Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16658 – Poz. 2919, 2920 gię, wykonanie stacji transformatorowej lub przyłą- §4. Zapewnienie obsługi komunikacyjnej należy cza energetycznego leży w gestii dysponenta sieci, do zadań własnych gminy. Dojazd do terenu objęte- zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. go planem jest zapewniony z istniejącej drogi pub- Prawo energetyczne (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. licznej gminnej klasy dojazdowej KDD połączonej z 1504 ze zm.). drogą publiczną krajową nr 32.

2920

UCHWAŁA Nr XXXIV/233/2009 RADY GMINY PIASKI

z dnia 7 sierpnia 2009 r.

w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Piaski na lata 2009-2013 Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 8 §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z Gminy Piaski. 2001 roku Nr 142 poz. 1591 ze zmianami) oraz art. 87 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku §3. Uchwala wchodzi w życie z dniem podjęcia i o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Woje- Nr 162 poz. 1568 ze zmianami), po uzyskaniu opi- wództwa Wielkopolskiego. nii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Rada Gminy Piaski uchwala, co następuje: Przewodniczący Rady Gminy w Piaskach §1. Przyjmuje się Program Opieki nad Zabytkami (-)Irena Różalska dla Gminy Piaski na lata 2009-2013 stanowiący za- łącznik do niniejszej uchwały.

6

UCHWAŁA NR XXX/160/2008

RADY GMINY W BIŁGORAJU

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA 2009-2013 DLA GMINY PIASKI

Spis treści mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabytków) 1. Wstęp 3.5. Krajobraz kulturowy 1.1. Cel opracowania gminnego programu opieki 3.5.1. Wykaz parków na terenie gminy Piaski włą- nad zabytkami czonych do ewidencji zabytków 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego 3.5.2. Wykaz zabytkowych cmentarzy na terenie programu opieki nad zabytkami gminy Piaski włączonych do ewidencji za- 2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY bytków ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO. 3.5.3. Zobrazowanie rozmieszczenia istotnych 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad składników krajobrazu kulturowego. zabytkami z opracowaniami wykonanymi na 3.6. Zabytki archeologiczne poziomie województwa. 3.6.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- 2.2. Opracowania wykonane na poziomie woje- nych do rejestru zabytków. wództwa 3.6.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- 2.3. Dokumenty związane z dziedzictwem kultu- brazowej. rowym o zasięgu gminnym 3.6.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowa- 3. ZASOBY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KUL- nych stanowisk archeologicznych łącznie TUROWEGO GMINY z ich funkcją oraz krótką analizą chronolo- 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyż- giczną (opis koncentracji stanowisk archeo- szym znaczeniu dla gminy logicznych - uwarunkowania fizjograficzne) 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych 4. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE OCHRO- wpisanych do rejestru zabytków NY ZASOBÓW DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU 3.3. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych KULTUROWEGO (ewidencja zabytków) 4.1. Stan zachowania i obszary największego za- 3.4. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- grożenia zabytków Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16659 – Poz. 2920

4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych 7.8. Oznakowanie obiektów zabytkowych i okre- wpisanych do rejestru zabytków ślenie zasad ich udostępniania 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych 7.9. Podejmowanie działań w zakresie odnowy 4.1.3. Stan zachowania zabytków archeologicz- zabytków nych oraz istotne zagrożenia dla zabytków 7.10. Promocja zabytków Gminy Piaski archeologicznych. 8. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI GMINNEGO 4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI bytków w gminie. 9. MONITORING GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium NAD ZABYTKAMI. uwarunkowań i kierunków zagospodarowa- 10. NIEKTÓRE ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSO- nia przestrzennego gminy WANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych ZABYTKAMI. planów zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Piaski. 1. Wstęp 4.4. Uwarunkowania wynikające z uwarunkowań Dziedzictwo kulturowe jest jedną z najważniej- ochrony przyrody i równowagi ekologicznej. szych wartości lokalnej społeczności. Tworzy ono 4.5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- tożsamość grupy społecznej i ukazuje jej bogactwo i ków archeologicznych. korzenie, z których się wywodzi. Tworzy więzi mię- 5. CELE GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD dzy mieszkańcami i uczy szacunku wobec tego, co ZABYTKAMI zostało przez lata wypracowane. Zabytki są nie tyl- 6. KIERUNKI DZIAŁAŃ DLA REALIZACJI GMIN- ko śladem działalności przeszłych pokoleń, ale też NEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. istotnym składnikiem kultury wspołczesnej, przy- 6.1. Gminna ewidencja zabytków czyniając się do kształtowania przyjaznego człowie- 6.1.1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków kowi otoczenia. nieruchomych 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków 1.1. Cel opracowania gminnego programu opieki archeologicznych nad zabytkami. 6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej archi- Działania związane z opieką nad zabytkami oraz tektury wykorzystaniem zasobów środowiska kulturowego 6.2. Udostępnianie i promocja zabytków nierucho- stanowią jedno z ważniejszych działań samorządu. mych Wprawdzie wiele zabytków nie jest własnością gmi- 6.3. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- ny i nie jest możliwe pokrycie z gminnego budżetu ków i doprowadzenie do poprawy stanu ich wszystkich potrzeb związanych z renowacją i zabez- zachowania. pieczaniem zabytków, to władzom samorządowym 6.4. Rozpoznanie perspektyw tworzenie parków zależy na tym, by w jak najlepszym stanie zacho- kulturowych na terenie gminy wać dziedzictwo kulturowe gminy Piaski. Wszel- 6.5. Sporządzenie wykazu obszarów ruralistycz- kie procesy rozwojowe muszą zatem zachodzić z nych, zespołów i obiektów nieruchomych, poszanowaniem dóbr kultury i architektury oraz w stanowisk archeologicznych typowanych do zgodzie z przyrodą, która jest jednym z najważniej- wpisu do rejestru zabytków z terenu gminy w szych atutów naszego regionu. Dlatego też Gminny celu uwzględnienia ich w dokumentach plani- Program Opieki nad Zabytkami ma spełniać funkcję stycznych i inwestycyjnych gminy. kontrolną i zabezpieczającą wobec tego, co pozo- 6.6. Ochrona archeologicznego dziedzictwa kultu- stało z przeszłości w naszym otoczeniu, co powin- rowego w miejscowych v planach zagospo- niśmy chronić i przekazać następnym pokoleniom. darowania przestrzennego Mamy również nadzieję, że Program stanie się w 6.7. Określenie zasobów zabytków nieruchomych, przyszłości pomocą w pozyskiwaniu zewnętrznych ruchomych i dziedzictwa archeologicznego, środków finansowych przeznaczonych na renowa- które można wykorzystać dla tworzenia tras cję i wykonanie koniecznych prac związanych z turystycznych, ścieżek dydaktycznych, orga- ochroną zabytków na naszym terenie. Nadrzędnym nizacji festynów, itp. celem gminnego programu opieki nad zabytkami jest 6.8. Określenie sposobu realizacji poszczególnych poprawa stanu dziedzictwa kulturalnego, określe- celów gminnego programu opieki zawartych nie (uregulowanie zasad) działań organizacyjnych, w punkcie 5. finansowych i realizacyjnych związanych z ochro- 7. PODZIAŁ NA OBSZARY, PROJEKTY, ZADA- ną zabytków, zaszczepienie potrzeby, zasadności i NIA. sposobów ochrony zabytków wśród mieszkańców. 7.6. Aktualizacja i uzupełnienie Gminnej Ewidencji Efektem natomiast jest poprawa stanu zasobów Zabytków dziedzictwa kulturalnego, uatrakcyjnienie regionu 7.7. Inwentaryzacja obiektów małej infrastruktury na polu rynku turystycznego, włączenie ochrony sakralnej zabytków w system gospodarki rynkowej - nada- nie zabytkom właściwej funkcji, podniesienie wśród Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16660 – Poz. 2920 mieszkańców świadomości walorów dziedzictwa i f) określenie warunków współpracy z właścicie- potrzeby ich utrzymania, zachowanie oryginalności, lami zabytków odmienności, tworzenie poczucia małej ojczyzny g) podejmowanie przedsięwzięć mających na (kulturowa identyfikacja w świecie ogarniętym glo- celu tworzenie miejsc pracy związanych z balizacją). „Program opieki nad zabytkami” na lata opieka nad zabytkami 2009 - 2012 dla gminy Piaski służy przede wszyst- Wyżej wymieniona ustawa reguluje również pojęcia kim do ukierunkowania działania Samorządu Gmin- zabytku, ochrony i opieki nad zabytkami, form ochrony, nego w celu poprawy stanu zachowania i utrzyma- kompetencje organów ochrony zabytków, w tym admi- nia gminnego środowiska kulturowego. nistracji rządowej i samorządowej, formy finansowania opieki nad zabytkami oraz ich ewidencjonowania. 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów Ochrona i konserwacja zabytków jest istotnym dziedzictwa kulturowego. elementem polityki Państwa w dziedzinie kultury. Warto przywołać tu takie dokumenty jak Konstytu- Gminny program opieki nad zabytkami na lata cja RP, która w art. 5 mówi: „Rzeczpospolita Polska 2009 - 2012 jest spójny z następującymi opraco- strzeże dziedzictwa narodowego rozumiejąc zabytki waniami: jako dobro wspólne”. Wykonanie zadań w zakresie kultury i ochrony za- 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad za- bytków jest ustawowym zadaniem samorządów. W bytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie art. 7, ust. 1, pkt 9 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. województwa: o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r., Nr 142, Gminny Program Opieki nad Zabytkami został poz. 1591, z późniejszymi zmianami) określone zo- utworzony z zachowaniem głównych kierunków stały zadania własne gminy, które obejmują sprawy strategii rozwoju województwa wielkopolskiego i m. in. ładu przestrzennego, kultury oraz ochrony planem zagospodarowania przestrzennego woje- zabytków i opieki nad zabytkami. Gminny Program wództwa wielkopolskiego. Opieki nad Zabytkami zgodny jest z Planem Rozwo- Zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Wiel- ju Lokalnego Gminy Piaski oraz Strategią Rozwoju kopolskiego stwierdza się potrzebę dostosowania Powiatu Gostyńskiego. „Zaspokajanie zbiorowych przestrzeni do wyzwań XXI wieku. Cel ten będzie potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gmi- realizowany przez ochronę dorobku kulturowego, ny. W szczególności zadania własne obejmują spra- promocję aktywności kulturalnej mieszkańców, co wy kultury, w tym ochrony zabytków i opieki nad zostało uwzględnione w programie. zabytkami. Zgodnie z pkt. 5.2 „Organizacja i realizacja Wielko- Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie za- polskiego Programu Opieki nad Zabytkami” w Wiel- bytków i opiece nad zabytkami w art. 87 stwierdza, kopolskim Programie Opieki nad Zabytkami zostały że program opieki nad zabytkami sporządzany jest uwzględnione podstawowe elementy działań związa- na cztery lata, sprawozdania po dwóch latach, okre- nych z opieką nad zabytkami takie jak: ewidencja, śla sposób przyjęcia opracowania. dokumentacja, udostępnianie, promocja, informacja Podstawę sporządzenia programu stanowiło Stu- oraz opracowania popularne - naukowe, monitoring. dium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Zgodnie z tymi ustaleniami i przekazaniem tych przestrzennego gminy Piaski oraz miejscowe plany zadań gminom zostanie poszerzona ewidencja za- zagospodarowania przestrzennego. sobów dziedzictwa kulturowego oraz będzie pro- Podstawę prawną sporządzenia gminnego progra- wadzone bieżące uaktualnianie istniejących już wpi- mu opieki nad zabytkami stanowi Ustawa z dnia 23 sów. Gmina dołoży również starań, aby wspierać lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad za- działania zmierzające do wzbogacania dokumentacji bytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z 2003 r.) Ustawa i udostępniania zabytków. ta nakłada na samorządy obowiązek przygotowania Szczególny nacisk zostanie położony na promocję programu. Gminny Program Opieki nad Zabytkami zabytków na terenie gminy. Realizując cele wskaza- podlega uchwaleniu przez Radę Gminy, po uzyskaniu ne w ustawie i godząc je z założeniami wojewódz- opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, a na- kimi zostanie położony szczególny nacisk na rozwój stępnie ogłaszany jest w dzienniku urzędowym. turystyki kulturowej. Efektem tych działań będzie Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabyt- poprawa stanu gminnej ewidencji zabytków, pro- kami określa główne cele programu: mocja zasobów kulturowych gminy oraz prowadze- a) włączenie problemów ochrony zabytków do nie prac popularnonaukowych. systemu zadań strategicznych b) uwzględnienie uwarunkowań zabytków 2.2. Opracowania wykonane na poziomie woje- c) zahamowanie procesów degradacji wództwa: d) wyeksponowanie poszczególnych zabytków - Strategia województwa wielkopolskiego do e) podejmowanie działań zwiększających atrak- roku 2020 roku przyjęty przez Sejmik Woje- cyjność zabytków wództwa Wielkopolskiego 19.12.09 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16661 – Poz. 2920

- Plan zagospodarowania przestrzennego woje- cyjna pod względem krajoznawczym. Znajduje się tu wództwa wielkopolskiego także wiele zabytkowych obiektów sakralnych. Przez - Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki nad gminę przebiega Międzynarodowy Bursztynowy Szlak zabytkami na lata 2008 - 2011 przyjęty Uchwa- Rowerowy R-9 i Ziemiański Szlak Rowerowy. łą nr XVIII/243/07/Sejmiku Województwa Wiel- kopolskiego z dnia 17 grudnia 2007 r. 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyż- - „Strategia rozwoju turystyki w województwie szym znaczeniu dla gminy wielkopolskim na lata 2007-2013” przyjęta Do najcenniejszych zabytków na terenie gminy, przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego które stały się lub mogą się stać atrakcjami tury- 25 czerwca 2007 roku stycznymi należą: - Wielkopolski Regionalny Program Operacyj- - bazylika i klasztor na Świętej Górze - Głogówku ny na lata 2007 - 2013 przyjęty uchwałą Nr - uznane przez Prezydenta RP 18.04.2008 r. 698/2007 Zarządu Województwa Wielkopol- za Pomnik Historii, od wielu lat pełni ważny skiego z 14 września 2007 r. punkt turystyki pielgrzymkowej, na europej- - Raport o stanie zabytków i założenia programu skiej trasie rowerowej R 9 ochrony zabytków w województwie wielko- - dawny dwór i park w Grabonogu - miejsce polskim - Wielkopolski Biuletyn Konserwator- związane z postacią błogosławionego Edmun- ski t. III z 2006 r. da Bojanowskiego, znajduje się tam również - Strategia rozwoju województwa wielkopolskie- muzeum związane z tą postacią, miejsce tury- go 2000 - 2020. Zadanie II. 3.1.2. Program styki pielgrzymkowej, na trasie R 9 zachowania i rozwoju środowiska kulturowe- - kościół w Strzelcach Wielkich -jeden z najstar- go: raport finalny Dokument przyjęty przez szych kościołów na terenie gminy Piaski, zwią- Sejmik Województwa Wielkopolskiego dnia zany z postacią renesansowego poety Kaspra 19.12.2005 r. Miaskowskiego - Piaski - zespoł budynków, parku. Cmentarza - Ma- 2.3. Dokumenty związane z dziedzictwem kultu- rysin - zespoł szpitalny OO. Bonifratrów, miejsce rowym o zasięgu gminnym: rehabilitacji dla wielu osób z całego kraju. - Plan Rozwoju Lokalnego dla gminy Piaski na lata 2008 - 2013 - Uchwała Nr XXIII/150/2008 3.2. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych Rady Gminy Piaski z dnia 29 sierpnia 2008r wpisanych do rejestru zabytków - Plan Odnowy Miejscowości Piaski na lata 2008 - 2015 - Uchwała Nr XXIV/161/2008 Rady Bodzewko Gminy w Piaskach z dnia 25.09.2008 r. w - spichrz folwarczny, 1850 - 1880, nr rej. 1385/ sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy Miejsco- A z 9.02.1993 wości Piaski - Plan Odnowy Miejscowości Strzelce Wielkie na Bodzewo lata 2009 - 2016 - Uchwała Nr XXX/203/2009 - zespoł pałacowy, 2 poł. XIX w. nr rej. 1560/A Rady Gminy Piaski z dnia 23 lutego 2009 w z 30.09.1995 sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy Miejsco- - spichrz folwarczny, 1908, nr rej. 1384/A z wości Strzelce Wielkie 9.2.1993 - Studium uwarunkowań i zagospodarowania - spichrz folwarczny, 1908, nr rej. 1386/A z przestrzennego 9.2.1993 - wiatrak koźlak (pozostałości) 1760, nr rej. 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego 1125/A z 29.05.1988 gminy. Gmina Piaski położona jest w południowej części Drzeczewo Drugie Niziny Wielkopolskiej na zachodniej krawędzi Wy- - spichrz folwarczny, 1850, nr rej. 1387/A z soczyzny kaliskiej, w odległości około 70 km od 9.02.1993 Poznania. Obejmuje obszar 100,7 km2 zamieszka- ny przez około 8.300 osób w 16 miejscowościach Głogówko sołeckich. Centrum administracyjne gminy stanowi - zespoł klasztorny filipinów XVII - XVIII, nr rej. miejscowość Piaski zamieszkała przez ponad 3 tyś. 570 z 19.05.1956 mieszkańców. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 12. Godurowo Gmina Piaski charakteryzuje się ciekawym położe- - park pałacowy, 2 poł. XVIII, nr rej. 74 z niem. Na nizinnym terenie spotkać można niewielkie 2.05.1956 wzgórza morenowe, bogate w roślinność kompleksy leśne, a także urokliwe obszary nad rzeką Dąbrówką Grabonóg oraz doliną Obry. Brak uciążliwego przemysłu spra- - zajazd - dom nr 35, 1 poł. XIX, nr rej. 729 z wia, że gmina Piaski jest czysta ekologicznie i atrak- 12.09.1969 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16662 – Poz. 2920

- zespół dworski XVIII - XIX nr rej. 565 z 9.05. b. budynek inwentarski, mur., pocz. XX, 1956 c. stodoła, mur., pocz. XX, - lamus, nr rej. 8.05.1956 d. 2 domy, mur., 1 ćw. XX.

Piaski BIELAWY SZELEJEWSKIE - zespół budowlany i założenia urbanistyczne, 3. ZESPOŁ FOLWARCZY, wł. AWRSP: XVIII, XIX, nr rej. 1325/A z 9.07.1992 a. rządcówka, mur., XIX/XX, - kościół ewangelicki, 1775- 1782, nr rej. 594 b. 2 obora, mur., k. XIX, z 25.01.1957 c. stodoła, mur., k. XIX, - dzwonnica, drewna, nr rej. j. w. d. dspichlerz, mur., k. XIX.

Piaski- Marysin BODZEWKO DRUGIE - zespół klasztorny bonifratrów XIX/XX nr rej. 4. ZESPOŁ DWORSKO-FOLWARCZNY: 1415/A z l. 6.1993 a. dwór, mur., 2 poł. XIX, b. pozostałości parku krajobrzowego, k. XIX (?), Podrzecze - zespół płacowy, poł. XIX, nr rej. 1382/A z FOLWARK: 23.2.1973 c. obora, mur., 1899, rozbud. Od wsch. 1. 70 - domy mieszkalne zabudowy folwarcznej nr rej. XX, 1646/A z 15.1.1998 d. chlewnia, mur., ok. 1880, e. spichlerz, mur., 3 ćw. XIX, Smogorzewo f. kuźnia, mur., 2 poł. XIX. - park dworski, 2 poł. XIX w., nr rej. 1570/A z g. pozostałości ogrodzenia z bramą wjazdową, 10.11.1995 mur., pocz. XX, - budynki folwarczne, 2 poł. XIX w., nr rej. 1148/A z 5.10.1988 KOLONIA MIESZKALNA: h. 2 czworaki, ob. Domy nr 8 i 11, mur.-szach., Strzelce Wielkie ok. 1840, czworak, ob. Dom nr 7, szach., - kościół parafialny p.w. św. Marcina, 1487, 1840, wymiana ścian na mur. 2 dek. XX, wy- 1902, nr rej. 1281 z 2.11.1971 miana pokrycia dachu 1. 50 XX, - budynek wikariatu, nr rej. 595/wlkp/A z j. czworak, ob. Dom nr 13 mur.-szach., 1840, 18.01.2008 wymiana pokrycia dachu 1955, k. 2 domy wielorodzinne, ob. Nr 10 i 12, mur., Szelejewo pocz. XX, - zespół pałacowy, XVIII - XX 5. DOM NR 2, mur. 1932. - pałac, nr rej. 1507 z 10.04.1974 6. DOM NR 4, mur. 1 ćw. XX. - park-j. w. 7. DOM NR 13, szach.-mur., 4 ćw. XIX - kaplica, 1647, nr rej. 606 z l 2. 1957 8. DOM NR 14„ mur. 1 ćw. XX, - oficyna, nr rej. 604 z 1.02.1957 9. DOM NR 15, mur. 1 ćw. XX. - spichrz-j. w. BODZEWKO PIERWSZE 3.3. Wykaz obiektów zabytkowych nierucho- 10. DOM NR 2, mur., 1932. mych (ewidencja zabytków). 11. DOM NR 3, mur., 1931. Obiekty podkreślone wpisane do rejestru zabytków 12. DOM NR 5, mur., 1 dek. XX. wyszczególnione w punkcie 3.2 i wskazane do ujęcia 13. DOM NR 9, szach., 2 poł. XIX. w gminnej ewidencji zabytków przez Wielkopolskie- 14. DOM NR 10, szach., 2 poł. XIX. go Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków) BODZEWO ALEKSANDROWKO 15. ZESPOŁ PAŁACOWO-FOLWARCZANY: 1. MIEJSCOWOŚĆ ZLIKWIDOWANA a. pałac (pierwotnie przytułek dla wdów i sierot Rozporządzenie MSWiA w sprawie ustalenia, po pastorach niemieckich), mur., ok. 1900- zmiany i znaszenia urzędowych nazw niektórych 1915, miejscowości oraz obiektów fizjograficznych. b. park krajobrazowy, 2 poł. XIX, FOLWARK,: Dz.U. 264 poz. 2208 z 27.12.2005 r. W wykazie c. kancelaria, mur., 4 ćw. XIX, przebud. Pocz. zmienionych urzędowych nazw miejscowości poz. XX, 686. d. stodoła, mur.(kam.), 1920, remont. l. 30 XX, ANTECZKÓW e. spichlerz, mur., 1850, dobud. 3 kondygnacji i 2. ZESPOŁ FOLWARCZY, wł. AWRSP: zmiana konstrukcji dachu 1926, a. obora, mur., pocz. XX, f. spichlerz, mur., 1908, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16663 – Poz. 2920

g. kuźnia, ob. magazyn, mur., 1910, KOLONIA MIESZKALNA PRACOWNIKÓW FOL- h. czworak, ob. dom nr 4, mur., pocz. XX. WARKU: 16. DOM NR 5, mur. 1905 u. ośmiorak, ob. dom nr 2, mur., k. XIX, 17. DOM NR 7, mur. 1 ćw XX. w. czworak, ob. dom nr 13, szach., 1800, wy- 18. DOM NR 9, szach., 3 ćw. XIX, miana ściany na mur. I systemu ogrzewczego 19. DOM NR 13,mur., pocz. XX, 2 dek. XX, 20. DOM NR 16, mur., 1 ćw. XX, x. 7 czworaków, ob. domy nr 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 21. DOM NR 17, mur., 1 ćw. XX, 10, mur., 1 ćw. XX. 22. DOM NR 26, mur., pocz. XX, 23. DOM NR 29, mur., k. XIX, DRZĘCZEWO PIERWSZE 24. DOM NR 40, mur., 1 ćw. XX, 36. SZKOŁA, mur., 1 ćw. XX, 25. DOM NR 47, mur., 1 ćw. XX, 37. DOM NR 4, mur., pocz. XX, 26. DOM NR 54, szach.(?)-mur., k. XIX, 38. DOM NR 6, mur., pocz. XX, 27. DOM NR 55, mur., pocz. XX, 39. DOM NR 11, mur., l. 30 XX, 28. DOM NR 62, mur., k. XIX, 40. DOM NR 13, mur., l. 30 XX, 29. DOM NR 73, mur., 1 ćw. XX, 41. DOM NR 17,szach.-mur., XIX/XX, 30. DOM NR 74, mur., 1 ćw. XX, 42. DOM NR 27, mur., k. XIX. 31. DOM NR 81, mur., 1 ćw. XX, 32. STODOŁA w zagrodzie nr 2,szach., XIX/XX, GŁOGÓWKO 33. STODOŁA w zagrodzie nr 46, mur., 1 ćw. XX, 43. ZESPOŁ KLASZTORNY FILIPINÓW NA ŚWIĘ- 34. WIATRAK - KOŹLAK, drewn., zachowany tyl- TEJ GÓRZE: ko kozioł i kamienie młyńskie. a. kościół, p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP i ś w. Filipa Neri, mur., 1677-1682, proj. Baltazar DRZĘCZEWO DRUGIE Langhena, bud. Pod kierunkiem Jerzego Ca- 35. POZOSTAŁOŚCI ZESPOŁU DWORSKO-FOL- tenazziego, II etap budowy 1685-1696, arcg. WARCZNEGO, wł. AWRSP: Andrzej I i II Catenazzi, bud. Kopuły z latarnia a. rządcówka, ob. dom, mur., 1815, przebud. i hełmy wieży 1726-1728, proj. Pompeo Fer- k. XIX, rari, bud. Jan Adam Stier, wymiana pokrycia b. kancelaria, mur., 1890, kopuły na miedziane 1756, dobud. Zakrystii i 4 wieżyczek 1758, schody i balustrady przed I PODWÓRZE FOLWARCZNE: fasadą 1774-1780, bud. Józef Prokański i Jan c. stajnia koni wyjazdowych i uprzężalnia, mur., Rimpler, remont, wnętrze 1864-1868, pra- 1909, ce przy kopule 1954-1968, remont, wnętrze d. stajnia, ob. owczarnia, mur.(kam.), ok. 1900, 1664- 1968, nowe tynki 1972-1973, remont. 1933-1934, b. klasztor, mur., 1732-1736, ukończony ok. e. obora, mur., k. XIX, 1748, proj. Pompeo Ferrari przy wspołpracy f. chlewnia, mur., 1905, remont. Dach 1938 bud. Jana Adama Stiera, hełm na wieży ze- g. jałownik, ob. owczarnia, mur.(kam,), ok. garowej 1756, przebud. 2 kondygnacji 4 ćw. 1900, remont. 1933-1934, XIX, przebud. Kaplicy w narożu pn.-wsch. h. stodoła, mur., 1875, remont. 1970 i 1971, 1928, remont. kaplica 1927, remont, wnętrze i. stodoła, mur., 1900, 1977, remont, elewacje 1981-1982, wybu- j. stodoła, mur., 4ćw. XIX, cz. Przebud. Wnętrza rzenie ścianek działowych na 2 kondugnacji ok 1960-1970, wymiana więźby dachowej 1987, 1983-1984, c. łącznik klasztoru z zakrystią, mur., 1748, bud. k. spichlerz, mur., ok 1850, remont. 1936- Jan Adam Stier 1937, d. studnia w wirydarzu, drewn., XVIII (lubi l. kuźnia, ob. magazyn ogrodniczy, mur., ok. 657), 1870, e. ogrodzenie kościoła z bramą, mur., ok. 1757, m. kuźnia, mur., 1912, proj. Pompeo Ferrari (?) uzupełnione i remont. n. stelmacharnia, ob. stolarnia, szach., ok. Poł. 197401978, XIX, wymiana ścian na mur. 1937, f. ogrodzenie klasztoru z bramą i budynkiem o. pozostałości ogrodzenia z bramą i furtką, bramnym, mur., ok. poł. XVIII, dobud. Przy mur.(kam.), pocz. XX, bramie salek katechetycznych 1974, p. park krajobrazowy, k. XIX, g. budynek gospodarczy, mur., 1850, h. schronisko dla starców (d. Pracowników ma- II PODWÓRZE FOLWARCZNE: jątków fundacyjnych klasztoru), ob. dom nr r. owczarnia, ob. jałownik, mur., k. XIX, 15, mur., 2 poł. XIX, remont. 1979, s. stodoła, mur., pocz. XX, i. kaplica ze studnią i cudownym źródełkiem, t. dom pracowników folwarcznych, mur., 2 poł. mur., 1780, bud. Ogrodzenia i nakrycie studni XIX, daszkiem 1781, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16664 – Poz. 2920

j. 3 budynki zajazdu, tzw. Nadolnika (ob. na te- 54. DOM NR 6, mur., 1 ćw. XX renie Gostynia, ul. Jana Pawła II (Wolności) nr 55. DOM NR 20 (z kapliczka słupową), mur., 52-54), mur., 2 poł. XVIII. pocz. XX, 56. DOM NR 22, mur., 4 ćw. XIX, GODUROWO 57. DOM NR 23, mur., 1 ćw. XX, 44. ZESPOŁ DWORCA KOLEJOWEGO: 58. DOM NR 28, 1 ćw. XX, a. dworzec, mur,-szach., pocz. XX, 59. DOM NR 55, mur., 1 ćw. XX. b. dom mieszkalny, mur., pocz. XX. 45. ZESPOŁ DWORSKO-FOLWARCZNY, wł. LAFAJETOWO AWRSP: 60. DOM NR 5, mur., pocz. XX. a. ruina dworu, mur., 1 poł. XVIII, rozbud. XVIII i pocz. XX, spalony 1946, LIPIE b. rządcówka (oficyna ?), ob. biuro i mieszkania, 61. KAPLICZKA SŁUPOWA z figurą św. Jana Ne- mur., 2 poł. XIX, cz. Przebud. pocz. XX, pomucena, mur., pocz. XX, c. park krajobrazowy, k. XVIII, przekształcony 62. DWORZEC KOLEJOWY, mur., pocz. XX, XIX, 63. ZESPOŁ FOLWARCZNY: d. kapliczka z figurką MB z Dzieciątkiem, mur., a. rzędcówka, mur., k. XIX, 1883, b. obora, ob. owczarnia, mur., 2 poł. XIX, c. czworak (?), ob. dom nr 26, mur., k. XIX, FOLWARK: d. czworak, mur., k. XIX, e. obora, mur., 4 ćw. XIX, 64. ZESPOŁ DOMU NR 16: f. stodoła, mur.(kam.), 4 ćw. XIX, a. dom, mur., pocz. XX, g. spichlerz, ob. magazyn, mur., 4 ćw. XIX, cz, b. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX. przebud. 46. DOM NR 5, mur., 1 ćw. XX, ŁÓDŹ 47. DOM NR 7, mur., XIX/XX, 65. ZESPOŁ FOLWARCZNY: 48. DOM NR 8, mur., pocz. XX, a. rzędcówka, ob. dom nr 6, mur., 1928, 49. DOM NR 10, mur., 4 ćw. XIX. b. obora, mur., 3 ćw. XIX, remont. 1935, c. stodoła, mur., k. XIX. GRABONÓG 50. KARCZMA, ob. dom mieszkalny nr 66 (d. 35), MICHAŁOWO wł. Prywatna, mur., ok 1820, przebud. wnętrza 66. ZESPOŁ SZKOŁY (2 budynki), mur., pocz. 1955, gruntownie remont. 1985, XX, 51. ZESPOŁ DWORSKO-FOLWARCZNY: 67. ZESPOŁ DOMU NR18: a. pałac, wł. ZSR w Grabonogu, mur., ok 1820, a. dom, szach., 1 poł XIX, dobudskrzydła pd.(?) l. 80 XIX, przebud. l. b. stodoła, szach., 2 poł. XIX, 20 XX, arch. Marian Andrzejewski, przebud. i 68. DOM NR 8, mur., pocz. XX, podwyższony o l kondygnację po 1945, 69. DOM NR 12, mur., pocz. XX, b. dwór, następnie oficyna, ob. Muzeum im. 70. DOM NR 21, mur., pocz. XX, Edmunda Bojanowskiego, wł. ZSR w Grabo- 71. DOM NR 24, mur., l. 30 XX, nogu, szach., 1800, przybudówka wsch. 1 72. DOM NR 26, mur., pocz. XX, poł. XIX, gruntownie remont. 1954, remont. 73. DOM NR 27, mur., pocz. XX, 1980-1981, 74. DOM NR 31, mur., pocz. XX, c. studnia, wł ZSR w Grabonogu, drewm., l poł. 75. DOM NR 32, mur., pocz. XX, XIX, gruntownie remont. 1983, PODWÓRZE 76. DOM NR 33, mur., pocz. XX. FOLWARCZNE, wł. AWRSP: 86. DOM NR 34, mur., pocz. XX, d. owczarnia, mur., l ć w. XX, 87. DOM NR 36, mur., l. 30 XX, e. lamus, ob. budynek gospodarczy, mur., 88. DOM NR 40, mur., pocz. XX, 1820, 89. DOM NR 41, ob. budynek gospodarczy, mur. f. spichlerz, mur., 1881, pocz. XX g. park, XIX, 90. DOM NR 46, mur., 1 ćw. XX 91. DOM NR 54, mur., k. XIX KOLONIA MIESZKALNA PRACOWNIKÓW FOL- 92. DOM NR 55, mur., 1 ćw. XX WARKU wł AWRSP 93. BUCYNEK GOSPODARCZY w zagrodzie nr h. 3 czworaki, ob. domy nr 55, 56, 58, mur., 15, mur., 1 ćw. XX pocz. XX, 94. STODOŁA w zagrodzie nr 30, szach.-drew., 52. ZESPOŁ DOMU NR. 21: k. XIX. a. dom, szach., 2 poł. XIX, b. stodoła, szach., 2 poł. XIX, PIASKI 53. DOM NR 5, mur., pocz. XX, UKŁAD URBANISTYCZNY. XIV. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16665 – Poz. 2920

86. ZESPOŁ KOŚCIOŁA EWANGELICKIEGO, ob. UL. GRUNWALDZKA rzyn.-kat. Par. p.w. Niepokalanego Serca Marii: 100. DOM NR 7, mur.(szach?), XIX/XX a. kościół, szach., 1775-1782, remont. 1892 101. DOM NR 13, szach., 1 poł. XIX bud. Krauze z Gostynia, zniszczenie fasady 102. DOM NR 21, mur., k. XIX zach. 1845, remont. 1950-1964, bud. Ryba z Wałkowa oraz 1955, UL. GWARNA b. kaplica cmentarna, mur., 2 poł. XIX 103. DOM NR 3, mur., pocz. XX c. dzwonnica, drewn., 3 ćw. XVIII lub 1 poł. XIX, UL. ŚW. MARCINA d. pastorówka, ob. szkoła podstawowa, ul. 104. DOM NR 2, mur., pocz. XX Dworcowa nr 3, mur., pocz.XX 105. DOM NR 3, mur., l. 30 XX e. plebania, ul. Dworcowa nr 28, mur., 1 ćw. XX, 106. DOM NR 11, mur., 1 ćw. XX gruntownie remont, i cz. Przebud. po 1945, 107. DOM NR 18, mur., k. XIX f. szpital parafialny, ul. Dworcowa nr 2, mur., 108. DOM NR 20, mur., XIX/XX pocz. XX 87. ZESPOŁ KLASZTORNY I SZPITALNY BONI- UL. POZNAŃSKA FRATÓW w Marysinie, od 1956 szpitala przeciw- 109. DOM NR 1, mur., pocz. XX gruźlicznego: a. klasztor ze szpitalem, mur., 1893-1895, prze- RYNEK bud. frontowego skrzydła szpital z reflektarzem 110. DOM NR 2, mur., 1 ćw. XX 1908-1909, przełożenie dachu 1988-1989, 111. DOM NR 3, mur., 3 ćw. XIX b. kaplica, mur., 1905-1907, bud. Piątkowski 112. DOM NR 4, mur., 1 ćw. XX z Gostynia, remont. 1986, przełożenie dachu 113. DOM NR 5, mur., 1 ćw. XX 1988-1989, 114. DOM NR 6, mur., k. XIX c. szpital, mur., 1903-1904, przełożenie dachu 115. DOM NR 7, mur., XIX/XX 1988-1989, 116. DOM NR 9, mur., pocz. XX d. dom lekarz, ob. mieszkalny, ul. Dworcowa nr 117. DOM NR 11, mur., k. XIX 22 (d. 20), mur., 1900-1901 118. DOM NR 13, mur., k. XIX e. budynek mieszkalno-gospodarczy ze spichle- 119. DOM NR 14, mur., pocz. XX rzem, mur., 1893-1894, przełożenie dachu 1988-1989, UL. SIENKIEWICZA f. budynek gospodarczy, mur., 1893-1894, 120. DOM NR 5, mur., 1 ćw. XX przełożenie dachu 1988-1989 121. DOM NR 19, mur., 2 poł. XIX g. budynek gospodarczy, mur., 1893-1894, przełożenie dachu 1988-1989 UL. SŁOWACKIEGO h. kostnica, mur., 1916, przełożenie dachu 122. DOM NR 1, mur., pocz. XX 1988-1989 123. DOM NR 11, mur., 1932 i. kapliczka słupowa, mur., 1905 j. park leśny z cmentarzem zakonnym, 1897, UL. STRZELECKA k. kaplica cmentarna, mur., k. XIX, 124. DOM NR 1, mur., k. XIX 1. ogrodzenie, mur., pocz. XX 125. DOM NR 7, mur., pocz. XX 88. RATUSZ, ul. 6 stycznia nr 1, mur., 1897, 89. SZKOŁA ul. Szkolna nr 1, mur., pocz. XX UL. 6 STYCZNIA 90. PRZEDSZKOLE, ul. Dworcowa nr 23, mur., 126. DOM NR 6 szach., 1 poł XIX 1930 91. POCZTA, ul. 6 stycznia nr 2, mur., 1895 UL. SZKOLNA 92. DWORZEC KOLEJOWY, mur., pocz. XX 127. DOM NR 2, mur., pocz. XX 128. DOM NR 3, mur., pocz. XX UL. DWORCOWA 129. DOM NR 4, mur., pocz. XX 93. DOM NR 1, mur., pocz. XX 130. DOM NR 8, mur., 1 ćw. XX 94. DOM NR 5, mur., pocz. XX 131. DOM NR 10, mur., XIX/XX 95. DOM NR 7, mur., pocz. XX 132. DOM NR 11, mur., k. XIX 96. DOM NR 13, mur., pocz. XX UL. WARSZAWSKA UL. GOSTYŃSKA 133. DOM NR 2, mur., ok. poł. XIX 97. DOM NR 5, mur., 2 poł. XIX 134. DOM NR 5, mur., pocz. XX 98. DOM NR 6, mur.(szach?), 2 poł. XIX 135. DOM NR 6, mur., 1 poł. XIX 99. DOM NR 7, mur., pocz. XX 136. DOM NR 9, mur., k. XIX 137. DOM NR 11, (z bramą), mur., 2 poł. XIX 138. DOM NR 12, mur., XIX/XX Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16666 – Poz. 2920

139. DOM NR 13, mur., k. XIX SMOGORZEWO 140. DOM NR 14, mur., k. XIX 164. ZESPOŁ DWORSKO-FOLWARCZNY: 141. DOM NR 18, mur., pocz. XX a. dwór, mur., pocz. XIX, przebud. ok. poł. XIX, 142. DOM NR 28, mur., k. XIX przebud i odbud. Części pd. k. XIX 143. DOM NR 31, mur., ok. poł. XIX b. park krajobrazowy, ok. poł. XIX FOLWARK: UL. WĄSKA c. chlewnia, mur.-drewn., 1 dek. XX 144. DOM NR 4, mur., 1 ćw. XX d. stajnia z wozownią (chlewnia), mur., 2 poł. 145. DOM NR 6, mur., 1934 XIX, remont i przebud. 1970 e. spichlerz, mur., 2 poł. XIX, przebud. 1900 UL. ZIELONA f. stodoła, mur., 1889, przebud. ok. 1960- 146. DOM NR 1, mur., 1 ćw. XX 1970 147. STODOŁA, mur., pocz. XX g. gorzelnia, mur., 1850, cz.przebud. 1907, re- mont, i dobud. Przybudówki ok 1960- 1970, PODRZECZE remont 1987 148. ZESPOŁ SZKOŁY: h. spichlerz, ob. dom ze stodołą, mur.(kam.), 3 a. szkoła, mur., pocz. XX ćw. XIX, remont. 1928. b. stodoła, mur.-drewn., 1 ćw. XX, 165. ZAGRODA NR 3: 149. ZESPOŁ PAŁACOWO-FOLWARCZNY: a. dom, mur., XIX/XX a. pałac, mur., ok. 1848, arch. Karol Wurten- b. budynek gospodarczy, mur.(kam.), pocz. XX berg(?), rozbud. Od zach i pd. XIX, remont. 166. ZAGRODA NR 30,: 1986 a. stodoła, mur., 1 ćw. XX b. park krajobrazowy, 2 poł. XIX b. budynek gospodarczy, szach.-drewn., k. XIX 167. ZAGRODA NR 54,: FOLWARK: a. stodoła, szach., k. XIX c. Rządcówka, ob. dom nr 40, mur., 4 ćw. XIX, b. budynek gospodarczy, mur., i ćw. XX przebud po 1945 168. DOM NR 4, szach., k. XIX d. obora ze spichlerzem, mur., ok 1880, remont. 169. DOM NR 22, szach., 4 ćw. XIX l. 70 XX. 170. DOM NR 44, mur., XIX/XX e. kuźnia, mur., ok. 1880-1900, remont, ok 1950-1960, STRZELCE MAŁE f. brama na teren folwarku, mur., ok. 1848 171. ZAGRODA NR 3: a. dom, mur., XIX.XX KOLONIA MIESZKALNA: b. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX g. dwojak, ob. dom nr 4, mur., 1 ćw. XX 172. ZAGRODA NR 9: h. trojak, ob. dom nr 7. mur., XIX/XX a. dom, mur., 1 ćw. XX i. czworak, ob. dom nr 5, mur., ok. 1880-1900 b. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX j. sześciorak, ob. dom nr 6, mur., ok. 1880- 173. DOM NR 6, mur., k. XIX 1900 174. DOM NR 7, szach., 2 poł. XIX 150. DOM NR 19, mur., 1 ćw. XX 175. DOM NR 8, mur., pocz. XX t 151. DOM NR 21, mur., pocz. XX 176. DOM NR 25, mur., 1 ćw. XX 152. DOM NR 22, mur., 4 ćw. XIX 177. DOM NR 32, mur., 1 ćw. XX 153. DOM NR 35 (d. 42), mur., pocz. XX 178. DOM NR 36, szach., 2 poł. XIX 154. STODOŁA, w zagrodzie nr 18, mur., pocz. XX STRZELCE WIELKIE 155. BUDYNEK GOSPODARCZY w zagrodzie nr 179. ZESPOŁ KOŚCIOŁA PAR. P. W. Ś W. MAR- 27, mur., pocz. XX CINA BPA: a. kościół, mur., 1487-1490. restaur. Przed RĘBOWO 1686, wymiana więźby dachowej XVIII, do- 156. ZESPOŁ SZKOŁY: bud. Wieży 1862, dobud. Kruchty 1896, do- a. szkoła, mur., 1 ćw. XX bud. transeptu i prezbiterium z zakrystiami b. dom z częścią gospodarczą, mur., 1 ćw. XX 1902-1903, arch. Roger Sławski 157. DOM NR 4, sza., 1855 b. organistówka, mur., 4 ćw. XIX 158. DOM NR 12, mur., 1 ćw. XX c. kaplica grobowa rodziny Stablewskich, mur., 159. DOM NR 14, mur., pocz. XX 4 ćw. XIX 160. DOM NR 17, szach., 2 poł. XIX d. ogrodzenie, mur.(kam.), k. XIX 161. DOM NR 34, drewn., 1943 e. Plebania, mur., k. XIX 162. DOM NR 41, mur., 1 ćw. XX f. wikarówka., ob. dom sióstr zakonnych, mur., 163. STODOŁA w zagrodzie nr 25, szach., 4 ćw. pocz. XX XIX Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16667 – Poz. 2920

g. dom starców i szpital parafialny, ob. dom nr. n. zespoł browaru: 7, mur., 1 poł. XIX, przebud. - browar, ob. gorzelnia, mur., ok. poł. XIX, h. budynek wikariatu, sali parafialnej z domem przebud. na gorzelnię 1880 zarządcy dóbr kościelnych wraz z frontowym - dom gorzelnego, mur., 1896, rozbud. Od pn i ogrodzeniem, podórzem gospodarczym i ogro- remont 1979 dem w Strzelcach Wielkich o. kuźnia, mur., 1912, remont. 1978 i 1988 p. ujeżdżalnia, ob. ośrodek zdrowia, mur., k. 180. SZKOŁA, ob. dom mieszkalny nr 54, mur., XIX, przebud. pocz. XX PD. PODWÓRZE FOLWARCZNE: 181. ZESPOŁ DWORSKO-FOLWARCZNY: r. dom (rządcówka?), mur., k. XIX a. dwór, mur., 2 poł. XIX s. dom, ob. nr 10, mur., XIX/XX b. chlewnia, mur., 1 dek. XX t. owczarnia, następnie młyn, mur., 1910, arch. c. obora z częścią mieszkalna, mur., ok 1890- Eugen Wenterhalder, bud. Isten, przebud. na 1900, nadbud. 2 kondygnacji nad częścią młyn po 1920 mieszkalną 1950 d. spichlerz, mur., 1850, re- mont. 1. 70 XX KOLONIA MIESZKALNA: 182. DOM NR 48, mur., l. 30 XX u. 2 domy, ob. nr 12 i 13, mur., pocz. XX 183. DOM NR 50, mur., pocz. XX w. 5 czworaków, ob. domy nr 8, 9, 20, 21 i 22, 184. DOM NR 52, mur., 1911 mur., XIX/XX (nr 8) i ok. 1900 185. DOM NR 55, mur., 1 ćw. XX 197. ZAGRÓD A NR 49: 186. DOM NR 56, mur., 1 ćw. XX a. dom, szach., 4 ćw. XIX 187. DOM NR 61, mur., 1 ćw. XX b. dom, mur., 1 ćw. XX 188. DOM NR 65, mur., 1930 c. budynek gospodarczy, mur., 1 ćw. XX 189. DOM NR 67, mur., 1 ćw. XX 198. DOM NR 11, mur., 1 ćw. XX 190. DOM NR 68, mur., 1 ćw. XX 199. DOM NR 12, mur.(kam.), pocz. XX 191. DOM NR 70/71, szach., 2 poł. XIX 200. DOM NR 17, mur., 1 ćw. XX 192. BUDYNEK GOSPODARCZY w zagrodzie nr 201. DOM NR 18, mur., k. XIX 34, mur., 1 ćw. XX 202. DOM NR 23, mur., pocz. XX 193. BUDYNEK GOSPODARCZY w zagrodzie nr 203. DOM NR 44, mur., 1 ćw. XX 41. mur., 1 ćw. XX 204. DOM NR 45, mur., 1 ćw. XX 205. DOM NR 94, szach., 2 poł. XIX SZELEJEWO 206. DOM NR 108, mur., pocz. XX 194. SZKOŁA, mur., pocz. XX 207. DOM NR 110, mur., l. 30 XX 195. ZESPOŁ DWORCA KOLEJOWEGO: a. dworzec, mur., pocz. XX TANIECZNICA b. budynek gospodarczy, mur., pocz. XX 208. ZESPOŁ FOLWARCZNY (rozparcelowany po c. dom dróżnika, mur., 1 ćw. XX 1945): 196. ZESPOŁ DWORSKO-FOLWARCZNY: a. dom, mur., k. XIX a. dwór, ob. oficyna, mur., ok. 1820, rozbud. Od b. 2 stodoły, mur., i mur.(kam.), k. XIX wsch i zach. Pocz. XX, remont. 1975- 1978 209. DOM NR 1, mur., 1 ćw. XX b. pałac myśliwski, mur., 1906, cz. Spalony 210. DOM NR 3, mur., 1 ćw. XX. 1945, remont. l. 50 i 70 XX c. oficyna, mur., pocz. XIX, remont i przebud. Wykaz zabytkowych cmentarzy na terenie gminy 1978 Piaski włączonych do ewidencji zabytków d. kaplica, mur., 1647, remont. XVIII, 1 ćw. XX i 1976-1977 Głogówko e. stróżówka, ob. dom mieszkalny, mur., 1920, Cmentarz klasztorny, zał. 2 poł. XVI w remont. 1977 f. ogrodzenie z 2 bramami, mur.(kam.), pocz. Piaski XX - cmentarz przykościelny, ewangelicki, zał. 2 g. park krajobrazowy z aleją lipową, pocz. XX poł. XVIII w. PN. PODWÓRZE FOLWARCZNE: - cmentarz parafialny, zał. 1928 r. h. oficyna (dom koniuszego?), ob. dom nr. 2, - cmentarz żydowski, zał. Kon. XVIII w. mur., 1 poł. XIX i. dom, tzw. Kasyno, ob. dom nr 7, mur., k. Piaski - Marysin XIX Cmentarz zakonny przy szpitalu bonifratrów, zał. j. stajnia konii wyjazdowych, mur., k. XIX. koń. XIX w. k. stajnia, mur., k. XIX 1. 2 stodoły, mur., k. XIX m. spichlerz, mur., l poł XIX, remont. 1978 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16668 – Poz. 2920

Strzelce Wielkie - cmentarz żydowski, zał. Kon. XVIII w. Cmentarz przykościelny, zał. 2 poł. XIX w. Cmen- tarz parafialny, zał. 1925 r. Piaski - Marysin Cmentarz zakonny przy szpitalu bonifratrów, zał. 3.4. Zespoły najcenniejszych zabytków rucho- kon. XIX w. mych na terenie gminy (wpisane do rejestru zabyt- ków) Strzelce Wielkie Cmentarz przykościelny, zał. 2 poł. XIX w. Głogówko Cmentarz parafialny, zał. 1925 r. - Pięta w kościele klasztornym, nr rej. 27 z 1.06.1968 3.5.3. Zobrazowanie rozmieszczenia istotnych - wyposażenie kościoła klasztornego - 142 pozy- składników krajobrazu kulturowego. cje, nr rej. 34 B z 2.11.1970 Zobrazowanie rozmieszczenia istotnych składni- - wyposażenie kościoła klasztornego - 128 pozy- ków krajobrazu kulturowego przedstawia załącznik cji, nr rej. 240 B z 18.10.1997 graficzny - Załącznik nr 1

Strzelce Wielkie 3.6. Zabytki archeologiczne - wyposażenie kościoła parafialnego - 14 pozy- cji, nr rej. 74 B z 29.03.1971 3.6.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisa- - ołtarz w grobowcu rodziny Stablewskich, nr nych do rejestru zabytków. rej. 149 B z 27.11.1971 Na terenie gminy Piaski do rejestru zabytków wpi- Szelejewo sano 8 stanowisk archeologicznych (3 grodziska, 4 - wyposażenie kaplicy dworskiej - 6 pozycji, nr osady oraz 1 kurhan). rej. 150 B z 27.11.1971 - kapliczka przydrożna z rzeźbą św. Benona, nr 1. Godurowo, st. 1, AZP 63-29/109 151 B z 27.11.1971 Nr rejestru 1150/A z dnia 10.08.1989 r. - kapliczka przydrożna z rzeźbą św. Wawrzyńca, Grodzisko z okresu wczesnego średniowiecza z nr rej.: 152 B z 27.11.1971 fazy B/C-E (VII-XII w.) 2. Grabonóg, st. 33, AZP 64-29/20 3.5. Krajobraz kulturowy (obszarowe wpisy do reje- Nr rejestru 1247/A z dnia 06.03.1992 r. stru zabytków, parki kulturowe, parki krajobrazowe) Kurhan kultury przedłużyckiej z wczesnej epoki brązu. 3.5.1 Wykaz parków na terenie gminy Piaski wpi- 3. Podrzecze, st. 1, AZP 64-28/43 sanych do rejestru zabytków Nr rejestru 1149/A z dnia 10.08.1989 r. Grodzisko z okresu wczesnego średniowiecza z Bodzewo - park pałacowy, zał. XIX w., nr rej. fazy C/D (IX-XII w.) 1560/a z 30.09.1995 4. Podrzecze, st. 1 a, AZP64-28/44 Godurowo - park dworski, zał. 2 poł. XVIIIw., nr Nr rejestru 1152/A z dnia 10.08.1989 r. rej. 74 z 2.05.1956 Osada z okresu wczesnego średniowiecza z fazy Grabonóg - park dworski, zał. 2 poł. XIX w. nr rej. A/B-D (VI/VII-X w.) 565 z 9.05.1956 5. Podrzecze, st. 2, AZP 64-28/45 Piaski - Marysin - park szpitalny, zał. XVIII w., nr Nr rejestru 1151/Azdnia 10.08.1989 r. rej. 1415/A z 1.06.1993 Podrzecze - park pałaco- Osada z okresu wczesnego średniowiecza z fazy wy, zał. 2 poł. XIX w., nr rej. 1382/A z 23.02.1973 D/E (X-XI w.) Smogorzewo - park dworski, zał. 2 poł. XIX wie- 6. Podrzecze, st. 3, AZP 64-28/46 ku., nr rej. 1570/A z 10.11.1995 Szelejewo - park Nr rejestru 1154/A z dnia 10.08.1989 r. pałacowy, zał. 2 poł. XIX w., nr rej. 1507/A z Osada z okresu wczesnego średniowiecza z fazy 10.04.1974 C/D (IX-XI w.), osada z okresu wczesnego średnio- wiecza z fazy F (XIII-XIV w.), osada z okresu późne- 3.5.2. Wykaz zabytkowych cmentarzy na terenie go średniowiecza (XIV-XV w.) gminy Piaski włączonych do ewidencji zabytków 7. Podrzecze, st. 13, AZP 64-28/56 Nr rejestru 1153/Azdnia 10.08.1989 r. Głogówko Osada kultury przeworskiej z późnego okresu la- Cmentarz klasztorny, zał. 2 poł. XVI w teńskiego-wczesnego okresu wpływów rzymskich (I w. p.n.e.-II w. n.e.) Piaski 8. Rębowo, st. 1, AZP 65-29/8 Nr rejestru 46 z - cmentarz przykościelny, ewangelicki, zał. 2 1959 r. poł. XVIII w. Grodzisko z okresu wczesnego średniowiecza (z - cmentarz parafialny, zał. 1928 r. fazy C-D (IX-XI w.) Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16669 – Poz. 2920

3.6.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajo- 3.6.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowa- brazowej. nych stanowisk archeologicznych łącznie z ich funk- Na terenie gminy zarejestrowano następujące sta- cją oraz krótką analizą chronologiczną (opis koncen- nowiska archeologiczne o własnej formie kraj obra- tracji stanowisk archeologicznych - uwarunkowania zowej: fizjograficzne). - grodzisko w Godurowie Podstawową i wiodącą metodą ewidencjonowa- (Grodzisko wklęsłe z wałem poprzecznym i fosą, o nia stanowisk archeologicznych jest ogólnopolski silnie zatartych kształtach. program badawczo-konserwatorski Archeologiczne Średnica 50x45-50 m. Zdjęcie Polski (AZP). Systematyzuje on dotychcza- Położone w obrębie pola uprawnego i łąki, ulega sowy zasób wiedzy o rozpoznaniu archeologicznym silnej niwelacji) terenu, poprzez obserwację archeologiczną terenu - grodzisko w Podrzeczu oraz uwzględnianie informacji zawartych w archi- (Grodzisko wklęsłe, słabo rysujące się w terenie. wach, zbiorach muzealnych, instytucjach i publika- Średnica ok. 60 m. W wale cjach. Należy jednak dodać, że zbiór dokumentacji nasyp kamienny. AZP, reprezentujący ewidencję zasobów archeolo- Położone na polu uprawnym, zniwelowane) gicznych, jest otwarty i ciągle uzupełniany w proce- - grodzisko w Rębowie sie archeologicznego rozpoznania terenu. Do zbioru (Grodzisko wklęsłe, owalne. włączane są informacje o wszystkich sukcesywnie Położone w obrębie pola uprawnego, silnie zniwe- odkrywanych reliktach przeszłości niezależnie od lowane) charakteru badań, a także wszystkie bieżące infor- - kurhan w Grabonogu macje weryfikujące lub uzupełniające dotychczaso- (Duży kurhan o średnicy 22 m. we dane. W ten sposób dokumentacja stanowisk Położony w obrębie pola uprawnego, ulega niwe- archeologicznych utworzona metodą AZP jest źród- lacji) łem najbardziej aktualnej wiedzy o terenie. Poniższa tabela prezentuje zasoby archeologiczne- go dziedzictwa kulturowego na terenie gminy Pia- ski.

Kategorie faktów osadniczych w obrębie stanowisk Grodzisk Cmen- Cmenta- Osady Punkty Siady Inne Ilość Ogólna tarzyska rzyska osadnicz osadnicze faktów ilość płaskie 4 6 2 79 3 229 11 334 202 w tym w rejestrze zabytków 3 1 4 8

Gmina Piaski to teren położony na styku dwóch pro- do doliny Kani, a w części wschodniej do Dąbrówki. wincji. Część północna należy do Pojezierzy Południo- Centralna część terenu gminy, teren równinny, był wobałtyckich, makroregionu Pojezierza Leszczyńskie- obszarem o znacznie mniej korzystnych warunkach, go i mezoregionu Pojezierza Krzywińskiego. Część głównie hydrograficznych, do rozwoju osadnictwa, południowa natomiast należy do Nizin Środkowopol- co czytelne jest w dyspersji stanowisk archeologicz- skich, makroregionu Niziny Południowowielkopolskiej nych. i mezoregionu Wysoczyzny Kaliskiej. Ukształtowanie Pokrywę glebową tworzą gleby gliniaste i bielice powierzchni terenu jest urozmaicone jedynie w poł- (teren równinny) oraz gleby bagienne i piaszczyste nocnej i zachodniej części gminy. Wynika to z poło- (doliny). żenia w strefie marginalnej ostatniego zlodowacenia, Ogółem wystąpiły w granicach gminy 202 stano- w fazie najdalszego jego zasięgu (faza leszczyńska). wiska, w obrębie których zarejestrowano 334 fakty Powierzchnia wysoczyzny morenowej rozcięta jest osadnicze. Osadnictwo to w obrębie poszczegól- tu przez pradolinę Obry (biegnącą równoleżnikowo nych stanowisk nie jest szczególnie intensywne, w na połnocnej krawędzi gminy) z całym systemem do- 60% są to stanowiska jednoelementowe, czyli sta- lin bocznych m. in. rzeki Kani (skraj zachodni gminy) i nowią pozostałości z jednego okresu chronologicz- rzeki Dąbrówki (część wschodnia gminy). Z dolinami nego, na 26% stanowisk odkryto ślady osadnictwa tych rzek wiąże się najgęstsze osadnictwo pradziejo- z dwóch okresów, a tylko 14% stanowisk to sta- we tego terenu. Pomiędzy dolinami rzecznymi i dalej nowiska wielokulturowe (3-5 faktów osadniczych), na południe, rozciąga się dosyć płaski, bezjeziorny te- na których zachowały się pozostałości świadczące ren równinny, o nieznacznej różnicy poziomów, po- o ciągłości osadniczej na danym stanowisku. przecinany niewielkimi ciekami naturalnymi i rowami Stanowiska położone są głównie na obrzeżach odwadniającymi, w części zachodniej uchodzącymi terenu gminy, przy krawędziach dolin rzecznych: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16670 – Poz. 2920

Kani, Dąbrówki i Obry, a także (zdecydowanie mniej przedłużyckiej (około 2 tyś. lat p.n.e.) w postaci intensywnie) w sąsiedztwie niewielkich cieków, roz- kurhanu w Grabonogu oraz kurhanu w Podrzeczu. cinających wysoczyznę. Osadnictwo na tym terenie 13% faktów osadniczych związanych jest z kultu- trwało nieprzerwanie od epoki kamienia, poprzez rą łużycką datowaną od ok. 1400 -400 p.n.e. Zare- epokę brązu aż do średniowiecza i czasów nowo- jestrowano ją na 43 stanowiskach. W rozproszeniu żytnych. wystąpiła na całym obszarze gminy, lecz wyraźne Na terenie gminy zarejestrowano kilka skupisk zagęszczenie tego osadnictwa obserwuje się w re- stanowisk archeologicznych: jonie Grabonogu i Smogorzewa, gdzie koncentruje - (I) na wschód od Rębowa, wokół grodziska, się połowa z wszystkich stanowisk łużyckich. Obok skoncentrowało się osadnictwo wczesnośred- osad tej kultury i mniejszych śladów tego osadni- niowieczne ctwa zarejestrowano trzy cmentarzyska z tego ho- - (II) niezbyt intensywna koncentracja osadni- ryzontu chronologicznego: dwa w rejonie Grabono- ctwa pradziejowego i wczesnośredniowiecz- gu oraz jedno przy Bodzewie. nego w rejonie Bodzewka Kolejny ważny okres w pradziejach związany jest z - z osadnictwem doliny Kani związanych jest kilka kulturą przeworską rozwijającą się w Okresie Wpły- skupisk: wów Rzymskich (ok. 200 p.n.e. - 400 n.e.), która - (III) na zachód od Podrzecza skupisko osad od również na terenie gminy odcisnęła swe piętno w kultury przeworskiej do średniowiecza; postaci pozostałości osadnictwa. Zaistniała ona na - (IV) skupisko osadnictwa wczesnośrednio- 41 stanowiskach (12% ogółu faktów osadniczych). wiecznego (grodzisko z osadami) na północ od Osady tej kultury zlokalizowane są w zasadzie po- Podrzecza (po zachodniej stronie torów kole- dobnie jak kultura łużycka, na terenach związanych jowych); z dolinami rzek, głównie w rejonie Podrzecza i Gra- - (V) skupisko osadnictwa pradziejowego (osa- bonogu na zachodzie oraz w rejonie Smogorzewa, dy i cmentarzyska kultury łużyckiej i przewor- Godurowa i Szelejewa na wschodzie. Na pozosta- skiej) oraz z okresu wczesnego średniowiecza łym terenie wystąpiła pojedynczo i tylko w formie w widłach Kani i Starej Kani, na zachód od śladów tego osadnictwa. Cmentarzyska kultury Grabonogu (po wschodniej stronie toru kole- przeworskiej odkryto jedynie w północnej części jowego); gminy: w Drzęczewie, Godurowie i Grabonogu. - (VI) wokół Drzęczewa skoncentrowało się osad- Najbogatsze osadnictwo tego terenu związane nicwo pradziejowe i wczesnośredniowieczne jest z okresem wczesnego średniowiecza. Zostało - (VII) z pradoliną Obry związane jest skupisko ono zarejestrowane na 93 stanowiskach (co stano- osad kultury łużyckiej i z okresu wczesnego wi 27% wszystkich faktów osadniczych). W dużej średniowiecza na północ od Smogorzewa części wykształca się ono w terenie posiadającym - z doliną Dąbrówki wiążą się kolejne skupiska już wcześniej duże tradycje osadnicze, a więc głów- osadnicze nie w dolinach rzecznych i ich zlewni. Jednak w - (VIII) bardzo intensywne skupisko osadnictwa okresie wczesnego średniowiecza zajmowane są od epoki brązu po wczesne średniowiecze usy- nie tylko rejony dolin rzecznych ale i tereny wyso- tuowane jest na wschód od Smogorzewa czyzny (choć w zdecydowanie mniejszym natężeniu - (IX) na północ i wschód od Godurowa rozloko- ilościowym i jakościowym). W tym czasie kształtuje wało się osadnictwo pradziejowe (szczególnie się obecny układ miejscowości, stanowiska średnio- rozwinięte kultury przeworskiej z osadami i wieczne i nowożytne występujące w pobliżu obec- cmentarzyskiem) oraz wczesnośredniowiecz- nych miejscowości wyznaczają tym samym ich me- ne (grodzisko z towarzyszącymi osadami) trykę. Stosunkowo wcześnie, bo już około VIII w. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie gminy Pia- dochodzi tu do wykształcenia się grodów, będących ski zostały zarejestrowane we wschodniej (Szeleje- pierwszym przejawem feudalizacji tych obszarów i wo) oraz zachodniej części gminy (Podrzecze, Gra- kształtowania się organizmów plemiennych i póź- bonóg, Bodzewo, ‘Bodzewko). Datowane są ogólnie niej państwowego. Wszystkie powstały w terenie z na okres epoki kamienia. Z młodszego okresu tej natury obronnym, podmokłym. W dolinie Dąbrówki epoki -neolitu (od 6/5 do 3 tysiąclecia p.n.e.) - zna- powstał najstarszy niewielki grodek w Godurowie. ne są stanowiska głównie w północnej i zachodniej Później wzniesiono gród (?) w Szelejewie oraz grody części terenu gminy. W Podrzeczu natrafiono praw- w Podrzeczu (dolina Kani) i Rębowie (Rów Bodzew- dopodobnie na ślad kultury lendzielskiej, w Grabo- ski). „Wokół” grodów koncentrowało się osadnictwo nogu i Smogorzewie zachowały się ślady osadnicze otwarte w postaci stałych, długotrwałych, rozle- kultury pucharów lejkowatych, a w Grabonogu i Go- głych osad (jak np. trzy osady w Podrzeczu wpisane durowie ślady osad kultury amfor kulistych. Ogółem do rejestru zabytków, czy osady w Grabonogu i Go- znaleziska z epoki kamienia stanowią 8% wszyst- durowie) jak i osadnictwo jedno- lub kilkudworcze kich zarejestrowanych faktów osadniczych. czy wręcz sezonowe, którego obecność rozpozna- Na kolejną epokę (wczesną epokę brązu) datowa- je się dziś w postaci bardzo licznych śladów tego nych jest 6 śladów penetracji osadniczej w rejonie osadnictwa. Od XI-XII w. tereny tutejsze stanowiły Godurowa i Grabonogu, m.in. pozostałości kultury domenę rozwijającej się własności prywatnej i koś- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16671 – Poz. 2920 cielnej. Włości panującego należały tu wtedy do wy- Zespół Klasztorny Bonifratrów wraz ze szpita- jątków. Ślad po osadach służebnych (trudniących lem - Piaski - Marysin – zawilgocenie piwnic. Park się posługami łowieckimi) zachował się jedynie w i cmentarz wymagaj ą bieżących prac porządkowo dwóch nazwach miejscowych - Strzelcach Wielkich - pielęgnacyjnych. i Strzelcach Małych (utraconych zresztą przez mo- Zespół klasztorny na Świętej Górze - Głogówko - narchę na rzecz rycerstwa w XV w.). Przejściowo Konieczność dalszej wymiany więźby dachowej oraz książęce były również Szelejewo i Grabonóg. Oko- prowadzenie bieżących prac zabezpieczających. ło połowy XIII w. zaczęto tworzyć sieć parafialną. Kościół p.w. św. Marcina w Strzelcach Wielkich Najstarszy kościół (siedziba parafii) na terenie gminy - duże zawilgocenie ścian, trwają prace związane Piaski powstał w Strzelcach Wielkich (1389 r.). Na z osuszaniem, konieczny również remont zabezpie- terenie gminy nie rozpoznano jak dotychczas żad- czający dachu. nego z cmentarzysk wczesnośredniowiecznych (za- Zespół pałacowo - parkowy w Bodzewie - ugięte równo pogańskich jak i chrześcijańskich). stropy na poddaszu, park - stan dobry. Praktycznie wszystkie stanowiska archeologiczne Dwa spichlerze folwarczne - Bodzewo - stan tech- (w świetle badań AZP) zarejestrowane są poza tere- niczny zły, jeden z obiektów wymaga remontu kapi- nem zabudowanym. Jednak należy mieć na uwadze, talnego, drugi rozebrany, pozostała tylko kamienna że mające nawet po kilkaset lat wsie nie zawsze po- podmurówka. wstawały w próżni, lecz wyrosły na bazie starsze- Wiatrak - koźlak - Bodzewo - zachowany jedynie go osadnictwa, które rejestrowane jest nieraz tuż kamień młyński i kozioł, ze względu na atrakcyjne przy zabudowaniach. Pod dzisiejszą zabudową wsi położenie należało by zrekonstruować. mogą więc zalegać, nie do końca rozpoznane jesz- Spichlerz dworski w Bodzewku- obiekt zawilgo- cze, historyczne warstwy osadnicze (od okresu lo- cony, zalane piwnice, ugięta i zamoknięta więźba, kacji) oraz potencjalne zabytki archeologiczne (także nieszczelne pokrycie, konieczny remont kapitalny. pradziejowe i wczesnodziejowe - zważywszy na ich Spichlerz dworski w Drzęczewie - obiekt wyka- występowanie na przyległych obszarach - oraz no- zuje ustabilizowane spękanie ścian, ugięta więźbę, wożytne. nieszczelność w pokryciu dachowym, konieczny re- Wiele wsi gminy Piaski ma średniowieczną me- mont zabezpieczający. trykę. Pierwsze wzmianki w źródłach pisanych o Zespół dworski w Grabonogu - konieczność prze- miejscowościach pochodzą: Drzęczewo (1258 r.), prowadzenia drobnych prac zabezpieczających w Grabonóg (1275 r.), Rębowo (1293 r.), Smogorze- dawnym dworze oraz prac porządkowych w parku. wo (1305 r.), Strzelce Wielkie (1310 r.), Szelejewo Zajazd - Grabonóg - ugięte stropy, zamoknięta i (1310 r.), Bodzewo (1337 r.), Podrzecze (1337 r.), zaatakowana przez owady więźba, nieszczelne po- Godurowo (1417 r.). Z osadnictwem i działalnością krycie dachu, konieczny pilny remont zabezpiecza- gospodarczą średniowiecznych i nowożytnych wsi jący. związane są ich ślady rejestrowane na 42 stanowi- Zespół pałacowo - parkowy w Podrzeczu - pałac skach późnośredniowiecznych (13% faktów osad- nieużytkowany, stan dobry, w parku konieczne pra- niczych) i 32 stanowiskach, na których wystąpiły ce pielęgnacyjne materiały nowożytne (blisko 10% faktów osadni- Zespół pałacowy w Szelejewie - wszystkie ele- czych). menty zespołu pałacowego, z wyjątkiem spichrza, Do odkrywania nowych, nieznanych kart historii który wymaga remontu, w stanie bardzo dobrym gminy mogą przyczyniać się nie tylko planowe pra- Godurowo - park dworski - stan parku bardzo do- ce badawcze, ale także wszelkiego rodzaju inwesty- bry, na bieżąco pielęgnowany i porządkowany cje (prace ziemne), gminne czy prywatne. Smogorzewo - park dworski - stan parku zły, za- nieczyszczony 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych 4.1. Stan zachowania i obszary największego za- Na terenie gminy Piaski największym zewidencjo- grożenia zabytków nowanym zespołem zabytków ruchomych wpisa- 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych nych do rejestru są obiekty znajdujące się w klasz- wpisanych do rejestru zabytków torze OO Filipinów i Bazylice na Świętej Górze w Głogówku. Łącznie jest objętych ewidencją 496 Kościół ewangelicki w Piaskach - drewniana kon- obiektów, natomiast do rejestru jest wpisanych 270 strukcja ścian wieży i więźby dachowej mocno za- obiektów. Pozostałe zespoły zabytków ruchomych atakowana przez drewnojady, nieznaczne zawilgo- wpisanych do rejestru stanowią obiekty w Strzel- cenie ścian, konieczność wymiany okien i remont cach Wielkich oraz w kościele parafialnym w Szele- zabezpieczający jewie. Stan tych obiektów jest dobry. Dzwonnica przykościelna w Piaskach - spękana i wybrzuszona część cokołu, wypróchniałe podwali- 4.1.3. Stan zachowania zabytków archeologicz- ny, zawilgocenie, konieczny remont zabezpieczają- nych oraz istotne zagrożenia dla zabytków archeo- cy. logicznych. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16672 – Poz. 2920

W myśl art. 6 pkt 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 najmniejsza. Stan zachowania nawarstwień kulturo- r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. wych w obrębie stanowisk najczęściej jest trudny U. Nr 162, poz. 1568) wszystkie zabytki archeolo- do określenia. Ustala się go przy okazji badań roz- giczne - bez względu na stan zachowania podlegaj poznawczych (powierzchniowych i sondażowych), ą ochronie i opiece. planowych badań naukowych czy badań ratowni- Najlepiej zachowane są stanowiska archeologicz- czych przy realizacji inwestycji. ne położone na nieużytkach, terenach niezabudo- Stan zachowania stanowisk archeologicznych wanych oraz terenach zalesionych, gdzie ingerencja wpisanych do rejestru zabytków: człowieka w substancję zabytkową stanowiska jest

Miejscowość Obszar AZP Obiekt Stan zachowania Godurowo, st. 1 63-29/109 grodzisko 2 Grabonóg, st. 33 64-29/20 kurhan 4 Podrzecze, st. 1 64-28/43 grodzisko 2 Podrzecze, st. 1 a 64-28/44 osada 4 Podrzecze, st. 2 64-28/45 osada 4 Podrzecze, st. 3 64-28/46 osada 4 Podrzecze, st. 13 64-28/56 osada 4 Rębowo, st. 1 65-29/8 grodzisko 5

Legenda: 1 - stan zachowania dobry, nie wymaga- głównie jednorodzinnego na obrzeżach istniejących jący żadnych zabiegów konserwatorskich; 2 - wy- wsi, budowa dróg, uzbrajanie terenu. A zatem pod- maga oznakowania; 3 - wymaga zabezpieczenia i stawowym zagrożeniem dla stanowisk archeolo- uzupełnienia ubytków w rzeźbie; 4 - wymaga badań gicznych oraz nawarstwień kulturowych są wszelkie sondażowych w celu ustalenia stanu zachowania inwestycje związane z zabudowaniem i zagospo- substancji zabytkowej; 5 - wymaga zmiany sposobu darowaniem terenu, które wymagają prowadzenia zagospodarowania terenu/sposobu użytkowania; 6 prac ziemno-budowlanych. - proponowane wykreślenie z rejestru zabytków Niektóre zagrożenia pojawiły się w ciągu ostatnich Dot. stanu zach. 2 - grodziska znacznie zniwelo- lat, jak na przykład działalność tzw. poszukiwaczy wane, lecz jeszcze czytelne, wymagają oznakowa- skarbów z wykrywaczami metali, których rozmia- nia i ekspozycji rów nie potrafimy ocenić. Działalność ta szczególnie Dot. stanu zach. 4 - wszystkie osady położone zagraża cmentarzyskom. są na polach użytkowanych rolniczo, dlatego wy- Aby zapobiec zniszczeniu stanowisk archeologicz- magają badań sondażowych w celu ustalenia sta- nych, prace ziemne prowadzone w strefie ochrony nu zachowania. Ustalenie tego stanu zdecyduje o stanowisk archeologicznych wymagaj ą pro wadze- konieczności zmiany sposobu użytkowania gruntu nia prac archeologicznych w zakresie uzgodnionym lub przeprowadzenia badań ratowniczych na tych z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Po- stanowiskach. znaniu, Delegaturą w Lesznie. Jest to szczególnie Dot. stanu zach. 5 - grodzisko położone na polu ważne podczas takich inwestycji jak budowa ob- użytkowanym rolniczo, stale niszczone, wymaga wodnic, dróg, zbiorników, kopalń kruszywa, gdyż zmiany sposobu zagospodarowania terenu inwestycje te z uwagi na szerokopłaszczyznowy charakter prac ziemnych, w bezpowrotny sposób Odkryte na terenie gminy Piaski stanowiska po- niszczą substancję zabytkową i obiekty archeolo- łożone są w zdecydowanej większości na terenach giczne. rolniczych (ornych). Istotne zagrożenie dla zacho- W ostatnich kilku latach obserwuje się ogromny wania substancji zabytkowej stanowisk archeolo- przyrost gruntów zagospodarowywanych pod bu- gicznych zlokalizowanych w obrębie pól uprawnych downictwo jednorodzinne, zlokalizowane głównie stanowi głęboka orka. Orka powoduje destrukcję na obrzeżach dotychczasowej zabudowy. Na więk- warstw i obiektów kulturowych, lecz w chwili obec- szości tych terenów, dotychczas najbardziej dostęp- nej zniszczenia te osiągnęły zapewne poziom, który nych do badań AZP, zarejestrowano stanowiska ar- nie powinien ulec zdecydowanemu pogorszeniu w cheologiczne, które przy realizacji tych inwestycji są ciągu najbliższych lat, choć użycie coraz nowocześ- narażone na zniszczenie. niejszego ciężkiego sprzętu może tę destrukcję przy- Zabytkowy układ urbanistyczny byłego miasta spieszyć. Piaski jest wpisany do rejestru zabytków, nakazuje Aktualnie zagrożeniem dla stanowisk archeolo- to szczególną ochronę nawarstwień kulturowych w gicznych są głównie inwestycje budowlane i prze- jego obrębie (średniowiecznych - przedlokacyjnych mysłowe, silny rozwój budownictwa mieszkalnego, - i nowożytnych). Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16673 – Poz. 2920

Przebudowa układów urbanistycznych i ruralistycz- W celu ochrony stanowisk archeologicznych oraz nych (jak również założeń pałacowo-parkowych) pradziejowych, średniowiecznych i nowożytnych prowadzi często do naruszenia średniowiecznych i nawarstwień kulturowych niezbędne jest uzgadnia- nowożytnych nawarstwień kulturowych. W związ- nie oraz wypełnianie przez inwestorów wymogów ku z tym wszystkie prace ziemne wymagają jed- konserwatorskich określonych przez Wojewódzki noczesnego prowadzenia badań archeologicznych. Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu, Delegaturę Wyniki badań często stanowią jedyną dokumentację w Lesznie. następujących po sobie epizodów osadniczych na tym terenie. Pozwalają skorygować, uszczegółowić 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium i potwierdzić dane ze źródeł pisanych. Pozyskany w uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- trakcie badań materiał ruchomy umożliwia uzupeł- strzennego gminy Piaski (wynikająca ze studium nienie danych o kulturze materialnej mieszkańców. ochrona zabytków nieruchomych i dziedzictwa ar- cheologicznego) - Uchwala RG Piaski Nr XIII/81/99 4.1.4. Obszary największego zagrożenia dla za- z dnia 2.12.1999 r. bytków w gminie, Dla zachowania ponadprzeciętnych walorów śro- a) nieruchomych dowiska oraz jego ochrony przed zmianami i utra- Brak aktualnych planów zagospodarowania dla tą wartości przyrodniczej wprowadzono w studium gminy Piaski pociąga za sobą brak szczegółowych cały szereg zakazów i ograniczeń, m.in.: zapisów dotyczących ochrony. - zakaz prowadzenia działalności przemysłowej, Największym zagrożeniem dla zabytków nierucho- która w istotny sposób wpłynęłaby na zmianę mych jest prowadzenie niekontrolowanej eksploa- istniejącego krajobrazu i mogłaby spowodo- tacji przez dzierżawców części obiektów zabytko- wać degradację środowiska; wych. Druga część to budynki będące w zarządzie Zakaz lokalizowania bezściółkowych ferm hodow- dzierżawców, opustoszałe i pozbawione bieżącej li zwierząt oraz dużych ferm ściółkowych, powyżej konserwacji ulegają degradacji bądź też zniszczeniu. 300DJP; Znacznym zagrożeniem jest wymiana oryginalnych - zakaz lokalizowania obiektów turystyki i wy- drewnianych stolarek okiennych i drzwiowych, cera- poczynku o charakterze pobytowym, bez do- micznego pokrycia dachowego, pozbawianie budyn- konania oceny ich oddziaływania na środowi- ków ich pierwotnych dekoracji architektonicznych. sko; Problemy związane z wystrojem elewacji dotyczą - zakaz wysypywania, zakopywania i wylewania także zabudowy wiejskiej i pofolwarcznej. Zagro- odpadów lub nieczystości; żenia te związane są nie tylko z wymianą stolarek - ograniczenie stosowania chemicznych środ- okiennych i drzwiowych, ale także z nieprawidło- ków ochrony roślin na rzecz szerszego upo- wymi powiększeniami otworów okiennych bądź ich wszechniania biologicznych metod zwalczania zamurowaniem. Także cmentarze ulegają degrada- szkodników; cji. Teren zarasta samosiejkami i licznymi krzewami, Jednocześnie wprowadzono następujące zasady dewastowane są nagrobki lub z braku opieki zapa- gospodarowania: dają się. - harmonizowanie z otaczającym krajobrazem b) ruchomych wszelkiego budownictwa; Obiekty ruchome są narażone na zniszczenie, kra- - prowadzenie wzmożonego nadzoru budowla- dzież, uszkodzenie. Szczególnie zagrożone jest wy- nego; posażenie obiektów sakralnych, które nie posiadają - prowadzenie i projektowanie prac melioracyj- urządzeń antywłamaniowych, p-poż, ani monitorin- nych w sposób nie powodujący szkód w ist- gu. niejących ekosystemach, a w szczególności c) archeologicznych w zbiorowiskach roślinności torfowiskowej, Największym zagrożeniem dla stanowisk arche- łąkowej i wodnej; ologicznych (znanych i nierozpoznanych) oraz na- - pozostawienie na powierzchniach cięć zrębo- warstwień kulturowych na terenie gminy Piaski, są wych pojedynczych okazałych drzew zwięk- jak już wspomniano wcześniej, wszelkie inwestycje szenie powierzchni leśnej i zadrzewieniowej związane z zabudowaniem i zagospodarowaniem - zabezpieczanie istniejących i wykonywanie no- terenu, które wymagają prowadzenia szerokopłasz- wych przegród biologicznych czyznowych (lecz również wąskoprzestrzennych) W odniesieniu do pomników przyrody, parków i prac ziemno-budowlanych. Należą do nich między zespołów zieleni wprowadzono: innymi planowane na najbliższe lata inwestycje (za- - zakaz wycinania, niszczenia i uszkadzania równo gminne jak i prywatne): drzew; - zagospodarowanie nawierzchni Rynku oraz ulic - zakaz zanieczyszczenia i niszczenia gleby w za- przyległych w Piaskach sięgu korony i korzeni drzew; - budowa zespołu boisk wielofunkcyjnych w Pia- - zakaz pozyskiwania pączków, kwiatów, owo- skach ców i liści z drzew; - budowa obwodnic (Gostynia i Piasków) Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16674 – Poz. 2920

- zakaz wznoszenia wszelkich budowli w zasię- We wsi Bodzewko gu korony i korzeni drzew; Strefa A - spichlerz w zespole folwarcznym - zakaz umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń Strefa B - podwórze folwarczne wraz z kolonią reklamowych i innych znaków nie związanych mieszkalną - dwór z reliktem parku - układ prze- z ochrona pomnika, bezpośrednio na nim lub strzenny w zasięgu korony drzewa; - zakaz wchodzenia na drzewa, z wyjątkiem wy- We wsi Drzęczewo Drugie konywania zabiegów pielęgnacyjnych; Strefa A - spichlerz w zespole folwarcznym - zakaz dokonywania wszelkich zmian zagospo- Strefa B - zespoł folwarczny - układ przestrzenny darowania parku; - zakaz wznoszenia na terenie parku lub jego We wsi Godurowo: otoczenia budowli albo wykonywania robót Strefa A - park dworski krajobrazowy budowlanych, które mogłyby uszkodzić roślin- Strefa B - zespoł folwarczny - układ przestrzenny ność parkową; Strefa K - ochrony krajobrazu wokół parku - nakaz prowadzenia na obszarze parku określo- nych rodzajów działalności, niezbędnych dla We wsi Grabonóg: odnowy i pielęgnacji roślinności znajdującej się Strefa A - zespoł dworski w parku oraz konserwacji jego urządzeń; Strefa B - teren podwórza folwarcznego i kolonii - nakaz usunięcia z parku obiektów budowlanych i mieszkalnej - układ przestrzenny urządzeń wpływających szkodliwie na jego stan; Na terenie gminy wyznaczono strefy ochrony kon- We wsi Podrzecze: serwatorskiej i archeologicznej oraz objęto ochroną Strefa A - obejmuje pałac, park, kolonie mieszkal- pojedyncze obiekty zabytkowe. ną i zabudowę wzdłuż zachodniej krawędzi podwó- rza folwarcznego; We wsi Piaski Strefa B - obejmuje teren podwórza folwarcznego Strefa A - obejmuje układ przestrzenny dawnego w zespole pałacowym – układ przestrzenny miasta wraz z zespołem sakralnym i zespołem bu- dynków kolejowych; We wsi Rębowo Strefa B - obejmuje przedmieście rozwijające się Strefa B - obejmuje układ przestrzenny wsi na początku XX wieku na północ od ulicy Warszaw- skiej tj. ciągi zabudowy mieszkalnej ulic: Sprzecznej, We wsi Smogorzewo: Nowej, Słowackiego, Wąskiej, Strzeleckiej, Strefa A - budynek stajni z wozownią i spichlerz Strefa ochrony ekspozycji E obejmuje: Strefa B - zespół dworsko - pałacowy, fragment - ciąg zabudowy wzdłuż głównego traktu ko- wsi po zachodniej stronie drogi – układ przestrzenny munikacyjnego od strony wschodniej wzdłuż Strefa K- ochrony krajobrazu po zachodniej stronie ulicy Warszawskiej w kierunku zachodnim - drogi naprzeciw parku dworskiego; Gostyńskiej - teren poprzedzający panoramę miejscowości w We wsi Strzelce Wielkie: widoku pomiędzy drogą do Marysia a histo- Strefa A - zespół kościelne - cmentarny; rycznym układem przestrzennym; Strefa B - cmentarz parafialny, fragment zabudo- - obszar przyległy do północnej krawędzi głów- wy wsi - układ przestrzenny; nej drogi (ulicy Warszawskiej) odległy ok. 2 Strefa K - strefa ochrony krajobrazu po wschod- km na wschód od centrum miejscowości, w niej stronie miejscowości; którym widać sylwetkę Świętej Góry; Strefa ochrony krajobrazu K We wsi Szelejewo: - obejmuje obszar położony na południe i wschód Strefa A - zespół pałacowo - parkowy, spichlerz od miejscowości Piaski aż po Strzelce Wielkie Strefa B - budynek młyna, część zabudowy fol- tj. obszar położony na wschód od drogi do Gra- warcznej i dawne ogrody – układ przestrzenny, bonogu (od jej skrętu w kierunku zachodnim) - część zabudowy wsi, stacja kolejowa; stok, na którym stoi Marysin, dalej dolina rzecz- ki i przeciwległy stok aż do ulicy Warszawskiej. Święta Góra - Głogówko: Strefa ochrony krajobrazu od strony ulicy War- Strefa A - cały zespół urbanistyczny kościoła i szawskiej obejmuje obszar, w którym rozciąga klasztoru się szeroki widok na kościół w Strzelcach Wiel- W strefie konserwatorskiej A należy bezwzględnie kich oraz park i szpital w Marysinie; zachować wszystkie obiekty, a wszelkie działania inwestycyjne i zmiany w architekturze wymagaj ą We wsi Bodzewo uzgodnień; Strefa A - zespoł pałacowe - parkowy oraz dwa W strefie konserwatorskiej B należy zachować hi- spichlerze storyczny układ przestrzenny, w tym zachowanie Strefa B - układ przestrzenny wsi podziału terenu na ulice, place i kwartały oraz działki Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16675 – Poz. 2920 a także gabaryty zabudowy, układ i kształt otocze- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzenne- nia, tradycyjne materiały i podziały architektoniczne go w rejonie ulicy Powstańców Wielkopolskich w elewacji. Piaskach. Uchwała Nr XIX/121/2008 Rady Gminy W strefie ochrony krajobrazowej K należy zacho- Piaski z dnia 14 marca 2008 roku. wać istniejący naturalny krajobraz, nie wprowadzać Miejscowy plan zagospodarowania przestrzenne- nowych obiektów kubaturowych i zachować szero- go w rejonie ulicy Strzeleckiej w Piaskach. Uchwała ki widok na dominanty architektoniczne. Nr XIX/122/2008 Rady Gminy Piaski z dnia 14 mar- W strefie ochrony ekspozycji E nie należy loka- ca 2008 roku. lizować obiektów mogących się stać dominantą Miejscowy plan zagospodarowania przestrzenne- architektoniczna lub wysokościową konkurująca z go Strzelce Wielkie I. Uchwała Nr XXX/192/2009 sylwetką Świętej Góry. Rady Gminy Piaski z dnia 23 lutego 2009 roku. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Zapisy dotyczące ochrony zabytków archeologicz- w rejonie ulicy Warszawskiej w Piaskach. Uchwała nych Rady Gminy Piaski Nr XVIII/117/2008 z dnia 12 lu- Na terenie gminy wyznaczono strefy ochrony kon- tego 2008 roku. serwatorskiej i strefy ochrony archeologicznej oraz Opracowując miejscowe plany zagospodarowania objęto ochroną pojedyncze obiekty zabytkowe. Za- przestrzennego samorząd stara się chronić zabytki znaczono, że na terenie gminy istnieje 8 wpisanych nieruchome, znajdujące się w ewidencji poprzez za- do rejestru zabytków stanowisk archeologicznych. pisy w planie Zarówno w strefach ochrony konserwatorskiej jak - ustala się obowiązek zgłoszenia odkrycia ar- i archeologicznej obowiązują szczególne zasady za- cheologicznego, jego zabezpieczenia i powia- gospodarowania terenu: domienia wojewódzkiej służby ochrony zabyt- „W strefie ochrony archeologicznej „W” obejmu- ków; jącej całą gminę, występuje zakaz prowadzenia prac - ustala się obowiązek uzgadniania wszelkich in- ziemnych bez uzgodnienia konserwatorskiego oraz westycji na etapie projektowania z wojewódz- wymóg prowadzenia tych prac pod nadzorem ar- ką służbą ochrony zabytków dla ustalonych cheologicznym” stref ochrony konserwatorskiej; Wszelkie zamierzenia inwestycyjne na tym obsza- - powyższe obowiązki ustala się również w de- rze powinny być uzgodnione z konserwatorem za- cyzjach o warunkach zabudowy bytków, który określi warunki dopuszczające do re- - w odniesieniu do terenu objętego strefą „W” alizacji inwestycji: prowadzenie prac ziemnych pod ochrony archeologicznej obowiązują nastę- nadzorem archeologicznym, prace dokumentacyjno pujące ustalenia: przedmiotem ochrony w -zabezpieczające, w przypadku zagrożenia obiektów archeologicznej strefie ochrony konserwator- archeologicznych i nawarstwień kulturowych pro- skiej „W” są znaj dujące się w niej nieruchome wadzenie badań wykopaliskowych zabytki archeologiczne, wszelkie zamierzenia Strefy ochrony konserwatorskiej i archeologicznej inwestycyjne na tym obszarze powinny być naniesiono na części graficznej studium -na plan- uzgodnione z konserwatorem zabytków, któ- szach sołectw w skali l:10000. ry określi warunki dopuszczające do realizacji inwestycji: prowadzenie prac ziemnych pod 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych nadzorem archeologicznym, prace dokumenta- planów zagospodarowania przestrzennego gminy. cyjno - zabezpieczające, w przypadku zagroże- Wykaz obowiązujących miejscowych planów za- nia obiektów archeologicznych i nawarstwień gospodarowania przestrzennego na terenie gminy kulturowych przeprowadzenie badań wykopa- Piaski: liskowych. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzen- nego w Piaskach dla działki 1037 w Piaskach na 4.4. Uwarunkowania wynikające z uwarunkowań osiedlu Drzęczewo. Uchwała Nr XXXVII/226/2006 ochrony przyrody i równowagi ekologicznej. Rady Gminy Piaski z dnia 26 czerwca 2006 roku. Na terenie gminy Piaski istnieje rezerwat „Bod- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzen- zewko” o powierzchni 1,10 ha powołany w celu nego dla działek 59 i 138 w Bodzewie. Uchwała zachowania ze względów naukowych skupienia lipy Nr XXXVIII/230/2006 Rady Gminy Piaski z dnia 7 drobnolistnej na naturalnym stanowisku oraz po- września 2006 roku. mniki przyrody - 11 dębów szypułkowy w parku w Miejscowy plan zagospodarowania przestrzenne- Godurowie, 2 lipy drobnolistne w Godurowie oraz go na wysypisko odpadów komunalnych w Smogo- jesion wyniosły w parku w Godurowie. Podlegają rzewie. Uchwała Rady Gminy Piaski Nr XI/52/95 z one m. in. następującym zakazom: dnia 6.07.1995 roku. - wycinania, niszczenia i uszkadzani drzew Miejscowy plan zagospodarowania przestrzen- - zrywania pączków, kwiatów, owoców i liści nego dla działki nr ewidencyjny 66/1 w Bodzewie. - umieszczania tablic, napisów i innych znaków Uchwała Nr XIX/120/2008 Rady Gminy Piaski z z wyjątkiem znaków związanych z ochroną dnia 14 marca 2008 roku. pomników przyrody Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16676 – Poz. 2920

- wchodzenia na drzewa aktualizacji i upowszechnienia bazy informacji o za- - zanieczyszczania terenu i wzniecania ognia w bytkach gminy, realizowanie regionalnych i lokal- pobliżu drzew nych projektów związanych z ochrona zabytków, - wznoszenia budowli w zasięgu korzeni i korony podejmowanie działań zmierzających do promocji drzew posiadanych zabytków, wspieranie projektów zwią- zanych z opieka nad zabytkami i zagospodarowa- 4.5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zabyt- niem obiektów zabytkowych, upowszechnienie ków archeologicznych wśród właścicieli i użytkowników obiektów zabyt- - respektowanie wyznaczonych na załącznikach kowych znajomości zasad konserwatorskich, zasad graficznych stref ochrony stanowisk archeolo- etyki i profilaktyki konserwatorskiej, wspieranie od- gicznych przy sporządzaniu dokumentów pla- powiedzialności właścicieli obiektów zabytkowych nistycznych za posiadane mienie. - wprowadzenie zapisu w dokumentach plani- Celem programu jest również wspieranie aktyw- stycznych zapewniającego prawidłową ochro- ności lokalnej promującej dziedzictwo kulturalne, nę archeologicznego dziedzictwa kulturowego kształcenie właścicieli obiektów zabytkowych w za- w stosunku do stref występowania stanowisk kresie pozyskiwania funduszy unijnych. archeologicznych oraz obszarów chronionych, tj. układu urbanistycznego Piasków, ukła- 6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- dów ruralistycznych, parków, zabytkowych mu opieki nad zabytkami. cmentarzy, obiektów wpisanych do rejestru 6.1. Gminna ewidencja zabytków zabytków i ujętych w ewidencji zabytków: 6.1.1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane nieruchomych z budownictwem i zagospodarowaniem tere- Jednym z priorytetowych działań w najbliższym nu, w obrębie obszarów chronionych i stref czasie jest utworzenie gminnej ewidencji zabytków występowania stanowisk archeologicznych, oraz założenie kart ewidencyjnych w odniesieniu do wymagają uzgodnienia z WUOZ, który określi obiektów znajdujących się w ewidencji zabytków warunki realizacji inwestycji.” architektury. Gminna ewidencja zabytków zosta- nie wykonana do końca 2010 roku. Należy również 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytka- określić stosunki własnościowe a także przekazać mi. sołtysom i radnym w każdym sołectwie po jednym Celem Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami egzemplarzu opracowanych kart adresowych z te- jest: renów im podległych. Ponadto ważne jest systema- Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabyt- tyczne uzupełnianie kart adresowych o uzyskane kami określa główne cele programu: dane i dokumentację fotograficzna i wprowadzanie a) włączenie problemów ochrony zabytków do do ewidencji zmian powstałych w wyniku rozbiórek, systemu zadań strategicznych modernizacji i remontów obiektów. b) uwzględnienie uwarunkowań zabytków c) zahamowanie procesów degradacji 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków d) wyeksponowanie poszczególnych zabytków archeologicznych. e) podejmowanie działań zwiększających atrak- - wykonanie gminnej ewidencji zabytków arche- cyjność zabytków ologicznych w formie kart zespołu stanowisk f) określenie warunków współpracy z właścicie- archeologicznych do końca 2010 roku lami zabytków - uzupełnianie i weryfikowanie istniejącej ewi- g) podejmowanie przedsięwzięć mających na dencji zabytków archeologicznych poprzez celu tworzenie miejsc pracy związanych z włączanie informacji o wszystkich sukcesyw- opieka nad zabytkami nie odkrywanych reliktach przeszłości nieza- Do głównych założeń programu należy m. in. ak- leżnie od charakteru badań tywne zarządzanie zasobem stanowiącym material- ne dziedzictwo kulturowe, dążenie do materialnej 6.1.3. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej archi- poprawy stanu zabytków, ich odbudowy, adaptacji tektury (kapliczki, krzyże przydrożne i rewitalizacji w celu wykorzystania potencjału zwią- Sporządzić gminną ewidencję zabytków małej ar- zanego z posiadanym dziedzictwem kulturowym, chitektury w formie zbioru kart adresowych, okre- planowe, konsekwentne oraz kompetentne realizo- ślić stosunki własnościowe, przygotować wnioski wanie zadań samorządowych w zakresie ochrony o wpisanie najciekawszych obiektów do rejestru zabytków, wykorzystanie walorów zabytkowych zabytków, nawiązać współprace z sąsiednimi gmi- jako czynnika wpływającego na rozwój gospodarczy nami w celu utworzenia szlaku kapliczek i krzyży gminy oraz powiązanie zadań służących ochronie przydrożnych. wartości kulturowych z Wieloletnim Planem Inwe- stycyjnym, dążenie do pełnej oceny stanu zasobów 6.2. Udostępnianie i promocja zabytków nierucho- materialnego dziedzictwa kulturowego, dążenie do mych Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16677 – Poz. 2920

Udostępnienie gminnej ewidencji zabytków oraz z rodzajem użytych materiałów, gabarytów niniejszy „program opieki nad zabytkami” na stro- budynków) by nie dopuścić do degradacji cen- nie internetowej gminy, ustalić z właścicielami nego krajobrazu kulturowego. obiektów zabytkowych możliwości i zasad ich udo- stępniania, rozpowszechnić informacje na temat 6.6. Ochrona archeologicznego dziedzictwa kultu- obiektów wpisanych do rejestru zabytków z terenu rowego w miejscowych planach zagospodarowania gminy, uwzględnić obiekty zabytkowe przy wyzna- przestrzennego. czaniu tras turystycznych i ścieżek dydaktycznych, Respektowanie wyznaczonych na załącznikach wystosować pisma do właścicieli i dzierżawców w graficznych stref ochrony stanowisk archeologicz- celu prawidłowego oznakowania tablicami informa- nych przy sporządzaniu dokumentów planistycz- cyjnymi obiektów wpisanych do rejestru zabytków. nych. Wprowadzenie zapisu w dokumentach pla- nistycznych zapewniającego prawidłową ochronę 6.3. Zahamowanie procesów degradacji zabyt- archeologicznego dziedzictwa kulturowego w sto- ków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zacho- sunku do stref występowania stanowisk archeo- wania. logicznych oraz obszarów chronionych, tj. układu W tym celu należy współdziałać z Urzędem Ochro- urbanistycznego Piasków, układów ruralistycznych, ny Zabytków w sprawie informowania właścicieli parków, zabytkowych cmentarzy, obiektów wpi- obiektów zabytkowych o możliwości pozyskania sanych do rejestru zabytków i ujętych w ewiden- środków na ich remonty, a także nawiązać współ- cji zabytków: „Prace inwestycyjne, w tym ziemne pracę z właścicielami obiektów znajdujących się w związane z budownictwem i zagospodarowaniem gminnej ewidencji zabytków przy czynnym udziale terenu, w obrębie obszarów chronionych i stref wy- Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w celu stępowania stanowisk archeologicznych, wymagają rozpowszechniania wśród nich informacji na temat uzgodnienia z WUOZ, który określi warunki realiza- zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilaktyki cji inwestycji.” konserwatorskiej, zbierać od nich informacje na te- mat prowadzonych remontów 6.7. Określenie zasobów zabytków nierucho- mych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego, 6.4. Rozpoznanie perspektyw tworzenia parków które można wykorzystać dla tworzenia tras tury- kulturowych na terenie gminy. stycznych, ścieżek dydaktycznych, organizacji fe- W obecnym czasie nie przewiduje się możliwości stynów, itp. utworzenia nowych parków kulturowych na terenie Do najcenniejszych zabytków na terenie gminy, gminy które stały się lub mogą się stać atrakcjami tury- stycznymi należą: 6.5. Sporządzenie wykazu obszarów ruralistycz- - bazylika i klasztor na Świętej Górze - Głogówku nych, zespołów i obiektów nieruchomych, stano- - od wielu lat pełni on ważny punkt turystyki wisk archeologicznych typowanych do wpisu do pielgrzymkowej; na europejskiej trasie rowero- rejestru zabytków z terenu gminy w celu uwzględ- wej R 9 nienia ich w dokumentach planistycznych i inwesty- - dawny dwór i park w Grabonogu - miejsce cyjnych gminy. związane z postacią błogosławionego Edmun- da Bojanowskiego, znajduje się tam również - na terenie gminy występują wsie o metryce muzeum związane z ta postacią, miejsce tu- średniowiecznej wymagające przeprowadzenia rystyki pielgrzymkowej, na trasie rowerowej R analizy zachowanego układu przestrzennego, 9 dokumentacji fotograficznej i inwentaryzacji - kościół w Strzelcach Wielkich - jeden z najstar- najcenniejszych obiektów, które mogłyby być szych kościołów na terenie gminy Piaski, zwią- w przyszłości wykorzystane w projektowaniu zany z postacią renesansowego poety Kaspra budynków mieszkalnych i gospodarczych na Miaskowskiego terenie gminy. - Piaski - zespół budynków, parku, cmentarza - współpraca z Wojewódzkim Urzędem Ochro- - Marysin - zespół szpitalny OO. Bonifratrów, ny Zabytków w sprawie wpisania do reje- miejsce rehabilitacji dla wielu osób z całego stru zabytków województwa wielkopolskie- kraju go obiektów nie ujętych jeszcze w rejestrze, a reprezentujących duże walory historyczne 6.8. Określenie sposobu realizacji poszczegól- i stanowiących ważne miejsce w krajobrazie nych celów gminnego programu opieki zawartych kulturowym gminy. w punkcie 5. - opracowywanie precyzyjnych wytycznych do Na początku 2010 roku zostanie zlecone opraco- miejscowych planów zagospodarowania prze- wanie Gminnej Ewidencji Zabytków, które zostanie strzennego, na podstawie których każdy in- ukończone i przyjęte do końca 2010 roku. Pozwoli westor będzie wiedział co i gdzie będzie mógł to lepiej rozeznać się ze stanem faktycznym obiek- wybudować, a czego mu nie wolno (włącznie tów wchodzących w skład ewidencji. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16678 – Poz. 2920

W latach 2009 - 2010 zostaną opracowane Pla- 7.3. Oznakowanie obiektów zabytkowych i okre- ny Odnowy Miejscowości z uwzględnieniem proble- ślenie zasad ich udostępniania mów ochrony zabytków, co pozwoli włączyć je do - uzupełnienie oznakowania obiektów systemu zadań strategicznych. - ustalenie z właścicielami obiektów zabytko- Zostaną również wystosowane pisma do właś- wych zasad ich udostępniania w celach tury- cicieli obiektów zabytkowych przypominające o stycznych konieczności ich zabezpieczenia i możliwościach - oznakowanie stanowisk archeologicznych pozyskania środków na ich renowację. W trakcie - wystosowanie pism do właścicieli budynków z obowiązywania planu zostanie również nawiąza- zaleceniem ich zabezpieczenia na współpraca z właścicielami w celu wystąpienia z prośbą o wydanie decyzji o wpisaniu do rejestru 7.4. Podejmowanie działań w zakresie odnowy zabytków ruchomych obiektów znajdujących się w zabytków kaplicy przyszpitalnej w Piaskach - Marysinie oraz w - informowanie właścicieli zabytków o możli- kościele w Piaskach. wościach pozyskania środków na odnowę za- W celu wyeksponowania poszczególnych zabyt- bytków ków i ich walorów w latach trwania piąte będą ogła- - pomoc właścicielom obiektów zabytkowych w szane otwarte konkursy ofert na organizację imprez tworzeniu wniosków aplikacyjnych o środki na kulturalnych odbywających się na ich terenie lub w odnowę zabytków bliskim otoczeniu. Także w celu promocji istnieją- - wspieranie finansowe remontów najcenniej- cych dóbr kultury zostanie opracowany nowy folder szych zabytków gminy Piaski promujący walory architektoniczne naszej gminy. - organizowanie szkoleń na rzecz pozyskiwania W celu zahamowania procesów degradacji zabyt- środków zewnętrznych przez właścicieli za- ków gmina będzie wspierać renowację najcenniej- bytkowych obiektów. szych budynków zabezpieczając w budżecie gmi- ny środki finansowe na dokonywanie niezbędnych 7.5. Promocja zabytków Gminy Piaski prac. - publikacja przewodników po zabytkach gminy W przypadku pozyskania środków zewnętrznych - zbieranie materiałów archiwalnych dotyczą- i przy wzmożonym ruchu turystycznym zostanie cych Gminy Piaski utworzony Punkt Informacji Turystycznej oraz zo- staną zatrudnione dodatkowe osoby zajmujące się 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu tym tematem. opieki nad zabytkami. Program będzie realizowany przez odpowiednie 7. Podział na obszary, projekty, zadania. komórki urzędu i właścicieli zgodnie z Wieloletnim 7.1. Utworzenie Gminnej Ewidencji Zabytków. Planem Inwestycyjnym. - wykonanie dokumentacji fotograficznej; Rada Gminy corocznie w uchwale budżetowej - określenie stanu technicznego obiektów; zdecyduje o wysokości środków przeznaczonych na - zadaniem priorytetowym będzie utworzenie dotacje na prace konserwatorskie lub inne działania gminnej ewidencji zabytków architektury i bu- mające na celu realizację programu. downictwa; Co dwa lata będzie przeprowadzana kontrola i - założenie kart ewidencyjnych w stosunku do zostanie przygotowane sprawozdanie z realizacji cmentarzy i zieleni komponowanej na terenie programu przez pracownika ds. promocji i kultu- gminy; ry Urzędu Gminy Piaski, a następnie zostanie ono - utworzenie kart ewidencyjnych dla poszczegól- przedstawione Wójtowi Gminy Piaski oraz Radzie nych obiektów w przypadku zespołu zabytko- Gminy Piaski. wego; 9. Monitoring działania gminnego programu opieki 7.2. Inwentaryzacja obiektów małej infrastruktury nad zabytkami sakralnej (kapliczek, krzyży przydrożnych, cmenta- Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy z 23 lipca 2003 rzy) roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - dokonanie przeglądu w terenie (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 oraz z 2004 roku Nr 96 - wykonanie dokumentacji fotograficznej poz. 959, Nr 238, poz. 2390 i z 2006 roku, Nr 50 - uzyskanie informacji na temat historii poz. 362, Nr 126 poz. 875) sprawozdanie z realiza- - ustalenie szczegółowej lokalizacji obiektów na cji programu zostanie sporządzane co dwa lata. działkach gruntowych Z realizacji Gminnego programu Opieki nad Zabyt- - utworzenie kart ewidencyjnych kami Wójt Gminy Piaski po zakończeniu sporządzi - kierowanie wniosków o wpisanie najciekaw- sprawozdanie, które zostanie przedstawione Radzie szych obiektów do rejestru zabytków Gminy Piaski. Ocena będzie zawierać ocenę za- - utworzenie szlaku kapliczek i krzyży przydroż- awansowania prac remontowych, określenie ilości nych szkoleń w zakresie ochrony zabytków oraz stopień zaawansowania poszczególnych zadań. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16679 – Poz. 2920

10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania Istnieje również możliwość dofinansowania zadań gminnego programu opieki nad zabytkami. z zakresu opieki i ochrony dziedzictwa kulturowego W realizacji Gminnego Programu Opieki nad Za- z budżetu państwa. Wsparcie finansowe pochodzi bytkami gmina zamierza skorzystać ze środków ze środków: przeznaczanych na ten cel przez władze powiato- - Ministerstwa Kultury w ramach Programów we, wojewódzkie, a także w miarę środki możliwo- Operacyjnych ści środki unijne. - Wojewody Wielkopolskiego, będących w dys- pozycji Wielkopolskiego Konserwatora zabyt- ków - Funduszu Kościelnego dla prac przy obiektach sakralnych - Programy operacyjne wspierające zadania związane z ochroną dziedzictwa kulturowego: „Rozwój inicjatyw lokalnych”, „Dziedzictwo Kulturowe” - Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 172 – 16680 – Poz. 2920