L’ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

200 km - 134 m LA VÉLOROUTE RHIN - EUROVELO 15 EV Der Rhein Radweg - EuroVelo 15 15 The Rhine cycle route - EuroVelo 15 / Rijnfietsroute - EuroVelo 15 -

Nach Artzenheim führt der Weg De Huningue à größtenteils durch die Natur und ROTTERDAM (NL) - L’EuroVelo 15 côtoie le canal du verbindet die Entdeckung von PFALZ MAINZ (D) Rhône au Rhin, la Réserve de la Petite angenehmen Orten entlang des Camargue Alsacienne, traverse la Rheins oder des Kanals mit der forêt de la Hardt, passe à proximité Fahrt unter schattigen Bäumen – Lauterbourg d’Ottmarsheim et de sa célèbre man kann aber auch den großen église romane puis à Fessenheim, elsässischen Städten, wie Mulhouse patrie de Victor Schoelcher, pour oder Colmar einen Besuch abstatten, rejoindre Neuf-Brisach, la citadelle denn sie sind auf Verbingungswegen 124 km de Vauban classée au titre du gut zu erreichen. S. 2 - 7 Patrimoine Mondial par l’UNESCO, Nach führt die StrasbourgBAS-RHIN et se poursuit jusqu’à Artzenheim. EuroVelo 15 am Rhein Rhone Kanal Il s’agit d’un itinéraire « nature » qui 2 BADEN entlang. Bis nach , der p. S. 8 - 15 allie la découverte de sites agréables Hauptstadt Europas, kommt man SCHWARZWALD (D) tantôt le long du Rhin ou du canal, an etwa 20 Schleusen vorbei und tantôt à l’orée du bois tout en LORRAINE an charakteristischen Kirchen, wie Marckolsheim offrant au cyclotouriste la possibilité in Neunkirch, oder in de visiter les grandes villes haut- Eschau. Oberhalb Straßburg auf Colmar rhinoises telles Mulhouse ou Colmar dem Hochwasserdamm erreicht Artzenheim situées à proximité de la Véloroute et man . In accessibles par des aménagements trifft man auf die großen Schleusen Fribourg (DE) cyclables. p. 2-7 und ihre Fischtreppe, die den Radler 76 km A partir de Marckolsheim, l’EuroVelo den Ufern des Rheines nahebringt. 15 emprunte le chemin de halage Mulhouse Nach dem durch Goethe bekannten 1 HAUT-RHIN du canal du Rhône au Rhin. Jusqu’à endet der Rheinkanal p. S. 2- 7 Strasbourg, capitale européenne, in . Weiter auf dem Huningue la randonnée est rythmée par une Damm, vorbei an Rheinauewäldern vingtaine d’écluses et une succession und Naturschutzgebieten wie d’églises de caractère comme à in Munchhausen erreicht man BASEL (CH) Neunkirch, à Plobsheim ou encore Lauterbourg, das ebenfalls von ANDERMATT (CH) à Eschau. Au-delà de Strasbourg, Vauban besfestigt wurde und letzte elle chemine sur la digue des hautes elsässische Station auf der Veloroute eaux jusqu’à La Wantzenau, pour ist. S. 8-15 rejoindre plus tard les bords du fleuve au niveau du site des grandes the ride takes you past about 20 ontdekken van mooie plekjes langs écluses et de la passe à poissons de From Huningue to Lauterbourg locks. And the fascinating churches de Rijn, het kanaal en de bosrand Gambsheim. Après Sessenheim où - The EuroVelo 15 passes through you espy, for example in Neunkirch, combineert met bezoeken aan Goethe séjourna, le Rhin canalisé Huningue, runs along the Rhône- Plobsheim and Eschau, are all open Colmar en Mulhouse, de beroemde prend fin à Beinheim. Sur la digue Rhine canal and the Alsace Little invitations to explore. Once past steden van de zuidelijke Elzas die op des hautes eaux, en traversant forêts Camargue Reserve, cuts through Strasbourg, the capital of Europe korte afstand van de tocht liggen rhénanes et réserves naturelles Hardt forest, passes close to with many exciting places to visit, en via fietspaden te bereiken zijn. comme à Munchhausen, l’itinéraire Ottmarsheim and its famous the cycle route takes you through biz. 2-7 rallie Lauterbourg, ancienne place Romanesque church and then on the market garden town of La Vanaf Marckolsheim fietst u over fortifiée par Vauban, ultime étape to Fessenheim, hometown of Victor Robertsau and by Pourtalès Chateau het jaagpad van het Rhône- alsacienne. p. 8-15 Schoelcher, to meet up with Neuf- and then follows the highwater Rijnkanaal. Tot de Europese Brisach, the citadel built by Vauban, dike to La Wantzenau. From here, hoofdstad Straatsburg rijdt u listed as a World Heritage site by you can explore a whole series of langs een twintigtal sluizen en een Von Huningue nach UNESCO, and then continues to Lauterbourg- Die EuroVelo 15 folgt charming villages with traditional. aantal fraaie kerken zoals die van Artzenheim. It is a “Nature” route p. 8-15 Neunkirch, Plobsheim en Eschau. dem Rhein-Rhone-Kanal, streift das which combines discovering Naturschutzgebiet der elsässischen Na Straatsburg fietst u over de pleasant sites along the Rhine, the hoge dijk tot aan La Wantzenau, om „Petite Camargue“, führt durch Van Huningue naar canal and the forest edge, while even verderop bij de sluizen en de den Hardt-Wald und kommt in Lauterbourg - De Rijnfietsroute gaat offering the cycling tourist the vistrap van Gambsheim bij de Rijn die Nähe von Ottmarsheim, mit langs het Rhône-Rijnkanaal, door het opportunity to visit the great Haut- te belanden. Na Sessenheim, waar seiner berühmten romanischen natuurreservaat La Petite Camargue Rhin towns of Mulhouse and Colmar, Goethe verbleef, is de Rijn vanaf Kirche dann nach Fessenheim, dem Alsacienne en het bos van de Hardt, lying close by the cycle route and Beinheim niet meer gekanaliseerd. Heimatort von Victor Schoelcher. In en via Ottmarsheim (beroemde which can be accessed via cycle De fietsroute gaat over de hoge dijk ebenem Gelände gelangt der Radler romaanse kerk) naar Fessenheim tracks. p. 2-7 door bossen en natuurreservaten in in die ehemalige Festungsstadt (geboorteplaats van Victor From Marckolsheim, the EuroVelo het Rijndal, zoals bij Munchhausen, Neuf-Brisach von der UNESCO zum Schoelcher), door het vestingdorp 15 passes through several villages tot aan Lauterbourg, voormalig Weltkulturerbe ernannt, wo man Neuf-Brisach (vestingdorp van typical of the Ried plain, before vestingdorp van Vauban en tevens einige kulturelle Abstecher machen Vauban, werelderfgoed van de joining up with the Rhone-Rhine het laatste traject in de Elzas. kann, so zB. in das Vauban-Museum. UNESCO) naar Artzenheim. Het Canal. Cycling towards Strasbourg, biz. 8-15 is een "natuurijke" tocht die het

www.velorouterhin.eu - www.rheinradweg.eu - www.rhinecycleroute.eu - www.rijnfietsroute.eu

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/15 L’ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

EUROVELO 15 EV Huningue -> Marckolsheim 15 1 76 km - 74 m

ROTTERDAM (NL) PFALZ MAINZ (D) Lauterbourg

StrasbourgBAS-RHIN

BADEN SCHWARZWALD (D) LORRAINE Marckolsheim Colmar Artzenheim

Fribourg (DE)

Mulhouse 1 HAUT-RHIN Huningue BASEL (CH) ANDERMATT

250

200

150

100

50

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 68 km

Sens du circuit / Richtung der Tour / Direction of trail / Rijrichting Route / Straße / Road / Verharde weg Voie à circulation restreinte/ Straße mit eingeschränktem Verkehr / Restricted access road / Weg met beperkt verkeer Parcours cyclables en site propre/ Radweg im Gelände / Separate cycle track /Fietspad

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/15 L’ ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass EUROVELO 15 EV Huningue -> Marckolsheim 74 m Cycling in ALsace 15 76 km - Fietsen in de Elzas 1

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Andermatt 0 km 0 km Basel / Huningue 440 km 440 km

Huningue PC 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Saint-Louis PC 0,8 km 0,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Village-Neuf PC 1,7 km 2,5 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Rosenau PC 4,6 km 7,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ Kembs PC 6 km 13,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Niffer C 3,2 km 16,3 km Petit Landau C 2,4 km 18,7 km Hombourg C 4 km 22,7 km Ottmarsheim PC 3,1 km 25,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Bantzenheim C/BC 4,5 km 30,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Rumersheim-le-haut PC 2,9 km 33,2 km ◆ ◆ ◆ Blodelsheim PC 4,1 km 37,3 km ◆ Fessenheim PC 3,3 km 40,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Baglau PC 1,7 km 42,3 km ◆ ◆ Heitern PC/D468 5 km 47,3 km ◆ ◆ ◆ Obersaasheim PC 2,9 km 50,2 km ◆ Algolsheim PC 2,3 km 52,5 km ◆ ◆ Neuf-Brisach C 3,7 km 56,2 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Biesheim D29 2,5 km 58,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Kunkeim C 4,2 km 62,9 km ◆ ◆ ◆ Baltzenheim C 2,4 km 65,3 km Artzenheim C 2,7 km 68 km ◆ ◆

Marckolsheim PC 8 km 76 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen / Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Buitenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Binnenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Café Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Lunchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / "B" road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N Route nationale / Schnellstraße / "A" road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/15 L’ ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass EUROVELO 15 EV Huningue -> Marckolsheim 74 m Cycling in ALsace 15 76 km - Fietsen in de Elzas 1

Comment s’y rendre ■■OTTMARSHEIM (68490) ■■COLMAR (68000) Où réparer une bicyclette Offices de Tourisme Wie erreicht man Fahrrad-Reparturen Verkehrsämter How to get there Hôtel***- Restaurant Als’Hôtel Where to get a bicycle fixed Tourist Offices Bereikbaarheid +33 (0)3 89 26 06 07 à 13 km par piste cyclable Fietsreparatie VVV www.alshotel.com en site propre le long du canal SNCF 36 35 (0,34 € / minute) ■■BANTZENHEIM (68490) de Colmar/ 13 km entfernt, ■■SAINT-LOUIS ■■VILLAGE-NEUF (68128) www.sncf.fr per angelegtem Radweg, am Scoot’y land Office de Tourisme du Pays de www.voyages-sncf.com Hôtel***- Restaurant de la Poste Colmarer Kanal entlang / 13 km 32, rue du Général de Gaulle Saint-Louis - Huningue +33 (0)3 89 83 34 34 away on a bike track along the Accès ligne ferroviaire www.hotelrestaurantdelaposte.com + 33 (0)3 89 67 21 10 +33 (0)3 89 70 04 49 Colmar Canal / 13 km over het www.alsace-cotesud.com Anreise Eisenbahnlinie / Access by ■■FESSENHEIM (68740) fietspad langs het kanaal van ■■VILLAGE-NEUF train / Per trein: Aire mixte pour camping-car (aire Colmar Office de Tourisme du Pays de SAB 2 Roues (Vélo et Oxygène) Brisach Strasbourg -Sélestat-Colmar- de services + aire de stationne- 54, rue du Maréchal Foch Mulhouse– Basel ment) / Gemischter Stellplatz +33 (0)3 89 72 56 66 + 33 (0)3 89 69 16 04 www.tourisme-paysdebrisach.com Gares für Camping/Cars (Service- und Hôtel*****- Restaurant Maison ■■KEMBS Bahnhöfe / stations / Stations : Parkplatz) / Mixed campsite for des Têtes VéloTOP Que visiter Strasbourg – – Sélestat campers-dormobiles (services + +33 (0)3 89 24 43 43 38, rue du Maréchal Foch Besichtigungen – Colmar – Mulhouse - St-Louis- parking area) / Camperplaats (ser- www.maisondestetes.com Visits Basel vice en parkeren) +33 (0)3 89 62 98 26 Te zien Hôtel****Mercure Colmar www.velotop.fr Mulhouse – Saint-Louis – Basel : ■■NEUF-BRISACH (68600) Champ de Mars A 16 km de l’itinéraire : ■■HUNINGUE (68330) Gares Hôtel***- Restaurant Aux deux +33 (0)3 89 21 59 59 Bahnhöfe / stations / Stations : Roses www.mercure.com ■■MULHOUSE Mulhouse - Rixheim - Habsheim - +33 (0)3 89 72 56 03 Hôtel****Best Western Grand Musée Historique et Militaire de Sierentz - Bartenheim - Saint-Louis www.alsace2roses.fr Hôtel Bristol la Chaussée - Saint-Louis – Basel Hilterbrand Kohler Huningue Camping Vauban** +33 (0)3 89 23 59 59 Historisches und militarisches Navette Aéroport - gare SNCF +33 (0)3 89 72 54 25 www.grand-hotel-bristol.com 50, rue de Kingersheim +33 (0)3 89 52 66 79 Museum von Huningue / The de Saint-Louis www.camping-vauban.fr Hôtel****Mercure Colmar historical and military museum of Zubringerbus ab Bahnhof von BIESHEIM (68600) Centre Unterlinden Cycles Beha Huningue / Historisch en Militair Saint-Louis / Shuttle from railway Hôtel***- Restaurant Aux deux +33 (0)3 89 41 71 71 18 place de la Concorde Museum van Huningue to airport station of Saint-Louis clefs www.mercure.com +33 (0)3 89 45 13 46 + 33 (0)3 89 89 33 94 / Shuttle vliegveld - treinstation +33 (0)3 89 30 30 60 www.histoire-huningue.eu SNCF van Saint-Louis : Hôtel****Quatorze www.deux-clefs.com +33 (0)3 89 20 45 20 Où louer une bicyclette Parc des Eaux Vives Distribus Fahrrad-Vermietung Hôtel***La clé des champs www.hotelquatorze.com Where to rent a bicycle Wildwasser Park / Park of living + 33 (0)3 89 69 73 65 +33 (0)3 89 72 08 18 Fietsverhuur Waters / Wildwaterpark www.distribus.com Hôtel*** Ibis Colmar Centre www.la-cle-deschamps.com +33 (0)3 89 41 30 14 + 33 (0)3 89 89 70 20 www.ville-huningue.fr Camping de l’Ile du Rhin**** www.ibishotel.com ■■ROSENAU Où se loger Randonnées canoës sur le Vieux Unterkünfte (Village Center) Hôtel***- Restaurant Le Rapp Rhin et Découverte Rhin Where to stay +33 (0)3 89 72 57 95 +33 (0)3 89 41 62 10 Grand Canal d’Alsace Accommodatie Rheinfahrten im Kanu / Trips www.campingiledurhin.com www.rapp-hotel.com + 33 (0)6 87 10 71 19 and excursions on the Rhine / ■ www.rhinetdecouverte.fr ■■HUNINGUE (68330) ■MULHOUSE (68100) Hôtel***- Restaurant Beauséjour Kanotochten op de oude Rijn – +33 (0)3 89 20 66 66 A 16 km de l’itinéraire : Centre d’activités de plein air à 16 km par l’Eurovélo 6 / www.beausejour.fr ■■MULHOUSE + 33 (0)3 89 69 05 25 16 km vom «Eurovélo 6» (euro- Hôtel*** Le Colombier www.cadpa.org Hôtel***- Restaurant du Tivoli päischen Radweg 6) entfernt / +33 (0)3 89 69 73 05 +33 (0)3 89 23 96 00 Passerelle pédestre et cyclable 16 km away by the Eurovélo 6 / www.hotel-le-colombier.fr des Trois Pays (entre Huningue www.tivoli.fr 16 km via de Eurovélo 6 Médiacycles Hôtel***All Seasons 16bis, avenue du Général Leclerc et Weil am Rhein) Camping** « Au petit Port » Fußgänger- und Radbrücke im w+33 (0)3 89 70 01 71 +33 (0)3 89 23 26 25 +33 (0)3 89 45 25 98 www.all-seasons-hotels.com Dreiländereck (zwischen Huningue www.campinghuningue.fr Hôtel****- Restaurant Mercure Vélocité - 40 stations dispo- und Weil am Rhein) The Trois Pays ■■SAINT-LOUIS (68300) Mulhouse Centre Hôtel**Motel Azur nibles dans la ville foot and bike path (between +33 (0)3 89 36 29 39 +33 (0)3 89 41 32 15 40 Stationen in der Stadt / Huningue and Weil am Rhein) hence www.mercure.com www.motel-azur.com 40 stations available in the city / named due to its location around op 40 plaatsen in de stad Hôtel***Berlioz Hôtel***- Restaurant Ibis Hôtel**Le Colbert 3 different countries! / Wandel- en +33 (0)3 89 41 31 05 + 33(0)8 00 11 17 11 fietsbrug van de drie landen (tussen +33 (0)3 89 69 74 44 Mulhouse Centre - Filature www.velocite.mulhouse.fr www.hotelberlioz.com +33 (0)3 89 56 09 56 www.hotel-colbert.net Huningue en Weil am Rhein) A 13 km de l’itinéraire : Hôtel***- Restaurant Ibis www.ibishotel.com Chambres d’hôtes Clévacances Promenades à pied ou à vélo sur Mulhouse Bâle Aéroport Résidence de 2 Clés – Mme Claudine ■■COLMAR le Chemin des planètes au bord +33 (0)3 89 69 06 58 tourisme***Résidhotel STEFANUTO du Canal de Huningue www.ibishotel.com Mulhouse Centre +33 (0)3 89 79 43 42 Fuß- oder Radwanderungen auf dem «Chemin des planètes» +33 (0)3 89 45 21 14 www.clevacances.com Colmarvélo ■■KEMBS (68680) (Planetenweg) entlang des Kanals www.residhotel.com Chambres d’hôtes Gîtes de Place Lacarre Chambres d’hôtes Gites de von Huningue/ Strolls on foot or by Hôtel**de Bâle City-Break Luxury – +33 (0)3 89 29 31 72 France 3 Epis Mme Florence FABRET bike along the Chemin des Planètes +33 (0)3 89 46 19 87 et Gare (Planets’ Way) along the Huningue M. WIDMER Gilbert +33 (0)6 99 04 55 23 www.hoteldebale.fr + 33 (0)3 89 41 37 90 Canal / Wandel- en fietstochten op + 33 (0)3 89 48 33 98 www.gites-de-france-alsace.com www.gites-de-france-alsace.com « Chemin des planetes » langs het Auberge de jeunesse kanaal van Huningue Chambres d’hôtes Clévacances Mittelharth Escalade 2 Clés + 33 (0)3 89 80 57 39 M. GIRARD Cyril Erklettern / Climbing / +33 (0)3 89 48 17 94 Centre d’Animation et de Loisirs Klimsport www.clevacances.com – Maison des Jeunes et de la Marchés hebdomadaires : ven- Culture dredi matin + 33 (0)3 89 41 26 87 Wochenmärkte : Fr. Vormittag/ www.mjc-colmar.asso.frO Weekly Markets : Fri. Morning / Wekelijkse markt : vrijdagochtend

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/15 L’ ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass EUROVELO 15 EV Huningue -> Marckolsheim 74 m Cycling in ALsace 15 76 km - Fietsen in de Elzas 1

■■SAINT-LOUIS (68300) Fußgänger und Radfahrer/ The ■■NIFFER (68680) Marchés hebdomadaires Pêche dam towards Märkt (D) with its Le bief de Niffer et sa nouvelle Wochenmärkte / Weekly Markets / Fischen / Fishing / Vissen walkway over the Rhine, accessible écluse du Canal du Rhône au Rhin Wekelijkse markten: Ferme Marie et Patrick THUET La Petite Camargue Alsacienne to pedestrians and cyclists and its Stauhaltung Niffer und ihre neue - Canal Couvert : mardi, jeudi et – Production de volaille et de fish pass / De dam naar Märkt (D) Centre d’initiation à la Nature et Schleuse des «Canal du Rhône samedi lapins fermiers met een loopbrug over de Rijn au Rhin» (Rhein-Rhone-Kanals) Di., Do., Sa. / Tue, Thu. and Sat. / Di., Geflügel und à l’Environnement voor wandelaars en fietsers, vistrap Kleine Elsässische Camargue / / The Niffer reach and its new do. en za. Kaninchenproduktion vom Little Alsatian Camargue / La Barre d’Istein - barre rocheuse lock from the Canal du Rhône au - Bel air : mercredi matin Bauernhof / Production of poultry Petite Camargue Alsacienne dans le lit du Rhin, à voir depuis Rhin (Rhône Canal to the Rhine) Mi. Vormittag / We. Morning / Wo. and rabbits / productie van schar- - Documentatiecentrum voor un belvédère aménagé / Het kanaalvak tussen Niffer en ochtend relkippen en -konijnen natuur en milieu Isteiner Schnellen – de nieuwe sluis van het Rhône- +33 (0)3 89 48 61 90 Stromschnellen im Bett des Rheins, Rijnkanaal - Quartier Vauban : mardi, jeudi + 33 (0)3 89 89 78 50 et samedi matin ■■FESSENHEIM (68740) www.petitecamarguealsacienne.com die von einer Besucherplattform L’écluse de Le Corbusier de 1960 Di., Do., Sa. Vormittag / Tue., Thu. Musée de la Hardt – Maison L’Espace d’art contemporain aus zu sehen sind / The Istein Schleuse von Le Corbusier 1960 / ridge – a rocky barrier in the Rhine and Sat. morning / Di., do. en za. Marc et Victor SCHOELCHER Fernet Branca Lock built by Le Corbusier in 1960 / ochtend Hardt-Museum, Schoelcher Haus Ausstellungsraum für zeitgenös- bed, to be seen from a panoramic De sluis van Le Corbusier van 1960 - Bourtzwiller : vendredi matin / the « Hardt » Museum and sische Kunst Fernet Branca / Fernet viewpoint / een rotspartij in de Aviron en été : Société d’aviron Fr. Vormittag / Fri. morning / Vrij. Schoelcher House / Hardtmuseum Branca Contemporary Art Centre bedding van de Rijn, te zien vanaf een uitzichtpost Union Regio Ruderclub ochtend - Huis van Marc en Victor / Fernet Brance - Galerie voor Rudern im Sommer / Rowing in SCHOELCHER hedendaagse kunst Piscine summer / Roeien in de zomer - Drouot, rue de Provence : + 33 (0)3 89 48 60 99 + 33 (0)3 89 69 10 77 Schwimmbad / swimming pool / +33 (0)6 08 27 51 10 mardi, jeudi et samedi matin http://www.musees-alsace.org www.museefernetbranca.fr Zwembad www.unionregio.eu Di., Do., Sa Vormittag/ Tue, Thu. and Sat. morning / Di., do. en za. Maison des Energies EDF Eglise Saint-Louis +33 (0)3 89 67 13 41 www.mairie-village-neuf.fr ■■OTTMARSHEIM (68490) ochtend Haus der Stromenergie / Electrical Kirche / Church / Kerk Saint-Louis energy center / Energiehuis EDF Parcours de santé Eglise abbatiale octogonale de - Dornach : mardi après-midi Temple protestant e + 33 (0)3 89 83 51 23 style roman (XI siècle) sur la Di. Nachmittag / Tue. Afternoon / Kirche / Church / Protestantse kerk Vitaparcours / Fitness trail / www.jds.fr/fessenheim/musee/ Trimbaan Route Romane d’Alsace. Copie Di. middag Synagogue de la chapelle palatine de maison-des-energies-fessenheim- Escalade / Erklettern / Climbing / - Rue de Belfort : samedi matin Kirche / Church / Synagoge Charlemagne à Aix la Chapelle, 253_L Klimmen Sa. Vormittag / Sat. morning / Za. fresque du XVème siècle Via Energia : Piscine Pierre de Coubertin : Marchés hebdomadaires : ochtend ouverte de mai à septembre Oktogonale Abteikirche im www.via-energia.de vendredi matin - Place de la Réunion : mardi, Schwimmbad : geöffnet von Mai bis romanischen Stil (11 Jh.) auf der Centrale nucléaire de Wochenmärkte: Fr. Vormittag / vendredi et samedi September / swimming pool : open Romanische Strasse. Die Kirche Fessenheim Weekly Markets : Fr. morning / ist eine Kopie der Karlskapelle Di., Fr. und Sa. / Tue., Fri., Sat. / Di., from mai to september / Zwembad: Wekelijkse markt : vrijdagochtend Kernkraftwerk Fessenheim / in Aachen ; Wandmalereien (15. vrij. en za. Fessenheim nuclear power plant / open van mei tot september ■ +33 (0)3 89 67 11 21 ■KEMBS (68680) Jh.) / Octogonal Romanesque - Place de la Concorde : marché De kerncentrale van Fessenheim abbey-church (11th c.) on the www.saint-louis.fr L’ancien pont levant bio - mercredi matin Centrale hydroélectrique de Romanesque Road. This church is Biomarkt - Mi. Vormittag / Marchés hebdomadaires : alte Hubbrücke / old lift bridge / Fessenheim a copy of the Palatine Chapel of Biological market – Wed. Morning mardi, jeudi et samedi matin De oude hefbrug Wasserkraftwerk Fessenheim / Charlemagne in Aix la Chapelle; / Biomarkt – Wo. ochtend Wochenmärkte : Di.,Do., Le belvédère de la grande th Fessenheim hydropower sta- 15 c. frescoes. / De achthoekige - Place de la paix : mardi, jeudi Sa.Vormittag / Weekly Markets écluse de Kembs-Niffer romaanse abdijkerk (11e eeuw) op tion / Waterkrachtcentrale van : Tue., Thu. and Sat. morning / Aussichtsturm der großen et samedi matin Fessenheim de Romaanse route van de Elzas. Di., Do. und Sa. Vormittag / Tue., Wekelijkse markt : dinsdag, don- Schleuse von Kembs-Niffer / The Een kopie van de kapel van Karel Pont cyclable derdag, zaterdagochtend Kembs-Niffer lookout point of the Thu., and Sat. Morning / Di. do. en Radfahrerbrücke / Cycle bridge / de Grote van Aken, met muurschil- za. ochtend ■■VILLAGE-NEUF (68128) great lock / De uitzichttoren van deringen uit de 15e eeuw. Fietsbrug de grote sluis van Kembs-Niffer - Nordfeld : mardi, jeudi et Base nautique des trois frontières Cloître Sainte-Anne ■■VOGELGRUN (68600) Wassersports / Water sports / Le port de plaisance et son pont samedi matin Kloster St-Anne / The Cloisters of Di., Do. Und Sa. Vormittag / Tue., Watersportcentrum van de drie à bascule Sainte-Anne / Klooster Saint-Anne grenzen Yachthafen mit Zugbrücke / The Thu., and Sat. Morning / Di., do. en Passe à poissons + 33 (0)3 89 67 37 76 marina and its drawbridge / De Maisons à colombages / za. ochtend Fischtreppe / Fishway / Vispassage https://sites.google.com/site/ jachthaven en ophaalbrug Fachwerkhäuser / Half-timbered ■■CHALAMPÉ (68490) houses / Vakwerkhuizen Via Energia - Centrale hydroé- wwwbn3f: Bateaux promenade L’île du Rhin, sa faune et sa flore Route Romane lectrique de Vogelgrun Les sentiers de découverte à Ausflugsboote / Excursion boats / Die Rheininsel, ihre Fauna und ihre Romanische Strasse / Romanesque Wasserkraftwerk Vogelgrun / pied ou à vélo le long du canal Boottocht : Flora / Rhine Island, its fauna and road / Romaanse route Vogelgrun hydropower station / de Huningue, du canal de drai- Alsace Plaisance flora / Het Rijneiland, flora en fauna +33 (0)3 89 62 99 85 Piscine Via Energia - Waterkrachtcentrale nage et du grand canal d’Alsace Les bords du Vieux Rhin www.alsace-plaisance.com Schwimmbad / Swimmingpool / van Vogelgrun Entdeckungspfade zu Fuß Die Altrhein-Arme / The banks of (location) Zwembad www.via-energia.de oder mit dem Rad entlang the Vieux Rhin / De oever van de +33 (0)3 89 26 08 60 Base nautique des Kanals von Huningue, des Est Croisières oude Rijn Entwässerungskanals und des +33 (0)3 89 62 99 85 Naturisme Wassersports / Water sports / Golf Großen Elsässischen Kanals / www.est-croisieres.com (croisières) Freikörperkultur / Nudist / Watersportcentrum Discovery trails on foot or by bike Golfplatz / Golf courses / Golfbaan En mai : fête du printemps Naturisme – Club Nature Solaris Piscine along the Hunigue Canal, from + 33 (0)3 89 83 28 32 Frühlingsmarkt im Mai / Spring + 33 (0)3 89 26 25 08 Schwimmbad / Swimming-pool / the drainage canal to the Alsace www.golfdurhin.com market in May / In mei: Lentefeest Piscine de l‘Illberg Zwembad Canal / Ontdekkingsroutes te voet ■■BLODELSHEIM (68740) + 33 (0)3 89 72 55 65 of per fiets langs het kanaal van Nombreux sentiers pédestres le +33 (0)3 69 77 66 88 long du Rhin : la Barre d’Istein et Piscine Pierre et Marie Curie Maisons à colombages Parcours de santé Huningue, het afwateringskanaal Fachwerkhäuser / Half-timbered Vitaparcours / Fitness trail / en het grote kanaal van de Elzas l’Ile du Rhin +33 (0)3 89 32 69 00 Zahlreiche Wanderwege entlang houses / Vakwerkhuizen Trimbaan Le barrage vers Märkt (D) avec Patinoire des Rheins / Numerous walking Eglise Saint-Blaise avec Orgue ■■NEUF-BRISACH (68600) sa passerelle sur le Rhin, acces- Eisbahn / Ice Ring / Schaatsbaan / paths along the Rhin / Talloze wan- Silbermann sible aux piétons et cyclistes et Kunstijsbaan La Citadelle Vauban, patrimoine delroutes langs de Rijn + 33 (0)3 69 77 67 68 Kirche Saint-Blaise mit mondial de l’UNESCO son échelle à poissons Silbermannorgel / Church with Der Staudamm in Richtung Märkt www.mulhouse.fr Vauban-Zitadelle, Weltkulturerbe Silbermann organ / Kerk Saint- der UNESCO / The Vauban Citadel, (D) mit Brücke über den Rhein Blaise met Silbermann orgel und Fischstufe, zugänglich für classed as UNESCO world heritage

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/15 L’ ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass EUROVELO 15 EV Huningue -> Marckolsheim 74 m Cycling in ALsace 15 76 km - Fietsen in de Elzas 1 site / Citadel van Vauban, wereld- pation and 9 days of bombing, the Le plus grand musée automobile Carnaval International : fin Musée Animé du Jouet et des erfgoed van de UNESCO city was a desolate sight. Out of du monde, le plus moderne ! février - début mars Petits Trains Musée Vauban the 280 houses in the city, only 15 das grösste und modernste Internationaler Karneval : Das belebte Museum der Vauban Museum / Vauban remained intact. On the German Automobil-Museum der Welt ! / Ende Februar- Anfang März / Spielsachen und kleinen museum / Vaubanmuseum side, the death toll was 87, and on the largest and most important International Carnival : End of Züge / Museum of toys and +33 (0)3 89 72 03 93 the French side it was 96. automobile museum world-wide ! / February - beginning of March little trains / Speelgoed- en www.musees-alsace.org Het grootste en modernste automu- / Internationaal carnaval : eind Miniatuurtreinenmuseum Het vestingdorp Neuf-Brisach seum ter wereld februari begin maart + 33 (0)3 89 41 93 10 Roue scénique werd in opdracht van Lodewijk XIV www.carnaval-mulhouse.com www.museejouet.com Radbühne / Scenic Wheel / Cité du Train – Musée Français du in 1699 door Vauban gebouwd. Het Chemin de Fer Festival automobile : juillet Musée d’Histoire Naturelle et Draaitoneel – Place de la Porte de dorp beleefde zijn eerste beleg echter Cité du Train – Französisches Automobilfestival : Im Juli / d’Ethnographie Colmar pas in 1870. Na de nederlaag van Eisenbahn Museum / Cité du Automobile Festival : July / Natur-historisches- une Froeschwiller werd het vestingdorp La place forte de Neuf-Brisach Train –French Railway Museum / Autoshow: juli Ethnographie - Museum / Natural die Festung Neuf-Brisach / the klaargemaakt voor verdediging en het garnizoen versterkt. Het onder Treinmuseum - Franse spoorweg- www.tourisme-mulhouse.fr History and Ethnography Museum stronghold of Neuf-Brisach / museum / Museum van natuurhistorie en Vestingdorp Neuf-Brisach : het bevel van luitenant-kolonel De Festival de Jazz : août Kerhor staande Neuf-Brisach werd +33 (0)3 89 42 83 33 Jazz Festival : August / Jazz Festival : volksbeschrijving belegerd vanaf 6 oktober 1870. Van www.citedutrain.com August / Jazzfestival: augustus + 33 (0)3 89 23 84 15 Neuf Brisach, place forte www.museumcolmar.org construite par Vauban sur ordre 2 tot 10 november stond het stadje La saga vivante du train www.jazz-mulhouse.org de Louis XIV en 1699, ne connaît onder zwaar artillerievuur en capitu- die lebendige Geschichte der Parcours de santé Musée des Usines Municipales son premier siège qu’en 1870. C’est leerde uiteindelijk op 11 november. Eisenbahn / the exciting history of Vitaparcours / Fitness trail / de Colmar après la défaite de Froeschwiller Neuf-Brisach zag er na een bele- the train / De spannende legende Trimbaan Museum der Städtischen Werke que la place forte de Neuf Brisach gering van 33 dagen en 9 dagen van de trein von Colmar/ Museum of Municipal bombardementen ontredderd uit: Piscine Utilities of Colmar fut mise en état de défense et la Musée de l’Impression sur Etoffes Schwimmbad garnison renforcée. Commandée van de 280 huizen in de stad stonden Stoffdruckmuseum / Printed Textile Fabrieksmuseum van Colmar er slechts 15 overeind. De Duitsers Swimmingpool / Zwembad +33 (0)3 89 24 60 07 par le lieutenant-colonel de Museum / Stoffendrukmuseum www.mulhouse.fr Kerhor, la place forte est investie verloren 87 man en de Fransen 96. +33 (0)3 89 46 83 00 www.musee-umc.fr dès le 6 octobre 1870 ; elle subira Marché du terroir : samedi www.musee-impression.com Stade nautique – ouvert de fin Promenades en barques à fond de violents tirs d’artillerie du 2 au matin mai à début septembre plat sur la Lauch Musée EDF Electropolis – l’aven- Geöffnet von Ende Mai bis Anfang 10 novembre avant de capituler Markt mit regionalen Produkten ture de l’électricité Kahnfahrten auf der Lauch / Tours le 11 novembre. Au moment de la : Sa. Vormittag / Regional pro- September / Open from late May on flat-bottomed boats on the EDF Electropolis Museum – das to early September / Open van capitulation, après 33 jours d’inves- duce market : Sat. Morning / Abenteuer der Elektrizität / EDF Lauch / Boottocht in platbodem tissement et 9 jours de bombarde- Streekmarkt: za. ochtend eind mei tot begin september op de Lauch Electropolis Museum – the adven- +33 (0)3 69 77 66 66 ment, la ville présentait une image ■■BIESHEIM (68600) ture of electricity / Museum EDF +33 (0)3 89 41 01 94 de désolation. Sur 280 maisons Electropolis - het avontuur van ■■ COLMAR (68000) www.sweetnarcisse.com que comptait la ville, seulement Musée Gallo-Romain Gallo-römisches Museum / elektriciteit Visites commentées en petit 15 étaient restées intactes. Du côté + 33 (0)3 89 32 48 50 à 13 km par piste cyclable train allemand les pertes en hommes Gallo-Roman site museum / Gallo- Romeins museum www.edf.electropolis.mulhouse. en site propre le long du canal Besichtigung von Colmar in der s’élevèrent à 87 tués et du côté museum de Colmar/ per Radweg 13 km Touristen-Kleinbahn / Guided français à 96. +33 (0)3 89 72 01 58 www.biesheim.fr Musée des Beaux Arts vom eigentlichen Ort entfernt, tours of Colmar in a little tourist Museum der schönen Künste am Colmarer Kanal entlang / train / Rondleiding in toeristisch Die im Auftrag von Ludwig XIV. Musée de l’Optique 13 km away on a bike path on treintje - SARL TRAIN’S im Jahr 1699 von Vauban erbaute Museum für optische Geräte / / Museum of Fine Arts / Kunstmuseum a clean site along the Colmar +33 (0)3 89 24 19 82 Festung Neuf Brisach wird erst 1870 Optical instrumentation museum / Canal / 13 km over het fietspad www.colmarentrain.fr zum ersten Mal belagert. Nach Optisch museum +33 (0)3 89 33 78 11 www.musees-mulhouse.fr/musees/ langs het kanaal van Colmar SARL SAAT der Niederlage von Froeschwiller +33 (0)3 89 72 01 59 +33 (0)3 89 73 74 24 wurde die Festung Neuf Brisach zur www.biesheim.fr musee-des-beaux-arts-collections. html www.petit-train-colmar.fr Verteidigung instandgesetzt und Port fluvial die Garnison ausgebaut. Unter der Musée Historique Office de Tourisme Port de plaisance de Colmar Flußhafen / Inland waterway port / +33 (0)3 89 20 68 92 Yachthafen von Colmar / Colmar Führung von Leutnant Oberst Kerhor Jachthaven Historisches Museum / Historical wird die Festung am 6. Oktober 1870 Museum / Historisch museum www.ot-colmar.fr Marina / Jachthaven van Colmar umzingelt und ist vom 2. bis 10. Parcours de santé +33 (0)3 89 33 78 17 Eglises Festival international de November heftigem Artilleriefeuer Vitaparcours / Fitness trail / www.musees-mulhouse.fr/musees/ Kirchen / Churches / Kerken : Musique de Colmar ausgesetzt, bis sie am 11. November Trimbaan musee-historique-collections.html Collégiale Saint-Martin – Eglise des 1ère quinzaine de juillet ■ kapituliert. Zum Zeitpunkt der ■MULHOUSE (68100) La Kunsthalle : 700m² d’espace Dominicains – Saint Matthieu Internationales Musikfestival Kapitulation bietet die Stadt nach d’exposition dédiés à la création Musée d‘Unterlinden von Colmar : Erste Julihälfte/ 33 Tagen Umzingelung und 9 Tagen à 16 km par l’Eurovélo 6 / artistique émergente Unterlinden Museum / International Music Festival of Beschuss ein Bild des Jammers. Von 16 km vom «Eurovélo 6» (euro- Die Kunsthalle : 700 qm Unterlinden Museum / Museum Colmar : 1st fortnight of July / den ursprünglich 280 Häusern der päischen Radweg 6) entfernt / Ausstellungsfläche für gegenwär- Unterlinden Internationale muziekfestifal van Stadt sind nur 15 unversehrt. Auf 16 km away by the Eurovélo 6 / tige Kunst / The Kunsthalle : + 33(0)3 89 20 15 50 Colmar: de eerste twee weken deutscher Seite sind 87 und auf fran- 16 km via de Eurovélo 6 Contemporary Art Centre / La www.musee-unterlinden.com van juli zösischer Seite 96 Tote zu beklagen. Kunsthalle: 700 m² expositieruimte +33 (0)3 89 20 68 97 Musée Bartholdi www.festival-colmar.com voor hedendaagse kunstwerken Bartholdi Museum /Bartholdi Neuf Brisach, a stronghold built + 33 (0)3 69 77 66 47 Festival de Jazz : by Vauban by order of Louis XIV in Office de Tourisme de Mulhouse Museum / Museum Bartholdi et sa Région www.kunsthallemulhouse.com +33 (0)3 89 41 90 60 début septembre 1699, did not experience its first Jazz Festival : Anfang September siege until 1870. It was after the + 33 (0)3 89 35 48 48 Verrières du Temple Saint- www.musee-bartholdi.com www.tourisme-mulhouse.com Etienne / Jazz Festival : beginning of defeat in Froeschwiller that the September / Jazzfestival : begin stronghold of Neuf Brisach was put Cité de l’Automobile - Musée Kirchenfenster der Saint-Etienne- september on the defensive and the garnis- National – Collection Schlumpf Kirche / Stained glass windows of +33 (0)3 89 20 68 68 son was reinforced. Commanded Cité de l’Automobile – National the Sait-Etienne Church / Ramen www.ville-colmar.fr by Lieutenant Colonel de Kerhor, Museum – Schlumpf-Sammlung van de kerk Saint-Etienne the stronghold was occupied on / Cité de l’Automobile – National Parc Zoologique et Botanique / La Foire aux vins d’Alsace October 6, 1870, and experienced Musem – Schlumpf Collection / Tierpark und botanischer Garten / Elsässische Weinmesse / The Foire violent artillery fire from November Automuseum - Nationaal museum Zoological and botanical garden / aux Vins d’Alsace (Alsace Wine Fair) 2 through 10, before capitulating - Schlumpfcollectie Dierenpark en botanische tuin / De wijnbeurs van de Elzas on November 11th. At the time of +33 (0)3 89 33 23 23 +33 (0)3 69 77 65 65 + 33 (0)3 90 50 50 50 capitulation, after 33 days of occu- www.collection-schlumpf.com www.zoo-mulhouse.com www.foire-colmar.com

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 6/15 L’ ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass EUROVELO 15 EV Huningue -> Marckolsheim 74 m Cycling in ALsace 15 76 km - Fietsen in de Elzas 1

Piscine Aqualia - place de l’Ancienne Douane, Schwimmbad Aqualia / swimming rue des Tanneurs, Montagne pool Aqualia / Zwembad Aqualia : Verte : jeudi matin +33 (0)3 89 24 66 00 Do. Vormittag / Thu. Morning / www.colmar.fr Do. ochtend Patinoire - place Saint-Joseph, marché du Eisbahn / Ice ring / Kunstijsbaan : terroir : samedi matin +33 (0)3 89 80 09 05 Markt mit regionalen Produkten www.patinoirecolmar.fr : Sa. Vormittag / Regional pro- Parcours de santé duce market : Sat. Morning / Vitaparcours / Fitness trail / Streekmarkt: za. ochtend Trimbaan - quartier Ouest, avenue de Marchés hebdomadaires Paris, marché du terroir : mer- Wochenmärkte / Weekly Markets / credi matin Wekelijkse markten: Markt mit regionalen Produkten - place de la Cathédrale et : Mi. Vormittag / Regional pro- place des Dominicains : jeudi et duce market :Wed. Morning / samedi Streekmarkt: wo. Do. und Sa. / Thu. and Sat. / Do. ■■MARCKOLSHEIM en za. voir / siehe / see / p. S. 8 - 15

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 7/15 L’ALSACE À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

EUROVELO 15 EV Marckolsheim -> Lauterbourg - 60 m 124 km Rotterdam (NL) 15 MOSELLE 2 Mainz (D) Lauterbourg Seebach

A35 EV Mothern 15 Niederbronn-les-Bains Soultz-sous-Forêts Munchhausen

Reichshoffen Hatten Le Rhin Plittersdorf (D) Sauer 3 Beinheim D87 D468 D1062 D136 D1063 Roeschwoog Moder Pfaffenhoffen Soufflenheim D468 Schweighouse- Rountzenheim Auenheim sur-Moder Sessenheim er D737 d D1340 Mo A35 Dahlunden

A4 Gries Hochfelden D468 Greffern (D) n or Z 4 Gambsheim D29 Canal D94 Écluses de Gambsheim D263 A35 D468 ROTTERDAM (NL) La Wantzenau PFALZ MAINZ (D)

A4 Lauterbourg Ill

Marlenheim Robertsau Château de Pourtalès BAS-RHIN D1004 Strasbourg A351 2 BADEN STRASBOURG SCHWARZWALD (D) Place de l’Étoile LORRAINE Ill Marckolsheim Bru Écluse n°85 ch e Le Rhin Colmar Artzenheim

5 A35 Illkirch- Graffenstaden Mulhouse A352 HAUT-RHIN Griesheim- Huningue près-Molsheim Eschau BASEL (CH) A35 Plobsheim ANDERMATT ALLEMAGNE Écluse n°81 la Thumenau

D1083 Krafft lau nd Erstein

A n Sucrerie i h

R

Osthouse u

a

e

n Sand ô h

Stotzheim Kertzfzeld R

Benfeld u d A35 al

n Epfig a

C D1083

D1422 D203 Friesenheim l Il Neunkirch Ebersheim Kappel (D) Zelsheim Départ du circuit / Start der Tour / Start of trail / Vertrekpunt D1083 D82 Sens du circuit / Richtung der Tour / Sélestat Direction of trail / Rijrichting Route / Straße / Road / Verharde weg Voie à circulation restreinte/ Straße mit eingeschränktem Verkehr / D705 Restricted access road / Weg met beperkt verkeer D205 Parcours cyclables en site propre/ Le Rhin Radweg im Gelände / Separate cycle track / Fietspad D424 Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / Marckolsheim Cycle lanes / Fietsstrook 6 Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Treinstation 3 Autres tours / Andere Touren / Other trails / Andere tochten HAUT-RHIN 0 2,5 5 km Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / Légendes Cartographie Free ferry / Gratis pont Neuf-Brisach (68) Basel (CH) Andermatt (CH)

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 8/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 124 km - Fietsen in de Elzas 2

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total 100 Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total Artzenheim - 0 km 0 km Marckolsheim PC 8 km 8 km

Marckolsheim PC 3 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Ecluse n°68 (Marckolsheim) PC 3 3,5 km 3,5 km Be RD205 () PC 3 1,7 km 5,2 km RD209 (Schwobsheim) PC 3 3 km 8,2 km Sundhouse PC 3 2,9 km 11,1 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ Bindernheim PC 3 3,7 km 14,8 km Be RD803 (Neunkirch) PC 3 3,1 km 17,9 km ◆ ◆ RD203 (Friesenheim) PC 3 1,7 km 19,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ RD5 (Boofzheim) PC 3 2,2 km 21,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ RD214 (Obenheim) PC 3 2,6 km 24,4 km ◆ ◆ Ep-Be ◆ RD924 (Gerstheim) PC 3 1,9 km 26,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Sucrerie d'Erstein • PC 3 3,7 km 30 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Krafft PC 3 2,1 km 32,1 km ◆ ◆ D788 (Nordhouse) PC 3 1,8 km 33,9 km ◆ ◆ Ep-Be ◆ Écluse n°81 - La Thumenau PC 3 1,2 km 35,1 km RD222 (Plobsheim) PC 3 2,2 km 37,3 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Eschau PC 3 2 km 39,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Illkirch-Graffenstaden PC 3 4,6 km 43,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ (Pont Lixenbuhl - tram) Strasbourg - écluse n°85 PC 4,8 km 48,7 km ◆ ◆ Strasbourg • PC 2,2 km 50,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ (Place de l'Étoile) Robertsau est PC 6,3 km 57,2 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ (Château de Pourtalès) La Wantzenau PC 7,3 km 6,45 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Kilstett • D468(BC) 1 4,4 km 68,9 km ◆ ◆ Be-Bo ◆ Gambsheim • D468(BC) 1 3,4 km 72,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Écluses de Gambsheim D94/D2(BC) 1 2,1 km 74,4 km ◆ ◆ Offendorf D2(BC)/D29 1 4,1 km 78,5 km ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ Herrlisheim • D29 1 2,5 km 81 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ ◆ Drusenheim • D468 (PC) 1 5,4 km 86,4 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Dahlunden D429/D737 1 4,4 km 90,8 km ◆ ◆ Ep-Be Sessenheim • D737/D468 1 2,5 km 93,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ Stattmatten D468 1 0,5 km 93,8 km ◆ ◆ Be-Bo Auenheim D468 1 2,1 km 95,9 km ◆ ◆ Ep-Bo Roeschwoog • PC 1 2,7 km 98,6 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Roppenheim • PC 1 2,3 km 100,9 km ◆ ◆ Be-Bo Beinheim PC 1 3,2 km 104,1km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Bac Seltz/ • D87/PC 5 km 109,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Plittersdorf Munchhausen • PC 1 4,5 km 113,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be D89 (Mothern) • PC 1 2,6 km 116,2 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Lauterbourg • PC/D3(BC)/D248 7,8 km 124 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆

Lauterbourg - 0 km 0 km

Rotterdam (NL) - 666 km 666 km

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 9/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 124 km - Fietsen in de Elzas 2

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen /Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Binnenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Buitenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Bistro Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Luchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / "B" road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N Route nationale / Schnellstraße / "A" road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN

Comment s’y rendre Où se loger ■■FRIESENHEIM-ZELSHEIM ■■ERSTEIN (67150) ■■ILLKIRCH- Wie erreicht man Unterkünfte How to get there Where to stay (67680) Crystal *** H/R 71 ch. GRAFFENSTADEN (67400) Bereikbaarheid Accommodatie 4 chambres d'hôtes 4 épis 03 88 64 81 00 Adagio Access ** 102 ch. chez Pétra DIEZ www.hotelcrystal.fr 03 88 67 72 00 SNCF 36 35 (0,34 € / minute) ■ ■MARCKOLSHEIM (67390) 06 32 15 68 55 Bords de l’Ill H/R 32 ch. www.citea.com www.sncf.fr 1 chambre d’hôtes 2 épis www.ancien-couvent.com 03 88 98 03 70 1 chambre d’hôtes 3 clés Ligne/Linie/Line/Lijn chez Mme Anne ALLONAS 4 chambres d’hôtes EC + table www.hotel-bordsill.com chez Annick REIFFSTECK Strasbourg-Sélestat-Colmar- 03 88 92 55 62 d’hôtes Camping municipal ** L 03 88 66 25 64 Mulhouse 1 chambre d’hôtes 2 épis chez Gérard PARDO du Wagelrott http:// chambrehotes.aucanal. • Erstein-Gare chez M. Jean Paul JAEGER 03 88 74 87 91 (1/4 -> 1/10) pagesperso-orange.fr/ Ligne/Linie/Line /Lijn 03 88 92 55 50 http://giteducanal.free.fr http://sites.estvideo.net/jaegerjp 03 88 98 09 88 ■■STRASBOURG (67000) Strasbourg-Lauterbourg 03 88 64 66 60 • La Wantzenau 3 chambres d’hôtes 2 épis À proximité, à Sofitel ***** H/R 153 ch. • Kilstett chez M Roger JAEGER RHINAU (67860) À proximité, à 03 88 15 49 00 • Gambsheim 03 88 92 50 08 Camping «Ferme des Tuileries» (67150) www.sofitel-strasbourg.com • Herrlisheim http://sites.estvideo.net/ *** T Cour du Corbeau**** H 57 ch. • Drusenheim roger.angele À la Couronne ** H/R 11 ch. (1/4 -> 30/9) 03 88 98 02 48 03 90 00 26 26 • Sessenheim ■ 03 88 74 60 45 www.cour-corbeau.com • Rountzenheim ■ARTOLSHEIM (67390) www.fermedestuileries.com ■■ESCHAU (67114) • Roeschwoog 2 chambres d’hôtes 3 épis Jean Sébastien Bach**** H 89 chez Brigitte et Edmond DOLT ■■BOOFZHEIM (67860) Au Cygne ** H/R 25 ch. ch. • Roppenheim 03 88 64 04 79 • Seltz 03 69 33 45 28 03 90 00 26 26 Camping du Ried *** T www.cygne-eschau.com • Munchhausen ■■BINDERNHEIM (1/4 -> 30/9) www.lejsbach.com • Mothern À proximité, à 03 88 74 68 27 2 chambres d’hôtes 2 épis Régent Contades **** H 47 ch. • Lauterbourg (67230) www.camping-ried.com chez Mme Suzanne GRUSS 03 88 15 05 05 À proximité, à 03 88 64 31 56 www.regent-contades.com 4 chambres d’hôtes 4 épis ■ chez Mme Pierrette KIENY SAND (67230) ■ (67150) Régent Petite France **** H/R 03 88 74 84 85 La Charrue *** H/R 23 ch. 3 chambres d’hôtes 4 épis 72 ch. www.ambiance-jardin.com 03 88 74 42 66 chez Mme Frédérique KINTZ 03 88 76 43 43 www.regent-petite-france.com 2 gîtes d’étape 03 88 64 94 28 (12 lits +27 lits) 1 épi www.lacharrue.com www.lamoutonneraiefleurie.com chez M. Albert DECOCK ■■GERSTHEIM (67150) ■■LIPSHEIM (67640) 03 88 74 80 59 5 chambres d’hôtes 3 épis Les Alizés*** H 53ch. http://gitediebolsheim.free.fr chez Mme Danièle ALBERTUS 03 88 59 02 00 03 88 98 37 20 www.hotel-les-alizes.com www.giterural-albertus.com 3 chambres d’hôtes 3 épis Camping «Au Clair Ruisseau»** chez Mme Corinne HORNY (1/4 -> 30/9) 03 88 64 29 45 03 88 98 30 04 http://melodiesdalsace.monsite. www.clairruisseau.com orange.fr

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 10/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 124 km - Fietsen in de Elzas 2

Best Western France **** H 66 ch. Arts Citotel** 24 ch. ■■ROESCHWOOG (67480) Où réparer une bicyclette Tendance Cycles 03 88 32 37 12 03 88 37 98 37 Fahrrad-Reparaturen 7, avenue d’Alsace Camping «Staedly» *** L Where to get a bicycle fixed www.bestwestern-hotel www.hotel-arts.com (1/4 -> 31/10) Fietsreparatie 03 88 36 18 18 Villa Novarina **** H 15 ch. Cruche d'Or** HR 14 ch. 03 88 86 42 18 Strasbike 03 90 41 18 28 03 88 32 11 23 www.cc-uffried.fr ■■MARCKOLSHEIM 17, rue de la 1ère Armée www.villanovarina.com www.cruchedor.com ■■BEINHEIM (67930) Garage WEYH 09 53 10 83 24 03 88 92 50 32 www.strasbike.com Mercure Centre **** H 98 ch. Esplanade ** H 50 ch. 3 chambres d'hôtes 3 clés Multi-cycles 03 90 22 70 70 03 88 61 38 95 Côté Lucie Vélojob 03 88 58 75 43 www.mercure.com http://perso.orange.fr/hotel. 03 88 80 77 84 58, rue de Zurich Hannong **** H 72 ch. esplanade ■ 03 88 36 18 18 ■■SELTZ (67470) ■WITTISHEIM 03 88 32 16 22 Le 21ème** H 24 ch. Garage MALDONADO ■■STRASBOURG NORD www.hotel-hannong.com Des Bois ** H 15 ch. 03 88 23 89 01 03 88 85 83 13 Cycles TEDONE Cardinal de Rohan **** H 36 ch. www.hotel21.com 03 88 05 56 10 ■ http://hoteldesbois.free.fr ■FRIESENHEIM 158, rue Boecklin 03 88 32 85 11 03 88 32 66 60 Garage KLUMB 03 88 31 56 17 www.hotel-rohan.com www.etc-hotel.com Camping municipal 03 88 74 61 19 ■ «Les Bords du Rhin» ■STRASBOURG OUEST Best Western L’Europe *** Le Grillon ** H 71 ch. ■ (1/4 -> 30/9) ■RHINAU (67200) H 60 ch. 03 88 32 71 88 06 20 03 84 51 RV Motoculture Décathlon Hautepierre 03 88 32 17 88 www.grillon.com www.campings-seltz.fr 03 69 33 45 03 rue du Cerf Berr Ibis La Meinau ** H/R 82 ch. À proximité, à ■■GERSTHEIM 03 90 20 47 20 www.hotel-europe.com 03 88 40 32 33 Garage MULLER-BRONN Intersport defrance.com www.ibishotel.com NIEDERROEDERN (67470) 03 88 98 36 45 32, rue Charles Péguy Best Western Monopole Au Cheval Noir** H/R 7 ch. L’Ill ** H 26 ch. ■■WITTISHEIM 03 90 20 45 26 Metropole *** H 86 ch. 03 88 36 20 01 03 88 86 52 91 03 88 14 39 14 www.au-cheval-noir.fr Garage MALDONADO ■■STRASBOURG SUD (67100) www.hotel-ill.com 03 88 85 83 13 www.bw-monopole.com ■■MUNCHHAUSEN (67470) Cycles ECKSTEIN Pax ** H 106 ch. ■ Bristol*** H 37 ch ■ERSTEIN 147, route du Polygone 03 88 32 14 54 Gîte de séjour (46 lits) 1 épi Cycles Scoot 67 03 88 32 00 83 www.paxhotel.com chez Famille BAUMANN 03 88 34 07 55 www.hotel-strasbourg.com 03 88 98 13 13 TOUR CYCLO 7 Suisse ** H/R 25 ch. 03 88 86 11 99 Cathédrale *** H 47 ch. http:// gite.rhenan.pagesperso. ■■PLOBSHEIM ■■LA WANTZENAU 03 88 35 22 11 Cycles JR 03 88 22 12 12 www.hotel-suisse.com orange.fr/ Garage CLAUSS www.hotel-cathedrale.fr 03 88 98 53 04 03 88 96 20 37 Trois Roses** H 32 ch. Camping Cerf d'Or*** HR 43 ch. «Au Rhin et à la Sauer»* ■■ILLKIRCH-GRAFFENSTADEN ■■GAMBSHEIM 03 88 36 56 95 Sport 2000 03 88 36 20 05 www.hotel3roses-strasbourg.com (1/4 -> 30/9) FELDIS Bruno www.cerf-dor.com 03 88 86 11 80 03 88 66 19 10 03 88 96 41 10 Vosges** H 58 ch. Résidence Cerise*** H 104 ch. www.munchhausen.eu ■■STRASBOURG CENTRE ■■HERRLISHEIM 03 88 32 17 23 (67000) 03 88 40 21 08 www.hoteldesvosgesstrasbourg. ■■MOTHERN (67470) Cyclo-Jet www.cerise-hotels-resorts.com com A l’Ancre ** H/R 18 ch. Cycles BLONDIN 03 88 96 78 98 5, rue de la Brigade d’Alsace Citadines *** H 107 ch. Auberge de Jeunesse des 2 03 88 94 81 99 ■■DRUSENHEIM Lorraine 03 90 22 47 00 Rives www.ancremothern.com Cycles KLINGLER et Cie 03 88 36 22 15 www.citadines.com (266 lits) ■■LAUTERBOURG (67630) 03 88 53 30 78 Cycles Charly GROSSKOST Château de Pourtales *** 03 88 45 54 20 Camping «Les Mouettes» *** T ■■SELTZ 25 ch. www.fuaj.org 56, rue du Faubourg National Cycles WURTZ (15/3 -> 15/11) 03 88 22 13 73 03 88 45 84 64 C.I.A.R.U.S. (295 lits) 03 88 54 68 60 03 88 86 88 57O www.chateau-pourtales.eu 03 88 15 27 88 www.camping-lauterbourg.fr.st Cycles MOREL Couvent du Franciscain *** www.ciarus.com 33, Avenue des Vosges 03 88 36 20 33 H 43 ch. Chalet des Amis de la Nature 03 88 32 93 93 (17 lits) CityZen Bike www.hotel-franciscain.com 03 88 96 90 40 4, rue du Faubourg de Diana Dauphine *** H 45 ch. www.an67.org 03 88 75 01 53 03 88 36 26 61 Camping «Montagne Verte» ** T Cycl’ Ollier www.hotel-diana-dauphine.com Fermé/geschlossen/closed 6, rue de l’Yser Le Dragon *** H 32 ch. -> 07/2015 03 88 34 36 55 03 88 35 79 80 03 88 30 25 46 Espace Cycles www.dragon.fr www.aquadis-loisirs.comr 17, rue de la Brigade d’Alsace Kammerzell *** H 9 ch. ■■LA WANTZENAU (67610) Lorraine 03 88 32 42 14 Moulin de La Wantzenau *** 03 88 35 33 81 www.maison-kammerzell.com H 20 ch. Esprit CYCLES Lutétia *** H 38 ch. 03 88 59 22 22 18, rue Jacques Peirotes 03 88 35 20 45 www.moulin-wantzenau.com 03 88 36 18 41 www.royal-lutetia.fr À proximité, à 77, avenue de la Forêt Noire Mercure Strasbourg St Jean*** HOERDT (67720) 09 81 37 13 31 47, Faubourg de Pierre H 52 ch. Au Cygne** H/R 9 ch. 03 88 32 80 80 03 88 38 49 75 03 88 69 23 33 www.espritcycles.com www.accorhotels.com www.au-cygne.com GO SPORT Orangerie *** H 25 ch. ■■GAMBSHEIM (67480) 03 88 35 10 69 24, place des Halles www.hotel-orangerie-strasbourg. Camping municipal 03 88 22 23 98 com (1/5 -> 30/9) Rustine et Burette 03 88 96 42 59 1, rue des Sœurs Arc-en-Ciel ** www.mairie-gambsheim.fr 03 88 24 42 87 Koenigshoffen H/R 38 ch. www.rustineetburette.fr 03 88 29 41 41 www.hotels-arc-en-ciel.com

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 11/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 124 km - Fietsen in de Elzas 2

Où louer une bicyclette Que visiter Rhein hat die Landschaft der Gegend De Tuinen van Gaïa zijn 5 naam ‘Neun’kirch). Ondanks plun- Fahrrad-Vermietung Besichtigungen stark verändert. Über einen kleinen Japanse zen-tuinen met in het deringen werd het beeldje steeds Where to rent a bicycle Visits Fietsverhuur Te zien Beobachtungssteg kann man die midden een theehuis, waar heer- teruggevonden en teruggebracht Funktionsweise der Schleuse beo- lijke bio- en fair trade theesoorten naar Neunkirch. ■■MARCKOLSHEIM ■■MARCKOLSHEIM bachten. geschonken worden. Een ware ■■HERBSHEIM From 1911 onwards, the elec- wereldreis... Office de Tourisme Poney Ranch Centre de Loisirs 03 88 92 56 98 tricity of the town of Marckolsheim A proximité à / In der Nähe in / was generated by a coal plant de Herbsheim / Freizeit- und Nearby in / Vlakbij : ■■RHINAU Mémorial - Musée de la situated next to the Rhone-Rhine Tierpark / Animal and Leisure Office de Tourisme Ligne Maginot / Memorial canal. Since 1962, this role has Park / Dieren- en recreatiepark 03 88 74 68 96 der Maginot-Linie am Rhein been carried out by the hydro- Maison de la Nature du Ried et +33 (0)3 88 74 46 79 ■■ERSTEIN –Kasematte / Memorial electric plant set up on the Grand de l’Alsace Centrale Le parc animalier présente des museum of the Maginot Line Canal of Alsace. On average, the 03 88 85 11 30 daims, cerfs, sangliers, chèvres Office de Tourisme along the Rhine - Pillbox 03 88 98 14 33 plant produces 928 million kWh www.maisonnaturemutt.org naines, ânes, cigognes, cygnes, / Herdenkingsmuseum per year. The construction of this oies bernaches, canards, moufl ons ■■STRASBOURG Maginotlinie Le Batelier du Ried plant, along with two locks and a 03 88 85 13 11 à manchettes. Le parc de loisirs VELHOP 03 88 92 57 79 dam of the river Rhine, completely propose des manèges et des jeux www.grandried.fr www.batelier-ried.com • Place de la Gare changed the local landscape. You Promenades en barques à fond pour enfants. Restaurant. • 3, rue d’Or Une esplanade entoure la can watch boats passing through Im Tierpark leben Damhirsche, casemate 35/3 défendue par 30 plat. Flachkahntouren. Tochten in • 23 Boulevard de la Victoire the lock from the observation platbodems. Hirsche, Wildschweine, Zwergziegen, 09 69 39 36 67 hommes qui arrêtèrent l’ennemi bridge. Esel, Störche, Schwäne, Ringelgänse, www.velhop.strasbourg.eu pendant 3 jours le 15 juin 1940. Marckolsheim had in 1911 ■■DIEBOLSHEIM Enten und Muff el. Der Freizeitpark Exposition d’armes, de souvenirs elektriciteit dankzij de steenkolen- bietet Karusselle und Spiele für Esprit CYCLES de guerre, d’engins militaires (char, 18, rue Jacques Peirotes fabriek aan het Rhône-Rijnkanaal. Kinder. Restaurant. half-track canon, etc.). Sinds 1962 voorziet de water- 03 88 36 18 41 ■■FRIESENHEIM In the park live fallow-deers, 30 Männer zählte die Besatzung krachtcentrale aan het Grand deers, wild boars, donkeys, storks, www.espritcycles.com der Kasemate 35/3, die im Juni Canal d’Alsace het stadje van Notre-Dame de Neunkirch http://www.grandried.fr/culture/ swans, bernache geese, ducks, ■■SELTZ (67470) 1940 den Feind während 3 Tagen stroom. De centrale produceert moufflons. The leisure park has Cycles WURTZ in Schach hielt. Ausstellung von jaarlijks gemiddeld 928 miljoen patrimoine-religieux-en-alsace- grand-ried.htm carrousels and playing fi elds for 03 88 86 88 57 Waffen, Kriegserinnerungen, kWh. De aanleg van de twee slui- children. Restaurant. Militärgeräten (Panzer, Half-track- zen en de dam in de Rijn heeft het Pèlerinage marial depuis ■■MUNCHHAUSEN le 15e s. : la découverte d’une Dierenpark met damherten, Gîte d’accueil Pays Rhénan Kanone, usw.). plaatselijke landschap ingrijpend herten, everzwijnen, dwerggeiten, gewijzigd. Het schutten is vanaf statuette de la Vierge Marie est à 03 88 86 11 99 An esplanade surrounds the ezels, ooievaars, zwanen, rot- bunker 35/3 which was defended een kijkbrug te volgen. l’origine du pèlerinage. La légende raconte qu’elle aurait été trouvée ganzen, eenden, manenschapen. against ennemy attacks by 30 men Marché du terroir : Het recreatiepark heeft draaimo- Offices de Tourisme for 3 days in June 1940. Exhibition par un pâtre et emmenée neuf Verkehrsämter le jeudi à 16h lens en speeltoestellen voor kin- of guns, war relics, military engines fois, mais qu’elle serait toujours Tourist Offices Markt der einheimische deren. Restaurant. VVV (tank, half-track cannon, etc…). revenue à son emplacement pre- Militaire voertuigen (tank, Produkte : mier (d’où le nom de Neunkirch A proximité, à ■■MARCKOLSHEIM half-track, afweergeschut) op de Donnerstag 16 Uhr. pour certains). Malgré les pillages, RHINAU 03 88 92 56 98 esplanade van bunker 35-3 van Market of local produces : la statuette a toujours été retrou- www.grandried.fr de Maginotlinie, verdedigd door Thursdays at 4 p.m. vée et rapportée à Neunkirch. ■ 30 mannen die op 15 juni 1940 de Streekmarkt: Pilgerort von Neunkirch seit dem Association Rhinau-Rhin-Ried ■RHINAU 15. Jh. : Am Ursprung der Wallfahrt 03 88 74 68 96 vijand gedurende 3 dagen wisten Donderdagmiddag om 4 uur 03 88 74 68 96 te weren. Binnen: wapens en voor- ist die Entdeckung einer Muttergottes www.grandried.fr ■■BOESENBIESEN Réserves naturelles de l’Ile werpen uit de oorlog. Statuette. Die Legende erzählt, ein de Rhinau et du Taubergisessen. ■■ERSTEIN Schäfer habe sie gefunden, habe sie Promenades en barques à fond 03 88 98 14 33 Centrale hydroélectrique et écluses / Wasserkraftwerk neunmal mitgenommen, aber sie sei plat. www.grandried.fr e und Schleusen / Hydroelectric 3 week-end d’août : immer wieder an ihren Platz zurück- Naturschutzgebiete Insel Rhinau ■■STRASBOURG **** plant and locks / fête de la tarte flambée gekehrt, (daher vielleicht der Name und Taubergiessen. Pädagogsische 03 88 52 28 28 Waterkrachtcentrale en sluizen 3. Wochenende im August : Neunkirch). Trotz der Plünderungen Rundfahrten im Flachboot. www.otstrasbourg.fr Marckolsheim était alimentée Flammenkuchenfest wurde die Statuette immer wie- Natural reserves of the Island rd ■ en electricite des 1911, grace a 3 Week-end of August : dergefunden und nach Neunkirch of Rhinau and of Taubergiessen. ■GAMBSHEIM „Tarte Flambée“ festival zurückgebracht. 03 88 96 44 08 une usine a charbon installée Educational trips on a flat-bottom à proximité du canal du Rhône 3e weekend van augustus: Pilgrimage Our Lady of boat. ■■SELTZ * au Rhin. Depuis 1962, ce rôle est Flammkuechenfeest Neunkirch 15th c.: the discovery of Natuurreservaten van het eiland 03 88 05 59 79 assure par la centrale hydroélec- ■■WITTISHEIM a statuette of the Blessed Virgin van Rhinau en Taubergiessen. www.ot-seltz.fr trique installée sur le Grand Canal Mary is at the origin of the place of Les jardins de Gaia Tochten in platbodems. ■■MOTHERN* d’Alsace. Elle produit annuellement pilgrimage Our Lady of Neunkirch. Au coeur de 5 jardins japonais A legend says that it was found by 03 88 94 86 67 en moyenne 928 millions de kWh. Zen, venez vous ressourcer à la Centrale hydroélectrique et www.mothern-tourisme.fr Sa construction, accompagnée de a herdsman and carried away nine écluses, passerelle avec vue sur la Maison de Thé des Jardins de Gaïa times, but it always came back ■■LAUTERBOURG * deux écluses et d’un barrage sur et déguster de délicieux thés bio salle des machines. le Rhin, a fortement bouleverse le to its first place (hence the name Wasserkraftwerke und 03 88 94 66 10 et équitables. Une invitation au paysage local. Une passerelle d’ob- Neunkirch = nine-church, in the Schleusen. Mit freiem Zugang, von voyage… opinion of some people). Despite servation permet de voir l’éclusage Tanken Sie inmitten fünf japa- einer Brücke aus, Aussicht auf den des bateaux. all kinds of plundering, the statu- Maschinenraum. nischer Zen-Gärten im Teehaus ette was always found again and Seit 1911 an wurde Jardins de Gaïa neue Kraft und Hydroelectric power plants Marckolsheim dank eines returned to Neunkirch. and locks. Free entry, you can probieren Sie köstliche Bio-Tees aus Mariaverering sinds de 15e Kohlekraftwerks nahe des Rhein- fairem Handel. Eine Einladung zu observe the machine room from Rhône-Kanals mit Strom versorgt. eeuw. De ontdekking van een an observation deck. einer Reise... Mariabeeldje leidde tot de Seit 1962 wird die Stromversorgung At the heart of 5 Japanese Zen Waterkrachtcentrale en durch das Wasserkraftwerk bedevaarten. Het verhaal gaat de sluizen, loopbrug met zicht op de gardens, come and recharge your ronde dat een herder het beeldje am Rheinseitenkanal sicherge- batteries at the Jardins de Gaïa Tea machinekamer. stellt. Jährlich produziert es im vond en negen keer meenam, Room and enjoy delicious organic ■■GERSTHEIM Durchschnitt 928 Millionen kWh. Der and fairtrade teas. Come on a maar het keerde steeds terug naar Bau diese Kraftwerks sowie zweier faraway voyage... de plaats waar het gevonden was Schleusen und eines Damms am (vandaar volgens sommigen de

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 12/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 124 km - Fietsen in de Elzas 2

■■ logical, ethnological and natural Produkten : ■■STRASBOURG Planétarium / Planetarium / Château Zorn de Bülach heritage. On the ground floor, the Freitag Vormittag Planetarium / Planetarium +33 (0)3 88 98 14 33 cultural display area hosts a variety Regional produce market: 03 88 21 20 40 Magnifique château de plaine of art exhibitions. Friday morning Eglises / Kirchen / Churches / http://planetarium.u-strasbg.fr du 16ème s. dont les douves De Etappenstall, voormalige Kerken : Cathédrale - St Pierre le Le Vaisseau / Wissenschafts pleisterplaats, is een gebouw met Streekmarkt: sont en eau. Visites guidées du Vrijdagochtend Jeune - St Thomas - und Technikzentrum / parc et des douves en saison sur een uitgesproken architectuur met Science and technology disco- duidelijke linken naar het verleden ■■ESCHAU Terrasse panoramique demande. du Barrage Vauban / very centre / Wetenschaps- en Wasserburg Zorn von Bülach : en het heden. De naam is een Techniekcentrum heus symbool en verwijst naar de Aussichtsterrasse des wunderbare Burg vom 16. Jh. deren Vaubandams / Panoramic ter- +33 (03) 88 44 44 00 Gräben immer unter Wasser sind. oorspronkelijke functie van mili- Eglise Saint-Trophime - Jardin www.levaisseau.com taire pleisterplaats voor de konink- race of the Vauban dam / Terras Geführte Besichtigungen des Garten monastique / Kirche Saint- met uitzicht op de Dam van Jardin Botanique / Der bota- und der Gräben im Sommer auf lijke troepen vanaf de 17e eeuw. Trophime – Klostergarten Het gebouw is gemoderniseerd, Vauban nische Garten / The botanical Anfrage. / Saint-Trophime Church - garden / Botanische Tuin in ere hersteld en sinds 2002 een Monastery garden / Romaanse Centre de l’Illustration Tomi Castle Zorn von Bülach: beauti- Ungerer - 03 88 35 83 67 ful castle 16th c. surrounded by a belangrijke culturele trekpleister in kerk St-Trophime - Kloostertuin Erstein. Behalve de organisatie van Rue de la 1re Division Blindée 03 88 52 50 04 Visites en bâteaux / fl ooded moat. Guided visits of the www.musees-strasbourg.org garden and of the moat in sum- culturele evenementen huisvest 03 88 64 03 76 Schiffsrundfahrten / Visits mer on prior demand. het gebouw het Erfgoedmuseum, [email protected] Musée Alsacien / Elsässisches of Strasbourg by boat / Kasteel van Zorn von Bülach: een ruimte voor tijdelijke exposi- L’abbatiale offre un bel Museum / Alsatian Museum / Rondvaarten fraai woonkasteel uit de 16e eeuw, ties, een kunstgalerij en de VVV. exemple du 1er art roman alsacien Elzasmuseum 03 88 84 13 13 omringd door een volle slotgracht. Marchés du terroir : et de son héritage ottonien (fin Xe 03 88 52 50 04 Visites en mini-train / Die In het hoogseizoen rondleidingen jeudi et samedi matin s.). Elle est construite sur un plan www.musees-strasbourg.org Altstadt mit dem Mini-Zug / door het park en langs de gracht Märkte mit reginalen basilical à trois nefs, un transept Musée Historique / Historisches The old town by minitrain / op aanvraag. bas et une abside semi-circulaire Museum / Museum of History / Stadsrondleidingen in treintje Produkten : e ■■KRAFFT Donnerstag und Samstag voûtée en “cul de four” (X s.). Historisch Museum 03 88 77 70 03 Jardin monastique de plantes 03 88 52 50 04 Marchés hebdomadaires : A proximité à / In der Nähe in / Vormittag médicinales près de l’église aux www.musees-strasbourg.org - boulevard de la Marne : Mardi, Nearby in / Vlakbij : Regional produce market : caractéristiques médiévales. Samedi matin ERSTEIN Thursday and Saturday morning Musée de l’Œuvre Notre Dame Die ehemalige Klosterkirche ist / Œuvre Notre-Dame Museum / - place Broglie : Mercredi, Vendredi Streekmarkt: ein Musterbeispiel für die roma- Œuvre Notre-Dame museum / toute la journée zaterdagochtend nische Kunst im Elsaß und das otto- Museum Oeuvre Notre Dame - place du marché aux poissons : Etappenstall, musée-expo 4e week-end d’août : fête du nische Kulturgut (Ende 10. Jh.). Die 03 88 52 50 04 marché paysan le samedi matin 03 90 29 93 55 sucre / 4. Wochenende im Bauweise entspricht den Basiliken www.musees-strasbourg.org - place du marché neuf : marché www.ville-erstein.fr th mit drei Kirchenschiffen, einem August : Zuckerfest / 4 Week- Musée des Arts Décoratifs / de la montagne le samedi toute Le relais d’Etape ou end of August : Sugar festival Querschiff und einer halbrunden la journée Etappenstall, est un bâtiment à e gewölbten Apsis in Form einer Museum für Kunstgewerbe / 4 weekend van augustus: / Decorative Arts Museum / Wochenmärkte : forte identité architecturale aux Suikerfeest Halbkuppel (10. Jh.). Klostergarten mit mittelalterlichem Charakter. Sierkunstmuseum - boulevard de la Marne : Dienstag, références explicites entre passé ■ Samstag Vormittag et présent. Son nom est tout un ■PLOBSHEIM The church is a fine example 03 88 52 50 04 Le Jardin de Marguerite / of the first Romanesque art in www.musees-strasbourg.org - place Broglie : Mittwoch, Freitag symbole et renvoie à sa fonction den ganzen Tag originelle de relais militaire pour Garten / Garden / Alsace and its Ottonian herit- Musée des Beaux-Arts / th - place du marché aux pois- les troupes royales à partir du landschapstuin age (end 10 c.). It was built on Kunstmuseum / Fine Arts 2, rue du Verger the plan of a basilica with three Museum / Museum voor Schone sons : Bauernmarkt am Samstag 17ème s. Réhabilité, modernisé, Vormittag l’ancien relais d’étape est, depuis 03 88 98 70 28 naves, low transept and a domed Kunsten th - place du marché neuf : 2002, un des maillons phares de 06 70 65 16 31 semicircular apse (10 c.). Typical, 03 88 52 50 04 [email protected] Mediaeval monastery garden near www.musees-strasbourg.org Bergprodukte Markt am Samstag l’équipement culturel à Erstein. den ganzen Tag Créateur d’évènement et fédéra- Ce jardin d’inspiration anglaise, the church. Musée Archéologique / teur de la vie culturelle locale, il harmonieux et empreint de poé- Romaanse kerk St-Trophime - Archäologisches Museum Weekly Markets : abrite la maison du patrimoine, un sie, semble très ancien avec ses Kloostertuin / Archeological Museum / - boulevard de la Marne : Tuesday espace modulable pour exposi- éléments en grès et en bois qui le De abdijkerk is een fraai voor- Archeologisch Museum and Saturday morning tions, une galerie ainsi que l’Office fonde dans cet environnement de beeld van de eerste romaanse 03 88 52 50 04 - place Broglie : Wednesday and de Tourisme. campagne. Différentes ambiances kunst in de Elzas met Ottonische www.musees-strasbourg.org Friday Der Etappenstall ist ein Gebäude s’y succèdent et constituent un invloeden (eind 10e eeuw). - place du marché aux poissons : mit starker archtektonischer lieu idyllique : le cœur verdoyant, Gebouwd in basiliekvorm met drie Musée d’Art Moderne et Country market on Saturday Contemporain / Museum der Prägung, welche die Vergangenheit l’allée des roses, le jardin de cou- middenbeuken, een lage dwars- morning Modernen Kunst / Museum of mit der Gegenwart verbindet. Sein leurs, le bassin avec son chemin beuk en een gewelfde halfronde - place du marché neuf : Mountain modern and contemporary art Name ist symbolträchtig, da er auf d’eau, la vallée de brume, le coin koornis met half koepelgewelf products’ market on Saturday all / Museum voor Moderne en seine ursprüngliche Funktion als d’ombre et de lumière, le potager… (10e eeuw). Kloostertuin met day long Hedendaagse Kunst Etappe für die königliche Armee Der im englischen Stil ange- geneeskrachtige kruiden bij de 03 88 23 31 31 Wekelijkse markten: verweist (ab dem 17. Jh.). Der legte Garten steht für Harmonie middeleeuws aandoende kerk. www.musees-strasbourg.org - boulevard de la Marne : ehemalige Etappenstall wurde und Poesie. Die Idylle des Ortes ■■ILLKIRCH- di. en za. ochtend restauriert, modernisiert und gehört geht einher mit unterschiedlichen GRAFFENSTADEN Musée Zoologique / - place Broglie : wo., vr. hele dag seit 2002 zur kulturellen Ausstattung Gestaltungsgarten. Zoologisches Museum - place du marché aux poissons : von Erstein. Dort werden lokale, kul- Garden of English inspiration, / Zoological Museum / boerenmarkt op za. ochtend turelle Veranstaltungen organisiert, harmonious and poetic, in which a Zoölogisch Museum - place du marché neuf : markt met Mini-Golf ein modularer Ausstellungsraum succession of different ambiences 03 88 35 85 35 producten uit de bergen, hele za. combine to create an idyllic haven. 03 88 65 10 54 www.musees-strasbourg.org bietet Ausstellungen, dort gibt ■■LA WANTZENAU es eine Galerie und auch das Landschapstuin in Engelse Musée de Sismologie et stijl, harmonieus en poëtisch. Fremdenverkehrsamt befindet sich Magnétisme / Museum für dort. Verschillende sferen volgen elkaar Seismologie und Erdanziehung The building is a former op en vormen een idyllische plek. / Museum of Seismology and military station and now houses Marché du terroir : Geomagnetism / Seismologie- the Country Museum, offering a vendredi matin en Aardmagnetismemuseum display of the rich local archaeo- Markt mit regionalen

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 13/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 200 km - Fietsen in de Elzas 2

■■GAMBSHEIM de trek van de vissen in de Rijn, de ■■DRUSENHEIM Goethe who was a law student A proximité à / In der Nähe in / PASSAGE 309 gevolgen van de kanalisatie van de in Strasbourg (1770-1771) fell in Nearby in / Vlakbij: PAVILLON DE TOURISME Rijn, het nut en het functioneren love with Frédérique Brion, the van de vistrappen in de Rijn. Musée Paso minister’s daughter of Sessenheim. Poteries /Töpfereien / Potteries/ Barrage, écluses et passe à Documents and reminiscences poissons / Stauwerk, Schleusen ■■OFFENDORF www.paso.fr Pottenbakkerijen www.pasoarts.de relating to Goethe’s stay in Alsace und Fischtreppe / Dam, locks and his relations to French culture. Marché du terroir : and fish pass /Dam, sluizen en Le musée PASO fait partie mercredi matin intégrante du Pôle Culturel de Goethe, ooit rechtenstudent in vistrap Musée de la Batellerie Straatsburg (1770-1771), werd ver- Markt mit regionalen 03 88 96 44 08 / Schifffahrtsmuseum / Drusenheim. Il abrite une donation exceptionnelle de 700 oeuvres liefd op de dochter van de domi- Produkten : www.passage309.eu Museum of boat activity / nee van Sessenheim, Frédérique Mittwoch Vormittag Panneaux d’information décri- Binnenvaartmuseum que cet artiste a faite à sa com- mune natale en juillet 2012, afin Brion. Voorwerpen en reproducties Regional produce market : vant le fonctionnement de l’usine 03 88 96 74 92 van documenten over het verblijf hydroélectrique, des écluses - les www.offendorf.fr de pérenniser et faire vivre son art. Wednesday morning PASO désire partager la culture et van Goethe in de Elzas en zijn ver- plus grandes construites sur le Sur une péniche de type houding tot de Franse cultuur. Streekmarkt: réseau navigable intérieur de Freycinet, sauvée du déchirage, faire découvrir l’art contemporain Woensdagochtend France - et du barrage. Dans les restaurée et rebaptisée «CABRO», au plus grand nombre. Il souhaite Eglise Protestante / voir le musée PASO devenir “un Protestantische Kirche / Week-end avant Pâques : Salon espaces visiteurs de la passe à une exposition retrace l’évolution de Pâques lieu de vie, d’échanges et de Protestant Church / Protestante poissons une salle subaquatique de la batellerie en Alsace et plus Wochenende vor Ostern : création”. kerk de visualisation permet d’obser- particulièrement à Offendorf, le Ostermarkt Das PASO-Museum ist Teil des ver la remontée des poissons au plus grand village de mariniers 03 88 86 97 25 Week-end before Easter : Eastern travers de 3 baies vitrées ouvertes de l’est de la France au XXe s. Les Kulturzentrums (Pôle culturel) von market Drusenheim. Es verfügt über 700 Presbytère / Pfarrhaus / sur des bassins de la passe. Sur principaux thèmes développés Presbytery, Pasteur / Pastor / Weekend voor Pasen: Paasmarkt place, une exposition permanente sont la vie sur l’eau, la profession Werke (400 auf Leinwand und 300 1er dimanche de septembre (année auf Papier), die der Künstler der Pastor / Pastorie permet de s’informer sur : la biodi- de batelier et marinier en Alsace, le Banc pastoral, autel et chaire impaire) : Fête de la poterie versité et les migrations piscicoles quotidien à bord (croyances, tradi- Stadt Drusenheim im Juli 2012 1. Sonntag im September (unge- als Schenkung überlieβ, damit en place à l’époque de l’idylle du Rhin, les conséquences de tions, organisation de l’habitat…), amoureuse entre Goethe et rades Jahr) : Töpferfest l’aménagement du Rhin, l’utilité la vie à terre. sein Schaffen auch in Zukunft der 1st Sunday of September (uneven Öffentlichkeit zugängig ist und dis- Frédérique Brion. À l’extérieur de et le fonctionnement des passes à Nach Rettung vor der l’église se trouvent les pierres tom- year) : Pottery festival poissons sur le Rhin. Verschrottung und liebevoller kutiert werden kann. Darüber hinaus 1e zondag van september (oneven hofft und wünscht sich der Künstler, bales des parents de Frédérique Informationstafel mit Renovierung wurde die Freycinet- Brion, ainsi que la grange derrière jaar): Pottenbakkersfeest Beschreibung des Betriebs des Schute CABRO getauft. Eine dass das PASO-Museum, über die Präsentation seiner Werke hinaus, zu le presbytère. A proximité à / In der Nähe in / Wasserkraftwerks, der Schleusen Ausstellung zeigt die Geschichte Pfarrstuhl, Kanzel und Altar aus Nearby in / Vlakbij : - größte Schleusenanlage der Binnenschiffer im Elsaß und einem lebendigen Ort der kreativen Begegnung und zu einem Treffpunkt der Zeit der Idylle zwischen Goethe FORT LOUIS Frankreichs - und Stauwerke besonders in Offendorf, dem größten und Frédérique Brion. Um die Kirche Fort Vauban / Festung / Fortress/ Fort am Rhein. Im Besucherzentrum Binnenschifferort Ostfrankreichs. und Austausch von Kunst und künst- lerischen Konzeptionen wird. befinden sich die Grabsteine des ■■BEINHEIM des Fischpasses ermöglicht ein Die Thematik beinhaltet das Pfarrers Brion und seiner Gattin, unter dem Wasserniveau liegen- Leben auf dem Wasser, den Beruf Het PASO-museum maakt deel uit van het Cultureel Centrum van sowie die Scheune hinter dem der Saal das Beobachten der des Binnenschiffers im Elsaß, das Pfarrhaus. Fische beim Aufsteigen mittels 3 Alltagsleben an Bord (Aberglauben, Drusenheim. Het museum huisvest ■■SELTZ een uitzonderlijke schenking van 700 Pew, pulpit and altar dating Beobachtungsfenstern in die Becken Traditionen, Bewohnung…), und back to the time of the idylle Centre historique et culturel de des Passes. In einer Ausstellung den Landgang. werken die de kunstenaar in juli 2012 in zijn geboorteplaats maakte om between Goethe and Frédérique la ville de Seltz / Historisches wird über: die Artenvielfalt The Freycinet type barge saved Brion. Around the church are to be Kulturzentrum Seltz / Historical und die Fischwanderung im from destruction and now restored zijn kunst te doen voortleven. PASO wil de cultuur en de hedendaagse found the tombstones of minister and cultural centre of the town Rhein, die Konsequenzen and renamed the “CABRO”, houses Brion and his wife, as well as the of Seltz / Historisch en cultureel der Rheinbegradigung, die an exhibition which recounts the kunst zo breed mogelijk verspreiden. Hij zou graag het PASO-museum barn situated behind the rectory. centrum van Seltz Notwendigkeit und Funktionsweise development of inland water Domineesbank, altaar en preek- 2, avenue du Général Schneider der Fischtreppen am Rhein berichtet. transport in Alsace and more willen zien als 'een leefplek, een plek voor uitwisseling en schepping'. stoel zoals ten tijde van de relatie 03 88 05 59 79 Information panels describing specifically in Offendorf, the larg- tussen Goethe en Frédérique www.ot-seltz.fr operations at the hydroelectric est bargeman’s village in the east Mini-Golf Le musée fait partie du Parc th Brion. Buiten de kerk staan de plant, locks - largest lock built on of France in the 20 century. The 03 88 53 30 60 grafzerken van de ouders van Rhénan Pamina. C’est notamment an inland transport waterway in main themes focus on life on the (Auberge au Gourmet) Frédérique Brion en de authen- le seul à présenter un aspect France - and dam on the Rhine. waterways, the bargeman’s trade Marché du terroir : vendredi tieke schuur achter de pastorie. fortement historique retraçant In the Fish Pass Visitor Centre, an in Alsace, everyday life on board après-midi / Markt mit regio- les époques celtique, romaine et underwater room enables you (beliefs, traditions, organising the Auberge «Au Boeuf» / Gasthaus nalen Produkten : Freitag «Zum Ochsen» / «The Bull» inn / médiévale. Il est situé dans le sous- to observe the fish swimming living space etc.) and life on land. Nachmittag / Regional produce sol d’une ancienne maison bour- up and down the river through 3 Het museum is ingericht in de Auberge ‘Au Boeuf’ market : Friday afternoon / 1, rue de l’Église geoise qui abrite en son sein une bay windows that open onto the van de sloop geredde, gerestau- Streekmarkt: vrijdagmiddag bibliothèque et médiathèque. fish tanks. A permanent on-site reerde spits ‘CABRO’. De expositie 03 88 86 97 14 ■■SESSENHEIM www.auberge-au-boeuf.com Das zum Pamina Rheinpark exhibition provides visitors with gaat over de ontwikkeling van gehörende Museum zeigt den information at different levels on de binnenvaart in de Elzas, in het Mémorial Goethe / Goethe Intéressante exposition perma- nente comprenant de nombreux historischen Aspekt der Zeit der discovering biodiversity and fish bijzonder in Offendorf, het groot- Gedenkstätte / Goethe / Kelten, Römer und des Mittelalters. migration in the Rhine, the impact ste binnenvaartschippersdorp Mémorial Goethe documents de valeur sur Goethe, Frédérique Brion et Sessenheim. Es befindet sich im Untergeschoß of Rhine development projects in het oosten van Frankrijk in de Goethe, étudiant en droit à eines ehemaligen Bürgerhauses, das and the utility and functioning of twintigste eeuw. De hoofdthema’s Strasbourg (1770-1771) est tombé Interessante Dauerausstellung mit wertvollen Dokumenten über auch eine Bibliothek und Mediathek fish passes on the Rhine. zijn het leven op het water, het amoureux de la fille du pasteur de beherbergt. Informatieborden over het beroep binnenvaartschipper in Sessenheim, Frédérique Brion. Objets Goethe, Frédérique Brion und Sessenheim. The museum is part of the functioneren van de waterkracht- de Elzas, het dagelijks leven aan et reproductions de documents Pamina Rhine Park. It is particularly centrale, de sluizen - de grootste boord (geloof, tradities, organisatie évoquant le séjour de Goethe en Interesting exhibition of docu- ments about Goethe, Frédérique notable for its strong historical van het binnenvaartnetwerk van het huishouden), het leven Alsace et ses rapports avec la culture bent, recounting the Celtic, Roman in Frankrijk - en de dam. In de aan wal. française. Brion and Sessenheim. Interessante permanente and Mediaeval eras. It is located bezoekersruimte van de vistrap Als Goethe Jura in Straßburg studier- in the basement of a former bour- is een onderwaterzaal ingericht te (1770-1771), hat er sich in die Tochter expositie met veel waardevolle documenten met betrekking geois house which houses a library vanwaar via drie ramen met uit- des Pastors von Sessenheim, Frédérique and media centre. zicht op de bekkens van de vistrap Brion, verliebt. Andenken und tot Goethe, Frédérique Brion en Sessenheim. Het museum valt onder het het klimmen van de vissen te zien Dokumente, die an Goethes Aufenthalt Rijngebied Pamina. Het is de enige is. Ter plekke, een permanente im Elsass und seine Beziehungen mit plek waar de historische aspecten expositie over: de biodiversiteit en der französischen Kultur erinnern.

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 14/15 L’ ALSACE À VÉLO EUROVELO 15 Radwandern im Elsass Marckolsheim -> Lauterbourg EV 60 m Cycling in ALsace 15 200 km - Fietsen in de Elzas 2 van de Keltische, Romeinse en in das größte Naturschutzgebiet Straatsburg tot ) en ■■LAUTERBOURG middeleeuwse tijdperken uit- des elsässischen Rheintals : Seltz de Duitse oever van de Rijn. gebreid aan de orde komen. Het Munchausen. Entdeckung der Flora ■■MOTHERN museum is gevestigd in de kelder und Fauna im Lauf der Jahreszeiten, e Musée de la Maison de la Wacht 2 dimanche avant Mardi-Gras : van een voormalig herenhuis, Wanderungen durch die Natur und Cortège carnavalesque waar zich ook de bibliotheek en de Veranstalungen im Norden des / Museum / Museum / Museum mediatheek bevinden. Departements Bas-Rhin, zwischen Maison de la Wacht 2. Sonntag vor Fastnacht : Faschingsumzug ■■MUNCHHAUSEN Strasbourg und Wissembourg, sowie 03 88 94 86 67 am deutschen Ufer des Rheins. www.mothern-tourisme.fr 2nd Sun. before Shrove Tuesday : Maison de la Nature du Delta Located just 100 metres from Exposition permanente «Il était Carnival parade de la Sauer / Haus der Natur the Rhine on the Sauer Delta, the une fois le Rhin» ; elle raconte le des Sauerdeltas / Nature House 2e zondag voor Vastenavond : Nature House marks the gateway Rhin à travers les imaginaires liés carnavalsoptocht of the Sauer Delta/ Natuurhuis to the largest nature reserve in au fleuve. Delta van de Sauer the plain of Alsace – the Seltz Ausstellung „Il était une fois le + 33 (0)3 88 86 51 67 Munchhausen reserve. Nature Rhin“ (es war einmal der Rhein) mit www.nature-munchhausen.com rambles and discovery of the flora Geschichten über den Fluß. Située à 100 mètres du Rhin, and fauna according to the season. “Once upon a time on the sur le delta de la Sauer, la Maison The activities offered concern the Rhine”, a permanent exhibition tell- de la Nature marque l’entrée de north of Alsace, from Strasbourg ing the story of the Rhine through la plus grande réserve naturelle to Wissembourg, and the German the imagination of the ages. de plaine d’Alsace, la réserve de bank of the Rhine. Permanente expositie ‘Er was Seltz Munchhausen. Découverte Het natuurhuis ligt in de delta eens... de Rijn’: over de Rijn, via de la flore et de la faune en van de Sauer op 100 meter afstand legendes die aan deze rivier ver- fonction des saisons, randonnées van de Rijn, aan de rand van het bonden zijn. naturalistes... Les animations grootste natuurreservaat van de Dimanche avant Mardi-Gras : proposées concernent tout le vlakte van de Elzas: het natuur- nord du Bas-Rhin, de Strasbourg Cortège carnavalesque / reservaat van Seltz-Munchhausen. Sonntag vor Fastnacht : à Wissembourg, ainsi que la rive Kennismaking met de flora en allemande du Rhin. Faschingsumzug / Sun. fauna in elk seizoen, natuurwan- before Shrove Tuesday : Nur 100 Meter vom Rhein delingen... De voorgestelde acti- entfernt steht das Naturhaus im Carnival parade / Zondag voor viteiten beslaan het noorden van Vastenavond: carnavalsoptocht Sauerdelta. Hier finden Sie Eingang het departement Bas-Rhin (van

JANVIER 2014 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 15/15