Hodonimy of the Montenegrin Polimlje
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Univerzitetska misao - časopis za nauku, kulturu i umjetnost [ISSN: 1451-3870] Vol. 19, str. 167-182, 2020 god., web lokacija gde se nalazi rad:http://um.uninp.edu.rs Tematska oblast u koju se svrstava rad: Društvene i humanističke nauke / podoblast: Sociologija Datum prijema rada: 24.12.2020. Datum prihvatanja rada: 30.12.2020. UDK: 811.163.41'373.21(497.16 Полимље) doi: 10.5937/univmis2019167D 911.375.64(497.16 Полимље) Pregledni rad HODONIMIJA CRNOGORSKOG POLIMLJA Draško Došljak Filološki fakultet Nikšić – Crna Gora [email protected] Apstrakt U ovom radu je dat pregled hodonimije po naseljima (nazivi ulica, trgova, mostova) crnogorskog Polimlja, kao i njihova motivacija. Hodonimi nijesu samo orjentiri u jednom naselju ili gradu, iako imamo na umu da je to njihova primarna funkcija. Oni su i kulturni spomenici jedne sredine – imena po kojima se jedan grad prepoznaje. Na teritoriji crnogorskog Polimlja je zabilježeno 232 hodonima, koji daju preciznu sliku kulturološkog ambijenta u ovoj sredini. Kao nosioci određenih simbola, hodonimi predstavljaju različite društvene, političke i kulturne slike, kao i prostorne orjentire. Hodonimi crnogorskog Polimlja su vezani za određene značajne ličnosti ovoga kraja i šire, kao i za neke, za ove sredine, važne geografske pojmove. Ključne reči: Crnogorsko Polimlje, Berane Bijelo Polje, onomastika, hodonim, antropohodonim, semantika. HODONIMY OF THE MONTENEGRIN POLIMLJE Abstract In this project, the autor is giving a retrospective of hodonimy and it`s motivation in the Montenegrin Polimlje. Hodonyms are very important elements of historical development, changes, cultural and lingual processes and entire development of civilization. Abouth 232 hodonyms, wich give us the true picture of cultural athmosphere in this area, were written in the Montenegrin Polimlje. As the bearers of certain symbols, hodonyms represent different social, political and cultural pictures, as well as social frames. Hodonyms in the Montenegrin Polimlje are connected with some very important people from this area and with magnificient geographic items. Key words: Montenegrin Polimlje, Berane, Bijelo Polje, onomastica, hodonim, anthropohodonym , semantics. 168 | Draško Došljak UVODNA RAZMATRANJA Kulturna baština u nekoj sredini ogleda se i u hodonimiji. Preko naziva ulica, bulevara, trgova, mostova (hodonimi) čuvaju se imena znamenitih ličnosti, događaja, lokaliteta, čime se ispisuje i kulturna istorija gradova i naselja. Ulicom se smatra javna saobraćajna ili druga površina namijenjena za kretanje unutar građevinskog područja grada ili naselja, dok most obuhvata dio javne saobraćajne površine, koji je namijenjen za prelazak preko prirodnih i vještačkih prepreka. Imenovanje ulica i trgova spade u nadležnost lokalne uprave, čime se kroz imenovanje ostavljaju politički, ideološki i kulturološki tragovi, a to se najbolje ogleda ako pratimo preimenovanje naziva ulica. Da je to tako najbolje pokazuje i primjer beranske glavne gradske ulice koja je od osnivanja grada (1862) do danas mijenjala naziv sedam puta. Predmet ovoga rada jeste hodonimija crnogorskog Polimlja - opština Berane i Bijelo Polje. Crnogorskom Polimlju, pored ovih opština, pripadaju i opštine: Plav, Gusinje i Andrijevica. U radu ćemo najprije dati popis ulica i mostova po naseljima, sa osnovnim karakteristikama istih, shodno Odluci o određivanju naziva ulica, mostova i parkova. Ulicom se smatra javna saobraćajna ili druga površina namijenjena za kretanje unutar građevinskog područja grada ili naselja, dok most obuhvata dio javne saobraćajne površine, koji je namijenjen za prelazak preko prirodnih i vještačkih prepreka. (Odluka, 2015; 2016) Opština Berane je podijeljena na 46 naselja od kojih su pet u urbanom području, šest prigradskih i trideset pet seoskih naselja. Naselja u urbanom području se nalaze u centralnom dijelu opštine, u gusto naseljenom području u zahvatu Detaljnih urbanističkih planova. Prigradska naselja se naslanjaju obodom na gradsko jezgro i planirane su za širenje grada. Seoska naselja su na udaljenijim područjima i obodom administrativne granice opštine. Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore Opština Berane, sa sjedištem u Beranama, obuhvata Berane kao naselje gradskog karaktera i naselja: Babino, Bastahe, Beranselo, Bubanje, Buče, Budimlja, Crni Vrh, Crljevine, Dapsiće, Dolac, Donja Ržanica, Donje Luge, Donje Zaostro, Dragosava, Glavaca, Goražde, Gornje Zaostro, Jašovići, Kaludra, Kurikuće, Lubnice, Lužac, Mašte, Mezgale, Orah, Pešca, Petnjik, Praćevac, Radmuževići, Rovca, Rujišta, Skakavac, Štitari, Tmušići, Veliđe, Vinicka, Vuča, Zagorje, Zagrad i Zagrađe i druga naselja utvrđena posebnom odlukom te opštine. Naselja u urbanom području Berana su: Novo Naselje, Park, Stari Grad, Lim i Hareme; prigradskom: Donje Luge, Petnjik, Budimlja, Beranselo, Dolac, i Pešca; seoska: Dapsiće, Zagorje, Kaludra, Donja Ržanica, Rovca, Vinicka, Buče, Lužac, Lubnice, Kurikuće, Bastahe, Praćevac,Vuča, Glavaca, Babino, Goražde, Zagrađe, Tmušiće, Dragosava, Mašte, Bubanje, Rujišta, Zagrad, Štitari, Donje Zaostro, Gornje Zaostro, Crvljevine, Skakavac (sa Biočom), Orah, Mezgale, Lazi, Jašovići, Radmuževići, Crni Vrh, Veliđe (Zakon, 2017). Naselju Stari Grad pripadaju ulice: Igumana Mojsije Zečevića, ulica u strogom centru grada (glavna beranska ulica), proteže se od Trga “21. jul” do gradskog mosta “Niko Strugar”; Beransko-Andrijevačkog bataljona (bivša Miloša Mališića) počinje Hodonimija Crnogorskog Polimlja | 169 od Osnovnog suda do Ulice Mitropolita Pajsija; Ulica Radomira Mitrovića, od Vakufske kuće do Njegoševog trga; Ulica mitropolita Pajsija, od izlaza sa Zelene pijace do stare zgrade Crvenog krsta i Narodne tehnike, odnosno do Ulice Svetog Save; Ulica Svetog Save - od Cvetnog parka i spaja se sa Ulicom 13. jula; Ulica 13 jula, od kafane “Vidikovac” do raskrsnice sa Ulicom Svetog Save (odnosno pekare “Nišavić”), sa krakom od prodavnice “Ananas komerca” do raskrsnice sa Ulicom Dušana Vujoševića (kafe bar “Video”); Ulica VII omladinske brigade počinje od Mosta “Nika Strugara” (gradskog mosta) i završava se na raskrsnici sa Ulicom Svetog Save; Ulica Dušana Vujoševića - od Zelene pijace, pored kružnog toka i prema MUP- u; Nemanjina od Ulice Svetog Save (pored staklorezačke radnje Mašić) do Njegoševog trga; Ulica Dr Milorada- Mike Pipera od bivše poslastičare “Rekord” do Njegoševog trga. Ulice u okviru naselja Park su: Ulica igumana Mojsije Zečevića (lijeva strana); Ulica VIII crnogorske brigade; ulica Miljana Vukova, Polimska ulica (od Vojnog odsjeka do kuće Markovića-lijeva strana ulice), Ulica IV crnogorske proleterske brigade (od zgrade SO Berane do Vojnog odsjeka; Ulica Krsta Bajića koja se uključuje u Ulicu Vuka Karadžića; Ulica Serdara Janka Vukotića, Ulica Milana Kuča, Ulica Vuka Karadžića, Ulica Tufa Softića, Ulica Miljana Vukova, Ulica slobode i mira (obilaznica), zatim, Vrnjačkobanjska, prostire se od parka kod kod Mosta Nika Strugara u pravcu Ulice Slobode i mira i dalje do Ulice VIII crnogorske brigade; Prolećna, prostire se od Polmske ulice, desno ogradom OŠ “Vukašin Radunović”, pravcem ka Ulici Slobode i mira; Jugoslovenska, prostire se od Polimske ulice ka stovarištu “Izgradnje”, zatim lijevo u pravcu OŠ “Vukašin Radunović”; Obalska. prostire se od OŠ “Vukašin Radunović” i prostire se paralelno sa Ulicom Slobode i mira. Novo Naselj ima sljedeće ulice : dio Ulice 29. novembra, (lijeva strana); Ulica Todora Đeda Vojvodića, koja prolazi pored Osnovne škole “Vuk Karađžić” prema gradskom fudbalskom stadionu; Čukarička koja ide do stare vojne kasarne, gdje se spaja sa Ulicom Branka Deletića; Ulica Branka Deletića; Ulica Vojvode Gavra Vukovića; Gornjoseljska ulica, od Ulice 29. novembra (kuće Ervina Šoljanina) do regionalnog puta Berane - Andrijevica (odnosno kuće Rada Jašovića); Ulica Jovana Cvijića, sve ove naprijed navedene ulice sječe Gornjoseljska ulica, koja počinje od Ulice 29. novembra i završava se kod kuće Jašovića; Polimska - lijeva strana od kuća Markovića do Vojnog odsjeka; IV crnogorske proleterske brigade od raskrsnice sa Ulicom 29. novembra do Trga 21. jula. Iz ulice IV crnogorske idu tri bočne ulice prema Ulici 29. Novembra: Ulica Crvenog krsta; Teramska ulica, od Suda za prekršaje prema Ulici 29. novembru; kraći krak IV crnogorske ulice, koja se uključuje u Ulicu 29. novembar (kod kafe bara “Kobra”); U ovom naselju su i ulice: Dudelanška; prostire se između Ulice Dušana Vujoševića u pravcu Crpne stanice ka OŠ “Vuk Karadžić”; Đačka, prostire se Ulicom 29. novembar, od broja 23 (Policijska zgrada) i ide u pravcu Fudbalskog stadiona; Učiteljska, prostire se od Ulice Gavra Vukovića, presijeca Ulicu Jovana Cvijića i izlazi na Ulicu Dšana Vujoševića; Kostromska, prostire se paralelno sa ulicom broj 5 i ide do Ulice Gavra Vukovića, presijeca Ulicu Jovana Cvijića i izlazi na Ulicu Dušana Vujoševića; Staronagoričanska, prostire se od Ulice 29. novembra (Limova zgrada) pravcem do Čukaričke ulice; Vuhanska, prostire se od Ulice 29. novembra, presijeca Čukaričku 170 | Draško Došljak ulicu i ide do Ulice vojvode Gavra Vukovića; Vasojevićka, prostire se od Polimske ulice (objekat Vojnog odsijeka) u pravcu SSŠ “Vukadin Vukadinović” sa uključenjem u regionalni put Berane – Andrijevica; Moravska, prostire se od ugostiteljskog objekta “Ognjište” (iznad zgrade MUP-a) u pravcu zgrade “Morava” i izlazi na Ulicu 29. novembar; Ćilijska, prostire se od Ulice 29. novembra u pravcu poslovnog objekta “Koloseum” i lijevo kuće Pajkovića; Ulica Sekule Popovića – od Biroa rada prema bivšem stovarištu “Omorika komerc”. Ulice u okviru naselja Hareme