za uznawany jest Lips to(2000) na niąspojrzenia. Zapioniera nowego kinaMalezjiuważa sięAmira Muhammada,któregofilm kino,głęboko osadzonei oryginalne wlokalnejrzeczywistości, aleniepozbawione krytycznego dostępną wkraju. Łącząctedoświadczenia zosobistąperspektywą,tworzą bardzo ciekawe tylko nazdobywanie umiejętnościtechnicznych,aleteżzaznajomieniezklasykąkinatrudniej niskobudżetowych produkcji, astypendialnewyjazdynazagraniczne uczelnie pozwalają imnie Korzystającprojekty pozagłównymnurtem. znowych technologiimająmożliwość tworzenia twórców, takichjakTan ChuiMui,HoYuhang czyWoo MingJin,realizujących wyraziste filmowe Mimo tychprzeszkód wciąguostatnichdwóchdekadpojawiło sięwielumłodychniezależnych zewnętrznijednak dotejpory obserwatorzy nieodnotowali znaczącejpoprawy sytuacji. wizerunku nowoczesnego państwa), w2011roku premierzapowiedział zrewidowanie prawa – reakcje i niską efektywność cenzorowania nowych mediów (tak przecież istotnych dla budowania i reggae–ze względunapojawiające sięwniejodwołania doSyjonu).Zewzględunanegatywne się na nich także filmy pochodzące z Izraelapojawiają (jakekrany,nie na również nawiązującedopuszczonych zostało donie kultury rastafariańskiejCohena) Barona Saszy udziałem z filmy gijnie. Wielezachodnichfilmów(międzyinnymiSinCity, Tajemnica Brokebackczy Mountain pocałunków, wycinanoscenyerotyczne, zawierające nagość,przemoc ikwestie drażliwe reli- ścisłe. Zaostrzone wytyczneobowiązujące między2003a2010rokiem zabraniały pokazywania w krajach islamskiego konserwatyzmu – ograniczenia związane z ochroną moralności są bardzo przekłada sięmiędzyinnyminabardziejliberalny stosunekdoseksualnościipraw kobiet niż przefiltrowany jestmocnoprzez wcześniejsze lokalnetradycje(adat) –co isystemywartości nego, podobniejakosadzony wsystemiereligijnymsystemcenzorski. Choćmalezyjskiislam Rywalizacja rodzimych produkcji oniewielką widownię nieułatwiażyciatwórcom kinaartystycz- Ngangkung (2010,reż.IsmailBobHasim). KL Gangster(2011)ihorror Khurafat –obydwa wreżyseriiSyamsula Yusofa czykomedia grozy

Jagoda Murczyńska niezwykle uniwersalnych. się zderzających jednostek z współczesną rzeczywistością –osadzonych wbardzo konkretnej rzeczywistości, azarazemportrety wielowymiarowe pokazują malezyjskie filmy Mazlan), Effendee Azlina, Fariza reż. (2010, reż.Woo MingJin)czySonglap(2011, (2008, reż.Yeotygrysów Joon-han),podramatyczne scenyzżyciaprzedmieść wFabryce nowoczesnegoi niezwyklezabawnej -krytyki społeczeństwa konsumpcyjnego wSellOut twórców wydajesięnieograniczona. Od zjadliwejkreatywność – – komedie animacje, horrory, eksperymentalne, formy filmowe, eseje metraże, krótkie Dokumenty, odkrycia. jest warta propozycji ich świeżość i różnorodność a – społeczeństwie nowoczesnym w wieloetnicznym kultury, choćby ze względunaswoje doświadczenia związaneztrudamifunkcjonowania Malezyjscy twórcy udowadniają, żemogąwnieśćistotnywkładdoświatowego kinaiglobalnej młodszych twórców. wielu dla wzorem będącą kinematografii, malezyjskiej dla ważną niezwykle postacią jest reżyserka sama a – tematów poruszanych powagi umniejsza nie konwencji romansowej obrania z wynikająca utopijność Polityczna życia. kwintesencją samą ale problemem, niej u kultur, apierwszoplanowymi bohaterkamisąmłode,niezależnekobiety. Różnorodność niejest narracyjną większości jejfabułjestromantyczna relacjamiędzyprzedstawicielami różnych może przesłonić nieznającym kontekstu widzom doniosłośćprzekazywanych treści.Osią konwencja melodramatyczna których YasminAhmad, filmy są zjawiska tego Przykładem przez festiwalowe sitaniezauważone, choćichsiłarażenia pozostaje niemniejznacząca. wykraczające zkinemgatunkowym pozatenstereotypprodukcje flirtujące częstoprzechodzą kolei Z potencjał. subwersywny głęboko ich ujawnia i interpretację ich głębszą znacznie na pozwala obrazami, formie w oszczędnymi tymi za stojących politycznych, i społecznych przyrody nierozerwalnie wplecionej wżycieprostych ludzi.Tymczasem świadomośćprocesów obrazów ujęć, długich dialogów, niewielu poetyki, melancholijnej się spodziewa tycznym Jina) wpisujesięwoczekiwania festiwalowej publiczności,która poazjatyckimkinieartys- WooMing filmy poruszające doskonałe, choćby (jak produkcji malezyjskich niezależnych Wiele festiwalach. międzynarodowych na kina tego odbiorowi także się przyjrzeć Warto niezależnym filmomdotarcia doszerokiej publiczności. Także awangardowa, częstowymagającadlawidzaformazoczywistychwzględównieułatwia projekcjeprywatne (trzyfilmyMuhammadaniezostały wogóledopuszczone dodystrybucji). jedynie są możliwe cenzurę na wzgląd przez że się, zdarza choć festiwalach, narodowych produkcje częstopojawiają sięnarodzimych ekranach dopiero pozdobyciu uznanianamiędzy- jedynym, cojełączy, jestwykluczenie zoficjalnegoFestiwalu Filmów Malezyjskich.Niezależne różnorodne stwierdziłMuhammad, podwzględemestetykiiformprzekazu –jakżartobliwie Mui, Woo MingJin, Liew SengTat, Deepak Menon,LinaTan. Ichdziałaniasązzałożeniabardzo Tan YasminAhmad, Chui Ali, Osman Yuhang, Ho jak takie reżyserki i reżyserów się wymienia Wśród twórców zaliczanych do malezyjskiej nowej fali, obok Amira Muhammada i Jamesa Lee,

15Malezja 15Malaysia Malezja 2009, 80’ reżyseria i scenariusz: Yasmin Ahmad, 15Malezja to piętnaście krótkich filmów, zrealizowa- Khairil M. Bahar, Linus Chung, Ho Yuhang, nych przez piętnaścioro malezyjskich reżyserów Johan John, James Lee, Woo Ming Jin, i reżyserek. Wyprodukowany został przez Pete’a Teo, Amir Muhammad, Namron, Desmond Ng, znanego piosenkarza, autora tekstów, kompozytora Kamal Sabran, Tat Liew Seng, muzyki filmowej i aktora filmów niezależnych, który Mussadique Suleiman, Tan Chui Mui w 2008 roku zrealizował projekt Malaysian Artistes zdjęcia: Khairil M. Bahar, Aaron Chung, For Unity (MAFU). Efektem MAFU był antyrasistowski Hung Wan Chun, George Lee, James Lee, teledysk, w którym wzięło udział 52 malezyjskich Leong Wong Chun, K. Shunmugam, artystów i artystek. Zero-budżetowy projekt stał się Syaiful Tajuddin, Tan Chui Mui, Pali Yasir przebojem w całym kraju. montaż: Khairil M. Bahar, Linus Chung, Abdul Samad Hassan, Affandi Jamaludin, Tytuł 15Malezja nawiązuje do rządowej kampanii Johan John, Woo Ming Jin, Desmond Ng, 1Malaysia, mającej na celu propagowanie międzykul- Sebastian Ng, Azharr Rudin, Kamal Sabran, turowego porozumienia i tolerancji. Trwające od 3 do Tat Liew Seng, Akashdeep Singh, Tan Chui 7 minut filmy składające się na ten unikatowy projekt Mui, Thye Soo Mun, Mindy Wong to obrazy z codziennego życia Malezji, przefiltrowane obsada: Sharifah Amani, Tian Chua, przez perspektywę wielu twórczych osobowości. Azman Hassan, Kahoe Hon, Daphne Iking, Obok reżyserów i reżyserek w ich realizacji wzięło Harith Iskander, Khairy Jamaluddin,

WOLNOŚĆ W AZJI FOCUS: MALEZJA / WOLNOŚĆ bowiem udział wiele postaci z różnych dziedzin Sarah Lian, Danny Lim, Ida Nerina, kultury – aktorzy, muzycy, liderzy polityczni. Filmy, Nik Aziz Nik Mat, Adibah Noor, Bront Palarae, umieszczone na darmowej stronie internetowej Raymond Phathanavirangoon, Mark Teh, www.15malaysia.com, w ciągu dwóch miesięcy Patrick Teoh, Wong Tuck Cheong, Baki Zainal od premiery doczekały się kilkunastu milionów język: malajski, tamilski, angielski, odsłon. Projekt, którego celem miało być pokazanie kantoński, mandaryński subiektywnych obserwacji i doświadczeń, pozostał także otwarty dla widzów, a ich amatorskie produkcje czwartek 25.10, 17:00 Kino Muranów również zostały umieszczone na oficjalnej stronie. sobota 27.10, 13:00 Kino Muranów Różnorodności perspektyw odpowiada różnorodność formalna filmów – od dokumentów, poprzez animację, po kolaż czarno-białych fotografii; od poetyckich opowieści po slapstickowy komizm. Znalazł się wśród nich także ostatni film Yasmin Ahmad, reżyserki o wielkim znaczeniu dla malezyjskiego kina, która zmarła nagle niedługo przed premierą projektu.

Jagoda Murczyńska

8 FOCUS: MALEZJA 10 sobota 27.10,16:15Kino Praha A 2009 15Malaysia (fragment Potong Saga) 2009 Shammoh/AttheEndofDaybreak 2006 Tai yang yu/RainDogs 2004 Sanctuary 2003 Min (dok.) 2000 Semangatinsan-MastersofTradition Wybrana filmografia: i Locarno. Rotterdamie Nantes, Kongu, Hong w festiwalach na innymi między nagrody Otrzymał krytyki. międzynarodowej uznanie zdobyły dokumentów,które i filmów niezależnych pełnometrażowych i krótko- kilkanaście Wyreżyserował reklam. twórca i telewizyjnych programów producent jako pracując zdobył filmowe umiejętności inżynierskie, studia (ur.Ukończył 1971) Yuhang Ho nagroda zadebiut – Festival Film Asian Kong nagrody:Hong produkcja: Paperheart Daniel Yu Wai-kwok Tee, Yuhang, producent:Ho Lorna kantoński język: mandaryński, See, Yasmin Ahmad Cheung Wing-hong,Pete Teo, ChuaThien obsada: Kuan ChoonWai, LiuWai Hung, muzyka: HoYuhang montaż: Ku Hsiao-yun,LiaoChing-song zdjęcia: Teoh Gay Hian Set-fing Too Yuhang,Lay-kuen, Ho scenariusz: Lim reżyseria: HoYuhang Malezja, HongKong, 2006,94’ Tai yang yue/RainDogs Bezpańskie psy

Jagoda Murczyńska społeczeństwa. malezyjskiego środowisk różnych życia codziennego obserwacjami subtelnymi jest centrowania najednymbohaterze, filmwypełniony razy prowincji. Mimominimalistycznejpoetykiiskon- wrażliwością pokazujączaułkiKuala Lumpurikrajob- Kamera niespiesznieśledzijegopoczynania,zrówną skazów i autorytetów, chłopak sam musi znaleźć drogę. niemoc.Bezdrogow-donikąd, butnepozyskrywające prowadząca agresja irracjonalna apatia, wypełniają Tung,Świat dorosłychdryfuje mężczyzn,przez który buntu, stararolę sięodgrywać surowego ojcarodziny. wuj, doktóregochłopakwyprowadza sięwchwili hazardem; kochanek matkiwyłudzaodniejpieniądze; brat, mieszkający wmieście,zajmujesięnielegalnym zapowiada sięszczególnie interesująco.Jegostarszy nie która dorosłości, progu na Tung,bohater, stoi nięty jestmelancholiąipoczuciemdesperacji. Główny piosenka Toma Waitsa otakimsamymtytule,przesiąk- troprozmyła prowadzący dodomu. Film, podobniejak ulewa którym zwierzęta, zagubione - samotności „Deszczowe psy”tosymbolbezradności, zniechęcenia,

FOCUS: MALEZJA 12 piątek 26.10,19:00Kino Praha B środa 24.10,20:30KinoPraha A 2011 Seru/TheCalling Looks forWater Chatneun BulwiuiYeoja /Woman onFire 2010 Kobieta wogniuszuka wody /Muleul /TheTiger tygrysów Factory 2010 Fabryka Sea 2007 Słońimorze /TheElephantandthe Glory 2005 Lampumerah mati/Monday Morning Wybrana filmografia Cannes. w MFF do – malezyjski film a Wenecji, w MFF Horyzonty sekcji do wybrana Kobieta wogniuszukawody mati. merah Francisco filmem Lampu San i Berlinie w festiwalach na m.in. pokazywanym roku 2005 w Zadebiutował montażysta. i operator scenarzysta, jako pracował telewizyjną, i filmową produkcję Studiował świecie. na festiwalach prestiżowych najbardziej na filmy swoje zaprezentował który kina, malezyjskiego historii w twórca (ur.Pierwszy 1976) Woo MingJin specjalna Jury nagroda – 2008 IFF nagrody:Bangkok język: malajski Zamir, Muzhaffar Arshad Ahmad Mustaffa, Mislina Soo, Carmen Namron, obsada: muzyka: IsabelLam montaż: EdmundYeo zdjęcia: Aaron Chung scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin Malezja 2008,76’ Kurus /Days oftheTurquoise Sky Dni turkusowego nieba

tygrysów Fabryka – jako trzeci w historii historii w trzeci jako – została została

Jagoda Murczyńska jednoznaczności. do daleko zane sąwsposóbświeżyiprzewrotny, abohaterom konwencjonalnych rozwiązań. Znajometematypoka- film dalekijestjednakodcukierkowych uproszczeń i nostalgią, przesycony Choć uwagi. większej niego on samzadurzyłsięwliceum,nigdyniezwróciłana której w nauczycielka, wspomnienia: swoje wiając bohaterów naswoich kolegach -idelikatniepopra- w nimwieleelementówautobiograficznych, wzorując Umieścił treści. w uniwersalnym i przystępnym zależało więcnatym,by uczynićgojaknajbardziej został zrealizowany napotrzeby telewizji, reżyserowi sympatyczną sąsiadkąozagadkowej przeszłości. Film inieoczekiwanana ryby przyjaźńznatarczywą, acz ny brak pieniędzyrównoważą wyprawy zprzyjacielem gotowy czytaćksiążki.Nastoletnierozterki inieustan- nawet będzie której dla angielskiego, nauczycielka la się z szeregu – dopóki w szkole nie pojawi się piękna wie dręczenie ze strony szkolnych kolegów iniewychy- radzącego sobiezdomowymi finansami,znosicierpli- Ali, wychowywany przez samotnegoojcaztrudnością Słodko-gorzka historiaodojrzewaniu. Piętnastoletni

FOCUS: MALEZJA 14 niedziela 28.10,16:00 Kino Muranów 2011 Seru/TheCalling Looks forWater Chatneun BulwiuiYeoja /Woman onFire 2010 Kobieta wogniuszuka wody /Muleul /TheTiger tygrysów Factory 2010 Fabryka Sea 2007 Słońimorze /TheElephantandthe Glory 2005 Lampumerah mati/Monday Morning Wybrana filmografia Cannes. w MFF do – malezyjski film tygrysów Fabryka Wenecji, w MFF Horyzonty sekcji do wybrana Kobieta wogniuszukawody Francisco filmem Lampumerah mati. San i Berlinie w festiwalach na m.in. pokazywanym roku 2005 w Zadebiutował montażysta. i operator scenarzysta, jako pracował telewizyjną, i filmową produkcję Studiował świecie. na festiwalach prestiżowych najbardziej na filmy swoje zaprezentował który kina, malezyjskiego historii w twórca (ur.Pierwszy 1976) Woo MingJin Film Award nagrody: Tokyo IFF2010-wyróżnienieAsian język: malajski,kantoński,mandaryński Bok Loh Lai Nun, Rum Chung Lee, Susan Chua, Pearlly Mun, Fooi Lai obsada: montaż: Kenny Chua,EdmundYeo Hung Wan zdjęcia: Chun scenariusz: Woo MingJin,EdmundYeo reżyseria: Woo MingJin Malezja, Japonia2010,94’ The Tiger Factory tygrysów Fabryka – jako trzeci w historii historii w trzeci jako – została została

Jagoda Murczyńska każde istnienieikażdąmiędzyludzkąrelację. maswoją który cenęna jednostki naglobalnymrynku, miejsce o pytania samym tym zadając – uwikłana zależności ekonomicznych ispołecznychwjakiejest minację wdążeniudowolności oraz złożonesystemy obrazach. Nieoceniabohaterki,pokazującjejdeter- trując sięwzamiannadrobnych gestachiintymnych unika dramatyzacji iepatowania tragizmem, koncen- warstwach malezyjskiegospołeczeństwa –aprzytym przejmujący życiawniskich iniejednoznacznyportret buduje reżyser dialogów oszczędnych i komentarza braku Mimo zajęć. codziennych jej czasie w Ping za podąża stylu dokumentalnym niemal w ny.Kamera symbolemlosówdziewczy- i ichfizjologiijestponurym Instrumentalne, mechaniczne traktowanie ciał zwierząt świń. zapładniania sztucznego potrzeby na nasienia i nafarmie,gdziejejzadaniemjestpobieranie nie dającejnadzieinaprzyszłość.Pracuje wrestauracji metod. Chceuciecodcynicznej ciotkiiciężkiejpracy emigrację doJaponii,posuwając siędodrastycznych Młoda dziewczyna ztrudemgromadzi pieniądze na

t i g e r f a c t o r

y FOCUS: MALEZJA Malezja, Korea Południowa 2009,98’ Muleul ChatneunBulwiuiYeoja /Woman onFire LooksforWater Kobieta wogniuszukawody 16 25.10,21:00KinoMuranówczwartek 2011 Seru/TheCalling Looks forWater Chatneun BulwiuiYeoja /Woman onFire 2010 Kobieta wogniuszuka wody /Muleul /TheTiger tygrysów Factory 2010 Fabryka Sea 2007 Słońimorze /TheElephantandthe Glory 2005 Lampumerah mati/Monday Morning Wybrana filmografia Cannes. w MFF do – malezyjski tygrysów MFFwWenecji,sekcji Horyzonty a do wybrana w ogniuszukawodyzostała Francisco filmem Lampumerah mati.Kobieta San i Berlinie w festiwalach na m.in. pokazywanym roku 2005 w Zadebiutował montażysta. i operator scenarzysta, jako pracował telewizyjną, i filmową produkcję Studiował świecie. na festiwalach prestiżowych najbardziej na filmy swoje zaprezentował który kina, malezyjskiego historii w twórca (ur.Pierwszy 1976) Woo MingJin kantoński, koreański język: mandaryński, SEA Competition wyróżnienie – 2009 IFF nagrody:Cinemanila produkcja: GreenlightPictures producent: Woo MingJin,EdmundYeo Hui Yee, JerricaLai Yuan, Shun Gan Chong FooFei, Ling obsada: muzyka: IsabelLam montaż: EdmundYeo zdjęcia: Wan ChunHung scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin – jako trzeci w historii film film historii w trzeci jako – Fabryka Fabryka Jagoda Murczyńska życia. o akceptacjilosuipodążaniuznurtem parafrazą buddyjskiegoprzysłowia, mówiącego i trafiającą wpunktspołecznąsatyrą.Tytuł filmujest tyczny dla siebie sposób - kontrapunktuje humorem giczną iintymnąopowieść reżyser-w charakterys- śmierć. Nostal- i miłość praca, jak życia ich element podstawowy równie bohaterów, egzystencji część integralna to - tłem sielankowym romantycznym, tu jest nie Przyroda miłosnej. historii subtelnej dla czyszczenia, oprawianiastająsięsurową ryb ramą łowienia, sceny równocześnie: odstręcza i uwodzi dziana w niebanalny sposób. Krajobraz rybackiej wioski szefa? Film Woo MingJinatoprosta historiaopowie- wybierze rozsądek ipraktyczne małżeństwo zcórką za głosemserca ipozostanie przyzadziornejLily, czy dziewczyny, ma szansę uniknąć błędu ojca. Czy pójdzie niej. Jegodorastający syn,októregozabiegajądwie kobietę, którąpowinien był poślubićwielelatwcześ- Ah-kau czując,żezbliżasiękresjegożycia,odwiedza

FOCUS: MALEZJA 18 język: malajski,tamilski,angielski Mohd Syafie Naswip, SukaniaVenugopal Mustaffa, Mislina Iskander, Murad, Jit Harith Irdawaty, Azean Irdalynna, Elza Hon, Kahoe Kishor, al Chong, Jug Pamela Mahesh obsada: muzyka: Pete Teo montaż: RajaAffandy, AffandiJamaludin zdjęcia: Low Keong scenariusz: Yasmin Ahmad reżyseria: Yasmin Ahmad Malezja 2009,120’ Talentime Konkurs wtorek 30.10,17:30Kino Muranów Chocolate) 2009 15Malezja/15Malaysia (fragment 2009 Konkurs /Talentime 2008 Muallaf /TheConvert 2007 Mukhsin 2006 Gubra / Anxiety 2004 Sepet /SlitEyes Wybrana filmografia: obostrzeniami. cenzorskimi z walczyć musiała wielokrotnie choć granicą, za i kraju w uznanie jej przyniosły barier kulturowych przełamywaniu i społeczeństwie wieloetnicznym w życiu o historie zarazem gorzkie i ciepłe Jej treści. niełatwych przekazywania do konwencje popularne reklamy, i wykorzystując filmy Tworzyła Malezji. kina nowego prekursorka pisarka, aktorka (m.in.Bezpańskiepsy), scenarzystka, Reżyserka, (1958-2009) Yasmin Ahmad obiecująca aktorka drugoplanowy, aktor reżyser,scenariusz, najlepszy – 2009 FF Malaysian Award; nagrody: CinemanilaIFF2010-LinoBrocka

Jagoda Murczyńska Ozu, ajejhinduskąsiostrąmogłaby być AparnaSen. swoich mistrzówwymieniaDouglasaSirkaiYasujiro wśród – melodramatu zachodniego i wschodniego tradycje kinie swoim w łączy umiejętnie Ahmad tu. i powraca filmów poprzednich jej z znane podejście siły. Humanistyczne,pełnedystansu,humoruiciepła źródło lecz problemu, jednak widzi nie reżyserka życia reguł religii, języków, zwyczajów, wielości W związkami. międzyrasowymi z związanego tabu wygląda niewinnie, jestprzełamaniem bardzo silnego zaczyna spotykaćsięzHindusem.Choćichrelacja widz możemiećnatematislamskiegowychowania) życie zaprzecza wszelkim stereotypom,jakiezachodni z zamożnejmuzułmańskiejrodziny (którejcodzienne się subtelnanastoletniahistoriamiłosna:dziewczyna piosenki.Natymtlerozgrywa hip-hop iamerykańskie bollywoodzki taniec,gra nachińskimerhu,malezyjski malezyjskiego społeczeństwa: nasceniepojawia się kultury zróżnicowanej pokazania do pretekstem reżyserki dla się staje talentów szkolnych Konkurs

FOCUS: MALEZJA 20 sobota 27.10,18:00KinoMuranów Village (kr.m.) GuideforRadioactiveRadioaktif /Survival GuideuntukKampong 2011 Survival 2011 Yulu 2010 Year WithoutaSummer zhang shengyiqie/Love ConquersAll 2006 Miłośćzwyciężawszystko /Aiqing 2004 ATree inTanjung Malim(kr.m.) 1999 ThereIsTreasure (kr.m.) Everywhere Wybrana filmografia: Rotterdamie. w festiwalu nagrodę pełnometrażowy debiutotrzymałgłówną założyła studioDaHuangPictures.Jej Tat i Lee Sengiem Liew Jamesem r. Muhammadem, 2004 W Amirem z wraz filmowej. scenie niezależnej na działająca międzynarodowych festiwalach, aktywnie na nagradzanych krótkometrażowych filmów licznych i scenariuszy autorka montażystka, dziennikarka, aktorka, producentka, (ur.Reżyserka, 1978) Tan ChuiMui Tiger Award nagroda zadebiut;RotterdamIFF2007- nagrody: PusanIFF2006–nagroda FIPRESCI, język: malajski,kantoński,mandaryński Jiun obsada: Coral Ong,StephenChua,ChiLaiHo, montaż: HoYuhang zdjęcia: JamesLee scenariusz: Tan ChuiMui reżyseria: Tan ChuiMui Malezja 2006,90’ Love ConquersAll Miłość wszystko zwycięża Jagoda Murczyńska przypadkowe uczuciemożedaćsiłędowalki? z prądemwydarzeń. Czywtychwarunkach wybuchów namiętnościmamybierneunoszenie się w zaułkachstolicy smakmaraczej gorzki,azamiast sposób operujetytułową frazą zWergiliusza –miłość nymi wdomu.Film młodejreżyserkiwprzewrotny sprzyja intymnymrozmowom zbliskimipozostawio- nie telefoniczna budka a przyjaciela, dencyjnego dza skrzynkępocztową, czekając nalistodkorespon- sporego wysiłku:małakuzynkaAhcodzienniespraw- i internetu;utrzymaniekontaktu zbliskimiwymaga komórkowych telefonów się pojawieniem przed pokazują Kuala Lumpurzlatdziewięćdziesiątych, tuż chłopca zmiejskiegopółświatka.Hipnotyczneujęcia złego urokowi uwieść się pozwala – naiwności z bywania, jednak–znudy, samotności, amoże John; dziewczyna początkowo ignorujejegonaga- paka. Niebawem jednakzaczynasięniąinteresować kim mieście,zatoregularniedzwoni doswojego chło- prowadzonym przez ciotkę.Nieszukarozrywekwwiel- Ah Peng przyjeżdża do Kuala Lumpur pracować w barze

FOCUS: MALEZJA Malezja, Holandia2007,100’ The ElephantandtheSea Słoń imorze 22 sobota 27.10,18:00Kino Praha B środa 24.10,18:00KinoPraha A 2011 Seru/TheCalling Looks forWater Chatneun BulwiuiYeoja /Woman onFire 2010 Kobieta wogniuszuka wody /Muleul /TheTiger tygrysów Factory 2010 Fabryka and theSea 2007 Słońimorze /TheElephant Glory 2005 Lampumerah mati/Monday Morning Wybrana filmografia Cannes. w MFF do – malezyjski –jako trzecitygrysów whistoriifilm MFFwWenecji,sekcji Horyzonty aFabryka do wybrana w ogniuszukawodyzostała Francisco filmem Lampumerah mati.Kobieta San i Berlinie w festiwalach na m.in. pokazywanym roku 2005 w Zadebiutował montażysta. i operator scenarzysta, jako pracował telewizyjną, i filmową produkcję Studiował świecie. na festiwalach prestiżowych najbardziej na filmy swoje zaprezentował który kina, malezyjskiego historii w twórca (ur.Pierwszy 1976) Woo MingJin 2007 –najlepszyreżyser, nagroda krytyków Festival Film Seoul Digital Cinema Jury; specjalna nagroda – Young2007 Cinema of Festival nagrody:Torino International język: mandaryński Beatle Yap Tan Wai Loon, Mui, Cheong Chui Hui, Meng obsada: BergLee,ChungKok Keong, Ng muzyka: RonnieKhoo,EdmundYeo montaż: Woo MingJin zdjęcia: LiangChanHai scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin Jagoda Murczyńska czenia. Boskądwprzybrzeżnym lesiewziąłsięsłoń? dzieje, ajednakkażdascenazawiera elementzasko- Nicsięnie czarujące obrazy podszytesągoryczą. wymiar. Melancholiasplatasięzabsurdalnymhumorem, wają zprozaicznych czynnościichsurrealistyczny całość. Ascetycznystyliniespiesznetempowydoby- logu składają się na hipnotyczną i niezwykle poetycką Statyczna kamera, długieujęcia,minimalnailośćdia- w którym dostajeszdokładnieto,czego potrzebujesz. do kina – choć burdel to być może jedyne miejsce, nią z się umówić niż burdelu do koleżankę sprzedać jedynie nazepsuty telefonibutybezpary. Łatwiej można trafić charytatywną pomocą z paczkach w na szczęśliwyprzypadekniemacoliczyć,nawet – loterii na obstawić liczby jakie podpowiadają, łuski której rybę, kupić tu można sklepie W zarazę. tajemniczą przez zainfekowaną przestrzeń, świata choć zamieszkujątęsamą,zapomnianąprzez resztę spotykają, nie się Nigdy ręce. w mu wpadnie tylko co wszystko, spieniężając końcem, z koniec związać w sobiepośmierci żony. Dorastający chłopakpróbuje wiosce.Starszymężczyznazapadasię się wrybackiej Dwie równoległe,epizodyczne historierozgrywające

FOCUS: MALEZJA woodzkim filmie holly- w oraz produkcji wielu niezależnych Fariza jako aktorkabrała udziałwrealizacji takich jakDainSaidczyU-Wei binHajiSaari. Efendee pracował jako asystentreżyserów malezyjskiego przemysłu filmowego. duet,aktywny nawielupolach artystyczny Effendee MazlaniFariza AzlinaIsahakto język: malajski,kantoński produkcja: RedFilms, Primeworks Studios 24 producent: Lee, HasnulRahmat,RozieRashid Damanhuri, Ayam Fared, IzzueIslam,Berg Sara Ali,OmarAbdullah,Fang Chyi,Normah obsada: ShaheizySam,MohdSyafie Naswip, montaż: Wong HuiLynn zdjęcia: HarisHueAbdullah scenariusz: Fariza AzlinaIsahak Effendee Mazlan reżyseria: Fariza AzlinaIsahak, Wrocław wtorek 30.10,18:00HeliosNowe Horyzonty piątek 26.10,21:00KinoPraha A środa 24.10,20:30KinoMuranów 2011 Songlap 2008 KamitheMovie Filmografia: wspólny projekt. drugi ich narodowe to uznanie.Songlap zdobyła dużąpopularnośćwMalezjiimiędzy- która wersję, filmową jego i serial Kami napisali iwyreżyserowali ośmioodcinkowy Malezja 2011,100’ Songlap

Puad Onah

Anna ikról.

Wspólnie Wspólnie Jagoda Murczyńska obojętnym. filmu ich wobec pozostać sposób nie że sprawia, co – muzykę dynamiczną zdjęcia, kolorem nasycone narrację, napięciu w jącą kinaakcji–energiczną,trzyma- środków zrepertuaru szereg wykorzystują Autorzy rozczarowującą. i przyszło imfunkcjonować: niesprawiedliwą, pokrętną bohaterów, aleteżkomentuje rzeczywistość, wjakiej działania opisuje tylko nie które – malwersację oszustwo, przekręt, oznaczające słowo to filmu Tytuł tacja jestwyzwaniem autorówwobec cenzury. we współczesnej Malezji–któregoodważna prezen- podszewki życie od ukazujące konflikty, społeczne i etniczne dla trudnychdoświadczeń bohaterówsą się, że w ich ręce wpadła siostra jego przyjaciela. Tłem ale sytuacjazmienisiędiametralnie, gdyzorientuje zarabia, obojętniewykonując poleceniaprzemytników, ale teżżyczysobieopłatyzaspotkanie.Także on poznaje, nie go tylko nie która prostytutką, matką, z relacji nawiązanie i – ulicznego tańca konkursie w wygrana jest Ama, młodszego, Celem życiu. lepszym o nie przebiera wśrodkach, by zrealizować marzenie Ad, nich, z Starszy prostytutek. transferem i kami związanych zmafiązajmującąsięhandlemnoworod- Trzymająca wnapięciu,mroczna historiadwójkibraci,

FOCUS: MALEZJA 26 splatają sięzrzeczywistością subiektywnej perspektywiebohaterki:złudzenia z linearnejnarracji, koncentrując sięna wspomnienia wciążpowracają. Twórcy rezygnują siętragedia,W jejprzeszłościktórej kryje malezyjskiej wiosce. niewielkiej w pracuje opowieść otajskiejemigrantce, Fern, która niepokojąca To hipnotyczna, granic. jej spoza pochodzących i Europejskiej Unii z filmowcami między współpracy międzykulturowej CPH: Dox,któregocelemjestrozwijanie Film powstał wramach duńskiegoprojektu krótkometrażowy Festivalnagrody: Robert 2012–najlepszyfilm język: malajski,kantoński,tajski Hafisham BinZulkifli, obsada: SajeeApiwong, HuiYee Gan,Mohd.Noor muzyka: JonasBjerre Yeo Giese,OlivierBugge Coutte,Edmund montaż: Morten zdjęcia: Wan ChunHung scenariusz: JeppeRønde,Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin,JeppeRønde Malezja, Dania2011,19’ Girl intheWater Dziewczyna wwodzie Krótkie filmywreżyseriiWoo MingJina wtorek 30.10,18:30KinoPraha A niedziela 28.10,14:00KinoPraha A

jednak kupować. Każdy macośdosprzedania,rodziny. niktniechce niegdyś porzuconej łaski w wkupić podarkami kandydatowi namęża,sprzedawca stara się dziewczynę potencjalnemu reklamuje ciotka transakcją: sensie jakimś w jest spotkanie każde gdzie rzeczywistości, w się historie toczą handlować pluszowymi zabawkami. Ichrównoległe atrakcyjna dziewczyna bezpowodzenia usiłuje Niezbyt medyczny. środek podejrzany klientom sprzedawca próbujewcisnąćpotencjalnym humorem. Wychudzony uliczny ironicznym podszyty rzeczywistości przykrej Portret nagrody: FF-wyróżnienie Bangkok Short język: mandaryński Su Sin obsada: Koh ChoonEiow, Pearly Chuah,Patrick Lim,Goh montaż: Mike Chuah,Woo MinJin zdjęcia: Woo MingJin,Mike Chuah,Aron Cheng scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin Malezja 2003,24’ Love forDogs Miłość dopsów

Malezja 2005,16’ be Broken It’s Possible Your Cannot Heart się złamać Być możetwojego serca nieda reżyser nagradzanej komedii komedii reżyser nagradzanej Mui) iniezdarnyAhTat (wtejroli Tat Liew Seng, reżyserka Miłośćwszystko zwycięża,Tan Chui pewna siebieApple (w którąwcieliłasię dziana wparadokumentalnym stylu.Niezależna, Tragikomiczna historiaromansu, opowie- język: mandaryński obsada: Chui MuiTan, Tat Liew Seng,Teik Pang Khee montaż: TheWoo Brothers zdjęcia: Woo MingJin scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin innymi wRotterdamie,HongKongu iSingapurze. między festiwalach, międzynarodowych wielu na był pokazywany Film samotności. bezbrzeżnej – jednakprzez obie przebija siępoczucie wydarzeń niemająze sobąwielewspólnego Pocket) opowiadają oswoim związku.Ichwersje Flower in the the in Flower

śmierci matki. dwojga braci, którzyorganizująsobieżyciepo irównoległąhistorię chacie się rozpadającej w zdrowia do dochodzi który mężczyzny, życia codziennego z sytuacje Śledzimy pustkę. reśloną nieok- i niepokój choroba; wciążczućwpowietrzu Ludność nadmorskiejmiejscowości zdziesiątkowała zarazy, która dotknęłajegorodzinne miasto. okresu z reżysera i morze –wspomnieniami Słoń Film zainspirowany –podobniejakpóźniejszy język: malajski,mandaryński obsada: SengTat, Pete Teo Apes muzyka: DamnDirty montaż: AzharrRudin zdjęcia: Woo MingJin scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin Malezja 2005,13’ Catching theSea Chwytając morze z perspektywy niebieskiego dachu budki strażniczej. samochodowych lub kontemplując przestrzeń zdjęcia wypadków gazet z wycinając drzemiąc, jedząc, spędza dnia większość zajęć; wiele zbyt on ma nie osiedlu niewielkim Na nym ochroniarzu. igorzkazarazemŻartobliwa impresjaoniezdar- język: malajski Leon Lee obsada: Wah Chew Kin,Ratnesh,Acis,Edmund Yeo, Lesly muzyka: AdriannaKrikl montaż: EdmundYeo, LeslyLeonLee zdjęcia: Woo MingJin scenariusz: Woo MingJin reżyseria: Woo MingJin Malezja 2007,13’ Blue Roof Niebieski dach

KINO GROZY Spojrzenie zbliska: malezyjskie kinogrozy i pogańskich wierzeń. i zabobonów ostoję za uznanych horrorów, wyświetlania zakazu całkowitego niemal do poobjęciuw1981r.z MahathirembinMohammadem,który urzędupremiera doprowadził nie nieobecny wkinach.Byłtoefektpolitykirządu konserwatywnych islamistównaczele osiemnaście filmów, podczasgdyjeszcze dziesięćlat temurodzimy horror był niemalzupeł- reprezentowało ten r. 2011 gatunek z danych Wedle grozy? kina popularność rosnąca dziwić może czy naturalna, zupełnie i powszechna jest duchy w wiara Malezji w Ponieważ odprawia modły doAllahaiszukawsparcia uwujka,islamskiegoduchownego. grozy, filmu kolejnego realizację zaczyna gdy wydarzenia, tamtego duchy.Od złe były Winne wątpliwości. mieli nie ekipy członkowie kaskader, nagle zmarł horrorów z jednego kręcenia istnieje czarnamagia,totakżegroźne, mściwe demony. Ahmad Idham przyznał, że gdy podczas jeśli Bo ministerialnym. szczeblu na interwencji przedmiotem nawet się r. stały 1962 i od odnotowywane są szkolnej młodzieży wśród histerii masowej przypadki bowiem incydent, dostało atakuhisteriiwywołanego przez nieznaną,nadnaturalną siłę.Niebył toodosobniony miała miejscewKuatan, wmaju2008r., kiedytotrzydzieścipięćuczennic miejscowej szkoły Bez interwencji bomoha,zwanego także i dopiero interwencja bomoha(szamana)uwolniła mężczyznodjejgroźnych skutków. 28 W 2010r. pięciumalezyjskichpolicjantówpadłoofiarą„klątwyżab”, i złychduchów. Przykładówtejostatniej,mimoiżoficjalniezakazanej,nietrzeba długoszukać. magii czarnej siłę niszczycielską w amuletów,zarazem i a talizmanów rodzaju różnego moc rodzaj duchowości. Wiara wAllaha funkcjonujeuMalezyjczykównarównizwiarąwochronną wany przez 60%mieszkańców. Wwielokulturowym społeczeństwie wytworzył sięspecyficzny przetrwała dodziś,mimożeodkońca XVw. religiądominującąwMalezjijestislam-wyzna- zili oniwraz zdobytkiem takżewłasnewierzenia, zwyczajeiobyczaje. Znacznaczęśćznich Syjamu (Tajlandii), Indonezjiczynawet zEuropy (Portugalczycy, Holendrzy, Anglicy). Przywo- Chin, Indii, z ludności napływowej też jak Borneo, północnego i Malajskiego Półwyspu ców A imponującatotradycja. Składasięnaniądorobek kulturowy zarównopierwotnych mieszkań- tradycji. w uzasadnienie głębokie swe ma nadnaturalne i straszne dziwne, co to, wszystko której kultury, w rodzimej mość zawdzięczał gotylko zaletomsamegoobrazu. Uźródełpowodzenia filmuleżybowiem znajo- reżyser gdyby skali, takiej osiągnąłby nie Idhama filmu sukces Komercyjny kina. zyjskiego (ok. 3mlndolarów)izająłtrzecie miejscenaliścienajwiększychkasowych przebojów male- ringgit mln 8,5 ponad zarobił Komediowy horror(2011) wjegoreżyserii, HantuBonceng mówi. co wie, więc doskonale - grozy kina malezyjskiego przedstawicieli czołowych z jeden To Idham. Ahmad wywiadów z jednym w stwierdził – kulturze” naszej bliskie są „Horrory dukun, nie obyło się w innej głośnej sprawie, która która sprawie, głośnej innej w się obyło nie dukun, santau katakpuru,

Przełomowy okazałsięobraz ShuhaimiBaby z2004r. Pontianak HarumSundalMalam jące, aleteż zabawne.elementami seriiopontianaku jące, Charakterystycznymi pongu, tradycyjnej wiejskiejspołeczności,naktórej łonierozgrywałysięrzeczy przeraża- i anachroniczne efektyspecjalnetypowe dlakinaklasyB,atakżeniepowtarzalny urok kam- potworów filmowych charakteryzacja tandetna realizacji, staroświeckość sama ta uwagę zwracała wytwórnie, rywalizujące przez wyprodukowanych choć Estelli, i Rao filmach W zupełnie innyrodzaj kina. już to Ale horrorze. malezyjskim współczesnym we się zadomowić dobre na już by Malam, zyjskiego straszydła nastąpiłdopiero zasprawą dylogii Shuhaimi Baby a w2000r. Djinnprodukcją ReturntoPontianak. Triumfalny powrót najsłynniejszego male- bez większego powodzenia starali sięwskrzesić RogerSuttonw1975r. filmem Pontianak, którą serię, klasyczną zamknął Ten ostatni Maria Menado,oraz wPusakaPontianak(1965). wystąpiła serii „pontianakowej” w ostatni raz po którym w - wPontianak Kembali (1963), upiorze o opowieści do powracał dwukrotnie jeszcze Estella Estelli. A. Ramóna autorstwa W 1958r. wyprodukowali własnąwersję historiiostraszliwej wampirzycy –AnakPontianak natychmiast. prawie odpowiedzieli Productions Film Malay z Shaw bracia rywala sukcesy Na koproducentki. funkcję pełniła także lecz aktorka, jako tylko nie wystąpiła Menado Keris Cathay przez wyprodukowanym w roli upiorazseriifilmówopontianaku zdobyłaPrzyczwartym sławę iuznanie krytyki. występom dzięki która Menado, Maria zagrała rolę tytułową a Rao, wyreżyserował filmy ne (1957), SumpahPontianak (1958)orazPontianak GuaMusang(1964).Wszystkiewymienio- Pontianak filmu sprawił, żestudiokontynuowało serięwkolejnych odsłonach:Dendam wieśniaczki, która przemieniła sięwpontianaka,rodzimego odpowiednika wampirzycy. Sukces niestety niezachował siędonaszychczasów,Film alewiadomo,żeopowiadał historiępięknej Rao. Narayan B. twórca indyjski doświadczony, wyreżyserował który Pontianak (1957), horroru, malezyjskiego pierwszego produkcję za było odpowiedzialne Keris Cathay Studio się chwalebnie takżenapolufilmowej grozy. Cathay Keris Film Productions, zapisując zdobyła dominującąpozycjęnamalezyjskimrynku, WanTho Loke i Loke Ah r.Ho 1956 przez w założoną z wraz która Productions, Film Malay ju doSingapuru,niewielkiej posesjinaAmperRoad.To właśnietampowstała wytwórnia dzący zHongkongu bracia, RuniMeShaw przenieśli częśćstudiafilmowego zSzangha- Lecz historiamalezyjskiegokinagrozy zaczynasięznaczniewcześniej. W1937r. dwaj pocho- osiągnięciem. Isypnęłohorrorami. sequel, Pontianak HarumSundalMalam2,równieżokazałsiękomercyjnym iartystycznym granicą (m.in.nagroda dlaMayi KarinnaAsia-Pacific Film Festival). Wyprodukowany w2005 r. za rozgłos zdobywając - istotne co - oraz zdjęcia, i reżyserię najlepszą za filmowego przemysłu rodzimego nagrody uzyskując artystyczny, sukces znaczący także odniósł Baby w dwudziestudziewięciu kinach,copotraktować należałojako wyjątkowe wyróżnienie.Film był wyświetlany i ringgit mln 3,2 zarobił Obraz ducha. mściwego roli w Karin Mayą piękną z Pontianak HarumSundal zlat1957-1965

KINO GROZY 30 komediowy Karak (reż. Yusry Abd Halim, 2011) Woo MingJiniPierreAndre,2011), Keramat (reż.AzhariMohdZain,2012),anawet wistocie takie jakHisteria(reż.JamesLee,2008),Mantra (reż.AzhariMohdZain,2010),Seru znalazł naśladowców wkwestii bezkompromisowego ukazywania przemocy naekranie. Obrazy Skutek? filmie. w odtworzone zostaje wiernie też co poćwiartowane, ciało a odcięta, została głowa w 1993r. naparlamentarzyście,DatukuMazlanieIdrisie.Morderstwo było wyjątkowo okrutne: zrealizowany, opowiada historięzainspirowaną głośnąsprawąmordupopełnioną rytualnego zmian jestpochodzący z2006r. kontrowersyjny horror Dukun(reż.DainSaid).Nowocześnie lubjednazjegoodmian,filmowa groza straciła niewinność. Symbolem wciąż dybiepontianak bohaterów życie na Choć przeobrażeniu. znaczącemu uległ Malezji z horror Współczesny grozy whistoriimalezyjskiegokinajestwspomniany komediowy HantuBonceng. filmem dochodowym najbardziej że fakt, świadczyć może czym o powodzeniem, ogromnym się cieszą wciąż zabarwieniu komediowym o Horrory komediowe. elementy liczne oraz ne były takżewywodzące sięztradycyjnejbangsawan malezyjskiejopery scenywokalno-tanecz- (2009) - mieszanka - (2009) Jun Huatan teenageslashera(2004) -malezyjskawersjaKoszmar amerykańskiego minionegolata(1991); pisang (2007)tokomediowa wtonieopowieść ożywychtrupach; IKnow WhatUDidLastRaya obrazy, którenawiązują dopopularnych naświecieodmianhorrorów. Itak:Zombikampung kształtuje jużnietylko lokalnakultura, aleteżwpływyzewnętrzne. Niepowinny zatemdziwić formę którego kosmopolitycznym, gatunkiem się stał horror globalizacji dobie W zjawisko. ważne na wskazuje lecz incydentalna, istocie w jest grozy kina malezyjskiego Brutalizacja prezentowaniechoć nadaljejotwarte możespotkaćsięzinterwencją cenzorów. . Nie znaczy to jednak, że horror malezyjski malezyjski horror że jednak, to kina grozy,znaczy Nie KlątwyJu-on czyGhostBusters. (reż. AdhamIdham,2007)czyAntooFighter (reż. Azizi Chunk, 2008), nawiązujące do klasyków Popularnością ciesząsiętakżejawnie odtwórcze horrory, takiejakJanganPandang Belakang biletów. sprzedaży rekordy należą nich do to i horrorami komediowymi są wszystkie - wybitnie rozrywkowej natury. HantuBonceng, komercyjnej, swej skrywające nie grozy obrazy wypełniają kina malezyjskiego Codzienność AmirMuhammad,Wooartystycznego: MingJinoraz JamesLee. obrazu zwrócićuwagę, warto żepopularności horroru nieoparlisięnawet wybitnitwórcy kina Dziewiąte wrota , znajduje umocowanie w rodzimej demonologii i czarnej magii. Przy okazji tego formuła horroru okultystycznego,znanachoćby ztakichobrazów jakWyznawcy czy zła malezyjskim horrorze, Susuk(2008)wreżyseriiNaeimaGhaliliiAmira Muhammada, wktórym najciekawszym bodaj w znajdziemy strategię twórczą Podobną opętaniu. i magii czarnej o opowieść grozy kina rodzimego dla klasyczną najbardziej jak opowiedzieć by ją, inkorporuje lecz konwencji, obcej się podporządkowuje nie który filmu, przykładem jednak jest Seru i Ming JinaiPierre’aAndreodsyładorozsławionej przez takieobrazy jakParanormal Activity [Rec] konwencji imockumentary autotematycznego slashera Dukun do tej pory nie doczekał się oficjalnej premiery w malezyjskich kinach. Niemniej

i monster movie, a wspomniany horroruwspomniany survival i monstermovie,a

przepełnione są prowokacyjną dawką przemocy, Ngangkung, HantuKakLimahBalikRumah spod znakuKrzykuWesa Cravena. WooSeru Krzysztof Gonerski czas pokaże. sposób, widzowie mogątegoniezaakceptować”. Którądrogą podążymalezyjskiekinagrozy – ten w myśleć zaczniesz kiedy ale konwencję, poza myśleć muszę filmowiec rzeczy.Jako tycznym, conajlepiejoddajewypowiedźnowe AhmadaIdhama:„Jestdośćtrudnoodkrywać jest oduwarunkowań polityczno-wyznaniowych. Gatunekznalazłsiętakżenarozdrożu artys- uzależniony bowiem wciąż grozy kina Los kraju. rozwoju dla „bezproduktywnego” mianem Naczelna RadaFatwy, najwyższy organopiniodawczy muzułmańskiejwiększości określahorror barwach. różowych jednoznacznie w się jawi nie jutro jego lecz rozkwita, horror Malezyjski czołowych miejscachboxoffice’u. na zobaczymy nie filmów tych z jednak Żadnego Malezji. elit politycznych życie na magii poruszał temattransseksualności, awspomniany Dukunukazywał niebezpiecznywpływczarnej ostrzegał przed zgubnymiskutkamiaborcji, 2Alam(reż.EdZarithiHairieOthman,2010) 2008) Lee, Barney Chuah, 2006)mierzyłsięztematykązapłodnieniainvitro,(reż. Anak stara siępodejmować trudnych,niecodziennychtematów.nie SeedofDarkness(reż.Michael

Kotoko Kotoko Japonia 2011, 91’ reżyseria: Shinya Tsukamoto Shinya Tsukamoto to twórca mający odwagę sięgać scenariusz: Shinya Tsukamoto tam, gdzie inni boją się nawet pomyśleć. Cielesne zdjęcia: Satoshi Hayashi mutacje, brutalna przemoc, śmiała erotyka, ból, śmierć montaż: Shinya Tsukamoto i destrukcja - Tsukamoto nie zna granic swej artystycz- muzyka: Cocco nej bezkompromisowości. W najnowszym dziele znów obsada: Cocco, Shinya Tsukamoto dowodzi twórczej odwagi. Sięga bezpośrednio do język: japoński wnętrza umysłu ogarniętego chorobą psychiczną, aby nagrody: MFF w Wenecji 2011 - Orrizonti ukazać przerażająco zdeformowany świat zaludnio- Award ny zduplikowanymi osobami i fikcyjnymi postaciami, przenikającymi do rzeczywistości. I choć nie sposób nie Shinya Tsukamoto dostrzec, że podobną drogą zmierzał wiele lat (ur. 1960) Enfant terrible japońskiego kina, wcześniej Roman Polański we Wstręcie, cel Tsukamoto człowiek orkiestra, prekursor filmowego jest inny. Pokazuje widzom nie tylko grozę choroby, ale cyberpunku, twórca kultowych filmów przede wszystkim horror macierzyństwa. Ukazując Tetstuo: Człowiek z żelaza i Wąż czerwcowy. zmagania samotnej kobiety (fenomenalna rola debiutu- Laureat wielu nagród m.in. San Marco jącej na ekranie Cocco) z chorobą i codziennością, NOWE KINO AZJI KINO GROZY / NOWE Special Jury Award na festiwalu w Wenecji reżyser odsyła do archetypicznej Wielkiej Matki, i Złotego Lamparta na festiwalu w Locarno. Stwórczyni i Niszczycielki, troskliwej i niebezpiecznej, normalnej i szalonej. Bycie matką jeszcze nigdy na Wybrana filmografia ekranie tak nie bolało. 1989 Tetsuo: Człowiek z żelaza / Tetsuo / Tetsuo: The Iron Man Krzysztof Gonerski 1995 Tokijska pięść / Tokyo-ken / Tokyo Fist 1999 Znamię / Soseiji- / Gemini 2002 Czerwcowy wąż / Rokugatsu no hebi / A Snake of June 2004 Vital 2011 Kotoko

sobota 27.10, 22:00 Kino Muranów poniedziałek 29.10, 21:00 Kino Muranów

32 KINO GROZY 34 Wrocław –Nochorrorów sobota 27.10,24:00HeliosNowe Horyzonty Noc grozy piątek 26.10,21:00KinoMuranów – Land 2011 Laddaland/Soi-lát-daa-laenLadda Coming Soon 2008 ComingSoon/Program nawinyan akat/ Filmografia i nagródprzemysłu filmowego. triumfatora tajlandzkiegoboxoffice’u najnowszego obrazu, ubiegłorocznego konwencjami gatunkugrozy oraz Laddaland, horrorów: ComingSoon-inteligentnejgry reżyser widzów iprzychylnośćkrytyki i Phobia2.Od2008r. zdobywający serca grozy: Shutter-Widmo, Aloneoraz Phobia (jako autorscenariuszy)słynnychfilmów Nadzieja tajlandzkiegohorroru, współtwórca Sopon Sukdapisit montaż, charakteryzacja aktorka, aktorkawroli drugoplanowej, Awards 2011–najlepszyfilm,scenariusz, nagrody: ThailandNationalFilm Association język: tajski Sutadta Udomsi Woramuksik, AtipitChutiwatkajornchai, obsada: Saharat Sangkapreecha,Piyathida muzyka: Vanilla Sky montaż: Thammarat Sumethsupachok zdjęcia: Kittiwat Semarat Sakdaphisit scenariusz: SopanaChaowwiwatkul, Sopon reżyseria: SoponSukdapisit Tajlandia 2011,112’ Soi-lát-daa-laen /LaddaLand Laddaland

Krzysztof Gonerski i brakiem zrozumienia międzyludźmi. straszy grozą realnegoświata,problemami codzienności świata żywych.Laddaland to horror, który tak naprawdę obecnością niepozwalają zapomniećoniegodziwości nikt niereagujeize zmarłymi,którzyswą przerażającą którą na przemocą, domową bezrobociem, krzakami, z ratami pożyczki,którątrzeba spłacić,zfirmami- namacalna, znana każdemu Tajowi ponura rzeczywistość, i Aloneprocentuje. Najbardziejistotnawfilmiejest przez Sukdapisitaprzypracy nadShutter-Widmo widzów jest najważniejsze, choć doświadczenie zdobyte w obliczu skrajnych wyborów ludzie - i to nie straszenie duchy budząnajwiększe przerażenie, apozostawieni zywnych domków jednorodzinnych, to nie wszechobecne To niedomjestnawiedzony, leczcaładzielnicaeksklu- punkt wyjściaprowadzi wnieoczekiwanym kierunku. domostwie. LeczwfilmieSukdapisitaównarracyjny motyw niemalkażdegohorroru onawiedzonym najszczęśliwsze dniswego życia. To charakterystyczny wadza siędopięknegodomuznadzieją,żespędziwnim Znamy tęscenędoskonale: nowoprzybyła rodzina wpro-

FOCUS: MALEZJA / KINO GROZY 36 Wrocław –Nochorrorów sobota 27.10,22:00HeliosNowe Horyzonty piątek 26.10,21:00KinoMuranów –Nocgrozy 2007 9September Not Single 2008 I’mNotSingle/AkuBukanBujang 2009 BeSilent/Jangantegur 2011 Seru/TheCalling 2011 Ali-hijab Wybrana filmografia Tegur (reżyser/scenarzysta/aktor). Pandang Belakang(scenarzysta/aktor),Jangan przebojów malezyjskiegokina,wtymJangan także reżyseriscenarzysta;twórca wielu Jeden znajpopularniejszychwMalezjiaktorów, Pierre Andre bigrafia ifilmografia nastronie 12 Woo MingJin nagrody: MFFFwPuchon2011-Choice język: malajski Pierre Andre,Nora Danish,Dewa Sapri Cut Mutia,Awal Ashaari, obsada: AhmadShaarnaz,Khatijah,NishaDirr, muzyka: AzmanAbuHassan montaż: AkashdeepSingh zdjęcia: Wan Chung-hung scenariusz: Woo MingJin,PierreAndre reżyseria: Woo MingJin,PierreAndre Malezja 2011,84’ Seru /TheCalling Seru Krzysztof Gonerski po wzorce światowego kinagrozy. tradycją, aśmiałosięgającą go zfolklorystyczną tówka nowego malezyjskiego horroru, zrywające- goreiwizy- Seru tookultystycznyreportaż rum pełnychprzemocy igrozy wydarzeń. Bowiem kreującej realistycznąiluzjęuczestnictwa wcent- a także we wszędobylskiej, subiektywnej kamerze, i bezradności, wsceneriizłowieszczej dżungli, świata przedstawionego, atmosferze osaczenia kinetyzmie zdumiewającym w lecz fabule, w tkwi nie Andre Wooi horroru siła Ale zdarzeń. początkiem seriiprzerażających ikrwawych się stają charakteryzatorki zniknięcie oraz reżyserki asystentki zachowanie Niepokojące Oto ekipafilmowa kręciwśrodku dżunglihorror. słynne mockumenty:Paranormal Activityi[Rec]. mentalnym stylemfilmowania, któremupatronują cami autotematycznejseriiKrzykoraz paradoku- lokalnej mitologiiiegzotyki znajlepszymiwzor- skutkiem! Serutomistrzowskie połączenie filmowych przebojów ostatnichlat.Itozjakim gwiazdą rodzimego kinaiautoremnajwiększych Andre, Pierrem z siły łączy artystycznego kina Woo MingJin,jedenzczołowych twórców

SERU ATAK WODNEGO SMOKA Alive andKicking 38 czone autostrady wpolskimkrajobrazie. Wuxia Zaczęło sięod Krótka historiaazjatyckiegokinasztukwalki odpowiedzialna zasporączęść kinakopanego zHongkongu, niejako wodpowiedzi nasukces w połowie lat60.renesansemgatunkuwuxia.Słynnawytwórnia Shaw Brothers, jednak poprzedzony 70., latach w dopiero nadszedł kung-fu filmów rozwoju okres Szczytowy Li. Jet czy Chan Jackie Liu, Gordon – sławy największe się wcielały lat przestrzeni na wojownika i mędrca herosa, ludowego cnoty konfucjańskie uosabiającego Wonga, W karku. na tytułów setką niemal z ekranowych, figur popularnych w drugiej połowie XIX w. chińskiego lekarza i mistrza walki,żyjącego dopostaci dziś pozostajeautentycznej na jednąwzorowany bohater, z bardziejtytułowy a Wong Fei-hunga (1949), grafii, zakorzenionej wchińskiejoperze.była PierwszymPrawdziwa filmemtegonurtu historia i wykorzystanie tradycyjnych broni zostało tuzminimalizowane narzecz przemyślanej choreo- bardziej przyziemnym,choćniemniejwidowiskowym walkom wręcz.Pierwiastek magiczny miejsca ustąpiły czarodziei latających przez ciskane sztylety Płonące kung-fu. filmy – nego rozkwitło wpełnejkrasie. Tuż powojnie zacząłsięrozwijać drugiobokwuxiagatunekkinakopa- filmowy środek ciężkości przeniósł sięzChindoHongkongu. To tamwłaśniekinosztukwalki kulturową, politykę nową ogłosił Mao i przycichły dziejowe wichry kiedy a wojna, była Potem i od połowy lat trzydziestych pierwsza fala wuxia zaczęła opadać. niem zabobonów, zdecydował że to nie takiego kinaJednak mimosukcesówfrekwencyjnych, rząd,wobawiepotrzebują przed szerze- obywatelerealizacji. Republikiich Chińskiej poziomu popularność tychludycznychspektaklibyła odwrotnie proporcjonalna donieporadnego Niesłabnąca qi. energii błyskawicami dłoni z strzelali i demonami z walczyli znikali, latali, wirtuozerii w posługiwaniu się szerokim arsenałem broni białej, panowali też nad żywiołami, (1926), pierwsza seriawuxia do filmówprzygodowy zDouglasemFairbanksem, jakMaskaZorro (1920),czyCzarnypirat w ciągu czterech kolejnych lat dokręcono mu osiemnaście pełnometrażowych części. Nawiązująca blockbuster kinasztukwalki, Pożar świątyniCzerwonego Lotosu(1928) odniósł taki sukces, że materiału była tylko kwestią czasu.IjakprzystałonaChiny, jak w atrakcyjnym kostiumie podszytego fantastyką folkloru z epoki – ekranizacja tak apetycznego tasiemcowych popularnych powieści. Romanse, intrygi, epickie walki o honor i miłość, a wszystko Na początku XX wieku legendy wuxia stały się regularną pożywką dla wydawanych w odcinkach ucznia wobec mistrza),oraz, rzecz jasna,miłość. nabierała etycznego wymiaru dzięki konfucjańskiemu systemowi powinności (dziecka wobec ojca, racjach pojawiały sięteżmotywydodatkowe: odkupieniezagrzechy przeszłości, zemsta –która wśredniowiecznejJaponii, rycerze Europie, czykowboje naDzikimZachodzie.W różnych konfigu- czajnych umiejętności walczyli o sprawiedliwość i porządek. Nie inaczej niż samuraje w feudalnej w zamierzchłychczasachprzemierzali rozległe ziemiePaństwa Środka iużywając swych nadzwy- wuxia, formyliterackiej osadzonej wchińskiejkulturze takgłęboko jakniedokoń-

mocno akcentowała nadludzkie zdolności bohaterów. Oprócz Oprócz bohaterów. zdolności nadludzkie akcentowała mocno to opowieści o dzielnych wojownikach, którzy już coś robić, to seryjnie! Pierwszy

dobre rozkręcić boom na kino sztuk walki. A także: skończyć filozofię na Uniwersytecie Uniwersytecie na filozofię skończyć także: A walki. sztuk kino na boom rozkręcić dobre premierą Wejścia smoka(1972),azrealizował filmyijedensezon tylko serialu,zdążyłna cztery azjatycką gwiazdą wielkiego formatu. Mimo że zmarł przedwcześnie w wieku 32 lat, tuż przed wy sukces w latach 70. Bruce Lee, mały charyzmatyczny łobuziak z Hongkongu stał się pierwszą Wiemy jednakwszyscy, komu taknaprawdę kinokung-fu zawdzięcza swój wielkimiędzynarodo- (2004) właśnie Changowi. która najlepiejsmakujenazimno.Niebezpowodu Tarantino zadedykował drugączęśćKillBilla szorstkiej męskiej przyjaźni, braterstwa, lojalności i zemsty – straszliwej, usłanej trupami zemsty,Filmy Changa są niemal całkowicie pozbawione postaci kobiecych, obracają się wokół tematów jedynym komentarzem (bardzo adekwatnym zresztą) są dzikie, ekstatyczne okrzyki walczących. kina akcji z niemym zachwytem nad pięknem ludzkiego ciała i jego możliwości – dla którego grafia niemasobierównych.Akrobatyczne, tanecznepopisybohaterówłącząenergięidynamikę kanon gatunku.Sekwencje walk zajmujątuprzeważającą częśćczasuekranowego, aichchoreo- jeden znajważniejszych klasykówkinakung-fu, Five DeadlyVenoms(1978), stanowią żelazny dynek napięści(1971),PięciumistrzówShaolin(1974),Klasztor (1976), czy w końcu szybko poczułsięwgatunkujakpandabambusowym gaju.Takie filmyjak Zemsta!(1970),Poje- o aktorskiego Oskara. Głównym twórcą nowej fali kung-fu był znany nam już Chang Cheh, który wysoki –ważne, żebilisięikopali profesjonalnie, zzacięciemniemniejszym,niżgdyby walczyli Wpłynęło to co prawda negatywnie na poziom aktorski, ale przyznajmy, ten nigdy nie był zbyt coraz częściejpojawiali sięzawodowi mistrzowie sztukwalk, tacy jakTi LungczyGordonLiu. Naekranietyczne ibrutalneniżwuxiapodbiływkrótkimczasienietylko azjatyckirynek. realis- Lata 70.należałyjednakbezdwóchzdańdofilmówkung-fu.Prostsze, tańsze, bardziej miks wyznaczyłkierunekrozwoju wuxiana najbliższą dekadę. cja baletowa mieszała się tu z pewną dawką realizmu i przemocy, i to właśnie ten nieco campowyrealizacyjny dlategopodstawowego gatunku.Estetyzująca,malarskakonwen- elementustruktury tnącej, w których samotny bohater ściera się z przeważającymi siłami wroga wyznaczyły standard i wpisane w przestrzeń, rozbudowane sekwencje krwawych walk przy użyciu różnorakiej broni brutalne wuxia, jednakdorównującemusprawnością warsztatową. Starannie zaprojektowane (1967) czyZłotaJaskółka(1968),tomożeniecomniejwysmakowane niżuKinga,bardziej tego okresu,etatowego reżysera wytwórniShaw Brothers, ChangaCheh.Jego Podwyższenie poprzeczki realizacyjnej obserwujemy także w filmach drugiego ważnego twórcy Dragon Inn(2003)doSmoczej gospody z 1967. Nawet TsaiMing-liangzłożyłmuhołd,nawiązując wswym nostalgicznym GoodbyeYimou. Zhang Po latachdoinspiracji twórczością mistrzaprzyznawali siętacy twórcy jakAngLee,czy czy DotykZen (1971) potwierdziły tylko artystyczne i komercyjne możliwości nowej fali wuxia. w historiigatunku.Kolejne filmyKinga,jakzrealizowana jużnaTajwanie Smoczagospoda(1967), cyzja i wdzięk układów choreograficznych zdecydowały o kanonicznej pozycji filmu i reżysera zabójców. Znakomite wyczuciepleneru,kostiumu, wrażliwość estetyczna,atakżebaletowa pre- Złotą Jaskółkąwyruszaodbićbrata zrąkdemonicznegoszefa klasztorupełnegowyszkolonych nakręcony roktajemniczadziewczyna późniejNapijsięzezwana (1966) KingaHu,wktórym mną nego lotosu(1965),remakiemklasykazroku 1928.Aleprawdziwym objawieniem okazałsię japońskich filmówsamurajskich zapoczątkowała nową generację wuxiafilmemŚwiątyniaczerwo- Jednoręki szermierz

ATAK WODNEGO SMOKA 40 wysokobudżetowych widowisk młodzieżowych (Karate Kid , kopane ze Wschodu powoli się kończył, ustępując hollywoodzkim realizacjom. Czy to w postaci Mimo żefilmyJackieChanacieszyłysię wzięciem,towraz znadejściemlat80.boom na kino angażującej sprzęty, które akurat sąprzestrzennej, pod ręką akrobatyki do skomplikowanychdynamicznej Kelly Genem choreograficznychczy Lloydem, Haroldem ewolucji. Keatonem, przygody. Elementy realistyczne zostały tu zminimalizowane na rzecz inspirowanej Busterem i pierwszych filmów kung-fu bohatera Wong Fei-hunga) któremu przydarzają się „zwariowane” młodego mistrzawalk oczystymsercu (swoją drogą, była tojegowersja znanegoodlat40. kową. Wswoim klasycznymPijanymmistrzu(1978)stworzył postaćniezbyt rozgarniętego komizmu uczyniłjednakpostaćpierwszoplanową, łączącformułękinaakcjizkomedią slapstic- kung-fu, najczęściej wprowadzane przez drugoplanowego towarzysza bohatera. Chan nośnikiem komedia kopana. Elementy komiczne były już obecne wcześniej, zarówno w wuxia, jak i filmach orła (1978) ujawniła prawdziwy talent Chana. Tak narodził się trzeci nurt kina sztuk walki – gatunku, późniejszymchoreografem Matrixa (1999) iKillBilla,przyjegodebiucieWążwcieniu filmy niechwyciły. Dopiero współpraca zYuen Woo-pingiem, jednymznajważniejszych reżyserów Bruce’a. KarieręaktorskązacząłodNowej wściekłejpięści(1976)iRękiśmierci (1976), ale te Mało znanywówczaskaskaderidublerJackieChanbył jednązosóbtypowanych nanastępcę Drakulą iClintemEastwoodem wpiekle. (1976),czykomediowycie tygrysa Smokżyje(1977), gdzie Bruce walczy z Jamesem Bondem, smoka (1975),Wejście dwóchsmoków (1975), Wejście (1976),Wyjście pantery smokaiwejś- tation, wramach któregoklonyBruce’agrały wfilmachowymownych tytułach:Powtórne wejscie Bronson Lee,LeeBruce,BruteDragon Leeicałaplejadainnych.Powstał gatunekBruceploi- dziła teżdowysypujegoklonów–naekranach zaczęlipojawiać sięBruceLe,Li, Lai, okresie świetnościprzed wejściem formatuVHS.NagłaśmierćBruce’auszczytusławy doprowa- względem popularnościkonkurując nawet przez krótkiczaszpornografią itowjejostatnim ne filmykung-fuzaczęłypowstawać masowo jakmarkowe pod ciuchywchińskichfabrykach, pozycję kinakopanego, przenosząc akcjęnaDalekiWschódiwypełniającsekwencjami walk. Kolej- i pozwólumrzeć (1973)była odpowiedzią naszałblaxploitation,taktasankcjonowała mocną część przygódBondanakręconapopremierze Wejścia smoka.Podobnie jakpoprzednia część, Żyj Symptomem popularnościgatunkuwUSAbył Człowiek ze złotympistoletem(1974), pierwsza każdą szerokością geograficzną. pozbawione elementów azjatyckiego kulturowego hermetyzmu, uniwersalne i atrakcyjne pod całość uzupełniała znakomita funkowo-jazzowa muzyka Lalo Schiffrina. To było kino kung-fu efektownie iprzejrzyście, osadzone wgładkichfabułachikosmopolitycznych przestrzeniach, a z pierwszej rany), oraz niezapomniane gwałtowne okrzyki i fuknięcia. Walki były wokółnakręconepląsy skoczne przeciwnika przerywane spektakularnymi gestami (smakowanie krwi ciosy, ruchy, błyskawiczne giętkie – niepodrabialny był palcachBruce’a Styl ręki. jednej udzielić kilku prywatnych lekcji walki Romanowi Polańskiemu. Umiał też robić pompki na dwóch w Waszyngtonie, wydać tomik poezji, zdobyć mistrzostwo Hongkongu w tańcu cza-cza oraz ze strony rosnącego w siłę Kina Nowej Przygody, które skutecznie odciągało widzów od innych na kasetachwe wczesnych latach90. w Polsce). Nie bez znaczenia też zostawała konkurencja z nowymi gwiazdami(Krwawy, sport 1988,seriaKickboxer , obatytułyrobiły zasłużonąfurorę

1985), czy krwawych jatek jatek krwawych czy 1985),

w historii,osnutywokół autentycznychpostaciiwydarzeń Nieustraszony kami kino sztuk walki. Rzecz jasna wciąż realizowane są tam zarówno filmy kung-fu, (osadzony Współcześnie ChinyiHongkong powoli tracą monopolnaczyste,niezmiksowane zinnymi gatun- są kontynuacją tej linii. przyczajonysmok(2000),Hero(2002), czyDomlatających tygrys, sztyletów(2004)jak Ukryty w ostatnich latach przypomniały światu zachodniemu o możliwościach artystycznych wuxia takie z nową gwiazdą gatunku, Jetem Li. Wysokobudżetowe, stylizowane epickie widowiska, które przyzwoitą formęwlatach90.,cowidaćzwłaszczaseriiDawno(1991-1997) temuwChinach w odświeżonejszacierealizacyjnej. Zkażdymfilmempoziomwuxiarósł, osiągając już całkiem mieczami, płonącymi z mędrców-wojowników latających światy fantastyczne życia do ciły i poziomerealizacji.JużjegoWojownicy (1983)zpełnymimpetemprzywró- Zuzmagicznejgóry świat duchów i czarodziei, ale koncentrując się przede wszystkim na kwestiach warsztatowych nić ten kostiumowy epicki gatunek na wzór zachodnich blockbusterów, zwracając mu magiczny jużlekkimkurzemczamy kolejnygatunkuwuxia.Harkstarał renesanspokrytego sięuwspółcześ- Na szczęściewlatach80.naareniepojawił sięTsuiHark,reżyseriproducent, któremuzawdzię- czy realizowanych jużwUSAGodzinachszczytu(1998). romansowo-komediowych.perypetii Tak jestwseriiPolicyjna opowieść, rozpoczętej w roku 1985, tematykę, a same walki stały się częścią wartkiej akcji pełnej pościgów i wypadków, z domieszką z tradycyjną formułązachodniegokinaakcji.Zmieniłzatemscenerięnamiejską,uwspółcześnił filmowych produktów. Jackie Chan zareagował na te zmiany próbując połączyć kino sztuk walki 2008), jakikontynuacje tradycji wuxia Grzegorz Kurek zachwianie właściwej proporcji nam nie grozi. że póki na przedstawieniach baletowych w Operze Narodowej nie zaczną sprzedawać popcornu, autotematycznymi komediami ShaolinSoccer(2001)iKung Fu Hustle(2004), wydaje się jednak dzieł, które nie traktują gatunkowych konwencji do końca na serio – na czele ze znakomitymi zaczyna przewyższać produkcję filmów parodiowanych. Ale mimo że można wymienić coraz więcej Mówi się, że oznaką wyczerpania gatunku jest moment, w którym liczba realizowanych autoparodii czy zrealizowanym lepiejniżniejedenhollywoodzki blockbusterWar ofArrows (2011). z takimifilmamijakTheRestless(2006),Sword WithNoName (2009), BladesofBlood Chinom wprodukcji nakręconychzrozmachem epickichwidowisk wuxiajest Korea Południowa, nym ofrancuskiej okupacjiwlatach20.Zaś graczem, bardzo szybko który zaczynadorównywać The Rebel(2007),gdzieelementykinakung-fułącząsięzpropagandowym romansem historycz- wyglądają bardzo przekonująco. Wietnam wpisał się do najnowszej historii gatunku hybrydowym na tle współczesnej, miejskiej scenerii, stawiając na dynamikę kina akcji, jednak bijatyki wciąż (2009), prequeldoznanegozpolskichkinRaid(2011).Obakraje zdecydowały sięumieścićwalki styl walki Jaabył film8Hours(2011),zaśIndonezjawpodobnymklimacieutrzymałaMerantau tajskim uderzeniem nowej gwiazdy, Tony’ego Jaa.Malezyjskąodpowiedzią naostry, energiczny brutalną jakość, łącząckostiumowe elementywalk namiecze znanezwuxiabezwzględnym sztuki walki. Tajlandia wraz zcenionąseriąOngBak(2003-2010), wprowadziła na ekrany nową, doceniając jego potencjał łączenia atrakcyjnej formy z narodowymi tradycjami, których częścią są 2010). Jednakcoraz częściejmniejsze kinematografie azjatyckiepróbująswoich siłwgatunku, ( Prawdziwa legenda,2010,TheReignofAssassins ,

2006, czyIpMan, (2010),

FOCUS: MALEZJA / NOWE KINO AZJI / ATAK WODNEGO SMOKA 42 Wrocław wtorek 30.10,20:00HeliosNowe Horyzonty sobota 27.10,20:00KinoMuranów piątek 26.10,17:00KinoPraha A 2011 Bunohan/ReturntoMurder 2006 Dukun Filmografia: cenzorskich całkowicie wstrzymana. została zejego dystrybucja względów swój pełnometrażowy debiut,Dukun,jednak i pracował dlaTV. W2006nakręciłwMalezji reklamy realizował Said Londynie, w filmowego naUniversity ofWestminister wydziału ukończeniu Po scenarzysta. i reżyser Lumpur Kuala w Urodzony Dain Said język: malajski Wan Hanafisu,Pekin Ibrahim, Namron obsada: ZahirilAdzim,Faizal Hussein, muzyka: Tan Yan Wei montaż: H.K.Panca zdjęcia: JarinPengpanitch scenariusz: DainSaid reżyseria: DainSaid Malezja 2011,97’ Bunohan. ReturntoMurder Bunohan

Grzegorz Kurek współczesnej malezyjskiej prowincji. na tlezarysowanejzpoetyckim,brutalnymrealizmem i postaw, zdrada, odkupienie-ototematyrozgrywane sekrety,chat, długoskrywane konflikty osobowości Gęsty klimatwodnistej dżungliispieczonych słońcem bohaterami, budowanej precyzyjnie ibezpośpiechu. dramat rodzinny, skupionyna dynamicerelacjimiędzy sztuk walki jesttujaknajdalej.Bunohantomroczny cielskiej pogawędki, jednakdokonwencjonalnego kina a spotkaniebraci niebędziemiałocharakteru przyja- Mimo żeDainSaidniestroni odukazywania przemocy, i onmawobec rodzinnej zieminiecneplany. nauczycielem zmiasta,jednakszybko okazujesię,że Ostatni znich,Bakar, wydajesiędobrze ułożonym strony trafia podążająctropem swojej kolejnej ofiary. Najstarszy Ilhamjestzawodowym zabójcą,awrodzinne siebie biorącudziałwnielegalnychwalkach muay thai. na ściągnął jaki mafii, gniewem przed ucieka braci, z wioski, wktórejspędzilidzieciństwo. Adil,najmłodszy odludnej, ukrytej między nadbrzeżnymi bagnami Malezji Posępna historiatrzech braci, wracających polatachdo ATAK WODNEGO SMOKA 44 Noc muay thaI sobota 27.10,21:15KinoPraha A– 2011 TheKick 2008 Czekolada /Chocolate 2005 Tom-Yum-Goong 2003 Ong-Bak:Muay ThaiWarrior Shoes 1992 Rawng tahlaepplaep/TheMagic Wybrana filmografia: sławę. międynarodową największą mu a takżefilmysztukwalki, któreprzyniosły erotyczne, komedie horrory, musicale, realizował – gatunkowym kinie w się nagradzane reklamyiteledyski.Specjalizuje kręcił College, Technology Ratchasima Nakhon w architektury ukończeniu Po Tajski reżyser, producent iscenarzysta. Prachya Pinkaew język: tajski,japoński,angielski Taphon Phopwandee Pongpat Wachirabunjong, obsada: JeeJaYanin, Hiroshi Abe, Korrakot Sittivash muzyka: NimitJitranon, RochanMadicar, Pop Surasakuwat montaż: RashaneLimtrakul, zdjęcia: DechaSrimantra scenariusz: Napalee,ChookiatSakveerakul reżyseria: Prachya Pinkaew Tajlandia 2008,110’ Chocolate Czekolada

Grzegorz Kurek przyjemności. filmowej na melodramatyzm międzynimiioddaćsięczystej, w zupełnościpowinna wystarczyć, by przymknąćoko dziecięcym wdziękiem.Wysoka jakość sekwencji walk baletowym, z są podane układy skomplikowane i ciosy brutalne której w thai, muay wariacja uliczna debiutująca w roli Zen. Jej styl to pełna finezji i lekkości Yanin, JeeJa sama jest też Wyjątkowa przestrzenie. tempo iumiejętniewykorzystują różnorodne miejskie zersko –zpomysłem,humorem,trzymająznakomite z nawiązką. Sekwencje walk sązrealizowane wirtuo- scenariuszanadrabiaumiejętności, wszystkie dziury mimetycznych swych ze użytek robić zaczyna Zen Kiedy gatunku. klasyki stare telewizji w obejrzane potrafią opanować do perfekcji sztuki walki, naśladując dzieci autystyczne tylko chyba siły, bo jej źrodłem jak to,zautyzmem?Anotak,choroba jestprawdziwym szeregi tajlandzkiejmafii.Wnikliwyczytelnikspyta – dobrego imieniaswej matkibezlitośniedziesiątkuje Zen tomłodadziewczyna zautyzmem,która wobronie ATAK WODNEGO SMOKA 46 niedziela 28.10,21:00KinoPraha A Hung /BloodLetter 2012 Listpisanykrwią/ThienMenhAnh 2010 Giaolodinhmenh/Inferno 2009 Chuyen tinhxaxu/PassporttoLove 2004 OanHon/Spirits Wybrana filmografia: sztuk walki. kina gatunku w realizacja pierwsza jego to horrorach ithrillerach, Listpisanykrwią komediach, w się specjalizował Dotychczas filmowych. twórców wietnamskich współczesnych najpopularniejszy z Jeden gatunkowego. kina scenarzysta i reżyser wietnamski roku 1975 w Urodzony Victor Vu język: wietnamski Khuong Ngoc,MinhThuan obsada: HuynhDong,Van Trang, Midu, muzyka: ChristopherWong Nguyen MinhTu montaż: Nguyen ViBao,VictorVu, zdjęcia: Nguyen K’Linh scenariusz: VictorVu, BuiAnhTan reżyseria: VictorVu Wietnam 2012,100’ Thiên mênhanhhùng/BloodLetter List pisanykrwią . Grzegorz Kurek wylądować nanajbliższe wakacje wHanoi. dają tak pociągająco, że spora część widowni ma szanse akrobacjach, aplenery, kostiumy iscenografia wyglą- skomplikowanych przy się plączą nie bohaterowie brawurowo, latają niewidzialne sznurkinaktórych są zrealizowane walk Sekwencje humoru. nalnego umiejętnie równoważone elementamibezpretensjo- konwencji sprawdza siędobrze. Momentypatosusą nej jesttuwpełnizrozumiały iwramach przyjętej Wybór bezpiecznej,wypróbowanejfabular- struktury rozkochuje wsobiepiękną,aczzadziornąniewiastę. poznajemroczne sekretyprzeszłościskie intrygi, oraz się przez tabunywrogich strażników, rozplątuje dwor- zwyczajne umiejętnościwsztukachwalki, przedziera odnaleźć zabójcówswojej rodziny. Wykorzystując nad- chłopiec przygarniętyprzez mnichawyruszapolatach o honoriporządekspołeczny. Fabuła jestprosta –mały o wojownikach walczących za pomocą pięściimiecza film zgatunkukiemhep,legendarnychopowieści Pierwszy zrealizowany ztakim rozmachem wietnamski

ATAK WODNEGO SMOKA 48 Noc muay thai sobota 27.10,21:15KinoPraha A– Rittikraiem) 2010 OngBak3(współreż. zPannym Rittikraiem) 2008 Ong Bak 2 (współreż. z Pannym Filmografia: walki. Tony’ego pierwszoplanową gwiazdękinasztuk się międzynarodowym sukcesemiuczyniłaz starożytnym styluwalki muay boran, okazała Rittikraia. na Pierwsza częśćOngBak,oparta posady kaskadera idublera wekipiePanny i reżyser. Karieręwfilmierozpoczął od mistrz sztukwalki, trener, aktor, choreograf Urodzony w1976jako Panom Yeerum tajski Tony Jaa 2010 Bangkok Knockout 2010 OngBak3(współreż. zTonym Jaa) 2008 OngBak2(współreż. zTonym Jaa) 1990 BlackKiller 1986 Kerd malui/BorntoFight Wybrana filmografia: 40. ponad nakręcił których B, klasy akcji filmach przy Przedpracował sukcesemOngBak choreograf sztukwalki. MentorTony’ego Jaa. i aktor, kaskader Tajskiscenarzysta, reżyser, Panna Rittikrai język: tajski Dejudom, NirutSirichanya obsada: Tony Jaa,DanChupong,Primorata muzyka: Terdsak Janpan montaż: Nattawut Kittikhun,Saravut Nakajul zdjęcia: Nuttawut Kittikun scenariusz: Tony Jaa,Panna Rittikrai reżyseria: Tony Jaa,Panna Rittikrai Ta Ong Bak3 jlandia 2008,110’

Grzegorz Kurek będą zawiedzeni. krwawe iwzwolnionym tempie. Fani gatunkunie akrobatyczne, poziomie, najwyższym na zwykle jak są walk Sekwencje czekamy. wszyscy co na tego od romansowy, jednaknieodciągazbytnio uwagi który figowcem, wzruszającytreningu podstarym wątek Jaa –pocztówkowe tajskiejdżungli,sceny plenery Tony nas przyzwyczaił czego do wszystko, tu Mamy móc stawić czoła najgroźniejszemu wrogowi. wioski. Tam naszbohaterpowoli wraca dozdrowia, by rodzinnej do przewiezione zostaje ciało Jego króla. wyzionąć ducha,ratuje goposłanieczwerdyktem walczy zkolejnymi bandamistrażników. Gdymajuż poprzednia. Tien, pojmanyiskatowany, ostatkiemsił podejmuje historię w miejscu, gdzie skończyła się część przyniósłmu międynarodowączęść cyklu, który sławę i lubianymprzez wszystkich brutalnymstylu.Trzecia Tony Jaawraca dogruchotaniakości wznanym

ATAK WODNEGO SMOKA The Sword Identity 50 2011 Tożsamość miecza / Wo kou de zong ji / Filmografia: Bruce’a Lee. życiu IpMana,słynnegonauczyciela Kar-waia, na TheGrandmasters, opartego scenariusza donajnowszego filmuWong to jegodebiutreżyserski.Jestteżautorem Chiński pisarziakademik,Tożsamość miecza Xu Haofeng angielski język: mandaryński, Zhao Yuanyuan, MaJun obsada: Yang Song,Yu Cheng-hui, muzyka: Yang Zhang montaż: XuHaofeng zdjęcia: MengXiaoqing,ShaJincheng książki) scenariusz: XuHaofeng(napodstawie własnej reżyseria: XuHaofeng Chiny 2011,108’ Wo kou dezong ji/TheSword Identity Tożsamość miecza

Grzegorz Kurek tradycjonalizmem, czywkońcu ksenofobią. snuje nostalgicznąrefleksjęnadchińskąduchowością, nie międzyuwielbieniemapastiszem. Zdrugiej strony, westerny,amerykańskie balansującprzytym kunsztow- sześćdziesiątych, przez japońskiefilmymiecza,po tuje filmowe klisze –odklasycznegowuxiazkońca lat chińskiej kultury. Zjednejstrony, namiętniewykorzys- autotematyczna refleksja nad ich miejscem w tradycji miecza toerudycyjny traktat ofilozofii sztukwalki, dramat sztukwalki.mylą!Tożsamość Jednakpozory pierwszy rzutokawyglądajaktypowy kostiumowy na Xu Haofenga debiut sławą festiwalową Okryty niechętnie. nionej wobcejkulturze technikipodchodząnadwyraz cyjnych sztukwalki, którzydoinnowacyjnej, zakorze- trady- mistrzów czterech pozwolenie dostać jednak musi szkołę, otworzyć móc Aby miecza. katanach walki zapomocądługiego,wzorowanego najapońskich swego zmarłegonauczyciela–nowatorską technikę wojownik stara sięocalićodzapomnieniadziedzictwo W zamierzchłych,napołybajkowych Chinach,samotny niedziela 28.10,18:30KinoPraha A

WOLNOŚĆ W AZJI 52 wszystkich dorosłych obywateli. Zwieńczeniem tejewolucji była przyjętaprzez ONZ w 1948 dla wyborcze prawo powszechne socjalne, prawa kobiet, prawa obejmować Zaczęła obszary. W ciągunastępnychstulecikoncepcja praw człowieka ewoluowała, rozszerzała sięnakolejne kich, zależnyjedynieodkompetencji; prawo douczciwego procesu; wolność sumieniaiprasy. Deklaracji precyzują uprawnienia wynikająceztychpraw: równydostępdourzędów dlawszyst- własności, wolność osobistą,prawo dobezpieczeństwa ioporuprzeciw tyranii. Dalsze części praw człowieka,niezbywalne, wyróżniając wprost cztery przysługujące każdemuprawa: prawo i bycia rządzonym przez władzę,pochodzącąze zgodyrządzonych. Drugarozszerza katalog Obywatela. Pierwsza z praw człowieka wymienia dwa podstawowe: prawo do dążenia do szczęścia dokumentach: amerykańskiej Deklaracji Niepodległości i francuskiej Deklaracji Praw Człowieka i Po raz pierwszy tożądaniepraw pojawia się wdwóchfundacyjnych dlazachodniejnowoczesności tek, nieczłonkówdanegostanuczycechu. zaczęły postrzegać sięjako takieidomagaćsiędlasiebiepraw –jako dlauniwersalnych jednos- zdotychczasowychnagle, brutalniewyrywanych warunków życia,aledziękiniemujednostki strategie właśnie jako jednostka. Procesowi temu towarzyszyła przemoc, nędza całych grup ludzi podziału pracy, wymuszającego na każdej jednostce, by myślała o sobie, planowała swoje życiowejednostki spod panowania rodu, plemienia, związków wyznaniowych, stworzenie nowoczesnego proces.był Konieczne długihistoryczny było rozbicie przednowoczesnych wspólnot, uwolnienie szlachcica; obywatela miasta albo cudzoziemca; członka tego czy innego plemienia) potrzebny w ogólemożnabyło pomyślećabstrakcyjną figurę„człowieka jako takiego”(aniepoddanegoczy Koncept praw człowieka nie zawsze był jednak oczywisty, ma historyczny charakter. Do tego, by wolności sumienia, słowa, wolności od arbitralnego więzienia, itd. tortur, od wolności życia, Prawodo człowiekiem. bycia racji samej z człowiekowi każdemu odruchowo, intuicyjnie potrafi wymienić kilka najbardziej podstawowych praw, przysługujących Czym właściwiesą„prawa człowieka”? Pozornie pytanie towydajesięoczywiste,każdyz nas Prawa człowieka: przerwana ewolucja? szkicu postaram się przedstawić na czym polega to rozumienie i jakie są jego ograniczenia. ono i umacnia bardzo specyficzne rozumienie polityki, polityczności i zaangażowania. W krótkim festiwali, czy specjalnych nagród za „polityczne zaangażowanie”. Ale także dlatego, że przyjmuje nemu” brak wzasadzieosobnegosystemuinstytucjonalnegowsparcia wpostacispecjalnych me z„kinempolitycznym”,czyzaangażowanym” –nietylko dlatego,że„kinupolitycz- ne zawrażliwość nakwestie „praw człowieka”, itd.Kinopraw człowieka niejestprzytymtożsa- cone prawom człowieka wfilmie (wPolsce naprzykładfestiwal Watch Docs),nagrody przyznawa- znajduje. Sekcje„prawa człowieka” naróżnegorodzaju festiwalach, specjalneprzeglady poświę- człowieka”. Granice tegogatunkuwyznaczaprzede wszystkim instytucjonalnyobieg,wjakimsię Specyficznym gatunkiemfilmowego dokumentujestdokumentoprawach człowieka, „kino praw Kino praw człowieka

korzystania z dobroczynności. z nim,prawo dopewnego minimalnegopoziomużyciowego wnajlepszymwypadku jako prawo do nie obejmującaprawa do „bluźnierstwa”, aletakżedoochrony zetknięcia przedsię ryzykiem prawa terozumiane sąwspecyficzny sposób:wolność słowa isumieniajako wolność nietylko prawa, prawo douczestniczenia wsprawach państwa, wolność słowa isumienia.Jednocześnie więzienia wiernychbezuczciwego procesu, prawo dosprzeciwu wobec tyranii, równośćwobec arbitralnego zakazuje Islam Człowieka. Praw Deklaracji Powszechnej w znaleźć można jakie o specyficznie muzułmańskiejkoncepcji praw człowieka.sięzprawami, Wieleznichpokrywa Podobny proces dajesięzaobserwować wislamie.Muzułmańscy intelektualiściczęstomówią narzucić swoją wizję wspólnoty całemuspołeczeństwu. człowieka została tuwłączona wpolitycznąmaszynęKościoła katolickiego, próbującego podążania wymagaodswoich wiernychKościół. Koncepcja specyficznie skorygowanych praw rozumiał„wartości” onskrajnie konserwatywne rozumienie ideałudobregożycia,zaktórym Przez „wartościach”. na będzie zbudowana wtedy,gdy tylko totalitaryzm, w się osunięciem przed się ustrzec może demokracja że pouczał, ludzkiej, osoby rozumienie personalistyczne przeciwstawiałsame wartości późniejmłodejpolskiejdemokracji. Powołując sięnakatolickie, te dokładnie Ale itd. religii, własnej wyznawania do prawa godności, wolności, każdemu przysługującej człowieka: praw język na się powoływał często PRL władzy autorytarnej ka. WPolsce znamytochoćby zwypowiedzi JanaPawła II.Byłypapież,występującprzeciwko wpisujące uniwersalne prawa człowieka wswoje własnekoncepcjewolności, wartości, człowie- Tym procesom towarzyszy inny: zawłaszczanie języka praw człowieka przez organizacje religijne, Walutowy, czyograniczaniem prawa dodziałalnościzwiązkowej. nościami społecznymi, programami restrukturyzacji narzucanymi przez Międzynarodowy Fundusz z brakiem wolnych wyborów, Nieznędzą,rosnącymi więźniamipolitycznymi,torturami. nierów- i bytowych. Dlategodziśpojęcie„praw człowieka” wywołuje wpierwszym rzędzieskojarzenia do zawężania tego pojęcia, przede wszystkim do wypychania z jego rozumienia praw socjalnych zastopowaniu uległatakżeewolucja pojęciapraw człowieka. Możemywręczmówićotendencji Jednak, gdy od połowy lat 70. Związek Radziecki i zachodnie państwa dobrobytu zaczęły się sypać, sympatii dlaniegowzachodnichklasachpracujących. tecznie wytrącić radzieckiemu komunizmowi propagandowy oręż z ręki i podkopać podstawy dla praw oprawa socjalne,oraz ichrealizacjawramach zachodniegopaństwa dobrobytu, miałoosta- liberalizmu skorygowanegoegalitarneisocjalne.Rozszerzenie owartości kataloguliberalnych nurtu, który ekspansji komunizmu w jego radzieckiejliberalizmu”, wersji przeciwstawiał„zimnowojennego część jako tradycjeodczytywać można zachodniegoDeklarację Wschodniego. członkowskich ONZ.WstrzymałysięjedynieArabia Saudyjska,RPA oraz ówczesne kraje Bloku Przeciw Deklaracji niezagłosowało żadnezówczesnych (wciążtrwała epokakolonialna) państw wspołecznym ikulturowympełnej partycypacji życiuwspólnoty. dowe, odpoczynku,poziomużyciaodpowiedniego dowkładupracy izdrowia, wolności odnędzy, wreszcie prawa społeczneiekonomiczne. Takie jakprawo dopracy, zrzeszania sięwzwiązkizawo- się na rozumienie praw człowieka: podstawowe prawa jednostki, prawa obywatelskie i polityczne,roku Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Wyróżniała grupy praw onacztery składających

WOLNOŚĆ W AZJI tworzy, sąpodstawowym zagrożeniem dlapraw człowieka. świecie kontroluje prawie jedną trzecią światowego bogactwa. Absolutne nierówności, jakie to wzrostu światowej gospodarki nierosną, anawet maleją.Dziś0,5%najbogatszych ludzina mimo większość uboga ma dyspozycji do zasoby,jakie gdy podczas rośnie, systematycznie światowego bogactwa znajdujący się w rękach jednego procenta najbogatszych obywateli globu W ostatnich latach ich światowa dystrybucja stała się jeszcze bardziej niesprawiedliwa. Procent socjalnego, dostępudopodstawowych zasobówekonomicznych. towania własnej egzystencji,jakichniemożnamiećbezpewnego minimalnegobezpieczeństwa talnym znaczeniu dladobregożycia.Aleby móczniegokorzystać trzeba miećmożliwościkształ- fundamen- politycznych,udziałwpublicznejdebacie)jestoczywiścieprawemzakładanie partii o Prawo do kształtowania losu politycznej wspólnoty, w jakiej się żyje (poprzez udział w wyborach, nierówności, brak podstawowych materialnych środków zapewniających godziwą egzystencję. należy zapominać, że prawa człowieka na świecie łamią dziś przede wszystkim nędza, rosnące Niczego nie ujmując odwadze dysydentów i ciekawym nieraz filmom, jakie o nich powstają, nie prostu zaobskuranckie (DalajLamajesttunajbardziejoczywistymprzykładem). poglądy,przywódcy religijni,których gdyby działaliwświeciezachodnich,uznawane byłyby po Liu Xiaobo czy Andriej Nawalny. Często w roli szlachetnych dysydentów obsadzani zostają przy tym dysydentów –dośćwspomnieć JulianaAssange’a.Dysydenciwe współczesnym świecietonietylko tających wkonflikcie znajwiększymipotęgamizachodniegoświata.Choćonsamtakżema swoich Większość filmów, tumowa októrych interesujesięprzytymlosemdysydentówzpaństw pozos- bezpieczeństwamniej szczęśliwychjeślichodziodystrybucję ibogactwa częściglobu. o biedzie,braku dostępudowody, leków, niedożywieniu-przypadłościachmilionówobywateli przeprowadzono wolnych wyborów, politycznych więźniach, torturach i dysydentach. Dużo mniej „Prawa człowieka w filmie” pełno zatem filmów o autorytarnych państwach, gdzie od dekad nie kami Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Naróżnegorodzaju przeglądach ifestiwalach definicję praw człowieka. Prawa człowieka utożsamiawyłącznieztrzema pierwszymi koszy- Kino praw człowieka wprzeważającej większości przyjmujewtenczyinnysposóbzawężoną Nie tylko dysydencialboodpolitycznienieekonomii teorii „inteligentnegoprojektu”). np. przez przekonania ichrodziców okonieczności uwzględnieniawedukacjiprzyrodniczej np. praw reprodukcyjnych),prawo czy dzieci(których dorzetelnej edukacjiograniczane jest swoich wiernych. Ofiarą tego padają najsłabsi członkowie tych wspólnot – kobiety (pozbawiane człowieka, czyteżdonarzuceniaichskrajnie konserwatywnego rozumienia we wspólnotach zgodnie z własną kulturą, walczą o wyłączenie się spod obszaru uniwersalnie rozumianych praw religijne posługującsięjęzykiempraw człowieka, powołując sięnawłasneprawo dożycia treści zawartewislamieodegrały warabskiej wiośnie.Zdrugiej,różnegorodzaju wspólnoty pozytywny wymiar. Trudno przecenić rolę, jakąwymienioneprzeze wyżejemancypacyjne Z jednejstrony tenproces nakładaniasięnasiebiejęzykapraw człowieka ireligiimapewien 54

Jakub Majmurek współczesnym świecietonietylko iniekoniecznie wygnanieDalaj Lamy. zestawiaćka” warto zpodobnymiobrazami, pokazującymi, żeproblem praw człowieka we tuprzezeKażdy film,wpisujący sięwkrytycznie mnieanalizowany model„kinapraw człowie- mają dla nich – za co nie sposób ich winić – żadnego znaczenia. To takżelosludzi takprzytłoczonych ekonomiczno-społecznymi problemami,nie żewolne wybory dysydentów. cierpienia i wolności liberalnych brak dyktatura, wojskowa tylko nie to Birmy możliwości kształtowania własnegolosuwwymiarze indywidualnym,pokazuje,żeproblemy brak perspektyw, brak nędzę, przez Birmy,zduszoną północy na społeczność Portretując przełomu daleki jest bowiem od wszechobecnegodemokratycznego dobie w entuzjazmukraj dlapokazujący demokratycznychBirmie”, w przemian.nakręcony film historii w „Pierwszy jakie majątupaństwo okazjęzobaczyć najlepiejfunkcjętęspełniaPowrót doBirmyMidiegoZ. stosunków –wtymmaskujących jeograniczonych koncepcji „praw człowieka”. Wśródfilmów, Ale dopókiichniema,zadaniemfilmowców może byćistniejących przynajmniejrzetelna krytyka razie trudnowkinieszukaćtakichtropów. utopijne wpełnidopiero zasługiwałoby namianokinastojącegopostronie praw człowieka. Na nasze życiewspółcześnie? Bezwątpieniatak,takiekino,zdolnenapowrót przywrócićmyślenie innych formżyciazbiorowego –jakiekształtują niżte–określaneprzez dominacjęrynku sztuki, wtymkina?Czyniepotrzebujemy kinanowej wyobraźni politycznej,zdolnegoszukać Czy rozbudzanie wyobraźni, eksplorowanie jejnowych obszarówniebyło zawsze zadaniem Nowa wyobraźnia, stara krytyka kryzys wyobraźni politycznej. jest obecny system, nie mamy pomysłów w jakim kierunku można by go zmienić. Cierpimy na można by to zrobić, choć – zwłaszcza w obliczu kryzysu – wszyscy widzimy jak dysfunkcjonalny ekonomii jako zagadnieniapolitycznego,postawićNiktniewie, jak demokrację nadrynkiem. pogłębiających się nierówności. By rozwiązać ten problem musimy raz jeszcze postawić kwestię czy wiek XXI będzie wiekiem rozwoju, z którego będzie mogła korzystać większość, czy wiekiem wych praw socjalnych, wydaje się dziś najważniejszym zadaniem globalnej polityki. Od tego zależy bogactwa,demokrację która takiejdystrybucji umożliwiałaby zaspokojenie większości podstawo- Tymczasem poddanie rynków demokratycznej kontroli (i to w skali globalnej), wymuszenie przez demokracji, niemożestaćsięprzedmiotem politycznychroszczeń. nych od niej praw socjalnych, zostaje wyłączona ze sfery politycznej. Rynek zyskuje autonomię od wszystko zpunktuwidzenia praw człowieka jestwporządku.Wefekciesfera ekonomii izależ- (wyrażone wwolnych wyborach poparciewolną społeczne),pozwalaprasę nakrytykę, iopozycję, wypowiedzi i reprezentacji. W ramach tej koncepcji, jeśli dana władza ma legitymację „na wejściu” i umacnia,wktórejproblem politycznejwolności zostaje ograniczony doproblemu wolności tylko ze względunazłąwolę twórców, alekoncepcję polityki,jakąkinotomilczącoprzyjmuje Kino praw człowieka powinno zajmować się głównie tym tematem. Brakuje go w nim jednak nie

WOLNOŚĆ W AZJI 56 WrocławHoryzonty poniedziałek 29.10,20:00HeliosNowe poniedziałek 29.10,18:00KinoMuranów Chang’an Boulevard 2004 Beijing:Chang’anjieyan xian/ Beijing: TheThirdRing 2005 Beijing:Sanhuanlijiaoqiao/ 2008 Tong hua/Fairytale So Sorry 2012 Bardzo nam przykro / Fei chan yi han / 2012 Ordos100/Eerdousi Wybrana filmografia: areszcie. w osadzany Kilkakrotnie władzą. z konflikcie w Syczuanie, w ziemi trzęsienia odpowiedzialności władzzaofiary sprawie w śledztwo obywatelskie w zaangażowaniem z r., związku w 2010 Od Design. FAKE architektoniczną pracownią oraz Warehouse & Archive Art China galerią mediach. Kierujeeksperymentalną wielu w się Wypowiada artysta. chiński współczesny Najgłośniejszy (ur.1957) Ai Weiwei język: mandaryński muzyka: ZuoxiaoZuzhou montaż: Wang Fen Zhao, Zhao zdjęcia: GuoKe, LiWake, ZhangJun, scenariusz: AiWeiwei reżyseria: AiWeiwei Chiny 2012,55’ Fei chanyihan/SoSorry Bardzo namprzykro Jakub Majmurek zginęły wtrzęsieniuwadliwie skonstruowanej szkole. które dzieci, z jednego matki słowa – lat” siedem ze szkolnych plecakównapis„Iżyliszczęśliwieprzez w Monachium. Na fasadzie Haus der Kunst ułożył wtedy roku 2009 w przeprowadził Ai jaką akcji, mentację wfilmiemożemyobejrzeć doku- dzą wartystyczne, nam przykro”. Działaniaobywatelskie płynnieprzecho- listów zaczynających się od rytualnej formułki „Bardzo ofiar bliskich do wysyłanie niż więcej coś zrobiły władze nacisk,by rozliczyły sięzwłasnychzaniedbań, budynki niespełniałynorm.Aipróbujewywrzeć na obrazuje próby dotarcia doprawdy otym,dlaczego działań, lat kilku trakcie w artyście towarzyszy Film przez policję. rozwój jegokonfliktu zwładzą,nękanieartysty dysydenta, jako Aia narodziny Obserwujemy władz. prowadził wsprawie zaniedbańskorumpowanych Ai Weiweia dokumentujeobywatelskie śledztwo, jakie szkół, zbudowanych znietrwałych materiałów. Film budynków zawalonych murami pod zginęło dzieci tysiące roku 2008 w Syczuanie w ziemi trzęsieniu W

so sorry... WOLNOŚĆ W AZJI 58 sobota 27.10,15:00KinoMuranów 25.10,18:45KinoMuranów;czwartek the Forges ofHell maître deforgel’enfer/Duch,Masterof 2011 Duch,panpiekielnejkaźni/le braise /Paper CannotWrap Ember 2007 Lepapiernepeutpasenvelopper la Death Machine Khmère rouge /S21:TheKhmerRouge Khmerów /S-21,lamachinedemort 2003 S-21.Maszynaśmierci Czerwonych 1996 Bophana,unetragédie Cambodgienne 1994 Neaksre/RicePeople 1991 Cambodia,entreguerreetpaix 1989 Site2 Wybrana filmografia: rodziny). w intymnejperspektywie(np.pojedynczej Czerwonych Khmerów, częstoukazywanych społecznych Kambodżypoupadkudyktatury roku. Twórczość Panha skupia się problemach 1990 od podróżuje Kambodży do Francji, osiemdziesiątych przebywa naemigracji we lat Od Khmerów. Czerwonych polityki ofiarą padła rodzina Jego dokumentalista. Kambodży w roku 1964 w Urodzony Rithy Panh język: khmerski,francuski muzyka: Marc Merder montaż: RithyPan, Marie-ChristineRougerie zdjęcia: PhumeNésar, RithyPanh scenariusz: RithyPanh reżyseria: RithyPanh Francja, Kambodża2011,110’ Duch, lemaîtredeforgel’enfer/MasteroftheForges ofHell Duch, panpiekielnejkaźni Jakub Majmurek Czerwonych Khmerów. ciami dokumentującymi spektakularnąklęskę projektu ze wspomnieniami ofiarreżimuiarchiwalnymi zdję- przedstawić swoją obronę. Zestawia tylko jegosłowa Panh niekłócisięzmężczyzną,pozwala muspokojnie czystek. ofiarą partyjnych najlepiej wykonywać swoją pracę, inaczej sampadłby obrony ojczyznyirewolucji. Tłumaczy, żemusiałjak Wypiera sięzbrodni lubtłumaczyjekoniecznością o metodachprzesłuchań iorganizacjitajnejpolicji. archiwom, odczytuje dawne partyjne slogany. Opowiada zdjęciom, starym się Przygląda bezpieczeństwa. aparacie jej i partii w działalność swoją kamery do wprost winy, wspomina poczucia bez emocji, bez Film oddaje głos Duchowi. Starszy mężczyzna spokojnie, Sprawiedliwości. Trybunał Międzynarodowy przez skazanym Khmerów Czerwonych liderem pierwszym jest Duch ludzi. tysięcy 13 prawie śmierć za odpowiedzialnego rednio cego wlatach1975-1979więzieniemS21,bezpoś- czołowego działaczaCzerwonych Khmerówkierują- KaingaGuekaEava,Portret lepiejznanegojako Duch,

WOLNOŚĆ W AZJI 60 konflikcie w Syczuanie, w ziemi trzęsienia ofiary za władz odpowiedzialności sprawie w śledztwo obywatelskie w zaangażowaniem z r., związku w 2010 Od Design. FAKE architektoniczną pracownią oraz Warehouse & Archive Art China galerią mediach. Kierujeeksperymentalną wielu w się Wypowiada artysta. chiński współczesny Najgłośniejszy (ur.1957) Ai Weiwei język: mandaryński muzyka: ZuoxiaoZuzhou montaż: Wang Fen zdjęcia: Wang Fen, Zhao scenariusz: AiWeiwei reżyseria: AiWeiwei Chiny 2011,61’ Eerdousi 100 Ordos 100 Horyzonty WrocławHoryzonty poniedziałek 29.10,20:00HeliosNowe poniedziałek 29.10,18:00KinoMuranów; Chang’an Boulevard 2004 Beijing:Chang’anjieyan xian/ The ThirdRing 2005 Beijing:Sanhuanlijiaoqiao/ 2008 Tong hua/Fairytale So Sorry 2012 Bardzo namprzykro /Fei chanyihan/ 2012 Ordos100/Eerdousi Wybrana filmografia: areszcie. w osadzany Kilkakrotnie władzą. z

Jakub Majmurek prócz architektów ikrytyków. wsobną grązformami,nieinteresującądlanikogo zajętej biznesowi, podporządkowanej myślenia, współczesnej –niezdolnejdoutopijnego architektury kryzysu temat na głos jako odczytywać także go w społeczeństwo globalnejklasyśredniej.Można ciągle nominalniekomunistycznego społeczeństwa przemian świadectwem także Jest zewnątrz. z społeczeństwo chińskie na spojrzenia do okazją jest architektów, świata całego z zaproszonych wypowiedzi z głównie się składający Dokument, społeczeństwie. do wzmocnieniapodziałówklasowych wchińskim że projektując willowe osiedle,przyczyniająsię wątpliwości jakie w nich budzi – mają oni świadomość, jazm dla projektu i możliwości, jakie stwarza. Ale także przyjazd architektów doChin,ichpoczątkowy entuz- pierwszy Obserwujemy kwadratowych. metrów stu powierzchni o willi jednej zaprojektowania zadanie w MongoliiWewnętrznej. Każdazpracowni otrzymała pracy nadosiedlemwilli,mającym powstać napustyni setkę pracowni architektonicznych zcałegoświatado zaprosił Weiwei Ai 100 Ordos projektu ramach W

ORDOS 100 WOLNOŚĆ W AZJI Tajwan, Birma2011,84’ Gui láidírén/ReturndoBurma Powrót doBirmy 62 niedziela 28.10,20:30KinoMuranów piątek 26.10,17:00KinoMuranów Return doBurma 2011 Powrót doBirmy/Guiláidírén 2009 Hua-XingIncident(kr. m.) 2008 Motorcycle Diaries(kr. m.) 2006 Paloma Blanca(dyplom) Filmografia: debiutem reżysera. Powrót doBirmyjestpełnometrażowym całym świecie.Autorkilkufilmówkrótkich. pokazywany był nawielufestiwalach na filmową. Jegodyplomowy film,Paloma, Blanca wyemigrował naTajwan, gdziezdobył edukację chińskiego pochodzenia. Wwieku16lat Urodzony w1982roku wBirmie,rodzinie Midi Z język: birmański obsada: JiunLu,Wang Shing-hong montaż: LinShengWen, MidiZ zdjęcia: MidiZ scenariusz: MidiZ reżyseria: MidiZ Jakub Majmurek codzienne przeżycie, niedemokratyczne obietnice. o walka wszystkim przede się liczy gdzie czeństwa, widzów wmroczne podbrzusze birmańskiegospołe- relacjami o„demokratycznym przełomie”, zabiera Midi Z tworzy opowieść kontrastującą z entuzjastycznymi resowana zmianamiwswojej historycznymi ojczyźnie. zajęta walką opodstawowe zasoby, zupełnieniezainte- Xin-honga). Małaspołecznośćwydajesięzatomizowana, (jak brat Malezji przynajmniej lub Europy Ameryki, do – „stąd” wyjeździe o marzą perspektyw, brak nędzę, kratycznego entuzjazmu.Wszyscy narzekają na Zastaje namiejscuspołeczeństwo dalekieoddemo- wsi napółnocy Birmywokresiewyborów. z Tajwanu, Xin-honga.Mężczyzna wraca dorodzinnej budowlanego robotnika prostego widzenia punktu z Ten momentobserwujemy„zdołu”, historyczny pierwszych wolnych wyboróww2010roku. w momenciepolitycznegoispołecznegoprzełomu: z udziałemniezawodowych aktorów, opowieść oBirmie graficzna, paradokumentalna, zrealizowana wyłącznie Pierwszy wdziejachfilmnakręconyBirmie.Autobio-

WOLNOŚĆ W AZJI 64 niedziela 28.10,13:00KinoMuranów 2009 Tybet wpieśni/Tibet inSong Filmografia: 7 lat.ObecniemieszkawNowym Jorku. szpiegostwa spędziłwchińskimwięzieniu zarzutami pod Aresztowany panowaniem. tybetańskiej muzykipodchińskim dokumentującego stantradycyjnej filmu nakręcenia zamiarem Tybetuz do powrócił roku 1995 W Zjednoczonych. Stanach w następnie Indiach, w najpierw emigracji, na dzieciństwa Od tybetańskiego. (ur. 1966)Etnomuzykolog pochodzenia Ngawang Chophel nagroda publiczności,specjalnanagroda jury International HumanRightsFF2009– IFF2009–najlepszy dokument, Calgary Sundance FF2009–specjalnanagroda Jury, nagroda Międzynarodowych Praw Człowieka, nagrody: CinemaforPeace Award 2010– język: tybetański,angielski muzyka: Ngawang Choephel montaż: Tim Bartlett Tim CarrieLederer Bartlett, zdjęcia: Ngawang Choephel,HughWalsh, scenariusz: Ngawang Choephel,Tara Steele reżyseria: Ngawang Choephel USA 2009,86’ Yeshe Dolma/ Tibet inSong Tybet wpieśni

Jakub Majmurek popkultury, jaksięzniąmieszaihybrydyzuje. presji ze strony przyniesionejprzez Chińczyków jest Tybetupoddawana kultura) ogóle w (i muzyka Choephel pokazujewreszcie,jakdziśtradycyjna autorytaryzmu. miękkiego ją tolerującego do polityki planowej walki ztradycyjną kulturąTybetu, panowaniem. WidzimyjakPekin przeszedł drogę od chińskim pod kultury tybetańskiej historii temat unikatowych materiałówarchiwalnych narracja na uwolnienia. Trzecia namontażuczęsto tooparta więzieniu imiędzynarodowej akcjinarzecz jego w pobytu jego dokumentacja to Druga kulturalnej. tradycyjną muzykęwbrew naciskom chińskiejpolityki uprawiać próbujących Tybetańczyków pokazujący roku, 1995 w reżysera przez nakręcony materiał Film zestawia ze sobątrzywarstwy. Pierwsza to na skutekmiędzynarodowych protestów. ność szpiegowską, zwolniony został posiedmiulatach lat więzieniazazbieranie danychwrażliwych idziałal- w różnychregionachTybetu. Skazanynaosiemnaście ludowej muzyki tradycyjnej rejestracji zamiarem z Tybetu do się udał Choephel roku 1995 W więzieniu. lat, ze względunazamknięciereżysera wchińskim czternaście prawie przez powstawał który Film,

NOWE KINO AZJI 66 wtorek 30.10,20:30KinoMuranów sobota 27.10,14:00KinoPraha A; 2011 10+10(fragment Reverberation) The FourthPortrait /Disizhang hua/ portret 2010 Czwarty 2008 Ting che/Parking Filmografia: utworzenia państwa. – nowelowym filmiezokazji100-lecia – 10mistrzówinowych talentów projekcie 10+10 tajwańskim w udziału do zaproszony został 2011 W roku. 2008 w debiutował metrażu pełnym W reklamie. w pracuje roku 1997 Od Chicago. w Institute Art the of School w film i University Tung Chao National tajwańskim w komputerową inżynierię Studiował (ur.Ping-Tong Tajwanie)w na 1965 Chung Mong-hong hokkien język: mandaryński, Bi Xiao-hai obsada: LeonDai,LeiHao,Terri Kwan, montaż: LoShih-ching zdjęcia: NagaoNakashima Tu Hsiang-wen scenariusz: ChungMong-hong, reżyseria: ChungMong-hong Tajwan 2010,105’ Di sizhanghua/TheFourthPortrait portret Czwarty

Agnieszka Szeffel prawdę.trudu odkryje su obserwujący otaczających godorosłych ludzi,bez zbyt jaknaswój wiekdoświadczony przez los,zdystan- w tajemniczychokolicznościach starszymbracie. Xiang, Leon Dai),chłopcazaczynająmęczyćsnyozaginionym w depresji mężem (w tej roli gwiazda tajwańskiego kina, z pracującą wnocnychklubachmatkąijejpogrążonym płacz, po prostu się najedz. W nowym domu, dzielonym mu typową chińskądobrąradę: nieodczuwaj żalu,nie niem Xiangamatce,którejtennawet niepamięta,daje ze szkolnej stołówki.Chwilowy opiekunprzed przekaza- na pogrzebie. Zostaje zupełnie sam i podkrada jedzenie jego szpitalnymłóżku,potemjestjedynymkrewnym przy czuwa chłopak umiera, Ojciec zmienia. się nie na tajwańskiej prowincji, nieporaz pierwszy gwałtow- Życie dziesięcioletniegoXianga,mieszkającegozojcem na pełnych zieleni, lecz zrujnowanych marginesach. filmach o dzieciństwie po „niewłaściwej” stronie wyspy, tem 400batów), Chung Mong-hong opowiada w swoich wany kinemFrançois’a Truffauta (szczególnie jegodebiu- Wierny stylowi klasykównowej falizTajwanu, zafascyno-

NOWE KINO AZJI Horyzonty WrocławHoryzonty niedziela 28.10,18:00HeliosNowe 25.10,18:45KinoPrahaczwartek A the SepticTank /Angbabaesaseptictank 2011 Kobieta wszambie /TheWoman in Filmografia: debiutem. w szambie producenckiej Cinemalaya. Kobieta Filipińskiego. Współzałożycielfirmy Uniwersytetu pięknych sztuk wydziale na wizualnej komunikacji uczył dokumentów, i telewizyjnych przedstawień koncertów, scenariusze pisał stylista, i wizażysta projektant, copywriter, jako reklamie w pracował University, Manila de Ateneo skończył roku 1987 mody, w projektant i 68 (ur. 1967)Filipiński reżyser, producent Marlon Rivera i aktorka 2012 -najlepszyfilm,reżyser, scenariusz Publiczności; Gawad TANGLAW forFilms Asian Film Awards 2012–Nagroda scenariusz, aktorka,nagroda publiczności; Festival 2011–najlepszyfilm,reżyser, nagrody: Cinemalaya IndependentFilm język: angielski,filipiński,tagalog Kean Cipriano,CaiCortez występują: EugeneDomingo,JMdeGuzman, muzyka: VincentdeJesus montaż: Ike Veneracion Manda zdjęcia: Larry scenariusz: ChrisMartinez reżyseria: MarlonRivera Filipiny 2011,87’ The Woman intheSepticTank /Angbabaesaseptictank Kobieta wszambie jest jego pełnometrażowym pełnometrażowym jego jest

Agnieszka Szeffel filipińskim kandydatemdoOscara. pedofilowi. Kobieta wszambie faktyczniezostała matkę siedmiorgadzieci,która sprzedaje jednoznich co bądź-loswłasnychbohaterów. Ichfilmportretuje brakuje też zwykłej wrażliwości na - dramatyczny bądź filmowego środowiska, któremu opróczpryncypiów Demaskują przytymcynizm, głupotęiśmieszność etapie przygotowań przycinają do festiwalowego wzoru. i Oscary, azatemwszystkie elementyprodukcji jużna światowe nagrody iuznanie.MarzyimsięCannes pragnących zdobędzie nakręcić„filipińskifilm”,który opowiadają osobiesamych,reżyserze iproducencie, jąznaleźli.Wmocnoironicznym stylu i ChrisMartinez Rivera Marlon zmianę. na recepty szukają kowo minie. Bygoniestracić, reżyserzyiproducenci gorącz- „zmęczenie materiału”izainteresowanie Zachodu Wszystko majednakswój kres,zachwilęnastąpi i formalnychrozwiązań poruszająsięfilipińscy twórcy. i przemoc, prostytucja i pedofilia. W kręgu tych tematów bieda slamsy, manilskie ręki, z kamera i naturalizm budżet, niski skojarzenia: jednoznaczne wywołuje festiwalach, na doceniane i dziś obecne Filipin, z Kino

NOWE KINO AZJI 70 WrocławHoryzonty poniedziałek 29.10,18:00HeliosNowe piątek 26.10,19:00,KinoMuranów środa 24.10,18:00,KinoMuranów King ofPigs 2011 Królświń/Dwae-ji-ui wang /The 2008 Love isProtein (kr. m.) 2006 TheHell:Two KindsofLife(kr. m.) Filmografia: pełnometrażowy debiut. filmowy wPusan2010r. Królświńtojego autorem klipu,reklamującegofestiwal prestiżowych festiwalach animacji.Jest krótkie metraże były pokazywane na University, założyłStudioDadaShow, jego skończył wydziałmalarstwa Sangmyoung (ur. 1978wKorei Płd.)Twórca animacji, Yeon Sang-ho 2012 –nagroda główna Collage Award, NetpacAward; Fantasia IFF nagrody: PusanIFF2011-DGKAward, Movie język: koreański Kim Hye-na obsada (głosy):OhJung-se,Yang Ik-june, muzyka: EomBeen montaż: LeeYeon-jeong, Yeon Sang-ho scenariusz: Yeon Sang-ho reżyseria: Yeon Sang-ho Korea Południowa 2011,97’ Dwae-ji-ui wang /TheKingofPigs Król świń Agnieszka Szeffel Nowi przyjacielebędąjegopomocnikami. który zechce złożyć samego siebie na ofiarnym ołtarzu. rebelii, mentalnej przywódcą nieustraszonym świń”, „królem zostaje Chul kości. szpiku do złym się stać żeby zwyciężać zło, trzeba je w sobie zaszczepić, trzeba przedmieściach Chulwyłożyłimswoje życiowe credo– nującego dziwaka Chula.Wopuszczonym domuna szkolnej fali,znaleźliwtedyobrońcę wosobiefascy- wobec bezradni rodzin, bogatych z uczniów szajkę przez gnębieni i Ośmieszani życiu. dorosłym ich na wspominają dawne czasy, które położyłysięcieniem się po15latach.Nadkieliszkiemwódkiryżowej Kyung-min iniespełnionypisarzJong-suk,spotykają biznesmen – ławy szkolnej ze przyjaciele świń, i przemocy podkażdąpostacią.Bohaterowie Króla inicjacja dożyciawświeciepełnymniesprawiedliwości symboliczna niewinności, utrata jest filmu tematem koloru opowieści ze StudiaGhibli.Nicdziwnego,skoro liptyczne animeJapończykówzGroup TAC niżpełne stylem animacjiprzypominaraczej mroczne, apoka- Yeona Sang-ho psychologiczny dramat Kameralny NOWE KINO AZJI 72 poniedziałek 29.10,18:30KinoPraha A niedziela 28.10,16:00KinoPraha B 2011 P-047/Tae Peang PhuDeaw 2009 Sawasdee Bangkok 2008 HandleMeWithCare/Kod 2005 Midnight,MyLove /Cherm 2003 Sayew Filmografia: Orizzonti naMFFwWenecji. w New Delhi.P-047znalazłsięwsekcji w DeauvilleiNETPAC podczasOsian’s Cinefan scenariusz naazjatyckimfestiwalu w Seattle,Chermotrzymałnagrodę za Jego debiutSayew nagrodzono nafestiwalu (m.in. doThaiDragon reż.Prachya Pinkaew). Technology, reżyserujeipisze scenariusze filmowe wKingMongkutInstituteof (ur. 1972.wTajlandii) Skończył studia Kongdej Jaturanrasmee język: tajski Tragoolpadetgrai obsada: Parinya Kwamwongwan, Apichai Peuchponsub muzyka: ApichetKambhu,Chaibandit Vorasingha montaż: KamontornEakwattanakij, Manussa zdjęcia: UmpornpolYugala scenariusz: Kongdej Jaturanrasmee reżyseria: Kongdej Jaturanrasmee Tajlandia 2011,98’ Tae Peang PhuDeaw /P-047 P-047 Agnieszka Szeffel smaku. odrobinę życiu jałowemu dodać i głowie w się ułożyć potrafią wspomnień buduje sięwłasnąhistorię,jakzakurzone okruchy Reżyser pokazuje,jakzmałoistotnychszczegółów wa tożsamośćstajesiętupolemskomplikowanej gry. fikcją arealnościąujawnia pracę wyobraźni. Jednostko- Kongdeja Jaturanrasmeegranica pomiędzy zatarta do czynienia-zfaktemczyzmyśleniem.Wfilmie zwroty akcji,niewiedząc,zczymmawrzeczywistości w szpitalu, z trudem będzie wydobywał z pamięci kolejne przewidzenia skutki.KiedyLekobudzisiępóźniejsam definitywnie. Zmieniającjegotor, wywoła trudnedo zbyt życie czyjeś w wejdzie pokusie, ulegnie Kong brzmi: niezostawiać posobieżadnychśladów. Jednak wszystko namiejsce,gdyżichpodstawowa zasada intymne sekrety. Potem zpietyzmemodkładają muzyki, zakładającudze butyiubrania, odkrywają słuchając wino, popijają szuflady, Przeglądają życie. pod nieobecnośćwłaścicieli,pożyczającsobieich mają nietypowe hobby. Wchodządocudzychmieszkań i Kong, mieszkający zmatkąpoczątkujący pisarz- ślusarz samotny utalentowany, Lek, - Przyjaciele

NOWE KINO AZJI 74 poniedziałek 29.10,20:30KinoPraha A niedziela 28.10,18:00KinoMuranów Dong /Pearls oftheFar East 2012 Perły DalekiegoWschodu/NgocVien Filmografia: debiutem. pełnometrażowym jego są innych międzynarodowych festiwalach. Perły… Film &VideoFestival ibył pokazywany na40 LGBT Out TorontoInside na krótkometrażówki otrzymałnagrodę dlanajlepszejfilmu, który i wideoklipów,(2009), znanyzTheGoldenPin autorem krótkichmetraży, dokumentów jest Toronto, w York w University i Sajgonie w film –Studiował Wietnam) (ur.Sajgon, Cuong Ngo dlazdjęć wyróżnienie jury muzyki, AsianFilm Festival ofDallas–specjalne 2012 -SlateAward dlanajlepszychzdjęći nagrody: CaliforniaIndependentFilm Festival język: wietnamski Hong Anh Duangphung, NgoThanhVan, NhuQuynh, obsada: Truong NgocAnh,KieuChinh,Kris muzyka: AlexinaLouie,AlexPauk Igor Szczurko montaż: CuongNgo,Patricia Philpopoulous, zdjęcia: MikhailPetrenko swoich opowiadań scenariusz: MinhNgocNguyen napodstawie reżyseria: CuongNgo Kanada, Wietnam2011,103’ Ngoc ViênÐong/Pearls oftheFar East Perły DalekiegoWschodu .

~

Agnieszka Szeffel nego folderu.Trudno mujednakodmówićmocy. w Perłach… westetyceekskluzywnegoturystycz- się urzeczywistnia emigrantki wspomnienie akcja, się rozgrywa których w miejsc, jowości adaptacja czerpie zautentycznejhistoriiiobycza- krainy.Choć realnej mało lecz zmysłowej, jako życiem projektantkę mody, kreująobraz Wietnamu Ngoc Nguyen, która zagrała wfilmierozczarowaną nafaktachopowiadania Minh scenariusza, oparte kobiety uCuongaNgorządzinamiętność.Podstawa wizerunkiem starości do dzieciństwa Od diaspora. z Chinami i Toronto, gdzie zakorzeniła się wietnamska Sajgon i północne okolice Hanoi, po Sapa przy granicy w pigułce-królewski regionHoiAn,kosmopolityczny wej wkolonialnymWietnam stylu,przez stary Mekongu iDaLat–dawnej francuskiej bazywojsko- delty legendarnej Od scenerii. wyjątkowej w - gestów miłosnych pantomimę tu odgrywa ciach Siedem kobiet wróżnymwieku,czasieiokolicznoś- w filmie Cuonga Ngo pada prosta odpowiedź: piękno. kinematografię wydaje owoce. Na pytanie: co widzisz? Wpływ twórczości Tran AnhHunganawietnamską

N

g

o .

c

V

i

ê

~

n

D _

Ô

n g NOWE KINO AZJI 76 WrocławHoryzonty niedziela 28.10,20:00HeliosNowe wtorek 30.10,20:30KinoPraha A niedziela 28.10,16:00KinoPraha A kurabu /Tokyo Playboy Club 2011 Tokyo Playboy Club/Tôkyôpureibôi The DeadbeatMarch Ashita toIshoniArukunoda/HotasHell: 2010 Gorącojakdiabli/SeishunHakaba- 2008 HotasHell2(kr.m.) 2007 HotasHell(kr.m.) Filmografia: Filmowym. Festiwalu Warszawskim na i Rotterdamie Puchon, w Festival ipokazywana była międzyinnymi Film Fantastic International Yubari na Quentinowi Tarantino, zdobyła Grand Prix dedykowana część, ostatnia jej - as Hell pracę dyplomowąHot stanowiła trylogia Jego Waseda. Uniwersytecie na wizualne (ur. 1986wFukushimie)Studiował sztuki Yôsuke Okuda studenckiego Jury nagrody: Tokyo FILMeX2011–nagroda język: japoński Takahiro Miura Sakichi Sato,MasaakiAkahori, Asami Usuda,Yasushi Fuchikami, obsada: NaoOmori,Ken Mitsuishi, muzyka: TôruIshizuka montaż: Takuya Onodera zdjęcia: Takahiro Imai scenariusz: Yôsuke Okuda reżyseria: Yôsuke Okuda Japonia 2011,92’ Tôkyô pureibôikurabu /Tokyo Playboy Club Tokyo Playboy Club Jagoda Murczyńska zdobędą muwielufanów. pewnością z muzyki wykorzystanie błyskotliwe i humoru poczucie specyficzne atmosfery, budowania na wyzuty z glamouru przestępczy światek, umiejętność na teporównania,tojegobezkompromisowe spojrzenie Choć młodyreżysermusisobiejeszcze trochę zasłużyć Kinjiego FukasakuBattlesWithoutHonorandHumanity budzi zkolei skojarzenia zkultową gangsterskąserią Temat Ritchie. Guyem czy Miike Takashim Tarantino, Quentinem z porównania krytykom nasuwają humor Zawrotne tempoakcji,natężenieprzemocy iczarny czasy świetnościewidentnie majużdawno zasobą. samym życiewszystkich pracowników przybytku, który czasu, by zadrzeć zlokalnąyakuzą, narażąjąc tym studenta wpoprzedniej robocie. Nietrzeba muwiele pewnego zamordowanie za karą przed uciekający (w tejroli NaoOmori,znanyzIchiegozabójcy iVibratora ) znajduje pracę Katsuoshi,psychopatycznymłodzieniec ssanko, macanko”. Tam właśnie,ustaregokumpla, Tokyo Playboy Club,zapraszający na„cycki, cycuszki, oferują wszystkie ziemskierozkosze. Wśródnich– barów dziesiątki Shinjuku zaułkach mrocznych W

. NOWE KINO AZJI 78 piątek 26.10,19:00,KinoPraha A 2012 Vulgaria 2010 Love intheBuff/Chimingyuchungiu 2007 Exodus/Cheutaikupgei 2006 Isabella/Yi sabuilai 2001 You Shoot,IShoot/Maaihungpaakyan Wybrana filmografia: Pisze słuchowiska ifelietonydogazet. Fulltime Killer scenariusz. Jestautoremgłośnejksiążki You Shoot,IShoot,zbierającym nagrody za debiutował w2001roku pełnometrażowym nagradzany krótkimetraż SummerExercise, ich nakoncie kilkanaście.W1999r. nakręcił Filmy zacząłkręcićjużjako nastolatek,dziśma (ur. 1973wHongkongu) Studiował naTajwanie. Pang Ho-cheung język: kantoński Suet Lam obsada: ChapmanTo, RonaldCheng,DadaChan, muzyka: Wong NgaiLun,JanetYung montaż: Wenders Li zdjęcia: JasonKwan Lam, LukYee-sun scenariusz: Pang Ho-cheung,LamChiu-wing reżyseria: Pang Ho-cheung Hongkong 2012,92’ Vulgaria . Pracuje dlaradia itelewizji.

Agnieszka Szeffel nym praktykom, zakończonym trzymiesięczną śpiączką. budżetowych dziurpopycha gokunaprawdę dziwacz- nieustannie wchodziwkolizję zjegopracą, ałatanie gangstera Tyrannosaura. producenta Prywatność erotycznego hitusprzed lat,sfinansowanego przez remake’u realizacji o opowiadając przykładem, Wai-cheung swoje teorieilustrujewziętymzżycia twórcami. a inwestorami pomiędzy się układają zajmują sięproducenci, jakzgrabna kępkawłosów o ciałopodczasseksualnegozbliżenia.Tym właśnie łonowych, któreskuteczniezmniejszajątarcie ciała włosów do producenta porównując słuchaczy, obfitującym wniespodziankizawodzie. Zaskakuje satorium. Ma opowiedzieć o swoim – jak się okazuje – zostaje zaproszonyktóry nauniwersyteckie konwer- To), Chapman komediowy, aktor znany roli tej (w Portu. Bohaterem filmu jest producent To Wai-cheung specyficzną mentalnośćmieszkańcówPachnącego i cynizm filmowego światka,jednocześnie portretując bałagan nadużycia, punktuje dowcipnie i kulisy składa hołdstarejszkole kinazHongkongu. Odsłania Pang Ho-cheungwniepoprawnej politycznieVulgarii

NOWE KINO AZJI 80 sobota 27.10,18:15KinoPraha A 25.10,20:45KinoPrahaczwartek A balái /Warriors oftheRainbow: SeediqBale 2011 Wojownicy tęczy:SeediqBale/Sàidékè 2008 Haijiaoqihao/CapeNo.7 1999 Qiyuetian/AboutJuly 1997 BeforeDawn (kr.m.) 1996 ThreeDialogues(kr.m.) 1995 Face intheEvening (kr.m.) Filmografia: tytułem w historii Tajwanu. okazał się drugim najbardziej zyskownym producentów zrealizował CapeNo.7,który tęczy… na festiwalach. Nadprojektem Wojowników krótkie metraże, któredoczekały sięuznania na fundusze zbierał dorywczo pracując lat kilka Przez Yangowi. Edwardowi innymi między asystując filmowej, i telewizyjnej produkcji przy Pracował (ur.1969) Wei Te-sheng Wenecja 2011–nominacjadoZłotegoLwa film, muzyka,aktordrugoplanowy, IFF nagrody: GoldenHorseFFl2011–najlepszy język: japoński,seediq Tang Shiang-chu,Wu Pong-fong Lo Mei-ling,Hiroshi Noguchi,ChieTanaka, Michio Hayashida, VivianHsu,HsuYi-fan, Umin Boya, ChengChi-wei, Da-Ching, obsada: LinChing-tai,MasanobuAndô, muzyka: RickyHo montaż: Wei Te-sheng zdjęcia: ChinTing-chang scenariusz: Wei Te-sheng reżyseria: Wei Te-sheng Tajwan 2011,154’ Sàidékè balái/Warriors oftheRainbow: SeediqBale Wojownicy tęczy:SeediqBale

pracował od 1996 r. By zdobyć zaufanie Jagoda Murczyńska wymowy. antyimperialistycznej trudno niedostrzec jegoantyjapońskiej,aszerzej – tekście złożonejsytuacjiwspółczesnego Tajwanu pozostaje napolityczneodczytania.Wkon- otwarty film tym przy a – epizod historyczny świadomości się wspektakularnysposóbprzywrócićpowszechnej udało Reżyserowi wolność. o walki dramatycznej i stanowią niemalmitologicznetłodlabrutalnychstarć trafili wdziesiątkę.Niesamowite krajobrazy Tajwanu poszukiwali dotejroli kogoś ouderzającejcharyzmie: Twórcy spojrzeniu. przeszywającym i korzeniach przywódcy plemion,wcieliłsiępastoroaborygeńskich rozmachu inarracyjnej siły. WpostaćMounyRudo, kinach, nie została bynajmniej okrojona z realizacyjnego pokazywanego wtajwańskich4-godzinnego oryginału siły Japończyków. Międzynarodowa, skróconawersja zaatakowałoddział trzystuaborygenów przeważające powstania rdzennych mieszkańcówwyspy, wktórym zbrojnego największego – Busha w incydentu ją historię japońskiejkolonizacji Tajwanu iwieńczącego na autentycznychwydarzeniach z1930roku. Pokazuje kraju produkcja doOscara.oparta Epickahistoryczna powinno zapalićkilkalampek),oficjalnykandydattego (wśród producentów znalazłsięJohnWoo, cojuż Najdroższy filmkiedykolwiek zrealizowany naTajwanie TAJWAŃSKA NOWA FALA Tajwan 1993,95’ Yue guangshaonian/MoonlightBoy Księżycowy chłopiec 82 25.10, 20:00Południkczwartek Zero nian /MoonlightBoy 1993 Księżycowy chłopiec/Yue guangshao 1992 Shadow ofNocturne 1989 Tongdang Wansul (kr.m.) Filmografia: Yanga. Edwarda fimy się takżeprodukcją filmową, realizującm.in. of Nocturne,miałpremieręw1992r. Zajmował Pierwszy pełnymetraż jegoautorstwa, Shadow krótkometrażowym Tongdang wansul w1989r. jako asystentreżysera. Zadebiutował r. 1982 pracował Tajpej)Od w (ur.1952 Yu Wei-yen Pacific FF–najlepszyscenariusz nagrody: Tokyo IFF1995–wyróżnienie,Asia- język: mandaryński obsada: Wang Qi-zan,LuYuan-chi, NiShu-chun muzyka: HouDe-jian montaż: Eve Wen zdjęcia: LeeYi-shu, ChuPei-chu scenariusz: Yu Wei-yen, Sun Jerry reżyseria: Yu Wei-yen

Wafa Ghermani naTajwanie.rządów autorytarnych nawiedzającej teraźniejszość są metaforą okresu W obydwu filmach motyw ducha i przeszłości Kot). faktycznie pojawiłjako sięwChłopcu ducha, w się wcielający tu Qi-zan, (Wang na myślChłopcazulicy GulingEdwarda Yanga i postać, w którą wciela się Wang Qi-zan przywodzą Nagle przeszłość powraca… Atmosfera filmu do momentu,kiedypodejmiepróbęsamobójstwa. jednak wydajesięgoniezauważać iniesłyszeć – mówi doniej„siostro”, ona Chłopiec chłopiec. w którym mieszka z matką, pojawia się tajemniczy w domu, Tymczasem życie. sobie i chce odebrać Hsiao-chi maromans zżonatymmężczyzną

TAJWAŃSKA NOWA FALA Tajwan 1993,100’ Qing chunwuhui/Love isSweet piątek 26.10,20:00Południk Zero 2012 Joyful Reunion(scenariusz) 2001 BemyValentine Love isSweet 1993 Miłośćjestsłodka/Qingchunwuhui Filmografia: dokumentalnych iscenariuszy. filmowym, autoremfilmów Jest krytykiem chiński napoczątkulatosiemdziesiątych. teoriifilmunajęzyk tekstów amerykańskiej szych zająłsiętłumaczeniem kluczowych na New York University. Jako jedenzpierw- obronił Tajpej,dyplom w Uniwersytecie na anglistykę Tajpej.Studiował w wychował i się Urodził ur. 1956) De-yong, Zhou Zhou Yan-zi muzyka najlepszy scenariuszadaptowany, dźwięk, nagrody: Taipei GoldenHorseFF1993- język: hakka Lin Jian-hua,XuanShao,ZhangFu-mei obsada: ChenZhao-rong, Wang Yu-wen, muzyka: ShiXie-yong zdjęcia: LiaoBen-rong podstawie powieści Wu Jin-fa) scenariusz: ZhouYan-zi, CaiMing-de(na reżyseria: ZhouYan-zi (Yankee Zhou) Miłość jestsłodka 83 (prawdziwe nazwisko

Wafa Ghermani rejony Tajwanu. etniczną zamieszkującąpołudniowe Chinyiniektóre mniejszośćnakręconych wjęzykuhakkaiportretujący Miłość jestsłodkatojedenzbardzo niewielu filmów największym marzeniem każdejrodziny. miasta, kiedywysłaniedzieckanastudiabyło nego nowoczes- i społeczności wiejskiej tością tradycyjnej rozdźwięku międzyrzeczywis- dramatycznego okres – wieku XX ekonomicznego rozkwitu ostatniejdekady w czasie – Zhou Yan-zi przywołuje dzieciństwa, z wspomnienia twórczości swojej w wykorzystywali Yang, wlatachosiemdziesiątych którzy Edward czy Hsiao-hsien Hou jak lat siedemdziesiątych.Podobnie do sportretowaniazmieniającegosięspołeczeństwa melodramatu konwencję wykorzystuje Film chora. niewiejednak,żedziewczyna jestpoważnie nauki, do książkami z niż czasu więcej bratowej.nią Spędzaz w młodszej siostrze swojejsię Tam zakochuje wioski. rodzinnej Kaohsiung, wraca naletniewakacje do w mieście studiujący A-yi, siedemdziesiąte. Lata

TAJWAŃSKA NOWA FALA 84 niedziela 28.10,18:00Południk Zero ofPei-li The Story 1994 HistoriaPei-li /Tai beiaiqinggushi/ Mobilize dong yuan/Kung FuKids5:Team Rallyto 1988 Haoxiaozi5:Wan nengyun Filmografia: serialach. pracował przyprodukcjach telewizyjnych i Tan Chou,aktor, reżyser, scenarzysta, język: kantoński Zhou Tang-hao, GaiYong-ping, Yin Yu-mei obsada: Wang Yu-wen, Wu NG), Jia-li(Carry muzyka: LinShun-lang montaż: HuangZheng-xiang zdjęcia: ChenZhong-yuan scenariusz: Tan Chou reżyseria: Tan Chou Tajwan 1994,109’ Tai ofPei-li beiaiqinggushi/TheStory Historia Pei-li Wafa Ghermani obraz nocnegoświata. Pei-li próbuje przemycić do kina bardziej realistyczny cające sięwimięjakiegoścelu.Tymczasem Historia ukazywane były jako stereotypowe postacipoświę- w filmach, wcześniej się pojawiały bohaterki takie zawodów, czyhostessy. takichjakfryzjerki Nawet jeśli wianiu naekranie seksuiprzedstawicieli niektórych dziewięćdziesiątych zyskałopewną wolność wprzedsta- stanem wojennym w1988roku), kinotajwańskie lat (którejczas zakończyłPo sięwraz latachcenzury ze mężczyznami. innymi kilkoma z także siebie odpowiedzialności, ponieważ tejnocy spała na wzięcia odmawia on jednak – dziecka jej ojcem być może który mężczyznę, spotyka dnia Pewnego Zjednoczonych. Stanów do syna wysłać by gromadzi które pieniądze, zarobić pracy, w żeby Bibi pomaga często Pei-li fryzjerką. Junior,jest nazywanego hostessa, aPei-li, matkaautystycznegochłopca jako barze w pracuje Bibi dziewięćdziesiątych: latach Tajpej w w się rozgrywająca mieszkanie, wspólnie wynajmujących kobietach o Opowieść

TAJWAŃSKA NOWA FALA 85 sobota 27.10,20:00Południk Zero 1998 Chaojigongming/Connectionby Fate 1996 Chaojidaguomin/SuperCitizen Ko 1992 Róż/Yan zhi/Rouge 1986: Chaojishimin/SuperCitizen 1983 Erzihdedawan ou/TheSandwichMan Wybrana filmografia: okresu postdemokratyzacji. krytyka ostra znane dzieło,SuperCitizen Koto , najbardziej Jego historycznych. i społecznych kwestiach na głównie się koncentruje filmów jego Yanga.Tematyka Edwarda i Hsiao-hsiena Hou pokolenia fali nowej twórców z jednym r. Tajpej,jest 1950 w w się Wanurodził Jen język: mandaryński obsada: SuMing-ming,JeanetteLin,Kent Tseng muzyka: ZhangHong-yi montaż: LiaoQing-son zdjęcia: Yang Wei-han scenariusz: Wan Yi Jen(originalstory: Shu) reżyseria: Wan Jen Taiwan 1992,92’ Yan zhi/Rouge Róż Wafa Ghermani wartościami. cyjnymi międzywolnościąZhi-jun, rozdartą atrady- oraz funkcjonującą pomiędzynimidyktatury nie pamiętając lat ostrego kryzysu ekonomicznego i się donowego miejsca,poTao-tao, która dorasta grantów odbabkiwciążniemogącejzaadaptować W Różustara sięzrozumieć trzypokolenia emi- of AppleczySuperCitizen) oraz Tajwańczykami. w slamsach,jakkrótkometrażowym TheTaste żyjącymi najuboższymi, (i klasami niższymi i późniejszychfilmachzainteresowany był raczej skich korzeniach. Zarównowpoprzednich, jak obiektyw nacałkiemzamożnąrodzinę oszanghaj- skierował pierwszy raz po który WanJena, fii krążących dokoła. To szczególna pozycjawfilmogra- ich niełatwe wzajemnerelacje,oraz mężczyzn zawieszonych między przeszłością i teraźniejszością, pięknych lat młodości. Film śledzi życie bohaterek, na Tajwan zSzanghajuiwciąż żyjewspomnieniem samotną matką 17-letniej Tao-tao. Babcia przybyła rodziny. Yang Zhi-junma34lataijestniezależną Tajpej: trzech pokoleń portret kobiet ztejsamej

TAJWAŃSKA NOWA FALA 86 poniedziałek 29.10,20:00Południk Zero Salon) 2011 10+10(fragment HippocampHair Aged Juliet) 2010 Zhuliye /Juliets(fragment Middle- 1998 Ai qinglaile/Love Go Fish 1995 Tropikalna /Re daiyu/Tropical ryba Filmografia : Tropikalnej ryby na realizacjęfilmupodstawie scenariusza W 1993roku otrzymałrządowe subsydium reżysera. asystent jako telewizji w (ur. 1962wTajpej) Zaczynałkarierę Chen Yu-hsun Chinese FF–ZłotaPanda Montpellier nominacja doZłotegoLamparta, aktorka drugoplanowa; LocarnoIFF1995- – najlepszyscenariuszoryginalny, nagrody: Taiwan Golden HorseFF1995 minnan język: mandaryński, Wen Ying, ChenYi-fan obsada: LinCheng-sheng,Chia-hung, muzyka: Wu Bai,ChinaBlue montaż: ChenSheng-chang zdjęcia: LiaoBen-rong scenariusz: ChenYu-hsun reżyseria: ChenYu-hsun Tajwan 1995,107’ Re daiYu /Tropical Fish Tropikalna ryba .

Wafa Ghermani swoich piosenekztekstamiwtajwańskim dialekcie. wykorzystać muzykęWu znanegoze Baia,artysty bohaterami inieszczęśliwyuczeń, sąporywacz anawet reżyserowi zrealizować scenariusz,któregogłównymi pozwolić by tyle, na się otworzyło CMPC fali nowej skim jako jedynymoficjalnymjęzykiem.Po okresie Republiki Ludowej jako kraju idealnego,zmandaryń- filmy propagandoweChińskiej ipromujące wizerunek CMPC, była niegdyśstudiemnarodowym, realizującym skim przemyśle filmowym. Jegofirmaproducencka, zmiany, jakazaszławtajwań- świadectwem jest Film i wywiezionyprzez AhChinganapołudnieTajwanu. porwany Tajpej,zostaje z licealista Chih-chiang, Liu

reklama Tajwanu WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE Dorota Podlaska Kino obrazkowe 88 na:www.podlaska.comWięcej oartystce i zwątpienie”,2008. garniturami wprawo”, 2009;„Słodycz News –Seoksu Market “,2010;„Prosto, za „Ta ostatnianiedziela”,2011;„Happy i życiememigrantów ztegokontynentu: dajewyraz swojejw których fascynacji Azją („Płaczę wkinie”,2000),jakitakie, projekty inspirowane bezpośredniofilmem projektuje książki.Wśródjejprac znajdziemy też obiekty, instalacje, performanceoraz przede wszystkim malarstwem, aletworzy Włoszech iKorei Południowej. Zajmujesię rezydencyjnych wFinlandii, Francji, w Gdańsku.Uczestniczyła wprogramach Galerii ArsenałwBiałymstoku,CSWŁaźnia CSW ZamekUjazdowski wWarszawie, m. in.wZachęcieNarodowej GaleriiSztuki, Dorota Podlaska wystawiała swoje prace i Praha podczastrwania PięciuSmaków. wystawie wWarszawie wkinachMuranów wych posterówbędziemożnazobaczyć na Dodatkowo, częśćilustracji w formiefilmo- którego możnazprzyjemnościąpowracać. cześnie rolę niepowtarzalnego albumudo Dzięki temu katalogfestiwalowy pełnijedno- danego filmu,jegokolory, światło,rytm. w każdejilustracji stara sięoddaćatmosferę To swoisty notatnikkinomaniaczki, która Smaków w oryginalny, bardzo osobisty sposób. kowschodniej, zinterpretowała filmyPięciu dale- wielbicielka kinaazjatyckiegoikultury trowany pracami Doroty Podlaskiej. Artystka, Już poraz drugikatalogfestiwalu został zilus-

Warszawa, scenalubelska.art.pl Teatr ScenaLubelska30/32,ul. Yasaszii onna Łagodna sposób wlewając wniąswoje życie. Zwłoki–lalkę zaprasza dotańca,wniezwykły o potrzebie kontaktu ijegoniemożności. RuiIshihara swoją kreacjąopowiada tradycje. idwieteatralnerozpisana nadwiekultury miłości, okrucieństwa, niespełnieniaiśmierci pującej w tytułowej roli to uniwersalna historia Niezwykły spektaklzudziałemlalkiwystę- kobietę dopsychicznegowycieńczenia. na jakąkolwiek spontanicznośćdoprowadziły Jego milczenie, oschłość,brak przyzwolenia despotyzmu, skąpstwa isurowego stylużycia. letnią sierotę iuczyniłzakładnikiemswojego wyrządził małżonce.Poślubił jąjako nasto- sobie sprawę ztego,jakwielkąkrzywdę o nieudanym małżeństwie, by wkońcu zdać czyn jejdramatycznej decyzji, snujerozważania która popełniłasamobójstwo. Szukającprzy- żony, ciele przy czuwającym mężczyźnie o Nowela autoraopowiada „Zbrodni ikary” namotywach „Łagodnej”. realizacja oparta czwarta To jego Ishiharę. Rui Japonii, z szając doprojektu aktora itancerzabutoh warsztat rosyjskiej, klasykęliteratury zapra- Polski reżyserDariuszKunowski wziąłna Proniewska–Mazurek projekt iwykonanie lalki:Katarzyna Ishihara /muzyka/głos:OlenaLeonenko / Reżyseria: DariuszKunowski /aktor:Rui Fiodora Dostojewskiego Spektakl namotywach opowiadania „Łagodna”

People’s Jury Kino Azji. nagrodę dlanajlepszego filmuwsekcjiNowe pierwszą whistoriiPięciuSmakówoficjalną Na zakończenie festiwalu People’s przyzna Jury z festiwalem. w wybranych mediach współpracujących zostaną nastronie www.piecsmakow.pl oraz festiwalowymi. Najlepsze opublikowane stworzą tekstynatematyzwiązanezfilmami naPradze,jurorzyKultury podczasktórych ale równieżspotkaniaredakcyjne wDomu Dziennikarki poprowadzą nietylko obrady jury, współautorki książki„ByćjakCybulski?”. filmowych iwywiadówzludźmikina,atakże „KINO”, autorkilicznychartykułów, recenzji filmowych, sekretarzaredakcjimiesięcznika i copywriterki, redaktorkiksiążekipism filmowej,krytyczki socjolożki,dziennikarki oraz Iwony Cegiełkówny-doświadczonej Jarząb, redaktorkiserwisuPortalfilmowy.pl, Edyty objęte zostały opiekąmerytoryczną sekcji Nowe KinoAzji.Prace People’s Jury Japonii, Filipin iTajwanu, włączone wprogram najnowsze produkcje m.in.zTajlandii, Korei, W czasiePięciuSmakówjurorzy ocenią tytuł. konkursowe filmyiwyłonićznichnajlepszy w Warszawie, by wspólnie obejrzeć azjatyckiego spotkasiępodczasfestiwalu wybierze People’s Jury. 13pasjonatówkina Nowe KinoAzjiwalczą onagrody. Zwycięzców pierwszy whistoriifestiwalu filmysekcji Podczas szóstejedycjiPięciuSmakówporaz

cjach nawww.piecsmakow.pl. Szczegółowe informacjeodebatachiprelek- kratyczne działanianaDalekimWschodzie. Wałęsy, angażujesięm.in.wprodemo- który Wolność wAzjijesttakżeInstytutLecha 80. rocznicę istnienia.Partneremsekcji Warszawskiego, wtymroku obchodzi który z Wydziałem OrientalistycznymUniwersytetu został przygotowany we współpracy som filmowym podczas6.edycjifestiwalu Cykl debatiprelekcjitowarzyszących sean- Debaty iprelekcje Martyna WojcieszekMartyna Sławomir Wasiński, MarlenaWilczak, Pietrzyk, MateuszPodlasin, Monika Pomijan, Konior, Robert Mróz, Michał Piasecki, Monika AleksandraNina Gawryś, Imosa,Bogna stanowią: KamilDachnij,KarinaFilak, na6.FestiwaluJury Filmowym PięćSmaków kina azjatyckiegozcałejPolski. People’s wyłoniła 13jurorów spośródpasjonatów rekrutacji komisjaW wynikuotwartej WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE azjatycki poker naPięciuSmakach Mahjong 90 między 25a30października. zakończeniu w kawiarni KinaMuranów, Gramy codzienniewtrakcie seansówipoich z mahjongiemodpodstaw. Mahjonga lubrozpocząć swoją przygodę czonych graczy ze stowarzyszenia Polska Liga czasowe umiejętności podokiemdoświad- Chętni będąmogliudoskonalić swoje dotych- z czterechgruporaz jednejpary. jestzebranie4). Celemgry układuzłożonego skiej odmianie(czasamiużywa siętylko 3lub Pozostałych 8kamieninieużywa sięwjapoń- razy,się cztery codajęłącznąliczbę136. zielony iczerwony. Każdyzkamieni powtarza niowy, zachodni,północnyitrzysmoki:biały, wschodni, połud- wiatry: specjalne tocztery kolorze jest9kamieniod1do9.Kamienie kółka,bambusyicyfry.kolory: Wkażdym dzieląsięnatrzy ispecjalne.Numery ryczne podzielony jestnadwiegrupy: kamienienume- znaki kanji.Zestaw, złożonyze 144kamieni, Na kamieniachfigurująróżnesymboleoraz jednak niejesttozdejmowanie par. remika z pokerem lub planszowego rummikuba, przypominapołączeniea rozgrywka karcianego niach. Wgrze używa sięspecjalnychkamieni, grze strategiczno-logicznej ochińskichkorze- [czyt. maadzianowi], tradycyjnej japońskiej Specjalne warsztaty poświęconemahjongowi

www.wielokulturowefilmowe.pl TuPraga DomKultury Organizator: plastyczka, absolwentka ASP. reżyserka filmówanimowanych, artystka Warsztaty prowadzi NataliaNguyen - na płytachDVD. dzieci wKinieMuranów, aanimacjewydawane filmy prezentowane sąpodczasporanków dla Narodowego. Stworzone podczas warsztatów środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Projekt tenrealizowany jest z udziałem Animowanego naPradze. w DomuKultury cyklem Wielokulturowych Warsztatów Filmu dziły 5.edycjęPięciuSmaków, zaowocował Sukces pierwszych warsztatów, którepoprze- w obukrajach. dowiedzieć sięjakwyglądażyciecodzienne wej etiudyfilmowe sątakżeinspiracją, by się wywodzą. Powstałe wtechnice poklatko- tradycje, baśnieilegendykrajów, zktórych wanym, dziecinawzajem poznająobyczaje, W trakcie wspólnej pracy nad filmemanimo- społeczności wietnamskiej. się zliczniezamieszkującejWarszawę skich korzeniach, jakidzieciwywodzących małych warszawiaków –zarównotychopol- tworzenie przestrzeni dla twórczego spotkania Pięć Smakówod2011roku. Ichideąjest wanego towarzyszą Festiwalowi Filmowemu Polsko-Wietnamskie Warsztaty Filmu Animo- Filmu Animowanego Polsko-Wietnamskie Warsztaty Vulgaria... Tybet wpieśni...64 Tropikalna86 ryba... Tożsamość miecza...50 Tokyo Playboy Club...76 Songlap...24 Słoń imorze...22 Seru...36 Róż...85 Powrót doBirmy...62 Perły DalekiegoWschodu...74 P-047...72 Ordos 100...60 Ong Bak3...48 Niebieski dach...26 Miłość wszystko zwycięża...20 Miłość jestsłodka...83 Miłość dopsów...26 List pisanykrwią...46 Laddaland...34 Księżycowy chłopiec...82 Król świń...70 Kotoko...32 Konkurs...18 Kobieta wszambie...68 Kobieta wogniuszukawody...16 Historia Pei-li...84 tygrysów...Fabryka 14 Dziewczyna wwodzie... 26 Duch, panpiekielnejkaźni...58 Dni turkusowego nieba...12 66 portret... Czwarty Czekolada...44 Chwytając morze...26 Być możetwojego serca niedasięzłamać...26 Bunohan...42 Bezpańskie psy...10 Bardzo namprzykro... 56 15Malezja...8 Indeks tytułówpolskich 91 Wojownicy tęczy:SeediqBale...80 78 Woman onFire LooksFor Water...16 Warriors oftheRainbow: SeediqBale...80 Vulgaria...78 Tropical Fish...86 Tokyo Playboy Club...76 Tibet inSong...64 The Woman intheSepticTank...68 The Tiger Factory... 14 ofPei-li... 84 The Story The KingofPigs...70 The FourthPortrait...66 The ElephantandtheSea...22 Seru...36 Talentime...18 Sword Identity...50 Songlap...24 So Sorry...56 Rouge...85 Return doBurma...62 Rain Dogs...10 Pearls oftheFar East...74 P-047...72 Ordos 100...60 Ong Bak3...48 Moonlight Boy...82 Love isSweet...83 Love forDogs...26 Love ConquersAll...20 Laddaland...34 Kotoko...32 It’s Possible Your CannotBeBroken... Heart 26 Girl intheWater...26 Duch, MasteroftheForges ofHell...58 Days oftheTurquoise Sky...12 Chocolate...44 Catching theSea...26 Bunohan...42 Blue Roof...26 Blood Letter...46 15Malaysia...8 Indeks tytułówangielskich Organizatorzy:

Fundacja Sztuki Arteria Katalog www.arteria.art.pl ilustracje, projekt Dorota Podlaska Jakub Królikowski Emilia Skiba redakcja Jagoda Murczyńska Anna Ciabach Kinga Dąbrowska autorzy Anna Gudarowska Wafa Ghermani Iwona Kamińska-Gosk Krzysztof Gonerski Jagoda Murczyńska Grzegorz Kurek Nguyen Quoc Thanh Jakub Majmurek Jagoda Murczyńska Tłumaczenia Agnieszka Szeffel Maria Frączek Emilia Skiba Koordynacja People’s Jury Iwona Cegiełkówna Współpraca Anna Gudarowska Edyta Jarząb Michał Baran Dam Van Anh Projekty graficzne Wafa Ghermani Małgorzata Gurowska Joanna Grabowska Natalia Kulka Nam Le Tuan Przemysław Ostaszewski Anna Mamińska Karolina Płuska Julia Pilasewicz Małgorzata Żółkiewska Michał Sieczkowski Łukasz Szewczak ISBN 978-83-928388-9-0 Iza Wierzbińska Ben Yang