ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
1 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com ALQU bën një vjeç.
Albanian Life Quality Union (ALQU) të plotësojmë boshllëkun real të kualifikuar. Me të rinj, që auditorët mbushi një vjeç. Në datën 1 shkurt lënë pas nga shoqëria civile në Shq- jashtë vendit i kanë lënë tashmë e të vitit 2011 u festua njëvjetori i kri- ipëri. E nisëm vitin e parë të jetës, janë kthyer për të dhënë kontribu- jimit. Ndaj në këtë vit, jemi më të duke patur për qëllim realizimin e tin e tyre në zhvillimin e Shqipërisë. rritur se një vit më parë. Jemi me të paktën tre apo katër aktivitetete, Erdhëm në këtë përvjetor të parë më shumë ide për të rritur cilësinë e por në fakt në 12 muaj shkuan 16, me shpresën se ka ardhur shoqëria jetës dhe sigurisht me shumë miq, përfshirë edhe projekte afatgjatë. e vërtetë civile. që na kanë ndjekur për një vit me Por asgjë nuk do ishte e përkryer E mbi të gjitha erdhëm më të rritur radhë. Në festën e organizuar me pa ndihmën e donatorëve, atyre që për të zgjidhur probleme të mëdha, rastin e krjimit të ALQU ishin shumë kontribuan financiarisht, pasi be- që ky vend duhet t’i zgjidhë. Dhe miq e të ftuar, shoqatat anëtare e suan më parë në forcën tonë. Në për këtë më shumë se kushdo Al- shumë personalitete nga fusha të këtë përvjetor të parë u bë thjesht banian Life Quality Union nuk do të ndryshme, si dhe përfaqësues të e vetëm të ditur se ndjehemi mirë, reshtë, sepse kapacitetet dhe idetë Trupit Diplomatik. Ishin edhe ata kur në rrugë njerëzit na vlerësojmë nuk mungojnë. Natyrisht as finan- që në fillim nuk besuan për atë se për kontributin e dhënë tek fëmi- cimet nuk mungojnë. Ato gjenden, cfarë do bënim ne, edhe ata që be- jët jetimë, gratë në nevojë, tek të nëse ideja dhe zbatimi janë natyr- suan se të rinjtë e unionit shqiptar moshuarit e Azilit të Pleqve, tek të shëm si ato të derimëtanishme. për cilësinë e jetës do të arrinin rinjtë që 12 gushtin nuk e shohin Deri më tani në unionin tonë bëjnë shumë gjatë një viti, aq sa, as vetë më vetëm si një datë që përkujton pjesë 34 shoqata, të anëtarësuara nuk e kishin menduar. Pra ishim të ditën e tyre, por edhe si një shpresë zyrtarisht, pa llogaritur kërkesat e gjithë, me një qëllim; rritjen e cilë- për t’u angazhuar dhe për të qenë shumë organizatave të tjera jofit- sisë së jetës. kontribues në fushat e jetës. Erd- imprurëse në Shqipëri. Kemi marrë E nisëm vitin, si një ide duke dashur hëm në këtë përvjetor me një staf të përsipër t’i japim shoqërisë civile
2 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
ALQU bën një vjeç.
Ceremonia u zhvillua në ambientet e Hotel Tiranës. Për herë të parë Shoqëria Civile vlerëson median me çmime për vitin 2010
3 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com ALQU bën një vjeç.
shqiptare një vizion të ri të ngritur Më pas, u shfaq një dokumentar me iptarë, si dhe për Mbrojtjen e Lirive mbi bashkëpunimin dhe sinergjinë, të gjitha aktivitetet e organizuara dhe të Drejtave të Njeriut. Artisti i ku nuk ka mbivendosje programesh gjatë vitit 2010 nga Albanian Life Popullit Skënder Sallaku i dorëzoi e fondesh dhe ku së pari nuk ka fal- Quality Union. Më pas, për herë të- çmimin drejtorit të këtij televizioni sitet, gjë që në vitin e parë të jetës parë, një union obrellë e disa sho- Elert Yzeiri. Një tjetër çmim iu dha ia kemi dalë më së miri dhe nuk do qatave joqeveritare dha disa çmime televizionit Ora News. Artistja e t’ju zhgënjejmë…Tashmë tek ne ka për disa televizione dhe gazetarë. Popullit Margarita Xhepa i dorëzoi aq shumë punë e vullnetarë, sa di- Një juri me përfaqësues nga fusha çmimin Presidentit të këtij televiz- kush do habitej, nëse do mësonte të ndryshme, pas një monitorimi ioni Ylli Ndroqi. Edhe televizioni se ALQU ka mbushur vetëm një vit prej 2muajsh vlerësoi me çmimin e Planet, si një ndër televizionet më nga krijimi. Por, ne nuk na mbetet karrierës gazetaren Tefta Radi. “Jam të rinj në treg, por me një gamë gjë tjetër…! Ne jemi këtu për të shumë e emocionuar dhe ndjehem programesh të të gjitha moshave çuar përpara misionin e Shoqërisë mjaft e vlerësuar për këtë çmim, u vlerësua me çmimin televiziv të Civile. Jemi këtu për të qenë ndry- edhe pse si unë janë edhe shumë vitit 2010. Ceremonia vazhdoi me she nga organizata të tjerë që nuk kolegë që me passion bëjnë punën të ftuarit e rastit. Ai ishte Saimir mund të kenë më asgjë nga misioni e gazetarëve në kohë të vështira” – Strati, një prej tyre. Rekordmeni për të cilin janë krijuar…Jemi për të tha zonja Radi, e cila shtoi se beson i katër rekordeve “Giness” falen- gjithë JU! në vlerat e ALQU për të bërë diçka deroi Albanian Life Quality Union Salla “Balsha” e Hotel Tirana In- më mirë pë rata që kanë nevojë. për atë që kishin bërë për grupet ternational mesditën e 1 shkurtit Tefta Radit iu dorëzua çmimi nga në nevojë dhe vlerësoi vullneta- gumëzhinte nga shumë njerëz. profesor doktor Ago Nezha. Më rizmin e të gjithëve për të pasur Që të gjithë të ftuar në krijimin e pas, një tjetër çmim shkoi për plat- sukses të padiskutueshëm në mis- ALQU. Akademikë, aktorë, per- formën Digitalb, çmim që u tërhoq ionin e tyre. Por ceremonia e njëv- sonalitete nga fusha të ndryshme nga Drejtori i Propocionit Genc jetorit të krijimit nuk do të kishte të jetës si dhe vullnetarët e ALQU Gjineci. Cmimin e Digitalb e dorë- kuptim pa shpalljen e një anëtari ishin prezent. Pas përshëndetjeje zoi Presidenti i Albanian Life Quality nderi. Ai është Presidenti i Uni- të rastit, fjalën e mori Presidenti Union Dr. Edmond Stojku. Më pas, versitetit “Kristal” Ahmet Muçaj, i ALQU Dr. Edmond Stojku. Zoti çmimet u dhanë për dy televizione që me dashamirësinë e tij ka kon- Stojku përshëndeti të ftuarit dhe me format informativ nga katër të tribuar jo pak financiarisht për të foli për gjithçka të arritur në këtë nominuar. Top News u vlerësua me rinjtë që duan të arsimohen. Titulli përvjetor, por edhe të ardhmen, ku çmimin televiziv për vitin 2010 me “Anëtar Nderi” iu dorëzua drej- projektet janë gati dhe financimet, motivacionin “Për informacion të toreshës ekzekutive të “Kristal”, ndërsa përfitues do të jenë edhe saktë dhe përcjelljen në të gjithë Emira Spahaj nga Profesor Doktor për vitin 2011, grupet në nevojë. shtetet ku jetojnë e banojnë shq- Krenar Preza. 4 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com “Kemi zgjedhur të besojmë dhe të flasim!”
Nga Dr. Edmond STOJKU Fjala e mbajtur në njëvjetorin e ALQU nga Presidenti Dr. Edmond Stojku
Eshtë kënaqësi e veçantë për para pak vitesh si Sfidat e Mi- mua që t’ju uroj mireseard- jëvjeçarit. Qëllimi ynë reflekton hjen në këtë festë të vogël, besueshëm atë që të Drejtat por mjaft të rëndësishme, që Themelore të Njeriut garan- shënon 1 vjetorin e Albanian tojnë. Vizioni ynë mbështetet Life Quality Union, një organi- mbi një Cilësi Jete, që nis tek zatë ombrellë që përbashkon e drejta e organizimit të gjith- vullnetet dhe kontributin e 34 secilit në grupe interesi aktive. shoqatave anëtare dhe të një Nis tek shprehja e lirë dhe pa numri disa qindra të rinjsh e të ekuivoke e aspiratave sho- rejash, profesionistësh e vulln- qërore, etniko-kulturore dhe të etarësh. Në përvjetorin tonë të përfaqësimit. parë, unë dua t’ju uroj të gjithë Edhe pse vetëm 1 vjeç, Alba- anëtarëve tanë Gëzuar dhe t’i nian Life Quality Union është falenderoj për bashkëpunimin një shpresë në këtë vend. Eshtë dhe besimin për të ndërtuar, një shpresë për dëshirat e pa- një punë të përbashkët. Unë guara me zhgënjime dhe ku nuk dua të ndalem tani, por besimi është një mall importi dua t’ju them se me energjitë shumë i shtrenjtë. Albanian tona, ajo që kemi bërë është Life Quality Union është një shumë pak përpara asaj që dritare shprese për Shqipërinë. synojmë të bëjmë. Ne kemi zgjedhur të besojmë Pikësynimi ynë është i dhe të flasim! Ne kemi zgjed- mbështetur mbi atë që Kombet hur të ndërtojmë dhe jo thjesht e Bashkuara sanksionuan për- të prishim! Ne kemi vendosur
5 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com “Kemi zgjedhur të besojmë dhe të flasim!” Edhe pse vetëm 1 vjeç, Albanian Life Quality Union është një shpresë në këtë vend. Eshtë një shpresë për dëshirat e paguara me zhgënjime dhe ku besimi është një mall importi shumë i shtrenjtë. të punojmë dhe të jemi durim- ku qytetari pret shtetin për t’i Për këtë arsye shoqëria civile plotë për frytet e së ardhmes rregulluar shtëpinë e ndërtuar është më shumë se një instru- së përbashkët. pa leje. Nuk mund të ketë zh- ment shoqëror që garanton Ne kemi vendosur ta masim villim në një vend ku qytetari këtë vetërregullim: Ajo është lirinë me cilësinë e jetës së shq- flet vetëm një herë në katër pushteti i publikut. Dhe për iptarëve! vjet, me një gjuhë që as ia këtë fakt shoqëria civile është Ne kemi vendosur ta masim kuptojnë, as e lënë të kupto- një levë kyçe e mekanizmit të zhvillimin me hapat që kjo het. Eshtë koha që publiku të qeverisjes së interesave pub- cilësi do të arrijë të bëjë. Ne bëhet legjitim në këtë vend. Ai like. Kjo qeverisje buron nga kemi vendosur të jemi një urë nuk mund të jetë legjitim, për- publiku dhe i përket atij. Nuk e fortë që e kthen konsumato- sa kohë nuk gëzon pronësinë dua të flas gjatë, as të them rin e rëndomtë në qytetar dhe e plotë mbi atdheun e tij, mbi me shumë sesa kaq. Kam më- qytetarin pa zë në veprimtar. pronën, mbi të ardhmen. suar shumë gjatë këtij viti nga Ne jemi ketu për të ndryshuar Ka ardhur koha që publiku të qindra vullnetarë që kam gjetur njeriun. Ne nuk besojmë se gëzojë lirinë e zgjedhjes dhe përkrah, nga mijëra njerëz që mund të ndryshohet politika aftësinë e gjykimit, hapësirën më kanë folur a ndalur rrugës e një vendi, pa rindërtuar me e shprehjes dhe fuqinë për parë publikun e tij. Nuk mund t’u dëgjuar për sa flet. Pub- për të më thënë se ata shpre- të ketë vizione zhvillimore në liku mund të bëhet një qytetar sojnë shumë. Jam këtu për t’u një vend ku njerëzit dalin për legjitim, vetëm kur ai të ketë thënë atyre se ne mbesim të të votuar, sepse presin që pas të drejtë të delegjitimojë këdo angazhuar për t’i ndihmuar votimeve të marrin një vend dhe çdokënd qe shkel mbi ata, që të gjejnë rrugën drejt pune, duke lënë dikë tjetër pa parimet dhe të drejtat e pa- vetëvetes në mënyrë që së punë. Nuk mund të ketë poli- negociueshme të barazisë bashku të gjejnë të ardhmen. tika zhvillimore në një vend, përpara ligjit.
6 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com EDITORIAL
Nga Arben RUNA
Nderi i humbur i Shoqërisë Civile
Të ulesh e të shkruash për vel demode demokracie, pa sesa pozitiv, më shumë i ka shoqërine civile dhe rolin e saj pasur frikë se nuk e meriton, e bërë dëm shoqërisë prezenca në jetën socialpolitike të një rëndon, ose se po i hyn në hak e saj sesa në dobi të saj. Dëmin vendi post diktatorial si Shq- sado pak. Por është po aq e dhe dobinë, ashtu si marrëzinë ipëria është një angazhim vështirë të shkruash për të në prej gjenialitetit i ndan shpesh sa i lehtë në dukje, aq dhe i rastin kur të kërkohet të anali- një fije e hollë, kufirin esë vështire e ndoshta i pamun- zosh rolin e saj në këto 20 vjet cilës edhe mund ta kalosh leh- dur në realitet. Eshtë e lehtë, sepse vetëvetiu me gjithë ku- tas, por edhe mund të mos e sepse mund të thuash gjithçka fizimet që mund t’i vësh vetes prekësh kurrë e të mbetesh në të vjen në mend për atë pak nuk mund të mos mendosh se kërkim të saj. shoqëri civile aktuale, në më roli i saj në këto vite ka qenë të shumtën e saj surrogate me më shumë në sensin negativ
7 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com “Ekspertët” e Shoqërisë Civile
Në rrethet e intelektualëve sa të bardha në tufë a ma fal si njerëz që punonin falas por shqiptare qarkullon një lloj edhe një dele tjetër, “atë dua që kurrë s’kanë punuar pa para, barcalete qesëndisëse që ka tha duke zgjedhur njërën prej madje me shumë para dhe sot në qendër të sarkazmës së vet tyre, që iu duk si më e bësh- ata përbëjnë një shtresëzim pikërisht ata njerëz që hiqen mja. Kthehet sërish në google social të veçantë, shumicën e si ekspertët e shoqërise civile, dhe pasi i numëron ia thotë herëve parazit dhe të anshëm ata që shfaqen kudo e flasin sërish numrin bariut. Atëherë politikisht që e kanë emërtuar për çdo gjë edhe pse shkollimi bariu e sfidon edhe ai. Sikur ta veten “shoqëria civile” dhe i tyre baze shpesh lë shumë gjej unë së ç’pune bën ti, a mi veten ekspertë të saj. Pa dashur për të dëshiruar. Humori thote kthen dy delet që më more?! Ti të stigmatizoj emrat ata i merr se një prej këtyre ekspertëve duhet të jesh ekspert nga këta me mend gjithkush sepse i ishte duke udhëtuar me maki- të Shoqërisë Civile. Si e gjete ke në televizione e në gazeta nën e tij tip fuoristradë luksoze u çudit eksperti?! “Kollaj fare - agresivisht, duke u hequr se të përfituar prej donatorëve ja kthen bariu”. Sepse ti erdhe kanë monopolin e së vërtetës sigurisht, ndërkohe që sheh të më thuash një të vërtetë që që betohen për pavarësinë e ndanë rruge një bari me një unë e dija edhe para se të vije tyre e të gjithë e dimë që kurrë tufe dele. Ndalon makinën dhe ti, por shtoi edhe gafën e ek- s’kanë qenë të tillë vetëm sa pasi përshëndetet me bariun i spertit, sepse në vend të deles hiqen si të tillë. Por i njohim thotë: Nëse unë e gjej sa dele kishte zgjedhur qenin…! dhe për një veti tjetër për ke ti ne tufë, a ma fal njërën Pavarësisht nëse ka ndodhur megalomaninë që shfaqin, prej tyre. Bariut që iu duk diçka ose jo një gjë e tillë, kjo pak duke u hequr si eruditë e kom- e pamundur e pranoi sfidën. rëndësi ka. Kjo ndodhi me hu- petentë. Ata s’lënë debat pa Eksperti kthehet tek makina mor e shpreh më së miri atë që futur hundët duke folur edhe e vet, hap kompjuterin, hyn po ndodh sot me me atë pjesë për ngrohjen globale edhe në google earth dhe pasi i nu- që e quan veten shoqëri civile. mbarështrimin e lopeve, edhe muron delet prej nga lart i thote Ka gati 20 vjet që një grup për vrimën e ozonit, edhe për numrin e saktë. Pastaj si per ta njerëzish, të cilët në fillim të hapjen apo moshapjen e ku- çuar dhe me tej shakanë e vet e demokracisë, duke mos gjetur tive, edhe për planin ekonomik sfidon sërish bariun. Sikur unë dot vend në partitë politike iu të Obamës, për Ëikiliksin po e ta gjej sesa dele ke të zeza dhe imponuan shoqërise shqiptare po, me një fjalë për çdo gjë e
8 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com “Ekspertët” e Shoqërisë Civile
Sikur unë ta gjej sesa dele ke të zeza dhe sa të bardha në tufë a ma fal edhe një dele tjetër, “atë dua tha duke zgjedhur njërën prej tyre, që iu duk si më e bëshmja.
për gjithçka, të njëjtat fytyra, ky raport më vonë se vetë të njëjtët njerëz me të njëjtët zgjidhja e problemit. Për ta Eksperti dialogë shterpë. Si mund të ilustruar mund të shihni prob- jetë njeriu ekspert për gjithçka lematikën e zgjedhjeve të fun- kthehet tek hajde gjeje… duhet të jesh ca dit , a mund të më thotë kush, makina e vet, i shkarë mendsh që ta preten- cili është mendimi i shoqërisë dosh. Dhe çfarë thonë se të civile për këtë problem se të dy hap kompju- njëjtat gjëra që çdo njeri i dinte partitë e mëdha dihen tashmë, edhe para prononcimit të tyre. njëra është për hapjen e ku- terin, hyn në Nuk mbaj mend ndonjërin prej tive, tjetra për moshapjen dhe google earth tyre të ketë dhënë një men- duken sikur të dyja palët kanë dim origjinal për një problem nga ka të drejtë. Por e vërteta dhe pasi i që ka shqetësuar shoqërinë në nuk mund të jetë si gjigandi i këto 20 vjet. Edhe kur u është Rodit me këmbët në të dyja numuron de- kërkuar një gjë e tillë në ato brigjet dhe këtë më mirë se let prej nga pak raste rrjedha e gjërave ka kushdo shoqëria civile mund qenë thuajse gjithnjë njësoj . ta thoshte. Por shoqëria civile lart i thote Ata kanë marrë problemin e s’dihet ku është, kur kombi ka kanë shtjelluar në një projekt problem e që do ndihmën e saj. numrin e me shumë miliona, kanë ndarë E mbyllur në zyrat e ngrohta saktë. Pastaj milionat midis ekspertëve që luksoze jep mendim për gjëra janë po të njëjtët me hartuesit periferike që si hyjnë në punë si per ta çuar e projektit apo familjarë, të kujt si fjala vjen për homosek- afërm shokë e miq të tyre për sualizmin e klodit, jo se kjo nuk dhe me tej të mos rënë në sy të donatorit është një çështje por sidoqoftë për keq dhe kanë dalë në fund nuk është parësore për ne si shakanë e me një raport të rrumbullako- shoqëri shqiptare dhe pret në vet e sfidon sur që jo vetëm se ka zgjidhur kohë për t’u zgjidhur. dot problemin, por përkun- sërish bariun drazi shpesh ka ardhur në jetë
9 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com ÇESHTJE DITE Zgjedhjet janë pronë e publikut!
Nga Dr.Edmond STOJKU President i Albanian Life Quality Union
Debati politik në Shqipëri është çfarë kanë në dorë, gjithkush vetëm të mbushë sheshet, ku shterp dhe agresiv, jo sepse e ka të lehtë të arrijë në për- duhet të flasin prijësit dhe kur dy partitë kryesore nuk kanë fundimin absurd se jashtë pro- duhet të mbushë kutitë mbi të çfarë të mbrojnë apo nuk dinë cesit zgjedhor partitë nuk ekz- cilat ulen partitë. Nëse popullit të flasin ndryshe. Ai është i tillë istojnë. Sepse Partitë nuk kanë në Shqipëri i kanë rrëmbyer një sepse palët politike në Shqipëri në dorë asgjë. Edhe kur ato e pronë, më shumë se sa tapi’ kanë vetëm një pronësi të syn- marrin pushtetin, janë pré e tokash dhe të drejta civile, kjo uar qartë dhe e duan atë me koalicioneve, e presioneve nga pronë është Procesi Zgjedhor. çdo kusht. Kjo është pronësia BE-ja -shpesh e keqpërdorur si Nëse popullit i kthehet kjo Pro- mbi procesin zgjedhor. Partitë alibi, janë një tren mbi të cilin nësi, ai ka mundësi të adresojë nuk kanë pronësi mbi zhvil- hipin grupet e interesit për të mosbesimin e tij. Ky mosbesim limin, kur shteti - në përmasa shkuar përpara bashkë me in- i bën njerëzit që kur shkojnë dhe në shërbime, po rrudhet teresat e tyre, ndërsa publiku te kutitë të votojnë Kundër di- e po transferon maksimalisht - populli siç vetëquhet turma e kujt më shumë sesa Pro dikujt gjithçka drejt sektorit privat. të pafuqishmëve që legjitimon tjetër. Ky mosbesim i ka bërë Tani edhe makinat - nëse mund palët, është gjithnjë aty, i gjun- njerëzit që vit pas viti ta zvjer- të dalin në rrugë, i vlerëson një jëzuar, i pambrojtur, kukull. dhin institucionin e votës dhe kompani private. A është ulur Protesta e fundit e PS-së dhe debatin që pason gjithnjë pas norma e aksidenteve, norma koncerti i PD-së dëshmuan tij. Ky mosbesim ka prodhuar e tymit dhe e ndotjes qysh se as populli tanimë nuk ekz- rënie të interesit për jetën, atëherë? Partitë nuk kanë më iston. Ai është një butafori rënien e përfshirjes publike, pronësi as mbi platformat e demografike, që duhet të zbehjen e protagonizmit civil tyre ideologjike që përpunohen formalizojë aksione herë të dhe apati sociale. Të vetmet në nivel kontinental dhe u vi- dhunshme e herë gazmore, zgjedhje që janë pranuar pa jnë të gatshme në formë direk- por kurrë të themelta e me dilema janë ato të 2005-ës. tivash. Nëse do t’i gjykosh se thelb politik. Populli sot thirret
10 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com ÇESHTJE DITE Zgjedhjet janë pronë e publikut!
Kjo sepse shoqëria civile ishte gardian i vërtetë publiku mund t’i mbrojë ato dhe shoqëria i tyre. Shoqëria civile - me mbështetjen e civile është përfaqësuesja e vetme e publikut faktorit ndërkombëtar, mori përgjegjësi për në këtë vend. Për këtë arsye, sa më parë që transparencën e rezultatit dhe për mbarëva- shoqëria civile të marrë një mandat të qartë jtjen e procesit. Shqiptarët që nuk ishin palë mbikëqyrës në këto zgjedhje, aq më të qeta, mbikëqyrën shqiptarët që ishin palë dhe në të sigurta, transparente, të besueshme do të fund palët e pranuan konkluzionin e atyre jenë ato dhe aq më i themeltë do të jetë rezul- që rrinin mbi to. Sepse ata që rrinin mbi to tati i tyre. Sepse zgjedhjet janë në fakt prona përfaqësonin publikun e gjerë. Është koha e fundit, dhe sigurisht më e paprekshme, që i që zgjedhjet e ardhshme të mbrohen. Të ka mbetur publikut shqiptar. Partitë nuk janë mbrohen nga mosnjohja, nga refuzimi, nga pronë e publikut. Dhe e anasjella gjithashtu stërzgjatja e debatit pas-zgjedhor. Vetëm nuk mund të jetë e vërtetë.
Protesta e fundit e PS-së dhe koncerti i PD-së dëshmuan se as populli tanimë nuk ekziston. Ai është një‘‘ butafori demografike, që duhet të formalizojë aksione herë të dhunshme e herë gazmore, por kurrë të themelta e me thelb politik.
11 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Të jetosh me dëborën…
ngricat dhe akullin! Nga Alma HAMITI
Rrugët dhe trotuaret e Kukësit e bëjnë dhe më të butë dim- janë të ngrira, prej reshjeve të rin. Rruga kryesore që na lidh dëborës dhe temperaturave me Kukësin është e çelur. Po që pasuan. Qyetaterët lëvizin i ftohti ka bërë që askush të ngadalë, më shumë duke mos lëvizë. Prej 3 ditësh nuk rrëshqitur se me hap normal. ka lëvizur asnjë as nga fshati, Në lokale sobat rrinë ndezur as nuk ka ardhur njeri nga gjithë ditën. Njerëzit bujtin qyteti,” thotë Lesani. për të pirë diçka, ose për t’u Në Bushtricë është aq ftohtë ngrohur. “Vetëm kështu mund sa njerëzit e kanë vështirë të të kalohen këto ditë të acar- lëvizin jashtë shtëpisë. Bur- ta,” thotë Ylber Selami, pronar rat dalin deri në klub, apo në i një lokali në qendër të qytetit. dyqan. Një pjesë blejnë me Megjithatë, ky dimër nuk duket listë. “Lista është shumë e aq i egër sa dimrat e kaluar, as gjatë, por ta kalojmë dimrin në fshatrat që izolohen shpesh njëherë, pa këtë problem jemi prej dëborës. Kuksianët e mba- mësuar ta zgjidhim në pran- jnë mend dimrin e vitit 2000, verë,” thotë Lesani. Drejtori i kur ata patën nevojë, dhe u ndërmarrjes së mirëmbajtjes erdhën, tonelata me ndihma së rrugëve, Arben Basha, prej nga qeveria. ditësh qëndron sa në një rrugë “Ai erdhi pas disa dimrash të në tjetrën. “Edhe jam lodhur, ngrohtë. Tani kemi zënë mend por ia kemi arritur që rrugët dhe çdo dimër jemi të përgat- kryesore t’i mbajmë të hapu- itur”, thotë tregtari i mallrave ra”, thotë Arbeni. Ai tregon ushqimore në fshatin e Bush- se shtresat e akullit shkak- tricës, Lesan Gërbolli. Ai tregon tojnë vështirësi të ndjeshme se në fshat nuk mungon asgjë. për lëvizjen e mjeteve në “Kemi rezerva ushqimore deri akset kryesore rrugore, të cilat në pranverë dhe sikur të izolo- po mbahen përmes kripës e hemi për muaj të tërë e jo më skorjes të hapura, pavarësisht për dy javë. Rrugët e hapura shtresës së akullit. “Madje në
12 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Të jetosh me dëborën…ngricat dhe akullin! Burrat dalin deri në klub, apo në dyqan. Një pjesë blejnë me listë. “Lista është shumë e gjatë, por ta kalojmë dimrin njëherë, pa këtë problem jemi mësuar ta zgjidhim në pranverë,” thotë Lesani. aksin rrugor Morin – Kukës – shëndeti. Në një rast si pasojë Po edhe ndonjë problem i Tunel mund të lëvizësh edhe e një rrëshqitjeje, një 17 vjeçar shfaqur në ndonjë fshat të pa zinxhirë”, thotë Arbeni. Në nga Kruma humbi jetën. Ishte bllokuar, i sëmuri është dërguar rrugët e tjera që janë të lara një aksident. “Gjithçka është në Kosovë. “Kemi dërguar nga akulli, përdorimi i zinx- nën kontroll, nuk kemi ndonjë gjatë këtyre ditëve të ngrira dy hirëve është i domosdoshëm. rritje të numrit të të sëmurëve”, të sëmurë në spitalin e Prizren- Ndërsa në rrugët rurale, lëvizja thotë drejtori i shërbimit shën- it”, thotë Selmani nga fshati i e mjeteve është më e vështirë. detësor, Nikolin Martini. Ai thotë Borjes. “Për t’i sjellë këtu në Aq sa komunat e Zapodit e se në qendrat shëndetësore janë Kukës, rruga nuk punon, por të Arrnit vazhdojnë të jenë dërguar me kohë ilaçet kryesore andej e kemi shumë pranë, krejtësisht të izoluara. që duhen gjatë dimrit, ndërsa gjë që na zgjidh punë gjatë Ditë të acarta, që mund të mbahet lidhje e vazhdueshme dimrit”, thotë Selmani. shkaktojnë probleme edhe te me mjekët e fshatrave. TË JETOSH ME DËBORËN… NGRICAT DHE AKULLIN!
13 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Ky dimër është i çuditshëm.
Ky dimër është i çuditshëm. Janë fjalët e Rifat Mulës, drejtor i zyrës së bujqësisë të rrethit të Hasit, djalë i fshatit Dobrunë.
14 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
15 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Ky dimër është i çuditshëm
Janë fjalët e Rifat Mulës, drej- shumë se fiktiv, por për gjysmë mike. “Pavarësisht ndihmës, tor i zyrës së bujqësisë të rre- shekulli nuk flisnin banorët që sytë i kemi te emigrantët që na thit të Hasit, djalë i fshatit ishin komshinj me njëri tje- mbajnë”, thotë Gëzim Hoti, Dobrunë. Ndërsa udhëtojmë trin, bile as vëllezërit, pasi në që ka në emigracion në Angli me të drejt fshatit në një rrugë mes tyre ishte kufiri. Dobruna 2 djem. “Djemtë na mbajnë të ngushtë, biseda vjen te që ndodhet kaq pranë kufirit këtu, ata vendosin edhe për fenomeni i shpopullimit. Ban- është fshati që ka edhe një t’u larguar e ku të vendosemi”, orët dalëngadalë po largohen lagje që për gjysmë shekulli tregon Gëzimi. Jetesa e atyre drejt zonës fushore, apo drejt ishte e ndarë më dysh nga ku- pak banorëve që kanë mbetur qytetit të Krumës. “Fshati firi. Sot në fshat janë 20 shtëpi, në fshat po ndryshon dalën- dalëngadalë po shpopullohet. me rreth 150 banorë. Fshati ka gadalë. “Banorët e mbetur Nuk kanë mbetur veçse 20 edhe 6 të gjymtuar nga minat. po rrisin numrin e blegtorisë, shtëpi ose 150 banorë”, thotë “Për ta jemi kujdesur e do të por edhe sipërfaqen e mbjellë, Rifati. Dhe vazhdon të tre- kujdesemi sa të kemi mundë- kryesisht me kumbull”, tre- gojë: Largimi i banorëve pati si”, thotë drejtori ekzekutiv gon drejtori zyrës së bujqësisë një kulm në pranverën e vitit i shoqatës “Alb-Aid”, Jonuz së rrethit. “Kemi rritur edhe 1999, kur u larguan të gjithë Kola. Sipas tij, në periudhën ndihmën ndaj tyre. Gjatë vitit banorët për t’i shpëtuar bom- 1999 – 2005 në këtë fshat e të kaluar kanë përfituar ndi- bardimeve të ushtrisë serbe. fshatrat e tjerë të komunës së hmë financiare 4 fermerë të Që nga ajo kohë, asnjëherë Golajt ka patur 11 të vdekur e fshatit, këtë vit të tjerë kanë nuk u kthyen të gjithë në va- 42 të gjymtuar si pasojë e rë- nisur të përgatisin projektet, trën e vjetër. “Edhe banorët nies në zona të minuar. Tani do t’ua miratojmë, se kështu që kanë mbetur sytë i kanë situata është ndryshe. Është parandalohet edhe fenomeni i tek djemtë që ndodhen në çminuar e gjithë zona. Janë largimit. Fshatrat nuk duhet t’i emigracion, pasi janë ata që rritur lëvizjet në të dy anët e lëmë bosh”, thotë Rifati. financojnë për mbajtjen edhe kufirit. Si të thuash, banorët e Në Dobrunë është edhe Zyl- të banorëve që kanë mbetur Dobrunës, marrin e japin me fajt, një lagje e fshatit që të në fshat”, thotë Sokol Mulaj, ata të Godenit të Kosovës, që veçantë ka se ndan dy shtetet. kryeplaku i fshatit. ndodhet jo më shumë se një Ajo u nda më dysh kur u ven- Dobruna është fshati që ndod- kilometër larg. Në Dobrunë th- dos kufiri. Ka një histori të çu- het në vijën kufitare me Ko- uajse të gjitha familjet që kanë ditshme që rrallë e ndesh. Një sovën. Tani kufiri është më mbetur marrin ndihmë ekono- prej shtëpive në rrëzë të kufirit
16 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Ky dimër është i çuditshëm Pasi fenomeni nuk është i pranishëm vetëm në këtë fshat. Kjo është jeta e banorëve të fshatit Dobrunë, këto janë bisedat e tyre me shpresën që jeta e fëmijëve të tyre do të bëhet më e mirë.
është ajo e Hysni Hotit. Hysniu matanë kufirit, edhe pse në një shkolla e parë në këtë zonë ndërroi jetë para pak vitesh. lagje. Ai mori tokën tonë andej është çelur në fshatin Goden Ishte i gjymtuar në të dy këm- kufirit, ne morëm tokën e tij, në vitin 1930. Por ndërsa bët nga minat. këtej kufirit. Fshati Dobrunë fenomeni pranohet si i zakon- Banorët e këtij fshati kanë edhe ka vetëm një shkollë fillore, shëm, kërkohet njehsimi i pro- toka matanë kufirit. Herë i ndërsa arsimin 9 vjeçar fëmijët gramit mësimor. Pasi fenomeni punojnë, herë jo. Kështu ndodh e tij e kryejnë sa në fshatin Le- nuk është i pranishëm vetëm edhe me banorët e Godenit, taj këtej kufirit, sa në Goden, në këtë fshat. Kjo është jeta fshatit kosovar që ndodhet andej kufirit. Është një histori e banorëve të fshatit Dobru- dhe ai afër kufirit. “Këto punë që zë fill disa vite më parë, kur në, këto janë bisedat e tyre duhen rregulluar një herë e fëmijët e këtij fshati nisën të me shpresën që jeta e fëmi- mirë mes drejtuesve të të dy shkonin në fshatin Goden që e jëve të tyre do të bëhet më vendeve”, thotë Zyhdi Rustemi kishin afër për të vijuar mësim- e mirë. Është shpresa e tyre, nga fshati Goden. “Jemi pranë et. Ngjarja bëri pak çudi, por edhe pse fëmijët gjithnjë e më njëri- tjetrit, por problemet që më pas u pa si e natyrshme, tepër po u largohen në emi- kanë mbetur pa zgjidhje duhet pasi Godeni ndodhej mjaft gracion, ndërsa shumë banorë t’i zgjidhim që mos i lëmë br- pranë në krahasim me Letajn. drejt zonave fushore. Ndërsa ezit që vjen ngatërresa”, shton “Për të vajtur në Letaj është fshati i tyre drejt një tkurrjeje Zyhdiu që jo rrallë kalon edhe siguruar mjeti nga zyra arsi- të dukshme. këtej kufirit. more e rrethit dhe transporti Ndërsa biri i Hysniut, Ra- i fëmijëve bëhet vazhdimisht, madani, shton se “deri tani por ka edhe fëmijë nga fshati shkojmë e vijmë te njëri tjetrit që vijojnë mësimin sërish në pa patur ndonjë ngatërresë, Goden. Janë 9 fëmijë të fshatit por këtë punën e pronës për që vazhdojnë mësimet në tokat duhet t’i jepet një zgjid- shkollën e Godenit, që është hje. Jo për gjë se të vjetrit e shumë pranë fshatit tonë”, dinë, por ne të rinjtë të mos thotë mësuesi i fshatit, Isuf kemi ngatërresa, pasi ne e Mulaj. kemi zgjidhur problemin me Tashmë një fenomen i tillë shi- xhaxhain që mbeti me shtëpi het me natyrshmëri. Pasi edhe
17 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Bora…ka edhe turizëm!
Këto ditë dimri, fshatit turistik Për Arjana Sinoymeri nga Tirana, vizitorë detyrohen të shkojnë të Voskopojës i shtohet bukuria Voskopoja e befason më shumë për të fjetur në Korçë”, thotë jo vetëm nga dëbora që e mbu- në dimër se në verë. “Dita këtu Bacelli. Sipas statistikave që ka lon, por sidomos nga qindra kalon pa u ndier duke shëtitur, zyra e turizmit e komunës, gjatë vizitorë nga vendi, që i gjen çdo duke rrëshqitur me ski, por edhe vitit 2010 Voskopojën e vizituan ditë aty. Alfred Trajani, student duke medituar, pasi bukuria e 52 mijë vizitorë vendas dhe të në institutin e fizkulturës në Ti- natyrës të bën të meditosh”, huaj, ndërsa pritet që këtë vit, ky ranë, thotë se do të qëndrojë në thotë Arjana plot gjallëri. numër të jetë shumë më i madh, Voskopojë bashkë me 35 shokët Kryetari i komunës, Nexhip Ba- pasi janë në përfundim edhe dhe shoqet e kursit dhjetë ditë, celli tha se deri tani në Vosko- disa hotele që do të rritin kapac- pasi të gjithë janë të apasionu- pojë kanë ardhur vizitorë si itetet e akomodimit. Voskopoja ar pas alpinizmit dhe sportit të rrallë në ndonjë dimër tjetër. si vendbanim daton në vitin skive. “Sporti i skive të magjeps “Ka ndikuar asfaltimi i rrugës 1330 dhe kulmin e lulëzimit e dhe të bën që ta humbasësh no- që përfundoi verën që kaloi, arriti në vitet 1740-1780, me një cionin e kohës. Ne shumë herë por edhe mikëpritja e voskopo- popullatë prej më shumë se 30 largohemi nga pista e skive kur jarëve”, nënvizon ai. Sipas tij, mijë banorë, me akademinë e ka rënë nata” tha ai. Enkeleida Voskopoja, veç shumë vilave që famshme të saj, me shtypshkro- Frashëri, pedagoge në Univer- shërbejnë për turizmin familjar, një, bibliotekë shumë të pasur, sitetin e Tiranës, përveçse e tashmë ka pesë hotele me 200 si dhe 24 kisha. Sot në Vosko- tërhiq shumë natyra e bukur e shtretër dhe guzhinë tepër të pojë ruhen 5 kisha si monument Voskopojës dhe monumentet e pëlqyer, ku çdo gjë gatuhet me kulture të kategorisë së parë, që kulturës, thotë se “ajri i Vosko- prodhime bio. “Vendet në ho- tërheqin vëmendjen e shumë pojës të ripërtrit fizikisht dhe tele çdo natë janë të prenontu- vizitorëve vendas dhe të huaj. shpirtërisht”. ara, aq sa në fundjavë, shumë
Këto ditë dimri, fshatit turistik të Voskopojës i shtohet bukuria jo vetëm nga dëbora që e mbulon, por sidomos nga qindra vizitorë nga vendi, që i gjen çdo ditë aty.
18 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
19 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Gjithandej nëpër botë, sa janë
shqiptarët…?! Nga Zilie FECI
15 milionë SHQIPTARË janë shpërndarë ndër shekuj në të gjithë rruzullin.
Këtë pyetje nuk e bëjmë vetëm ne shq- *-,7+$1'(- 1Ê3Ê5 %27Ê iptarët, por edhe të huaj studiues dhe 6$-$1Ê6+4,37$5Ê7«" profesionistë. Nëse do t’u referoheshim të dhënave demografike, studimeve të ndryshme, por edhe burimeve his- torike, na rezulton se në gjithë botën 3.6. Milionë Shqiptarë jetojnë në Shqipëri numërohen të jenë rreth 15 milionë shqiptarë. Sigurisht në këtë shifër nuk 2.4. Milionë Shqiptarë jetojnë në Kosovë janë të gjithë shqiptarë autoktonë, apo 5. Milionë Shqiptarë jetojnë në Turqi emigrantë. Një pjesë e mirë e tyre janë 1. Milionë Shqiptarë jetojnë në Maqedoni shqiptarë të shpërngulur në vise të tjera 1. Milionë Shqiptarë jetojnë në Greqi prej kohësh dhe për ata mund të themi 300. Mijë Shqiptarë jetojnë në Itali se vetëm në dejet e tyre ka gjak shq- 200. Mijë Shqiptarë jetojnë në Mal të Zi iptari. Sipas të statistikave të fundit të CIA-s, në një regjistrim të vitit 2007, në 300. Mijë Shqiptarë jetojnë në SHBA Shqipëri rezultojnë 3 milionë e 600 mijë 200. Mijë Shqiptarë jetojnë në Gjermani e 523 shqiptarë. Ndërkohë në Kosovë 100. Mijë Shqiptarë jetojnë në Francë janë rreth 2 milionë e katërqind mijë 50. Mijë Shqiptarë jetojnë në Spanjë shqiptarë autoktonë. Në Maqedoni 200. Mijë Shqiptarë jetojnë në Kanada llogaritet që shqiptarët të zënë vendin 100. Mijë Shqiptarë jetojnë në Australi e dytë për nga numri i popullsisë pas asaj vendase. Sipas statistikave, numri 100. Mijë Shqiptare jetojnë në Belgjikë i shqiptarëve në Maqedoni mund arrijë 300. Mijë Shqiptarë jetojnë në Austri rreth 1 milion. Po kaq shqiptarë jetoj- në dhe në Greqi. Fluksi i emigrantëve
20 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Gjithandej nëpër botë, sa janë shqiptarët…?! Që nga emigrantët e parë në fillim të shekullit të kaluar e deri në ditët tona, nëAmer - ikë llogaritet të jetojnë rreth 300 mijë shqiptarë. Ndërsa në Evropë duket se ka një shpërndarje “të rregullt” të emigrantëve shqiptarë me diferenca të vogla.
që ka zgjedhur shtetin fqinjë kufirit turko-sirian. Ndërsa në konsiderueshëm shqiptarësh, jo vetëm për të punuar, por Mal të Zi, sipas statistikave, je- rreth 300 mijë të tillë. 200 mijë edhe për t’u vendosur famil- tojnë rreth 200 mijë shqiptarë. të tjerë, sipas të dhënave të jarisht atje, shkon në një mil- Ndërsa 70 mijë shqiptarë je- shoqatave ndërkombëtare që ion të tillë. Ndërsa numri më i tojnë në Serbi në krahinën e merren me emigracionin, je- madh i shqiptarëve që jetojnë Preshevës. tojnë në Gjermani dhe po 200 jashtë trojeve të tyre etnike Që nga emigrantët e parë në mijë në Zvicër. Po ashtu edhe duket se është ai në Turqi. Si- fillim të shekullit të kaluar e emigrantët që janë larguar nga pas studiuesve dhe historia- deri në ditët tona, në Amer- trojet shqiptare drejt Kanadasë nëve të ndryshëm shqiptarë, ikë llogaritet të jetojnë rreth llogaritet të jenë rreth 200 mijë. në Turqi llogaritet të jenë rreth 300 mijë shqiptarë. Ndërsa Rreth 100 mijë shqiptarë të 5 milionë shqiptarë. Sigur- në Evropë duket se ka një tjerë jetojnë në Francë, ndërsa isht kjo shifër nuk përfshin të shpërndarje “të rregullt” të 50 mijë të tjerë në Spanjë. gjithë shqiptarët që kanë ikur emigrantëve shqiptarë me Pesë milionë shqiptarë në Turqi nga trojet e tyre, por edhe diferenca të vogla. Kështu në janë një shifër që habit jo pak shqiptarët që janë shkrirë me Gjermani emigrantët shqiptarë njerëz. Por janë një sërë his- popullsinë vendase. Numri më nga Shqipëria, Kosova, Maqe- torianësh dhe studiuesish që i madh i shqiptarëve është në donia Mali i Zi llogaritet të jenë rrumbullakosin një shifër të Stamboll, ndërsa pjesa tjetër rreth 300 mijë. Austria është tillë. Dhe llogaria nis që nga është shpërndarë përgjatë një tjetër vend me numër të fundi i pushtimit osman, kur
21 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Gjithandej nëpër botë, sa janë shqiptarët…?!
Nga Kosova drejt Turqisë serbët dëbuan një numër të konsiderueshëm shqiptarësh. Vetëm pas luftës së dytë botërore serbët shpërngulën nga Kosova rreth 500 mijë shqiptarë. Ndërsa rreth 100 mijë të tjerë u dëbuan nga grekët. Sikur vetëm shtimi i numrit të kësaj kategorie të llogaritet gjatë 50 viteve të fundit atëherë justifikohet shifra prej 5 milionësh. Duhet thënë se shumica e kësaj popullsie është asimiluar. Ndërkohë që e njëjta strategji u ndoq dhe me shqiptarët e Çamërisë. Sipas statistikave, numri në shtetin turk zë vendin e parë të emigracionit shqiptar. ishin të shumta familjet që je- kategorie të llogaritet gjatë 50 Ankaraja, etj. Vendosja e shq- tonin në Turqi. Për të vazhduar viteve të fundit atëherë justifi- iptarëve në Turqi zë fill që në më pas me shpërnguljet masive kohet shifra prej 5 milionësh. vitet 1500. të shqiptarëve nga serbët. Nga Duhet thënë se shumica e Në shifrën prej 5 milionësh Kosova drejt Turqisë serbët kësaj popullsie është asimiluar. bëjnë pjesë dhe ata shqiptarë dëbuan një numër të konsid- Ndërkohë që e njëjta strategji që janë shkrirë me familje të erueshëm shqiptarësh. Vetëm u ndoq dhe me shqiptarët e tjera dhe që kanë prindërit pas luftës së dytë botërore Çamërisë. Sipas statistikave, shqiptarë. serbët shpërngulën nga Ko- numri në shtetin turk zë ven- Janë një sërë arsyesh që i kanë sova rreth 500 mijë shqiptarë. din e parë të emigracionit shq- ndarë shqiptarët në gjithë Ndërsa rreth 100 mijë të tjerë iptar. Qytetet ku shqiptarët rruzullin. Së pari, luftërat u dëbuan nga grekët. Sikur janë vendosur me shumicë dhe copëtimi i Shqipërisë në vetëm shtimi i numrit të kësaj janë Stambolli, Izmiri, Bursa, 1913-n, që la jashtë vendit
22 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Gjithandej nëpër botë, sa janë shqiptarët…?!
Këtë pyetje nuk e bëjmë vetëm ne shqiptarët por‘‘ edhe të huaj studiues dhe profesionistë. pjesën më të madhe të terri- popullsisë shqiptare, ku do të Shqipëri nuk mund të klasifi- toreve dhe popullsisë. Ndërsa linte jashtë trungut amë edhe kohen vetëm me dy data. Prej pjesa tjetër ka zgjedhur shtetet Kosovën. Ndërkohë që serbët 17 vitesh janë të shumtë ata e huaja për shkaqe emigrimi. dhe grekët larguan me dhu- që kanë zgjedhur të largohen Në historinë e Shqipërisë një në drejt Turqisë qindra-mijëra nga Shqipëria. Ndërsa në Ko- nga eksodet më të mëdha shqiptarë. Vetëm nga Kosova sovë, Mal të Zi dhe Maqedoni është ai pas pushtimit turk. drejt Turqisë janë dërguar me ka pasur një tjetër realitet. Një Shqiptarët u detyruan të lar- dhunë 500 mijë shqiptarë. Ek- eksod i vazhdueshëm si pasojë gohen drejt ishujve grekë dhe sodi i parë i madh i shqiptarëve e represionit serb ka bërë që drejt brigjeve të Italisë. Sipas që jetojnë në Shqipëri është ai shqiptarët e këtyre trevave të studiuesve të ndryshëm të his- i viteve 1991-1992. Janë mbi drejtohen në vendet si Gjer- torisë shqiptare, mendohet se 500 mijë shqiptarë që u de- mania, Zvicra, Austria, SHBA, numri i tyre ka qenë disa qindra tyruan të largohen nga vendi Angli e Australi. mijë. Ndërkohë rënia e peran- për shkak të kushteve të këqija Greqia dhe Italia kanë qenë dorisë turke në fillim të shekullit në të cilat jetonin. Pas 50 vitesh vendet e para ku kanë emi- të kaluar solli një tjetër largim izolim, shqiptarët u nisën në gruar shqiptarët. Arvanitasit të shqiptarëve. Ndërsa më kërkim të një jetë më të mirë. dhe arbëreshët janë shqiptarët vonë ndarja e popullsisë shq- Ndërsa ikja e dytë është ajo që ruajtën edhe pas shumë iptare u bë pas marrëveshjeve e vitit 1997. Ngjarjet e marsit shekujsh gjuhën dhe zakonet e të Fuqive të Mëdha. Copëtimi 1997 dhe krijimi i kaosit në tyre. Nuk ka shifra të sakta për i Shqipërisë në vitin 1913 nga vend bënë që shqiptarët të numrin e tyre, por janë zona, Konferenca e Ambasadorëve niseshin edhe një herë masiv- qytete dhe fshatra të tëra që në Londër ishte një nga ndar- isht drejt vendeve fqinje. Por popullohen nga shqiptarë. jet më të mëdha që iu bë vitet e tranzicionit në
23 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Iku me gomone përmes detit,
tani biznesmen në Itali Nga Admirim KALA
Eduart Ndocaj drejton një shoqëri ndërtimi me 200 punëtorë. Ja historia e një largimi të frikshëm, por suksesi të mëvonshëm
24 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Iku me gomone përmes detit, tani biznesmen në Itali Në Itali iku me gomone, por shumë shpejt me punën e tij, me vullnet dhe guxim, Eduart Ndocaj ka çarë përpara. Sot drejton një grup të madh shoqërish ndërtimi, u jep punë mbi 200 punonjësve dhe ka kantiere të shumta në Lombardi e Trentino Alto Adige.
Historia e Eduart Ndocaj, me ishte një përpjekje qoftë për të të familjarëve të tij por dhe të origjinë nga Manatia e rrethit mësuar zanatin, gjuhën por punonjësve të tjerë emigrantë. të Lezhës është historia e një in- dhe zakonet e vendit, sepse Cilësia, korrektësia e punës së tegrimi. E një sërë përpjekjesh vetëm kështu mund të dish të ndërmarrjeve të drejtuara nga për një jetë më të mirë dhe in- respektosh e të respektohesh. Eduart Ndocaj dhe kontributi tegrim në tokën e huaj. Edu- Eduarti me edukatën e kor- në hapjen e fronteve të reja të arti mbërriti në Itali, në brigjet rektësinë të trashëguara nga punës për punonjës të tjerë u e Brindisit me një gomone, si prindërit e tij u angazhua bënë dhe motivet që Ndocaj klandestin, në vitin 1996. përditë në punë duke përforc- Costruzioni srl të vlerësohej në Bindja se në Itali, përtej detit uar bindjen e tij se vetëm duke vitin 2008 me çmimin “Italia Adriatik, ishte e ardhmja e tij, guxuar mund të shkonte për- che lavora” me motivimin: “si e bëri të përballonte, si shumë para, të çante edhe në tokë të një ndër ndërmarrjet që është të rinj shqiptarë në ato vite, rr- huaj. shquar më shumë në sektorin ezikun e këtij udhëtim. Për fa- Nisi punë si punëtor krahu në e ndërtimeve duke ndihmuar tin e tij të mirë gjeti ndihmë ndërmarrjet e ndërtimit dhe kështu në përparimin e Ven- nga banorët, të cilët iu gjetën puna i hyri në zemër, aq sa të dit, qoftë nga ana ekonomike, pranë dhe e mbështetën për ëndërronte që të kishte dhe ai qoftë nga ana shoqërore”. të marrë rrugën drejt Ver- një ndërmarrje të tijën dhe kjo Një arritje dhe vlerësim i rrallë iut të Italisë ku jetonte motra gjë një ditë u bë realitet. Hapi për një sipërmarrës shqiptar. dhe bashkëshorti i saj Gjoka, një ndërmarrje individuale në Viti 2011 shënoi 10 vjetorin e që ishin vendosur në Milano sektorin e ndërtimeve, e cila nisjes së aktiviteti të tij privat disa vite me parë. Kështu një më pas u transformua në ko- në Itali. E takuam Eduart Ndo- strehë e sigurt dhe mbështet- operativë dhe më pas hapi një cajn, në Solaro, pranë Mila- ja e nevojshme për ata muaj tjetër shoqëri me përgjegjësi të nos, ku punon dhe jeton me të parë në dhè të huaj nuk i kufizuar. E nuk u ndal me kaq. familjen e tij. munguan. Motoja e tij ishte: Ssot drejton një grup të madh me punë dhe vetëm me punë shoqërish ndërtimi. Kështu do të mund të ndërtonte të nga punëtor i thjeshtë, u kthye ardhmen që ëndërronte. Toka në punonjës privat e më pas e huaj mërgimtarin e vendos në sipërmarrës duke mundë- përballë provash e stërprovash suar punësimin edhe të per- tepër të forta. Kështu çdo ditë sonave të tjerë dhe jo vetëm
25 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Iku me gomone përmes detit, tani biznesmen në Itali
Intervistë me Eduart Ndocaj
Keni arritur në Itali me një gomone dhe sot jeni një sipërmarrës i suksesshëm. Një rrugë pothuaj kjo e paimagjinueshme kur ju jeni nisur për të ardhur në Itali. E nisim pikërisht këtu bisedën. Cilat ishin synimet tuaja kur erdhët në Itali? Në vitin 1996 mora rrugën e mërgimit. Natyrisht nga gjendja e vështirë ekono- mike që kishim në vendin tonë u detyruam të largo- Ideja e asaj kohe ishte të gjeja një punë për vete hemi. Kur mora këtë vendim nuk ishte e thjeshtë, dhe as mund të imagjinoja që më pas do të kisha por ishte i vetmi vendim për të përmirësuar atë mundësi të arrija të krijoja unë vende pune për gjendje ekonomike. familje të tjera. Pra ideja ishte të krijoja një mundësi për jetën time. Në 2000 kur vendosa të hapja një Kishit ndonjë të afërm tuaj në Itali? biznes të vogël nuk ishte aspak e lehtë sepse do Po. E kisha një bazë, motrën që me burrin e saj të lija një punë të sigurt por, vendosmëria ishte e kishin tre vjet që ishin vendosur në Itali dhe të pak- madhe të krijoja një punë timen e jo të isha vartës. tën një supë të nxehtë e një shtrat do ta gjeja, këtë Fillimisht thjesht dola më vete, hapa “partita IVA”, e kisha të sigurt. pastaj puna po rritej dhe lindi nevoja të krijoja një Sot ju mundësoni punësimin e të tjerëve me bashkëpunim. Në atë kohë ishim unë, vëllai, më pas ndërmarrjet tuaja, po për ju sa i vështirë ka kunati Gjoka, dhe të tre arritëm të krijojmë një sho- qenë punësimi kur arritët? Cilat janë hapat qëri që e quajtëm EFG Costruzioni srl. Por ka edhe si sipërmarrës? italianë. Më pas, në vitin 2006 ngrita edhe Ndocaj 26 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Keni arritur në Itali me një gomone dhe sot jeni një sipërmarrës i suksesshëm.
pikërisht me ndërmarrjen tuaj “Ndocaj Costruzioni” srl, një çmim shumë të rëndë- sishëm në sferën e punës “Italia che lavora”. Si e pritët këtë vlerësim? Çmimi ishte një surprizë, mbasi u vlerësua puna dhe impenjimi ynë në aspektin e cilësisë, që është edhe çelësi i suksesit tonë. Por me çmimin u vlerësua edhe puna jonë gjatë këtyre viteve në aspektin social, për integrimin e personave. Kohët e fundit keni krijuar një koncern (con- sorzio). Çfarë objektivash dëshironi të arrini me këtë formë të re sipërmarrjeje? Costruzioni srl. Të punësuarit në ndërmarrje janë Të jemi më konkurrent në sektorin e ndërtimeved- familjarët tanë, por edhe emigrantë të ndryshëm. he t-u ofrojmë më shumë klientëve tanë. Ky kon- cern u jep punë 200 personave dhe përfshin 12 Në vitin 2008 keni arritur të merrni ndërmarrje.
27 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Iku me gomone përmes detit, tani biznesmen në Itali
Në cilat zona kanë aktivitet ndërmarrjet Megjithëse jeni në Itali prej kohësh nuk jeni tuaja? shkëputur nga Shqipëria mbasi atje keni Në rajonin e Lombardisë. Aktualisht po punojmë edhe prindërit dhe njërin nga vëllezërit. Sa dhe në Trento, Alto Adige, ku kemi një kantier të ka ndikuar familja në formimin tuaj? madh. Dhe aty është vëllai që punon e jeton pjesën Sigurisht ndikimi është i madh. Prejardhja nga një me të madhe të javës. Nuk duam të përqendrohemi familje e konsoliduar, siç është familja jonë është vetëm në një krahinë të Italisë. baza themelore që ka ndikuar tek unë, të kem Aktiviteti juaj ka nisur në Itali, po a keni një edukatë, të jem korrekt në marrëdhëniet me menduar të zgjeroni aktivitetin tuaj dhe në të tjerët, të jem i vendosur, i sinqertë, i rregullt Shqipëri? nga çdo pikëpamje. Të gjitha këto trashëgohen nga familja. Sigurisht që e kam menduar. Edhe sepse atje kam vëllanë dhe babanë dhe dua që të jenë aktivë dhe Kë mund të përmendim nga personat që ju ata me një ndërmarrje ndërtimi që e kemi ngritur. kanë qëndruar pranë gjatë këtyre viteve? Shpresojmë që edhe aty të krijojmë sa më shumë As diskutohet që vetëm nuk arrihet asgjë. Inicia- mundësi punësimi. tiva mund të jetë individuale, por përkrahja duhet A ju mungon Shqipëria? të jetë shumë më e gjerë që të arrish suksese. Një ndër personazhet që dua të falënderoj është burri Çdo shqiptari i mungon Shqipëria. Atdheu, vendi i i motrës Gjoka, që më ka qenë një mbështetje e të parëve është në zemër të çdo shqiptari. Na mun- madhe që ditën e parë që kam ardhur në Itali, vëllai gon sado të mira t’i kemi kushtet këtu. Jo më kot Alfredi, që është një person shumë i rregullt dhe që një fjalë e urtë e jona thotë “guri i rëndë në vend plotëson gjysmën time me pak fjalë në ambientin e të vet” punës dhe një person tjetër Agronin, që punon me Në Itali përveç punës keni ndërtuar dhe ne prej disa vitesh dhe ka arritur të integrohet dhe familjen tuaj? të jetë një ndër personazhet kryesore të grupit tonë Jam i martuar me Valentinën dhe kam tre fëmijë, për nga puna dhe sinqeriteti i tij. dy vajza dhe një djalë, që kanë lindur në Itali dhe frekuentojnë shkollat këtu. Si e mendoni të ardhmen për fëmijët tuaj? Jetojmë në një botë të vështirë dhe situata më të vështira do të vijnë, por njerëzit jetojnë me shpresa dhe mendoj se e ardhmja e fëmijëve të mi do të jetë më e mirë se e sotmja.
28 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Iku me gomone përmes detit, tani biznesmen në Itali
Një të riu shqiptar që vjen në Itali e që A ju mungon kërkon të ketë arritje në jetën e tij, nga përvoja juaj çfarë këshillash mund t’i Shqipëria? jepni? Kushtet e vështira na detyruan të vijmë në Itali por unë sot shoh se Shqipëria ka kushte shumë të mira, ndaj do të dëshiroja para së gjithash që të rinjtë tanë të hedhin bazat dhe të ngrenë familjet e tyre në atdhe. Patjetër duhet sakrificë , patjetër duhet punë, por jam i bindur se po t’i dedikohen punës në vend të vet do të arrijnë të çajnë përpa- ra. Sot Shqipëria i ka të gjitha kushtet, mungesa e të cilave na detyroi vite më parë të merrnim rrugët e botës.
29 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Intervistë me Presidentin e UISH, z. Sabri Skënderi
A mund të ndryshojë cilësia e kujdesit shëndetësor pa ndryshuar dhe vlerësuar kujdesjet infermierore?
Cila është rëndësia dhe shtrirja e këtyre kujdeseve? Kujdeset infermierore janë të rëndësishme se përbëjnë 70% të kujdesit shëndetësor. Infermierët përbëjnë 75% të punonjësve të shëndetësisë.
A ka vlerësim nga të gjithë Formimi Bazë, Formimi Vazh- me praktikat dhe cilësinë e nivelet institucionale për këto dueshëm Profesional, Kualifi- realizimit të tyre. Ne çuditemi kujdesje? kimi dhe Specializimi. kur vijnë infermierë që kanë Vlerësimi për ta është shumë Formimi bazë : dihet mirë që mbaruar një fakultet infermie- i paktë. Kjo duket dhe nga është i ndryshëm dhe krye- rie, kanë bërë dhe legjislacion mungesa e përfaqësimit në të sisht është në nivelin e arsimit në fakultet dhe nuk dinë se ka gjitha nivelet institucionale. të mesëm profesional sigur- një ligj të Urdhrit të Infermierit, Cili është Urdhri Infermierit mi- isht i trashëguar nga sistemi nuk dinë se ka një Kod Etik- sioni i tij dhe roli në ndryshimin nga i cili ne vijmë. Ngritja e Deontologjik të Infermierit, e këtyre kujdeseve? këtij formimi në nivel Univer- por thonë ne kemi bërë Kodin Krijimi i UISH është një risi sitar ishte një risi shumë pozi- e mjekut dhe këtu na kujtohet pozitive në kuadrin e reformës tive edhe liberalizimi i arsimit shprehja e një dekani të një shëndetësore në Shqipëri. Mis- të lartë krijoi hapësira dhe fakulteti infermierie nga një ioni i tij është ruajtja dhe rritja mundësi për të gjithë ata që vend evropian që tha pas një e standardit të kujdeseve in- e dëshirojnë këtë profesion, vizite tek ne : “Se ju nuk më- fermierore si dhe mbrojtja e por ne vërejmë me keqardhje soni studentëve infermieri të pacientëve nga keq-ushtrimi i se cilësia e këtij produkti nuk mirëfilltë, por mjekësi të cun- profesioneve. është ajo që kërkohet sigurisht guar sepse përdorni ato tekste Cila është problematika e kjo ka të bëjë me programet, të përgjysmuara e të shkruara kujdeseve infermierore? me cilësinë e dhënie së tyre, nga mjekët, sepse gjithandej
30 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Intervistë me Presidentin e UISH, z. Sabri Skënderi Cila është rëndësia dhe shtrirja e këtyre kujdeseve? Kujdeset infermierore janë të rëndësishme se përbëjnë 70% të kujdesit shëndetësor. Infermierët përbëjnë 75% të punonjësve të shëndetësisë.
pedagogët i keni mjek” . “Neni 5 ndikon direkt në cilësinë e ku- Formimi i vazhdueshëm profe- DETYRIMI PËR ANËTARËSI jdesit ndaj pacientëve të cilët sional. Një nga problemet më 1. Asnjë individ nuk mund ta duke mos njohur aftësitë e të mëdha dhe më i domos- ushtrojë profesionin e inferm- këtyre profesionistëve pra- doshmi n.q.s do të mendonim ierit, të mamisë apo fiziotera- nojnë përkujdesje nga njerëz për rritjen e cilësisë së kujdesit peftit në Republikën e Shq- të paaftë dhe të paligjshëm. shëndetësor duhej punuar fort ipërisë pa qenë anëtar i Urdhrit Ne iu bëjmë thirrje që të mos për përmirësimin e cilësisë së të Infermierit të Shqipërisë. e pranojnë këtë kujdes dhe t’i kujdeseve infermierore duke denoncojnë çdo rast të tillë, menduar për formimin e vazh- 2. Punëdhënësit e institucio- pranë Urdhrit të Infermierit. dueshëm profesional, trajnimin neve shëndetësore, publike Ku e gjejnë fuqinë këta drej- dhe specializimin me të gjitha dhe private, të shërbimit shën- tues institucionesh që shkelin të rejat e shkencës infermier- detësor parësor, dytësor dhe ligjin dhe Urdhrat e Ministrit ore të të gjithë këtyre profe- tretësor, ndalohen t’i punë- aq më tepër që shpërdorojnë sionistëve gjë që deri tani ka sojnë ata në kundërshtim me detyrën? ndodhur në mënyrë spontane këtë dispozitë.” Ne mendojmë se kjo vjen nga dhe jo të planifikuar. Kjo edhe paaftësia dhe mosnjohja e ligjit, pse QKEV e la për një moment Pra edhe pse kanë kaluar tre ose bëhet për interesa të tjera tjetër akreditimin dhe certifi- vjet, në institucionet tona që ata vet e dinë, dhe shpre- kimin këtyre profesionistëve. shëndetësore publike dhe pri- sojnë ta mbulojnë nga mbrojt- A janë regjistruar të gjithë në vate punojnë infermierë të ja politike ose shoqërore, por UISH? pa-liçensuar, që do të thotë mbi ligjin nuk ka fuqi tjetër kjo Regjistrimi në UISH dhe mar- se ushtrojnë profesionin në të çon të paragjykosh dhe të rja e lejes së ushtrimit të pro- mënyrë të paligjshme. Kjo gjë mendosh për gjithçka. fesionit është një detyrim është e dënueshme, por ligji Si mendoni Ju nga vjen kjo se ligjor, në bazë të Nenit 5 të ngarkon me përgjegjësi edhe shpesh mjekët thonë që ku- ligjit 9718, dt. 19/04/2007, punëdhënësit që marrin dhe jdesi infermieror çalon shumë ku thuhet : mbajnë në punë infermierë të tek ne? paligjshëm. Kjo është shkelje Është e vërtetë që mjekët e ligjit dhe si e tillë është e shpesh shprehen kështu dënueshme. Kjo veprimtari sepse siç thotë populli rrufetë
31 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Intervistë me Presidentin e UISH, z. Sabri Skënderi
shkarkojnë poshtë gjithmonë, Janë mjekët ata që drejtojnë dorë të ardhmen e profesionit por e vërteta është; gjithmonë institucionet shëndetësore në të tyre, sepse vetëm ata duhet në të kaluarën edhe sot inferm- të gjithë vendin që marrin në dhe mund të ndryshojnë cilësi- ieria ka qenë dhe ka mbetur punë apo që zgjedhin cilësinë në e këtyre kujdeseve. peng i mentalitetit të mjekëve e infermierëve që marrin, e cila Por kjo kërkon më shumë ini- dhe produkt i punës së dobët shpesh lë për të dëshiruar, që ciativë dhe punë nga infermi- të tyre sepse ishin mjekët ata trajtojnë e kualifikojnë infermi- erët, por edhe mbështetje që drejtojnë shkollat mjekë- erët në institucionet e tyre dhe hapësirë nga mjekët të sore dhe kurset mjekësore që n.q.s u bie ndër mend ndon- cilët aktualisht përfaqësojnë mësuan dhe përgatitën këta jëherë për ta. infermierët e tyre kudo edhe infermierë dhe tani shajnë Pra infermieria është produkt atje ku hartohen politikat, ku produktin e tyre. i mjekëve dhe ata shpesh merren vendime e ku hartohen Janë mjekë ata që sot në të shajnë produktin e tyre. Ajo e miratohen ligje për ta. Pse jo gjitha fakultetet publike dhe që na shqetëson ne është se dhe ligjvënësit nuk duhet të private drejtojnë e përgatisin ka ardhur koha që mentaliteti harrojnë se janë aty edhe me infermierë në atë cilësi që ata i vjetër për t’i mbajtur në hije votat e 14 000 punonjësve të e dinë mirë. gjithmonë infermierët duhet kujdesjeve dhe të shumë famil- ndryshuar. jarëve e njerëzve të tyre. Infermierët duhet të marrin në Unë mendoj se ka ardhur koha që infermierët të dëgjohen dhe të përfaqësohen në të gjitha nivelet, kemi 14 vjet që nxjerrim infermierë me shkollë të lartë, me fakultete dhe janë të gjitha mundësitë që infermi- erët të vendosin vetë për të ardhmen e tyre, por kjo do mbështetje dhe hapësirë lig- jore. Kjo do dhe vullnet për të ndryshuar kujdesin shëndetë- sor në Shqipëri. Çfarë mendoni ju për të ardhmen e këtyre kujdesjeve? 32 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Ne mendojmë se ka ardhur kimin e vazhdueshëm profe- hapur sipas ligjit dhe në zbatim koha : sional të tyre dhe jo t’i lemë në të legjislacionit në fuqi vetëm • Të rivlerësohen programet harresë në këtë drejtim. programet e akredituara të e formimit dhe të standardizo- • Të ndëshkojmë mendimin se formimit dhe testimi i plotë hen ato për të gjitha fakultetet duhet një diplomë pavarësisht etiko-profesional të bëjë të e infermierisë duke marrë eks- sa dimë për këtë profesion dhe mundur punësimin. Urdhri In- periencat më të mira ndërkom- mësojmë duke punuar, por ga- fermierit shpesh vihet në dilemë bëtare në formimin infermieror bimet në punë mund të jenë se në kundërshtim me ligjin in- dhe kjo i takon Ministrisë së Ar- fatale dhe kriminale, prandaj fermierë të tillë merren në punë simit dhe Shkencës. duhet gjykuar mirë ky problem, dhe më vonë vijnë kërkojnë • Të mos abuzohet me liber- lejen e ushtrimit të profesionit e alizimin e arsimit të lartë për cila për arsyet e mësipërme nuk të nxjerrë infermierë pa fund duhet të jepet dhe fillojnë anke- duke abuzuar me cilësinë e tyre sat dhe debatet e panevojshme, që nesër të ndihen keq dhe të ne nuk duam të bëhemi pjesë themi:”infermierët i kemi të e gjynaheve të paaftësisë sepse na ndëshkon zoti. Vetëm duke për këtë një risi e mirë është ligji rritur kërkesat për cilësinë e për profesionet e rregulluara që këtyre profesionistëve që do i kalon të gjithë në një sitë për merren në punë si në sekto- aftësimin e tyre profesional, por rin publik edhe atë privat ne informimi për të dhe masat për do të mbrojmë pacientin nga zbatimin e tij na duken të pakta keq-ushtrimi i profesionit të in- dhe të vonuara. fermierit por do të rritim dhe Sigurisht masë tjetër që do ta cilësinë e kujdesin infermieror frenonte paaftësinë dhe men- dhe atij shëndetësor. Ky është talitetin e mësipërm është mar- misioni ynë ne interes të publi- rja në punë me konkurrim të kut ne ftojmë të gjithë publikun të bëhet pjesë e rritjes së kësaj dobët” dhe të bëhen pjesë e cilësie. gabimeve dhe e fajeve të rënda deri në krim nga paaftësia. • Të krijojmë sa më tepër mundësi e hapësira për edu-
33 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Shqipëria, pa bazë ligjore. UNICEF, projekt për Shqiptarët
Për fëmijët, rreziku e ka emrin INTERNET
Shqipëria nuk ka ende një bazë ternetin, por aktualisht kemi ligjore me saksione dhe praktika një pëparësi të re, mbrojtjen e të veçanta që e bëjnë të sigurtë fëmjëve nga rreziqet që vijnë internetin, me qëllim që fëmijët prej internetit”, tha Ministri i të jenë të mbrojtur nga rreziqet Arsimit dhe Shkencës, My- virtuale. qere Tafaj. Ai konfirmoi se po Në një kohë, kur përdorimi i inter- bashkëpunohet me kompaninë netit në Shqipëri është i përhapur Microsoft për zbatimin e disa në mbi 44 për qind të popullsisë, programeve, të cilët garantoj- psikologë, sociologë dhe ek- në mbrojtjen e fëmijëve. Duke spertë ligjorë ngrejnë shqetësimin e konsideruar “një proces jo i për përdorimin e tepruar dhe pa lehtë”, Tafaj u shpreh se proçesi kontroll të këtij rrjeti komunikimi kërkon bashkëpunimin e ngush- nga fëmijët. Për këtë qëllim, Min- të të shkollës dhe prindërve. istria e Arsimit dhe Shkencës në Ministri Tafaj theksoi se “roli i bashkëpunim me kompaninë prindërve në këtë drejtim është “Microsoft” organizuan së fundi i pazëvendësueshëm”. Drejtor Fushatën për Sigurinë e Fëmi- i Përgjithshëm i Microsoft në jëve në Internet, forumin e dytë Europën Qëndrore e Lindore, të mësuesve inovatorë, ku bënë Michael Hartmann, tha se pro- publike projektin “Mbrojtja e jekti udhëzon në rrugë arsi- fëmijëve në internet”. “Falë efika- more dhe fletëpalosje, që do të sitetit të nismës së qeverisë “Shq- shpërndahen për mësuesit. ipëria Dixhitale”, fëmijët janë në kontakt të vazhdueshëm me in-
34 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Shqipëria, pa bazë ligjore. UNICEF, projekt për Shqiptarët
Punëdhënësit e institucioneve shëndetësore, publike dhe private, të shërbimit shëndetësor parësor, dytësor dhe tretësor, ndalohen t’i punësojnë ata në kundërshtim me këtëspozitë.”
“Për prindërit dhe publikun do Përveç tyre, në prezantime do të shpërndahen broshura për të theksohen iniciativat qe- sigurinë në internet”, tha ai. veritare dhe institucionale si Fushata për sigurinë e fëmi- dhe veprimi për krijimin e një jëve në internet, e cila është në mjedisi të sigurt kompjuter- kontekstin e Ditës Europiane ike për fëmijët. Nga analiza të Sigurisë në Internet, ka për e bazës ligjore, Shqipëria ka qëllim të tërheqë vëmendjen e disa mangësi në mbrojtjen e publikut të gjerë mbi rëndësinë fëmijëve nga internet. Legjis- e sigurisë së fëmijëve ndërsa lacioni shqiptar, mbështetur përdorin internet, si dhe për të nga legjislacioni dhe konven- rritur ndërgjegjësimin për rolin tat ndërkombëtare të ratifi- e mësuesit, prindërit dhe ko- kuara duhet t’i mbrojë fëmijët munitetin mbi këtë çështje. nga aksesi i informacionit të Fushata këtë vit do të përqën- papërshtatshëm dhe shfrytëz- drohet në prezantimin e imit të fëmijëve për materiale temave kryesore që nënkup- pornografike. Në legjislacionin tojnë rreziqet e internetit për vendas këto çështje deri në fëmijë dhe të rinj me këshilla 2008, kufizoheshin vetëm me praktike që mund të mbajnë kriminalizimin e prodhimit, fëmijët të sigurt në përdorim publikimit, importimit dhe të internetit, si dhe për të shitjes së materialeve në ambi- paraqitur mjetet teknologjike, entet e të miturve, sipas nenit që ndihmojë në uljen e ek- 117 të Kodit Penal. spozimit të përmbajtjes të Por më pas ky nen u ndrysh- papërshtatshme dhe rreziqet ua, duke konsideruar “krim” e mundshme. përdorimin e fëmijëve për
35 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Shqipëria, pa bazë ligjore. UNICEF, projekt për Shqiptarët
Shqipëria nuk ka ende një nizuan së fundi Fushatën për rantojnë mbrojtjen e fëmijëve. bazë ligjore me saksione dhe Sigurinë e Fëmijëve në Internet, Duke e konsideruar “një proc- praktika të veçanta që e bëjnë forumin e dytë të mësuesve in- es jo i lehtë”, Tafaj u shpreh se të sigurtë internetin, me qëllim ovatorë, ku bënë publike pro- proçesi kërkon bashkëpunimin që fëmijët të jenë të mbrojtur jektin “Mbrojtja e fëmijëve në e ngushtë të shkollës dhe nga rreziqet virtuale. internet”. “Falë efikasitetit të prindërve. Ministri Tafaj thek- Në një kohë, kur përdorimi i nismës së qeverisë “Shqipëria soi se “roli i prindërve në këtë internetit në Shqipëri është i Dixhitale”, fëmijët janë në drejtim është i pazëvendë- përhapur në mbi 44 për qind kontakt të vazhdueshëm me sueshëm”. Drejtor i Përgjith- të popullsisë, psikologë, so- internetin, por aktualisht kemi shëm i Microsoft në Europën ciologë dhe ekspertë ligjorë një pëparësi të re, mbrojtjen Qëndrore e Lindore, Michael ngrejnë shqetësimin për për- e fëmjëve nga rreziqet që vi- Hartmann, tha se projekti ud- dorimin e tepruar dhe pa jnë prej internetit”, tha Min- hëzon në rrugë arsimore dhe kontroll të këtij rrjeti komu- istri i Arsimit dhe Shkencës, fletëpalosje, që do të shpërn- nikimi nga fëmijët. Për këtë Myqere Tafaj. Ai konfirmoi se dahen për mësuesit. qëllim, Ministria e Arsimit dhe po bashkëpunohet me kom- “Për prindërit dhe publikun do Shkencës në bashkëpunim me paninë Microsoft për zbatimin të shpërndahen broshura për kompaninë “Microsoft” orga- e disa programeve, të cilët ga- sigurinë në internet”, tha ai.
Fushata për sigurinë e fëmijëve në internet, e cila është në kontekstin e Ditës Europiane të Sigurisë në Internet, ka për qëllim të tërheqë vë- mendjen e publikut të gjerë mbi rëndësinë e sigurisë së fëmijëve ndërsa për- dorin internet, si dhe për të rritur ndërgjegjësimin për rolin e mësuesit, prindërit dhe komunitetin mbi këtë çështje.
36 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Shqipëria, pa bazë ligjore. UNICEF, projekt për Shqiptarët Sipas UNICEF, 30 për qind e fëmijëve nga 9-12 vjeç në vendet e BE-së janë të influencuar nga materialet e internetit dhe shumica komunikojnë me njerëz të panjohur. 15-vjeçarët hyjnë në internet çdo ditë dhe prindërit e tyre nuk kanë asnjë ide për eksperiencat dhe përvojat e tyre.
Fushata për sigurinë e fëmi- nga legjislacioni dhe konven- lat e funksionimit të furnizue- jëve në internet, e cila është në tat ndërkombëtare të ratifi- sve me intenet, mungon një kontekstin e Ditës Europiane kuara duhet t’i mbrojë fëmijët mekanizëm monitorues për të Sigurisë në Internet, ka për nga aksesi i informacionit të këtë aktivitet, ndërsa shoqëria qëllim të tërheqë vëmendjen e papërshtatshëm dhe shfrytëz- nuk është e informuar për rr- publikut të gjerë mbi rëndësinë imit të fëmijëve për materiale eziqet e internetit. Përfaqë- e sigurisë së fëmijëve ndërsa pornografike. Në legjislacionin suesi diplomatik i UNICEF-it në përdorin internet, si dhe për të vendas këto çështje deri në Shqipëri, Detlef Palm, tha se rritur ndërgjegjësimin për rolin 2008, kufizoheshin vetëm me “është e nevojshme të merret e mësuesit, prindërit dhe ko- kriminalizimin e prodhimit, një nismë e re ligjore që të sig- munitetin mbi këtë çështje. publikimit, importimit dhe urojë përshtatjen e ligjit vendas Fushata këtë vit do të përqën- shitjes së materialeve në ambi- me instrumentat më të përpar- drohet në prezantimin e temave entet e të miturve, sipas nenit uar ndërkombëtare, lidhur me kryesore që nënkuptojnë rr- 117 të Kodit Penal. pornografinë dhe shfrytëzimin eziqet e internetit për fëmijë Por më pas ky nen u ndrysh- e fëmijëve me përkufizime dhe dhe të rinj me këshilla praktike ua, duke konsideruar “krim” standarde të qarta”. Sipas tij, që mund të mbajnë fëmijët të përdorimin e fëmijëve për çdo vit më shumë se një milion sigurt në përdorim të internetit, prodhimin e materialeve por- fëmijë në botë janë të detyruar si dhe për të paraqitur mjetet nografike në të gjitha format. ndaj prostitucionit dhe përdo- teknologjike, që ndihmojë në Edhe strategjia kombëtare për ren për pornografi, fenomen uljen e ekspozimit të përmba- fëmijët nuk trajton mbrojtjen e i rrezikshëm ky, që nxit abuz- jtjes të papërshtatshme dhe rr- fëmijëve nga përdorimi i pa sig- imin seksual ndaj fëmijëve. eziqet e mundshme. urt i internetit. Ekspertët gjykoj- Sipas UNICEF, 30 për qind e Përveç tyre, në prezantime do në se ndryshimet ligjore janë fëmijëve nga 9-12 vjeç në ven- të theksohen iniciativat qe- ende të pamjaftueshme për të det e BE-së janë të influenc- veritare dhe institucionale si garantuar mbrojtje gjithëpërf- uar nga materialet e internetit dhe veprimi për krijimin e një shirëse të fëmijëve nga abuzi- dhe shumica komunikojnë me mjedisi të sigurt kompjuter- mi, pasi ende mungon në ligjin njerëz të panjohur. 15-vjeçarët ike për fëmijët. Nga analiza shqiptar një përkufizim, se kush hyjnë në internet çdo ditë dhe e bazës ligjore, Shqipëria ka do të quhet pornografi, cila prindërit e tyre nuk kanë as- disa mangësi në mbrojtjen e është pornografia me fëmijë. një ide për eksperiencat dhe fëmijëve nga internet. Legjis- Ende nuk ka një akt ligjor apo përvojat e tyre. lacioni shqiptar, mbështetur nënligjor që përcakton rregul-
37 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
38 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para
Ditën e martë në, në Muzeun Historik Kombëtar, Shoqata Atdhetare Kul- turore “Labëria” nën siglën “Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para”, organizoi tryezën e rrumbullakët me mbështetjen e 73 shoqatave të tjera kombëtare e lokale, si dhe nga organizata, grupe e personalitete të shquar e të përgjegjshëm për çështjen kombëtare (Pëllumb Xhufi. Koço Da- naj, Sabri Godo, Kreshnik Spahiu, etj), për të shprehur shqetësimin dhe kundërshtimin tonë të vendo- sur ndaj Ligjit të Qeverisë Shq- iptare, për regjistrimin e popull- sisë mbi baza etnike, fetare. Kushtetuta e Shqipërisë përcak- ton qartë dhe prerë, të drejtat e shtetasve për kombësinë dhe bindjet fetare, si çështje themelore, personale dhe të pa cënueshme nga askush, madje thekson, se as vetë minoritetet nuk mund të detyrohen të deklarojnë për- katësinë e tyre kombëtare, etnike, gjuhë- sore apo fetare. Mbi kë të tem zhvilluam këto biseda 39 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para
INTERVISTA Flasin për regjistrimin mbi baza kombësie dhe feje Reshat Arbana, Sabri Godo, Kreshnik Spahiu, Pëllumb Xhufi
Kjo ftesë është e veçantë për mua. Kjo pjesmarje në këtë tryezë është më e rëndësishme se çdo aktivitet tjetër, dhe lashë cdo punë për të ardhur…Interesat kombëtare duhet ti kemi mbi ato vetjake në këto momente të vështira që po kalon atdheu ynë. Politika shqiptare postkomuniste është një politkë që si kushton vëmëndjen e duhur interesave kombëtare, prandaj ne duhet të jemi vetë vigji- lentë. Konica jo më kot ka thënë se Shqipërisë e keqja i vjen nga vetë shqiptarëve. Personalisht kam lexuar shumë për Fan Nolin, Konicën etj, dhe debatet që ata kan pasur për patriotizmin. Problemet që diskutohen sot në këtë takim janë shumë Reshat Arbana vendimtare për fatin e kombit tonë. Sot duhet të ishim aq shumë shoqata dhe (Artist i Popullit) intelektualë sa duhej të ishin disa salla për të na nxënë. Eshtë një moment që duhet të reagojmë me pjekuri, qytetari, arsye dhe me shumë kujdes. Përpara të vemë ligjin, normat ndërkombëtare. Dhe shoh se ato flasin për ne, të gjitha. Në vend që rregullat ligjet ti zbatojnë ligjvënësit, ata që kemi vënë për të na drejtuar, po i zbatojmë dhe po i korigjojmë ne. Doja dhe kam shumë dëshirë që në raste të tilla, të recitoj poezi dhe prozë të Naimit, Abdylit, Konicës, Nolit, që i kushtohen atdheut.
Mendimi juaj për tryezën për kombësinë? Përshëndes këtë tryezë që mblidhet me insiativën e shoqatës Labëria dhe kjo nuk është një mbledhje e parë për një çështje të dhimbëshme, dhe të rëndësishme siç është problemi i regjistrimit të popullsisë në mënyrën siç i është afruar popullit shqiptar. Falenderoj ato struktura të shtetit shqiptar, siç rasti konkret i Këshillit të Pëllumb Xhufi Lartë të Drejtësisë të cilat me patriotizëm dhe profesionalizëm me ndershmëri i janë kundërvënë një regjistrimi i cili ka marrë hapa antishqiptare. Falenderoj edhe Gjykatën Kushtetuese për veprimin e hedhjes poshtë në mënyrë spektakolare të marëveshjes së shitjes së detit me Greqinë.
40 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para Unë jam nga Delvina, qytet me histori. Qytet me shumë tradita dhe shumë patriot. Delvina është pjesë e Labërisë dhe ndjehem krenar që sot jam në këtë tubim si pjestar I kësaj shoqate
mund të ndërrohen qytetarët.Ne duhet të bëjmë një peticion krahas punës suaj. Një pjesë e intelëk- tualëve shqiptarë duhet të prononcohen se nuk mund të përfshihen të gjithë në një tubim. Ata, të thonë qartë fjalën e tyre se në rast se diskutohet kjo çështja e kombësisë ti bëhet e qartë qeverisë se duhet të mbetet brenda kuadrit ligjor. Kjo do të thotë se unë mund të kërkoj të ndryshoj kombësinë, në qoftëse unë jam në gjendje ta provoj këtë ndry- Sabri Godo shim, ta vërtetoj në mënyrë zyrtare prejardhjen time nga baba e nga nëna, dhe kjo të bëhet me një ven- Si do ta komentonit vendimin e qever- dim gjygji.E shumta që mund të bëhet në një vend isë për vetdeklarim të kombësisë dhe të të qytetëruar kjo është.Në këtë formular që do të na besimit fetar? jepet shtrohen edhe disa pyetje të tjera. Cili është Unë jam nga Delvina, qytet me histori. Qytet me besimi yt fetar? Ose cilës nënshtetësi i përket? Në të shumë tradita dhe shumë patriot. Delvina është drejtat themelore të njeriut të shkruara në të gjitha pjesë e Labërisë dhe ndjehem krenar që sot jam kartat ndërkombëtare, thuhet se çdo njeri i ka per- në këtë tubim si pjestar I kësaj shoqate, Eshtë në sonale bindjet e tija fetare. Njeriu mund të kërkojë nderin e krahinës së Labërisë që të zhvillojë tubime një shtetësi tjetër në rast se shtetit ku i adreson e të tilla dhe në kohë të ëvshtira. I kam ndjekur këto pranon këtë. Ndrësa tek ne shoh se bëhet e kundër- aktivitete dhe ndihem shumë I emocinuar që keni ta. Kjo qeveri kur e fut në mend një gjë dhe nuk i reaguar në moment delikate sii Marveshja për Ujrat ndahet më pastaj derisa ta çoj në fund. Pra duhet me Greqinë dhe rasti I tanishëm. Eshte çudi ndryshi- të reagojmë që ky ligj të mos shkojë në fund, pasi mi apo vetdeklarimi I kombësisë kur dihet që shken- qeveria lufton me të gjitha mjetet që ta çojë deri në ca e thotë qartë se duhen 6000 vjet që të ndryshojë fund. Por ne që nuk jemi të të njejtit mendim, nuk kodi gjenetik I njeriut, pra të ndryshojë kombësia, do ti ndahemi kësajë pune. Prandaj them se kjo që ndërsa sipas formularëve të sotëm, mund ta ndry- bëni ju sot besoj se do të gjejë jehonë, dhe shpresë shosh vetëm për dy minuta. Duhet që ta mbrojmë që të ndiqet nga veprimtari të tjera. Të mos ngelet këtë ide, që nuk mund të ndërrohet kombësia. Aq me kaq. Unë them se do t’ju mirëpresin edhe në më mirë do ta kuptojnë ata që e kanë projektuar se veri dhe jo vetëm në jug ku keni vendin ju si sho- kjo punë nuk pëlqehet nga shumica e shtetasve.Dhe qatë.Ju uroj nga zemra dhe ju përshëndes me këtë një ligj që nuk pëlqehet nga shumica e shtetasve, veprimtari të domosdoshme, patriotike, fisnike që duhet të çoj aty që të ndërrohet ligji meqenëse nuk keni nisur.
41 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para
Shqipëria nuk mundet të kryejë një regjistrim mbi baza etnike dhe fetare sepse Shqipëria është modeli i harmonisë përkatësive etnike dhe Shqipëria nuk është një vend multietnik.
Shqipërisë më kanë akuzuar se jam debati në çdo rast është një proçes i vetëm në këtë debat dhe po e bëj transparent, është një proçes i bal- për arësye personale.Brenda një jave lafaqimit historisë, rrethanave dhe apo më pak do t’ju tregoj atyre se ky doktrinave dhe juridikave politike. nuk është debate i një individi, nuk Sot në tryezën dhe menunë e poli- është për interesa personale, por tikës shqiptare shtrohet përzgjidhje është një debat që do të bërfshihet i aplikimii i regjistrimit të popullsisë. gjithë kombi, duke përfshirë miliona Regjistrimi i popullsisë është: Në mi- shqiptarë, demokratë e socialistë, jëra vjet në konceptin e regjistrimit mysliman, katolik dhe ortodoks.E asnjëherë nuk është përfshirë kon- ftoj në debat Dulen, Karamelon dhe cepti iregjistrimit mbi baza etnike çdo kënd i cili mendon se nëpërmjet apo fetare.Shqipëria është një vend tezave të tyre politike do të mundin laik. Shqipëria nuk mundet të kryejë të krijojnë destabilitet në shtetin shq- një regjistrim mbi baza etnike dhe iptar, dhe do të mundin të keqinter- fetare sepse Shqipëria është modeli Mendimi juaj për këtë tryezë? pretojnë ligjet themeltare dhe kush- i harmonisë përkatësive etnike dhe tetutën e Repuplikës së Shqipërisë. Shqipëria nuk është një vend multi- Është kënaqësi e veçantë që mar Ftesa për debat është ftesë për një etnik.Shqipëria ështrë simboil i toler- pjesë në këtë takim për çështjen dhe proçes transparent dhe të hapur, jo ancës fetare ku është një nga ven- debatet që nuk i përket asnjë individi, vetëm për çështjen e kombësisë në det e vetme në Europë ku martesat asnjë qeverie, partie as shoqate por Shqipëri, por edhe për çështjen më midis qytetarëve të feve të ndryshme është një debat që i përket të gjithë të rëndësishme që jo rastësisht për- mbajnë shkallën më të lartë jo vetëm kombit.Përfaqësuesit politik të orga- puthet në kohë me regjistrimin e në Europë por në të gjithë Botën. nizatave etnike në jug apo në veri të popullsisë. Debati nuk është trysni,
42 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para Pse ndodhin këto në Shqipëri?
Çfarë kërkohet nëpërmjet regjistrimit të që lidhen me emrin, gjuhën, origjinën, lidhjet me kulturën popullsisë? dhe gjithshka tjetër.Dhe të kemi bindjen se shumica e Pse kundërshtohet nga pjesa më e lartë e juristëve apo tyre që kërkojnë ndryshimin e kombësisë, nuk i përkasin e gjygjtarëve? Kundërshtohet ndryshimi i kombësisë. as asaj gjuhe amtare, as atijë gjaku dhe origjine, dhe as Kundërshtohet sepse kjo nuk vjen në kundërshtim me atijë emri dhe mbiemri që ka. Janë të drejtat që duhet mbrojtjen dhe garantimin e të drejtave të pakicave et- të përcaktojnë qartë këtë ndryshim të cilat duhet të ka- nike në Shqipëri. Përkundrazi pakica etnike ju garanto- lojnë në filtra të kritereve ligjore.Shumë përpjekje janë het të gjitha të drejtat kushtetuese që parashikohen nga bërë për asimilimin e kombit shqoiptar.Prandaj pretendoj konventat europiane.Por çdo kush mund ta ketë të qartë se ky është një debat jo individual por një debat i kombit. këtë vend.Që të drejtat e pakicave duhet të shtrihen deri Këto përpjekje janë bërë për shqiptarëqt që jetojnë në atje ku preken interesat e shumicës shqiptare në këtë Shqipëri në trojet e tyre, por edhe për shqiptarët që je- vend. tojnë në trojet e tyre në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi dhe Një regjistrim mbi baza etnike dhe fetare të pa mbështetur më gjërë.Sepse elementët kryesorë të cilët kanë penguar në prova dhe në fakte, pasi në këtë formë është koncep- asimilimun e kombit shqiptar, kanë qenë, lidhja e gjakut, tuar. Konceptuar si formularë I regjisatrimeve vetëdekla- origjina, emri, mbiemri, gjuha, feja dhe padyshim nuk rim që do të thotë se sipas dëshirës personal pa shikuar mundet që nëpërmjet një legjislacioni jashtë çdo stan- origjinën që I përket etnisë apo besimeve fetare. Në këtë darti evropian të falsifikohet dhe të krijohen hapësira për kontekst, jo vetëm që bie në kundërshtim me legjisla- këtë asimilim të pjesëshëm artificial të një pjese të kom- cionin shqiptar regjistrimi me vetëdeklarim por vjen me bit shqiptar, dhe për aq më tepër atje ku janë thellësisht kundërshtim të hapur me çdo konventë europiane por etnik shqiptarë në shekuj që kanë jetuar në këto treva. dhe me direktivat që lëshon gjykata europiuane e të drejtave të njeriut në Strasburg e cila nëpërmjet prece- dentëve paralelë të kërkesave për ndryshim kombësie ka përcaktuar qartë që individët nuk kanë të drejtë pa prova të kërkojnë ndryshimin e kombësisë së tyre. Çdo shtet ka të drejtën dhe detyrimin për të caktuar rregulla të qarta, regjime juridike të përcaktuara qartë kur dhe si mundet të ndryshohet kombësia në rastet kur ajo provohet me fakte dhe me prova.
Po çertifikata dhe dokumentacioni gjendjes civile janë të mjaftueshme që të garantojnë ndryshimin e kombësisë? Edhe certifikata dhe dokumentacioni I gjendjes civile është krejt I pamjaftueshëm për ndryshimin e kombësisë. Gjykata evropiane e të drejtave të njeriut përcakton qartë duhen elementë të tjerë për të provuar nga autoritetet
43 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para
Pse ndodhin këto në Shqipëri? nuk mund të bëhen minoritarë të këtyre vendeve. As- një nuk i ka pranuar shqiptarët si pakica etnike, si pakica Shqipëria fatkeqësisht po kalon një periudhë të vështirë apo minoritete gjermane, italiane, rumune e më gjërë. të krizës politike. Në Shqipëri gjithshka është bërë infor- Jo. Sepse ka një concept modern mbi shtetësinë dhe mbi male.Por nuk mund të tolerojmë që në këtë Shqipëri të kombësinë. Përcaktimi I kombësisë nuk mund të lihet në lulëzojë dhe tregu i zi i ndryshimit të kombësive. Ashtu dorë të prindërve. Përcaktimi i kombësisë është në rad- si sllogani juaj që “kombi nuk mund të shitet dhe nuk hë të parë me interes publik.Përkatësia kombëtare nuk mund të blihet me para”,ashtu dhe kombësia nuk mund është vlerë pasurore që mund të vihet në testament apo të ndryshohet dhe nuk mund të shitet me para. Ashtu me amanet, ashtu si jeta e fëmijëve ku lind nuk është siç nuk mund të blihet dhe shitet me para qyteti i çdo më pronë e prindërve të disponueshme lirisht që këta qytetari të këtijë vendi. të bëjnë çfarë të duan me këtë. Nuk jetojmë në bashkësi Për këto arësye do t’ju ftoja ju dhe të gjithë intelektu- primitive të parahistorisë. Përcaktimi i kombësisë të pos- alët shqiptarë që nëse ka një mendim dhe një frymë alindurve nuk i intereson vetëm prindërve, por i intereson që dikush do ta quante mendimin tim dhe tryezën tuaj të gjithë shoqërisë ashtu si i intereson tashmë shoqërisë një frymë patriotike arkaike, unë do ta quaja ndryshe, shqiptare. një frymë kushtetuese të standarteve europiane. Nëse Shoqërisë dhe shtetit, shtetas të cilat janë ata prindër, duhet të shkojmë të ecim afër pa plane dhe pa strategji ata prindër që kanë lindur këta fëmijë. Në rastin konkret ashtu si shpesh herë ka ndodhur me Shqipërinë, mund të iinteresohet shteti shqiptar. Prandaj gjendjet civile nuk ecim vetëm. Nëse duam të ecim larg dhe të bëhemi pjesë duhet në asnjë mënyrë të shpërdorojnë rregulat dhe e bashkimit Europian, duhet medoemos që të ecim së legjislacionin shqiptar në lidhje me ndryshimin e kom- bashku dhe të jemi pjesë e një strategjie të përbashkët, bësisë. Nuk ka asnjë arësye ligjore që njeriu të dijë men- për një qëllim të përbashët, i cili natyrisht një nga qël- jëherë pas lindjes se do ti duhet një kombësi. Atijë nuk i limet kryesore, jo vetëm të krenarisë tonë kombëtare por prish asnjë punë se ka një prind të një kombësie apo të një edhe të çdo individi është kombësia. kombësie tjetër. Njeriut nuk i shkelet asnjë e drejtë nës rast se nuk i shënohet në dokumenta personale kombësia Shumë debate ka në lidhje me përcaktimin e tijë, apo se ka lidhje me kombësi të ndryshme. Prandaj e kombësisë. Duhet të ketë një regjim ju- rregullat e bashkimit Europian e shteteve moderne të ridik i të drejtës kombëtare apo i përket bashkimit europian, nuk kërkojnë në letërnjoftime apo etnologjisë? regjistrime të shënohet kombësia etnike.Por mjafton që Natyrisht që standartet evropiane parashtrojnë rregulla të përcaktohet shtetësia.Të gjitha ato vende të cilat kanë të veçanta, ashtu siç e përcakton edhe një nga parti- qenë edhe shumë konservatorenë regjistrimin e përkatë- zanët e të drejtës ndërkombëtare shqiptare i nderuari sisë etnike përfshirë edhe shtete fqinjë, aktualisht për professor Avdi Baleta. Ashtu siç përcaktohet që regjimet shkak të standarteve europiane, nuk e parashikojnë më juridike tashmë liberalizojnë mundësisë që njëe qytetar këtë proçes. E drejta ndërkombëtare dhe dokumentat europian të ketë disa shtetësi.Por natyrisht pa ndryshuar juridike ndërkombëetare,dhe ligjet moderne shtetërore origjinën e tijë. Ato mund të shkojnë në çdo shtet por meren vetëm me trajtimin e problemeve të shtetësisë, si lidhje të qëndrueshme por të ndryshueshme juridike,dhe
44 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para
liritë themelore të një shtetasi në e kombësisë së individit, pasi ky etnologjike i një njeriu me një komb një vend. E drejta ndërkombëtare është një proçes i doktrinave të et- ose grup etnik që janë shqiptarët me nuk është marrë asnjëherë me ven- nologjisë. Kombësa është në lidhje shumicë në këtë vend. dosjen e kritereve me përcaktimin të përherëshme e pamdryshueshme
‘‘Shqipëria fatkeqësisht po kalon një periudhë të vështirë të krizës politike. Në Shqipëri gjithshka është bërë informale. Por nuk mund të tolerojmë që në këtë Shqipëri të lulëzojë dhe tregu i zi i ndryshimit të kombësive.
45 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para
Po politika shqiptare në tërësi si ka vepruar në që fijet e politikës shqiptare varen nga një pensionist grek këtë rast? me banin në Amerikë Nikola Gatojanis antishqiptar që është mik I të gjityhë pushtetarëve shqiptarë. Politikën e Nuk do të kisha fjalë të mirë për politikën, e cila hesht, bën Gatojanis dhe ai konsulli anadollak I pështirë dhe qe- por do të bëja një padrejtësi të madhe në qoftëse nuk do sharak I Korçës, Ikonomus (që thonë se e larguan). Shi- të veçoja partitë politike dhe kjo është Partia për Drejtësi het se në këto 20 vjet tranzicion qeveritë shqioptare nuk Integrim dhe Unitet (PDIU) e cila është e vetmja parti bëjnë gjë tjetër veçëse zbatojnë urdhërat e nacionalizmit politike e cila është ngritur kundër këtijë regjistrimi , të grek.Ne kemi një axhendë me Greqinë të trashgëguar që tjerat të majta dhe të djathta janë të gjitha për t’u har- me shtetin e Ismail Qemalit. Ne kemi çështjen çame , ruar. Ato kanë heshtur ose jan pjesë e këtij plani anti çështjen e kufirit, kemi çështjen e pronave të qytetarëve shqiptar. shqiptarë. Kemi shumë çështje të cvilat kanë qenë edhe në kohën e Zogut dhe në kohnë e Enver Hoxhës dhe në Mendoni se opinioni qytetar është më i kohën e Saliut të parë dhe tani të gjitha këto qeberia I shëndoshë se ai politik? ka fshirë fare. Këtu është konstatimi dhe trishtimi i madh që ne jemi mbledhur dhe përfaqësojmë një opinion të shëndoshë dhe jemi shumë pak të jemi koshient se po të hysh në internet dhe të shikosh në site të ndryshme e gjithë rinia temë të ditës ka pikërisht këtë.Ne, populli shqiptar jemi në një situatë parasdoksale që duhet të ruajmë dhe tre- gojmë kujdes, vigjilencë, ndaj qeverisë sonë, ndaj politi- kanëve tanë (në vedn që ata të na ruajnë ne-qesh). Sepse ata po na sheshin interesat e vendit dhe ne duhet ti ndjekim hap pas hapi ti denoncojmë, tu bëjmë prezent gafat, sepse ata na bëjnë proçkën e radhës. Dhe kjo është proçka e radhës.
Pse e quan proçka e radhës? Kjo është një proçkë e parashikuar sepse është pika e gjashtë e një ultimatumi që shovinizmi grek e ka paraqitur në mënyrë zyrtare që në vitin 1992. Që në korrik 1992 kryeministri Micotaqis dha një ultimatum me gjashtë pika. Të pestë të parat janë realizuar dhe kjo është pika e gjashtë. E gjitha politika shqiptare, ku nuk është fjala vetëm për qeveritë por edhe për opozitën që hesht sot siç ka heshtur edhe dje.Është një katastrofë të mendosh
46 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kombi nuk mund të shitet dhe të blihet me para Kjo është një proçkë e parashikuar sepse është pika e gjashtë e një ultimatumi që shovinizmi grek e ka paraqitur në mënyrë zyrtare që në vitin 1992. Që në korrik 1992 kryeministri Micotaqis dha një ultimatum me gjashtë pika
Nuk është shqetësim i qeverisë shqiptare SHQIPËRIA të gjitha sa më lart? Po ja, knkretisht. Tani shqetësim i qeverive shqiptare është se si të hapin shkollë në Korçë me folkloriëm dhe nacionalizëm grekë, apo në Himarë, se si të hapin varr- eza që tregojnë se këtu është toka e grekërve, dhe tani të bëjnë një regjistrim që të mbushë arkën bosh të Vor- jroepirit. Pra arka bosh se nuk ka grekër në tokën ar- bërore, pra nuk ka Vorio Epir. Ndërsa me këtë lloj ve- daklarimi kushedi sa njerëz mund të blihen dhe mbushet arka bosh pa grekë e Vorio Epirit.
Ka efekt kjo tryezë? Sigurisht. Madje shumë. Angazhimi jonë në këtë takim është i jashtëzakonshëm, por në radhë të parë duhet ai i institucioneve. Ajo që dënohet tek neve dhe që e bën edhe qytetarin e thjeshtë mos besuses dhe të hallakatur në gjykim është se politika ndërhyh edhe tek sistemi i drejtësisë. Pra politika thotë se ne kemi një sistem juridik të korruptuar. Pra politika i kundërvihet drejtëisë edhe kur ajo ka të drejtë. Me këtë luftë politika u thotë ndërkom- bëtarëve se ne nuk na ecin punët mirë se kemi një sistem drejtësie të korruptuar. Qytetari i thjeshtë ka arësyet e tijë që kërkon kombësi tjetër, por ligji dhe drejtësia kan orientimet e tyre. Unë shpreh në këtë rast një shpresë dhe një besim të madh që sistemi idrejtësisë në Shq- ipëri duke e treguar veten me këto raste si Marëveshja e Detit dhe në këtë rast çështja e regjistrimit antiligjor dhe antikushtetues të popullsisë, se po jep shenja të mira, efikase, korrektësie me ligjin, ajo po tregon se është një hallkë e shëndoshë e sistemit shtetërorë në Shqipëri. Ajo ka dal mbi politikën dhe po tregohet objective, koher- ente, zbatuese perfekte e Kushtetutës dhe e ligjit, ndaj duhet respketuar dhe përkrahur nga shoqëria civile dhe intelektualët.
47 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Behgjet Pacolli, Presidenti 400 milionë euro i kontestuar në Kosovë
Ja biografia dhe e vërteta e zgjedhjes në krye të shtetit të Kosovës
Besohet që ai është shqip- parash, në një miqësi të fortë ane, dhe për pak kohë u bë tari më i pasur në Botë. Nga me shtetin armiqësor të Kos- drejtor i përgjithshëm deri në Mareci, nëpërmjet Hamburgut, ovës, Rusinë. Në shumë inter- vitin 1990, prej nga thotë se Luganos, Moskës dhe Astanas, vista ka thënë se si 17-vjeçar u largua për shkak të xheloz- Behgjet Pacolli ka realizuar ën- ka shkuar në Hamburg, ku ka isë së gruas së shefit të madh. drrën e tij të madhe – është fjetur në stacion treni, dhe nuk Dhe, kështu lindi kompania bërë President i Kosovës. ka pasur bukë për të ngrënë. Mabetex-një kombinim fjalësh Por, shqiptari siç thuhet më Pastaj ka larë pjata e ka pas- për Marec-Behgjet dhe Textil. i pasur ka një biografi të bu- truar për t’u kthyer sërish në E nisur si kompani e vogël, Be- jshme të përshkruar me epi- Jugosllavi, për të shërbyer në hgjet Pacolli me Mabetex ar- sode kontradiktore ushtri, dhe pranë Titos, për të riti të bëhet miliarder me kom- – prej të qenit cilën kohë krenohet. Pastaj paninë e tij dhe me investimet një humani- shkon në Austri, ku punoi kryesisht në ish-Bashkimin tar dhe filan- si shitës në një kompani Sovjetik, Rusinë e tashme. trop deri tek tekstili. Pasi thotë të Lidhur me shpejtësinë në të dyshimet për ketë pasur sukses atje, cilën ai u pasurua u hap edhe korrupsion e shkoi në Rusi për të hetimi nga prokuroria e Gje- pastrim punuar në një kompani nevës, e cila deri në vitin 2000 zvicer- bëri hetime ndaj tij. Behgjet Isa Pacolli (i lindur më 30 Gusht 1951 në Marevc, Prishtinë) është biznesmen dhe poli- tikan shqiptar me nën- shtetësi zvicerane dhe president i Republikës së Kosovës. Ai është
48 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Behgjet Pacolli, Presidenti 400 milionë euro i kontestuar në Kosovë Besohet që ai është shqiptari më i pasur në Botë. Nga Mareci, nëpërmjet Hamburgut, Luganos, Moskës dhe Astanas, Behgjet Pacolli ka realizuar ëndrrën e tij të madhe – është bërë President i Kosovës.
Ndërtuar nga MABETEX Group, Kazakistan president dhe CEO i Mabetex Grup, kompani industrial. Pacolli ishte nxënës shembullor në konstruksioni dhe inxhinieri civile me qendër në shkollën elementare lokale, me ç`rast ju mundë- Zvicër. Pacolli është gjithashtu president i par- sua edhe bursa shkolllore, e cila i mundesoi atij tisë së tretë më të madhe ne Kosovë e quajtur vazhdimin e shkollës së mesme ne Prishtinë. AKR-Aleanca Kosova e Re. Gjatë katër viteve të Atje ai kaloi katër vite, nderkohë qe flinte në fundit ai ka qenë pjesëmarrës ne politikën Ko- një kasolle druri e cila i ishte dhënë bujarisht sovare. Besohet që ai është shqiptari më i pasur nga një familje turke, ndërkohë që udhëtonte ne Botë. Behgjeti ishte njëri nga dhjetë fëmi- 80 km, dy here ne javë për të shkuar në shtepi jët i cili u rrit si shumë të tjerë në Kosove ato qe te merrte furnizime per javen vijuese. Per kohë, pa elektricitet dhe pa ujë të rrjedhshëm. diplomimin e tij babai krenar per djalin, dëshi- Z.Behgjet ka qenë vazhdimisht i influencuar nga ronte qe ai të behej mesuesi i fshatit, por nëna babai i tij dhe vecanërisht nga gjyshi Osman që e tij këmbënguli që ai të shkonte ne Hamburg, të mos heqë dorë nga qellimi i tij kryesor ne Gjermani. Djali ne moshen 17 vjecare, arriti ne jetë qe ishte karriera ne konstruktim civil dhe stacion të Hamburgut pa para si dhe i uritur.
49 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Në Tashkent, kryeqyteti i Uzbekistan, grupi i tij ka ndertuar projektin e fituar për hollin e qytetit. Më 17 mars 2006, Pacolli themeloi partinë politike Aleanca Kosova e Re (AKR), e cila ne zgjedhjet parlamentare te vitit 2007 ishte e treta. Gjate ketyre zgjedhjeve ai deklaroi pronë të vlefshme në shumë të € 420 milionëve.
Për të pagur rrugën ai punoi në dokumente, me vone, ai shkoi ne Zvicer dhe filloi punen me në mënyrë që të mësonte sadopak nga secila nje kompani zviceriane me te cilen kontaktet e gjuhë keshtu siguronte pune per më tej. Pas tre para i pati ne Moskë. viteve kthehet ne Kosovë me gjashtë gjuhë te Behgjeti është djali i Isa dhe Nazmije Pacolli. Ne mëvetësuara si dhe me nje diplomë universitare vitet e 70-ta ai emigroi në Hamburg, Gjermani më shumë. ku u diplomua ne Ekonomi, si dhe specializoi Gjatë shërbimit ushtarak, Pacolli kontaktoi ne Marketing dhe Menaxhim. Ne vitin 1974, ai kompani nga Austria dhe Gjermania të cilat përfundoi sherbimin ushtarak si dhe u rikthye kërkonin punë, dhe menjëherë pas mbarimit ne Kosovë. Më 1976, Pacolli shkoi ne Zvicër ku te ushtrise ai ju bashkangjit kompanisë austri- u bë njëri nga top menaxherët e Inerplastica, ake, ku punoi në sektorin e shitjes per shtetet: kompani inxhnierimi dhe biznesi e cila merrej Yugoslavi, Bulgari, Poloni si dhe Rusi. Dy vite me kemikale dhe plastikë ne bashkëpunim me 50 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
shtetet e bllokut sovjetik. madhe, duke përdorur material ekstravagant si Më 1990, ai themeloi Mabetex Project Man- dhe mjaft luksoz. agement, kompani konstruksioni e bazuar në Më 1992, gjatë ndërtimit te projekteve në Ya- Lugano, Zvicër e cila tashmë është e zhvilluar kutia, Rusi, Pacolli bashkëpunoi ngushtë me në një grup biznesi te fuqishëm e quajtur Ma- njerin nga personat më të rëndësishëm të Ya- betex Group. Grupi përfshin gjithashtu edhe kutsk , Pavel Borodin. Në momentin që Borodin tabloidin e përditshem kosovar Lajm, e theme- u zgjodh si president menaxherial i pronave, luar më 2002. Pacolli qëndron akoma në ditët Mabetix-it iu dorëzuan disa kontrata shumë të e sotme Presidenti dhe CEO i Mabetex Group. rëndësishme konstruktimi, renovimi si dhep- Grupi i Pacollit eshte i njohur per rinovimin e ërtëritje të Parlamenti Federal Rus, Shtepia Kremlinit ne Moskë në një shkallë shumë të e Operas ruse State Duma si dhe Kremlin në
Ndërtuar nga MABETEX Group, Rusi
51 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Behgjet Pacolli, Presidenti 400 milionë euro i kontestuar në Kosovë
Moskë. Mabetex ka ndertuar përfunduara ishte edhe pal- zakistanit, ku pjesëmarrja në gjithashtu edhe hotelin e pare lati i ri presidencial Presiden- ndërtimin e ndërtesave te reja luksoz, Sëiss Diamond Ho- tial Palace. Njëri nga simbolet te Kazakistanit është diku 40% tel në eren e re ruse. Në vitin më të mëdhaja të arritjeve te në qytetin e ri te Astanës. 1998, Prosekutori gjeneral i Mabetex ne Kazakistan ishte Në Itali, Mabetex Grup ka qenë Rusisë Yuri Skuratov hapi nje edhe transformimi i residencës përgjegjëse ne studimin dhe investigim kunder Mabetex së presidentit. Tani ajo është projektimin e teatrit La Fenice i cili u bë pasi ai la zyrën, ku një residencë luksoze ku mad- ne Venecia pas djegjes se saj. akuzonte personalisht Pacol- heshtia e saj eshte nje kënaqësi Në Tashkent, kryeqyteti i Uz- lin për korruptim anëtarëve për personalitet e huaja si dhe bekistan, grupi i tij ka ndertuar të familjes së Presidentit Boris për Presidentin Nursaltan Naz- projektin e fituar për hollin e Yeltsin. Në vitin 2000 Pacolli arbayev, i cili punon aty. Me qytetit. Më 17 mars 2006, Pa- hodhi në gjygjin rus, Skura- vendodhje ne anën e majtë colli themeloi partinë politike tov per shpifje kundrejt tij. Ai te lumit Essy, arkitektura e saj Aleanca Kosova e Re (AKR), e fitoi rastin, ndërsa Skuratov u ndërthur klasiken, modernen cila ne zgjedhjet parlamentare detyrua të paguante 1 milion dhe influencat etnike. Rezi- te vitit 2007 ishte e treta. Gjate dollarë për dëmet e shkaktu- denca e presidentit eshte pjesë ketyre zgjedhjeve ai deklaroi ara kundrejt Pacollit. e kompleksit te ndërtesave pronë të vlefshme në shumë Mabetex aktualisht është duke moderne administrative ne të € 420 milionëve. punar në Kazakhstan ku po luan qëndren e re të qytetit – qëlli- Pacolli u bë përfaqëses në një rol shumë të rëndësishëm mi kryesor i saj eshte simboliz- asamblenë Kosovare si dhe në ndërtimin e kryeqytetit te imi i Kazakistanit të ri. Grupi, anëtar i komitetit per Buxhet ri Astana, njëri nga projektet eshte faktor i rëndësishëm ne dhe Financë. Që në 2004, Be- e vlerësuara si dhe tashmë të sektorin e ndërtimin të Ka- hgjet Pacolli ka vazhduar më
52 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Behgjet Pacolli, Presidenti 400 milionë euro i kontestuar në Kosovë
tej me përpjekjet e tij sa i per- Afghanistan. Pacolli ka qenë i gocimeve. Më 1993 presidenti ket cështjes se Kosovës duke martuar me vajzën italo-shq- Z.Pacolli themeloi “Les Enfants suportuar shumë institucione ipëtare Anna Oxa, nga 1999 du Sakha” i cili ishte nje fond si dhe grupe përkrahese dhe deri me 2002. Momentalisht i ngritur në ndihmë të fëmi- qeveri te huaja, institucione ai është i martuar dhe është jëve. Qëllimi kryesor i ketij or- dhe agjensi internacionale baba i një djali si dhe tre vajza- ganizimi është që të sigurojnë per të përkrahur pavaresinë e ve. Megjithëse Behgjet Pacolli ndihmën e nevojshme përsa i plotë te Kosovës dhe njohjen këmbëngul në punën e vazh- përket kujdesit mjekësor, edu- e saj. Z.Pacolli është këshilltar dueshme, pikësëpari ai është kimit si dhe argëtimit të fëmi- internacional i CSIS (Center një njeri familjar, familja është jeve. Në vitet e kaluara mbi 100 for Strategic and Internation- vendi ku ai kalon sa më shumë fëmijë kanë qënë të trajtuar në al Studies). Që nga deklarimi që është e mundur kohë me qendrat mjekësore te Europës i pavaresisë së Kosovës në katër fëmijët e tij, dy nga të perëndimore. shkurt te 2007, Z. Pacolli ka cilët kanë jetë të sukseshme në Mabetex duke përdorur struk- punuar vazhdimisht në lo- karrierën profesionale të tyre. turën e tij si dhe ndihmën e bimin e shteteve që të njohin Në vitin 2004, Behgjet Pacolli punëtorëve ka dërguar disa zyrtarisht Kosovën si shtet te udhëtoi ne Afghanistan, duke tonelata te ndihmës së parë pavarur. Pacolli ka udhëtuar lënë mënjanë të gjithë bizne- dedikuar refugjateve në kam- në shumë shtete duke mbajtur sin dhe angazhimet e rëndë- pet e ngritura në Shqipëri; ka gjithmonë me vete, njohjen e sishme të tij. Tre punëtorë ndihmuar dhe institucione cështjes së Kosoves, si shtet te të Kombeve të Bashkuara u te tjera ne Itali dhe Zvicër në pavarur, gjest qe akoma keto morën peng në Kabul, Annette dërgimin e mallrave duke për- ditë e bën. Aktualisht Pacolli Flannigan, Angelito Nayan dhe dorur kamionet e Mabetex- vazhdon me aktivitet lobuese Shqipe Hebibi, nga Kosova të it. Që nga mbarimi i luftes, te tij kudo ne botë, ku ai takon cilët nuk kanë pasur asnjë rep- Pacolli ka krijuar në Lugano, udhëhëqes te lartë të shteteve resentacion apo support nga Fondacionin per Organizimin boterore në pritje qe t`i bindë jashtë. Z. Pacolli, duke parë dhe Rikonstruktimin e Kosoves ata me argumente në njohjen nevojën për ndihmë kundrejt (FORK), me anë të së cilës ai ka e pavaresise së Kosoves. pengjeve u angazhua person- kanalizuar ndihmë për provin- Pacolli është internacionisht i alisht me cështjen në fjalë. Ai cat. Me kohën, ai shpreson si ky njohur për punën e tij në lirimin liroi pengjet pas nje muaj pune trup do të shërbejë si designer e pengjeve që jane mbajtur në intensive personale si dhe ne- i projekteve rikonstruktuese,
53 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
duke ju dhënë partnerëve lokalë për agjensitë të gjitha këto cështje. Ai gjithashtu ka qenë internacionale. Pacolli ka qene aktiv jo vetem ndihmë e drejtëpërdrejtë për shumë familje në ne sektorin humanitar te Kosoves gjatë konf- ndihmë. liktit atje, ai ka punësuar me mijëra shqipëtare Fondacioni humanitar “Behgjet Pacolli” ka të Kosovës në projektet kudo ne Botë, të cilët ndërtuar dhe furnizuar Universitetin Amerikan nga atje kane qene te aftë të kontribuojnë në të Kosovës, në Prishtinë.
Behgjet Isa‘‘ Pacolli (i lindur më 30 Gusht 1951 në Marevc, Prishtinë) është biznesmen dhe politikan shqiptar me nënshtetësi zvicerane dhe president i Republikës së Kosovës. 54 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Mesazhe telefonike të regjistruarara nga kamerat televizive dhe fotot treguan më së miri se si Behgjet pacolli pak minuta para se të niste votimi në raundin e tretë merr garancinë nga këshilltari i tij i cili i përcjell sicc duket në sms një porosi nga ambasadori i SHBA, Kristofer Dell Prapaskenat e zgjedhjes si president
Shteti më i ri në botë, Kosova në Shkurt zgjo- Behgjet Pacolli i cili priste në seancën e kuven- dhi institucionet e saj, por jo gjith ç ka shkoi dit. Ai ishte në dilemë të tërhiqej në raundin e ashtu sic duhej, të paktën jo gjatë zgjedhjes së tretë apo të provokonte zgjedhjet e jashtëza- presidentit të shtetit. Për herë të parë u vunë konshme duke hyrë pa numër të mjaftueshem në pah përplasjet ndërmjet anëtarëve të Partisë votash në raundin e tretë. Demokratike të Kosovës dhe presionet e fak- Konsulta e kryeministrit Thaçi me deputetet e torit ndërkombëtar në cështjet madhore për tij pason një shkëmbim mesazhesh mes këshill- Kosovën. tarit të zotit Pacolli, Esad Puskar me vetë kan- Procesi për zgjedhjen e presidentit të Kosovës didatin për president. Mesazhe telefonike të u zhvillua në tre raunde. Ndërsa në sallën e ku- regjistruarara nga kamerat televizive dhe fotot vendit po qëndronin vetëm deputetet e pozitës, treguan më së miri se si Behgjet pacolli pak në dy raundet e para zoti Pacolli me votat që po minuta para se të niste votimi në raundin e tretë merrte nuk ishte i afrohej asapak postit të presi- merr garancinë nga këshilltari i tij i cili i përcjell dentit të Kosovës. Një pauzë e shkurtër të cilën sicc duket në sms një porosi nga ambasadori i kryetari i kuvendit e cilësoi jo kushtetuese duket SHBA, Kristofer Dell: (Fatmiri dhe Jakupi ishin se ndryshoi gjithcka. Kryeministri Thaçi mblodhi të frikësuar nga kërcënimi. Në fund, mendon se deputetet e tij për atë që u quajt konsulte par- do të jetë e ngushtë. Por OK.) tiake. Në këtë kohë kishin filluar dilemat te vetë
Behgjet Pacolli President i Republikë Kosovës 55 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
56 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com GADDAFI, Dara Qe Mban Shtrenguar Libine
Muammar Abi Minyar al-Qadhdhafi - arabisht: , patriarku aktualisht 68 vjeç, përshkruhet nga ambasadori amerikan në Tripoli në vitin 2009, si një “figurë shumë ekscentrike që vuan vazhdimisht nga fobi të ndryshme, të cilit i pëlqen shumë kërcimi flamengo dhe garat me kuaj. Ai arrin që me sjelljet e tij ekstrava- gante të irritojë si miqtë, ashtu edhe armiqtë e tij. Një nga frikët e tij më të mëdha, është të qëndrojë në katet e larta të ndërtesave dhe preferon që të mos fluturojë mbi ujë
Lideri libian i revolucionit, njeriu që ka drej- tuar Libinë me grusht të hekurt që prej 41 vitesh, dihet se ndërkohë drejton edhe një familje të madhe, të përçarë, një familje që është jashtëzakonisht e pa- sur, e fuqishme, disfunksionale dhe e shënjuar nga luftëra të brendshme për pushtet dhe para. Këto informacione janë nxjerrë nga materialet e publikuara nga “Ëikileaks”. Materialet hedhin dritë kryesisht tek djemtë e diktatorit; problematikë, gjakatarë, të etur për pushtet dhe shpesh të shkëputur tërësisht nga realiteti. Veçanërisht vitet e fundit janë karakteri- zuar nga një sherr i madh dhe i vazhdueshëm mes pjesëtarëve të kësaj familjeje të madhe, të drejtuar nga Gaddafi dhe gruaja e tij e dytë.
57 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Një nga frikët e tij më të mëdha, te MUAMMAR GADAFI është të qëndrojë në katet e larta të ndërtesave dhe preferon që të mos fluturojë mbi ujë.
KUSH ËSHTË FAMILJA E FRIKSHME E LIDERIT LIBIAN TË REVOLUCIONIT PREJ 41 VJETËSH
dhe reformave në vend, një njeri që bën gjithçka që mbështeten nga sho- për t’i pëlqyer të huajve”, qatat joqeveritare nën - thuhet në dokumentet e ombrellën e Fondacionit ambasadës amerikane. të Bamirësisë “Gaddafi”. Ai ishte njeriu që përcolli Saif al-Islam Ai ka një doktoraturë nga nga Londra në Libi të aku- ‘London School of Eco- zuarin e madh të tragje- Është djali i dytë për nga nomics’. “Saif al-Islam disë së Lockerbisë, në të Safiya mosha i Gaddafit. Nga ka një rol shumë të lartë cilën humbën jetën dh- të gjithë, sidomos vitet dhe është fytyra zyr- jetëra vetë dhe që u lirua Ajo është gruaja e dytë e fundit, është konsid- tare e regjimit libian në nga gjykata skoceze për e liderit libian. Askush eruar si pasardhësi i tij Perëndim. Kjo është diçka shkak të gjendjes shën- nuk ia ka parë fytyrën dhe dy ditë më parë par- pjesërisht e mirë për të. detësore. Po sipas doku- dhe gjatë gjithë kohës alajmëroi në televizionin Ai e ka përhapur imazhin menteve, ai ka një mar- fluturon me avionin e kombëtar rrezikun e një e tij jashtë vendit, por rëdhënie të keqe me disa saj privat dhe udhëton lufte civile në vend. Është bashkëkombësit e konsi- nga vëllezërit dhe motrën me një “Mercedes” të me profesion inxhinier, derojnë si një njeri shumë e tij, Aishën, Hannibal blinduar që e çon kudo. dhe një nga promotorët arrogant, të etur për dhe Sa’adi. Por lëvizjet e saj janë e politikave ekonomike pushtet dhe mbi të gjitha, shumë të kufizuara dhe që ka pasur me policinë, inxhinier dhe ka qenë për të fshehta. Ajo organi- abuzimet me drogën një kohë të shkurtër oficer zoi një banket me rastin dhe alkoolin, dëshirën e në një njësi të shërbimeve e përvjetorit të revolu- shfrenuar për të shkuar speciale. Por gjatë kësaj cionit, i cili nuk kishte nëpër mbrëmje e për t’u periudhe i përdorte trupat shumë shpenzime dhe Sa’adi harbuar, për të udhëtuar nën urdhrat e tij për të ekstravagancë. jashtë vendit ndryshe nga kryer punë personale dhe Ai është djali i tretë i dëshira e të atit. Ka qenë biznese të familjes. Ka në Gaddafit për nga mosha. një futbollist profesionist pronësi një kompani të “Është shquar dhe ka rënë me Perugian italiane në prodhimit të filmave dhe gjithmonë në sy për sjell- Serinë A dhe ka shumë ak- thuhet se është përfshirë jet e veta të këqija. Është sione në një nga skuadrat në shtypjen e protestës së një djalë me të shkuar të më të mëdha të futbollit në Bengazit. trazuar, përfshi problemet Libi. Nga shkollimi është 58 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
KUSH ËSHTË FAMILJA E FRIKSHME E LIDERIT LIBIAN TË REVOLUCIONIT PREJ 41 VJETËSH
Mutassim Gaddafi
Djali i katërt. Është këshilltari i të atit për çështjet e sigurisë kombëtare dhe deri së fundi, një yll i vërtetë në sferën e pushtetit. Në vitin 2008 ai kërkoi një fond prej 1 miliard dollarësh për të krijuar një njësi speciale mbrojtjeje. Humbi kontrollin e shumë bizneseve që pati gjatë viteve 2001 dhe 2005, kur i vëllai, duke përfituar nga mungesa e tij, ia mori pasurinë. Është cilësuar jo shumë inteligjent nga ana e ambasadorit serb dhe shkon shumë keq me Saif al-Islam.
Ka një histori përplasjesh të vazhdueshme me autoritetet e vendit të tij dhe me ato të huaja, sepse është një person shumë gjaknxehtë dhe acarues. Është arrestuar në Gjenevë të Zvicrës në lidhje me akuzat e rrahjes së një shërbëtori, dhe ky incident çoi në një trazirë diplomatike mes vendit të tij dhe Zvicrës. Në dhjetor të vitit 2009, policia shkoi në dhomën e hotelit të Hannibal, pasi kishte dëgjuar një zhurmë të madhe. Doli se ai kishte rrahur të shoqen, por ajo nuk e akuzoi Hanibal për këtë, duke thënë se plagët i Hannibal Geddafi ishin shkaktuar nga rënia nga shkallët. Ai është djali i pestë.
Khamis Gaddafi
Është djali i gjashtë dhe komandanti i njësisë së forcave speciale të batalionit të 32-të, që shërben për mbrojtjen e regjimit. Këto njësi janë përfshirë në shtypjen e përgjakshme të protestave të Bengazit dhe janë trajnuar në Rusi.
59 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
KUSH ËSHTË FAMILJA E FRIKSHME E LIDERIT LIBIAN TË REVOLUCIONIT PREJ 41 VJETËSH
Aisha Gaddafi Është vajza që shërben si ndërmjetëse në të gjitha zënkat e familjes dhe drejton një shoqatë. Ajo thuhet se ka aksione në një klinikë mjekësore në Tripoli. Thuhet se vetë Lionel Richie mori vite më parën, rrugën drejt Tripolit për të kënduar në ditëlindjen e saj. Një vajzë më e re, e adoptuar e kolonelit vdiq në vitin 1986, pas bombardimit që amerikanët i bënë Tripolit.
Muhammad Gaddafi
Djali më i madh, por që koloneli e ka me gruan e parë. Ai kryeson Komite- tin Olimpik Libian, dhe tani është pronar i 40% të aksioneve të një kom- panie të madhe pijesh libiane dhe është lidhur dhe me “Coca Cola”. Është edhe drejtues i komitetit të postave dhe telekomunikacioneve.
Saif al Arab
Është djali më pak i njohur nga tetë fëmijët e kolonelit. Thuhet se jeton në Mynih të Gjermanisë, dhe e kalon kohën kryesisht duke bërë qejf. Si të gjithë fëmijët e Gaddafit, edhe ai thuhet të ketë të ardhura nga kompanitë e naftës të zotëruara nga familja.
60 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com LIBIA
LIBIA ISHTE...
LIBIA ËSHTË... 61 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Një ditë në tregun e vjetër të këtij qyteti, që pret e përcjell turistë Pire, atje ku shqiptarët “këndojnë” Nga Albert ZHOLI
Kushdo që ka shkuar në Pire zhvillim, nuk ka modernizëm. i Pireut mban brenda mijëra është mrekulluar. Një vend me Sa zbret nga vagonat e trenit klientë nga e gjithë Greqia, tur- histori e me bukuri të madhe. elektrik përballesh me pamjen istë, kureshtarë, pa llogaritur Edhe pse është një lagje e Athi- gjigande të portit, ku çdo ditë pastaj emigrantët, ku në gjithë nës, me shumë lagje, Pireun nisen dhjetra vaporë të mëd- orët flitet më shumë shqip. grekët e veçojnë dhe e mba- henj për gjithë skajet e botës- Në tetë orët e jetës së tregut jnë për qytet më vete. “Para- lundruese. Në Pire ndodhen nëpër të kalojnë mbi njëmilion jsa e zhytur në det” thonë për me dhjetëra banka, me qindra vizitorë: blerës-shitës-shikues. Pireun. dyqane të gjithëllojeve. Por në Shqiptarët-tregëtarë janë si Historikisht Pireu ka qenë nga këto dekadat e fundit Pireu ka ndihmës të pronarëve grekë, portet më të vjetër të Mes- bërë emër edhe për tregun e por edhe tregëtarë të pavarur. dheut e të botës. Historia e famshëm të së dielave. Ky treg Të dielën e dytë të korrikut luftrave të Greqisë së Lashtë është i vetmi në Greqi (pas mb- hyra në Tregun e Pireut për të nuk mund të diskutohet pa të. ylljes së Manastiraqit më 1994) blerë disa kaseta filmash shq- Tashmë limanet e vjetër kanë dhe në Europë. Kjo mbase lid- iptarë. Edhe pse dielli të digjte, mbetur me nga një pllakë his- het dhe me traditën dhe nive- si në Athinë, tregu ishte plot torie në gjoks, për t’u treguar lin ekonomik të Greqisë. Me e vetëm plot sa nuk mund të brezave se pa histori nuk ka një gjatësi prej 1,5 km., Tregu ecësh dot pa u kthyer brin-
62 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kushdo që ka shkuar në Pire është mrekulluar. Një vend me histori e me bukuri të madhe. Edhe pse është një lagje e Athinës, me shumë lagje, Pireun grekët e veçojnë dhe e mbajnë për qytet më vete. “Parajsa e zhytur në det” thonë për Pireun.
jazën. Me një gazetë “Labëria” në duar kaloja Pse ka gazetë “Labëria”? - pyeti i gëzuar djaloshi bango më bango. Befas dëgjova tingujt e një tepelenas duke më parë gazetën “Labëria” në kënge: dorë. “Bilbilejtë trembëdhjetë, Të lutem të të dhuroj “Bilbilejtë” do më dhu- Vanë në litare vetë…”. rosh “Labërinë”. Më ka marrë malli të lexoj për Ishte kënga e Bilbil Shakos, që e vuri vetë litarin Labërinë time. tek rrapi i Janinës, pa pritur dorën e dridhur Gazetën do të ta dhuroj, por kasetën do e blej të vrastarëve turq. (Thuhet se aty ku u varën se kushton shumë. trembëdhjetë Bilbilejtë çdo vit bien rrufetë). Sa Lëri llafet, atë e di unë - foli i kënaqur tepel- mbaroi kënga u gjenda përballë dy të rinjve që enasi. tregëtonin kaseta me këngë labe. U largova shumë i emocionuar. Ata edhe fitonin Nga jeni?-i pyes duke buzëqeshur. edhe mbanin gjallë dashurinë për vendlindjen, Nga Tepelena-më thotë më i madhi në moshë. për këngën shqipe. Nxirrni gjë me këto kaseta? “Kënga është shpirti i kombit. Ajo këndohet Sa të nxjerrim, po njerëzit nuk i kursejnë njëmijë në lindje, në dasma, por edhe në vdekje, kush dhrahmi për të kënaqur veten. harron këngët e tij s’ka më atdhè!”.-më thoshte Edhe unë e dua një kasetë me Bilbilejtë. një shoku im poet nga Lunxhëria.
Dhe më recitonte disa nga vargjet e tij: Kënga kur ka lindur, Ç’thotë për të zemra? Një ditëlindje kanë Shqiptari dhe kënga…
63 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com DY SKICA
Nga Albert ZHOLI
Portat e hallit!
Nga lindja gjer tek vdekja njeriu udhëton nëpër portat e hallit… Sa del nga një portë halli hyn tek porta tjetër. Hyn pa trokitur se ato janë të hapura në dy kanatet e padukshme... Dhe nga njëra portë tek tjetra, njeriu shpreson e shpreson për t’i dhënë fund asaj udhe të paudhë, por asnjëherë nuk e sheh dot fundin. Edhe portën e vdekjes e gjen hapur ... Hyn edhe atje pa trokitur për të vazhduar udhën e pasjetesës. Deri në cilën portë ke arritur o njeri ?! E gjen gëzimin duke ecur nëpër portat e hallit ?! Pa kaluar në ato porta nuk e kupton jetën?! Si? E gjithë jeta është HALL?! Hall që jetohet?!... Deri në cilën portë të hallit ke arritur o njeri?!
64 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com ÇMIMI DHE PËRÇMIMI !
Nga Albert ZHOLI
Si dy torba që njeriu i mban gjithmonë me vete janë çmimi dhe Përçmimi...Si dy torba që mbushjen nga të tjerët me çmim apo përçmim për të ...Dy torba varura në qafën e secilit: Torba e çmimit aret nga qafa prapa shpine, ndërsa torba e përcmimit varet nga qafa para gjoksit ...Dhe njerëzit e çmojnë dhe e përçmojnë njeriun ... e ai ecën në udhët e jetës me dy torbat e varura në qafë ... E torbat mbushen e rëndohen senjeriu kërruset e përthyhet deri sa shkon në varr me dy torbat e padukura në qafë ... Po, pse kërruset e përthyet i ziu njeri?!... Se torba e përçmimit i rëndon e i rëndon sa i zë frymën ?!... Po brenda tij ç’ndodh ?... Brenda mushkërive të çdonjërit gjendet çmimi e përçmimi. Njëra mushkëri e mbushur me çmimin dhe tjetra mushkëri me përçmimin...Disa kanë më të zmadhuar mushkërinë e çmimit, dhe këta janë më të rrallët. Disa kanë më të zmadhuar mushkërinë tjetër, atë të përcmimit dhe këta janë me të kudo ndodhurit... Disa kanë ekuilibër mushkrish me çmimin e përçmimin në një frymëmar- rje e frymëmarrje harmonike, dhe këta janë fare më të rrallët...... Dhe njerëzit frymëzojnë me mushkëritë e tyre dhe çmojnë apo i përçmojnë njerëzit... Dhe torbat e njeriut mbushen me çmimin e përçmimin e jetës... Pse kërruset e përthyhet i ziu njeri?!...
65 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Yjet e kombëtares kuq e zi kthehen në shtëpi
Lika, Bala, Sukaj dhe Vila e Jahmir Hyka nuk “çajnë” tregun e huaj. Pak minuta në fushën e blertë i ka zhgënjyer Yjet e kombëtares kuq e zi kthehen në shtëpi
Disa nga talentet shqiptare që provuan të luajnë nënshkroi një kontratë gjashtëmujore me presi- jashtë, të tillë si Emiljano Vila, Gilman Lika, Be- dentin e Vllaznisë, Valter Fushaj. Ky ishte dhe kim Balaj, Xhevair Sukaj janë kthyer në shtëpi. rikthimi i tij i parë. Pas përfundimit të sezonit Së fundi, kësaj liste i është shtuar edhe Jahmir 2008-2009, u fol se për të ishin të interesuar Hyka, një tjetër futbollist i talentuar, por që mesa Herta e Berlinit dhe Kaizerslauterni, Sllavia e duket nuk mundi të ketë sukses jashtë shtëpisë, Sofjes dhe Hansa Rostok, madje te kjo e fundit edhe pse provoi Norvegjinë, Gjermaninë dhe shkoi për provë, por pa firmosur dot. Më 30 Greqinë. Gjithsesi, ka të tjerë lojtarë shqiptarë gusht të vitit 2009, Orduspori u bë stacioni i dytë si Hamdi Salihi, Elvin Beqiri, Edmond Kapllani, turk për Xhevair Sukajn. Me këtë skuadër luajti Migen Memelli, Admir Teli, Ansi Agolli, që janë vetëm fazën e parë: 10 ndeshje, 2 gola. Prishi lojtarë të rëndësishëm në ekipet ku ata lua- kontratën me këtë ekip më 4 janar 2010. Më 20 jnë. Xhevair Sukaj është aktivizuar në Shqipëri janar të vitit 2010, sulmuesi shkodran, Xhevahir me vetëm dy klube: Vllazninë (ekipin ku është Sukaj, firmosi gjatë merkatos dimërore një kon- formuar) dhe Elbasanin, por trupi i sulmuesit tratë “faraonike” me klubin elitar egjiptian, Al- shkodran ka veshur fanellat e katër ekipeve të Ismaili (u fol se shuma e transferimit kapi vlerën huaja, e që u përkasin tre shteteve: Turqisë (2 ekipe), Egjiptit dhe Kroacisë. Në 4 gusht të vi- tit 2008, Xhevair Sukaj, një sulmues premtues i Vllaznisë, u transferua në Turqi te Haxhetepe, së bashku edhe mbrojtësin Admir Teli dhe mes- fushorin Gilman Lika. Futbollisti i Shpresave e i Kombëtares shqiptare u aktivizua në pjesën e parë të sezonit te klubi turk Haxhetepe, duke zhvilluar 8 ndeshje, por pa shënuar asnjë gol. Sukaj u largua nga Haxhetepe më 7 janar 2010. Një ditë më pas, më 8 janar të vitit 2009, ai
66 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Futbollisti i Shpresave e i Kombëtares shqiptare u aktivizua në pjesën e parë të sezonit te klubi turk Haxhetepe, duke zhvilluar 8 ndeshje, por pa shënuar asnjë gol. e 1.1 milionë eurove, Sukaj do është pjesë e Tiranës në Su- shkak që Lika të kalojë te Di- të merrte 366 mijë euro në se- perligë, por aventura jashtë yarbakirspor. Tani ai është zon). Sukaj qëndroi thuajse në Shqipërisë, kurrsesi nuk mund te Tirana, ekipi i tij i dytë në stol, pasi luajti vetëm 3 ndeshje të quhet e suksesshme për loj- Shqipëri, pas Vllaznisë. Më 19 me ekipin egjiptian. Në 27 ko- tarin e Kombëtares shqiptare qershor 2009, Emiljano Vila u rrik të vitit 2010, Xhevair Su- (11 ndeshje). transferua nga Teuta e Dina- kaj u transferua në Kroaci te Në 4 gusht të vitit 2008, anësori mo së Zagrebit në Kroaci për NK Zagreb. Gjashtë muaj më i Vllaznisë, Gilman Lika, u trans- shumën e 200 mijë eurove. pas, Sukaj prishi kontratën me ferua në Turqi te Haxhetepe, Pas përgatitjeve me klubin më klubin kroat, ndërkohë që i ka së bashku edhe mbrojtësin Ad- të famshëm kroat, durrsaku u hedhur ata në gjyq, në FIFA, mir Teli. Një paraqitje mesatare huazua te ekipi satelit i Dina- për shkak të mospagimit të me Haxhtepenë (19 ndeshje/4 mos, Lokomotiva, për të mbër- tij. Në ditët e para të janarit gola), për të kaluar pas një ritur në janar të vitit 2010 te të këtij viti Xhevair Sukaj fir- viti te Boluspori i kategorisë Dinamo e Tiranës, e për të va- mosi për Vllazninë. Një rikthim së dytë turke (23 ndeshje/7 zhduar akoma dhe sot aty. Vila në shtëpi. Edhe mesfushori gola). Problemet financiare konsiderohej një nga talentet shkodran Gil- m a n të klubit u bënë e rinj të futbollit Lika tashmë
67 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Disa nga talentet shqiptare që provuan të luajnë jashtë, të tillë si Emiljano Vila, Gilman Lika, Bekim Balaj, Xhevair Sukaj janë kthyer në shtëpi. Së fundi, kësaj liste i është shtuar edhe Jahmir Hyka, një tjetër futbollist i talentuar, por që mesa duket nuk mundi të ketë sukses jashtë shtëpisë, edhe pse provoi Norvegjinë, Gjermaninë dhe Greqinë
O SA MIRË ME QENË SHQIPTARE shqiptar dhe ka fituar një vend në Kombëtaren hen edhe kosovarët Debatik Curri dhe Labinot shqiptare. Një rikthim i hidhur. Harbuzi. Rikthim në Shqipëri. Për ta nisur edhe Më 16 qershor të vitit 2010, sulmuesi i ri njëherë tjetër nga shtëpia. I konsideruar si një shkodran, Bekim Bala, një nga zbulimet e se- nga lojtarët shqiptarë më virtuozë të viteve të zonit 2009-2010 (19 vjeç, 17 gola në të dy fundit, Jahmir Hyka, është rikthyer te Tirana. Fan- kompeticionet, kampionat e kupë), fitues i tazisti i Kombëtares shqiptare dhe autorit i golit trofeut “Talenti më i ri i vitit 2010”, u trans- më të shpejtë në historinë e përfaqësueses (pas ferua në Turqi te skuadra turke Gençlerbirligi. vetëm 46 sekondash, në një miqësore kundër Lojtari i Kombëtares U-21 firmosi një Lihteshtejnit) ka një eksperiencë të hid- kontratë 5-vjeçare. Përgatitje me hur jashtë Shqipërisë, ku nuk ka skuadrën e parë, por aktivizim mundur të ketë sukses dhe të me ekipin e dytë. Vetëm katër tregojë aftësitë e tij. Pas eks- herë në 18-she, një ndeshje periencave me Rozenborgun në kampionat (disa minuta) e Norvergjisë në vitin 2006 dhe një në Kupën e dhe Olimpiakosin e Turqisë. Shumë pak. Pireut (2007) në Greqi Bala vendosi të prishë (në fakt, u aktivizua me kontratën me klubin ekipin e dytë), Hyka lu- turk, me të cilin aktivizo- ajti te Tirana (2007-2008).
68 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Yjet e kombëtares kuq e zi kthehen në shtëpi
Pas një paraqitjeje mjaft të mirë në miqësoren eurove. Jahmir Hyka ishte një emër i njohur në Poloni-Shqipëri (27 maj 2007), Hyka ia doli të futbollin grek, pasi 22 vjeçari ishte pjesë e ekipit transferohej në Gjermani te Mainz 05, atëherë të dytë të Olimpiakosit në sezonin 2007-2008, në Bundesligën 2, me një shumë astrono- përpara se të huazohej te Tirana e të kalonte mike për një lojtar të ri shqiptar, dhe për më përfundimisht te Mainz 05. Shumë pak minuta tepër nga kampionati shqiptar: 3 milionë euro me Panionosin (8 ndeshje), ekipin ku më parë dhe një kontratë 4-vjeçare. Për shkak edhe të kishin luajtur dhe Foto Strakosha, Arjan Bellaj, konkurrencës së fortë dhe politikës së klubit gjerman, aktivizimi i tij ishte shumë i pakët, Sulejman Demollari dhe Hamdi Salihi. Te Pan- sidomos kur Mainzi u ngjit në Bundesligën 1. ionosi luan dhe lojtari i Kombëtares U-19, sulm- Më 2 gusht të vitit 2010 Hyka u tranferua në uesi 18 vjeçar Vasil Shkurtaj. Greqi te Panionos, për shumën e 150 mijë
Për shkak edhe të konkurrencës së ‘‘fortë dhe politikës së klubit gjerman, aktivizimi i tij ishte shumë i pakët, sidomos kur Mainzi u ngjit në Bundesligën 1. Më 2 gusht të vitit 2010 Hyka u tranferua në Greqi te Panionos, për shumën e 150 mijë eurove.
69 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Në listë vetëm një femër. Përveç zanatçinjve nuk mungon edhe emri i ish-kryeprokurorit të vendit
40 agjentë të FIFA prishin e ndreqin pazare futbollistësh
tarinë e tyre në transferimin e tucionin e akuzës për pesë vjet futbollistëve, apo dhe si për- (1997-2002). Midis menax- faqësues të trajnerëve. Në fakt, herëve është edhe një femër, numri i agjentëve shqiptarë të Iriela Kasemi. Në raport me licencuar nga FIFA, qeveria e vendet fqinje, Shqipëria ka më futbollit botëror, thuajse është shumë menaxherë se Sllovenia trefishuar. Nga 17 të tillë që (28), Maqedonia (39 agjentë figuronin në vitin 2007 tani të FIFA-s), Mali i Zi (6), por janë 40 agjentë sportivë, që është larg numrit të agjentëve Ndërsa kampionatet e niveleve ushtrojnë veprimtarinë e tyre të Bosnjë-Hercegovinës (122), të ndryshme në Shqipëri dhe në transferimin e futbollistëve, Turqisë (113), Serbisë (112), në pjesën më të madhe të Eu- apo dhe si përfaqësues të tra- Rumanisë (46), Bullgarisë (57), ropës, janë në fazën e dytë të jnerëve. Kroacisë (51). Interesant është sezonit, agjentët e FIFA-s, ata Spikasin emra ish-futbollistësh një fakt, se Shqipëria ka më që kanë dhe të drejtat e me- si Rudi Vata, Roland Luçi, Flo- shumë agjentë se Austria (25) naxhimit të lojtarëve, punojnë rian Riza, Altin Rraklli, Sokol 24 orë për të sistemuar klientët Haxhia, Andan Ocelli, Redi Jupi, e tyre në destinacione të reja, Markelian Cenolli, Uliks Kotrri, në skuadra më të mëdha, ku por edhe gazetarë sportivë si mund të marrin më shumë Lirim Zalla apo njerëz të biznesit para e për disa të kenë edhe si Gentian Shmili e Kasem Hy- më shumë hapësirë aktivizimi. senbelliu. Edhe Gëzim Mançe, Dyzet menaxherë shqiptarë Alfred Bode, Sokol Murati kanë lojtarësh janë të regjistruar në kryer jo pak transferime. Një zyrat e Federatës Shqiptare të emër befasues mes tyre është Futbollit dhe të liçencuar nga ai i ish-kryeprokurorit Arben FIFA për të ushtruar veprim- Rakipi, njeriut që drejtoi insti-
70 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Në listë vetëm një femër. Përveç zanatçinjve nuk mungon edhe emri i ish-kryeprokurorit të vendit
Numrin më të madh të agjentëve të FIFA-s e ka Italia me 727 të tillë, të ndjekur Anglia (431), Brazili (328), Gjermania (346) dhe Franca (277). Rritja cilësore e futbollit shqiptar, por edhe numri i futbollistëve që mund të veshin një fanellë të një klubi të huaj, ka bërë të domosdoshme edhe krijimin e kompanive të mirëfillta për menaxhimin e tyre, apo përfshirjen në një rrjet të madh agjencish në Europë dhe në botë.
me shumë traditë në futboll. Numrin më të Të njëjtën gjë ka bërë edhe Rudi Vata, i cili me- madh të agjentëve të FIFA-s e ka Italia me 727 naxhon me sukses shoqërinë e tij “Vata Vision të tillë, të ndjekur Anglia (431), Brazili (328), Footbaall Management”. Rudi Vata operon Gjermania (346) dhe Franca (277). edhe me lojtarë të huaj me emër në Europë. Rritja cilësore e futbollit shqiptar, por edhe num- Edhe Gëzim Mançe ka ngritur kompaninë e tij ri i futbollistëve që mund të veshin një fanellë “Global Sports Management”, ndërkohë që të një klubi të huaj, ka bërë të domosdoshme Eltion Marini ka themeluar zyrën e tij të menax- edhe krijimin e kompanive të mirëfillta për me- himit “M&M Management Agency”. naxhimin e tyre, apo përfshirjen në një rrjet të Adrian Aliaj, i liçencuar në Federatën Kroate të madh agjencish në Europë dhe në botë. Futbollit, është një nga 51 menaxherët e licen- Agjenti i lojtarëve, Sokol Haxhia, prej disa vitesh cuar në Kroaci. Ish-mbrojtësi i famshëm i Kom- operon me sukses në tregun shqiptar dhe atë bëtares dhe golashënuesi më i mirë i Shqipërisë ndërkombëtar të futbollit. Haxhia ka themeluar në miqësore, ka krijuar kompaninë e tij “Adrian prej disa vitesh kompaninë e tij “Sport Manage- Sport Transfer d.o.o.”, me qendër në Zagreb. ment srl”, një prej shoqërive më të suksesshme.
71 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Ja kush janë 10 sfidat më të mëdha në futbollin botëror dhe ku vëmendja është përqëndruar maksimalisht
Nga Aurel Borici
Nga Real-Barça, Inter-Milan… te El Zamalek-Al Ahly !
Janë pikërisht këto sfida, kulmi i futbol- rikthyer në vëmendje ndeshjet më të nxeh- lit në vendet ku luhen. Fërshëllima e parë ta anembanë botës. e arbitrit korrespondon me boshatisjen e Përplasjet e ashpra dhe rivaliteti histo- rrugëve të qytetit dhe fiksimin para tele- rik, në shumë raste sjellin edhe incidente vizorëve ndërsa edhe policët ngulmojnë me pasoja të rënda. 10 derbi të nxehtë në të gjejnë një vend ku të struken për të kampionatet në disa kontinente, bëjnë bujë parë përplasjen emocionuese të një derbi. më shumë se të tjerët dhe në numërimin Poshtërimi që Reali pësoi në “El Classico” prapsht, në vendin e dhjetë është pikër- ndaj Barcelonës, dhuna në River-Boca Ju- isht: niors, apo emocionet në Lazio-Roma kanë
10. Corinthians vs Palmeiras Derbi Paulista, është emri që njihet tradicionalisht kjo përballje ndërmjet klubeve të futbollit të Sao Paolos. Rivaliteti ndërmjet tyre edhe sot e kësaj dite është ende aktiv, dhe sa herë që këto dy skuadra do të ndeshen me njëra tjetrën, gjithmonë tensionet janë të larta. Derbin Paulista do ta gjesh gjithmonë në Brazil, në të gjithë kompeticionet, pasi gjithmonë përballen, në Campe- onato Paulista, Torneio Rio-Sao Paulo, Campeonato Brasileiro, por edhe jashtë Brazilit në turnetë ndërkombëtarë, në Kupën Libertadore të Amerikës. Nuk mund të gjesh një klasike që të ndeshen kaq shumë me njëra tjetrën. Për sfidat mes tyre janë shkruar edhe libra e janë bërë filma, duke përfshirë një version të Romeo dhe Zhulietës dhe disa pjesë në telenovela.
72 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
9. Nacional vs Penarol Në derbin uruguaian, Nacional-Penarol atmosfera është gjithmonë e nxehtë dhe sa herë luhet, rrugët e Monte- videos janë të zbrazëta. Të dy këto ekipe ka një histori të lavdishme në të kaluarën dhe janë skuadra mjaft të respektuara në Amerikën e Jugut. Një nga ndeshjet e tyre më të nxehta regjistrohet më 14 prill 1990, një ndeshjet e cila përfundoi në barazim 0-0, por ajo që spikat është regjistrimi i 22 kartonëve të kuq, 11 për çdo skuadër. Për Nacionalin dolën me të kuqe 9 lojtarë në fushë dhe dy nga pankinë. Ndërsa ndeshja përfundoi në minutën e 85’ pasi mbetën më pak se 7 lojtarë në fushë. 8. Fenerbahce vs Galatasaray Fenerbahce-Galatasaray, janë dy skuadrat më të suksesshme në Turqi dhe është dueli dhe rivaliteti më i madh i futbollit turk. Është një derbi lokal që përplas pjesën aziatike me atë europiane dhe rivaliteti mes tyre ka filluar rreth 100 vjet më parë. Shpesh kjo sfidë ka përfunduar me bilance të hidhura, ku tradicionalisht kas pasur të lënduar, por edhe viktima, dhe gjithmonë ka pasur sulme kundër njëra-tjetrës. Pjesa aziatike ka më shumë tifozë të fenerbahce në Turqi, dhe kur ata zbarkojnë në Stambollin europian, ardhja e tyre ngjan me një “pushtim” të vendit. Edhe mesfush- ori shqiptar Lorik Cana nuk ka vonuar për të vlerësuar rolin e tifozit “Numër 12” në stadiumet turke. Kosovari ka provuar këtë sezon, tifozerinë e vërtetë të Galatasaray, dhe entuziazmin që e ka bërë të zbehet, kujtimi për Premier League, nga ku u largua një vit më parë.
73 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Ja kush janë 10 sfidat më të mëdha në futbollin botëror dhe ku vëmendja është përqëndruar maksimalisht
7. Inter vs Milan Është derbi i Madonnina siç njihet ndryshe, gjithmonë një garë e nxehtë dhe e hapur ndërmjet tyre, si në Serinë A, në Kupën e Italisë, por edhe në Uefa Champions League. Ky është derbi i vetëm në Evropë, i cili luhet ndërmjet dy skuadrave të cilët kanë diskutuar ndërmjet tyre Cham- pions League, por që e kanë fituar të dyja atë, gjithashtu janë shpallur edhe Kampionë Bote për klube.
6. Liverpool vs Manchester United Të dy klubet vijnë nga veri-perëndimi i Anglisë dhe të dy janë dy skuadrat më të suksesshme në Britani. Të dyja së bashku kanë arritur që të fitojnë 115 tituj të grumbulluar. Në sezonin 2008- 2009, Manchester United fitoi titullin e Premierligës dhe arriti të barazoi “Liverpulin”. Të dyja skuadrat kanë nga 18 tituj të Premeirligës. .
74 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
5. Al Ahly vs Zamalek Ndeshja më e madhe në botën arabe është derbi i Egjiptit që vë përballë nacionalistët dhe të huajit, epitete të vendosura në vitin e largët 1907. Kjo ndeshje mbledh mesatarisht 100 mijë spektatorë cdo herë. Ndeshja asnjëherë nuk gjykohet nga një arbitër egjptian për shkak të tensionit dghe rivalitetit të madh. Kjo edhe për faktin se edhe arbitrate janë të deklaruar si tifozë, ose për Zamalekun ose për Al Ahli.
4. Boca Juniors vs River Plate Superclasico, është emri që përshkruan ndeshjet e futbollit në Argjentinë ndërmjet rivalëve të skuadrave nga Buenos Aires, Boka Juniors dhe River Plate. Përballja ndërmjet Boca Juniors dhe River Plate, është me një rivalitet mjaft të madh edhe ndërmjet tifozëve, ku 40% e popullsisë në Argjentinë janë me Boca Juniors dhe 33% me River Plate. Nga ky rivalitet ka vënë në armiqësi me njëri-tjetrin edhe gjysmën e vendit. I njohur në të gjithë botën për pasionin e zjarrtë të tifozëve që festojnë dhe bëjnë tifo për skuadrën e tyre duke vënë muzikë rok, por edhe duke i goditur kundërshtarët edhe me fishekzjarrë, që shpesh herë ka përfunduar edhe me sherre masive dhe trazira kundër njëri-tjetrit ose kundër policisë. Turistët që udhëtojnë nga e gjithë bota për në Argjentinë, shpesh herë ka si pjesë të paketës në udhëtimin e tyre edhe një biletë për të parë një ndeshje ndërmjet Boca Juniors dhe River Plejt. Gazeta angleze “The Observer”, vendos në krye të listës së 50 gjërave që duhet të shikoni para se të vdisni këtë “Superclasico”, duke thënë se derbi i Buenos Aires, e bënë këtë lojë më të pëlqyeshme dhe me të fortë.
75 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Ja kush janë 10 sfidat më të mëdha në futbollin botëror dhe ku vëmendja është përqëndruar maksimalisht
3. Celtic vs Rangers Është një nga derbit më të mëdhenj dhe më intensivë në të gjithë planetin. Derbi i Skocisë, është më shumë se një ndeshje futbolli, pasi në të përfshihen shumë gjëra, duke filluar nga feja, politika, shtresa të tjera sociale që vihen kundër njëri-tjetrit. Rivaliteti midis tyre është aq i madh sa vetëm pesë lojtarë gjithsej kanë kaluar nga njëra skuadër te tjetra në të gjithë historinë. Ndërsa në vitin 1980, rreth 9.000 persona u përplasën kundër njëri tjetrit në një fushë-betejë, pasi Celtic kishte fituar 1-0 në Kupën e Ligës, kjo mbetet si beteja më e madhe në një ndeshje futbolli. Ndërsa nga viti 1996-2003 regjistroheshin tetë të vdekur në Gllazgou si pasojë e qindra e mijërave sulme kundër njeri-tjetrit.
2. Lazio vs Roma Derbi i kryeqytetit të Italisë, është një derbi i “nxehtë”, ndërmjet dy grupeve të ndara në një qytet, të Romës dhe Lazio. Gjatë gjithë kohës kjo përballje ka pasur turma masive, kënaqësie e pa fund kur një skuadër fitonte kundër tjetrës, dhunë masive dhe kohët e fundit edhe parulla raciste duket thërritur në turmë. Incidentet kanë qenë gjithmonë të pranishme në këtë sfidë. Në vitin 2004 një precendet i pashembullt ndodhi duke ndërprerë ndeshjen që më pas do të shtyhej pasi tifozët ultras të Romës përhapën një lajm të rremë se nj fëmijë ishte vrarë nga policia, përpara fillimit të ndeshjes. Në vitin 2009 arbitri u detyrua të ndërpriste ndeshjen për disa minuta vetëm 13’ minuta nga fillimi i lojës, për shkak të fishekzjarrëve të hedhura në fushë nga tifozët.
76 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
1. Real Madrid vs Barcelona Rivaliteti ndërmjet Realit dhe Barcelonës, në Spanjë, konsiderohet si më i madhi i të gjithë futbollit. Në fil- lim këto dy klube janë parë si përfaqsues të dy rajoneve në Spanjë, Kastiles dhe Katalonjës, përkatësisht si dy qytete më vetë. Në vitet 1950 rivaliteti është intensifikuar më shumë, kur Alfredo Di Stefano nënshkroi një kontratë për të luajtur për Real Madrid, dhe ishte një faktor kyç në sukseset e madrilenëve. Si Barce- lona dhe Real janë dy skuadrat më të suksesshme në Spanjë, dhe çdo vit ka rivalitet mes tyre, si në kam- pionat, ashtu edhe në të gjithë kompeticionet e tjera. “El Clasico” tërheq një audiencë mjaft të madhe në të gjithë botën. Rivaliteti i tyre vazhdonte të rritje gjithmonë edhe më shumë kur lojtarët e njërës skuadër lëviznin për tek rivalët e tyre. Sipas sondazheve të SPORT+MARKT rreth 44 milionë janë fansa të Barçës kundrejt 2.900.000 të Real Madrid në të gjithë globin.
77 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Fredo Berberi, premtimin elektoral e ktheu në realitet për banorët
Narta, fshati që sfidon qytetin e Vlorës
Rrugë të gjitha të sistemuara qendër ku është ndaluar pra- nga drejtuesit vendorë të më- dhe të asfaltuara, një pjesë të nia e automjeteve. parshëm. Asnjë investim, cilë- veshura me pllaka drejtkën- Në qendrën e fshatit, ndodhet sor nuk ishte realizuar këtu dore, në ngjyrë gri dhe të zezë, dhe kisha e Shën e Dielës dhe prej vitesh, aq sa banorët e saj është një befasi që provon çdo aty mblidhen banorët, mëngje- thonë se askush nuk kujtohej vizitor kur hyn në Nartë, fshati seve apo mbrëmjeve, për të ka- për ta, megjithëse fshati ndod- 7 kilometra në veriperëndim të luar orë të tëra në shoqërinë e het pranë Vlorës. qytetit të Vlorës. Në fakt ndry- njëri- tjetrit. Sheshi i sistemuar, Në fakt, Narta është mjaft e shimi shfaqet qartë, kur udhë- është një arsye më tepër që të njohur, jo vetëm në Vlorë por ton në rrugën që e lidh Nartën, mbledhë banorë të të gjitha edhe në mbarë vendin. Vera e pjesë e komunës Qendër, me moshave. Disa lokale ofrojnë saj e famshme “Vlosh” dikur ka Vlorën. Ajo është e sistemuar pije të ndryshme, verë Narte e bërë emër, ndërkohë që ban- dhe asfaltuar, duke ofruar ko- raki, të prodhuara nga vreshtat orët janë të spikatur si njerëz moditet për drejtuesit e au- e zonës, shoqëruar me ndonjë mjaft punëtorë. tomjeteve, ndërsa pritet zba- meze, që konsumohen nga Në vrullin e ndryshimeve të timi i një projekti shtesë, që klientët. pas viteve ’90-të, pjesa më e parashikon zgjerimin e saj, në Banorët të thonë se në harkun madhe e banorëve emigruan pothuajse dyfishin e param- kohor të katër viteve të fun- në Greqi, duke lënë pas ndjesi- etrave aktualë. Veç rrugëve që dit kanë përjetuar ndryshime në e harresës. Në të vërtetë ajo të krijojnë imazhin e një qyteti, të mëdha, falë investimeve që e ka ndjekur këtë fshat gjatë hyrja e fshatit Nartë është zgje- janë realizuar, janë në proces, gjithë këtyre viteve. Tashmë ruar dhe e kompletuar dhe me apo që pritet të konkretizo- mjaft banorë u janë rikthyer elementë të tjerë infrastruk- hen. Gjithçka do të fillonte banesave të tyre. Kanë ndër- turorë, sic janë gjelbërimi, nga infrastruktura rrugore, për tuar të reja, apo kanë riparuar ndricimi etj. Në një kryqëzim të vazhduar më pas me ujin e ato ekzistueset, duke i bërë ku degëzohen tri segmente të pijshëm dhe elementë të tjerë funksionale dhe të përshtat- brendshme, një tabelë orien- që rregullojnë cilësinë e jetesës shme për kërkesat e kohës. ton drejtuesit e automjeteve. së banorëve. P.Papa, 76 vjeç, dikur arsimtar, Lëvizja mund të vazhdojë Duhet thënë se, Narta ishte na fton të hyjmë në banesën djathtas, ose majtas, por jo në harruar pothuajse tërësisht e tij njëkatëshe, por të rregul-
78 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Gjithçka do të fillonte nga infrastruktura rrugore, për të vazhduar më pas me ujin e pijshëm dhe elementë të tjerë që rregullojnë cilësinë e jetesës së banorëve. Duhet thënë se, Narta ishte harruar pothuajse tërësisht nga drejtuesit vendorë të mëparshëm.
luar e të sistemuar këndshëm, rrugët dhe uji nuk mungon”, janë shtrirë njësoj në të gjithë nga oborri. “Narta ka ndrysh- shprehet e moshuara me atë territorin e komunës. Sipas tij, uar plotësisht. Ja, rrugët janë dialektin karakteristik të ban- të gjitha fshatrat që adminis- shtruar të gjitha, njësoj si në orëve këtu në Nartë. trohen nga komuna Qendër qytet. Shkolla u ndërtua, u bë Lindita Konomi, mësuese në kanë përfituar fonde njësoj. e re. Po ashtu edhe ujësjellësi”, shkollën 9 vjeçare të Nartës të Narta është një nga ato fsha- thotë ai. thotë se më shumë se fjalët, tra ku ndryshimi është i prek- Më tutje, nga një portë për- është realiteti i Nartës, që shëm. Por, të njëjtin trans- ballë, del një e moshuar e dëshmon për këto ndryshime. formim mund ta ndeshësh dhe veshur me kostum popullor, “Është bërë shumë gjatë katër në fshatrat e tjerë. Në Panaja, ashtu sikundër ka qenë tradita viteve të fundit. Shkolla është në Bestrovë, në Kaninë, në në këtë fshat, por që tashmë ndërtuar e re. Rrugët janë as- Kërkovë, në Babicë. Infrastruk- pothuajse ka humbur. Me faltuar të gjitha. Fëmijët ndi- tura rrugore dhe uji i pijshëm, një fshesë në dorë ajo nis të hen më mirë në një mjedis të janë dy prioritetet e komunës. pastrojë pjesën e rrugës, që tillë”, shprehet ajo. Shkolla Vetëm gjatë vitit të kaluar, në ndodhet përballë banesës së e ndërtuar në një pozicion të përmirësimin e infrastrukturës vet. E moshuara jeton vetëm dukshëm të fshatit, mbledh së brendshme rrugore të fsha- me bashkëshortin. Fëmijët i ka 122 nxënës. trave, u financuan projekte me në emigracion. I vijnë për Pa- Kryetari i komunës, Fredo Ber- një vlerë mbi 50 milionë lekë. shkë dhe për Krishtlindje. “Ka beri, i zgjedhur në shkurt të vi- ndryshuar fshati. Janë shtruar tit 2007, tregon se investimet
Narta është një nga ato fshatra ku ndryshimi është i prekshëm. Por, të njëjtin transformim mund ta ndeshësh “dhe në fshatrat e tjerë.Në Panaja,në Bestrovë, në Kaninë, në Kërkovë, në Babicë.
79 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Shtohen divorcet. Viti 2009 dhe 2010 më shumë cifte të ndara
Shqipëri, martesa në krizë
Zgjidhja e martesës ose ndry- ti shmangen aktit të divorcit studiuesit janë të mendimit se she, divorcet në Shqipëri po ar- për arsye të ndryshme. Këto divorci është një tranzicion në rijnë shifra alarmante. Çdo ditë divorce në shumicën e rasteve jetën e njeriut, është një akt e më shumë, Gjykata e Tiranës, vijnë si pasojë e dhunës që civil aq edhe juridiko- ligjor. Ai regjistron emra të cilat janë pre- ushtrojnë burrat tek gratë e realizohet vetëm me vendim të tendentë për të zgjidhur mar- tyre, shkaqeve sociale e ekono- gjykatës, përfaqëson një shpër- tesën e tyre. Sipas statistikave, mike, por dhe të disnivelit në bërje të njësisë së përbashkët. për vitin 2009 numërohen angazhimet mes bashkëshort- Pasojat e divorcit 5621 divorce. Shkaqet e divor- ëve. Në të dyja rastet viktima Në një pikë, ku marrëdhënia cit janë të shumta, duke filluar të këtyre marrëdhënieve janë nuk funksionon më, alternativa që nga dhuna në familja, mos fëmijët. Sipas shifrave të marra e vetme e saj mbetet divorci. respektimi i të drejtave të part- në Gjykatën e Lartë të Tiranës Ajo që mbetet në fund është nerëve, etj. Në këtë rast shumë për vitin fundit, shohim një një ndjenje indiferentizmi, psikologë mendojnë se divorci rritje të numrit të divorceve. boshllëku dhe zemërimi shpër- nuk është opsion i keq, pasi Divorci, një ngjarje njëherësh thyes. Si një problem sa juridik është më mirë të këtë divorc, publike dhe personale është aq edhe social, divorci kryesisht se sa te kemi vrasje ne familje, përgjithësisht i dhimbshëm shkaktohet, kur ndërmjet dy përdhunime, etj. Për ta është madje shkaktar krizash për partnerëve është thyer komu- më mirë që një marrëdhënie që shumicën e atyre që e përjetoj- nikimi, ndjenja, intimiteti, dhe nuk funksionon të përfundojë. në atë. Divorci përfaqëson një padyshim që marrëdhënia nuk Shumë gra, jo vetëm në Shq- tranzicion të madh në jetën e funksionon më, duke përfshirë ipëri, por edhe jashtë vendit, njeriut me probleme e pasoja në një stres të përgjithshëm të pavarësisht keqtrajtimit te tyre sociale, psikologjike, ligjore, gjithë anëtarët. Një familje që nga bashkëshorti, përpiqen ekonomike. Për këtë arsye kalon një proces të tillë gjatë
Sipas statistikave, për vitin 2009 numërohen 5621 divorce.
80 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Denisa Daka është anëtare e kryesisë së Dhomës Kombëtare të Avokatisë në Shqipëri. Ajo ka mbi 10 vjet që asiston dhe këshillon si avokate çështje gjyqësore që kanë të bëjnë me zgjidhjen e martesave në kryeqytet.
jetës së saj, përfshihet në një Fëmijët janë ata që shfaqin bashkëmoshatarët si edhe do mori çrregullimesh emocio- hapur ndjenja të fuqishme të përfshihen në vetëvlerësime nale. Procesi i divorcit mund dëshpërimi, agresiviteti, dhe imazhe të ulëta mbi veten të rrisë brenda anëtarëve të zemërimi dhe frike. Shpesh e tyre. Një nga problemet më familjes ndjenja të forta zemëri- herë ata ndjehen fajtorë dhe të dukshme tek ta është se në mi, ankthi, depresioni, vetmie, të pafuqishëm për ndarjen e të ardhmen shfaqin vështirësi turbullimi dhe mungesë kuraje prindërve. Në disa raste ata në komunikim me prindërit të dukshme në personalitetin fajësojnë veten për ndarjen e e tyre. Mungesa e një mod- e individëve. Të dyja sekset tyre. Vlen për t’u theksuar se eli prindëror sjell tek fëmijët gjatë kësaj periudhe shfaqin në ato momente që ndodh gjendje konfuzioni psikologjik, probleme të dukshme psiko- procesi i ndarjes dhe ndjenjat duke sjellë më pas pengesa në emocionale dhe jo pak herë e fëmijës injorohen totalisht, komunikimin e tij me të tjerët. gjenden në mes të një konflikti pa tentuar që të shpjegohen Ndër të tjera këta fëmijë duke të pashpjegueshëm për ta. Por shkaqet e këtij divorci, këta jetuar nën stres të vazhdueshëm mënyra e paraqitjes dhe trans- fëmijë do të shfaqin probleme për shkaqe të ndryshme, që metimit të këtyre ndjenjave të dukshme në shkollë dhe mund të jenë, psikologjike, so- për ta është e ndryshme. shoqëri të reflektuar në sjellje, ciale dhe ekonomike mbyten Pasojat e divorcit tek fëmijët komunikim, bashkëpunim me nga presionet dhe konfliktet e
81 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Shqipëri, martesa në krizë vazhdueshme që hasin brenda kryesisë së Dhomës Kombëtare familjeve të tyre. Si rrjedhojë, të Avokatisë në Shqipëri. Ajo ata rriten dhe zhvillohen nën ka mbi 10 vjet që asiston dhe ndikimin e vështirësive të mëd- këshillon si avokate çështje ha duke humbur besimin dhe gjyqësore që kanë të bëjnë kurajën mbi veten e shoqërinë. me zgjidhjen e martesave në Për ekspertët numri në rritje ei kryeqytet. Daka duke bërë divorceve ka shkaqe sociale e një listim të arësyeve më të ekonomike, por dhe të disniv- shpeshta se përse çiftet i japin elit në angazhimet mes bash- fund kurorës thotë se kjo ka lid- këshortëve. Çiftet që ndahen hje me faktorë socialë, ekono- sot e kanë disi më të lehtë për- mikë e psikologjikë.“Ndër to ballimin psikologjik të divorcit. unë do të përmendja si më Në sekretaritë e gjykatave të evidente dhunën, dhunën e shkallës së parë në Shqipëri ushtruar ndaj bashkëshorteve regjistrohen çdo ditë mesatar- në shumë raste. Në rastet që isht 15 padi për zgjidhje mar- kam asistuar unë 1 në 3 gra tese. Edhe viti 2009 konfirmoi kanë patur si shkak dhunën. rritje krahasuar me një vit më Dhe kjo ka prishur ekuilibrat parë, me rreth 7 përqind më e gjitha familjes. Një arësye shumë. Jo të gjitha kërkesat tjetër është disniveli shoqëror. për divorc përfundojnë me Në një kohë që gratë janë shtë- ndarjen e bashkëshortëve. Një piake dhe burrat janë në karri- pjesë e vogël e tyre zgjidhen erë. Apo e kundërta kur gratë me pajtim e marrëveshje qysh bëjnë karrierë dhe burrat nuk në seancat paraprake gjyqë- e gjejnë veten askund. Prob- sore. Ndërkohë që pjesa më e lemet e rënda ekonomike janë madhe e padive përfundon me gjithashtu shkak për të prishur hetim gjyqësor, në seanca që martesën mes bashkëshortëve. zgjasin nga 2-3 muaj në rreth Emigracioni është një tjetër dy vj Denisa Daka shkak për divorc. Shumë burra Denisa Daka është anëtare e apo shumë gra kanë vendosur
82 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Shtohen divorcet. Viti 2009 dhe 2010 më shumë cifte të ndara
të emigrojnë. Por ai vakumi kur njëri prej bash- të divorcuar ndjehen në një pozitë të vështirë. këshortëve jeton vetëm me fëmijët atëhere kjo Këta janë fëmijë që nuk përkrahen në përgjithë- është bërë sërish shkak”. Avokate Denisa Daka si nga anëtarët e fisit dhe nga shoqëria në një përmend dhe shkaqe të tjera që lidhen me rrafsh më të gjerë. Shoqëria shqiptare ende va- abuzimin me pijet ose drogat nga pjestarët e zhdon të funksionojë sipas një mendësie tradi- familjes, gjithashtu dhe lidhjet jashtëmartesore, cionale. Është më e prirur të ndihmojë fëmijët konfliktet për çështje pronësore, shkaqet shën- me prindër të vdekur, pra ata që janë jetim, se detësore etj. sa ata që janë me prindër të divorcuar Prof. Dr Zyhdi Dervishi, një sociolog i njohur në Për juristët dhe aktivistët e problemeve gjinore, Shqipëri, mendon se tashmë çiftet që ndahen përmirësimet që i janë bërë kodit të familjes e kanë disi më të lehtë përballimin psikologjik kanë ndihmuar për zgjidhjen më të drejtë ligjore të divorcit. Por shoqëria më e gjerë e ka më të të martesave, për ndarjen e pronësisë dhe të vështirë ta kapërdijë këtë akt, thotë ai. Sipas detyrimeve për secilin bashkëshort. Kjo ndikon prof. Dr Dervishit një grua e divorcuar e ndjen në zbutjen e efekteve negative për fëmijët, apo veten më të aftë ta përballojë opinionin rreth pjestarët e tjerë të familjes pas aktit të divor- saj, në një kohë që opinioni është me agresiv cit. Edhe pse 2010-a është një vit çift dhe sipas ndaj saj. “Drama më e madhe sipas mendimit besëtytnive duhet të ishte një vit i mbarë për tim nuk është për të divorcuarit por për fëmi- marrëdhëniet në çift, nuk rezulton aspak i tillë jën ose fëmijët e tyre. Sidomos kur këto janë për shqiptarët. Vetëm në 5-mujorin e parë të vajza dhe në moshën e paraadoleshencës. këtij viti, në 4 prej qyteteve kryesore të Shq- Mendoj se çiftet pasi bëhen me fëmijë duhet ipërisë, Tiranë, Fier, Vlorë dhe Shkodër janë të jenë më të kujdesshëm kur marrin vendimin regjistruar plotë 847 kërkesa për divorc, ku ven- për divorc. Natyrisht që një bashkëjetesë, ose di i parë mbahet nga Tirana me 442 kërkesa për një martesë e konsumuar është e vështirë. Por divorc, i ndjekur nga Fieri me 160 dhe më pas shkakton problematika shumë të mëdha dhe vijnë Vlora dhe Shkodra me nga 128 dhe 117 divorci, sidomos kur në mes janë fëmijët. Sido- kërkesa të depozituara në gjykatë për ndarje. mos kur këta fëmijë janë në moshë të njomë, Gjithnjë e më shumë në dyert e gjykatave të në moshë të re, që se kanë kaluar kohën e ado- vendit sheh çifte të rinjsh, të cilët pas vetëm leshencës. Kur kanë kaluar këtë moshë mbase pak kohësh martesë, depozitojnë në sekretaritë divorci kalohet më lehtë nga ana psikologjike e tyre kërkesa për divorce, ku sipas të dhënave, nga fëmijët”. Prof. Dr Zyhdi Dervishi tregon dhe rezulton se pjesa më e madhe e tyre depozito- diferencën që vihet re tek trajtimi i fëmijëve që hen prej femrave. kanë prindër të ndarë. “Fëmijët që kanë prindër
83 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Shtohen divorcet. Viti 2009 dhe 2010 më shumë cifte të ndara
regjistruar 160 kërkesa, ndërkohë që një vit më Statistikat parë kjo shifër është vetëm me 5 kërkesa më e lartë. Përjashtim nuk bëjnë as Vlora e Shkodra, Vetëm gjatë 151 ditëve të para të vitit 2010, në të cilat gjithashtu kanë vërejtur një ulje të lehtë katër gjykatat kryesore të vendit janë depozituar të kërkesave për ndarje, por që gjithsesi sërish plotë 847 kërkesa për divorc, ose e thënë ndry- mbetet një shifër e lartë. Në bazë të statistikave shme gati 6 kërkesa në ditë. Shifra këto alar- të pesë viteve të fundit, numri më i madh i di- mante deri në një farë mase, po të llogarisësh vorceve në këto katër qytete është regjistruar që popullsia e Shqipërisë është diçka më shumë në vitin 2008, ku shënoheshin plotë 962 kërke- se 3 milionë, por po të krahasosh të dhënat e sa për divorce. Ndërsa viti me shifrën më të ulët këtij viti me vitet e mëpasshme, rezulton se pak është ai 2006, ku regjistroheshin 740 kërkesa. a shumë është e njëjta shifër, po me një ten- Ajo që bie në sy gjatë të dhënave statistikore dencë uljeje gjatë këtij viti. Në kryeqytet, gjatë është fakti se Tirana, gjatë katër viteve të fun- 5-mujorit të parë të këtij viti janë regjistruar në dit, referuar kësaj periudhe kohore, ka shënu- gjykatë 442 kërkesa për divorc, ndërkohë që ar gjithnjë mbi 440 kërkesa për divorce, çka gjatë një viti më parë po në këtë periudhë shi- nënkupton, më shumë se gjysma e të gjitha di- fra ishte 451. Gjithashtu në qytetin e Fierit janë vorceve në të katërta qytetet.
Shkaqet gjykatës për të kërkuar divorcin. Një tjetër fak- tor është dhe dhuna që ushtrohet kryesisht nga Në qindra dosjet që ndodhen në zyrat e gjykat- bashkëshortët. “Kërkoj të ndahem nga burri im, ave, arrin të gjesh shkaqe nga më të ndryshmet, pasi ai më rreh”, - thuhet në një prej kërkesave duke nisur që nga “mospërputhja e karakter- të depozituara në gjykatë. Gjithnjë e më shumë eve” e për të përfunduar deri tek “mosplotësimi raste të tilla janë duke u regjistruar në gjykatat i kënaqësive seksuale”. Por në bazë të të dhë- e vendit. Por ka dhe nga ato bashkëshorte, të nave, mësohet se shkaqet kryesore të divorceve cilat duke iu frikësuar opinionit të të tjerëve, va- janë ato ekonomike, dhuna që ushtrohet nga zhdojnë të durojnë dhunën që ushtrohet ndaj bashkëshorti/ja si dhe xhelozia. Varfëria dhe tyre, duke mos bërë asnjë lëvizje për ta ndaluar papunësia janë elementet kryesore që çojnë atë. Lidhur me këtë shkak, ka dhe një katego- një çift drejt divorcit. Kushtet e rënda ku jetojnë ri të caktuar, të cilat nuk i drejtohen gjykatës detyron njërin prej bashkëshortëve, i cili është i për të kërkuar divorcin si pasojë e dhunës, por pakënaqur nga ajo mënyrë jetese, t’i drejtohet kërkojnë të merren në mbrojtje nga ana e poli-
84 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
cisë, duke detyruar bashkëshortët e tyre, që për për rritjen e fëmijëve. Ka raste kur të dy prindërit një kohë të caktuar të qëndrojnë larg saj dhe nuk bien dakord për fëmijët dhe përballë këtij pikërisht për këtë fakt, vetëm Gjykata e Tiranës fakti, gjykata është e detyruar të thërrasë vetë ka marrë në shqyrtim 213 kërkesa për “lëshim fëmijët që të vendosë se më kë prej prindërve të urdhrave të mbrojtjes”, ku 90% e tyre janë do të qëndrojë. ndaj grave, të cilat kanë denoncuar në polici dhunë që ushtrohet nga bashkëshortët e tyre. Një tjetër faktor kryesor që çon çiftet shqiptare E ardhmja e familjes drejt divorcit është dhe xhelozia. Kryesisht ky shqiptare shkak shihet më shpesh te kërkesat që depozi- tohen në gjykatë nga ana e çifteve të reja, që Plot 1080 çifte janë ndarë gjatë vitit të shkuar kanë vetëm pak vite martuar. Dyshimet për në Tiranë, duke lënë qindra fëmija mes dilemës tradhti nga ana e bashkëshortit respektiv de- së zgjidhjes se me cilin prind duhet të jetojnë. tyron këto çifte që të kërkojnë divorcin. Në një Shifrat, të cilat për një vend evropian nuk janë prej kërkesave të shumta thuhet: “Kërkoj divor- aspak alarmante, tregojnë gjithnjë e më shumë cin nga bashkëshorti im, pasi e kam kapur në se familja shqiptare është duke kaluar në një shtëpi duke më tradhtuar”. Por nuk janë vetëm krizë për shkaqe të ndërthurura mes prob- këto shkaqet e divorceve në Shqipëri. Konfliktet lemeve të shumta dhe frymës që vjen nga jashtë me vjehrrat, krijimi i një pavarësie ekonomike, kufijve. Papunësia, dhuna në familje, kushtet e emigrimi për një kohë të gjatë, por edhe “men- rënda ekonomike dhe xhelozia janë shkaqet që taliteti evropian” janë shkaqe që mund të gjen- deklarohen më së shpeshti në kërkesat që de- den me dhjetëra në zyrat e gjykatave. Ndarja e pozitohen nëpër gjykatat e vendit. Tirana, Fi- pasurisë, kujdestaria e fëmijëve si dhe pensioni eri, Vlora dhe Shkodra shënojnë së bashku 847 janë problemet që vijnë pas kërkesës për divorc. kërkesa për divorce gjatë 5 muajve të para të Pjesa më e madhe e proceseve gjyqësore zvar- këtij viti, duke lëshuar një sinjal që tregon se riten për kohë të gjatë, për faktin se çiftet nuk familja e shenjtë e shqiptarëve, dita-ditës është bien dakord me njëri-tjetrin për kujdestarinë e duke iu afruar mentalitetit evropian, ku divorci fëmijëve, e cila shihet dhe si “trofeu” që shpall nuk shihet si një e keqe. Sa të përgatitur janë fitimtarin në këtë proces. Në shumicën eras- shqiptarët për këtë mentalitet të ri, kjo mbetet teve, janë nënat ato që përfitojnë kujdestarinë për t’u parë. e fëmijëve dhe babai detyrohet që t’u paguajë çdo muaj një kuotë të caktuar, e cila shpërben
85 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
86 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com Si është ndërtuar një industri studimore në Shqipëri, që formon brezat e së ardhmes N g a E m i r a S p a h a j Drejtore Ekzekutive Universiteti “KRISTAL” atje ku merr dije dhe vlerë…!
Shqipëria tashmë është kon- të ardhmen e sigurt të ven- in e dijes më gjerë e më thellë soliduar në rrugën e saj të dit të vet. Në kushtet e Shq- dhe sidomos aftësitë e shpre- zhvillimit demokratik dhe ipërisë, aplikimi i saj gjen një hitë për ta trupëzuar atë në ve- ekonominë e tregut. Reformat teren tepër të përshtatshëm prime produktive. Ky ndryshim e gjithanshme kanë konturuar për dy arsye kryesore: Shq- i madh e tepër i nevojshëm i një zhvillim të harmonizuar, që ipëria ka një popullsi në moshë hapi rrugën zgjerimit të hapë- mundëson progres dhe arritje të re, me një numër të lartë të sirave e mundësive ligjore e cilësore. Nuk ka asnjë mëdy- brezit të ri dhe një shoqëri me reale për zhvillimin veçanër- shje se zhvillimet në fushën e një dëshirë e kërkesë të lartë isht edhe të arsimimit të lartë arsimit tregojnë një vizion të për arsimim, dije dhe shkence. jopublik. Iniciativa e lirë e pri- drejtë e shkencor në zhvillimin Nëse ka një fushë ku shqiptarët vate mundëson sigurimin e të e vendit, që, pas anëtarësimit sfidojnë edhe varfërinë më ek- gjitha elementeve e faktorëve në NATO, tani është fokusu- streme dhe bëjnë sakrificën të nevojshëm për këtë lloj ar- ar në anëtarësimin e plotë më të madhe është pa dyshim simimi. Kjo u dëshmua dhe në në Bashkimin Europian. Dija arsimimi i rinisë. Ndoshta kjo rastin e kompanisë “Kristal”, është aleat i sigurt për mod- ndjeshmëri e lartë e dashuri me presidentin e saj z.Ahmet elimin e reformave të suk- për dije e arsim është kultivuar Mucaj, që projektoi dhe reali- sesshme dhe një mjet i fuq- nga rrugëtimi i vështirë i kom- zoi investime cilësore me një ishëm për efektivitet të lartë të bit tonë në histori. vizion modern në fushën e ar- tyre. Dija dhe shkenca janë një Kalimi i Shqipërisë nga diktat- simit të lartë jopublik. Tashmë pushtet i pazëvendësueshëm, ura komuniste në demokraci- është një fakt i pamohueshëm që duhet të dish ta vlerësosh në pluraliste hapi mundësi dhe shumë i qartë se univer- drejt, të mundësosh njohjen të mëdha për një arsimim në siteti “Kristal” përfaqëson dhe zhvillimin e tyre e natyr- përpjesëtime më të mëdha, bindshëm atë se ç’mund të ar- isht të zotërosh aftësinë e apli- por sidomos për një arsimim rijë sipërmarrja e lirë edhe në kimit të tyre. E gjykoj me vend të lirë nga ndrydhjet e kufiz- një fushë delikate e të vështirë të sjell në vëmendje sentencën imet ideologjike, një arsimim siç është arsimi. Universiteti e njohur se kush investon për të hapur e demokratik, një ar- “Kristal”, tashmë me një kam- arsimin dhe dijen, investon për simim, që harmonizon zotërim- pus shumë modern, ofron 52
87 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Universiteti “KRISTAL” ,atje ku merr dije dhe vlerë…! programe mësimore të ciklit demokratike në arsimim, që shkencore e sociale mjaft pro- të parë dhe të dytë, të ndërtu- mundësojnë formim të qën- fesorë të shquar nga Europa ara mbi përvoja të zhvilluara e drueshëm shkencor, përgatitje dhe SHBA-ja. Madje, përmes shumë të suksesshme. Në uni- të lartë që i bëjnë studentët marrëveshjeve të veçanta, pro- versitet funksionojnë Fakultetet tanë të suksesshëm e tepër fesorë nga këto vende zhvilloj- mjekësore të Farmacisë, Stom- konkurrues në tregun e pu- në tashmë edhe cikle të plota atologjisë e Infermierisë, por nës. Në universitetin “Kristal” leksionesh në fushën e ekono- edhe Fakulteti i Ekonomisë, i përgatiten specialistë të aftë, misë, drejtësisë, psikologjisë, të Drejtësisë, i Elektronikës dhe por edhe qytetarë me vizion marrëdhënieve ndërkombëtare ai i Shkencave Politike. Jemi demokratik e aktiv në zhvil- etj. Organizimi i konferencave universitet me një moshë të limin e pandalur të procesit shkencore të përbashkëta re gjashtëvjeçare, që tashmë demokratik dhe qytetërimin e me ta dhe pjesëmarrja që sa kemi hyrë suksesshëm në re- shoqërisë shqiptare. Në këtë vjen e shtohet e pedagogëve alizimin e programeve të ciklit drejtim implementohen pro- tanë në konferenca shkencore të dytë, ”Master i Shkencave” grame konkrete, forma mod- ndërkombëtare jashtë vendit, dhe “Master Profesional”, në erne komunikimi e dialogimi, po i shërbejnë rritjes së mëte- të gjitha fakultetet e univer- si dhe një informim sistematik jshme të cilësisë së mësimdhë- sitetit. Ky hap i ri është një re- nga institucione të autorizuara nies në universitetin “Kristal”. alizim i programeve afatmesme shtetërore e të shoqërisë civile. Edhe pse në një moshë të re, e afatgjata, që janë përpunuar Në auditorët e universitetit universiteti “Kristal” po kon- e funksionojnë me sukses të tonë vijnë e mbajnë ligjëra- solidon fizionominë e tij aka- plotë. Universiteti funksionon ta drejtues të institucioneve demike duke ecur me të dyja në mbështetje të plotë të stan- shtetërore, deputetë, drejtues këmbët: me veprimtarinë dardeve që ofrojnë dije nga një të shoqërisë civile, diplomatë e mësimore dhe veprimtarinë staf i kualifikuar, i aftë dhe me ambasadorë të vendeve më të shkencore. Veprimtaria shken- përvojë të gjatë, një teknologji zhvilluara demokratike. Këto core tashmë është futur në moderne të mësimdhënies ligjërata zhvillohen me një rrugën e një organizimi e mon- e metodologji shkencore ar- pjesëmarrje aktive në dialogim itorimi të plotë nga strukturat simimi, një gërshetim të har- edhe të studentëve e peda- funksionale të universitetit, që monizuar të njohjes së dijeve gogëve tanë. Në universitetin është shoqëruar edhe me një më të avancuara e të shpre- tonë është bërë praktikë e za- rritje të vetëdijes dhe anga- hive të domosdoshme për ap- konshme të ftohen të përcjellin zhimit serioz të të gjithë stafit likimin efektiv të tyre, principe problematikën më të avancuar akademik. Tashmë po shtra-
88 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Kalimi i Shqipërisë nga diktatura komuniste në demokracinë pluraliste hapi mundësi të mëdha për një arsimim në përpjesëtime më të mëdha, por sidomos për një arsimim të lirë nga ndrydhjet e kufizimet ideologjike, një arsimim të hapur e demokratik, një arsimim, që harmonizon zotërimin e dijes më gjerë e më thellë dhe sidomos aftësitë e shprehitë për ta trupëzuar atë në veprime produktive. tohet rruga e programimit e mbështetje e lartë për këta të qartë se ku duhet të arrijmë të studimeve komplekse me pedagogë që të kryejnë me në të ardhmen e afërt. Ne syn- bazë fakulteti, ku po synohet sukses doktoraturën që do t’i ojmë cilësinë e lartë, por edhe të pjesëmarrin të gjithë peda- bënte ata më të kualifikuar, por në këtë stad që jemi mendoj gogët efektivë, por duke qenë edhe mësimdhënien në univer- se i kontribuojmë shoqërisë të hapur për pjesëmarrje edhe sitetin tonë edhe më cilësore. për arsimimin e saj, tërheqim për pedagogët e jashtëm e të Pikërisht që kjo mbështetje të në këtë aktivitet një numër të universiteteve të tjera. jetë sa më efektive janë ndër- konsiderueshëm studentësh Po kështu, vëmendje e veçante tuar e mundësohen kontrata që nuk mund të frekuentojnë i kushtohet kualifikimit shken- të veçanta ku përcaktohen universitetet publike dhe, në cor të pedagogëve të rinj. qartë detyrimet reciproke. Po këtë mënyrë, e mbajmë larg Në rang universiteti kemi një kështu, tashmë janë zgjeruar këtë kontingjent të rinjsh nga numër të lartë pedagogësh që edhe mundësitë botuese, falë sëmundje të rënda, si: droga, janë në procesin e përgatitjes një investimi shumë cilësor e krimi i organizuar, trafiqet etj. së doktoraturës. Vetëm në tepër modern për ngritjen e Jemi të fokusuar plotësisht te fakultetin e shkencave politike shtypshkronjës universitare cilësia dhe jemi duke definuar janë pesë pedagogë në pro- dhe nxjerrjes së shpejti edhe gjithçka duhet të përmirësojmë cesin e mbrojtjes së doktora- të një “Buletini shkencor”, ku që të arrijmë tregues sa më turës, nga të cilët tre e kryejnë mund të botohen kërkimet të lartë të shkollimit, të për- në universitete jashtë vendit, si shkencore të stafit tonë akade- gatitjes njëherësh specialistë në Francë e Britaninë e Mad- mik, por edhe të të tjerëve. të aftë, profesionistë të zotë he. Këta pedagogë tashmë Në këtë rrugë që tashmë është e konkurrues dhe qytetarë ak- kanë mundësi më të mëdha konsoliduar e që shprehet tivë, që t’i kontribuojnë zhvil- që të realizojnë mbrojtjen e qartë në rritjen e numrit dhe limit të pandalur demokratik doktoraturës për shkak edhe kërkesave për t’u shkolluar në të Shqipërisë. Këtë veprimtari të një teknologjie moderne që fakultetet e universitetit tonë, të universitetit “Kristal” dhe mundëson një kërkim shken- jemi të vetëdijshëm se kemi këto ambicie i shohim si një cor të cilësisë së lartë. Në uni- përpara detyra mjaft të mëd- kontribut modest në zhvillimin versitet funksionojnë labora- ha. Ne vlerësojmë sukseset e standardeve të larta të Shq- torë të kërkimit shkencor që e frymëzohemi prej tyre pa u ipërisë, ndihmesë konkrete kanë instaluar programe mod- dehur, pa i zmadhuar, por jemi për plotësimin e detyrimeve të erne të kërkimit. Në univer- po aq të ndërgjegjshëm për integrimit në familjen europi- sitet tregohet një ndjeshmëri mangësitë e sidomos shumë ane.
89 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Trukime dhe pazare që shkatërrojnë lojën e bukur në fushën e blertë Nga AUREL BORICI
FUTBOLL “I PISTE”, një fenomen shqetësues
Skandali i trukimit apo “lënies” pritet të parandalojë zhvillimin të mëdha europiane. së ndeshjeve, që po fillon të e fenomeneve shkatërruese në Tregu i futbollit profesionist i shfaqet në fushat e kampi- sport, duke ndikuar në zhvil- është nënshtruar një rritjeje të onatit shqiptar të futbollit, limin e një sporti të pastër dhe madhe financiare, falë procesit është një situatë që përsëritet larg “këmbëve të pista”. të komercializimit të tij që nga pashmangshmërisht çdo fund Futbolli zgjidhet më tepër për fillimi i viteve 1990. Paratë e sezoni në futbollin shqiptar. baste, pasi është sporti më i investuara operohen kryesisht Klube që lënë ndeshjet për të madh në botë. Janë 38 milionë nga të ardhurat e të drejtave favorizuar një skuadër në ren- futbollistë të regjistruar dhe 5 televizive dhe korpororatave ditje; favore që bëhen sot për milionë gjyqtarë e zyrtarë në investuese. Tregu i punës në të marrë një favor tjetër në të të gjithë botën. Futbolli luhet futboll për lojtarët profesion- ardhmen dhe në fund bastet në të gjithë botën dhe është istë, kontratat e tyre, trans- sportive, që gjithnjë e më tepër sporti popullor në shumë ferimi nga një vend në tjetrin, po prishin lojën magjike të fu- vende. Për të dhënë një ide për çon edhe transferimin e parasë tbollit, por kjo ndodh jo vetëm rritjen e futbollit në Europë, kesh nga një vend në tjetrin. në Shqipëri. të ardhurat në total në pesë Futbolli ka ndryshuar filozofinë Paracaktimi i rezultateve në kampionate më të mëdha, e tij, nga një sport popullor në garat sportive përbën kundër- Angli, Gjermani, Itali, Spanjë e një industri globale, me një vajtje penale dhe dënohet me Francë, arrijnë nga 2.5 miliardë rritje ekonomike të jashtëza- gjobë deri ne 2 vjet burgim. Po euro në sezonin 1996-1997, konshme dhe funksione so- kjo vepër, kur kryet me qëllim 7.9 miliardë euro në sezonin ciale në nivele të ulëta. Përmes përfitimi pasuror, dënohet me 2007-2008. Në këto kampi- kësaj industrie janë zhvilluar burgim nga 2 deri në 7 vjet dhe onate luajnë lojtarët më të shumë forma kriminale, përf- gjobë nga 100 mijë lekë deri mirë në botë. Tregu i futbollit shirë edhe pastrimin e parave. në 3 milionë lekë. Futja e kësaj evropian në total arrin në 13.8 Alarmi për infiltrimin e orga- dispozite në Kodin Penal të Re- miliardë euro, prej të cilave 4.2 nizatave kriminale në botën e publikës së Shqipërisë ka bërë miliardë euro shkojnë për pag- futbollit ka ardhur që më parë të mundur hetimin për çdo dy- esat e lojtarëve për vetëm 96 nga një raport shqetësues i shim të trukimeve në sport dhe klube të këtyre pesë ligave më “Financial Action Task Force”,
90 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Futbolli zgjidhet më tepër për baste, pasi është sporti më i madh në botë. Janë 38 milionë fu- tbollistë të regjistruar dhe 5 milionë gjyqtarë e zyrtarë në të gjithë botën. Futbolli luhet në të gjithë botën dhe është sporti popullor në shumë vende.
organizata ndërkombëtare që vendosur në krye të një klubi. fundit për trukime ndeshjesh, fokusohet në evidentimin e Ja gjërat e padëshiruara që po jo vetëm brenda kampionatit trajtimin e pastrimit të parave, godasin sektorin e futbollit”. vendës, por edhe në arenën e cila shkruan se “po shtohen Me rritjen ekonomike të spor- ndërkombëtare. Jashtë alu- rreziqet e riciklimit të parave të tit, sidomos në dy dekadat dimeve për afera të pista nuk pista. Vështirësitë ekonomike, e fundit, veçanërisht në fut- ka mbetur as kombëtarja shq- mungesa e profesionalizmit të boll, paraja gradualisht nisi të menaxhimit, shumat ‘raciona- ushtrojë influencë në botën e iptare, e cila shpesh është vënë le’ për financimin e maksi-bler- sportit. në qendër të kritikave për re- jeve. Pa llogaritur këtu statusin Skuadrat shqiptare janë për- zultate të dyshimta. shoqëror që përfiton, duke u folur sistematikisht vitet e
Disa nga ndeshjet e klubeve shqiptare të dyshuara për trukim:
1991-1992: Selenica-Tirana 4-2 2004-2005: Partizani-Hapoel Bnei Sakh- 1992-1993: Besa–Tirana 7-1 nin, 0-3, 1-3 1994-1996: Shqipëri-Uells 1-1 2004-2005: Dinamo-Otelul Galati 0-4 2002-2003: Besa – Partizani 5-4 2005-2006: Ekranas-Elbasani 3-0 2006-2008: Rumani-Shqipëri 6-1 2007-2008: Bezhanija-Besa 2-2 2002-2003: Dinamo-Brondbi 0-4 2007-2008: Besa-Liteks Loveç 0-3 2003-2004: Dinamo-Lokeren 0-4 2007-2008: Slaven Belupo-Teuta 6-2 2003-2004: Partizani-Birkikara 4-2 2009-2010: Vllaznia-Rapid 0-3, 0-5 2003-2004: Vllaznia-Dandi 0-2 2009-2010: Stabaek-Tirana 4-0
91 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com OSCAR Pse nuk e ndjek më ndarjen e çmimeve! Nga Julie Gray
Po, është e vërtetë, nuk e ndjek çmime – ka nominime të siv- Për mua, ndarja e çmimeve më. Reshta së ndjekuri ndarjen jetshme që janë filma absolut- nuk ka fare lidhje me filmat e çmimeve Oscar rreth dy vite isht të mirë. Ka drejtues dhe që më kanë pëlqyer këtë apo më parë. I kisha ndjekur tërë aktorë të mirë të nominuar, atë vit. Nuk mendoj se janë jetën. Mbaj mend atë burrin gjithashtu. Mos më keqkup- çmimet ato që kanë ndrysh- lakuriq mbrapa David Niven- toni. Por qëllimi kaq i zbuluar uar. Kam ndryshuar unë. S’më it, aq e moçme jam. Kam parë i Oscar-ëve më bezdis. intereson më fabrikimi i rekla- Roberto Benigni që zemëroi Unë i dua filmat, njësoj si i mave. Viti kur m’u thye zemra, gjithkënd, teksa kërceu mbi të doni ju. Shumë. Unë vdes të ishte ai kur as filmi 500 days gjitha karriket për të arritur në shoh filma. Më sjellin rehati e of summer, as filmi tjetër Ad- podium. Kam parë Rob Loëe- gëzim, të qeshura dhe frikë, ventureland, nuk u nominuan. in dhe atë numrin e tmerrshëm kujtime dhe fjali domethënëse Dy nga filmat që kisha shijuar muzikor “Snoë Ëhite”. Kam nga dialogjet. Dhe unë e dua më shumë atë vit. Çfarë dreqin parë Uma-n, Oprah-n, Billy Hollyëood- in (për të gjitha ndodhi? Crystal-in (moderatori televiziv teprimet e papërsosmëritë) Kur jeton në Los Angeles, je që unë preferoj), Chris Rock- dhe adhuroj shkrimtarët dhe mësuar të shohësh tabela gji- un, Jon Steëart-in (shumë i procesin e krijimit. Por ndarjet gande dhe reklama tregtare lezetshëm edhe ky). Sigur- e çmimeve janë kaq të rrum- që sugjerojnë se çfarë duhet të isht, sigurisht, kritikët e kanë bullakosura, sa asgjë e papritur nominohet, e më tej, cili duhet dënuar ndarjen e çmimeve si nuk ndodh më. Vërejtjet e vë- të fitojë. Dollarët që derdhen një ballo vetë-urimi. Intelektu- zhgimet e Ricky Gervais-it në për publicitet e që, dashje pa alisht ne të gjithë e dimë këtë. veprimtarinë Golden Globes, dashje, influencojnë votimin e Por mua nuk më interesonte. edhe pse janë të këndshme e bëjnë absurde situatën. Gjithë Tapeti i kuq! Gafat! Ofshamat dëfryese, nuk është se thonë ato projektorë që përmbytin dhe gëzimet! ndonjë gjë të re. Dhe ne nuk Hollyëood-in, pak para se të Por, si të thuash, para ca mund të shpresojmë që ndon- bëhen të ditura nominimet, vjetësh, unë sikur u ftillova, jë gjë e përafërt të ndodhë janë një mënyrë jo e hollë e dhe i thashë vetes se e gjithë edhe në ceremoninë e ndarjes blerjes së votave. Është fakt që kjo nuk bëhet për të shpërbly- së çmimeve Oscar, aq të për- komedia pothuajse asnjëherë er filmat e mirë. Kjo gjë shpër- gatitura dhe të kopsitura janë nuk fiton ose është shumë më blen industrinë dhe reklamat. çmimet. Nuk ka më befasira. pak e nominuar. Mirëpo ne Jo se filmat e mirë nuk marrin Asnjë për be. kemi shumë nevojë për ko-
92 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Vërejtjet e vëzhgimet e Ricky Gervais-it në veprimtarinë Golden Globes, edhe pse janë të këndshme e dëfryese, nuk është se thonë ndonjë gjë të re. Dhe ne nuk mund të shpresojmë që ndonjë gjë e përafërt të ndodhë edhe në ceremoninë e ndarjes së çmimeve Oscar, aq të përgatitura dhe të kopsitura janë çmimet. Nuk ka më befasira. Asnjë për be.
meditë. Ka filma që dalin fiks pëlqenin, me të vërtetë më qenë ndonjë përurim presiden- në kohë për t’u zgjedhur për pëlqenin. cial dhe helikopterët flutur- Oscar. Filma të rëndësishëm, Kjo është industria ku unë ojnë përqark Hollyëood-it, në të matur. Aman, të lutem! punoj, dhe nuk do shumë mënyrë alarmante. Ndarja e çmimeve duhet të mend, që unë i kushtoj rëndësi Personalisht, këtë vit (dhe u marrë rëndësinë e kuptimin nominimeve dhe fituesve. Por lumturova kur lexova më vonë që ka patur. Duhet të varet thjesht dhe vetëm se më duhet për këtë), të vetmit filma ku më shumë nga zgjedhjet e ta di si informacion. Përsa i ta- unë kam investuar diç janë Exit njerëzve, kam përshtypjen. kon anës së argëtimit, ndarja through the Gift shop (katego- Fundja nominimet le të bëhen e çmimeve është si të shohësh ria e dokumentarëve), Nata- në rrugë “industriale”, por një dokumentar komercial lie Portman (aktore) dhe 127 fituesi është mirë të dalë nga për tre orë. E di që mund të hours (është nominuar, apo vota e njerëzve. Të paktën. më merrni për një tekanjoze jo?). The king’s speech është Duhet të ketë edhe çmime kokëfortë, por s’është tamam një nga filmat më të mbivlerë- zhanri, e jo vetëm të përcakto- kështu. Kanë qenë shumë vite suar në historinë e kohëve të het filmi më i mirë. Dhe dikush zhgënjyese, kohe të humbur fundit. Shikoni, nuk dua të duhet të bëjë ndonjë gafë të derisa më erdhi në majë të keqkuptohem, është një per- rëndë, të këpusë mufka, ose hundës. Përvoja ime është me formancë e shkëlqyer nga të bëjë diçka, çfarëdolloj gjëje, të vërtetë e lodhshme, dhe kjo aktori Colin Firth, por e kemi që i ikën programit të kalkulu- kuptohet po të jetosh në Los parë, dreqi ta hajë, me milio- ar. Ndarja e Oscar-ëve ka qenë Angeles kur gjatë ceremonisë, na herë këtë lloj historie. Nuk shumë më zbavitëse. Mua më qytetit i vihen qepenat, si me është kështu, djema?
DISA NGA AKTORET FITUES TË ÇMIMEVE OSCAR
Leonardo di Caprio Jack Nicholson Forest Whitaker Johnny Depp Bred Pit Angelina Jolie
93 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
ÇMIMET E 2011
Drama mbretërore britanike, The King’s Speech Filmi “Fjalimi i Mbretit” është fitues i madh i cer- (Fjalimi i Mbretit), u shpall filmi më i mirë në emonisë së ndarjeve të Çmimeve Oskar në Hol- ceremoninë e cmimeve Oskar që u zhvillua livud. Nga 12 çmime për të cilat ishte emëruar, mbrëmë në Los Anxhelës, ndërsa protagonisti i “Fjalimi i Mbretit” fitoi gjithsej katër çmime, saj, Colin Firth, u shpall aktori më i mirë. përfshirë Oskarin për regjinë më të mirë.
Colin Firth, që e luan rolin e Mbretit belbëzues të Britanisë, George i VI, në këtë film, e fi- toi Çmimin Oskar për aktorin më të mirë. Ndërsa falë punës së Dejvid Sidlerit, filmi u shpër- blye për skenarin më origjinal. Oskari për aktoren më të mirë i shkoi Natali Portman, e cila luan rolin kryesor bë filmin Black Sëan (Mjellma e zezë), një tregim që përshkruan jetën e vështirë të një balerine. Melisa Lio fitoi të parin Oskar që u nda gjatë ceremonisë për aktoren më të mirë në rol dytësor në filmin The Fighter.
Aktori i të njëjtit film, Kristian Mark Zakerbrg, ndërkohë që kin fitoi oskarin e parë të Rrjetit Bejl, u shpall fitues gjithashtu faqja elektronike që ai krijon shoqëror për përshtatjen më për interpretimin më të mirë bëhet fenomen botëror dhe të mirë të skenarit. Dy çmime të një roli dytesor. Nga filmat përballet me gjyq. Filmi ishte të tjera iu ndanë filmit për e animuar, më i miri u shpall favorit i hershëm për të fituar muzikën dhe montazhin më të Toy Story 3. Një tjetër film Oskarin kryesor pasi u shpër- mirë. Çmimet Oskar jepen një kandidat për çmimin e madh blye me katër çmime Globi i herë në vit nga Akademia e ishte The Social Netëork (Rrjeti Artë muajin e kaluar. I emëruar Filmit e Shteteve të Bashkuara shoqëror), që tregon ecejaket për tetë kategori, filmi mori tri dhe konsiderohen çmimet më e themeluesit të Facebook-ut, çmime Oskar. Aktori Arun Sor- prestigjioze të filmit në botë
94 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
95 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com “Big Brother po ju vëzhgon”...!
Nga Olti CURRI
tek ne, por edhe në botë u përball me çfarë efekti do shkaktojë kjo tek famil- skeptikët e rastit.Jim Carrey në skenën e jarët apo shoqëria që padashur bëhen teatrit Kodak, protestoi me humor ndaj pjesë e kësaj makinerie televizive.Më pas injorimit që Akademia i bëri, subjektit janë dhjetra mijra shikues që me telefo- dhe lojës së tij në filmin “The Truman nin në dorë, bëhen vendimmarrës për Show”, duke ja dhënë çmimin Oscar Ro- fatin apo ecurinë e banorit të preferuar berto Benignit dhe historisë rrënqethëse në këtë reality.Ende publiku nuk ka har- të filmit “Jeta është e bukur”.Historia që ruar Adelajden konkurenten e edicionit Jim Carrey tregonte në këtë film, ishte të dytë, që braktisi dhe shkëputi lidhjet një pilulë e përqëndruar e atij skenari nga një fejesë fatkeqe, në një ambjent njerëzor që do të mbushte ekranet e shumë paragjykues dhe mizor siç është mbarë botës, pak vite vonë: dëshirës së mentaliteti i një pjese të mirë të zonës shfrenuar njerëzore për të përgjuar jetën ku ajo jetonte.Big Brother atë e ndih- e tjetrit.Si shumë risi mediatike, në Shq- moi “të kërkojë ndihmë”, të jetojë e lirë ipëri edhe këtë format u kujdes ta sjellë (vendin e paragjykuesve të qytetit të saj para publikut, Top-Media.Edicioni i parë e zunë, miliona shikues që fatmirsisht i Big Brother Albania, tronditi mënyrën e bënë të kundërtën), por sot ajo jeton me të bërit televizion.Shtëpia që priste ban- njeriun që njohu në reality dhe bën atë “Vëllai i madh po ju vëzhgon”, fraza orët, një mrekulli arkitekturore dhe një që dëshiron me jetën e saj.Studiuesit e e përmendur shpesh nga personazhi arredim bashkohor, kamerat, ndriçimi, televizionit tregojnë se fillimet e realiy kryesor i librit me titull “1984”, krijuar fonia, organizimi me kujdes i punës me show, kanë qenë emisionet me biseda dhe shkruar nga George Orwell, ende qindra njerëz që çdo vit mblidhen për të televizive që njihen si talk-show.Bazuar sot kur e dëgjon, të fut në një gjendje bashkëpunuar për këtë projekt.Gjithçka tek kohëzgjatja, numri i madh i per- sikur një sy njerëzor ose mekanik po të dinamike, përfshirë edhe skenarin, kohën sonave që ftohen në këto debate dhe ndjek, përgjon, gjykon.Gjeniu i letrave televizive dhe organizimin e surprizave “luftën” që bëhet për të triumfuar men- parashikoi para një gjysmë shekulli, atë natën e spektaklit të madh.Surprizat e dimi i gjithseicilit, ato kanë formën e një formulë që do intrigonte prodhuesit organizuara nga “Vëllai i madh”, s’janë spektakli reality.Ky fakt ngjashmërie shi- dhe publikun e formateve televizive në gjë tjetër veçse menaxhimi i disa copëza het qartë edhe gjatë muajve të “Vëllait ditët tona.Ne shqiptarët kemi ndjerë jete që banorët kanë lënë jashtë.Shpesh të madh”, ku banorët përpiqen të flasin, nga afër, si çdo popull nën diktaturë, një lloj jete nga e cila ata duan të nda- të hedhin argument dhe të debatojnë, sytë e kureshtjes të bashkëpunëtorëve hen, ta ndreqin apo ta harrojnë.Jo më madje stereotipi i banorit fitues, në edi- të tiranit(nën emrin Sigurimi i Shtetit), kot, në audicionet këtu në Shqipëri dhe cionin e fundit, ishte :personazhi agresiv kemi dëgjuar për “çimkat” që përgjonin Kosovë, mijra njerëz bëhën pjesë e audi- që vihet dhe ngacmon me debate të çdo fjalë dhe bisedë ndaj dukej sikur do cioneve, trampolina që do ti katapultojë gjithë banorët e tjerë.Edhe në edicionin të ishim publiku i përsosur për formatin në botën e televizionit.Janë gati të nxjer- që po transmetohet aktualisht gjasat e reality-show në televizione.Por si çdo rin pa mëshirë në shësh jetën e tyre, pa janë që çmimi i madh të shkojë në dorë gjë e re, edhe ky lloj televizioni jo vetwm menduar se si do priten nga publiku dhe të një vajze që ka përballuar debate dhe
96 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
Ne shqiptarët kemi ndjerë nga afër, si çdo popull nën diktaturë, sytë e kureshtjes të bashkëpunëtorëve të tiranit(nën emrin Sigurimi i Shtetit), kemi dëgjuar për “çimkat” që përgjonin çdo fjalë dhe bisedë ndaj dukej sikur do të ishim publiku i përsosur për formatin e reality-show në televizione. i ka nxitur ato, njëlloj si të ishte mod- dhe rrjedhimisht kishin shumë kosto.Por kritikët kanë ulur armët dhe janë dorë- erator apo pjesë e një talk-show.Edhe jo vetëm me formulën “Big Brother”, ata zuar para kureshtjes instiktive njerëzore. ky edicion që është i katërti, pati një kanë eksperimentuar me sukses edhe Kur publiku nuk shkon tek arti, është arti konkurente që në Big Brother hyri me një formate ku lojtarëve i duhet të luftojnë që shkon tek publiku me forma modern qëllim tejet intim.Ajo është Alma, e cila për të mbijetuar siç është “Survivor” apo të gjuhës televizive.Nuk mund ta them formatin kërkoi ta shfrytëzoi dhe ja arriti “Isola dei famosi”.Pjesmarrësit aty, janë me siguri, se kur debatet politike apo me sukses, për tu rilidhur me babain e të gjithë personazhe të njohur që luftoj- saj, me të cilin kishte 19 vjet që jetonin në me urinë dhë i duhet të pshkojnë të tavolinat e temave pikante do të zhven- të ndarë.Nga studiues marketingu dhe gjuajnë e të mbledhin arra kokosi për ti dosen në një ishull dhe moderatorët e fenomenesh televizive edhe emisione me shpëtuar urisë.Në këtë lloj formati, nuk të ftuarit do të jenë me kostume banjo, një përfitim shoqëror siç është formati i kanë munguar edhe artistë, shkrimtarë por duke qenë se jemi dëshmitarë të “Njerëz në kërkim”, konsiderohet si një apo edhe balerinë të njohur, por që për faktit se telvizionet tona udhërrëfehen lloj realiteti televiziv, ku problemet per- t’ju afruar publikut që rëndom është lar- nga ato të huaj, shumë shpejt edhe sonale qofshin edhe dramatike bëhen guar nga arti i vërtetë, kanë pranuar të të preferuarit tanë do ti shohim duke behen publike.Ndryshe nga ne, në sakrifikojnë edhe të vihen në një pozitë luftuar për mbijetesë.Pasi fatkeqësisht, mbarë botën reality-show ka zëvendësu- që nuk është fort e zakonshme për pro- ar shumë lloj emisionesh televizivë vari- fesionin e tyre.Tashmë gjithë informa- këmbana e kohëve moderne ushton me ete, të cilat kërkonin përgatitje, skenarë, cioni që vjen nga televizioni , duket se sloganin : po nuk dole në televizor, nuk prova performanca të ftuar të famshëm kapërcen nëpërmjet reality-show, ndaj ekziston…
Nëse nuk keni gjetur shërim deri më tani, klinika mjekësore Ikeda ofron mjekimin me aparaturat më të mira të teknologjisë
Nga Entela Tusha IKEDA-EUROMEDICA Klinika e të gjithëve
Klinika Mjekësore Ikeda-Euromedi- Klinika jonë ofron asistencën e duhur botërore SHIGETO IKEDA , i cili njihet ca është një institucion mjekësor jo mjekësore dhe një ndihmë të kualifi- si autoritet botëror që revolucionari- publik që ushtron veprimtarinë në kuar të parametrave modernë duke zoi fushën e trajtimit të sëmundjeve fushën e shërbimeve mjekësore, ju përgjigjur në kohë dhe në cilësi të mushkërive dhe bronkeve. konform akteve ligjore të miratuara nevojave të pacientëve, duke u kthy- Në kohën kur u mor vendimi i nga parlamenti shqiptar dhe udhëzi- er në një lider të shërbimit shëndetë- themelimit të kësaj qendre diagnos- meve të Ministrisë së Shëndetësisë sor privat. Klinika ka marrë emrin e tike, ishim të parët, e për rrjedhojë për fushën përkatëse. profesorit të madh japonez me famë sot konsiderohemi dhe si pionierët e
97 ALBANIAN LIFE QUALITY UNION www.al-qu.com
këtij lloj shërbimi në Shqipëri, me synim ëndrrën për një jo mjekësor, në bashkëpunim me një staf të specializuar shërbim të ri dhe besimin që pacientëve do t’ju shërbe- turk të kryesuar nga profesori i mirënjohur në fushën e het në mënyrë më të kualifikuar. endoskopisë intervencionuese prof. Dr. Yalcin Karakoca, Tashmë u bënë 11 vjet përvojë që nga koha kur u krijua kemi futur shërbimin më të ri të saj “Bronkoskopia Inter- kjo qendër. Nga ajo kohë shërbimet tona janë rritur jo vencionuese”, me anën e të cilit trajtohen pacientë me vetëm në numër, por dhe në cilësinë e tyre. Vizioni ynë patologji tumorale beninje dhe malinje të traktit respira- është: “Cilësi e lartë shërbimi mjekësor dhe cikël i mbyllur tor. Ky shërbim është një risi duke qenë se aplikohet për brenda klinikës, duke synuar zgjidhjen për çdo pacient herë të parë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni. dhe përgjigjja në kohë dhe me cilësi e nevojave të tyre ” Që prej muajit Maj 2008 Ikeda vendosi të zgjedhë si partner europian kompaninë “Euromedica SA” në Greqi, kompani kjo e mirënjohur për potencialin e saj jo vetëm në Greqi, por edhe në shumë vende të Europës, duke shkëmbyer eksperiencat, strategjitë si edhe vizionin. Në sajë të seleksionimit në mënyrë të përbashkët të pro- grameve të vazhdimësisë dhe të ambicieve në rritje, brenda një harku të shkurtër kohor, Ikeda-Euromedica, e ka shtrirë shërbimin e saj jo vetëm në Tiranë, por edhe me gjerë dhe sot numëron 8 qendra satelitore në mbarë vendin si: 1- Korçë, 2- Lushnje, 3- Kukës, 4- Bilisht, 5- Kuçovë, 6- Bilisht, 7- Përrenjas, 8- Babrru Qëllimi i shtrirjes është “Të ofrojmë shërbimin mjekësor atje ku ka më tepër nevojë pacienti, të çojmë teknologji të avancuar atje ku mungon si dhe të bejmë studimin e sëmundshmërisë në popullsi me specifika të ndryshme” Në sajë të këtij bashkëpunimi Klinika jonë ka ruajtur dhe ka përmirësuar në vazhdimësi cilësinë dhe ka zgjeruar fokusin e shërbimit, ka zgjeruar rrjetin e mjekëve bash- këpunues, ka rinovuar teknologjinë duke iu përgjigjur kërkesave të kohës dhe të pacientëve duke ruajtur si kolonë bazë kualifikimin e personelit mjekësor konform programeve të qarta për të qenë sa më shkencore në zgjidhjen e problemeve të pacientëve. Së fundmi ne, Stafi 98