مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی .Experimental Biology Vol. ??? No. ???, ?????? (??? - ???) سال هفتم، شماره اول، پیاپی بیست و پنجم، تابستان 1397 )97-106(

تنوع گونهای سوسكهای شکارگر Species diversity of Carabidae (Coleoptera) in fruit orchards and Carabidae خانواده در باغهای میوه و rice fields of Mazandaran مزارع برنج استان مازندران province, northern Iran

* Hassan Ghahari * حسن قهاری Associated Professor of Entomology; Young دانشیار حشرهشناسی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد Researchers and Elites Club, Science and Research اسالمی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران .Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran )تاریخ دریافت: 22/10/1395 - تاریخ تصویب: Received: Jan. 11, 2017 - Accepted: Aug. 4, 2018) )1397/5/13)

چکیده Abstract با توجه به اهمیت سوسك های شکارگر خانواده Carabidae در كنترل The ground (Coleoptera: Carabidae) are powerful predators and have important role in بیولوژیك آفات، تنوع گونه ای این حشرات مفید در باغ های میوه و biological control of agricultural pests. The fauna مزارع برنج استان مازندران طی سال های 95-1394 بررسی شد. بر of these beneficial was studied in fruit اساس نتایج بهدستآمده، 22 گونه سوسك شکارگر كارابیده متعلق به orchards and rice fields of Mazandaran province 16 جنس و 10 زیرخانواده از مناطق مختلف مازندران شناسایی شدند. بر during 2015-2016. In total, 22 species within 16 genera and 10 subfamilies were identified in اساس نمونه برداری های انجام شده، باالترین تنوع گونه ای سوسك های different regions of Mazandaran. The samplings شکارگر در مناطق آمل و قائم شهر و پائی نترین تنوع گونه ای در منطقه indicated that the highest species diversity was بابلسر، اما باالترین فراوانی سوسك ها در مناطق قائمشهر و بهشهر و observed in Amol and Qaemshahr, and the lowest پائی نترین فراوانی در مناطق بابلسر و نور مشاهده گردید. از میان species diversity in Babolsar; also the highest population density was observed in Qaemshahr گونه های مورد بررسی، گونه Panzer, ( Harpalus griseus and Behshahr, and the lowest one in Babolsar and Acinopus megacephalus 1797 ( دارای بیشترین و گونه های ,Noor regions. Among the studied species (Harpalus griseus (Panzer, 1797) had the highest Bembidion menetriesi Kolenati, ،(Rossi, 1794 distribution and Acinopus megacephalus (Rossi, Quensel, 1806 ،Carabus roseni Reitter, 1897 ،1845 1794), Bembidion menetriesi Kolenati, 1845, Chlaenius steveni و Calosoma maderae dsungaricum Carabus roseni Reitter, 1897, Chlaenius steveni Gebler, 1833 كمترین میزان پراكندگی را داشتند. باالترین فراوانی Quensel, 1806 and Calosoma maderae Harpalus fuscicornis H. griseus مربوط به گونه های و ,dsungaricum Gebler, 1833 the lowest one. Also (Menetries, 1832) و پائی نترین فراوانی مربوط به گونه های .the highest population density was obtained for H griseus and Harpalus fuscicornis Menetries, 1832 C. steveni ،B. menetriesi ،A. megacephalus، and the lowest one for A. megacephalus, B. Cicindela rhodoterena Tschitschherine, 1903 ، menetriesi, C. steveni, Cicindela rhodoterena C. maderae dsungaricum و Tschitschherine, 1903, C. maderae dsungaricum Hampe, 1852 and Zabrus spectabilis Hampe, 1852, respectively. spectabilis بهدست آمد. نتایج نشان داد كه H. griseus و The results indicate that Harpalus griseus and H. fuscicornis جزو گونه های غالب در اغلب مناطق مورد Harpalus fuscicornis are the dominant species in نمونه برداری بودند. .the most sampled regions of Mazandaran province

Keywords: Carabidae, fauna, Mazandaran, واژههای كلیدی: باغهای میوه، مزارع برنج، فون، سوسكهای Orchards, rice fields. Carabidae شکارگر ، مازندران.

* نویسنده مسئول: E-mail: [email protected]

98 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره اول، پیاپی بیست و پنجم، تابستان 1397

مقدمه آفات ایفاء م ینمایند ) ,Stork, 1990; Goulet اگرچه سخت بالپوشان دارای بیش از 100 خانواده و نیز 2003(. اگرچه مصرف حشره كشها اثرات مخرب دارای بیشترین تنوع در رده حشرات م یباشند، اما روی اغلب دشمنان طبیعی دارند اما در رابطه با سخت بالپوشان شكارگر اساساً به سه خانواده سوسكهای Carabidae تحقیقات نشان داده است Coccinellidae ،Carabidae و Staphylinidae كه این حشرات نسبت به بسیاری از سموم شیمیایی تعلق دارند كه گونههایی از هر سه خانواده مزبور در اغلب مقاومت دارند و نیز به سرعت از محلهای تحت اكوسی ستمهای كشاورزی بهعنوان شكارگران انواع آفات سمپاشی مهاجرت م ینمایند كه به این ترتیب از اثرات فعال هستند )Fisher, 1988(. در این میان، خانواده آفت كشها در امان م یمانند. از طرف دیگر در صورت Carabidae یكی از بزرگترین خانوادههای تلفات شدید بر اثر كاربرد آفت كشها، توانایی ترمیم سخت بالپوشان م یباشد كه دارای 40000 گونه شناخته جمعیت )Population recovery( آسیب دیده خود شده م یباشد و از لحاظ قدمت به دوره سوم )Tertiary( را در كوتاه مدت دارند )Viestola, 1996(. مربوط م یگردد )Frank & Reichhart, 2004(. اغلب علیرغم اهم تی قابل مالحظه سوسكهای شكارگر گونههای Carabidae حشراتی شكارگر بوده و در Carabidae در كنترل طبیعی آفات ) ;Thiele, 1977 مناطق گرمسیری وجود دارند. سوسكهای Bortmann, 1996 Carabidae(، فون این گروه از دشمنان طبیعی معموالً همهچیز خوار )Omnivorous( هستند و از در مناطق مختلف ایران به طور كامل شناسایی نشده گیاهان و جانوران بهطور توأم تغذیه می نمایند است و تحقیقات انجام شده در این رابطه معدود م یباشد. )Bortmann, 1996(. البته برخی گونهها تغذی هكنندگان اگرچه تاكنون 955 گونه از خانواده Carabidae توسط تخصصی م یباشند، بهطوریكه گونه Azadbakhsh & Nozari Harpalus )2015( از ایران گزارش (rufipes (Degeer, 1774 از بذور گیاهان، شده است، اما با در نظر گرفتن تمام منابع علمی، تعداد گونه (Loricera pilicornis (Fabricius, 1775 گونهها به مراتب بیشتر از رقم مزبور م یباشد. با توجه به از پادمان )Collembola( و گونههای Abax اهمیت استان مازندران به عنوان قطب كشاورزی ایران و ,parallelopipedus (Piller & Mitterpacher. نیز دارا بودن مزارع و باغهای وسیع، تنوع گونهای و (1783 و ,Cychrus caraboides (Linnaeus فراوانی سوسكهای شكارگر Carabidae در باغهای (1758 از حلزونها تغذیه م ینمایند ) ;Stork, 1990 میوه و مزارع برنج استان مازندران بررسی شد تا با Sevola, 1999(. همچنین گونه های مختلف Offonus شناسایی تنوع گونه ای این حشرات در اكوسی ستمهای .spp بسیار تخصصی عمل كرده و فقط از بذور گیاهان مذكور، راهكارهایی در جهت حمایت از آنها در قالب خانواده چتریان )Umbellifera( تغذیه م یكنند برنامههای مدیریت تلفیقی آفات ) Integrated Pest )Desender et al., 1994(. اگرچه اغلب این Management, IPM( و با هدف توسعه كشاورزی سوسكها طعمه خود را به صورت اتفاقی پیدا می كنند، پایدار )Sustainable agriculture( در نظر گرفته شود. اما شكارگران اختصاصی با استفاده از عالیم شیمیایی طعمه مناسب خود را پیدا م ینمایند ) & Lovei مواد و روشها Sunderland, 1996(. تنوع گونهای، فراوانی و پراكندگی سوسكهای تنوع گونهای سوسكهای شكارگر Carabidae خانواده Carabidae در باغهای میوه و مزارع برنج در اكوسی ستمهای زراعی شامل مزارع و باغهای استان مازندران طی سالهای 95-1394 بررسی كشاورزی قابل مالحظه م یباشد و به این لحاظ بهطور گردید. برای این منظور مزارع برنج و باغهای مركبات، طبیعی نقش مؤثری در كنترل جمعیت بسیاری از توت، انار و گوجه سبز در مناطق مختلف استان قهاری و همكاران: تنوع گونهای سوسكهای شكارگر خانواده Carabidae در باغهای میوه ... 99

)شكل1( در نظر گرفته شد. نمونهبرداری با استفاده از )Aedeagus( تعدادی از نمونهها نیز جدا گردید و با سه روش استفاده از تور حشرهگیری، تلههای گودالی استفاده از كلیدهای تشخیص معتبر شناسایی شدند. )Pit fall trap( و تلههای نوری انجام گرفت تعدادی از نمونهها جهت تأیید برای دكتر Kesdek ) Muğla University, Turkey( Desender & Maelfait, 1986; Mommertz( و دكتر Avgin et al., 1996(. نمونهبردار یهایی نیز به روش مستقیم و )Çukurova University, Turkey( ارسال شدند. با استفاده از پنس و لوله مكنده )Aspirator( صورت در این پژوهش عالوه بر شناسایی سوسكهای گرفت. نمونههای جمعآوری شده پس از اتاله كردن و یا شكارگر Carabidae، بررس یهای مقای سهای در رابطه قرار گرفتن داخل اتانول 75% و نصب برچسب )تاریخ و با تنوع گونهای، فراوانی و پراكندگی این شكارگران در محل جمعآوری( شناسایی گردیدند. الزم به توضیح است مزارع برنج و باغهای میوه مناطق مختلف استان بر كه در تشخیص اولیه نمونههای جمعآوری شده، عالوه اساس روشهای Magurran (1988) و Penev بر شناسایی بعضی گونهها بر اساس ویژگ یهای (1996) انجام شد. برای این منظور دادههای حاصل مرفولوژیك ظاهری با استفاده از كلیدهای شناسایی از نمونهبردار یهای فوق به تفكیك تنوع و تعداد گونه مربوط به منطقه پالئاركتیك )Bell & ( )Palaearctic در مناطق مختلف با استفاده از نرمافزار آماری SAS ,Bell, 1978, 1979; Bousquet & Larochelle. (2000) مورد تجزی هوتحلیل قرار گرفتند و میانگی نها Hurka, 1996; Casale & Vigna ;1993. با استفاده از آزمون چند دامنهای دانكن ) Duncan ;Multiple Choice Test .Taglianti, 1999; Löbl & Smetana, 2003( مقایسه و گروهبندی Serap Avgin & Iskendir, 2007(، اندام آدیگوس شدند.

شكل 1. نقشه منطقه مورد مطالعه، استان مازندران

100 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره اول، پیاپی بیست و پنجم، تابستان 1397

Brachinus (Cnecostolus) cruciatus نتایج گونه (Quensel in Schoenherr, 1806) نتایج نمونهبردار یها از مزارع برنج و باغهای میوه مناطق . محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )پائیز 1395(، آمل مختلف استان مازندران نشان داد كه در مجموع 22 گونه )بهار 1394(، بهشهر )پائیز 1395(. سوسك شكارگر Carabidae متعلق به 16 جنس و 10 زیرخانواده شامل Carabinae ،Brachininae، Carabinae Latreille, 1802 Licininae ،Harpalinae ،Cicindelinae، زیرخانواده Calosoma Weber, 1801 Pterostichinae ،Platyninae ،Nebriinae، جنس . گونه Calosoma (Campalita) maderae Scaritinae و Trechinae از مزارع برنج و باغهای .dsungaricum Gebler, 1833 استان مازندران جمعآوری و شناسایی شدند. فهرست محل و تاریخ جمعآوری: بهشهر )تابستان 1394(. با گونههای جمعآوری شده در این پژوهش در زیر ارائه توجه به اینكه در این پژوهش در رابطه با جنس م یگردد. Calosoma، منبع مورد استفاده جهت نامگذاری، Bruschi (2013) م یباشد لذا نام علمی صحیح زیرخانواده Brachininae Bonelli, 1810 )C. maderae dsungaricum( بر اساس منبع جنس Brachinus Weber, 1801. فوق جایگزین نام (Calosoma (Campalita گونه Brachinus (Brachynolomus) costatulus (auropunctatum dsungaricum (Quensel in Schoenherr, 1806 م یگردد. همچنین محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1394(، سوادكوه نظر به اینكه در شناسایی دقیق و وجود این گونه در )تابستان 1395(، كیاكال )تابستان 1395(. ایران تردیدهایی وجود دارد، لذا شكل ژنیتالیای این گونه ارائه م یگردد )شكل 2(.

شكل 2. تصویر حشره كامل )الف( و آدیگوس )ب و ج( گونه C. maderae dsungaricum Gebler, 1833

قهاری و همكاران: تنوع گونهای سوسكهای شكارگر خانواده Carabidae در باغهای میوه ... 101

جنس Carabus Linnaeus, 1758 سوادكوه )تابستان 1395(، ساری )بهار 1394(، بهشهر گونه Carabus (Mimocarabus) roseni roseni )پائیز 1395(، جویبار )تابستان 1395 (، نوشهر )تابستان Reitter, 1897 . 1395 (، رامسر )تابستان 1395(. محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1394(، قائمشهر )پائیز 1395(. گونه Harpalus (Pseudoophonus) rufipes . (De Geer, 1774) زیرخانواده Cicindelinae Latreille, 1802 محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1394(، رامسر جنس Cicindela Linnaeus, 1758 )تابستان 1394(، بابل )تابستان 1394(، نور )پائیز Cicindela (Cicindela) rhodoterena گونه 1395(، بابلسر )تابستان 1395(. .Tschitschherine, 1903

محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )پائیز 1394(، زیرخانواده Licininae Bonelli, 1810 جویبار )پائیز 1395(، سوادكوه )تابستان 1394(، ساری جنس Chlaenius Bonelli, 1810 )بهار 1394(. گونه Chlaenius (Trichochlaenius) steveni Quensel, 1806 زیرخانواده Harpalinae Bonelli, 1810 محل و تاریخ جمعآوری: بهشهر )پائیز 1395(. جنس Acinopus Dejean, 1821. گونه Acinopus (Oedematicus) megacephalus جنس Oodes Bonelli, 1810 (Rossi, 1794) . گونه Oodes gracilis A. Villa et G.B. Villa, 1833 محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )تابستان 1394(. محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1395(، بابل )تابستان 1394(، قائمشهر )بهار 1395(. جنس Ditomus Bonelli, 1810 Ditomus calydonius (Rossi, 1790) گونه جنس Stenolepta Semenov, 1889 محل و تاریخ جمعآوری: بهشهر )پائیز 1394(، نوشهر گونه Stenolepta transcaspica Semenov, 1889 )تابستان 1394(، جویبار )پائیز 1394(. محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )پائیز 1394(، بهشهر )پائیز 1394(، نوشهر )تابستان 1395(. جنس Harpalus Latreille, 1802 گونه Harpalus (Harpalus) fuscicornis زیرخانواده Nebriinae Laporte, 1834 .Menetries, 1832 جنس Nebria Latreille, 1802 محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1394(، نوشهر گونه Nebria (Alpaeus) wiedemanni Fischer )تابستان 1394(، بابل )تابستان 1394(، نور )پائیز von Waldheim, 1844. 1395 (، رامسر )تابستان 1394 (، ساری )بهار 1395(، محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )بهار 1395(. جویبار )تابستان 1394 (، قائمشهر )پائیز 1394(. زیرخانواده Platyninae Bonelli, 1810 Harpalus (Pseudoophonus) griseus گونه جنس Calathus Bonelli, 1810 (Panzer, 1797) . گونه Calathus (Calathus) libanensis محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )بهار 1394(، نور pluriseriatus Putzeys, 1873. )پائیز 1394(، بابل )تابستان 1395(، آمل )بهار 1394(، محل و تاریخ جمعآوری: نور )بهار 1394(، سوادكوه 102 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره اول، پیاپی بیست و پنجم، تابستان 1397

)تابستان 1394(، رامسر )تابستان 1395(، بابل )بهار گونه Bembidion (Nepha) menetriesi .menetriesi Kolenati, 1845 .)1395 محل و تاریخ جمعآوری: بهشهر )پائیز 1395(. زیرخانواده Pterostichinae Bonelli, 1810 جنس Amara Bonelli, 1810 بحث و نتی جهگیری Amara (Amara) aenea (De Geer, 1774) گونه بر اساس نمونهبردار یهای انجامشده، باالترین فراوانی محل و تاریخ جمعآوری: بهشهر )بهار 1395(، آمل سوسكهای شكارگر Carabidae در مناطق آمل )11 )تابستان1395(، رامسر )تابستان1394(، سوادكوه گونه( و قائمشهر )10 گونه( و پائی نترین تنوع در )تابستان1394(، ساری )پائیز1395(، جویبار )بهار 1394(. منطقه بابلسر )دو گونه( مشاهده گردید )شكل3(. همچنین از بین 10 زیرخانواده جمعآوری شده در این Zabrus Clairville, 1806 جنس پژوهش، Harpalinae با دارا بودن پنج گونه بیشترین گونه Zabrus (Pelor) spectabilis Hampe, 1852 تنوع گونهای را در میان سایر زی رخانوادهها دارد. نتایج محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1395(، نور )پائیز نمونهبردار یهای انجام شده در رابطه با بررسی 1394(، بابلسر )تابستان 1394(. فراوانی سوسكهای شكارگر Carabidae نشان داد

كه باالترین فراوانی در مناطق قائمشهر و بهشهر و زیرخانواده Scaritinae Bonelli, 1810 پائی نترین فراوانی در مناطق بابلسر و نور مشاهده جنس Coryza Putzeys, 1866

گونه Corysa carinifrons Reitter, 1900 گردید )شكل 4(. با توجه به اینكه عوامل محیطی به محل و تاریخ جمعآوری: آمل )تابستان 1395(. خصوص آب و هوا از مهمترین عوامل تأثیرگذار در تنوع گونهای سوسكهای شكارگر Carabidae و جنس Scarites Fabricius, 1775 پراكنش آنها در اكوسی ستمهای مناطق مختلف دنیا گونه (Scarites (Parallelomorphus محسوب م یگردد )Goulet, 2003(. الزم به توضیح subcylindricus Chaudoir, 1843. است كه از دیگر عواملی كه روی تنوع زیستی و محل و تاریخ جمعآوری: ساری )بهار 1395(، سوادكوه پراكنش سوسكهای شكارگر Carabidae تأثیر )تابستان 1395(، كیاكال )تابستان 1394(. م یگذارد، تنوع پوشش گیاهی و میزان پستی و بلند یهای موجود در مناطق مختلف م یباشد، زیرا گونه Scarites (Parallelomorphus) terricola تحقیقات نشان داده است كه در ارتفاعات مشخص، Bonelli, 1813 . گونههای خاصی زیست م ینمایند و چنین گونههایی محل و تاریخ جمعآوری: قائمشهر )پائیز 1395(، هرگز در سایر ارتفاعات مشاهده نم یشوند ) ,Sevola كیاكال )تابستان 1394(، رامسر )تابستان Goulet, 2003 .)1394 ;1999(. نتایج نمونهبردار یهای

مربوط به بررسی میزان پراكندگی گونههای مختلف زیرخانواده Trechinae Bonelli, 1810 شكارگر Carabidae نشان داد كه از میان گونههای جنس Bembidion Latreille, 1802 H. griseus گونه Bembidion (Peryphanes) dalmatinum مورد بررسی، گونه دارای بیشترین haupti Reitter, 1908. پراكندگی در اكوسی ستمهای كشاورزی مازندران بود به محل و تاریخ جمعآوری: آمل )بهار 1394(، بابل طوری كه گونه مزبور از اغلب مناطق مازندران )10 )تابستان 1395(. منطقه( جمعآوری گردید. همچنین گونههای قهاری و همكاران: تنوع گونهای سوسكهای شكارگر خانواده Carabidae در باغهای میوه ... 103

C. roseni ،B. menetriesi ،A. megacephalus، مربوط به گونههای H. griseus و H. fuscicornis C. steveni و C. maderae dsungaricum و پائی نترین فراوانی مربوط به گونههای كمترین پراكندگی را دارا بودند )شكل C. steveni ،B. menetriesi ،A. megacephalus .)5، بر اساس نتایج بررسی تعیین فراوانی گونههای C. maderae dsungaricum ،C. rhodoterena مختلف شكارگر Carabidae، باالترین فراوانی و Z. spectabilis بهدست آمد )شكل 6(.

12 a a

10

ت ن

b b 8 و

ع

bc bc گ

و

ن

ه c c c ا

6 ي

cd cd س

و

س ك

4 ه d ا 2

0 بابلسر كياكال نوشهر جويبار نور ساري بابل رامسر سوادكوه بهشهر قائمشهر آمل

مناطق نمونه برداري

شكل 3. تنوع گونهای سوسكهای شكارگر Carabidae در مزارع برنج و باغهای میوه مناطق مختلف مازندران. )حروف غیر مشابه باالی ستونها نشاندهنده اختالف معنیدار بین مناطق میباشد.(

80 ت

a ع

د ا

70 د

س و

ab 60 س

ك ه b ا

50 ي

ش

c ك

ا ر

40 ش

cd c د ه

cd

( 30

ت

ر ا

de de ك

de م 20

e ج م e ع

10 ي

ت ) 0 بابلسر كياكال نوشهر جويبار نور ساري بابل رامسر سوادكوه بهشهر قائمشهر آمل

مناطق نمونه برداري

شكل 4. فراوانی سوسكهای شكارگر Carabidae در باغهای میوه مناطق مختلف مازندران. )حروف غیر مشابه باالی ستونها نشاندهنده اختالف معنیدار بین مناطق میباشد.(

104 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره اول، پیاپی بیست و پنجم، تابستان 1397

12

a ت ع

10 د

ا

د

م

b ن ا

8 ط

ق

ت

c ح ت

6 cd

پ

ر

ا ك d ن

4 ش

de de de de de de de de گ

e e e و

e ن

ه ه f f f f f 2 ا

0

A. aenea C. roseni

B. haupti

C. C. steveni

H. rufipes

H. griseus

O. gracilis

S. terricola

B. cruciatus

C. C. maderae

B. costatulus

B. menetriesi Z. spectabilis

C. C. carinifrons H. fuscicornis

D. calydonius

N. N. wiedemanni

C. C. pluriseriatus C. rhodoterena S. transcaspica

S. subcylindricus A. megacephalus

گونه هاي مختلف Carabidae

شكل 5. میزان پراكندگی گونههای مختلف شكارگر Carabidae در باغهای میوه مناطق مختلف مازندران. )حروف غیر مشابه باالی ستونها نشاندهنده اختالف معنیدار بین مناطق میباشد.(

50 a

45 a

ت

ع د

40 ا

د

ن

35 م b و

b ن

ه

30 ه

b b b ا ي

25 ج

c م ع

20 c آ

c و

c 15 ر ي

d d

de de de 10 ش د e e e e ه 5 e e

0

S.

A.

A. aenea C. roseni

B. haupti

C. C. steveni

H. rufipes

H. griseus

O. gracilis

S. terricola

C. C. maderae

B. cruciatus

B. costatulus

B. menetriesi Z. spectabilis

C. C. carinifrons H. fuscicornis

D. calydonius

N. N. wiedemanni

C. C. pluriseriatus C. rhodoterena S. transcaspica

گونه هاي مختلف Carabidae شكل 6. فراوانی گونههای مختلف سوسكهای شكارگر Carabidae در باغهای میوه مناطق مختلف مازندران. )حروف غیر مشابه باالی ستونها نشاندهنده اختالف معنیدار بین مناطق میباشد.(

وجود تفاوتها در فراوانی در مناطق مختلف به تعداد تخمهای تولید شده با اندازه بدن مادههای بارور شرایط آب و هوایی و نیز پوشش گیاهی منطقه بستگی رابطه عكس دارد، بهطوریكه مادههای كوچكتر دارد. همچنین توانایی زادآوری در سوسكهای تعداد تخم بیشتری میگذارند ) ,.Desender et al Carabidae به تغذیه، سن ماده بارور و عوامل محیطی 1994(. سوسكهای Carabidae در مراحل تخم و بستگی دارد ) ;Halme & Niemelä, 1993 الروی دچار تلفات شدیدی میگردند كه دو عامل Bortmann, 1996(. تحقیقات نشان داده است كه خشكی و عوامل بیماریزای قارچی از مهمترین قهاری و همكاران: تنوع گونهای سوسكهای شكارگر خانواده Carabidae در باغهای میوه ... 105

عوامل تلف كننده تخمها محسوب میگردند. در رابطه با محسوب م یگردد ) ,Godfray, 1994; Goulet الروها، كمآبی، گرسنگی و شكار شدن توسط دشمنان 2003(. در سالهای اخیر در كشورهای پیشرفته دنیا طبیعی از عوامل مهم در تلفات الروها و شفیرهها برنامه كنترل آفات فراتر از IPM بوده و در قالب ICM محسوب میشوند )Integrated Crop Management( .)Thiele, 1977; Sevola, 1999( انجام م یپذیرد حشرات كامل نیز دارای دشمنان طبیعی فراوانی هستند، كه در این رابطه تمام عوامل مؤثر بر افزایش عملكرد بهطوریكه میزان تلفات حشرات كامل Bembideon محصول مانند آبیاری مناسب، كود دادن، كنترل آفات، .spp بهوسیله نماتدها و قارچها در نروژ بیش از 40% حمایت از دشمنان طبیعی و غیره مورد توجه همزمان میباشد. همچنین پستانداران كوچك و نیز پرندگان از قرار م یگیرند )Kogan, 1998(. بنابراین طی مسیر مهمترین شكارگران حشرات كامل این سوسكها هستند مزبور برای محققین داخلی م یتواند افقهای )Lovei & Sunderland, 1996(. موفقی تآمیزتری را در مدیریت آفات زراعی و باغی و در با توجه به نتایج این پژوهش، فون غنی از نتیجه افزایش محصول و نیل به خودكفایی ترسیم نماید. سوسكهای شكارگر Carabidae در اغلب باغهای مازندران فعالیت دارند كه این امر بیانگر نقش و اهمیت سپاسگزاری این گروه از دشمنان طبیعی در كاهش تراكم جمعیت از دكتر M. Kesdek و دكتر S.S. Avgin آفات موجود در باغهای مازندران م یباشد. بنابراین )تركیه( بهخاطر تشخیص نمونهها و دكتر حمایت از این گروه از شكارگران كارآمد گام مؤثری در W. Jedryczkowski )لهستان( بهخاطر ارسال مقاالت افزایش كارآیی آنها و در نتیجه كنترل موفقی تآمیز آفات مورد نیاز، تشكر و قدردانی م یگردد.

REFERENCES Azadbakhsh, S.; Nozari, J.; (2015). Cicindelini) of America north of Checklist of the Iranian ground beetles Mexico. Memoirs of the Entomological (Coleoptera; Carabidae). Zootaxa; Society of Canada; 167: 3-334. 4024(1): 1-108. Bruschi, S.; (2013). Calosoma of the world Bell, R.T.; Bell, J.R.; (1978). Rhysodini of (Coleoptera, Carabidae). Natura the World part I. A new classification of Edizione Scientifiche: Bologna. 360 pp. the tribe, and a synopsis of Omoglymmius Casale, A.; Vigna Taglianti, A.; (1999). subgenus Nitiglymmius, new subgenus Caraboid beetles (excl. Cicindelidae) of (Coleoptera: Carabidae or Rhysodidae). Anatolia, and their biogeographical Quaestiones Entomologicae; 14: 43-88. significance (Coleoptera, Caraboidea). Bell, R.T.; Bell, J.R.; (1979). Rhysodini of In: Biogeographia. Parte I. Biogeografia the World part II. Revisions of the Dell’Anatolia. Pubblicato Sotto Gli smaller genera (Coleoptera: Carabidae Auspici Del Ministero Dei Beni Culturali or Rhysodidae). Quaestiones Ed Ambientali. Siena, Italy; 277-406. Entomologicae; 15: 377-446. Desender, K.; Maelfait, J.P.; (1986). Pitfall Bortmann, I.; (1996). Habitat heterogeneity trapping within enclosures: a method for of ground beetles in a beech forest (Col.: estimating the relationship between the Carabidae). Faunistisch-Ökologische abundances of coexisting carabid species Mitteilungen; (Supplement 22): 87-126. (Coleoptera: Carabidae). Holarctic Bousquet, Y.; Larochelle, A.; (1993). Ecology; 9: 245-250. Catalogue of the Geadephaga Desender, K.; Dufrere, M.; Loreau, M.; (Coleoptera: Trachypachidae, Luff, M.L.; Maufait, J.P.; (1994). Rhysodidae, Carabidae including Carabid beetles: ecology and evolution. 106 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره اول، پیاپی بیست و پنجم، تابستان 1397

Ser. Entomol. 51 Dordrecht: Kluwer diversity and its measurement. Academic. 474 pp. Princeton University Press, New Fisher, R.C.; (1988). An inordinate Jersey. 179 pp. fondness for beetles. Biological Journal Mommertz, S.; Schauer, C.; Kosters, N.; of the Linnean Society; 35: 313-319. Lang, A.; Filser, J.; (1996). Comparison Frank, T.; Reichhart, B.; (2004). of D-Vac suction, fenced and unfenced Staphylinidae and Carabidae pitfall trap sampling of epigeal overwintering in wheat and sown wild in agroecosystems. Annal flower areas of different age. Bulletin Zoology Fennici; 33: 117-124. Entomology Research; 94: 209-217. Penev, L.; (1996). Large scale variation in Godfray, H.C.J.; (1994). Parasitoids, carabids assemblages, with special behavioral and evolutionary ecology. reference to the local fauna concept. Princeton University Press. 473 pp. Annal Zoology Fennici; 33:49-3. Goulet, H.; (2003). Biodiversity of ground SAS Institute. (2000). SAS/STAT User's beetles (Coleoptera: Carabidae) in Guide, release version 8.2. SAS Canadian agricultural soils. Canadian Institute, Cary, North Carolina. Journal of Soil Science; 83: 259-264. Serap Avgin, S.; Iskendir, E.; (2007). Halme, E.; Niemelä, J.; (1993). Carabid Contribution to the taxonomy of the beetles in fragments of coniferous forest. Harpalinae (Coleoptera: Carabidae) from Annales Zoologici Fennici; 30: 17-30. Kahramanmaras and the surrounding Hurka, K.; (1996). Carabidae of the Czech towns, in Turkey. Transactions of the and Slovak Republics. Zlin, Czech American Entomological Society; Republic. 565 pp. 133(3&4): 413-432. Kogan, M.; (1998). Integrated pest Sevola, Y.; (1999). Forest resources. In: management: historical perspectives and Sevola, Y. (ed.), Finnish statistical contemporary developments. Annual yearbook of forestry. Finnish Forest Review of Entomology; 43: 243-270. Research Institute. pp. 31-73. Löbl, I.; Smetana, A.; (2003). Catalogue Stork, N.D.; (1990). The role of ground of Palaearctic Coleoptera. Volume I. beetles in ecological and environmental --. studies. Andover: Intercept. 424 pp. Apollo books. Stenstrup, Denmark. Thiele, H.U.; (1977). Carabid beetles in 819pp. their environments. Springer-Verlag, Lovei, G.L.; Sunderland, K.D.; (1996). Berlin. 369 pp. Ecology and behaviour of ground beetles Viestola, E.H.; (1996). Effects of pesticides (Coleoptera: Carabidae). Annual Review use and cultivation techniques on ground of Entomology; 41: 231-256. be.les (Col.: Carabidae) in cereal fields. Magurran, A.E.; (1988). Ecological Annal Zoology Fennici; 33: 197-205.