Archiwa Źródła Historia Historia Prace Ofiarowane W Siedemdziesiąte Urodziny Profesora Władysława Stępniaka
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
archiwa źródła archiwa źródła historia historia prace ofiarowane w siedemdziesiąte urodziny Profesora Władysława Stępniaka ISBN 978-83-65681-45-4 Warszawa 2018 Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych archiwa źródła historia prace ofiarowane w siedemdziesiąte urodziny Profesora Władysława Stępniaka pod redakcją naukową Ewy Rosowskiej i Huberta Wajsa Warszawa 2018 CIP – Biblioteka Narodowa Archiwa, źródła, historia : prace ofiarowane w siedemdziesiąte urodziny Profesora Władysława Stępniaka / pod redakcją naukową Ewy Rosowskiej i Huberta Wajsa ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. - Warszawa : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2018 Recenzja naukowa Prof. dr hab. Jerzy Gaul Redakcja i korekta Aleksandra Belerska Projekt okładki i opracowanie graficzne Maria Kaliszczuk-Donaj Skład, łamanie Amalker sp. z o.o. © Copyright by Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2018 ISBN 978-83-65681-45-4 (oprawa miękka) 978-83-65681-46-1 (ePub) 978-83-65681-47-8 (Mobi) 978-83-65681-48-5 (PDF) Wydawca Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych ul. Rakowiecka 2D, 02–517 Warszawa www.archiwa.gov.pl Druk i oprawa Archiwum Państwowe w Przemyślu ul. Lelewela 4, 37-700 Przemyśl www.przemysl.ap.gov.pl Spis treści 5 Tabula Gratulatoria .......................................................................................................9 Kazimierz Kozłowski Pochwała historyka, a nawet archiwisty. Na siedemdziesiąte urodziny prof. Władysława Stępniaka .....................................................................................11 Wykaz prac prof. Władysława Stępniaka .....................................................................................17 O archiwach Adam Baniecki Anna Laszuk Archiwizacja jako klucz do dobrego zarządzania. Międzynarodowy zestaw narzędzi ........................................................................................................................37 Anna Barszcz Wpływ systemów elektronicznego zarządzania dokumentacją na zmianę profilu zawodowego archiwisty – na przykładzie Archiwum Rady Ministrów Kancelarii Prezesa Rady Ministrów .......................................................................51 Waldemar Chorążyczewski Agnieszka Rosa Ku globalnej wspólnocie archiwistów ...................................................................58 Hadrian Ciechanowski Tomasz Żuchowski Działalność naukowa archiwów państwowych w latach 2011–2016 ..............69 Robert Degen Marlena Jabłońska Archiwa Bałkanów w oczach polskich archiwistów ...........................................79 Marcin Hlebionek ISAD (P) – międzynarodowy standard opisu archiwalnych materiałów sfragistycznych ..........................................................................................................102 Wiesława Kwiatkowska Janusz Tandecki Archiwum Miasta Torunia jako ośrodek pracy naukowej ............................... 115 Spis treści Tomasz Matuszak Wybrane problemy metodyki opracowania spuścizn archiwalnych na 6 przykładzie archiwaliów Michała Rawity-Witanowskiego..............................131 Bartosz Nowożycki Waldo Gifford Leland. „Ojciec założyciel” archiwistyki amerykańskiej ......143 Wanda Krystyna Roman Problematyka powszechnych zjazdów archiwistów polskich 1986–2017 ...158 O źródłach Rafał Jankowski Długie trwanie zaleceń Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła zw. „Sierotką” (1549–1616), wojewody wileńskiego, co do funkcjonowania archiwum i biblioteki w Nieświeżu ..........................................................................................175 Dorota Lewandowska Zbrojne struktury Żandarmerii Narodowej w okresie powstania styczniowego – żandarmi „wieszający” i sztyletnicy w aktach organów sądowo-śledczych Zarządu Wojenno-Policyjnego w Królestwie Polskim (w 155. rocznicę powstania styczniowego) ..........................................................187 Ivo Łaborewicz Wykorzystanie akt Wywiadowni Gospodarczej W. Schimmelpfenga w badaniach dziejów schronisk karkonoskich w pierwszej połowie XX w., na przykładzie „Samotni” i „Śląskiego Domu” ...................................................206 Małgorzata Osiecka Pomoce kancelaryjne i archiwalne w systemie zarządzania organami centralnymi Królestwa Polskiego (1815– 1867) ..................................................216 Waldemar Rezmer Polskie formacje wojskowe we wschodniej Rosji i na Syberii w materiałach Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie (1917–1922) ..................233 Ewa Rosowska Losy zasobu Archiwum Państwowego w Wilnie podczas II wojny światowej ....................................................................................................248 Roman Stelmach Losy archiwaliów kolegiaty i klasztorów nyskich po sekularyzacji w 1810 r. ......................................................................................................................262 Spis treści Krzysztof Syta XVII-wieczne rejestry archiwalne w Archiwum Dzikowskim Tarnowskich ..............................................................................................................274 7 Hubert Wajs Iusta vindicta, czyli emblemat na dokumencie dla Stefana Snopkowskiego herbu Rawicz z 1613 r. .............................................................................................292 O historii Teresa Filipczak Ustrój, organizacja i działalność Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów (1947–1948) ..........................................................................................303 Janusz Grabowski Podkanclerzy Stanisław Lipski. Ze studiów nad personelem kancelarii Janusza II księcia mazowieckiego (1471–1495) ................................................320 Małgorzata Kośka Reskrypt magistratu policji w Warszawie z 25 lipca 1806 r. dotyczący Żydów i jego wykonanie w Księstwie Warszawskim .......................................330 Jan Macholak Z powojennych dziejów Węgorzyna (1945–1950) .............................................343 Wojciech Materski Aleksander Newski w rosyjskiej mitologii, propagandzie i polityce historycznej ...............................................................................................................356 Jarosław Marek Porazinski Unia polsko-saska 1697–1763. Zastój, czy perspektywa reform i modernizacji Rzeczypospolitej? .........................................................................368 Bibliografia ................................................................................................................381 9 Tabula Gratulatoria Edyta Babańczyk Monika Łazowska Małgorzata Badowska Agnieszka Makówka Henryk Bartoszewicz Monika Michalska Aleksandra Belerska Daria Nałęcz Grażyna Bielińska Henryk Niestrój Andrzej Biernat Alicja Nowak Eugeniusz Borodij Anna Nowak Joanna Chojecka Elżbieta Olender Anna Czajka Marianna Otmianowska Adam Dąbrowski Tomasz Piekarski Edyta Dembińska Paweł Pietrzyk Piotr Dymmel Sławomir Postek Tadeusz Dzwonkowski Maciej Próba Jerzy Gaul Tadeusz Radziwonowicz Urszula Głowacka-Maksymiuk Bolesław Rassalski Janusz Gołaszewski Wiesława Rutkowska Rafał Górny Danuta Rocka Robert Górski Dariusz A. Rymar Dariusz Grot Grażyna Schlender Beata Urszula Herdzin Danuta Skorwider Agata Jarnutowska Jacek Soszyński Kazimierz Jaroszek Inga Stembrowicz Monika Jurgo-Puszcz Anna Stogowska Maria Kaliszczuk-Donaj Janusz Szczepański Zbigniew Karpus Eugenia Szymczuk Norbert Kasparek Jędrzej Świerzewski Marek Kietliński Violetta Urbaniak Marek Konstankiewicz Anna Wajs Tadeusz Krawczak Grzegorz Welik Wojciech Krawczuk Piotr Wierzbicki Jacek Krochmal Małgorzata Witecka Henryk Krystek Ryszard Wojtkowski Alicja Kulecka Bolesław Woszczyński Mirosław Lenart Wojciech Woźniak Maria Lewandowska Jarosław Zawadzki Jolanta Louchin Piotr Zawilski Kazimierz Kozłowski Uniwersytet Szczeciński 11 Pochwała historyka, a nawet archiwisty. Na siedemdziesiąte urodziny prof. Władysława Stępniaka Gdy otrzymałem propozycję przygotowania tekstu poświęconego dorob- kowi naukowemu i aktywności społecznej przyjaciela Władysława Stępniaka, szczerze się ucieszyłem. Znam większość Jego prac, współpracowaliśmy przy realizacji kilku przedsięwzięć, m.in. współredagowaliśmy obszerną książkę Archiwa polskie wczoraj i dziś (Warszawa 2012), a także przez kilka lat razem prowadziliśmy przy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych seminarium doktorskie. Jestem przekonany, że szczególnie w życiu intelektualisty i spo- łecznika cezura 70 lat życia nie kończy, lecz uwydatnia dotychczasowy do- robek, zapowiadając dalszą aktywność (przecież „świeca zanim zgaśnie dość długo rozjarza się”). Zastanawiając się nad nadaniem tytułu temu krótkiemu esejowi, zapyta- łem Jubilata, jak, z pozycji zawodowej, siebie kwalifikuje, otrzymałem taką odpowiedź: „Dzisiaj, gdy przedstawiam się innym osobom, mówię, że jestem historykiem, a nawet archiwistą”. Gdy rozmawiałem z prof. Władysławem Stępniakiem wiosną 2018 r., na moje pytanie, jakie czynniki wpłynęły na podjęcie przez niego studiów histo- rycznych, a więc w pewnym sensie na wybór zawodowej drogi życiowej, po- wiedział, iż wpływ na to miał dom rodzinny. Rodzice Władysława byli nauczy- cielami, filologami, podobnie jak i dziadek ze strony ojca. W domu była impo- nująca biblioteka, z której zarówno za namową rodziców, jak i z własnej ini- cjatywy jubilat junior korzystał. „Po przeczytaniu każdej książki – wspomina – podobnie jak po obejrzanym filmie czy spektaklu teatralnym, odbywała się obowiązkowa rozmowa z ojcem i matką, przybierająca często postać dyskusji. Kazimierz Kozłowski Ponieważ rodzice byli także moimi nauczycielami, na każdej z prowadzonych przez nich lekcji byłem obowiązkowo przepytywany.