Media Events in 140 Tekens Hoe De EK-Vrouwenvoetbalfinale Op Twitter Vorm Krijgt Als Media Event
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Media events in 140 tekens Hoe de EK-vrouwenvoetbalfinale op Twitter vorm krijgt als media event Naam: Rita Eilander Studentnummer: 4126475 Opleiding: Media en Cultuur Begeleider: Sonja de Leeuw Tweede Lezer: Jasmijn van Gorp Collegejaar: 2017-2018 – Blok 2 Inleverdatum: 18-02-2018 Inhoudsopgave Abstract 3 Inleiding 4 1. Theoretisch kader 6 1.1 Twitter 6 1.2 Veranderend medialandschap 6 1.3 Belofte van participatiecultuur 7 1.4 Media events volgens Daniel Dayan en Elihu Katz 8 1.5 Kritiek 10 1.6 EK-vrouwenvoetbalfinale als media event 11 2. Methode 13 2.1 Textual analysis 13 2.2 Corpus 13 2.3 Operationalisering 13 3. Analyse 15 3.1 Deelvraag 1: Contributies 15 3.2 Deelvraag 2: Reacties 17 3.3 Deelvraag 3: Artistieke expressies 20 4. Conclusie 23 Bibliografie 26 Bijlagen 28 1: Analysetabel 28 2: De casus 32 3: Verklaring intellectueel eigendom 82 2 Abstract Mijn onderzoek is gepositioneerd in het debat rondom de nieuwe participatiecultuur zoals Henry Jenkins deze beschrijft. Binnen dit debat heb ik onderzocht hoe een media event vorm krijgt. Dit concept is namelijk vooraf aan de nieuwe participatiecultuur gedefinieerd in 1992 door Daniel Dayan en Elihu Katz. Ik heb onderzocht hoe een media event vorm krijgt in de nieuwe participatiecultuur aan de hand van de casus EK-vrouwenvoetbalfinale 2017. De EK- vrouwenvoetbalfinale valt binnen de definitie van Dayan en Katz aangezien de wedstrijd live is, van te voren is gepland en ceremoniële elementen bevat. Het materiaal dat ik onderzocht heb om tot een antwoord te komen zijn Nederlandse tweets geplaatst op zes augustus tussen 17:00 en 18:47 met de hashtag OranjeLeeuwinnen. Op basis van de aspecten van media events zoals Dayan en Katz deze omschrijven heb ik de tweets ingedeeld. Binnen deze indeling zijn thema’s geïdentificeerd. De meeste tweets die geanalyseerd zijn, vallen onder de media event aspecten transformatie van kijkervaring en liveness. Het media event komt dan ook het sterkst tot uitdrukking in deze aspecten. Een ander relevant aspect bleek sociale functie te zijn; zo worden kijkers verenigd op Twitter door de hashtag OranjeLeeuwinnen. Onder de geïdentificeerde thema’s heb ik ook een aantal nieuwe dimensies van het media event herkend. Deze bespreek ik als nieuwe dimensies omdat ze toevoegen aan de definitie van Dayan en Katz. Concluderend heb ik met dit onderzoek een antwoord geformuleerd op de vraag: Hoe heeft de EK-vrouwenvoetbalfinale op Twitter vorm gekregen als media event? 3 Inleiding Henry Jenkins schrijft dat het medialandschap onderhevig is aan verandering.1 Hij stelt dat deze verandering onder andere veroorzaakt wordt door sociale media, die kijkers de mogelijkheid bieden actief te participeren.2 Dit noemt Jenkins de nieuwe participatiecultuur. Hij definieert deze aan de hand van kenmerken als sociale interactie en laagdrempelige deelname.3 Mijn onderzoek positioneert zich in het debat rondom deze nieuwe participatiecultuur. Binnen dit debat wil ik onderzoeken hoe een media event vorm krijgt. Dit concept is namelijk vooraf aan deze nieuwe participatiecultuur gedefinieerd in 1992 door Daniel Dayan en Elihu Katz.4 Zo beschrijven zij media events als live media evenementen voor een grootschalig publiek. Daarnaast onderbreken deze evenementen routines en transformeren ze kijkervaringen, volgens Dayan en Katz.5 Het belang van onderzoek naar media events beargumenteren Dayan en Katz door te stellen dat media events altijd een groot publiek bereiken, de kracht hebben om media te creëren en in staat zijn om maatschappelijke veranderingen aan te moedigen.6 Dit onderzoek is eveneens van wetenschappelijk belang omdat ik bovenstaande concepten in relatie tot elkaar heb onderzocht. Door deze concepten samen te brengen, geef ik inzicht in hoe een media event vorm krijgt in de nieuwe participatiecultuur en of een nieuwe dimensie toegeschreven kan worden aan het concept media events. Een nieuwe dimensie vanuit de notie van participatiecultuur zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat kijkers actief online participeren tijdens een media event aangezien hierbij sprake is van laagdrempelige deelname. Espen Ytrebrerg schrijft ook over de nieuwe participatiecultuur.7 Hij onderzoekt hoe de nieuwe participatiecultuur vorm geeft aan multi-platform reality formats, zoals Big Brother en Pop idol.8 Bij deze formats worden digitale platforms, liveness en eventfulness ingezet om publieksparticipatie aan te moedigen stelt Ytreberg.9 Met deze multi-platform formats wordt gepoogd de alledaagse stroom van media te overstijgen en kijkers te laten delen in de 1 Henry Jenkins, Convergence Culture: Where Old and New Media Collide (New York: New York University Press, 2006), 2-3. 2 Henry Jenkins, Fans, Bloggers, and Gamers: Exploring Participatory Culture (New York: New York University Press, 2003), 135-136. 3 Henry Jenkins et al., Confronting the Challenges of Participatory Culture: Media Education for the 21st Century (Cambridge: The MIT Press, 2006), 7. 4 Daniel Dayan and Elihu Katz, Media Events: The Live Broadcasting of History (Cambridge: Harvard University Press, 1992), 4. 5 Dayan, Media Events, 5. 6 Dayan, Media Events, 14-24. 7 Espen Ytreberg, “Extended Liveness and Eventfulness in Multi-Platform Reality Formats,” New Media Society 11, no.4 (May 2009): 467-468. 8 Ytreberg, “Extended Liveness and Eventfulness,” 467-468. 9 Ytreberg, “Extended Liveness and Eventfulness,” 467. 4 ervaring door participatie.10 Ytreberg noemt deze nieuwe participatiecultuur binnen multimodale reality platforms ‘events van participatie’.11 Hij legt hiermee uit hoe multi-platform reality formats vorm krijgen in de nieuwe participatiecultuur.12 Echter, het format realityserie valt niet geheel binnen de definitie van media events zoals deze is beschreven door Dayan en Katz. Zo is een realityserie meestal niet live en dient deze geen sociale functie om kijkers samen te brengen. Daarom wil ik pogen om te onderzoeken hoe een media event volgens de definitie van Dayan en Katz vorm krijgt als media event binnen de nieuwe participatiecultuur. Ik wil dit onderzoeken aan de hand van de casus EK- vrouwenvoetbalfinale 2017, waar 4,1 miljoen mensen live naar hebben gekeken, volgens het Algemeen Dagblad.13 Het doen van onderzoek naar de EK-vrouwenvoetbalfinale is van maatschappelijk belang; zo stelt Erin Whiteside dat onderzoek naar vrouwensport kan bijdragen aan het behoud van professionele vrouwensport.14 Eveneens stelt Whiteside dat onderzoek naar vrouwensport kan helpen om een brug te slaan naar mannensport.15 Bovendien zet ik deze casus in omdat de EK-vrouwenvoetbalfinale beschouwd kan worden als een media event zoals Dayan en Katz dit hebben beschreven, wat ik verder beargumenteer in mijn theoretisch kader. In mijn onderzoek wordt dus geanalyseerd hoe de EK-vrouwenvoetbalfinale binnen de nieuwe participatiecultuur vorm krijgt als media event. Om dit te onderzoeken, zijn de tweets die zijn geplaatst tijdens de wedstrijd geanalyseerd aan de hand van de media event aspecten die zijn beschreven door Dayan en Katz. Naar aanleiding van bovenstaande staat in deze scriptie de volgende hoofdvraag centraal: Hoe heeft de EK-vrouwenvoetbalfinale op Twitter vorm gekregen als media event? Om een antwoord te kunnen formuleren op deze hoofdvraag wordt in het eerste hoofdstuk participatiecultuur aan de hand van Jenkins besproken, evenals media events volgens Dayan en Katz. In het tweede hoofdstuk staan de methode, het corpus en de operationalisering centraal. In het derde hoofdstuk worden de tweets geanalyseerd door middel van media event aspecten beschreven door Dayan en Katz. Aan de hand van de inzichten die ik heb opgedaan in de analyse wordt de hoofdvraag vervolgens beantwoord in de conclusie. 10 Ytreberg, “Extended Liveness and Eventfulness,” 469. 11 Ytreberg, “Extended Liveness and Eventfulness,” 477. 12 Ytreberg, “Extended Liveness and Eventfulness,” 477. 13 David Hessing, “Recordaantal Kijkers zagen Leeuwinnen EK-Finale winnen,” Het Algemeen Dagblad, October 15, 2017, https://www.ad.nl/nederlands-voetbal/recordaantal-kijkers-zagen- leeuwinnen-ek-finale-winnen~a291ac32. 14 Roxane Coche, “What Women’s Soccer Fans want: A Twitter Study,” Soccer and Society 15, no.4 (January 2014): 449. 15 Coche, “What Women’s Soccer Fans want,” 449. 5 1. Theoretisch kader In het theoretisch kader wordt het kernconcept media events toegelicht, zodat ik aan de hand van deze literatuur de analyse kan uitvoeren. Ik gebruik de theorie van media events in de context van de hedendaagse participatiecultuur en daarom licht ik eerst kort toe wat Twitter is en wat Jenkins verstaat onder de hedendaagse participatiecultuur. Afsluitend wordt besproken hoe mijn casus in relatie staat tot de discussie omtrent het concept media event. 1.1 Twitter Twitter is een micro-blogging platform waar gebruikers updates kunnen plaatsen in de vorm van tweets.16 Het maximumaantal karakters voor een tweet is 140, maar een nieuwe ontwikkeling zal dit maximumaantal binnenkort verdubbelen.17 De tweets die gebruikers plaatsen, zijn terug te vinden op hun feed.18 Tevens kunnen gebruikers zoeken naar hashtags op Twitter om een bepaald onderwerp te volgen. Ook kunnen gebruikers op tweets reageren en tweets liken of retweeten om ze in hun eigen feed te laten plaatsen.19 Het medium kan volgens Stephen Harrington gezien worden als een katalysator voor discussie, interactie, fandom en andere sociale activiteiten.20 1.2 Veranderend medialandschap Ruth Deller verwijst naar Jenkins wanneer zij stelt dat Twitter een interessant voorbeeld is van convergentie tussen oude en nieuwe media en tussen producenten