Die Front-Wanderroute Des 1. Weltkrieges Die Front-Wanderroute Des 1
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Kamienna Wola Giełzów Bernów Korytków Kupimierz Skrzyszów Borowiec Gowarczów Miłaków Brzeźnica ROZDZIAŁ 2 Rogówek Jeżów Sworzyce Radomek Nałęczów Nieświn Baczyna Barycz Soczów Grabków Fidor Paruchy Marcinków Stara Kuźnica Kopaniny Dyszów Modliszewice Rogów Bedlno Bedlenko KOŃSKIE Nowy Machory Maleniec Pomyków Przybyszowy Kazanów Kołoniec Koliszowy Piła Kozia Stary Wola Kazanów Wyszyna Grzybów Machorowska Sadykierz Strzęboszów Żarowie Czarna Niebo Ruda Stary Sokołów Nowy Czarniecka Skórnice Dziebałtów Piekło Wąsosz Maleniecka Góra Nowy Gatniki Sokołów Fałków Sielpia Wielka Błotnica Lipa Jacentów Wiosna Małachów Olszamowice Duraczów Cis Zychy Modrzewina Podlesie Cisownik Miedzierza Radoszyce Krasna Wisy Pokoradz Przyłogi Mościska Duże Matyniów Adamek Grodzisko Salachowy Komorów Szreniawa Mościska Bór Jakimowice Adamów Radoska Małe Kozów Słomiana Smyków Radwanów Pakuły Kaliga Nalewajków -Kolonia Królewiec Baran Lewoszów Kapałów Wyrębów Zaborowice Pilczyca Salata Lisie Czerwona Mularzów Jamy Pielaki Wola Wieś Przełom Bukowie Filipy Straszów Jóżwików Grzymałków Mniów Słupia Pałęgi Raszówka Skoki Mnin Nowek Stachura Wólka Sarbice Wiązowa Mokry Bór Kobylaki Huta Pierwsze Kłucka Przyjmo Dobrzeszów Malmurzyn Jabłonowa Olszówka Ćmińsk Zabrody Kościelny Lasocin Czałczyn Huta Podewsie Oblęgorska Łopuszno Niedźwiedź Dąbrówki Strawczyn Oblęgorek Piotrowiec Snochowice Ciosowa Oleszno Ostra Górka Promnik Chełmce Wojciechów Miedziana Małogoskie Góra Karolinów Świdno Regalów Julianów Micigózd Czartoszowy Łosień Podzamcze Fanisławice Piekoszowskie Sułków Krasocin Jeżynów Piekoszów Nowy Dwór Janów Łaziska Górny Janów MałogoszczSkorków Skałka Dolny Jaworznia Ostrów Gałęzice Czostków Stacja PKP Szewce Zgórsko Kozłów Zelejowa Zakrusze Podpolichno Rząbiec MAŁOGOSZCZ Bolmin Dołowatka Bocheniec Konieczno Żarczyce Duże 0 5 km Zalesie Lasochów Bebelno Boczkowice Rembieszyce Zakrzów WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE | Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej Wieś 64 Bizorędy Łabędziów Pawęzów Błogoszów Złotniki Zerniki Ostrów Rembiechowa Szczepanów Krzepin Stare Morawica Skociszewy Rzeszówek Siedlce Wymysłów Zbrza Bichniów Kanice Lipnica OPIS MIEJSC I CMENTARZY POŁOŻONYCH NA SZLAKU Kielce – Słowik – Chęciny – Brzegi – Jędrzejów – Wodzisław – Kraków „SZLAKIEM KADRÓWKI” dał do roty przysięgi, czego w tekście nie było, słowa „…i królowi polskie- Pierwsza Kompania Kadrowa to sym- mu”. gorzka to była osłoda dla tych, bol polski niepodległej, wszak, po 123 którzy na błoniach szydłówkowskich latach niebytu, polska pojawiła się na musieli się stawić. dla części z nich mapach europy, na skutek i wojny było to osobistą tragedią, stąd kontro- światowej. pierwszym zwiastunem nie- wersje wobec lokalizacji pomnika. podległej, jak się okazało, była pierw- miejsce to symbolizuje koniec „Pol- sza Kadrowa wraz z patrolem beliny. skiej Rzeczpospolitej Kieleckiej”, ale podczas składania przysięgi, 5 września równocześnie rozpoczyna historię le- 1914 r. w Kielcach, na wierność cesa- gionów polskich: „austriacy postawili rzowi franciszkowi józefowi (było to Komendantowi głównemu twarde koniecznością i warunkiem utworzenia warunki, uzależniając od ich przyjęcia legionów), józef piłsudski wysłał część swoją pomoc. zmusili go do zgody na strzelców na dalekie patrole do brze- złożenie upokarzającej przysięgi lo- gów, a nawet w rejon Końskich. ci nigdy jalności względem austrii i niemiec nie złożyli przysięgi obcemu mocarstwu. przez oddziały jemu podległe. to była w pobliżu miejsca, gdzie przysięgę ciężka obroża nałożona na Komendan- składał 1 pułk piechoty strzelców – na ta głównego, ale bez niej dalsza akcja błoniach szydłówkowskich - znajduje się nie byłaby możliwa. dzień przysięgi pomnik 1 pułku piechoty, który wywo- okazał się dla nas wszystkich dniem ływał sporo kontrowersji. może nie tyle smutku i zwątpienia (były przypadki sam pomnik, który nic o przysiędze nie załamań). nakazano zbiórkę oddziałów wspomina ile jego lokalizacja. Kontro- i poprowadzono je poza miasto, tam wersji nie tylko współczesnych, bowiem w strugach deszczu odbyła się ponura było to smutne wydarzenie dla wojska uroczystość. lecz mnie tam nie było” – strzeleckiego, ideowego i niepodległego. zapisał później henryk Krok-paszkow- przysięga ta kończyła okres powstańczy, ski, żołnierz i Kompanii Kadrowej. strzelecki, ale rozpoczynała legionowy. „Po klęsce 1863 roku zaległa nad wobec dużej niechęci żołnierzy pol- Polską noc czarna niewoli, noc bez- skich (a strzelcy za takich się uważali) nadziejna. Zdawało się, że już nowe kpt. włodzimierz zagórski – szef szta- pokolenia nie odważą się stanąć do bu naczelnego Komitetu narodowego walki, że zaborcy triumfowali na za- – zwierzchnika tworzonych legionów, wsze. Imię Polski zostało wymazane w obecności gen. rajmunda baczyń- z pamięci świata, a naród szedł na skiego oraz szefa departamentu woj- poniewierkę, jak każdy niewolnik. skowego władysława sikorskiego, do- Po upadku Polski każde pokolenie WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE | Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej 65 ROZDZIAŁ 2 KIELCE Włoszczowa Chęciny Koniecpol Brzegi Jędrzejów Chmielnik Szczekociny Pińczów Wodzisław Busko Zdrój Miechów Działoszyce Wolbrom Nowy Kazimierza Korczyn Wielka Skała Słomniki Proszowice Michałowice KRAKÓW Tarnów Bochnia Brzesko 0 20 km 66 WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE | Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej OPIS MIEJSC I CMENTARZY POŁOŻONYCH NA SZLAKU uczczenia rocznicy 6 sierpnia. miały charakter sportowy i były jednym z naj- ważniejszych przedsięwzięć paramili- tarnych organizowanych w polsce. trasa marszu podzielona była na trzy etapy: pierwszy o długości 45 km rozpoczynał się w Krakowie i przez michałowice prowadził do miechowa. w drugim uczestnicy pokonywali trasę 40,5 km z miechowa do jędrzejowa. ostatni odcinek – 38 km, prowadził przez tokarnię, do Kielc. w tokarni i chęcinach organizowano dodatkowo zawody strzeleckie. w 1926 r. uczestników marszu witał w Kielcach józef piłsudski (odbywał się tu również V zjazd legionistów). do wybuchu ii wojny światowej zorgani- zowano 15 marszów – jeden nie odbył się z powodu powodzi. w 1981 roku z inicjatywy solidarno- zrywało się do walki o utracony byt ści świętokrzyskiej i małopolskiej zorga- niepodległy… Ulegali pod przemocą, nizowano pierwszy powojenny marsz. szli jak wierni żołnierze na śmierć, były to takie czasy, że 78 jego uczest- zaludniali mroźny Sybir lub ginę- ników witano kwiatami, łzami radości, li w tułaczce po szerokim świecie. modlitwą czy błogosławieństwem. W tym ciężkim momencie (…) stanę- mimo zmieniającej się rzeczywi- ła do boju garść młodzieży, by w roz- stości marsz jest kontynuowany do paczliwej chwili próbować walczyć dnia dzisiejszego. w 1984 roku udział nie pod obcym, lecz pod własnym w wydarzeniu „kosztował” trochę wię- sztandarem, by umrzeć na polu bitwy cej, gdyż uczestników marszu ukarano nie jako żołnierz spod obcego znaku, kolegiami w jędrzejowie. od 1985 lecz jako żołnierz polski” – napisze roku wprowadzono podział uczestni- później Józef Piłsudski. ków na historyczne plutony oraz wy- w odrodzonej polsce związek strze- bór Komendanta następnego marszu. lecki, utworzony w 1919 roku, odwo- ------------------------------------------------ łujący się do tradycji organizacji sprzed Część świętokrzyska „Szlaku Ka- i wojny światowej, w 1924 roku zor- drówki” rozpoczyna się na grani- ganizował i marsz szlakiem Kadrówki. cy z województwem małopolskim. marsze te były, odbiegającymi od tra- prowadzi przez wodzisław, następ- dycyjnych form obchodów, sposobem nym punktem, niezwiązanym bez- WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE | Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej 67 ROZDZIAŁ 2 pośrednio z rokiem 1914 jest miej- WODZISŁAW scowość łączyn, a właściwie zajazd Cmentarz wojenny 1914–1915 na położony w lesie po prawej stronie cmentarzu katolickim. drogi. w 1984 roku, w czasie posiłku, Grób Czesława Bankiewicza – uczestników marszu szlakiem pierw- „ósmego” ułana Beliny. szej Kompanii Kadrowej aresztowała patrz str. 13. milicja obywatelska przy wsparciu zomo. zapakowani do bud zostali JĘDRZEJÓW– przewiezieni na komendę do jędrze- jowa. część wypuszczono jeszcze tego PODKLASZTORZE Cmentarz wojenny z lat 1914–1915 samego dnia, część dopiero następne- go. trwałym śladem tego zatrzymania na cmentarzu katolickim przy ulicy były dotkliwe kolegia „za udział w nie- Konarskiego legalnym zgromadzeniu”. (n50 39.084 e20 16.768) Kolejne obiekty odnajdujemy w ję- cmentarz położony jest od strony drzejowie, chęcinach, brzegach, sło- południowo–zachodniej, na lewo od wiku i Kielcach. wejścia, w narożniku, między główną 68 WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE | Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej OPIS MIEJSC I CMENTARZY POŁOŻONYCH NA SZLAKU alejką a murowanym ogrodzeniem, 45 rosyjskiej, 29 nieznanej przyna- ograniczony nowymi grobami, które leżności armijnej i 4 legionistów. w znacznej części zajęły obszar cmen- tarza wojennego. JĘDRZEJÓW W przedniej części znajduje się jedna z kamienic przy rynku (pl. t. Ko- głaz z czerwonego piaskowca, na ściuszki 7-8) mieści państwowe muzeum którym umieszczono tabliczkę Wo- im. przypkowskich. na elewacji budyn- jewódzkiego Konserwatora Zabyt- ku znajdują się dwie tablice. na pierw- ków w Kielcach o treści: CMENTARZ szej umieszczono napis: W DOMU TYM WOJENNY / PRAWEM CHRONIO- W 1915 ROKU / ZNALAZŁ KWATERĘ NY / 1914 1915 / 174 – żołnierzy I PRZYCHYLNE SERCA / TWÓRCE LE- poległych / w I wojnie światowej. GIONÓW / WÓDZ POLSKI ODRO- Głaz otoczony jest kostką betonową DZONEJ / PIERWSZY JEJ MARSZAŁEK i wysypany żwirkiem. Wzdłuż muru I NAJLEPSZY SYN / JÓZEF PIŁSUDSKI / i wokół kaplicy znajduje się rząd 76 19 – III – 1931.