WANDELREPORTAGE | Luxemburg, België

In Luxemburg volgt het pad de vallei van de Clerve, hier in België dat van de . EscapArdenne Eisleck Trail Een ontsnapping in de Ardennen

Ardense bossen, authentieke dorpjes, beekvalleitjes en overnachten in een B&B, dat waren de wensen. EscapArdenne Eisleck Trail was het antwoord. Een pittige trekking van 106 km van Kautenbach tot La Roche-en-Ardenne.

Æ Tekst: Isabel Hoogewijs Foto’s: Maddy Vergult en Isabel Hoogewijs

Rivierkreeften hullen de bossen zich langzaamaan in de eerste Schibberechburcht is één van de mooiste en We klimmen langs smalle graspaden uit de herfstkleuren. Rechts in de diepte ligt camping meest mysterieuze kastelen van Luxemburg, diepe vallei van de Wiltz. Het witte kerkje van Kautenbach. De afdaling is aangenaam en gelegen op een zeer smalle kam en ver van de Kautenbach torent als een baken boven het dal brengt ons tot midden de caravans en de trek- bewoonde wereld. De burcht kent een vage oor- uit. We trekken dieper het bos in tot bovenop kershutten. Het pad slingert en draait. Tot onze sprong en wordt omgeven door vele legendes. een heuvelrug. Links in de verte doemt een grote verbazing staat plots de burcht, die we De lange toegangsweg zou in 1748 door twee burcht vaag tussen de bomen op, recht voor ons net vanuit de verte zagen, voor onze neus. De dieven aangelegd zijn als straf, nadat ze betrapt

40 | Op Weg 2020-3 De samenvloeiing van de Oostelijke en de Westelijke Ourthe. Bos, bos, bos ...

waren bij het vangen van kreeften. Bewijst de monniken de dagelijkse gregoriaanse vespers Krankzinnig project huidige straatnaam ‘Kriibsewee’ of ‘pad van de aan. Nog een beetje onder de indruk zoeken We maken ons op om Luxemburg te verlaten. rivierkreeften’ de waarheid van dit verhaal? we nadien een leuk eetcafé op. We betalen Het landschap verandert, de Luxemburgse maar € 10,50 voor een eenvoudig maar lekker bossen maken plaats voor uitzonderlijke driegangenmenu. Ook dat maakt indruk. natuurgebieden en weides met veel koeien. Het EscapArdenne Eisleck Trail doorkruist in totaal Ook Luitenant De Winter Sinister oorlogsverleden 29 unieke natuurgebieden waaronder een vrij ligt hier begraven en laat De eerste verrassing op onze derde wandeldag zeldzaam fenomeen: de artificiële vallei vanaf staat midden in het bos: de restanten van een Hoffelt. Het Kanaal van Bernistap is een gegraven ik nu net met mevrouw neergestort Brits vliegtuig uit 1945, het graf van ‘canyon’ van 1.350 m lang en 11 m diep. Tijdens De Winter op stap zijn. zes inzittenden en een sober oorlogsmonument. de Nederlandse overheersing begin 19de eeuw Ook Luitenant De Winter ligt hier begraven en wilde koning Willem I de economie hier doen laat ik nu net met mevrouw De Winter op stap heropleven door het graven van een verbinding zijn (verder is er geen relatie tussen beiden). tussen de Maas en de Moezel. Het graven van Gregoriaanse vespers Op weg naar het klooster van Cinqfontaines ligt een kanaal door de harde leisteen en het graniet Onze tweede etappe start rustig. We verkennen een indrukwekkende groeve en genieten we was, naast een huzarenstukje en hard labeur enkele dorpjes langs de Clerve en becommenta- van prachtige vergezichten over de Clervevallei. voor mannen, vrouwen en kinderen, vooral een riëren zonder schroom de typisch felgekleurde Het klooster heeft een sinister oorlogsverleden. krankzinnig project. Na de onafhankelijkheid blauwe, roze en oranje huizen. We klimmen tot Tijdens de bezetting door de nazi’s diende het van België vertrokken de Nederlanders en zij bovenop het plateau en krijgen een indrukwek- klooster zogezegd als ‘opvangtehuis’, maar het namen ook het broodnodige kapitaal mee. Het kend 360°-zicht. De zonnewijzer aan het punt werd door de Gestapo gebruikt als verzamel- kanaal werd nooit afgewerkt noch in gebruik met coördinaten N 50° 00,000 E 6° 00,000 staat plaats voor Joden. Die werden later naar de genomen. Sinds 1839 ligt de ganse site er verlaten duidelijk al op winteruur. Mooie bospaden concentratiekampen gedeporteerd. bij. Speciaal voor het Eisleck Trail werd een deel brengen ons van het dal naar de heuveltop. Tot Maddy heeft nu al geruime tijd last van een opnieuw toegankelijk gemaakt en verbindt een onze vreugde worden we opnieuw beloond met pijnlijke knie. Onze hoop ligt bij een apo- vlonderpad beide oevers met elkaar. Infoborden een plotse verschijning: de abdij van Clervaux. theek in Troisvierges, maar die is nog gesloten. vertellen onderweg de ganse geschiedenis en De rode daken en de achthoekige kerktoren van We maken van de nood een deugd en nemen wijzen ons op de resterende littekens in het land- de Sint-Mauritsabdij uit 1909 zie je al van ver. een aangename middagpauze. Ondertussen schap. Aan grenspaal 263 steken we de grens met We arriveren vroeg op de middag in het stadje hangen onze kleren, die nat zijn van het zweet, België over, tevens de waterscheidingslijn tussen en maken een stadswandeling rond het kasteel te drogen in de laatste zomerzon. De zalf doet het Maas- en Rijnbekken. De gps duidt hier en de monumentale hoofdkerk. In de abdijkerk wonderen en het wandelmaatje is niet meer bij 514 m hoogte aan, meteen ook het hoogste punt heerst absolute stilte. We horen de radartjes in te houden. ’s Avonds logeren we in Asselborn van het pad. is al bijna in zicht, het ons eigen hoofd draaien en de oren van Maddy Millen, één van de indrukwekkendste molens eindpunt van vandaag en een van de drie steden doen er zelfs pijn van. Om 18u vangen twaalf van Luxemburg. op onze route.

2020-3 Op Weg | 41 Het klooster van Cinqfontaines. Zelfs het meubilair nodigt uit.

Stuwmeer van Nisramont herfstkleuren. Het pad slingert verder op de rode streepjes van de GR 57. We begrijpen nu De Nederlandse gastheer van de B&B maakt flank van de heuvelrug en we krijgen een heel goed waarom deze Grande Randonnée ons een heerlijk ontbijt met flensjes, crois- fenomenaal zicht op de samenvloeiing van de een van de populairste GR’s van Wallonië is. sants en toast van het huis met spek en eieren. Oostelijke en de Westelijke Ourthe. De rivier Terwijl de GR 57 gedwee het water volgt tot in Jammer genoeg hangt er ook een heel vreemde, wordt steeds breder en vormt stilaan het meer La Roche, verlaat het Eisleck trail af en toe de penetrante geur en we willen eigenlijk zo snel van Nisramont, verscholen in een meander. De oevers op zoek naar een hogere variant. Bij de mogelijk vertrekken. We kuieren nog wat door dam, een waterkrachtcentrale en het water- aankomst op de historische site van Le Cheslé het stadje en trekken weer vol goede moed de zuiveringsstation werden in 1958 gebouwd is het tijd voor onze middagpauze. De Kelten bossen in. Vanaf Houffalize strekt het Ardense om de omliggende gemeentes van drinkbaar bouwden hier de grootste vesting van de plateau, doorsneden door smalle riviertjes, zich water te voorzien. De stuw is 116 m lang en het Ardennen uit de ijzertijd. Er zijn nog heel wat verder uit. De hoogteverschillen worden weer water stort zich met een hels lawaai 13 m naar overblijfselen zichtbaar of gereconstrueerd, merkelijk groter. In de beekvalleitjes hangt omlaag. Op deze zaterdagnamiddag zijn er heel maar de regen weerhoudt ons van een uit- een mysterieuze sfeer en we krijgen weer heel wat bezoekers aan het stuwmeer. De wandeling gebreid bezoek. We verlaten de Ourthevallei wat adembenemende panorama’s voorge- rond het meer is een toeristische topper, maar en bewonderen de mist die over het dichtbe- schoteld. Op de ganse route liggen 44 niet te zeker niet te onderschatten. boste dal blijft hangen. Voorbij de kapel van missen uitzichtpunten. Ondertussen krijgen Borzée gaat het definitief richting eindpunt La we gezelschap van de Oostelijke Ourthe. Het Regendag Roche-en-Ardenne. Aan de rand van de stad riviertje slingert zich door dit prachtige land- Onze laatste dag is een kletsnatte regendag. steken we de Ourthe nog een laatste keer over schap en wordt langzaam breder. Ter hoogte Het pad langs de Ourthe is smal en glibberig en sluiten deze fantastische tocht af aan het van een smalle stuw steken we met een klein maar oh zo mooi. Het is steeds opletten maar nieuwe stadspark. Op het marktplein koopt hartje het water over. De diepe Ourthevallei nooit echt gevaarlijk. De eerste kilometers Maddy nog gauw een stukje echte Ardense is hier adembenemend mooi, getooid in alle volgen we naast het witte golfje ook de wit- worst voor het thuisfront.

Het kasteel van Clervaux. Voorstuw op het meer van Nisramont.

42 | Op Weg 2020-3 PRAKTISCHE INFO

Borzée Daar vind je ook alle info over de jacht in het Bérismenil Ourthe najaar. Nadrin Achou e Via het openbaar vervoer (bus of trein) La Roche- Nisramont en-Ardenne Ollomont Hou alize kunnen heel wat plaatsen langs de route Oostelijke Ourthe bereikt worden. In de gids werd de route in Troisvierges 5 etappes ingedeeld, wij splitsten de eerste Engreux Maulus- Bonnerue Asselborn Tavigny millen etappe in twee en wandelden 6 dagen. Je Buret leest alle praktische details over onze Ho elt Sassel aanpak in de extra info in de artikeldatabank. Westelijke Ourthe Bertogne Bourcy Clervaux Kaarten en gidsen Munshausen Er is een aparte kaart en een Nederlands­ ­ Longchamps talige gids beschikbaar, verkrijgbaar in Drau elt Longvilly ­VVV-kantoren en te bestellen via de website. Enscherange Hubermont Bastogne Clerf 0 5 10 Wilwerwiltz Info Wiltz km Wiltz Er is onderweg voldoende horeca, één Op Weg bivakzone en meerdere campings. Er is zelfs 2020 LUXEMBURG Kautenbach BELGIË mogelijkheid tot bagagevervoer. Eerdere artikels in Op Weg over dit pad dateren Route en bewegwijzering king tussen het Waalse Parc Naturel des van 2013 (nr 2) en 2014 (nr 4) en vind je nog 116Dit grensoverschrijdende ‘Leading Quality mmDeux Ourthes en het Luxemburgse Natur steeds in onze artikeldatabank. Trail’ van 106 km start in het Luxemburgse & Umwelt. De route is in beide richtingen Kautenbach (in de ‘Eisleck’ of Luxemburgse nagenoeg perfect bewegwijzerd (wit golfje ONLINE Ardennen) en eindigt in het Waalse La Roche- op een blauwe achtergrond) en heeft ook INFO KAART TRACK en-Ardenne. Het project is een samenwer- een uitstekende website: escapardenne.eu.

COLUMN Vogelaar versus vogelverschrikker Aan het tafeltje naast mij zit een oudere man Wanneer de enthousiasteling na een half uur met een grijs ringbaardje. Hij draagt een groen- zegt: “Ik wil nog even terugkomen op die hoen- bruin camouflagepak, hoge laarzen en een ders en rovers”, houd ik het niet langer vol. “Ik bruine hoed. In het borstzakje van zijn geruite moet door”, geef ik aan en pak mijn rugzak op. hemd zit een notitieboekje met potlood. Aan Ringbaard vraagt of ik nog even meewil naar zijn hals bungelt een verrekijker van minstens de vogelobservatiehut. Hij valt daarbij bijna op zes kilogram. Zo een waarmee ze op de planeet zijn knieën, alsof hij een aanzoek doet. Ik geef Mars naar water speuren. toe en blijf beleefd. “Eventjes dan”.

Het is druk op dit terras. Vooral gepensioneerde “Mijn kameraad spotte hier vorige week nog een fietsers rusten hier uit, terwijl hun fietsbatterijen woudaap!” “Een wat?” “Een kleine reiger die voorbij. Honderden vogels vliegen tegelijkertijd opladen. We zijn blijkbaar de enige wandelaars. hier ’s zomers vanuit Afrika arriveert. Je moet de lucht in, op zoek naar rustiger oorden. Eén Dat schept een band en dus geraken we aan de speuren tussen het riet, daar klautert hij als een vogel blijft eenzaam achter. Het is een doorde- praat. Het is te zeggen, de vogelaar praat tegen aapje tussen de rietstengels”. weekse meeuw. Een dove blijkbaar, want zijn mij. Over hoenders en rovers, het verschil tussen maten zijn allemaal de pist in. De vogelaar fluis- de fuut en de kuifeend en waarom de goudplevier Het resultaat na twintig minuten door een ver- tert niet langer en praat nu met normale stem. in de winter beige ziet. Ik laat me betrappen op rekijker pieren is nul. Geen beest te zien dat “Gedaan voor vandaag!”, bromt hij. een zucht maar blijf beleefd. Ik spiek heimelijk op aan de beschrijving voldoet. Wanneer ik plots mijn horloge maar blijf beleefd. driemaal luid moet niezen is de sessie definitief Tom Langmans

2020-3 Op Weg | 43