INFORMACJA O Stanie Środowiska Naturalnego Na Obszarze Powiatu Żnińskiego Wraz Z Analizą Stanu Oraz Działań Ochronnych W
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
INFORMACJA o stanie środowiska naturalnego na obszarze Powiatu Żnińskiego wraz z analizą stanu oraz działań ochronnych wód jezior w regionie Pałuk (wynikająca z zadań Starosty Żnińskiego, jako organu ochrony środowiska i organu administracji geologicznej) Żnin, sierpień 2017r. Niniejsza informacja została sporządzona w oparciu o zadania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, gdzie Starosta jest organem ochrony środowiska, jak również organem administracji geologicznej. Zadania te wynikają z przepisów m.in. ustawy o odpadach, prawa ochrony środowiska, prawa wodnego, prawa geologicznego i górniczego, ustawy o ochronie przyrody, ustawy o lasach. Podstawowym celem ekologicznym na obszarze Powiatu Żnińskiego jest zachowanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego regionu oraz zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności regionu Pałuk. Realizacja tego celu możliwa jest dzięki przyjęciu jako powszechnie obowiązującej zasady zrównoważonego rozwoju, identyfikacji określonych priorytetów ochrony środowiska oraz określeniu rodzaju i harmonogramu działań proekologicznych oraz środków niezbędnych do osiągnięcia celów. Zasoby wodne i gospodarka wodno – ściekowa Obszar Powiatu Żnińskiego posiada bogatą sieć hydrograficzną ze znacznym udziałem wód powierzchniowych w ogólnej powierzchni. Zasoby wodne w bardzo dużym stopniu decydują o konkurencyjności regionu, gwarantują ciągłość procesów przyrodniczych, decydują o walorach ekologicznych regionu i różnorodności biologicznej. Efektywne gospodarowanie zasobami wodnymi, ich ochrona, poprawa jakości i retencjonowanie powinno służyć zachowaniu walorów przyrodniczych powiatu, a tym samym stworzyć nowe warunki do użytkowania rekreacyjnego i rolniczego terenów do tego celu predysponowanych. Ochrona zasobów wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i nadmierną eksploatacją, zapewnienie ludności i gospodarce wody o odpowiedniej jakości to zadanie wynikające z obowiązujących przepisów prawnych należące do zadań Starosty. Instrumentami mającymi na celu kształtowanie, ochronę i wykorzystanie zasobów wód podziemnych i powierzchniowych zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, są pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód. Powyższe pozwolenia stanowią przede wszystkim działania ochronne wód powierzchniowych, w tym jezior. 2 Tabela 1. Pozwolenia wodnoprawne /stan na dzień 31 lipca 2017r./ Rodzaj pozwolenia Ilość obowiązujących pozwoleń Pozwolenia wodnoprawne na pobór wód podziemnych oraz na pobór wód powierzchniowych 77 Pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi 109 Pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie ścieków przemysłowych 18 Pozwolenia wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych 171 Pozwolenia wodnoprawne na retencjonowanie wód, piętrzenie wód. 19 RAZEM 394 Źródło: Opracowanie własne, 2017r. Wody podziemne Większość zasobów wód podziemnych na terenie naszego Powiatu nadaje się do bezpośredniego wykorzystania na cele przemysłowe, gospodarcze, a na cele konsumpcyjne – po zastosowaniu prostych metod uzdatniania, polegających głównie na usuwaniu żelaza i manganu. Wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają szczególnej ochronie, polegającej zwłaszcza na niedopuszczeniu do zanieczyszczenia tychże wód. W ramach pozwoleń wodnoprawnych na pobór wód podziemnych ustalane są strefy ochrony bezpośredniej dla poszczególnych ujęć, polegające na wyłączeniu obszaru w promieniu 8-10 m od studni głębinowej z wszelkiego użytkowania, niezwiązanego z obsługą ujęcia. Natomiast strefy ochrony pośredniej obejmujące większy obszar, w oparciu o analizy hydrogeologiczne ustanawia Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Na terenach stref ochronnych mogą być zabronione roboty i czynności powodujące zmniejszenie przydatności wody ujmowanej lub wydajności ujęcia, m.in. wprowadzanie ścieków do ziemi i wód powierzchniowych, rolnicze wykorzystanie ścieków, składowanie odpadów, mycie pojazdów mechanicznych, budowa osiedli mieszkaniowych, zakładanie cmentarzy i grzebanie zwierząt. Decyzja o ustanowieniu stref ochronnych dla ujęć wody służącej do zbiorowego zaopatrywania ludności w wodę do picia i potrzeb gospodarstw domowych oraz do produkcji artykułów żywnościowych i farmaceutycznych staje się wiążącą dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 3 Na terenie Powiatu Żnińskiego występują poziomy wodonośne o charakterze użytkowym: czwartorzędowy, trzeciorzędowy i jurajski. Największe znaczenie użytkowe oraz największe zasoby ma poziom czwartorzędowy. Wody czwartorzędowe są podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę zarówno odbiorców indywidualnych jak i zbiorowych. Wody te stanowią bazę dla większości ujęć komunalnych i wodociągów wiejskich. Poziomy wodonośne systemu czwartorzędowego występują najczęściej na głębokości od kilkunastu do około 50 m. Wody piętra trzeciorzędowego to głównie wody w utworach piaszczystych miocenu i w piaszczysto-pylastych osadach pliocenu. Głębokość zalegania wynosi od 50 do 150 m. Wody z mioceńskiego poziomu wodonośnego są eksploatowane w gminach Gąsawa i Żnin. Poziom jurajski jest eksploatowany w niewielu miejscach. W rejonie Barcina i Piechcina związany jest z wapieniami i piaskowcami. Studnia wykonana w Piechcinie, ujmująca wody z piaskowca jurajskiego na głębokości 176-182 m ma wody o dobrej wydajności i wysokiej jakości (klasa Ib). Są to wody słodkie. Natomiast w okolicach Łabiszyna, wody jurajskie są silnie zmineralizowane, zwłaszcza podwyższona jest zawartość chlorków. Obszary występowania zasobów wód podziemnych o najwyższej wartości użytkowej powinny podlegać szczególnej ochronie, zwłaszcza na terenach pozbawionych osadów izolujących warstwę wodonośną od powierzchni terenu. Z tego względu wydzielono tzw. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych, o zasobach znaczących w skali kraju, wymagające ochrony prawnej. Na terenie Powiatu Żnińskiego wyznaczono trzy takie obszary: 1) Zbiornik nr 138 - „Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka” - wody czwartorzędowe, wymagające najwyższej ochrony (ONO), zbiornik o ogólnej powierzchni 2100 km2. Wody zbiornika obejmują swym zasięgiem północno-wschodnie obszary Gminy Łabiszyn. 2) Zbiornik nr 142 - „Zbiornik międzymorenowy Inowrocław-Dąbrowa” - wody czwartorzędowe, zbiornik o powierzchni 340 km2, wody wymagające wysokiej ochrony (OWO). Wody zbiornika obejmują swym zasięgiem obszary gmin: Barcin - część południową i zachodnią, Gąsawa - część wschodnią, Łabiszyn - południowo-zachodnią i Żnin - część północno-wschodnią. 3) Zbiornik nr 143 - „Subzbiornik Inowrocław-Gniezno” wody trzeciorzędowe, wymagające wysokiej ochrony (OWO), zbiornik o ogólnej powierzchni 200 km2. Wody zbiornika obejmują swym zasięgiem obszary gmin: Gąsawa - część zachodnią, Janowiec 4 Wielkopolski - część północno-wschodnią, Rogowo - prawie cały obszar gminy bez południowo-zachodniego skrawka gminy oraz Żnin - centralny obszar gminy. Większość zasobów wód podziemnych na terenie powiatu nadaje się do bezpośredniego wykorzystania na cele gospodarcze, a na cele konsumpcyjne po zastosowaniu prostych metod uzdatniania. Wody powierzchniowe – Jeziora Powiatu Żnińskiego Na obszarze Powiatu Żnińskiego występują bardzo licznie wody powierzchniowe, a w szczególności dość licznie występują jeziora przede wszystkim w zlewni rzeki Gąsawki i rzeki Wełny, z liczną siecią kanałów i rowów melioracyjnych. Obszar powiatu znajduje się w 100% w zlewni rzeki Warty - w dorzeczu Odry. Tabela 2. Ocena stanu czystości wybranych jezior na terenie Powiatu Żnińskiego Powierzchnia Objętość Lp Nazwa jeziora Zlewnia Klasa czystości (ha) (tys. m3) 1 Żnińskie Duże Gąsawka 431,6 29 493 poza klasą 2 Rogowskie Wełna 285,3 12 399 poza klasą 3 Zioło Wełna 248,7 14 715 poza klasą 4 Wolickie Noteć 243,5 11 889 poza klasą 5 Wolskie Wełna 185,0 20 971 II 6 Ostrowieckie Struga Foluska 159,6 10 173 III 7 Żnińskie Małe Gąsawka 135,1 3 063 poza klasą 8 Weneckie Gąsawka 131,7 6 601 poza klasą 9 Sobiejuskie Gąsawka 118,0 5 856 poza klasą 10 Biskupińskie Gąsawka 116,6 6 397 poza klasą 11 Chomiąskie Struga Foluska 102,2 9 961 II 12 Gąsawskie Gąsawka 99,0 7 727 poza klasą 13 Oćwieckie Wsch. Gąsawka 87,1 9 655 III 14 Kierzkowskie Struga Foluska 77,3 6 195 poza klasą 15 Skarbińskie Gąsawka 64,0 3 070 poza klasą 16 Foluskie Struga Foluska 62,4 6 520 III 17 Oćwieckie Zachodnie Gąsawka 55,6 3 291 III 18 Dobrylewskie Gąsawka 53,9 1 621 poza klasą 19 Godawskie Gąsawka 29,6 1 062 poza klasą Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji KP WIOŚ w Bydgoszcz, 2017r. Wody powierzchniowe stanowiące własność Skarbu Państwa określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 roku w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub części stanowiących własność publiczną. 5 Tabela 3. Określenie rodzajów wód z terenu Powiatu Żnińskiego śródlądowe wody powierzchniowe lub ich - rzeka Noteć z jeziorami: Przedecz, Modzerowskie, Długie, części, stanowiące własność publiczną, Brdowskie, Mielno, Gopło, Szarlejskie, Sadłogoszcz, Wolickie istotne dla kształtowania zasobów wodnych i - Kanał Górnonotecki ochrony przeciwpowodziowej - rzeka Gąsawka z jeziorami: Dobrylewskie, Żnińskie Duże, Żnińskie Małe, Skarbienickie, Weneckie, Biskupińskie, Godawskie, Gąsawskie - Kanał Nowonotecki dopływ Kanału Górnonoteckiego - Potok Kołdrąbski (Kanał Kołdrąb) z jeziorami: Radeckie, Niedźwiady, Kołdrąbskie jako dopływ jeziora Zioło na rzece Wełnie - Potok Uścikowski z jeziorami: Wolskie, Kaczkowskie – śródlądowe wody powierzchniowe lub ich dopływ jeziora Rogowskiego na rzece Wełnie części, stanowiące własność publiczną, istotne dla regulacji stosunków wodnych na - Stara Gąsawka dopływ jeziora Oćwieka na rzece Gąsawce potrzeby rolnictwa