Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax 44 646 27 28, tel. kom. 600 80 46 54 e-mail : [email protected]

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO „Elektrownia Wiatrowa ”

Inwestor: Pro Eco Group Sp. z o.o. Zajączki 7, 11-135 Lubomino

miejscowość Daniszewice gmina powiat piotrkowski województwo łódzkie

Opracowanie raportu: mgr Włodzimierz Pełka biegły z listy Ministra OŚZNiL oraz Wojewody Łódzkiego w zakresie sporządzania ocen oddziaływania na środowisko mgr Aleksandra Łaszek

Opracowania zewnętrzne: Analiza akustyczna Europejska Korporacja Inwestycyjna Sp. z o.o. ul. Chelmska 19/2,1 00-724 Warszawa Analiza efektu migotania cienia PUH EkoPerfect, ul. Niecała 19, 97-300 Piotrków Tryb Monitoring ornitologiczny PPHU EMKA Marcin Kociniak, ul. Mickiewicza 86, 97-300 Piotrków Tryb. Monitoring chiropterologiczny mgr Marcin Olczyk

Piotrków Trybunalski, czerwiec 2013

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 2 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

SPIS TREŚCI

SPIS TABEL I RYSUNKÓW 5 WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW 7 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 8 1. WSTĘP 14 1.1 Przedmiot opracowania i podstawy formalno - prawne 14 1.2 Cel i zakres opracowania 15 1.3 Metodyka i materiały źródłowe 17 1.4 Trudności napotkane w trakcie sporządzania raportu 21 2. CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDZIĘWZIĘCIA 22 2.1 Ogólna charakterystyka energetyki wiatrowej 22 2.2 Przedmiot i skala przedsięwzięcia 24 Lokalizacja przedsięwzięcia i zagospodarowanie terenu inwestycji oraz terenów 2.3 25 sąsiednich Przewidywane skutki dla środowiska oraz warunków zdrowia i życia ludzi w 2.4 29 przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia – wariant zerowy realizacji inwestycji 2.5 Wariantowanie przedsięwzięcia 30 2.6 Uzasadnienie wariantu proponowanego przez Inwestora 36 2.7 Charakterystyka techniczno – technologiczna przedsięwzięcia 37 2.7.1 Technologia produkcji energii 37 2.7.2 Sposób przyłączenia inwestycji do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego 37 2.7.3 Charakterystyka poszczególnych obiektów przedsięwzięcia 38 2.7.3.1 Turbina wiatrowa 38 2.7.3.2 Generator 41 2.7.3.3 Fundament 42 2.7.3.4 Stacja transformatorowa 42 2.7.3.5 Transformator 44 2.7.3.6 Droga dojazdowa, plac manewrowy, plac montażowy 46 2.7.4 System tymczasowego wyłączania turbin wiatrowych tzw. cut-off 47 Powierzchnia terenu zajętego w trakcie budowy , eksploatacji i likwidacji 2.7.5 48 przedsięwzięcia 2.7.6 Oznakowanie elektrowni 48 2.7.7 Sposób obsługi przedsięwzięcia 51 Warunki użytkowania terenu na etapie budowy, eksploatacji i ewentualnej likwidacji 2.8 51 przedsięwzięcia Przewidywane rodzaje materiałów i zasobów potrzebne do zużycia na etapie budowy, 2.9 56 eksploatacji i ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia Przewidywane rodzaje i wielkości emisji oraz zanieczyszczeń wynikające z 2.10 59 funkcjonowania przedsięwzięcia

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 3 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Podział przewidywanych rodzajów oddziaływań ze względu na bezpośredni, pośredni, 2.11 stały, chwilowy, wtórny i skumulowany charakter oraz przewidywana intensywność 60 wskazanych oddziaływań Ocena konieczności uzyskania pozwolenia zintegrowanego dla eksploatacji 2.12 65 przedsięwzięcia CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW ŚRODOWISKA TERENU 3. 66 LOKALIZACJI INWESTYCJI 3.1 Położenie fizycznogeograficzne i rzeźba terenu 66 3.2 Budowa geologiczna i występowanie surowców naturalnych 66 3.3 Gleby 67 3.4 Zasoby wodne 68 3.5 Inwentaryzacja przyrodnicza 70 3.6 Korytarze ekologiczne 71 3.7 Formy ochrony przyrody 71 3.8 Dobra kultury materialnej 72 3.9 Warunki klimatyczne 72 ANALIZA ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEJ INWESTYCJI NA 4. 75 POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA 4.1 Oddziaływanie skumulowane 75 4.2 Oddziaływanie transgraniczne 77 4.3 Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na etapie budowy 77 4.3.1 Oddziaływanie akustyczne 77 4.3.2 Emisja pyłów i gazów 78 4.3.3 Flora i fauna 79 4.3.4 Gleba 80 4.3.5 Oddziaływanie na środowisko wodno – gruntowe 80 4.3.6 Oddziaływanie na krajobraz 81 4.3.7 Emisja infradźwięków, efekt stroboskopowy, pole elektromagnetyczne i emisja drgań 81 4.3.8 Warunki zdrowia i życia ludzi 82 4.4 Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na etapie eksploatacji 82 4.4.1 Oddziaływanie akustyczne 82 4.4.1.1 Wymagania dotyczące standardu akustycznego terenów otaczających przedsięwzięcie 83 4.4.1.2 Klimat akustyczny w otoczeniu projektowanej inwestycji (stan aktualny) 86 4.4.1.3 Metodyka obliczeń poziomu hałasu w środowisku 86 4.4.1.4 Źródła hałasu 86 Metodyka prognozowania wpływu projektowanej inwestycji na klimat akustyczny 4.4.1.5 87 otoczenia 4.4.1.6 Interpretacja wyników obliczeń 88 4.4.2 Oddziaływanie na awifaunę i chiropterofaunę 90

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 4 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

4.4.3 Pozostała fauna i flora 91 4.4.4 Gleba 92 4.4.5 Stosunki gruntowo – wodne 93 4.4.6 Krajobraz 93 4.4.7 Emisja infradźwięków 94 4.4.8 Efekt stroboskopowy 96 4.4.9 Pole elektromagnetyczne 100 4.4.10 Emisja drgań 103 4.4.11 Warunki zdrowia i życia ludzi 104 4.5 Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na etapie likwidacji 105 4.6 Ustalenie wpływu przedsięwzięcia na obszary NATURA 200091 105 4.7 Ocena wpływu przedsięwzięcia na gospodarkę odpadami 108 4.7.1 Identyfikacja odpadów wytwarzanych na poszczególnych etapach realizacji inwestycji 108 4.7.2 Zasady postępowania z wytwarzanymi odpadami 111 Ocena oddziaływania inwestycji w warunkach wystąpienia poważnej awarii 4.8 114 przemysłowej 4.9 Zapobieganie szkodom w środowisku 116 4.10 Analiza możliwych konfliktów społecznych 116 4.11 Ocena konieczności ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania 119 PROPONOWANE DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE 5. I ZMINIMALIZOWANIE NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA 120 ŚRODOWISKO MONITORING POREALIZACYJNY ORAZ DZIAŁANIA W PRZYPADKU 6. 124 WYSTĄPIENIA KOLIZJI PTAKÓW LUB NIETOPERZY Z TURBINĄ ZAŁĄCZNIKI 126

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 5 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

SPIS TABEL I RYSUNKÓW

Tab. 1 Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej w Polsce Tab. 2 Łączna moc zainstalowana w poszczególnych województwach Tab. 3 Wykaz działek dla turbiny nr 1 Tab. 4 Wykaz działek dla turbiny nr 2 Tab. 5 Wykaz działek dla turbiny nr 3 (wariant inwestorski) Tab. 6 Wykaz działek dla turbiny nr 3 (wariant alternatywny) Tab. 7 Szlaki komunikacyjne znajdujące się w pobliżu projektowanych turbin Tab. 7 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu I Tab. 8 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu II Tab. 9 Dane techniczne projektowanych turbin Tab. 10 Dane techniczne transformatora Tab. 11 Przewidywana powierzchnia terenu zajęta przez poszczególne elementy infrastruktury Tab. 12 Powierzchnia zabudowy działki nr 139 (Turbina nr 1 i Turbina nr 2) Tab. 13 Powierzchnia zabudowy działki nr 197 (Turbina nr 3 w wariancie inwestorskim) Tab. 14 Powierzchnia zabudowy działki nr 201 (Turbina nr 3 w wariancie alternatywnym) Tab. 15 Podział możliwych oddziaływań ze względu na bezpośredni, pośredni, stały, chwilowy, wtórny i skumulowany charakter Tab. 16 Stopień i intensywność stwierdzonych rodzajów oddziaływań Tab. 17 Przewidywane rodzaje i intensywność oddziaływań Tab. 18 Analiza możliwych oddziaływań na środowisko na etapie eksploatacji (wraz z komentarzem) Tab. 19 Struktura bonitacyjna gruntów ornych i sadów w Gminie Gorzkowice Tab. 20 Gleby i grunty terenu inwestycji Tab. 21 Istniejące źródła stacjonarne hałasu Tab. 22 Dane istniejących w sąsiedztwie turbin wiatrowych Tab. 23 Pozostałe przedsięwzięcia mogące potencjalnie powodować oddziaływanie skumulowane z przedmiotową inwestycją Tab. 24 Najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi – wariant realizacyjny Tab. 25 Najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi – wariant alternatywny Tab. 26 Istniejące źródła stacjonarne hałasu Tab. 27 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu I Tab. 28 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu II Tab. 29 Najbliższa zabudowa narażona na efekt migotania cienia – wariant I Tab. 30 Najbliższa zabudowa narażona na efekt migotania cienia – wariant II Tab. 31 Wartości pola magnetycznego i elektrycznego o częstotliwości 50 Hz Tab. 32 Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych Tab. 33 Porównanie poszczególnych wartości pól elektromagnet. z wartościami dopuszczalnymi Tab. 34 Najbliższe obszary Natura 2000 Tab. 34 Typy siedlisk obszaru “Dąbrowy w Marianku” z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 6 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 36 Typy siedlisk obszaru “Łąka w Bęczkowicach” z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Tab. 37 Typy siedlisk obszaru “Lasy Gorzkowickie” z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej

Rys. 1 Położenie gminy Gorzkowice na tle województwa łódzkiego Rys. 2 Położenie terenu inwestycji względem granic gminy Gorzkowice Rys. 3 Lokalizacja turbin wiatrowych w wariancie I Rys. 4 Lokalizacja turbin wiatrowych w wariancie II Rys. 5 Typowa kontenerowa stacja transformatorowa produkcji ZPUE S.A. Włoszczowa Rys. 6 Typowa słupowa stacja transformatorowa produkcji ZPUE S.A. Włoszczowa Rys. 7 Grunty na których wytyczone zostaną drogi dojazdowe Rys. 8 Istniejąca sieć dróg dojazdowych w otoczeniu projektowanej inwestycji Rys. 9 Prawidłowo oznakowane łopaty wirnika Rys. 10 Grunty terenu inwestycji Rys. 11 Strefy energetyczne wiatru w Polsce Rys. 12 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku Rys. 13 Schemat działania efektu migotania cienia Rys. 14 Najbliższa zabudowa narażona na efekt migotania cienia

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 7 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW

Załącznik nr 1 Postanowienie Wójta Gminy Gorzkowice z dnia 20.05.2013 roku w sprawie obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko Załącznik nr 2 Klasyfikacja akustyczna terenu Załącznik nr 3 Mapa ewidencyjna w skali 1:5000 przedstawiająca lokalizację przedmiotowego przedsięwzięcia Załącznik nr 4 Wypis z rejestru gruntów Załącznik nr 5(1) Analiza oddziaływania akustycznego – wariant I Załącznik nr 5(2) Analiza oddziaływania akustycznego – wariant II Załącznik nr 6 Raport końcowy z rocznego przedinwestycyjnego monitoringu ptaków Załącznik nr 7 Raport końcowy z rocznego przedinwestycyjnego monitoringu chiropterologicznego Załącznik nr 8 Położenie planowanej inwestycji względem najbliższych obszarów chronionych Załącznik nr 9 Analiza efektu migotania cieni Załącznik nr 10 Pisma odpowiednich urzędów gmin ws. oddziaływania skumulowanego

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 8 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Przedmiotem opracowania jest ocena oddziaływania na środowisko zamierzenia inwestycyjnego polegającego na budowie Elektrowni Wiatrowej Daniszewice, składającej się z zespołu trzech turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda, wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą w postaci linii kablowych elektroenergetycznych, fundamentów, placów montażowych, dróg dojazdowych oraz przyłączem do krajowej sieci elektroenergetycznej.

Inwestorem przedmiotowego przedsięwzięcia jest: Pro Eco Group Sp. z o.o. Zajączki 7, 11-135 Lubomino

Raport sporządza się do wniosku Inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w celu określenia charakteru, ilości i znaczenia potencjalnych oddziaływań związanych z realizacją inwestycji oraz w celu wskazania metod zapobiegających i ograniczających negatywne oddziaływanie.

Inwestycja została zakwalifikowana do przedsięwzięć wymagających opracowania raportu zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573 ze zmianami). Rozporządzenie to w § 3.1 pkt. 6 stwierdza, że do inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których raport o oddziaływaniu na środowisko może być wymagany, należy zaliczyć instalacje wykorzystujące siłę wiatru do produkcji energii i mające całkowitą wysokość nie niższą niż 30 m. Raport jest zgodny z zakresem ustalonym w postanowieniu Burmistrza Miasta Uniejów z dnia 20.05.2013 roku, znak: OŚ.7624/04/10, a także z art. 66 ust. 1 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku – „o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” /Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm./.

Koncepcja Inwestora zawarta we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przewiduje realizację przedsięwzięcia w zakresie:  budowy zespołu 3 turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda, wysokości minimalnej wieży 105 m i rozpiętości maksymalnej łopat 112 m,  budowa stacji transformatorowej (lub wybór turbiny wiatrowej z wewnętrzną stacją transformatorową),  wykonanie tymczasowego placu montażowego przy każdej turbinie,  wykonanie placu manewrowego i zatoki postojowej przy każdej turbinie,  wykonanie serwisowych dróg dojazdowych do turbin,  wykonanie infrastruktury telekomunikacyjnej umożliwiającej nadzór inwestycji,  wykonanie kablowych linii elektroenergetycznych łączących turbiny z KSE.

Inwestor nie posiada jeszcze warunków przyłączenia instalacji do sieci, jednak za najbardziej prawdopodobny wariant przewiduje się podłączenie elektrowni do stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej w miejscowości Gorzkowice.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 9 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Obszar lokalizacji inwestycji posiada wybitnie rolniczy oraz techniczny charakter, nie charakteryzujący się szczególnymi walorami krajobrazowymi czy przyrodniczymi. Dla terenu tego oraz w przewidywanym zasięgu oddziaływania inwestycji nie sporządziła dotychczas miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Projektowane turbiny wiatrowe wraz z elementami infrastruktury technicznej zlokalizowane będą na dz. nr ewid. 139 i 197 (wariant inwestorski) lub 139 i 201 (wariant alternatywny) w miejscowości Daniszewice w gminie Gorzkowice. Jest to teren położony w środkowo – wschodniej części gminy Gorzkowice (w południowej części województwa łódzkiego), w odległości ca 3,6 km od centrum miejscowości Gorzkowice.

Przedmiotowe działki, objęte wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, posiadają łączną powierzchnię 9.37 ha. Są to działki sklasyfikowane jako grunty orne IV, V i VI klasy bonitacyjnej oraz w części jako łąki III klasy bonitacyjnej.

Powierzchnia zabudowy terenu na etapie budowy, eksploatacji i ewentualnej likwidacji wyniesie łącznie ca 0,9 ha. W trakcie eksploatacji będzie to ca 0,45 ha (w wariancie inwestorskim) i 0,40 ha (w wariancie alternatywnym).

Zasięg łopat wirników wykraczać będzie poza granice przedmiotowych działek i obejmie również działki nr ewid. 146, 196 i 198 obr. Daniszewice.

W otoczeniu planowanego przedsięwzięcia znajdują się głównie tereny rolnicze oraz funkcjonują już tu turbiny wiatrowe. Powierzchnia omawianego terenu charakteryzuje się dużym oddaleniem od terenów zabudowanych. Lokalizacja turbin wiatrowych pozwala na zachowanie w zależności od wariantu realizacji inwestycji, minimum 590 - 700 metrowej odległości pomiędzy poszczególnymi turbinami a najbliższą zabudową.

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko planowanej inwestycji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną sporządzono w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy prawne w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego, prawa budowlanego i ochrony środowiska, a także w oparciu o istniejącą literaturę przedmiotu. Metodyka zastosowana w ocenie odpowiada metodom stosowanym w tym zakresie i opisanym w literaturze przedmiotu.

W ramach przeprowadzonej oceny oddziaływania inwestycji na środowisko wykonano prognozę:  akustycznego oddziaływania projektowanej inwestycji na środowisko  oddziaływania inwestycji na ptaki oraz nietoperze  oddziaływania inwestycji na florę i faunę  oddziaływania w zakresie emisji infradźwięków, drgań, pola elektromagnetycznego oraz efektu migotania cieni  oddziaływania na zdrowie i życie ludzi  oddziaływania inwestycji na szereg innych komponentów, w tym na: krajobraz, użytkowanie terenu, konflikty społeczne i in.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 10 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Z uwagi na istnienie w sąsiedztwie projektowanej inwestycji innych turbin wiatrowych, wszelkie analizy przeprowadzono z uwzględnieniem wzajemnego kumulowania się oddziaływań.

Analizą objęto dwa warianty realizacji inwestycji: wariant inwestorski (zaproponowany przez Inwestora do realizacji) oraz racjonalny wariant alternatywny możliwy do realizacji. Wariant inwestorski jest koncepcją przedstawioną przez Inwestora we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Koncepcja ta zakłada budowę 3 turbin wiatrowych o mocy 3 MW każda i wysokości minimalnej wieży 105 m. Wariant alternatywny różni się od wariantu inwestorskiego wyłącznie lokalizacją turbiny nr 3 – w wariancie inwestorskim na dz. nr ewid. 197 obr. Daniszewice, a w wariancie alternatywnym na dz. nr ewid. 201 obr. Daniszewice.

Uzasadnieniem wyboru wariantu inwestorskiego są:  chęć wypełnienia celu inwestycyjnego, polegającego na budowie obiektu o mocy 9 MW produkującego energię elektryczną z energii wiatru, co wynika z:  ekologicznego spojrzenia Inwestora na produkcję energii elektrycznej,  korzystne warunki dzierżawy przedmiotowych gruntów,  możliwości przyjęcia przez istniejącą w sąsiedztwie sieć elektroenergetyczną dodatkowej mocy wytwórczej,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na rośliny, grzyby i siedliska przyrodnicze,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko faunistyczne,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na stosunki wodno – gruntowe,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na glebę,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na powietrze,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy,  w zakresie oddziaływania na ludzi:  znaczne oddalenie od terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi (ca 590 m – 750 m)  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania w zakresie emisji hałasu, emisji infradźwięków, efektu migotania cieni, emisji pól elektromagnetycznych i emisji drgań,  przewidywane oddziaływanie na krajobraz dla wariantu inwestorskiego będzie takie samo jak w wariancie alternatywnym, z uwagi na zastosowanie tych samych rozwiązań technologicznych, i będzie ono zależało od subiektywnej oceny każdego z obserwatorów. Biorąc pod uwagę dotychczasowe wykorzystanie terenu (grunty orne), a także istnienie już w lokalnym krajobrazie instalacji o podobnych charakterze, nie przewiduje się by realizacja inwestycji mogła spotkać się z wyraźnym protestem mieszkańców.

W procesie inwestycyjnym wyróżnia się 3 etapy: etap budowy, etap eksploatacji i etap likwidacji przedsięwzięcia. Dla każdego z tych etapów przeprowadzono ocenę oddziaływania inwestycji na środowisko.

Wpływ etapu budowy na środowisko ograniczał się będzie do powstania niewielkich oddziaływań w zakresie:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 11 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 emisji hałasu związanego z prowadzeniem prac montażowych oraz ruchem pojazdów na plac budowy  emisji pyłów i gazów związanej z prowadzeniem prac montażowych oraz ruchem pojazdów na plac budowy  powstawania odpadów z budowy (ziemia, kable, tworzywa sztuczne) – przewiduje się jednak określenie w projekcie budowlanym dokładnej liczby potrzebnych materiałów, tak by ograniczyć ryzyko powstawania odpadów na tym etapie realizacji przedsięwzięcia do minimum  okresowego oddziaływania na glebę, szatę roślinną i faunę.

Etap ten charakteryzować się będzie krótkotrwałością i odwracalnością wszystkich oddziaływań.

Etap eksploatacji przedsięwzięcia przewidziany jest przez producentów turbin na około 20 - 25 lat. Funkcjonowanie elektrowni może powodować powstanie oddziaływań w zakresie: emisji hałasu, zmiany krajobrazu, oddziaływania na faunę i florę, emisji drgań, migotania cieni, pól elektromagnetycznych i infradźwięków. Żadne z powyższych oddziaływań, po uwzględnieniu zaleceń wynikających z raportu, nie będzie powodować przekroczeń dopuszczalnych norm, ani nie będzie stanowić zagrożenia dla zdrowia i/lub życia ludzi.

Oddziaływanie planowanej inwestycji na etapie likwidacji przedsięwzięcia wiązać się będzie z:  emisją hałasu związaną z prowadzeniem prac demontażowych oraz ruchem pojazdów na plac budowy  emisją pyłów i gazów związaną z prowadzeniem prac demontażowych oraz ruchem pojazdów na plac budowy  powstawaniem odpadów (kable, stal, tworzywa sztuczne, beton, oleje)  okresowym oddziaływaniem na glebę, florę i faunę.

Planowana inwestycja nie będzie realizowana na obszarach chronionego krajobrazu ani na terenach objętych innymi formami ochrony przyrody, czy też w strefach ekspozycji obiektów dziedzictwa kulturowego.

Przeprowadzona ocena oddziaływania obydwóch wariantów na środowisko przyrodnicze oraz warunki zdrowia i życia ludzi wykazała, że nie będą one generować znacząco negatywnych oddziaływań. Analiza akustyczna wykazała, że nie będą one generować przekroczeń dopuszczalnych norm akustycznych dla znajdującej się w pobliżu zabudowy, zarówno dla pory dziennej (55,0 dB) jak i dla pory nocnej (45,0 dB).

Roczny monitoring ornitologiczny i chiropterologiczny terenu przedsięwzięcia wykazały, że nie występują przeciwwskazania lokalizacyjne dla planowanej inwestycji w wariancie zaproponowanym przez Inwestora, a konieczne środki zapobiegawcze, zmniejszające niekorzystne oddziaływanie projektowanej farmy wiatrowej na środowisko życia ptaków i nietoperzy, będą typowe dla tego rodzaju przedsięwzięć. Wariant alternatywny, z uwagi na bliską lokalizację turbiny nr 3 w stosunku do kompleksu leśnego znajdującego się na południe od omawianego terenu, może zostać pozytywnie zaopiniowany wyłącznie w przypadku zobowiązania Inwestora do czasowego wyłączania turbiny nr 3 w okresie od 15 kwietnia do 30 września w godzinach nocnych, tzn. godzinę przed zachodem do godziny po wschodzie Słońca i przy prędkościach wiatru poniżej 6 m/s, czyli wtedy kiedy wlatywanie

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 12 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” nietoperzy na otwarte przestrzenie jest najbardziej prawdopodobne. Za wariant korzystniejszy dla środowiska uznaje się wariant realizacyjny. Dla przedmiotowej inwestycji wskazuje się na konieczność przeprowadzenia monitoringu porealizacyjnego obejmującego analizę śmiertelności ptaków i nietoperzy na terenie inwestycji.

Przewiduje się brak oddziaływań na zdrowie i życie ludzi. W porównaniu z energetyką konwencjonalną (węglową czy jądrową), energetyka wiatrowa jest najbezpieczniejszą dla ludzi formą pozyskiwania energii. Elektrownia wiatrowa funkcjonować będzie w trybie bezobsługowym i zlokalizowana będzie na terenach wyłączonych z zabudowy. Ewentualne awarie nie stwarzają niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia ludzi. Zabezpieczeniem przed ryzykiem urwania się łopaty wirnika jest wyposażenie turbiny w hamulec automatyczny oraz dodatkowy hamulec zaciągany ręcznie. Konstrukcja wieży nośnej zapobiega ich zniszczeniu do maksymalnej prędkości wiatru ca 42,5 m/s, trwającego w czasie 10 min lub aż do 59,5 m/s, trwającego do 3 sekund (czyli w tzw. „porywach”). Wiatry wiejące z taką siłą na terenie środkowej Polski praktycznie nie występują. Zabezpieczeniem przed przewróceniem się wieży jest wykonanie fundamentów o wymiarach odpowiadających warunkom geotechnicznym określonym po przeprowadzeniu odpowiednich odwiertów. Dodatkowo każda turbina wiatrowa wyposażona będzie w system detekcji dymu, system chłodzenia, system pełnego zabezpieczenia odgromowego. Zasięg i stopień oddziaływania planowanej inwestycji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w zakresie emisji infradźwięków nie wpłynie negatywnie na warunki życia i zdrowie ludzi, a także nie przyczyni się do powstania negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Uznaje się, że zarówno linie kablowe jak i urządzenia elektryczne umieszczone w turbinie wiatrowej oraz te stanowiące część infrastruktury przyłączeniowej wewnętrznej i zewnętrznej, nie będą powodować przekroczenia dopuszczalnych wartości natężenia pola elektromagnetycznego, z uwagi na śladowy poziom emisji. Poza zastosowaniem podkładek wibroizolacyjnych pod urządzeniami mechanicznymi w gondoli turbiny i ewentualnie pod stanowiskiem transformatora, co przewidują producenci urządzeń, nie zachodzi konieczność stosowania działań ograniczających wpływ przedsięwzięcia na środowisko i warunki życia i zdrowia ludzi w zakresie ochrony przed drganiami. W związku z planowanym przedsięwzięciem mogą wystąpić obawy lokalnej społeczności związane z nadmiernym hałasem wytwarzanym przez turbiny, jednak przy wyborze alternatywnego wariantu realizacji inwestycji powyższe obawy nie będą mieć uzasadnienia. Nie można natomiast wykluczyć wystąpienia konfliktu z lokalną społecznością, którego przyczyną może być zmiana istniejącego krajobrazu w postaci wprowadzenia dodatkowych turbin wiatrowych, które wspólnie z istniejącymi już elektrowniami wiatrowymi będą powodować wystąpienie oddziaływania skumulowanego. Budowa i eksploatacja przedsięwzięcia nie będzie z natury źródłem powstawania odpadów. Ewentualne remonty konstrukcji będą mogły generować powstawanie odpadów w postaci części wymiennych stosowanych w turbinie. Energetyka wiatrowa charakteryzuje się brakiem emisji zanieczyszczeń do środowiska. Jedynie montaż i demontaż elementów konstrukcyjnych (transport elementów, prace spawalnicze, roboty ziemne) może być w bardzo niewielkim stopniu źródłem emisji zanieczyszczeń do środowiska w postaci emisji pyłów (przemieszczanie się mas ziemnych) i emisji spalin. Eksploatacja elektrowni wiatrowych nie wymaga poboru wody i nie jest źródłem wyprowadzania ścieków do wód lub ziemi. Wytwarzane będą jedynie ścieki o charakterze bytowym, pochodzące od

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 13 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” pracowników firm wykonujących prace budowlane. Ścieki te będą gromadzone i wywożone do komunalnej oczyszczalni w sposób zorganizowany. Z uwagi na charakter przedsięwzięcia, jego realizacja nie naruszy stanu jakości i zasobów wód podziemnych i powierzchniowych, przez co nie będzie miała negatywnego wpływu na stosunki gruntowo – wodne. Przeobrażenia powierzchni ziemi przewidywane w wyniku realizacji inwestycji sprowadzają się głównie do nieznacznego zmniejszenia się powierzchni upraw rolnych. Projektowana inwestycja zajmie docelowo teren o powierzchni całkowitej nie większej niż 0,45 ha i będzie to powierzchnia podlegająca wyłączeniu z użytkowania rolniczego. Teren wokół elektrowni, po zakończeniu prac, zostanie przywrócony do stanu pierwotnego. Z uwagi na skalę inwestycji oraz charakter zajmowanego przez nią terenu, nie przewiduje się by przedmiotowa inwestycja oddziaływała negatywnie na środowisko faunistyczne i florystyczne. Na terenie lokalizacji infrastruktury przedsięwzięcia nie stwierdzono występowania cennych zbiorowisk roślinnych, co ogranicza wystąpienie negatywnego oddziaływania na szatę roślinną do minimum.

W trakcie sporządzania oceny oddziaływania na środowisko nie wystąpiły poważne luki informacyjne czy techniczne, ograniczające możliwość przeprowadzenia rzetelnej analizy. W przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku Inwestor będzie zobowiązany poinformować o zaistniałym fakcie organ samorządu terytorialnego, a następnie podjąć działania zapobiegawcze i naprawcze. Eksploatacja przedsięwzięcia nie wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego.

Odstąpienie od realizacji inwestycji będzie miało negatywne skutki w postaci braku dostarczenia do krajowej sieci elektroenergetycznej energii wyprodukowanej z czystego źródła, co w ogólnym bilansie oznaczać będzie konieczność zastąpienia jej energię konwencjonalną, charakteryzującą się znacznie większym, negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Co więcej, zaniechanie projektu budowy przedmiotowej inwestycji przyczyni się pośrednio do braku wzrostu majątku gminy Gorzkowice z tytułu potencjalnych podatków, które mogłyby być odprowadzane przez Inwestora w przypadku zrealizowania inwestycji.

Podsumowując stwierdza się, że zgodnie z obowiązującymi zasadami ochrony środowiska oraz zgodnie z obowiązującą wiedzą, planowana inwestycja realizowana będzie w miejscu stwarzającym małe ryzyko wystąpienia negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym na zdrowie i życie ludzi, a po zastosowaniu zaleceń wynikających z niniejszego opracowania nie będą istnieć żadne racjonalne przesłanki do jej zanegowania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 14 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ROZDZIAŁ 1 - W S T Ę P

1.1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA I PODSTAWY FORMALNO – PRAWNE

Przedmiotem opracowania jest ocena oddziaływania na środowisko zamierzenia inwestycyjnego polegającego na budowie Elektrowni Wiatrowej Daniszewice, składającej się z zespołu trzech turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda, wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą w postaci linii kablowych elektroenergetycznych, fundamentów, placów montażowych, dróg dojazdowych oraz przyłączem do krajowej sieci elektroenergetycznej.

Zgodnie z art. 59 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku – „o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” /Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm./, przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wymaga realizacja planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Zgodnie z art. 173 ust. 2 cytowanej wyżej Ustawy przez przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko rozumie się przedsięwzięcia określone w art. 51 ust. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – „Prawo ochrony środowiska” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150 z późn. zm./. Kwalifikacja przedsięwzięć do kategorii zawsze i potencjalnie mogących znacząco oddziaływać na środowisko następuje w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko /Dz. U. Nr 213 z 2010 r., poz. 1397/. Zgodnie z § 3 wyżej cytowanego Rozporządzenia planowana do realizacji inwestycja należy do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu może być wymagane.

Ważnym dokumentem unijnym, dotyczącym kwalifikacji prawnej przedsięwzięć polegających na budowie elektrowni wiatrowych, jest Dyrektywa OOŚ (Dyrektywa Rady 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 roku z późn. zm. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne), która kwalifikuje urządzenia wykorzystujące siłę wiatru do produkcji energii elektrycznej jako mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i podlegające badaniu indywidualnemu lub za pomocą progów lub kryteriów ustalonych przez państwo członkowskie. Badanie to ma na celu określenie, czy przedsięwzięcie podlega ocenie oddziaływania na środowisko.

W toku postępowania, które rozpoczęło się 08.04.2013 roku wraz ze złożeniem przez Inwestora wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedmiotowej inwestycji, Wójt Gminy Gorzkowice wystąpił do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi oraz do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Piotrkowie Trybunalskim z wnioskiem o wyrażenie opinii w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 15 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Po uwzględnieniu opinii organów opiniujących Wójt Gminy Gorzkowice nałożył na Inwestora obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, ustalając jednocześnie jego zakres /Załącznik nr 1/. Raport sporządza się więc do wniosku Inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

1.2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA

Raport o oddziaływaniu na środowisko planowanej inwestycji wykonano w celu określenia rodzaju, natężenia i zasięgu przewidywanego oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego oraz na warunki życia i zdrowia okolicznych mieszkańców, spowodowanego budową, eksploatacją oraz ewentualną likwidacją przedsięwzięcia, a także w celu określenia zakresu niezbędnych działań minimalizujących i ograniczających negatywne skutki oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko naturalne oraz warunki życia i zdrowie ludzi.

Dla osiągnięcia celów raportu dokonano rozpoznania technologicznego planowanego przedsięwzięcia, stanu zagospodarowania terenu inwestycji, rozpoznania źródeł i rodzajów przewidywanych oddziaływań, oceny wartości elementów środowiska terenu inwestycji, na które oddziaływania te mogą mieć wpływ oraz dokonano analizy kumulacji oddziaływań.

Podstawowym zadaniem raportu jest potwierdzenie lub zanegowanie możliwości realizacji planowanego przedsięwzięcia w proponowanej przez Inwestora lokalizacji, wielkości i technologii oraz ustalenie dopuszczalnych wariantów realizacji planowanego przedsięwzięcia. Ponadto celem opracowania jest weryfikacja planowanego przedsięwzięcia z uwzględnieniem wymogów i norm prawnych obowiązujących w dziedzinie ochrony środowiska.

Zakres niniejszego raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest zgodny z zakresem określonym przez art. 66 ust. 1 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku – „o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” /Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm./. Na zakres raportu składają się:

1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystyka całego przedsięwzięcia i warunków użytkowania terenu w fazie budowy, eksploatacji i ewentualnej likwidacji, b) informacje dotyczące danych technicznych urządzenia oraz cech charakterystycznych procesów produkcyjnych, c) opis przewidywanych rodzajów i ilości zanieczyszczeń, wynikających z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia, d) określenie rodzajów i ilości materiałów oraz zasobów przewidzianych do zużycia na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji przedsięwzięcia;

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 16 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody; 3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków ochronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; 5) opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska, wraz z uzasadnieniem wyboru; 6) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w wypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; 7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, zwierzęta, rośliny, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) wzajemne oddziaływanie między wyżej wymienionymi elementami; 8) opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko- średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: a) istnienia przedsięwzięcia, b) wykorzystywania zasobów środowiska, c) emisji; 9) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko, 10) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest koniecznie ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; 11) przedstawienie zagadnień w formie graficznej; 12) przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; 13) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem;

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 17 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

14) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 15) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano opracowując raport; 16) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu; 17) nazwisko osoby lub osób sporządzających raport; 18) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

1.3. METODYKA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

Metodyka zastosowana w ocenie odpowiada metodom stosowanym w tym zakresie i opisanym w literaturze przedmiotu. Opis stanu środowiska naturalnego i sposobów zagospodarowania przestrzennego terenu na obszarze potencjalnego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oparto na wizji lokalnej, a także na dostępnej dokumentacji fizyczno-geograficznej rejonu przedsięwzięcia oraz na obowiązującej dokumentacji planistyczno-urbanistycznej i kartograficznej. Do identyfikacji rodzajów oddziaływań na środowisko posłużono się metodą tzw. „listy sprawdzającej”. Jest ona wykazem elementów środowiskowych, socjologicznych i ekonomicznych, na które eksploatacja planowanych przedsięwzięć może mieć wpływ. Zastosowanie „listy sprawdzającej” pozwoliło wyeliminować te elementy, na które przedsięwzięcie nie będzie wywierać wpływu. Tym samym, dzięki zastosowaniu „listy sprawdzającej” ograniczono zakres merytoryczny ekspertyzy do zagadnień istotnych. Do opracowania analizy oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w zakresie poszczególnych dziedzin ochrony środowiska zastosowano stosowne, przyjęte ogólnie wytyczne i normy.

Analizę oddziaływania planowanej inwestycji na awifaunę terenu lokalizacji przedsięwzięcia przeprowadzono w oparciu o kontrole polegające na: obserwacji na transekcie pieszym, badaniach natężenia wykorzystania przestrzeni powietrznej przez ptaki, badania w protokole MPPL. Monitoring wykonano w okresie styczeń 2012 r. – grudzień 2012 r.

Analizę oddziaływania planowanej inwestycji na chiropterofaunę terenu lokalizacji przedsięwzięcia przeprowadzono w oparciu o dwie metody badawcze: . nasłuchy detektorowe, . obserwacje terenu.

Do ustalenia zasięgu oddziaływania akustycznego przedsięwzięcia posłużono się oprogramowaniem WindPRO i modułu DECIBEL z wykorzystaniem modelu hałasu według polskiej normy ISO 9613-2 „Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczania”. Oprogramowanie WindPRO jest licencjonowanym produktem firmy EMD,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 18 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” jednym z trzech rekomendowanych w Polsce programów do przeprowadzania analiz oddziaływania farm wiatrowych na środowisko.

Określenie zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia w zakresie emisji pól elektromagnetycznych, infradźwięków i drgań oraz ustalenie obowiązków w zakresie gospodarki odpadami oparto o charakterystykę technologiczną planowanych obiektów przedsięwzięcia oraz literaturę przedmiotu. Analizę efektu migotania cieni przeprowadzono przy użyciu programu komputerowego WindPRO, moduł SHADOW. Na podstawie analizy koncepcji zagospodarowania terenu lokalizacji przedsięwzięcia oraz danych techniczno-roboczych turbin wiatrowych, zidentyfikowano potencjalne rodzaje oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, które z racji swego charakteru będą miały istotny wpływ na stan środowiska i warunki życia ludzi. Dla oddziaływań tych ustalono zasięg i intensywność wpływu przedsięwzięcia na środowisko. Dla wybranych, w wyniku przeprowadzenia wyżej opisanej procedury, istotnych rodzajów oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i warunki zdrowia i/lub życia ludzi, określono zakres niezbędnych do zastosowania działań ograniczających i kompensujących.

Raport o oddziaływaniu przedmiotowego przedsięwzięcia na środowisko sporządzono w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy prawne w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego, prawa budowlanego i ochrony środowiska, a także w oparciu o istniejącą literaturę przedmiotu.

Zestawienie wykorzystanych materiałów:

 Materiały źródłowe w zakresie obowiązującego prawa:

1. Ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko /Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm./; 2. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dni 13 kwietnia 2010 roku w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 /Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 510/; 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 / Dz. U. 2012 r. Nr 0, poz. 1041/; 4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – „Prawo ochrony środowiska” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150 z późn. zm./; 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko /Dz. U. Nr 213, poz. 1397/;

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 19 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

6. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody /Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm./; 7. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późn. zm./; 8. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody /Dz. U. 2008 Nr 206, poz. 1291/; 9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu dla środowiska /Dz. U. Nr 263, poz. 2202 z późn. zm./; 10. Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 roku odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku; 11. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku – „o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” /Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm./; 12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 roku w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego /Dz. U. Nr 164 z 2003 r., poz. 1588/; 13. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku – „o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami” /Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm./; 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości /Dz. U. Nr 122, poz. 1055/; 15. Ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku – „o ochronie gruntów rolnych i leśnych” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm./; 16. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie /Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm./; 17. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 roku w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych /Dz. U. Nr 130, poz. 1193 ze zmianą: Dz. U. Nr 9 z 2006 r, poz. 53/; 18. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 roku w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami /Dz. U. Nr 49, poz. 356/; 19. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 roku – „o odpadach” /Dz. U. 2013 Nr 0 poz. 21/; 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów /Dz. U. Nr 112, poz. 1206/; 21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku /Dz. U. Nr 75, poz. 527 z późn. zm./;

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 20 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego /Dz. U. Nr 137, poz. 984/; 23. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku – „Prawo energetyczne” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 89 z 2006 r., poz. 625 z późn. zm./; 24. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku – „Prawo geologiczne i górnicze” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 228 z 2005 r., poz. 1947 z późn. zm./.; 25. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku – „Prawo wodne” /tekst jednolity: Dz. Nr 239 z 2005 r., poz. 2019 z późn. zm./; 26. Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu /Dz. U. Nr 47, poz. 281/; 27. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów /Dz. U. Nr 192, poz. 1883; 28. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku – „Prawo budowlane” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 156 z 2006 r., poz. 1118 z późn. zm./; 29. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej /Dz. U. Nr 58, poz. 535 ze zmianą: Dz. U. Nr 30, poz.208; 30. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku – „o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie” /Dz. U. Nr 75, poz. 493 z późn. zm./;

 Inne materiały wykorzystane w raporcie:

1) Mapa ewidencyjna w skali 1:5000 obrębu Daniszewice, Szczepanowice, , Cieszanowice, ; 2) Wypis z rejestru gruntów dla przedmiotowych działek; 3) Program Ochrony Środowiska dla Gminy Gorzkowice; 4) Mapa topograficzna w skali 1:50000; 5) Mapa topograficzna w skali 1:25000; 6) Koncepcja krajowej sieci ekologicznej „ECONET-POLSKA. IUCN, Warszawa 1995; 7) Polska Norma PN-ISO 9613 „Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczania”; 8) PSEW, Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki, Szczecin 2008; 9) Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009); 10) Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2011;

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 21 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

11) Energetyka wiatrowa w Polsce, TPA Horwath, Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, październik 2012; 12) Kondracki J., Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 2002; 13) Presman A.S., Pola elektromagnetyczne a żywa przyroda, PWN Warszawa 1968; 14) Atlas środowiska geograficznego Polski – PAN, Warszawa 1994; 15) Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 22 lutego 2000 roku, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2000; 16) Polska Polityka Energetyczna do 2030 – strategia sektorowa, Warszawa 2009 17) Europejska Sieć Ekologiczna „NATURA 2000” – www.natura2000.gdos.gov.pl; 18) Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej – www.elektrownie-wiatrowe.org.pl; 19) Europejskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej – www.ewea.org; 20) inne strony internetowe: www.oddzialywaniawiatrakow.pl www.pigeo.org.pl www.ure.gov.pl www.gwec.net www.bip.lodz.rdos.gov.pl www.nid.pl

Ponadto do sporządzenia raportu posłużono się informacjami uzyskanymi od Inwestora na temat planowanych rozwiązań technicznych przedsięwzięcia oraz danymi z wizji terenowej miejsca lokalizacji przedsięwzięcia.

1.4. TRUDNOŚCI NAPOTKANE W TRAKCIE SPORZĄDZANIA RAPORTU

W trakcie sporządzania niniejszej oceny oddziaływania na środowisko nie wystąpiły poważne luki informacyjne czy trudności wynikające z niedostatków techniki, ograniczające możliwość przeprowadzenia rzetelnej analizy. Zarówno skala przedsięwzięcia jak i charakter środowiska naturalnego w otoczeniu planowanej inwestycji ułatwiły dokonanie szczegółowej analizy każdego z przewidywanych oddziaływań i jego wpływu na poszczególne elementy środowiska. Ocena sporządzona została w oparciu o udostępnioną przez Inwestora dokumentację dotyczącą prowadzonej procedury, niezbędną dokumentację udostępnioną przez gminę Gorzkowice, przeprowadzone wizje terenowe oraz powszechnie dostępne opracowania dotyczące procedury OOŚ dla energetyki wiatrowej.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 22 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ROZDZIAŁ II – CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA

2.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYKI WIATROWEJ

Energetyka wiatrowa w UE, jak i na całym świecie, to istotny element strategii bezpieczeństwa energetycznego. Energię uzyskiwaną z wiatru określa się mianem energii ekologicznej, gdyż wytworzenie jej, na etapie eksploatacji, nie wiąże się z emisją szkodliwych dla środowiska produktów spalania.

Energia wiatru stanowi odnawialne, czyste źródło energii, którego podstawowymi zaletami są:  najbardziej czysta, najbardziej wydatna i stabilna w rozwoju technologia spośród wszystkich odnawialnych źródeł energii,  technologia bezemisyjna – brak emisji gazów cieplarnianych i pyłów do powietrza,  technologia bezobsługowa – poza okresowymi serwisami nie wymaga zatrudnienia stałego personelu,  technologia nie wymagająca dużych powierzchni, mogąca współistnieć z rolniczym wykorzystaniem terenu,  brak kosztów paliwa – źródło pozbawione ryzyka wahań cen paliwa (jedynie etap budowy charakteryzuje się wykorzystaniem paliw potrzebnych do pracy maszyn budowlanych i pojazdów dowożących materiały na plac budowy),  niskie koszty eksploatacyjne,  większa dekoncentracja elektrowni, która pozwala na przybliżenie „wytwórcy” do „odbiorcy”.

Przy tak wielu zaletach istnieją również wady:  wysokie koszty inwestycyjne,  niska przewidywalność produkcji energii na etapie projektowania,  trudności lokalizacyjne spowodowane uwarunkowaniami przyrodniczymi i społecznymi,  długi okres projektowania inwestycji – od chwili złożenia przez Inwestora wniosku o wydanie decyzji środowiskowej do chwili uruchomienia elektrowni mija ok. 4 lat.

Autorzy raportu „Energetyka wiatrowa w Polsce” (TPA Horwath, Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, październik 2012) powołują się na statystyki, według których blisko 40 % działających bloków energetycznych w Polsce ma ponad 40 lat. W tym do natychmiastowego wyłączenia kwalifikuje się 15% bloków energetycznych starszych niż 50 lat. Bloków starszych niż 30 lat jest natomiast ponad 70%. Według autorów sytuacja taka oznacza, że w ciągu kilku, kilkunastu lat będą musiały zostać poniesione olbrzymie nakłady inwestycyjne, przede wszystkim odtworzeniowe, tym bardziej, że do roku 2018 planowane są wyłączenia z użytkowania dużej liczby użytkowanych bloków energetycznych. Farmy

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 23 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” wiatrowe nie nigdy nie będą w stanie całkowicie zastąpić obecnych elektrowni konwencjonalnych, ale niewątpliwie stają się istotnym elementem współczesnego systemu elektroenergetycznego kraju.

O rozwoju produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii stanowi wiele konwencji i umów międzynarodowych, których stroną jest również Polska, a są to m.in.:  Ramowa Konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu podpisana w 1992 roku w Rio de Janeiro,  Deklaracja Madrycka pod nazwą „Plan działania na rzecz źródeł energii odnawialnej w Europie” podpisana w 1997 r.,  Protokół z Kioto z 1997 r. dotyczący limitów emisji gazów cieplarnianych.

Wstępując do Unii Europejskiej w 2004 roku, zgodnie z zasadą nadrzędności prawa wspólnotowego nad prawem krajowym, Polska zgodziła się dostosować swoje regulacje prawne do norm obowiązujących w UE, a tym samym do inwestycji w tzw. alternatywne, czyli odnawialne źródła energii. Mowa tu przede wszystkim o energii wodnej, wiatrowej i słonecznej, gdyż to one właśnie stanowią przyszłość polskiej energetyki.

Najważniejszą regulacją prawną obowiązującą w Unii Europejskiej i nakładającą obowiązek zwiększania produkcji energii ze źródeł odnawialnych jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 roku w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. W/w dyrektywa nakłada na każde państwo członkowskie obowiązek stworzenia systemów wsparcia, zapewniających możliwie maksymalne wykorzystanie potencjałów krajowych źródeł energii odnawialnej. Wymóg zwiększenia stosowania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w Polsce do poziomu 15% do 2020 roku sprawił, że kraj nasz stoi przed koniecznością dokonania modernizacji i wzmocnienia Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Przyjęta przez Radę Ministrów w 2009 roku strategia sektorowa Polska polityka energetyczna do 2030 roku zakłada, że udział energii odnawialnej w krajowym bilansie energetycznym osiągnie wymagane przez prawo unijne 15%, a co więcej w ciągu kolejnych 10 lat wzrośnie on do pow. 18%. Na koniec 2011 roku udział ten wyniósł 8,85% /Tab.1/. Największy udział stanowić ma energia z elektrowni wiatrowych – 8,2% przewidywanej produkcji całkowitej brutto. Warto dodać, że na koniec roku 2012 było to niecałe 3,5% (udział całego sektora OZE wyniósł ca 10%).

Zgodnie z informacjami podanymi przez Urząd Regulacji Energetyki na koniec grudnia 2012 roku w Polsce w energetyce wiatrowej zainstalowanych było ~2497 MW. W porównaniu do roku poprzedniego (~1616 MW – stan na koniec 2011 r.) był to wzrost o ca 880 MW /Tab. 1/. Według statystyk prowadzonych przez PSEW, nasycenie elektrowniami wiatrowymi w Polsce należy mimo wszystko do najniższych w Europie. Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej na mieszkańca wynosi 0,012 kW, a na km2 obszaru lądowego przypada ok. 1,44 kW.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 24 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Poniżej przedstawiono tempo wzrostu mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej na przestrzeni ostatnich lat.

Tab. 1 Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej w Polsce Rok Moc zainstalowana [MW] 2005 ~83 2006 ~152 2007 ~288 2008 ~451 2009 ~725 2010 ~1180 2011 ~1616 2012 ~2497 maj 2013 ~2744 Źródło: URE

Tab. 2 Łączna moc zainstalowana w poszczególnych województwach Łączna moc zainstalowana Lp. Województwo [MW] 1. zachodniopomorskie ~791 2. kujawsko – pomorskie ~293 3. wielkopolskie ~282 4. pomorskie ~272 5. łódzkie ~264 6. warmińsko – mazurskie ~201 7. mazowieckie ~135 8. podlaskie ~120 9. opolskie ~84 10. dolnośląskie ~62 11. podkarpackie ~62 12. lubuskie ~56 13. śląskie ~9 14. świętokrzyskie ~6 15. małopolskie ~3 16. lubelskie ~2

Źródło: URE (stan na 31.03.2013 r.)

2.2. PRZEDMIOT I SKALA PRZEDSIĘWZIĘCIA

Koncepcja Inwestora zawarta we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przewiduje realizację przedsięwzięcia w zakresie:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 25 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

1. budowy zespołu 3 turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda, wysokości minimalnej wieży 105 m i rozpiętości maksymalnej łopat 112 m, 2. budowa stacji transformatorowej (lub wybór turbiny wiatrowej z wewnętrzną stacją transformatorową), 3. wykonanie tymczasowego placu montażowego przy każdej turbinie, 4. wykonanie placu manewrowego i zatoki postojowej przy każdej turbinie, 5. wykonanie serwisowych dróg dojazdowych do turbin, 6. wykonanie infrastruktury telekomunikacyjnej umożliwiającej nadzór inwestycji, 7. wykonanie kablowych linii elektroenergetycznych łączących turbiny z KSE.

Lokalizację terenu inwestycji przedstawiono na Załączniku Nr 3 oraz Rys. 9 , natomiast wizualizację przedsięwzięcia na tle terenów otaczających przedstawiono w dalszej części raportu.

2.3. LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA I ZAGOSPODAROWANIE TERENU INWESTYCJI ORAZ TERENÓW SĄSIEDNICH

Projektowane turbiny wiatrowe wraz z elementami infrastruktury technicznej zlokalizowane będą na dz. nr ewid. 139 i 197 (wariant inwestorski) lub 139 i 201 (wariant alternatywny) w miejscowości Daniszewice w gminie Gorzkowice. Jest to teren położony w środkowo – wschodniej części gminy Gorzkowice (w południowej części województwa łódzkiego), w odległości ca 3,6 km od centrum miejscowości Gorzkowice /Rys.1, 2/.

Rys. 1 Położenie gminy Gorzkowice na tle województwa łódzkiego

Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 26 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Rys. 2 Położenie terenu inwestycji względem granic gminy Gorzkowice

Źródło: www.strazpiotrkow.pl

Gmina Gorzkowice położona jest w południowej części powiatu piotrkowskiego. Sąsiaduje od północy z gminą , od zachodu z gminą Kamieńsk i gminą Gomunice, od południa z gminą Kodrąb, od południowego-wschodu z gminą Masłowice oraz od wschodu z gminą Łęki Szlacheckie.

Przez teren gminy przepływa rzeka Prudka stanowiąca główną oś systemu wodnego tego obszaru. Na terenie gminy znajdują się również dwa większe powierzchniowe zbiorniki wodne pochodzenia antropogenicznego tj. Zbiornik Cieszanowice i Gorzkowice. Licznie występują tutaj tereny podmokłe (bagna), z których wiele zostało objętych ochroną jako użytki ekologiczne.

Przez teren gminy, w jej północno-zachodniej części przebiega droga krajowa nr 91 a w jej niedalekim sąsiedztwie, na terenie gminy Kamieńsk droga krajowa nr 1 (Gdańsk – Cieszyn) planowana na autostradę/drogę ekspresową A-1.Ważnym elementem komunikacji o znaczeniu ponadregionalnym jest linia kolejowa (historyczna linia kolei Warszawsko - Wiedeńskiej) ze stacją w Gorzkowicach.

Z uwagi na liczne walory kulturowe (duża ilość zabytkowych parków dworskich i wiejskich), znaczne obszary gminy zostały włączone do strefy chronionego krajobrazu kulturowego. Ponadto niewielki północno – wschodni fragment gminy (w okolicach zbiornika „Cieszanowice”) został włączony w granice Spalsko – Sulejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Przyrodniczego.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 27 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Użytki rolne zajmują 76% ogólnej powierzchni gminy, w tym grunty orne 60%, a użytki zielone 14,9%. Jest to skromny wynik, w porównaniu do średniej lesistości kraju, która wynosi 28 %.

Przedmiotowe działki, objęte wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, posiadają łączną powierzchnię 9.37 ha /Załącznik nr 4/. Są to działki sklasyfikowane jako grunty orne IV, V i VI klasy bonitacyjnej oraz w części jako łąki III klasy bonitacyjnej.

Poniżej wskazano działki, na których planuje się lokalizację stałych elementów infrastruktury (fundament, plac manewrowy, droga dojazdowa do turbiny itp.) oraz zasięg łopat wirnika dla każdej z projektowanych turbin wiatrowych.

Tab. 3 Turbina nr 1 Rodzaj infrastruktury Działka nr ewid. Obręb Fundament 139 Daniszewie Droga dojazdowa, 139 (arkusz 2) plac manewrowy itp. Zasięg łopat wirnika 139, 534

Tab. 4 Turbina nr 2 Rodzaj infrastruktury Działka nr ewid. Obręb Fundament 139 Droga dojazdowa, Daniszewie 139 plac manewrowy itp. (arkusz 2) Zasięg łopat wirnika 139, 146

Tab. 5 Turbina nr 3 (wariant inwestorski) Rodzaj infrastruktury Działka nr ewid. Obręb Fundament 197 Droga dojazdowa, Daniszewie 197 plac manewrowy itp. (arkusz 2) Zasięg łopat wirnika 196, 197, 198

Tab. 6 Turbina nr 3 (wariant alternatywny) Rodzaj infrastruktury Działka nr ewid. Obręb Fundament 201 Droga dojazdowa, Daniszewie 201 plac manewrowy itp. (arkusz 2) Zasięg łopat wirnika 201

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 28 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Lokalizacja poszczególnych turbin wiatrowych względem granic przedmiotowych działek została przedstawiona poniżej: wariant inwestorski Turbina nr 1 – ca 70 m od zachodniej granicy działki nr ewid. 139, obr. Daniszewice ca 30 m od południowej granicy działki nr ewid. 139, obr. Daniszewice

Turbina nr 2 – ca 80 m od wschodniej granicy działki nr ewid 139, obr. Daniszewice ca 20 m od południowej granicy działki nr ewid. 139, obr. Daniszewice

Turbina nr 3 – ca 160 m od zachodniej granicy działki nr ewid. 197, obr. Daniszewice ca 25 m od południowej granicy działki nr ewid. 197, obr. Daniszewice wariant alternatywny Turbina nr 1 – ca 70 m od zachodniej granicy działki nr ewid. 139, obr. Daniszewice ca 30 m od południowej granicy działki nr ewid. 139, obr. Daniszewice

Turbina nr 2 – ca 80 m od wschodniej granicy działki nr ewid 139, obr. Daniszewice ca 20 m od południowej granicy działki nr ewid. 139, obr. Daniszewice

Turbina nr 3 – ca 90 m od zachodniej granicy działki nr ewid. 201, obr. Daniszewice ca 50 m od północnej granicy działki nr ewid. 201, obr. Daniszewice

Dla terenu lokalizacji przedsięwzięcia, a także w przewidywanym zasięgu oddziaływania inwestycji nie sporządzono dotychczas miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Gorzkowice.

Przedmiotowe działki nr ewid. 139, 197 i 201 graniczą bezpośrednio z terenami upraw rolnych, a także z drogami dojazdowymi do pól.

W otoczeniu planowanego przedsięwzięcia znajdują się głównie tereny rolnicze. Powierzchnia omawianego terenu charakteryzuje się dużym oddaleniem od terenów zabudowanych. Lokalizacja turbin wiatrowych pozwala na zachowanie w zależności od wariantu realizacji inwestycji, minimum 590 - 700 metrowej odległości pomiędzy poszczególnymi turbinami a najbliższą zabudową.

W sąsiedztwie planowanej inwestycji znajduje się już 5 turbin wiatrowych oraz jedna planowana dla której wydano decyzję środowiskową. Lokalizację poszczególnych obiektów przedstawiono na załączonej mapie ewidencyjnej /Załącznik nr 3/.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 29 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi oddalone są od projektowanych turbin na odległość /Zał. 3/: wariant inwestorski  ca 590 m na północy – wschód od turbiny nr 3 (zabudowa zagrodowa)  ca 880 m na północ od turbiny nr 2 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,3 km na zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,5 km na południe i południowy – zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa) wariant alternatywny  ca 750 m na północy – wschód od turbiny nr 3 (zabudowa zagrodowa)  ca 880 m na północ od turbiny nr 2 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,3 km na zachód od turbiny nr 1(zabudowa zagrodowa)  ca 1,5 km na południe i południowy – zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa)

Tab. 3 Szlaki komunikacyjne znajdujące się w pobliżu projektowanych turbin Szlak komunikacyjny Odległość kierunek droga powiatowa Nr 1513 E relacji ca 1,2 km północny - wschód Gorzkowice – Łęg Ręczyński linia kolejowa Warszawa Centralna ca 2,6 km zachód – Katowice

2.4. PRZEWIDYWANE SKUTKI DLA ŚRODOWISKA ORAZ WARUNKÓW ZDROWIA I ŻYCIA LUDZI W PRZYPADKU NIEPODEJMOWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA – WARIANT ZEROWY REALIZACJI INWESTYCJI

Zaniechanie realizacji inwestycji miałoby następujące skutki:

1. pozytywne:  brak dodatkowego stałego źródła hałasu,  brak uciążliwości dla środowiska oraz mieszkańców, związanych z emisją hałasu podczas prowadzenia prac budowlanych,  brak dodatkowych zmian w lokalnym krajobrazie,  brak zajęcia powierzchni terenu,  uniknięcie ryzyka wystąpienia potencjalnych kolizji ptaków/nietoperzy z pracującą turbiną,  uniknięcie ryzyka wystąpienia konfliktu z lokalną społecznością

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 30 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

2. negatywne:  niewykorzystanie w pełni potencjału terenu, na którym istnieją dobre warunki dla realizacji tego typu inwestycji – brak zwartej zabudowy, lokalne wyniesienie terenu, istnienie na tym terenie instalacji tego typu,  brak dostarczenia do krajowej sieci dodatkowej energii wyprodukowanej ze źródła odnawialnego, co w ogólnym bilansie oznaczać będzie konieczność zastąpienia jej energią konwencjonalną, charakteryzującą się zdecydowanie większym, negatywnym oddziaływaniem na środowisko, związanym m.in. z emisją gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń,  brak wzrostu majątku gminy Gorzkowice z tytułu odprowadzanych przez Inwestora podatków lokalnych.

2.5. WARIANTOWANIE PRZEDSIĘWZIĘCIA

. Wariant 1 – wariant zaproponowany przez Inwestora . Wariant 2 – racjonalny alternatywny wariant możliwy do realizacji . Wariant 3 – wariant najkorzystniejszy dla środowiska

Wariant 1 – wariant zaproponowany przez Inwestora

Wariant ten jest koncepcją przedstawioną przez Inwestora we wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Koncepcja ta zakłada budowę trzech turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda i minimalnej wysokości wieży 105 m zlokalizowanych na dz. nr ewid. 139 (turbiny nr 1 i 2) oraz na dz. nr ewid. 197 (turbina nr 3) w obrębie geodezyjnym Daniszewice /Rys. 3/. Przeprowadzony roczny monitoring ornitologiczny i chiropterologiczny oraz inwentaryzacja przyrodnicza /Zał. nr 6,7/ w miejscu lokalizacji turbin wiatrowych oraz infrastruktury towarzyszącej wykazały, że nie istnieją przesłanki do zanegowania proponowanego przez Inwestora wariantu realizacji inwestycji, zarówno co do miejsca lokalizacji oraz zaproponowanej technologii. Poza typowymi działaniami minimalizującymi i ograniczającymi potencjalne, negatywne oddziaływanie planowanej inwestycji na środowisko, nie istnieje konieczność wprowadzenia alternatywnego wariantu realizacji inwestycji, który byłby korzystniejszy dla środowiska florystycznego i faunistycznego. Niezbędnymi środkami zapobiegawczymi, koniecznymi do zastosowania w celu ochrony gatunków flory i fauny, będą dla wariantu inwestorskiego:

W celu zapewnienia należytej ochrony ptaków: . poprowadzenie linii elektroenergetycznych pod ziemią, . pomalowanie łopat wirnika na kolor jasny ale nie matowy, co ułatwi wczesne zauważanie turbiny przez awifaunę oraz zmniejszy ryzyko oślepienia ptactwa przez odbicie promieni słonecznych.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 31 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

W celu zapewnienia należytej ochrony nietoperzy: . niezalesianie i niezadrzewianie terenów wokół turbin wiatrowych (do 200 metrów od zasięgu łopat wirnika), . nietworzenie alei drzew wzdłuż dróg prowadzących w pobliże turbin, . nietworzenie zarówno sztucznych, jak i naturalnych zbiorników wodnych w promieniu 500 m od turbin, . nieoświetlanie turbin światłem białym, mogącym zwabiać owady i nietoperze w ich otoczenie (chyba że oświetlenie takie będzie uznane za konieczne ze względów bezpieczeństwa). W celu zapewnienia ochrony flory i naziemnej fauny: . prowadzenie prac budowlanych w sposób zapewniający ograniczenie do minimum niekorzystnego przekształcenia terenu, . zabezpieczanie wykopów pod fundament siatką ochronną (lub inną racjonalną formą ochrony), tak by ograniczyć ryzyko przypadkowego uwięzienia zwierząt w wykopie oraz każdego dnia przed rozpoczęciem prac budowlanych sprawdzanie czy na terenie prowadzonych prac nie znajdują się uwiezione zwierzęta, . wykorzystanie w jak największym stopniu istniejącej sieci dróg i dojazdów dla przemieszczania się sprzętu i pojazdów, tak by ograniczyć do minimum konieczność zajmowania dodatkowego terenu.

Po spełnieniu wyżej wymienionych warunków realizacji przedsięwzięcia oraz zastosowaniu typowych działań ograniczających i minimalizujących określonych w dalszej części raportu, przedsięwzięcie nie będzie powodować znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze oraz warunki zdrowia i życia ludzi.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 32 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Rys. 3 Lokalizacja turbin wiatrowych w wariancie I

Analizując wyniki przeprowadzonej oceny oddziaływania akustycznego /Załącznik nr 5/ dla wariantu realizacji inwestycji w formie zaproponowanej przez Inwestora, należy stwierdzić, iż wariant ten spełniać będzie wymogi akustyczne określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 33 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późn. zm./ Tereny chronione akustycznie, zlokalizowane w pobliżu projektowanych turbin, znajdują się poza zasięgiem przewidywanego oddziaływania 55 dB(A) dla pory dnia i 45 dB(A) dla pory nocy, uwzględniającego oddziaływanie skumulowane z istniejącymi turbinami wiatrowymi. Na Załączniku nr 3 do raportu przedstawiono rozmieszczenie projektowanych turbin wiatrowych względem najbliższej zabudowy.

Tab. 7 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu I Najbliższa zabudowa dozwolony poziom hałasu przewidywany poziom hałasu (dz. nr ewid.) dla pory dziennej dla pory nocnej obliczony programem WindPro 212/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 44,8 dB(A) 74 obr. Bujniczki 55 dB(A) 45 dB(A) 39,1 dB(A) 148/2 obr. Bujnice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,6 dB(A) 532/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,6 dB(A)

Wariant 2 - racjonalny alternatywny wariant możliwy do realizacji

Wariant ten jest alternatywną koncepcją realizacji inwestycji braną pod uwagę przez Inwestora. Koncepcja ta, podobnie jak wariant realizacyjny, zakłada budowę trzech turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda i minimalnej wysokości wieży 105 m. Różni się od wariantu I lokalizacją turbiny nr 3. W wariancie alternatywnym planuje się posadowienie turbiny nr 1 i turbiny nr 2 na dz. nr ewid. 139 oraz turbiny nr 3 na dz. nr ewid. 201 znajdujących się w obrębie geodezyjnym Daniszewice /Rys. 4/. Przeprowadzony roczny monitoring ornitologiczny i chiropterologiczny oraz inwentaryzacja przyrodnicza /Zał. nr 6 i 7/ w miejscu lokalizacji turbin wiatrowych oraz infrastruktury towarzyszącej wykazały, że inwestycja w wariancie alternatywnym może mieć potencjalnie negatywne oddziaływanie na środowiska życia nietoperzy z uwagi na lokalizację jednej z trzech turbin (turbina nr 3) zbyt blisko lasu znajdującego się na południe od terenu inwestycji. W związku z powyższym, aby realizacja przedmiotowego przedsięwzięcia w wariancie alternatywny mogła zostać pozytywnie zaopiniowania, niezbędne będzie zastosowanie działań minimalizujących w postaci:

W celu zapewnienia należytej ochrony ptaków: . poprowadzenie linii elektroenergetycznych pod ziemią, . pomalowanie łopat wirnika na kolor jasny ale nie matowy, co ułatwi wczesne zauważanie turbiny przez awifaunę oraz zmniejszy ryzyko oślepienia ptactwa przez odbicie promieni słonecznych. W celu zapewnienia należytej ochrony nietoperzy: . wyłączanie turbiny nr 3 w okresie od 15 kwietnia do 30 września w godzinach nocnych, tzn. godzinę przed zachodem do godziny po wschodzie Słońca i przy prędkościach wiatru poniżej 6 m/s kiedy wlatywanie nietoperzy na otwarte przestrzenie jest najbardziej prawdopodobne, . niezalesianie i niezadrzewianie terenów wokół turbin wiatrowych (do 200 metrów od zasięgu łopat wirnika) oraz nietworzenie alei drzew wzdłuż dróg prowadzących w pobliże turbin,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 34 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

. nietworzenie zarówno sztucznych, jak i naturalnych zbiorników wodnych w promieniu 500 m od turbin, . nieoświetlanie turbin światłem białym, mogącym zwabiać owady i nietoperze w ich otoczenie (chyba że oświetlenie takie będzie uznane za konieczne ze względów bezpieczeństwa). W celu zapewnienia ochrony flory i naziemnej fauny: . prowadzenie prac budowlanych w sposób zapewniający ograniczenie do minimum niekorzystnego przekształcenia terenu, . zabezpieczanie wykopów pod fundament siatką ochronną (lub inną racjonalną formą ochrony), tak by ograniczyć ryzyko przypadkowego uwięzienia zwierząt w wykopie oraz każdego dnia przed rozpoczęciem prac budowlanych sprawdzanie czy na terenie prowadzonych prac nie znajdują się uwiezione zwierzęta, . wykorzystanie w jak największym stopniu istniejącej sieci dróg i dojazdów dla przemieszczania się sprzętu i pojazdów, tak by ograniczyć do minimum konieczność zajmowania dodatkowego terenu.

Po spełnieniu wyżej wymienionych warunków realizacji przedsięwzięcia oraz zastosowaniu typowych działań ograniczających i minimalizujących określonych w dalszej części raportu, przedsięwzięcie nie będzie powodować znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze oraz warunki zdrowia i życia ludzi.

Przeprowadzona analiza oddziaływania akustycznego dla wariantu alternatywnego /Załącznik nr 5/, wykazała, że wariant ten spełniać będzie wymogi akustyczne określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późn. zm./ Tereny chronione akustycznie, zlokalizowane w pobliżu projektowanych turbin, znajdują się poza zasięgiem przewidywanego oddziaływania 55 dB(A) dla pory dnia i 45 dB(A) dla pory nocy, uwzględniającego oddziaływanie skumulowane z istniejącymi turbinami wiatrowymi. Na Załączniku nr 3 do raportu przedstawiono rozmieszczenie projektowanych turbin wiatrowych względem najbliższej zabudowy.

Tab. 8 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu II Najbliższa zabudowa dozwolony poziom hałasu przewidywany poziom hałasu (dz. nr ewid.) dla pory dziennej dla pory nocnej obliczony programem WindPro 212/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 43,9 dB(A) 74 obr. Bujniczki 55 dB(A) 45 dB(A) 39,2 dB(A) 148/2 obr. Bujnice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,6 dB(A) 532/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,4 dB(A)

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 35 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Rys. 4 Lokalizacja turbin wiatrowych w wariancie II

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 36 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Wariant 3 – wariant najkorzystniejszy dla środowiska

Z uwagi na spełnienie norm ochrony środowiska przyrodniczego oraz dotrzymanie warunków ochrony zdrowia i życia ludzi, za wariant najkorzystniejszy dla środowiska uznaje się zaproponowany przez Inwestora wariant realizacyjny inwestycji. Wariant ten zakłada budowę trzech turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda i minimalnej wysokości wieży 105 m zlokalizowanych na dz. nr ewid. 139 (turbiny nr 1 i 2) oraz na dz. nr ewid. 197 (turbina nr 3) w obrębie geodezyjnym Daniszewice.

2.6. UZASADNIENIE WARIANTU PROPONOWANEGO PRZEZ INWESTORA

Z punktu widzenia ochrony środowiska realizacja inwestycji w wariancie inwestorskim, podobnie jak w wariancie alternatywnym, wpłynie pozytywnie na stan powietrza atmosferycznego. W ogólnym bilansie oznaczać będzie bowiem zastąpienie energii wyprodukowanej z „nieczystych” źródeł, energią „zieloną”. Jest to jednak pozytywny efekt, który nie będzie bezpośrednio odczuwalny w miejscu lokalizacji inwestycji. Biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania należy podkreślić, że przeprowadzona analiza możliwych oddziaływań zaproponowanego przez Inwestora wariantu realizacji inwestycji wykazała, że poza wpływem na krajobraz nie będzie ona powodować znacząco negatywnego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska określone w art. 66 ust. 1 pkt. 7 Ustawy OOŚ.

Uzasadnieniem proponowanego przez Inwestora wariantu realizacji inwestycji są:  chęć wypełnienia celu inwestycyjnego, polegającego na budowie obiektu o mocy 9 MW produkującego energię elektryczną z energii wiatru, co wynika z:  ekologicznego spojrzenia Inwestora na produkcję energii elektrycznej,  korzystne warunki dzierżawy przedmiotowych gruntów,  możliwości przyjęcia przez istniejącą w sąsiedztwie sieć elektroenergetyczną dodatkowej mocy wytwórczej,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na rośliny, grzyby i siedliska przyrodnicze,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko faunistyczne,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na stosunki wodno – gruntowe,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na glebę,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na powietrze,  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy,  w zakresie oddziaływania na ludzi:  znaczne oddalenie od terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi (ca 590 m – 750 m)  brak przewidywanego znacząco negatywnego oddziaływania w zakresie emisji hałasu, emisji infradźwięków, efektu migotania cieni, emisji pól elektromagnetycznych i emisji drgań,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 37 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 przewidywane oddziaływanie na krajobraz dla wariantu inwestorskiego będzie takie samo jak w wariancie alternatywnym, z uwagi na zastosowanie tych samych rozwiązań technologicznych, i będzie ono zależało od subiektywnej oceny każdego z obserwatorów. Biorąc pod uwagę dotychczasowe wykorzystanie terenu (grunty orne), a także istnienie już w lokalnym krajobrazie instalacji o podobnych charakterze, nie przewiduje się by realizacja inwestycji mogła spotkać się z wyraźnym protestem mieszkańców.

2.7. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNO – TECHNOLOGICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA

2.7.1. Technologia produkcji energii

Planowana instalacja służyć będzie do przetwarzania energii kinetycznej wiatru na energię elektryczną. Wszystkie urządzenia niezbędne do wytwarzania prądu znajdować się będą w gondoli zamontowanej na wieży nośnej turbiny wiatrowej. Łopaty wirnika są montowane w piaście rotora połączonej wałem głównym z generatorem. Wirnik przejmujący siłę wiatru poprzez swój obrót dokonuje zamiany energii wiatru na energię mechaniczną. Wytworzona energia mechaniczna napędza wał główny, którego obroty wprawiają w ruch generator. Synchroniczne turbiny wiatrowe nie posiadają przekładni oraz wału łączących wirnik z generatorem. Wirnik jest zblokowany z generatorem przez co obrót wirnika bezpośrednio napędza rotor generatora. Wirnik i generator obracają się wtedy z tą samą prędkością. W przypadku turbin asynchronicznych dodatkowym elementem jest przekładnia, która pozwala zwiększyć prędkość obrotową.

Dla efektywnego wykorzystania siły wiatru w piaście wirnika umieszczany jest serwomechanizm pozwalający na ustawienie kąta nachylenia łopat. Ponadto gondola posiada możliwość obrotu o 3600C, aby zawsze można było ustawić ją pod wiatr. W związku z tym, na gondoli zainstalowany jest wiatromierz i czujnik kierunku wiatru oraz silnik, który poprzez przekładnię zębatą może ją obracać.

W generatorze stosowana jest trójfazowa prądnica prądu przemiennego, o napięciu 400V – 690V. Wytworzona w generatorze energia elektryczna jest przesyłana do transformatora, znajdującego się albo w wieży turbiny wiatrowej /wieżowa stacja transformatorowa/ lub poza turbiną wiatrową /słupowa lub kontenerowa stacja transformatorowa/. Transformator podnosi napięcie prądu do wartości wymaganej przez sieć, do której instalacja elektrowni jest przyłączona.

2.7.2. Sposób przyłączenia inwestycji do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego

Na obecnym etapie projektowania Inwestor nie posiada ważnych warunków przyłączenia do sieci. Inwestor planuje jednak przyłączenie projektowanej inwestycji do stacji elektroenergetycznej znajdującej się w Gorzkowicach. W zależności od typu wybranej stacji elektroenergetycznej (wieżowa lub zewnętrzna) przewiduje się dwa warianty poprowadzenia linii kablowych.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 38 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Wariant I – wewnętrzna stacja transformatorowa zlokalizowana w turbinie wiatrowej W sytuacji kiedy Inwestor zdecyduje się na wybór stacji transformatorowej wewnętrznej, wówczas kable elektroenergetyczne łączące generator z transformatorem poprowadzone zostaną bezpośrednio w konstrukcji wieży nośnej i dalej podziemną linią kablową średniego napięcia wychodzącą z każdej turbiny wiatrowej do stacji elektroenergetycznej znajdującej się w Gorzkowicach. U podstaw wieży nośnej zainstalowany zostanie mikroprocesorowy układ sterowania z rejestratorem mierzonych wartości.

Wariant II – zewnętrzna stacja transformatorowa W sytuacji gdy Inwestor zdecyduje się na wybór stacji transformatorowej zlokalizowanej poza wieżą turbiny (stacja słupowa lub kontenerowa), kable elektroenergetyczne łączące każdą turbinę wiatrową ze stacją transformatorową (która podnosi napięcie prądu do wartości wymaganej przez sieć), poprowadzone zostaną wewnątrz wieży nośnej, a następnie podziemną linią kablową do stacji transformatorowej znajdującą się przy turbinie. Dalej od stacji transformatorowej linia elektroenergetyczna biegnąć będzie do stacji elektroenergetycznej w Gorzkowicach, czyli do krajowej sieci elektroenergetycznej. Stacja transformatorowa zlokalizowana zostanie przy turbinie, w granicach placu manewrowego i wyposażona zostanie w punkt kontrolno – pomiarowy.

Zarówno w pierwszym jak i drugim wariancie linie kablowe łączące turbiny wiatrowe z KSE poprowadzone zostaną w granicach placów manewrowych oraz dróg dojazdowych do turbin na głębokości ca 1,2 m p.p.t. Będą to linie typowego rozwiązania, których szczegółowe parametry określone zostaną w dokumentacji projektowej branży elektroenergetycznej.

Wszystkie linie kablowe łączące turbiny wiatrowe z KSE poprowadzone będą w granicach istniejących i projektowanych dróg dojazdowych na omawianym terenie.

2.7.3. Charakterystyka poszczególnych obiektów przedsięwzięcia

2.7.3.1. Turbina wiatrowa

Inwestor planuje realizację przedsięwzięcia polegającą na budowie 3 turbin wiatrowych o mocy do 3 MW każda i minimalnej wysokości wieży 105 m. Turbiny te będą fabrycznie nowe, posiadające wszelkie certyfikaty i gwarancje producenckie. Na dzień sporządzenia raportu o oddziaływania projektowanej instalacji na środowisko nie została sprecyzowana nazwa handlowa turbiny. Do przeprowadzenia analizy oddziaływania przedmiotowego przedsięwzięcia na środowisko przyjęto zatem parametry turbiny wirtualnej. Aby przyjęte do obliczeń parametry turbin nie odbiegały od realnych możliwości producenckich, posłużono się również danymi turbin Vestas V90 i V112, które stanowią typowe rozwiązanie dla wskazanej przez Inwestora mocy.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 39 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

W skład projektowanej turbiny wiatrowej wchodzić będą: 1/ wieża nośna, stalowa, posadowiona na stopie fundamentowej, z układem sterowania i aparaturą pomiarową w korpusie 2/ obrotowa gondola z:  głowicą,  piastą,  wirnikiem z trzema łopatami,  generatorem, oraz innymi mniejszymi elementami typowymi dla tego rodzaju konstrukcji.

W gondoli znajdować się będzie instalacja elektryczna i mechaniczna, służąca do przetwarzania energii kinetycznej wiatru w energię elektryczną. Producenci współczesnych turbin wiatrowych za typowe rozwiązanie wskazują zastosowanie generatora synchronicznego, choć powszechnie stosowaną instalacją są również generatory asynchroniczne. W przypadku pierwszego rozwiązania, w skład znajdującej się w gondoli instalacji elektrycznej i mechanicznej, wchodzą:  generator synchroniczny /prądnica elektryczna/ z rotorem i statorem,  chłodnica generatora. W przypadku zastosowania generatora asynchronicznego, instalacja ta składa się z:  wału wolnoobrotowego /wał główny/,  wału szybkoobrotowego,  generatora asynchronicznego /prądnica elektryczna/,  chłodnicy generatora.

Zarówno pierwsze jak i drugie rozwiązanie jest typowe dla tego rodzaju przedsięwzięć i różni się jedynie zastosowanymi rozwiązaniami, nie generującymi przy tym odmiennych oddziaływań na środowisko.

Ponadto, turbina wiatrowa wyposażona zostanie w elementy sterujące pracą wirnika:  zespół przetwornika kierunku i prędkości wiatru,  mechanizm kąta natarcia łopat,  zespół kontroli skręcenia kabla,  hamulec wirnika.

Projektowane turbiny posiadać będą również szereg zabezpieczeń przed zniszczeniem w przypadku pojawienia się silnych wiatrów. Będą to przede wszystkim hamulce:  hamulec aerodynamiczny – działanie opiera się na regulacji kąta natarcia łopat wirnika. Układ sterowania kątem natarcia łopat reguluje prędkość obrotową wirnika. Ten sposób hamowania

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 40 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” zmniejsza siłę napędzającą wiatru i moment obrotu turbiny przez co następuje „łagodne” zmniejszenie prędkości obrotu wirnika. Nawet kiedy wirnik nie działa jest zablokowany.  hamulec mechaniczny – zaciągany ręcznie, może zablokować wirnik do wykonywania prac konserwacyjnych lub może automatycznie wspomagać hamowanie podczas użycia przycisku awaryjnego zatrzymania. Umożliwia to pełną kontrolę nad pracą turbiny, w szczególności w przypadku wystąpienia awarii lub konieczności nagłego wyłączenia urządzenia (np. w razie wystąpienia intensywnych przelotów ptaków i stwierdzenia możliwości wystąpienia kolizji).

Turbiny posiadać będą automatyczny układ zatrzymania wirnika przy prędkości powyżej 25 m/s.

Turbiny wyposażone zostaną w system detekcji dymu, system chłodzenia generatora (dla turbiny asynchronicznej jest to chłodzenie płynem, a dla turbiny synchronicznej – chłodzenie powietrzem) oraz system pełnego zabezpieczenia odgromowego.

Łopaty wirnika i gondole turbin posiadać będą oznakowanie sygnalizacyjnie, zgodne z przepisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 roku w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych /Dz. U. Nr 130, poz. 1193 ze zmianą: Dz. U. Nr 9 z 2006 r, poz. 53/.

Turbina zabezpieczona zostanie poprzez zamykane drzwi zewnętrzne chroniące przed dostępem osób trzecich.

Tab. 9 Dane techniczne projektowanych turbin Typ wieży rurowa stalowa Minimalna wysokość wieży nośnej 105 m Średnica wirnika 90 m - 112 m Liczba łopat wirnika 3 Powierzchnia pola obrotu łopat wirnika 6.360 – 9.860 m2 (tzw. powierzchnia omiatania wirnika) Maksymalna prędkość obrotowa rotora ca 16 obr/min Moc generatora 3 MW Typ generatora asynchr./synchr. Napięcie generatora 400 V – 690 V Częstotliwość 50 Hz / 60 Hz Rozruch przy prędkości wiatru 3 – 4 m/s Zatrzymanie wirnika przy prędkości wiatru 25 m/s 42,5 m/s (10 min) Maksymalna wytrzymałość na podmuchy wiatru 59.5 m/s (3 sek) Wytrzymałość na temperatury powietrza - 40°C / +50°C Gwarantowany poziom hałasu 107,0 dB/A/

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 41 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Zasięg łopat wirnika turbiny wyniesie maksymalnie 45 – 56 metrów od osi piasty gondoli i będzie wykraczał poza granicę przedmiotowych działek /patrz Tabele 3-6/. Oś piasty turbiny wiatrowej umieszczona zostanie na wysokości minimalnej ca 105 m ponad poziomem terenu.

2.7.3.2. Generator

Generator w turbinach wiatrowych ma za zadanie zamieniać energię mechaniczną w elektryczną. Trubiny wiatrowe Vestas V90 i V112, których parametrami posłużono się podczas prowadzonej analizy oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, posiadają zarówno generatory asynchroniczne jak i synchroniczne. Wybór co do typu generatora należeć będzie do Inwestora w trakcie prowadzonych rozmów z producentem (także innym niż Vestas).

Generator asynchroniczny jest najczęściej stosowanym rozwiązaniem w energetyce wiatrowej. Generator taki jest stosunkowo tani, niezawodny i odporny na przeciążenia. Charakteryzuje się zastosowaniem skrzyni przekładniowej, w której dokonuje się zwiększenie prędkości obrotowej. Wirnik osadzony jest w wale wolnoobrotowym, którego obroty poprzez skrzynię przekładniową przekazywane są do wału szybkoobrotowego. Współcześni producenci turbin wiatrowych udoskonalają swoje produkty i coraz częściej montują generatory synchroniczne, które różnią się od generatorów asynchronicznych zastosowaniem rozwiązania gdzie generator pierścieniowy i wirnik tworzą w turbinie jedną jednostkę. Piasta wirnika posiada połączenie kołnierzowe z częścią obrotową generatora, co umożliwia ich jednoczesny obrót z taką samą prędkością. Takie rozwiązanie nie wymaga stosowania skrzyni przekładniowej, w wyniku czego ograniczone zostają straty energii pomiędzy wirnikiem i generatorem, mechaniczne zużycie elementów, zużycie oleju i straty tarcia. Bezprzekładniowy napęd wirnik – generator ogranicza dodatkowo wagę gondoli, ilość części ruchomych oraz nieznacznie natężenie oddziaływania akustycznego, emisji infradźwięków i drgań.

Zarówno generator synchroniczny jak i generator asynchroniczny są rozwiązaniami typowymi dla tego rodzaju instalacji i nie generującymi znacząco odmiennych oddziaływań, a jedynie różniącymi się pod względem efektywności pracy.

Ponadto, ze względu na zaawansowaną koncepcję chłodzenia, współczesne turbiny wiatrowe charakteryzują się sprawną pracą w wymagających warunkach klimatycznych. Generatory mogą być chłodzone wodą, powietrzem lub olejem. Decyzja zależy od wyboru typu generatora oraz ustaleń pomiędzy Inwestorem a Producentem dokonanych na podstawie projektu branży techniczno – budowlanej. W przypadku chłodzenia wodą lub olejem są to systemy z obiegiem zamkniętym, zapobiegającym przedostaniu się substancji do środowiska.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 42 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

2.7.3.3. Fundament

Turbina wiatrowa posadowiona zostanie na żelbetowym fundamencie o parametrach uzależnionych od geotechnicznych warunków podłoża. Przewiduje się fundamentowanie na głębokości do 3 m. Na obecnym etapie projektowania inwestycji nie jest możliwe określenie konkretnych wymiarów stopy fundamentowej (będzie to możliwe po przeprowadzeniu badań podłoża). Wstępnie założono, że fundament dla typowej turbiny wiatrowej o mocy do 3 MW i minimalnej wysokości wieży 105 m będzie posiadał przekrój kołowy lub kwadratowy o powierzchni 300 – 400 m2. Wieża nośna turbiny zostanie umocowana do fundamentu za pomocą stalowego pierścienia ze śrubami.

2.7.3.4. Stacja transformatorowa

Projektowane turbiny wiatrowe w standardowym rozwiązaniu technologicznym posiadać będą najprawdopodobniej wewnętrzną wieżową stację transformatorową. Rozwiązanie to jest coraz popularniejsze i powszechnie stosowane przy produkcji nowoczesnych turbin wiatrowych o dużych mocach. Nie zachodzi wówczas konieczność lokalizowania stacji transformatorowej poza turbiną wiatrową (np. słupowej lub kontenerowej stacji transformatorowej). Przyczynia się to do ograniczenia powierzchni zajmowanego terenu przez inwestycję, a także zdecydowanie poprawia końcowy efekt wpływu przedsięwzięcia na krajobraz.

W przypadku gdyby wybrane przez Inwestora turbiny wiatrowe nie posiadały wbudowanej stacji transformatorowej, wówczas pojawi się konieczność zastosowania zewnętrznej stacji transformatorowej.

W energetyce wiatrowej powszechnie stosuje się dwa rozwiązania dla zewnętrznych stacji:  kontenerowe stacje transformatorowe  słupowe stacje transformatorowe

Rys. 5 Typowa kontenerowa stacja transformatorowa produkcji ZPUE S.A. Włoszczowa Rys. 6 Typowa słupowa stacja transformatorowa produkcji ZPUE S.A. Włoszczowa

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 43 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Kontenerowa stacja transformatorowa jest konstrukcją składającą się z trzech monolitycznych elementów:  fundament – wykonywany z żelbetu  bryła główna – betonowa  dach – żelbetowy lub metalowy.

Fundament posiada dwie wydzielone komory: 1/ szczelną misę olejową, mogącą pomieścić powyżej 100% zawartości oleju z transformatora 2/ przedział kablowy z przepustami.

Bryła główna z zabudowanymi rozdzielnicami SN i nN oraz transformatorem posiada otwory wentylacyjne zabezpieczone aluminiowymi żaluzjami. Montaż transformatora odbywa się poprzez drzwi komory transformatora lub od góry, po zdjęciu dachu, natomiast jego obsługa wyłącznie po otwarciu drzwi do komory transformatora.

Wewnątrz stacji transformatorowej znajdować się będzie rozdzielnica średniego napięcia (SN), która zostanie połączona z transformatorem oraz szafka kontrolno – pomiarowa.

Stacja przywożona zostaje na teren inwestycji jako kompletnie wyposażona. Po usytuowaniu wymaga jedynie podłączenia kabli SN, nN, instalacji uziemiającej oraz wstawienia i podłączenia transformatora. Pierwszym etapem posadowienia stacji jest wykonanie w ziemi wykopu. W wykonanym wykopie układa się uziom otokowy i podłącza się do niego przewody uziemiające, które podłączone będą do stacji. Pod fundament wykonuje się podsypkę piaskowo – żwirową o grubości ok. 200 mm. Na tak przygotowane miejsce ustawia się bryłę stacji, a następnie dach.

Przewidywana powierzchnia użytkowa typowej kontenerowej stacji transformatorowej wynosi ca. 5,49 m2.

Konstrukcję nośną typowej słupowej stacji transformatorowej stanowi słup z żerdzi strunobetonowej wirowanej na którym zawieszony zostaje transformator. Przewidziana bardzo duża wariantowość rozwiązań stacji słupowych pozwala na optymalny dobór ich wyposażenia. Szczegółowy dobór wyposażenia stacji należy dokonywać posługując się zatwierdzonymi do powszechnego stosowania przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej albumami.

Montaż słupowej stacji transformatorowej nie wymaga prowadzenia długotrwałych prac na terenie realizacji inwestycji. Istnieje możliwość prefabrykacji stacji u producenta i montażu gotowych elementów na miejscu posadowienia, bądź możliwość montażu kompletnej stacji bezpośrednio na placu budowy. Montaż fundamentu polega na wstawieniu konstrukcji stacji w wykonanym uprzednio

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 44 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” wykopie o głębokości ca 20 cm, a następnie zasypaniu wykopu gruntem rodzimym o grubości ca 20- 30 cm z odpowiednim jego zagęszczeniem. Dobór fundamentów stacji zależy od oceny podłoża gruntowego. W przypadku mniejszej spoistości gruntu konieczne może okazać się wykonanie głębszego wykopu lub zastosowanie betonowania. Po posadowieniu konstrukcji stacji następuje podłączenie kabli oraz wykonanie instalacji uziemiającej. Przy słupie mocowana jest szafka kontrolno – pomiarowa.

Prawidłowa pod względem technicznym i z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy, eksploatacja słupowych stacji transformatorowych odbywać się będzie za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy zewnętrznej.

Przewidywana powierzchnia użytkowa typowej słupowej stacji transformatorowej wynosi ca 3,0 m2.

Zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne (kontenerowe lub słupowe) stacje transformatorowe są rozwiązaniem typowym, powszechnie stosowanym przy tego typu inwestycjach i nie generującymi odmiennych oddziaływań na środowisko za wyjątkiem wpływu na krajobraz i powierzchnię zajmowanego terenu.

2.7.3.5. Transformator

Transformator to urządzenie służące do podnoszenia napięcia prądu wytworzonego przez turbinę wiatrową do wartości wymaganej przez sieć, do której instalacja jest przyłączona. Planuje się montaż transformatora o napięciu SN/0,4 kV – SN/0,69 kV. Szczegółowe określenie typu planowanego do zastosowania transformatora możliwe będzie na etapie projektu branży elektroenergetycznej. Przyjmuje się, że będzie to rozwiązanie typowe dla tego rodzaju inwestycji.

W energetyce wiatrowej powszechnie stosuje się zamiennie dwa rozwiązania:  suche transformatory żywiczne,  transformatory olejowe.

Transformatory żywiczne mogą być stosowane w trudnych warunkach o wysokiej wilgotności i dużym zanieczyszczeniu, eliminując problemy związane z ryzykiem pożaru lub emisją szkodliwych substancji do środowiska (t.j. olej w przypadku transformatora olejowego). Konstruowane są z wysokiej jakości materiałów izolacyjnych trudnopalnych i samogasnących. Standardowe wyposażenie transformatora żywicznego to: - zaciski uziemiające, - zaciski średniego i niskiego napięcia,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 45 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

- uchwyty transportowe, - tabliczka znamionowa, - czujniki i układ temperatury.

Firmy specjalizujące się w produkcji transformatorów oferują również często wyposażenie opcjonalne w postaci np. podkładek antywibracyjnych czy dodatkowej obudowy ochronnej. Obudowa ochronna może być zainstalowana zarówno wewnątrz budynków (np. przy wyborze kontenerowej stacji transformatorowej) jak i na zewnątrz (np. przy wyborze słupowej stacji transformatorowej).

Naturalne chłodzenie transformatora odbywa się poprzez instalację transformatora na zewnątrz (np. słupowa stacja transformatorowa) lub poprzez odpowiednią wentylację pomieszczenia, w której pracuje transformator (w przypadku wyboru kontenerowej stacji transformatorowej). Oferowane na rynku kontenerowe stacje transformatorowe mają w swoim wyposażeniu otwory wentylacyjne. Niekiedy istnieje możliwość realizacji dodatkowego chłodzenia (tzw. chłodzenie wymuszone), złożone z dodatkowych wentylatorów i urządzenia kontrolującego z zabezpieczeniem termicznym.

Innym rozwiązaniem dostępnym na rynku są transformatory olejowe. Są one hermetycznie napełniane olejem mineralnym w celu całkowitego wyeliminowania przebić napięciowych. Standardowe wyposażenie transformatora olejowego: - wskaźnik poziomu oleju na pokrywie, - izolatory średniego i niskiego napięcia, - zawór spustowy oleju, - tabliczka znamionowa, - przyłącza uziemiające, - zaciski średniego i niskiego napięcia, - uchwyty transportowe, - kieszeń na termometr, - misa olejowa o pojemności ponad 100% oleju w układzie.

Firmy specjalizujące się w produkcji transformatorów oferują również wyposażenie opcjonalne w postaci np. zaworu ciśnieniowego, termometru, podkładek antywibracyjnych. Decyzja co do wyboru zarówno stacji transformatorowej jak i jej wyposażenia należeć będzie do Inwestora oraz projektanta i podjęta zostanie na etapie projektu branży elektroenergetycznej. Przyjmuje się jednak, że korzystniejszym jest stosowanie transformatorów olejowych z uwagi na ich zalety w porównaniu do tradycyjnych transformatorów suchych. Transformatory olejowe to: - większe bezpieczeństwo oraz kompaktowa konstrukcja, - mniejsze straty w żelazie, - większa powierzchnia zapewniająca wydajniejsze chłodzenie, - większa odporność na przeciążenia oraz zmiany obciążenia, - większa odporność na przepięcia, - większa odporność na naprężenia mechaniczne.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 46 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 10 Dane techniczne transformatora Typ suchy żywiczny lub olejowy Częstotliwość 50 Hz (60 Hz) Napięcie na uzwojeniu pierwotnym 400 V – 690 V Napięcie na uzwojeniu wtórnym SN (15000 V – 30000 V) Materiał chłodzący powietrze, woda lub olej

2.7.3.6. Droga dojazdowa, plac manewrowy, plac montażowy

Niezależnie od wariantu realizacji inwestycji dojazd do każdej turbiny wiatrowej zapewniony zostanie istniejącymi drogami krajowymi, powiatowymi i gminnymi, a następnie istniejącymi drogami dojazdowymi do pól i domostw /Rys. 7/ oraz projektowanymi serwisowymi drogami dojazdowymi poprowadzonymi w granicach przedmiotowych działek. Istniejące drogi dojazdowe, nie spełniające norm producenta (np. posiadające zbyt miękkie podłoże lub będące zbyt wąskie) przystosowane zostaną tymczasowo do ruchu pojazdów dowożących materiały na miejsce inwestycji, a po zakończeniu etapu budowy, przywrócone do poprzedniego stanu (chyba, że władze gminy zdecydują inaczej). Projektowane serwisowe drogi dojazdowe w granicach przedmiotowych działek wytyczone zostaną na gruntach ornych IV i V klasy bonitacyjnej /Rys. 8/.

Rys. 7 Grunty na których wytyczone zostaną drogi dojazdowe

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 47 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Rys. 8 Istniejąca sieć dróg dojazdowych w otoczeniu projektowanej inwestycji

Przy każdej turbinie wiatrowej wykonany zostanie tymczasowy plac montażowy, który po wykonaniu montażu turbiny, częściowo zostanie przekształcony w stały plac manewrowy, a częściowo przywrócony do pierwotnego stanu użytkowania terenu. Zarówno serwisowa droga dojazdowa, plac montażowy jak i plac manewrowy, wykonane zostaną z nawierzchni przepuszczalnej, np. z tłucznia. Serwisowe drogi dojazdowe posiadać będą szerokość ca 4,0 m – 5,0 m, a po zakończeniu etapu budowy pozostaną stałym elementem infrastruktury, umożliwiającym ewentualny dojazd firm serwisowych lub Inwestora do każdej z turbin.

2.7.4. System czasowego wyłączania turbin wiatrowych tzw. cut – off

Turbiny wiatrowe nowej generacji posiadają możliwość stosowania systemu czasowego wyłączania w zależności od pożądanych warunków pracy elektrowni. Na wieży turbiny montowana

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 48 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” jest wieżowa stacja meteorologiczna dzięki której na bieżąco analizowane są warunki klimatyczne panujące w danej chwili. Ponadto same urządzenia sterujące charakteryzują się wysokim stopniem skomputeryzowania. Dzięki temu możliwe jest zaprogramowanie danej turbiny wiatrowej w taki sposób, by wyłączana była w określonych godzinach (np. w porze nocy) przy określonej prędkości wiatru.

Z uwagi na zalecenia chiropterologiczne dla wariantu alternatywnego i związanej z nimi konieczności czasowego wyłączania turbiny wiatrowej nr 3 w porze nocy kiedy prędkość wiatru spada poniżej 6 m/s, system taki działać może na dwa sposoby: - w zaprogramowanych godzinach załączać daną turbinę wiatrową dopiero przy prędkości powyżej 6 m/s, - w zaprogramowanych godzinach wyłączać turbinę wiatrową kiedy prędkość wiatru spada poniżej 6 m/s.

2.7.5. Powierzchnia terenu zajętego w trakcie budowy, eksploatacji i likwidacji przedsięwzięcia

W zależności od wybranego wariantu inwestycji, powierzchnia terenu zajętego na wszystkich etapach jego realizacji nie będzie się znacznie różnić z uwagi na zastosowanie tych samych rozwiązań technicznych oraz montaż tej samej ilości turbin wiatrowych. Niewielkie różnice mogą pojawić się w zależności od wyboru wariantu poprowadzenia dróg dojazdowych do poszczególnych turbin. Poniżej przedstawiono przewidywaną powierzchnię terenu zajętego przez poszczególne elementy infrastruktury /Tab. 11/. W dalszej części opracowania /Tab. 12, 13 i 14/ wartości te przedstawiono z „rozbiciem” na poszczególne działki i warianty.

Tab. 11 Przewidywana powierzchnia terenu zajęta przez poszczególne elementy infrastruktury* Dodatkowa powierzchnia zajęta Powierzchnia zajęta trwale tymczasowo w trakcie budowy lub w trakcie eksploatacji przedsięwzięcia likwidacji przedsięwzięcia Łącznie place wykopy pod drogi dojazdowe place montażowe manewrowe fundament 0,25 ha 0,2 ha 0,3 ha 0,15 ha 0,45 ha 0,45 ha 0,9 ha *wartości mają charakter szacunkowy i są obliczone dla najniekorzystniejszego wariantu

2.7.6. Oznakowanie elektrowni

Oznakowanie służyć będzie do sygnalizowania przeszkody terenowej uprawiającym lotnictwo sportowe, motolotniarstwo, baloniarstwo oraz w celu ochrony przed zderzeniami z ptactwem. Stosownie do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych (Dz. U. Nr 130, poz. 1193 ze

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 49 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” zmianą: Dz. U. Nr 9 z 2006 r., poz. 53) na przedmiotowej farmie wiatrowej zastosowane zostanie oznakowanie dzienne i nocne.

Identyfikacja w ciągu dnia

W celu spełnienia wymogu oznakowania dziennego, zewnętrzne końce śmigieł pomalowane zostaną w 5 pasów o jednakowej szerokości, prostopadłych do dłuższego wymiaru łopaty śmigła, pokrywających 1/3 długości łopaty śmigła (3 koloru czerwonego lub pomarańczowego i 2 białego). Należy pamiętać, aby pasy skrajne nie były koloru białego /Rys. 9/.

Rys. 9 Prawidłowo oznakowane łopaty wirnika

Zależnie od umiejscowienia konkretnej przeszkody, możliwe jest zastosowanie, za zgodą władz lotniczych, błyskowych świateł ostrzegawczych emitujących błyski białego światła. Świateł takich należy używać w ciągu dnia, poza okresem nocnej identyfikacji roboczej. Błyskowe światła ostrzegawcze emitujące błyski białego światła zazwyczaj umieszcza się na najwyższych punktach przeszkód. Jeśli jest to niemożliwe ze względów technicznych , nieoświetlone części przeszkody nie mogą wznosić się powyżej 50 metrów nad światłami błyskowymi. Niedozwolone jest całkowite zasłanianie z którejkolwiek strony błyskowych świateł ostrzegawczych. Minimalnym wymogiem jest zapewnienie przez cały czas przynajmniej jednego światła widocznego z każdej strony, także w przypadku gdy wirnik jest zatrzymany oraz w sytuacjach, gdy obroty są zsynchronizowane z częstotliwością migania, np. przez podwojenie ilości świateł błyskowych. Żywotność błyskowych świateł ostrzegawczych, które ze względu na niskie prawdopodobieństwo awarii nie mają wbudowanej funkcji nadmiarowości, jest rejestrowana i monitorowana. Jeśli prawdopodobieństwo awarii przekracza wartość graniczną 5%, na wczesnym etapie jest generowany komunikat ostrzegawczy. Źródło światła oraz/lub sama lampa zostaje wymieniona podczas najbliższego przeglądu.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 50 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Identyfikacja w ciągu nocy

Oznakowanie przeszkodowe nocne stanowi fabrycznie przygotowany zespół lamp oświetleniowych umieszczonych na szczycie gondoli. Szczegółowe parametry oświetlenia przeszkodowego określone zostaną przez władze lotnicze.

Światła przeszkodowe Oświetlenie przeszkód lotniczych zapewnione jest w postaci czerwonego wielokierunkowego ciągłego światła o średnim zakresie natężenia. Światła przeszkodowe są zwykle wymagane, jeśli odległość między lampami przeszkodowymi, a końcówką poziomych łopatek wirnika nie przekracza 15 metrów. Światła nawigacji przeszkodowej składają się z dwóch jednocześnie włączanych lamp umieszczonych w pewnej odległości na górze obudowy maszyny. Dzięki temu ostrze wirnika w pozycji zatrzymanej nie zasłania świateł nawigacyjnych. Żywotność lamp przeszkodowych, które ze względu na niskie prawdopodobieństwo awarii nie mają wbudowanej funkcji nadmiarowości, jest rejestrowana i monitorowana. Jeśli prawdopodobieństwo awarii przekracza wartość graniczną 5%, generowany jest na wczesnym etapie komunikat ostrzegawczy. Źródło światła oraz/lub sama lampa zostanie wymieniona podczas najbliższego przeglądu.

Światła ostrzegawcze Błyskowe światła ostrzegawcze to wielokierunkowe światła emitujące czerwone błyski lub sygnały świetlne. Błyskowe światło ostrzegawcze składa się z dwóch lamp umieszczonych w pewnej odległości na górze obudowy maszyny, uruchamianych w sposób zsynchronizowany. Wymagane jest równoczesne miganie lamp, dzięki czemu błyskowe światło ostrzegawcze nie jest zasłaniane przez łopatkę wirnika podczas fazy mrugania. Żywotność błyskowych świateł ostrzegawczych, które ze względu na niskie prawdopodobieństwo awarii nie mają wbudowanej funkcji nadmiarowości, jest rejestrowana i kontrolowana. Jeśli prawdopodobieństwo awarii przekracza wartość graniczną 5%, generowany jest na wczesnym etapie komunikat ostrzegawczy. Źródło światła oraz/lub sama lampa zostanie wymieniona podczas najbliższego przeglądu.

Systemy oświetlenia turbin wiatrowych wyposażone są w źródła zasilania awaryjnego, do którego stosowane są zazwyczaj akumulatory o 10-letniej żywotności produkowane przez renomowanych znanych producentów. Szczelnie zamknięte i bezobsługowe akumulatory eliminują konieczność uzupełniania wody. Zasilanie awaryjne zazwyczaj oblicza się na 10 godzin awarii sieci, co odpowiada przeciętnej długości pory nocnej.

Realizacja planowanego przedsięwzięcia wymaga weryfikacji względem zapisów: 1/ Ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze /Dz. U. z 2006 Nr 100, poz. 696 z późń. zm./ 2/ Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych /Dz. U. Nr 130, poz. 1193 z późń. zm./.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 51 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Lokalizacja turbiny wiatrowej zgłoszona zostanie przed wydaniem pozwolenia na budowę, do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP – Wydziału Lotniskowego w celu uzgodnienia lokalizacji i sposobu oznakowania przeszkodowego tego obiektu.

2.7.7. Sposób obsługi przedsięwzięcia

Elektrownie wiatrowe są konstrukcjami niewymagającymi stałej obsługi, a jedynie okresowego nadzoru konserwacyjnego. Obsługa związana z naprawami i/lub konserwacją urządzeń dokonywana będzie na zlecenie właściciela instalacji w oparciu o zawarte umowy ze specjalistycznymi firmami. W związku z brakiem zatrudnienia eksploatacja planowanej inwestycji nie będzie wiązać się z powstawaniem ścieków bytowych i odpadów komunalnych. Sposób obsługi turbin wiatrowych sprawia, że eksploatacja turbiny nie będzie również źródłem: - powstawania ścieków przemysłowych, - emisji pyłów i gazów, - poboru dostaw wody.

2.8. WARUNKI UŻYTKOWANIA TERENU NA ETAPIE BUDOWY, EKSPLOATACJI I EWENTUALNEJ LIKWIDACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA

W oparciu o opracowaną koncepcję zagospodarowania terenu objętego wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz charakterystykę techniczno-technologiczną przedsięwzięcia ustalono warunki użytkowania terenu na poszczególnych etapach realizacji przedsięwzięcia: 1/ etap budowy, 2/ etap eksploatacji, 3/ etap likwidacji.

Poniższe zapisy dotyczą zarówno wariantu inwestorskiego jak i zaproponowanego alternatywnego wariantu realizacji inwestycji, które różnią się od siebie lokalizacją turbiny nr 3.

Etap budowy przedsięwzięcia Eksploatacja terenu w fazie budowy związana będzie z prowadzeniem robot ziemno-budowlanych:  ewentualna przebudowa istniejących lokalnych dróg dojazdowych,  budowa serwisowych dróg dojazdowych do turbin wiatrowych w granicach przedmiotowych działek,  wykonanie placu manewrowego przy każdej turbinie,  wykonanie wykopów pod fundament wieży nośnej każdej turbiny wiatrowej oraz kable elektryczne i telekomunikacyjne,  wykonanie fundamentu dla każdej wieży nośnej,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 52 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 montaż turbin wiatrowych i urządzeń towarzyszących,  ułożenie kabli elektrycznych i telekomunikacyjnych.

Etap budowy przedsięwzięcia nie będzie powodować: 1/ konieczności rozbiórki budynków, budowli i urządzeń infrastruktury technicznej, 2/ zmiany ukształtowania terenu, 3/ przebudowy urządzeń melioracji wodnych, 4/ wyłączenia gruntów leśnych z produkcji leśnej.

Na etapie budowy przedsięwzięcia w pierwszej kolejności przeprowadzone zostaną prace dostosowujące istniejące dojazdowe drogi lokalne do parametrów wymaganych przez producenta turbin (odpowiednia szerokość jezdni, nośność, usunięcie przeszkód po wewnętrznej i zewnętrznej stronie zakrętów itp.). Po zakończeniu etapu budowy przedsięwzięcia, wszelkie dokonane zmiany w istniejącej sieci dróg dojazdowych zostaną przywrócone do stanu pierwotnego, chyba że władze gminy zdecydują inaczej. Następnym etapem będzie budowa dróg dojazdowych do turbin wiatrowych w granicach przedmiotowych działek, co wiązać się będzie z nawiezieniem materiału budowlanego i ukształtowaniem profilu drogi. Przewiduje się budowę drogi dojazdowej o szerokość 4,0 m – 5,0 m, utwardzonej materiałem przepuszczalnym np. tłuczniem. Ponieważ proces budowy/dostosowywania dróg dojazdowych może dotyczyć również istniejącej sieci dróg, może pojawić się konieczność okresowego, krótkotrwałego wyłączania dróg z eksploatacji.

Turbina wiatrowa zostanie dostarczona na teren budowy w gotowych elementach, które będą montowane na wydzielonym placu w obrębie terenu przedmiotowych działek. Przy każdej turbinie wykonany zostanie tymczasowy plac montażowy. Po wykonaniu montażu turbiny, częściowo w miejscu placu montażowego, pozostawiona zostanie stała droga dojazdowa z placem manewrowym i zatoką postojową do obsługi turbiny. Stały plac manewrowy i zatoka postojowa przy każdej turbinie posiadać będą nawierzchnię przepuszczalną, np. z tłucznia.

W trakcie trwania prac budowlanych wykonane zostaną wykopy pod fundament wieży nośnej każdej turbiny wiatrowej. Na obecnym etapie projektowania inwestycji nie jest możliwe określenie dokładnych parametrów stopy fundamentowej, z uwagi na brak szczegółowych badań warunków geotechnicznych podłoża (które zostaną przeprowadzone na etapie wydawania pozwolenia na budowę). Przyjmuje się, że dla turbin wiatrowych o wysokości wieży nośnej powyżej 100 m n.p.t. stopa fundamentowa będzie musiała mieć ok. 300 m2 – 400 m2 co przy fundamentowaniu na głębokości ok. 3 m p.p.t., spowoduje konieczność usunięcia do 900 m3 – 1200 m3 ziemi przypadające na jedną turbinę. Materiał użyty do budowy fundamentów turbiny wiatrowej stanowić będzie głównie beton oraz zbrojenie stalowe. Dokładne materiały niezbędne do do budowy fundamentów pod elektrownię wiatrową zostaną określone na dalszym etapie projektowania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 53 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Masy ziemne z wykopów pod fundament wieży nośnej i kabli zostaną wykorzystane do wyrównania terenu w obrębie lokalizacji przedsięwzięcia, a w razie takiej konieczności, w części przekazane innym podmiotom do wykorzystania w innej lokalizacji, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.

Wszelkie prace budowlane, począwszy od dostosowywania dróg dojazdowych, a skończywszy na montażu turbiny wiatrowej, wykonywane będą pod okiem specjalistycznych firm budowlanych (najprawdopodobniej zatrudnionych przez producenta turbiny), zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz instrukcjami dostarczonymi przez producenta turbiny.

W trakcie trwania prac budowlanych używane będą materiały budowlane dopuszczone do stosowania w budownictwie, posiadające stosowne atesty, certyfikaty i świadectwa jakości właściwych jednostek aprobujących. Pyliste materiały budowlane będą zabezpieczone przed ich rozwiewaniem w trakcie przygotowania i realizacji inwestycji. Inwestor zapewni oszczędne korzystanie z terenu, a używany do prowadzenia prac sprzęt i urządzenia respektować będą w pełni ochronę środowiska, szczególnie gruntowo – wodnego przed potencjalną infiltracją zanieczyszczeń.

Tereny objęte pracami ziemnymi i montażowymi zostaną tymczasowo wyłączone z użytkowania rolniczego, a po wykonaniu prac etapu budowy, teren wokół turbiny wiatrowej zostanie zrekultywowany i przywrócony do poprzedniego stanu użytkowania. Z rolniczego użytkowania na trwałe wyłączone zostaną elementy infrastruktury:  plac manewrowy przy turbinie,  droga dojazdowa do turbiny.

Lokalizacja poszczególnych elementów infrastruktury technicznej przedsięwzięcia realizowana będzie na gruntach ornych IV, V i VI klasy bonitacyjnej, a także w przypadku turbiny nr 2 na łąkach III klasy bonitacyjnej.

W celu ograniczenia wpływu realizacji planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w trakcie trwania robót budowlanych prace budowlane prowadzone będą w sposób zapewniający ograniczenie do minimum niekorzystnego przekształcenia terenu. W celu ograniczenia uciążliwości spowodowanej emisją hałasu, prace budowlane prowadzone będą w porze dziennej (między godz. 600 a 2200).

Ułożenie kabli łączących instalację z KSE wykonywane będzie w wykopach odkrytych i odpowiednich przeciskach zgodnie z warunkami ustalonymi z właścicielami działek i obowiązującymi warunkami technicznymi dla budowy tego typu infrastruktury.

Miejsce magazynowania ziemi z wykopów oraz sposób jej wykorzystania zostanie racjonalnie zaplanowany. Podczas wykonywania robót ziemnych zdjęte zostaną i zabezpieczone wierzchnie niezanieczyszczone warstwy gleby. Zgromadzony podczas wykonywania robót ziemnych humus

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 54 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” zdeponowany zostanie w sąsiedztwie wykopów, a następnie wykorzystany do zagospodarowania terenu po zakończeniu prac budowlano-montażowych.

W trakcie trwania prac budowlanych zapewniony zostanie właściwy nadzór prac w celu uniknięcia powstania awarii i strat wskutek ewentualnych kolizji z istniejącymi sieciami infrastruktury technicznej. Posadowienie budowli (głębokie wykopy) będą dostosowane do warunków hydrogeologicznych i innych cech podłoża gruntowego określonych w geotechnicznych warunkach posadowienia. Po zakończeniu prac budowlanych plac budowy zostanie uporządkowany oraz zostaną przeprowadzone prace rekultywacyjne, nie zmieniające niwelety terenu ponad uzasadnione potrzeby. Przewiduje się, że czas trwania tego etapu wyniesie maksymalnie 3 miesiące na jedną turbinę. Przewiduje się, że prace montażowe będą prowadzone etapowo dla każdej turbiny z osobna (nie przewiduje się równoczesnego montażu 3 turbin).

Etap eksploatacji przedsięwzięcia Funkcjonowanie inwestycji po rozpoczęciu eksploatacji będzie zasadniczo odbiegać od poprzedniego sposobu wykorzystania terenu. Eksploatacja terenu na tym etapie realizacji inwestycji polegać będzie głównie na wizytach serwisowych przedstawiciela producenta turbiny wiatrowej oraz specjalistycznych firm nadzorujących np. pracę stacji transformatorowej w przypadku wyboru rozwiązania polegającego na budowie zewnętrznej, a nie wieżowej stacji transformatorowej. Cztery razy do roku przewidywane są inspekcje serwisowe, mające na celu zapobieganie powstawaniu awarii i utrzymanie elektrowni w ciągłej sprawności technicznej. Teren poza wieżą elektrowni, placem manewrowym i drogą dojazdową nie zmieni swojej dotychczasowej funkcji.

Powierzchnia zabudowy działek objętych wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stanowić będzie w trakcie eksploatacji ca 4% (wariant alternatywny) – 4,8% (wariant realizacyjny) ich łącznej powierzchni. Poniżej przedstawiono podział z „rozbiciem” na poszczególne działki i warianty realizacji przedsięwzięcia.

Tab. 12 Działka nr 139 (Turbina nr 1 i Turbina nr 2) Całkowita powierzchnia działki 3,56 ha

Powierzchnia zajęta trwale place manewrowe 0,17 ha w trakcie eksploatacji 0,27 ha przedsięwzięcia drogi dojazdowe 0,1 ha Powierzchnia zabudowy działki 7,6 %

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 55 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 13 Działka nr 197 (Turbina nr 3 w wariancie inwestorskim) Całkowita powierzchnia działki 2,33 ha

Powierzchnia zajęta trwale plac manewrowy 0,08 ha w trakcie eksploatacji 0,18 ha przedsięwzięcia droga dojazdowa 0,1 ha Powierzchnia zabudowy działki 7,7 %

Tab. 14 Działka nr 201 (Turbina nr 3 w wariancie alternatywnym) Całkowita powierzchnia działki 3,48 ha

Powierzchnia zajęta trwale plac manewrowy 0,08 ha w trakcie eksploatacji 0,11 ha przedsięwzięcia droga dojazdowa 0,03 ha Powierzchnia zabudowy działki 3,1 %

Etap likwidacji przedsięwzięcia Faza likwidacji będzie się wiązać z koniecznością wywiezienia maszyn oraz urządzeń i przywrócenia terenu do poprzedniego stanu użytkowania. Likwidacja będzie powodem powstawania przede wszystkim krótkotrwałej uciążliwości związanej z pracami rozbiórkowymi (np.: rozkruszaniem bądź rozcinaniem betonowych fundamentów). W przypadku likwidacji turbiny wiatrowej oddziaływanie na otoczenie będzie mniejsze niż w fazie budowy. Faza likwidacji elektrowni przebiegać będzie pod nadzorem pracowników wyspecjalizowanych firm (zazwyczaj są to pracownicy wysyłani przez producenta turbiny).

Gwarantowany czas eksploatacji turbin wiatrowych wynosi ca 20 - 25 lat. Przewiduje się, że po zakończeniu eksploatacji planowanych obiektów przedsięwzięcia, w miejscu ich lokalizacji wykonany zostanie nowy tego typu obiekt, z zachowaniem części infrastruktury. W przypadku podjęcia przez Inwestora decyzji o całkowitej likwidacji turbiny wiatrowej wraz z towarzyszącą infrastrukturą, proces ten przebiegać będzie w następujących etapach: - demontaż wieży wraz z rotorem, - demontaż stacji transformatorowej (w przypadku wyboru zewnętrznej stacji transformatorowej), - rozbiórka fundamentu, - demontaż linii kablowych, - rekultywacja terenów placu manewrowego i drogi dojazdowej do każdej z turbin.

Wieża elektrowni, gondola z generatorem, wirnik i inne elementy elektrowni odebrane będą w ramach zawartej umowy z producentem turbiny w celu ponownego przetworzenia. Fundament betonowy wraz z stalą zbrojeniową wykorzystaną przy jego budowie unieszkodliwiony zostanie zgodnie z obowiązującymi przepisami i wykorzystany ponownie. Linie kablowe odebrane zostaną prze wyspecjalizowaną firmę w celu przekazania do ponownego przetworzenia. Podobnie będzie

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 56 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” z zewnętrzną stacją transformatorową (jeśli Inwestor wybierze takie rozwiązanie), która na podstawie zawartych umów zostanie odebrana albo przez producenta albo przez firmy upoważnione do odbioru tego rodzaju odpadów.

Teren lokalizacji placu manewrowego przy turbinie, drogi dojazdowej oraz fundamentów zrekultywowany zostanie do pierwotnego stanu. Na terenie poinwestycyjnym przywrócony zostanie dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania.

Przewidywane do realizacji inwestycji materiały budowlane i materiały wykorzystane do budowy obiektów i urządzeń technologicznych będą zgodne z obowiązującymi przepisami Ustawy Prawo Budowlane oraz z przepisami prawnymi z nią związanymi i nie będą powodowały występowania szkodliwego oddziaływania na środowisko zarówno na etapie realizacji inwestycji jak również na etapie modernizacji lub likwidacji obiektu. Nadzór nad odbiorem, utylizacją lub ponownym przetworzeniem odpadów powstających na tym etapie likwidacji przedsięwzięcia prowadzony będzie przez upoważnione do tego rodzaju działań firmy zewnętrzne.

Ewentualna modernizacja lub likwidacja obiektu, która może nastąpić w nieokreślonej perspektywie czasowej kilkunastu lub kilkudziesięciu lat, będzie musiała się odbywać zgodnie z obowiązującym wówczas prawodawstwem. W przypadku całkowitej likwidacji przedsięwzięcia, po przeprowadzeniu demontażu obiektów i urządzeń grunt terenu lokalizacji przedsięwzięcia zostanie przywrócony do stanu pierwotnego. Wykonanie prac demontażowych etapu likwidacji przedsięwzięcia nie będzie powodować ponadnormatywnego oddziaływania poza granicami terenu lokalizacji przedsięwzięcia. Przewiduje się, że w przypadku całkowitej likwidacji przedsięwzięcia, etap demontażu, podobnie jak etap budowy, zajmie maksymalnie 3 miesiące/1 turbina.

2.9. PRZEWIDYWANE RODZAJE MATERIAŁÓW I ZASOBÓW POTRZEBNE DO ZUŻYCIA NA ETAPIE BUDOWY, EKSPLOATACJI I EWENTUALNEJ LIKWIDACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA

Na etapie sporządzania raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko bardzo trudno jest trafnie wskazać wartości planowanych do zużycia materiałów. Podane wartości mogą mieć wyłącznie charakter szacunkowy. Ilość, rodzaj i parametry materiałów budowlanych wykorzystanych dla realizacji inwestycji określone zostaną szczegółowo w projekcie budowlano – technicznym, na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę i uzależnione zostaną przede wszystkim od wyników badań geologicznych podłoża ora wyboru zastosowanych technologii (generator synchroniczny czy asynchroniczny, wieżowa stacja transformatorowa czy zewnętrzna, wytyczenie dróg dojazdowych do poszczególnych turbin itp.).

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 57 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Mimo braku możliwości jednoznacznego określenia progu zużycia materiałów budowlanych przy realizacji tego typu inwestycji, należy zobowiązać Inwestora do zadbania o ich oszczędne i racjonalne zużycie.

Standardowymi materiałami wykorzystywanymi przy realizacji tego typu inwestycji są:  beton potrzebny do zalania fundamentu turbiny wiatrowej,  elementy stalowe zbrojenia fundamentu (pręty, śruby itp.),  piasek, żwir lub inne kruszywo potrzebne do utwardzenia drogi dojazdowej i placu manewrowego, które będą stałym elementem infrastruktury na etapie eksploatacji,  kable elektroenergetyczne i telekomunikacyjne,  paliwo wykorzystywane do pracy maszyn i pojazdów dostarczających materiały na prac budowy,  oleje transformatorowe i hydrauliczne wykorzystywane w turbinie wiatrowej i stacji transformatorowej,  ruchome części wymienne.

Etap budowy Na etapie budowy przedsięwzięcia nastąpi największe zużycie materiałów konstrukcyjnych. W przeliczeniu na jedną turbinę wiatrową zużycie betonu do konstrukcji fundamentów o powierzchni ok. 300 m2 przewiduje się na poziomie do 900 m3, natomiast stali zbrojeniowej na poziome do 50 ton. Wartości te zostaną dokładnie określone na etapie realizacji projektu budowlanego. Na etapie budowy, jak i ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia nie przewiduje się zużycia wody na cele budowlane. Wszystkie elementy konstrukcyjne dowożone będą w postaci gotowych półfabrykatów (dotyczy to również betonu potrzebnego przy budowie fundamentów – nie zakłada się produkcji betonu na placu budowy). Możliwe zużycie wody wiązać się będzie wyłącznie z potrzebami socjalno-bytowymi pracowników zatrudnionych do budowy przedsięwzięcia. Będą oni zaopatrywani w wodę butelkowaną lub dowożoną beczkowozami. Zapotrzebowanie na materiały konstrukcyjne potrzebne do budowy lub modernizacji dróg dojazdowych, placu manewrowego, placu montażowego itp. (piasek, podsypka piaskowo – żwirowa, żwir, kruszywo, tłuczeń i inne) zostanie szczegółowo określone na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę. Dla przedmiotowej inwestycji, przewiduje się wykonanie serwisowych dróg dojazdowych oraz placów manewrowych o grubości warstwy nośnej ca 30- 40 cm. Jeśli jednak podłoże gruntowe będzie miękkie konieczne może okazać się zapewnienie większej ilości zasypki, montaż geosiatki czy zastosowanie dodatkowej warstwy żwiru. Na etapie budowy przedsięwzięcia występować będzie zapotrzebowanie na paliwa napędowe, niezbędne do napędu maszyn wykorzystywanych w czasie budowy i pojazdów dowożących materiały budowlane. Zużycie i rodzaj paliw uzależnione zostaną od rodzaju wykorzystywanych maszyn i będą typowe dla prowadzonych prac budowlanych. Dla realizacji przedmiotowej inwestycji przewidziano wykorzystanie następujących typów maszyn:  koparka – wykopy pod fundament

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 58 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 koparko – spycharka – wyrównanie terenu  dźwig pomocniczy i dźwig główny – montaż elementów elektrowni wiatrowej i przyłącza do sieci  walec drogowy – utwardzenie placu manewrowego i drogi dojazdowej

Transport elementów turbin, materiałów budowlanych i maszyn niezbędnych do realizacji inwestycji odbywać się będzie za pomocą pojazdów ciężarowych. Pojazdy te wyposażone będą w wysokoprężne silniki spalinowe, spełniające europejskie normy emisji spalin min. Euro IV.

Etap eksploatacji Elektrownie wiatrowe są technologią bezobsługową, nie wymagającą zużycia wody, paliw, ani innych trwałych surowców i materiałów. Jedynymi materiałami potrzebnymi na tym etapie funkcjonowania przedsięwzięcia będą ewentualne części wymienne oraz okresowo wymieniane oleje przekładniowe, hydrauliczne i transformatorowe (w przypadku wyboru transformatorów olejowych). Na dzień dzisiejszy niemożliwym jest określenie dokładnych ilości w/w surowców jakie będą wykorzystywane na potrzeby serwisowania. Zależeć to będzie w dużej mierze od typu zastosowanej technologii (turbiny asynchroniczne czy synchroniczne, transformator żywiczny czy olejowy itp.). Turbina wiatrowa wykorzystywać będzie na etapie funkcjonowania przedsięwzięcia wyłącznie energię kinetyczną wiatru oraz niewielkie ilości energii elektrycznej potrzebnej na rozruch oraz dla oświetlenia przeszkodowego, jak również pracy urządzeń wewnątrz turbiny. Szacuje się, że dla pojedynczej turbiny wiatrowej będą to wartości 500-2000 kWh/rok – wielkość ta uzależniona będzie od panujących warunków atmosferycznych. Przewiduje się, że projektowana turbina wiatrowa zużywać będzie do 0,6 Mg olejów hydraulicznych na 5 lat oraz do 1 Mg olejów transformatorowych na 10 lat. Dodatkowym elementem będą również kable elektroenergetyczne i telekomunikacyjne poprowadzone wzdłuż projektowanych dróg dojazdowych.

Etap likwidacji Etap ten wiązać się będzie z wykorzystaniem energii elektrycznej oraz paliw napędowych potrzebnych do pracy pojazdów, maszyn i urządzeń wykorzystywanych przy demontażu infrastruktury technicznej. Możliwe zużycie wody wiązać się będzie wyłącznie z potrzebami socjalno-bytowymi pracowników zatrudnionych na czas demontażu obiektów. Będą oni zaopatrywani w wodę butelkowaną lub dowożoną beczkowozami. Mimo braku możliwości określenia wartości przewidywanej do zużycia energii, paliw i innych surowców potrzebnych do zużycia na tym etapie realizacji inwestycji, przyjmuje się, że zużycie w/w materiałów będzie na poziomie typowym dla prowadzonych prac demontażowych, a Inwestor oraz firmy zatrudnione przy demontażu zadbają o ich racjonalne i oszczędne zużycie.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 59 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

2.10. PRZEWIDYWANE RODZAJE I WIELKOŚCI EMISJI ORAZ ZANIECZYSZCZEŃ WYNIKAJĄCE Z FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA

Funkcjonowanie projektowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji wykorzystującej siłę wiatru do produkcji energii elektrycznej, nie będzie źródłem zanieczyszczeń powietrza, ani źródłem emisji pyłów i gazów do atmosfery. Eksploatacja turbiny wiatrowej i towarzyszącej jej infrastruktury nie będzie również powodować zanieczyszczeń gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych z uwagi na brak emisji ścieków oraz brak potrzeby zaopatrywania przedsięwzięcia w wodę.

Inwestycja będzie natomiast źródłem emisji:  pola elektromagnetycznego (generator turbiny, prądnica, transformator, linie elektroenergetyczne),  hałasu (źródłem hałasu będzie praca generatora wraz z transformatorem, obroty łopat wirnika),  odpadów (okresowa wymiana oleju hydraulicznego, przekładniowego, transformatorowego i części wymiennych),  drgań i infradźwięków,  migotania cienia (obracające się łopaty wirnika).

W dalszej części raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko przeanalizowano wszystkie wskazane wyżej emisje oraz określono czy dla przedmiotowego przedsięwzięcia spełnione zostaną wymagania środowiskowe regulujące powyższe kwestie.

Niewielkie emisje będą towarzyszyć również etapowi budowy i ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia. Będą to emisje związane z prowadzeniem prac budowlanych:  emisja pyłów wynikająca z przemieszczania się mas ziemnych,  emisja produktów spalania paliwa w maszynach i pojazdach,  emisja ścieków bytowych,  emisja hałasu przez pracujące maszyny, pojazdy dowożące materiały oraz przez zatrudnionych pracowników.

Emisje te będą miały charakter lokalny (ograniczony do wąskiego obszaru prowadzenia robót), tymczasowy i całkowicie odwracalny. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 roku w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z instalacji wymaga pozwolenia /Dz. U. Nr 238 z 2004 roku, poz. 2840/, realizacja przedmiotowego przedsięwzięcia nie będzie wymagać uzyskania takiego pozwolenia z uwagi na niezorganizowany charakter emisji.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 60 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

2.11. PODZIAŁ PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ ZE WZGLĘDU NA BEZPOŚREDNI, POŚREDNI, STAŁY, CHWILOWY, WTÓRNY I SKUMULOWANY CHARAKTER ORAZ PRZEWIDYWANA INTENSYWNOŚĆ WSKAZANYCH ODDZIAŁYWAŃ

Zakres korzystania ze środowiska, od którego zależy typ oddziaływania przedsięwzięcia, rozpoznany został na podstawie analizy cech terenu lokalizacji planowanej turbiny wiatrowej, stanu środowiska rejonu lokalizacji przedsięwzięcia oraz charakterystyki techniczno-technologicznej przedsięwzięcia. Identyfikację rodzajów oddziaływania planowanej elektrowni wiatrowej na środowisko przeprowadzono przy zastosowaniu „listy sprawdzającej", dzięki czemu wyłoniono te typy oddziaływania przedsięwzięcia, które będą miały istotny wpływ na otoczenie.

Tab. 15 Podział możliwych oddziaływań ze względu na bezpośredni, pośredni, stały, chwilowy, wtórny i skumulowany charakter Charakter oddziaływań Rodzaj możliwych oddziaływań oddziaływanie na awifaunę i chiropterofaunę zmiana krajobrazu oddziaływanie akustyczne bezpośrednie stałe oddziaływanie elektromagnetyczne migotanie cieni emisja infradźwięków pośrednie oddziaływanie na warunki zdrowia i/lub życia ludzi oddziaływania na faunę i florę (z wyłączeniem ptaków i nietoperzy) chwilowe uciążliwości związane z fazą budowy i/lub likwidacji ewentualne awarie wtórne brak oddziaływanie akustyczne efekt migotania cieni skumulowane oddziaływanie na awifaunę i chiropterofaunę zmiana krajobrazu

Oddziaływania te oznaczają:  oddziaływania bezpośrednie – wynikają bezpośrednio z eksploatacji przedsięwzięcia,  oddziaływania pośrednie – są wynikiem oddziaływania elementu środowiska zmienionego lub przekształconego w wyniku oddziaływania bezpośredniego planowanego przedsięwzięcia na inny element środowiska w czasie eksploatacji planowanego przedsięwzięcia,  oddziaływania wtórne – są wynikiem oddziaływania środowiska zmienionego lub przekształconego w wyniku oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na inny element środowiska po zakończeniu eksploatacji planowanego przedsięwzięcia,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 61 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 oddziaływania skumulowane – wynika z istnienia innych turbin wiatrowych, których oddziaływanie może się kumulować z przedmiotowym przedsięwzięciem,  stałe – występują w całym okresie eksploatacji przedsięwzięcia,  chwilowe – występują sporadycznie lub okresowo w czasie eksploatacji, budowy lub/i likwidacji przedsięwzięcia.

Intensywność oddziaływań na środowisko dla stwierdzonych rodzajów wpływu przedsięwzięcia podzielono ze względu na ich długotrwałość i odwracalność. Dla ułatwienia oceny poszczególnych oddziaływań przypisano im skalę od 0 do 3, gdzie każdy punkt charakteryzuje się innym stopniem intensywności oddziaływania /Tab. 11 i Tab. 12/.

Tab. 16 Stopień i intensywność stwierdzonych rodzajów oddziaływań Stopień Intensywność oddziaływania Charakterystyka oddziaływania 0 brak wpływu brak źródła oddziaływania oddziaływanie krótkoterminowe, wpływ minimalny, wymagający odwracalne, występujące okresowo na 1 komentarza etapie budowy lub likwidacji przedsięwzięcia oddziaływanie średnioterminowe, wpływ znaczący, wymagający odwracalne, występujące do czasu 2 szczegółowej analizy zakończenia eksploatacji przedsięwzięcia oddziaływanie długoterminowe, 3 wpływ wysoki nieodwracalne, występujące dłużej niż czas eksploatacji przedsięwzięcia

Tab. 17 Przewidywane rodzaje i intensywność oddziaływań RODZAJ BRAK STWIERDZONE INTENSYWNOŚĆ ODDZIAŁYWANIA ODDZIAŁYWANIA ODDZIAŁYWANIE ODDZIAŁYWANIA pobór wody + - 0 stosunki wodne + - 0 powstawanie ścieków - + 1 bytowych powstawanie ścieków + - 0 przemysłowych powstawanie ścieków + - 0 deszczowych emisja pyłów i gazów - + 1 emisja hałasu - + 1-2

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 62 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

emisja infradźwięków - + 2 emisja pól elektro- - + 2 magnetycznych wibracje - + 2 powstawanie odpadów - + 1-2 zanieczyszczenie + - 0 gruntu i wód oddziaływanie na glebę - + 1 i szatę roślinną oddziaływanie na faunę - + 1-2 oddziaływanie na - + 1-2 krajobraz Poszczególne rodzaje oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko są pochodną charakteru przedsięwzięcia i wynikają z zakresu jego korzystania ze środowiska. Uznano, że żaden rodzaj korzystania przez przedsięwzięcie ze środowiska nie będzie wywierać wpływu oznaczającego nieodwracalne skutki w środowisku.

Rodzaje oddziaływań na poszczególnych etapach funkcjonowania przedsięwzięcia:

Etap budowy – w tej fazie realizacji inwestycji nie przewiduje się wystąpienia długotrwałych oddziaływań na środowisko. Etap ten wiązać się będzie z oddziaływaniem w zakresie: 1/ emisji hałasu 2/ emisji pyłów i gazów do powietrza 3/ powstawania odpadów z budowy 4/ wpływu na glebę, szatę roślinną oraz lokalną faunę lądową 5/ powstawania ścieków bytowych 6/ wpływu na krajobraz

Ad. 1/ Prace związane z budową obiektów przedsięwzięcia przebiegać będą przy wykorzystaniu urządzeń zarówno mechanicznych jak i ręcznych, które powodować będą hałas generowany w godzinach pracy urządzeń. Ewentualna uciążliwość związana może być z hałasem emitowanym przez pojazdy dowożące materiały budowlane. Ocenia się jednak, że prace budowlane nie będą emitować hałasu przekraczającego dopuszczalne normy, będą miały charakter chwilowy i niezorganizowany. Ad. 2/ Źródłem emisji pyłów i gazów do powietrza będzie praca silników pojazdów i maszyn budowlanych. Z uwagi na krótki czas pracy maszyn, niezorganizowana emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach będzie miała charakter chwilowy i nie będzie powodować przekroczenia dopuszczalnych norm ochrony środowiska.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 63 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Ad. 3/ Główne rodzaje oddziaływań na tym etapie realizacji przedsięwzięcia, związane z powstawaniem odpadów, będą wynikiem prowadzenia robót ziemno – budowlanych. Głównym odpadem powstającym na etapie budowy będą masy ziemi, które zostaną w części wykorzystane do wyrównywania terenu w obrębie lokalizacji przedsięwzięcia, a w części przekazywane będą uprawnionym do tego podmiotom. Pozostałymi typami odpadów wytwarzanych na tym etapie będą m.in. opakowania papierowe i plastikowe. Ad. 4/ Oddziaływanie to związane będzie z zajęciem powierzchni terenu i ograniczeniem powierzchni biologicznie czynnej związanym z realizacją obiektów infrastruktury technicznej. Ad. 5/ Na potrzeby pracowników firm budowlanych na czas budowy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia ustawione będą przewoźne toalety. Ścieki bytowe z wbudowanych w kontener toalet szczelnych zbiorników będą usuwane transportem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków. Ad. 6/ Podczas prowadzenia prac budowlanych chwilowo zmieni się krajobraz terenu lokalizacji inwestycji z uwagi na konieczność ustawienia dźwigów służących do ustawiania konstrukcji wieży nośnej oraz z uwagi na ruch pojazdów dowożących materiały budowlane.

Etap budowy przedsięwzięcia nie spowoduje oddziaływania w zakresie:  zmiany ukształtowania powierzchni ziemi,  powstawania zaburzeń w stosunkach wodnych – woda potrzebna na cele bytowe pracowników oraz na cele budowlane dowożona będzie beczkowozami lub w butelkach.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż faza budowy każdej z turbin wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą nie będzie powodować ponadnormatywnych oddziaływań na środowisko. Największa uciążliwość wiązać się będzie z emisją hałasu do środowiska. Z uwagi jednak na znaczne oddalenie chronionych stref mieszkaniowych oraz krótkotrwały charakter emisji, należy uznać iż nie będzie to uciążliwość ponadnormatywna. Etap budowy przedsięwzięcia charakteryzować się będzie krótkotrwałością i odwracalnością oddziaływań bezpośrednich.

Etap eksploatacji – etap ten będzie okresem największej uciążliwości oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Funkcjonowanie inwestycji po rozpoczęciu eksploatacji będzie zasadniczo odbiegać od poprzedniego sposobu wykorzystania terenu.

Tab. 18 Analiza możliwych oddziaływań na środowisko na etapie eksploatacji (wraz z komentarzem) Rodzaj oddziaływania Charakterystyka Spowodowana funkcjonowaniem projektowanych źródeł hałasu Emisja hałasu zewnętrznego – pracująca turbina Emisja elektromagnetycznego Generatory turbin wiatrowych wyposażone są w standardowe promieniowania układy zabezpieczające przed ponadnormatywną emisją podobnie niejonizującego jak stacja transformatorowa Stosowane przez producentów turbin zabezpieczenia Emisja infradźwięków w znaczący sposób ograniczają emisję infradźwięków

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 64 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Emisja drgań Źródłami emisji drgań będzie generator i obrotowy wirnik turbiny Konstrukcja wieży nośnej wraz z łopatami wirnika będzie widoczny Zmiany krajobrazu z dużej odległości Przewidywany wpływ w zakresie konieczności przystosowania się Oddziaływanie na ptaki i występującej awifauny i chiropterofauny do życia nietoperze w otoczeniu turbiny wiatrowej Potencjalny wpływ w zakresie wizualnej zmiany krajobrazu, Oddziaływanie na ludzi oddziaływania akustycznego, efektu stroboskopowego

Oddziaływanie na etapie eksploatacji planowanej farmy wiatrowej należy uznać za bezpośrednie w miejscu jej lokalizacji (poza oddziaływaniem na krajobraz, które będzie dotyczyć mieszkańców okolicznych miejscowości). Oddziaływanie przedsięwzięcia będzie w całości odwracalne, trwające do czasu zakończenia jego eksploatacji. Określenie zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia na etapie eksploatacji, rodzaju koniecznych do zastosowania działań ograniczających i kompensujących oraz urządzeń służących do ochrony środowiska jest przedmiotem analizy w dalszej części niniejszego opracowania.

Etap likwidacji – oddziaływanie tego etapu realizacji inwestycji na środowisko będzie podobne jak w przypadku etapu budowy i wiązać się będzie z:  emisją hałasu  emisją pyłów i gazów do otoczenia  powstawaniem odpadów  oddziaływaniem na glebę, szatę roślinną i faunę  powstawaniem ścieków bytowych  oddziaływaniem na krajobraz

Oddziaływanie tego etapu przedsięwzięcia będzie krótkotrwałe i odwracalne. Intensywność wpływu na środowisko etapu likwidacji, podobnie jak na etapie budowy, nie będzie wykraczać poza granicę terenu lokalizacji przedsięwzięcia (za wyjątkiem oddziaływania na krajobraz). Podstawowym działaniem minimalizującym uciążliwość dla środowiska etapu likwidacji przedsięwzięcia, po zakończeniu gwarantowanego czasu eksploatacji, będzie prawidłowa gospodarka odpadami powstającymi w wyniku demontażu i polegać będzie na: 1/ stosowaniu segregacji odpadów, 2/ przekazywaniu odpadów do unieszkodliwiania i gospodarczego wykorzystania, czego efektem będzie zmniejszenie masy odpadów składowanych w środowisku.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 65 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

2.12. OCENA KONIECZNOŚCI UZYSKANIA POZWOLENIA ZINTEGROWANEGO DLA EKSPLOATACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA

Pozwolenia zintegrowane to instrument prawny będący formą licencji na prowadzenie działalności przemysłowej, wprowadzony do prawa unijnego Dyrektywą Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczenia zanieczyszczeń (IPPC), a następnie transponowany do prawa polskiego Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości /Dz. U. z 2002 r. Nr 122, poz. 1055). Rozporządzenie to określa rodzaje instalacji, których dotyczy obowiązek uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Zgodnie z treścią dokumentu, realizacja planowanej inwestycji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną nie wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 66 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ROZDZIAŁ 3 – CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW ŚRODOWISKA TERENU LOKALIZACJI INWESTYCJI

3.1. POŁOŻENIE FIZYCZNOGEOGRAFICZNE I RZEŹBA TERENU

Pod względem fizycznogeograficznym teren planowanej inwestycji leży w granicy mezoregionu Równina Piotrkowska, należącego do makroregionu Wzniesienia Południowomazowieckie, stanowiącego część podprowincji Niziny Środkowopolskie. Od północy region ten sąsiaduje z mezoregionem Wzniesienia Łódzkie, od południa ze Wzgórzami Radomszczańskimi, od zachodu z Wysoczyzną Bełchatowską, a od wschodu z doliną Pilicy, Krajobraz obszaru opracowania zalicza się do krajobrazu staroglacjalnych równin peryglacjalnych powstałych w wyniku zrównywania się powierzchni na przedpolu lądolodu, który co najmniej trzykrotnie nasunął się na ten obszar Polski, tworząc płaskie i faliste równiny oraz wysoczyzny morenowe i wzgórza ostańcowe. W krajobrazie gminy Gorzkowice widoczne jest wzajemne przenikanie się elementów wyżynnych i nizinnych. Niewielki fragment gminy stanowią tereny o wysokofalistej i wysokopagórkowatej rzeźbie terenu. Tereny te występują w postaci pojedynczych wzniesień i lokalnych załamań terenu. Teren lokalizacji inwestycji jest pofałdowany, o wysokości około 220 – 230 m n.p.m. Jest to lokalne wyniesienie terenu, nachylone w kierunku północno – zachodnim.

Realizacja planowanych obiektów przedsięwzięcia nie spowoduje zmiany ukształtowania terenu, jednak z uwagi na rzeźbę terenu, brak zadrzewień i wysokość wieży nośnej (pow. 100 m n.p.t.), wprowadzi dodatkowy element (do już znacznie przekształconego lokalnego krajobrazu), który będzie widoczny ze znacznych odległości.

3.2. BUDOWA GEOLOGICZNA I WYSTĘPOWANIE SUROWCÓW NATURALNYCH

Pod względem geologicznym gmina Gorzkowice leży w obrębie jednostki geologiczno – strukturalnej zwanej Synklinorium Łódzkie lub inaczej Niecka Łódzka, która jest strukturą pochodzenia mezozoicznego. Wypełniona jest osadami należącymi do kredy dolnej i kredy górnej, których powierzchnia morfologiczna urozmaicona jest licznymi zagłębieniami, w których to występują osady trzeciorzędowe. Całość natomiast przykryta jest osadami czwartorzędowymi. Do chwili obecnej, dla przedmiotowej lokalizacji, nie przeprowadzono badań dla szczegółowego rozpoznania warunków geotechnicznych dla posadowienia fundamentów wieży nośnej turbiny wiatrowej. Cechy budowy geologicznej określono na podstawie „Szczegółowej mapy geologicznej Polski” w skali 1:50000 – arkusz Gorzkowice. W podłożu omawianego terenu zalegają utwory czwartorzędowe reprezentowane przez gliny zwałowe oraz piaski i żwiry lodowcowe. Na terenie przedmiotowych działek oraz w ich sąsiedztwie nie stwierdzono wystepowania udokumentowanych złóż kopalin użytecznych.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 67 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Realizacja planowanych obiektów przedsięwzięcia nie spowoduje zmiany budowy geologicznej podłoża ani nie wpłynie na zmianę stanu zasobów surowców mineralnych. Wszelkie prace związane z budową fundamentów i posadowieniem wieży nośnej każdej turbiny prowadzone będą w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań geotechnicznych warunków podłoża.

3.3. GLEBY

Gmina Gorzkowice odznacza się średnio – korzystnymi warunkami glebowymi. Na terenie gminy nie występują w ogóle gleby I i II klasy bonitacyjnej. Znaczne obszary pokryte są za to glebami średniej jakości, czyli IV klasy bonitacyjnej. Występowanie gleb na terenie gminy Gorzkowice jest silnie powiązane z piaskowym podłożem oraz występowaniem płatów glin morenowych. Według informacji podawanych przez Urząd Gminy Gorzkowice większość gleb gruntów ornych i sadów to grunty IV i V klasy bonitacyjnej, które łącznie stanowią ponad 70%. /Tab. 19/.

Tab. 19 Struktura bonitacyjna gruntów ornych i sadów w Gminie Gorzkowice Klasa bonitacyjna gleb Udział w strukturze IIIa 2,5 % IIIb 8,4 % IVa 21,8 % IVb 21,1 % V 27,6 % VI 17,9 % VIz 0,6 % Źródło: Urząd Gminy Gorzkowice

Gospodarstwa położone w sąsiedztwie planowanej inwestycji gospodarują zarówno na glebach średnich i słabych IV, V i VI klasy bonitacyjnej, jak i na glebach dobrych III klasy bonitacyjnej. Przedmiotowe działki, objęte wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, posiadają łączną powierzchnię 9.37 ha i są to działki sklasyfikowane jako grunty orne IV, V i VI klasy bonitacyjnej oraz w części jako łąki III klasy bonitacyjnej /Tab. 20, Rys. 10/.

Tab. 20 Gleby i grunty terenu inwestycji Powierzchnia Opis użytku Klasa bonitacyjna Łącznie [ha] użytku [ha] IVa 1.33 IVb 3.47 grunty orne (R) V 2.53 9.37 VI 0.25 łąki trwałe (Ł) III 1,79

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 68 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Rys. 10 Grunty terenu inwestycji

Gleby terenu inwestycji w części podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku „o ochronie gruntów rolnych i leśnych” /Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późn. zm./. Są to łąki trwałe III klasy bonitacyjnej, na których zlokalizowana zostanie turbina nr 2. Zgodnie z art. 7 pkt. 1 i 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, przeznaczenie na cele nierolnicze tych gruntów rolnych wymagać będzie uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

3.4. ZASOBY WODNE

Sieć wodna gminy Gorzkowice ukształtowana jest poprzez przebiegający przez jej obszar wododział rozdzielający dorzecza Wisły i Odry. Wschodnie obszary wododziału, stanowiące około 90% powierzchni gminy, odwadniane są poprzez rzekę Prudkę do rzeki Luciąży i za jej pośrednictwem do Pilicy. Wody z zachodniego fragmentu gminy odprowadzane są natomiast do Widawki i dalej do Warty. Obszar gminy Gorzkowice, pod względem naturalnych zasobów wód powierzchniowych, można scharakteryzować jako mało urozmaicony. Główną oś systemu wodnego gminy stanowi rzeka Prudka, przebiegająca w kierunku południowym przez cały teren gminy Gorzkowice. Oddalona jest ona od terenu inwestycji na odległość ca 2 km w kierunku zachodnim. Na terenie gminy znajdują się dwa powierzchniowe zbiorniki wodne pochodzenia antropogenicznego:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 69 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

. Zbiornik Cieszanowice (oddalony od terenu inwestycji na odległość ca 2 km w kierunku północnym) . Zbiornik Gorzkowice (ca 3,5 km w kierunku zachodnim)

W otoczeniu planowanego przedsięwzięcia, jak i w zasięgu bezpośredniego oddziaływania przedsięwzięcia, brak jest cieków wodnych czy zbiorników wodnych. Na terenie gminy Gorzkowice licznie występują natomiast tereny podmokłe – bagna, z których wiele zostało objętych ochroną jako użytki ekologiczne.

Władze gminy prowadzą działania mające na celu regularne kontrole stanu czystości wód powierzchniowych. Jest to związane z silnym zwodociągowaniem gminy przy słabo rozwiniętej sieci kanalizacyjnej, która swym zasięgiem obejmuje niewielki procent powierzchni gminy. Stopień zwodociągowania gminy określa się na poziomie 96%, natomiast problemem nadal jest (podobnie jak w innych gminach woj. łódzkiego) brak dobrze rozwiniętych układów kanalizacji sanitarnej, które obejmują swym zasięgiem wyłącznie miejskie obszary gminy. Ścieki bytowo – gospodarcze, wytwarzane na obszarach wiejskich, odprowadzane są do bezodpływowych zbiorników i wywożone transportem asenizacyjnym do oczyszczalni. Jednak jak wynika z informacji podawanych przez gminę Gorzkowice, ilość wywożonych ścieków nie odpowiada ilości zużywanej wody. Należy przypuszczać, że ścieki te są w części zagospodarowywane na terenach rolnych należących do właścicieli lub, w sporadycznych przypadkach, odprowadzane w sposób niekontrolowany do lokalnych rowów i cieków powierzchniowych.

Na terenie gminy Gorzkowice występują dwa podstawowe poziomy wodonośne wód podziemnych: czwartorzędowy i górnokredowy. Stanowią one podstawowe poziomy użytkowe. Na zdecydowanie większym obszarze gminy głębokość występowania pierwszego, użytkowego poziomu wodonośnego, wynosi poniżej 40 m (jedynie w okolicach Zbiornika Cieszanowice poziom ten występuje na głębokości 20 m – 60 m). Występowanie pierwszego poziomu wodonośnego zmienia się również w zależności od warunków lokalnych. W dolinach rzecznych, gdzie warstwy wodonośne złożone są głównie z piasków i namułów rzecznych, poziom ten występuje już na głębokości 0-2 m.

Obszar przedmiotowych działek, wraz z terenami przyległymi, zlokalizowany jest poza zasięgiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Najbliżej położonym GZWP jest zbiornik Niecka Miechowska (NW), położony w odległości ca 2,7 km na południe od terenu inwestycji. Znajduje się on w utworach górnej kredy i należy do grupy zbiorników szczelinowo – porowych. Posiada on wody bardzo czyste i czyste, nadające się do użytku bez konieczności uzdatniania.

W rejonie terenu lokalizacji przedsięwzięcia oraz zasięgu jego potencjalnego oddziaływania nie występują strefy ochronne wód powierzchniowych wyznaczone na podstawie przepisów Ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku – „Prawo wodne” /tekst jednolity: Dz. Nr 239 z 2005 r., poz. 2019 z późn. zm./.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 70 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Na terenie inwestycji oraz w jej bezpośrednim zasięgu nie występują urządzenia melioracji wodnej, ani ujęcia wód podziemnych.

Przewiduje się, że przy zastosowaniu odpowiednich działań zabezpieczających, dotyczących głównie prawidłowej gospodarki odpadami i gospodarki wodno – ściekowej, realizacja planowanych obiektów przedsięwzięcia nie wpłynie niekorzystnie na jakość wód powierzchniowych i podziemnych omawianego terenu.

3.5. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA

Teren lokalizacji inwestycji posiada typowo technologiczny charakter (z uwagi na istnienie w pobliżu realizacji przedsięwzięcia 6 turbin wiatrowych) z jednoczesnym wykorzystaniem rolniczym. Działki objęte wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach użytkowane są rolniczo. Porasta je roślinność trawiasta oraz uprawiana jest aronia. Teren ten jest regularnie koszony. Przeprowadzona inwentaryzacja przyrodnicza na terenie lokalizacji przedsięwzięcia i w zasięgu 500 m wokół przedmiotowych działek, wykazała, że na terenie tym nie stwierdzono występowania:

. siedlisk przyrodniczych wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz chronionych na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000, . brak gatunków flory i fauny wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, . brak gatunków grzybów objętych ochroną ścisłą i częściową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną, . brak gatunków roślin objętych ochroną ścisłą i częściową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.

Na inwentaryzowanym terenie stwierdzono natomiast występowanie 3 gatunków zwierząt (poza ptakami i nietoperzami) objętych ochroną ścisłą i częściową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Były to:

. kilka osobników trzmiela ziemnego Bombus terrestri, . kilka osobników jaszczurki zwinki Lacerta agilis, . nieliczne kopce wskazujące na występowanie kreta Talpa europaea.

Wykaz chronionych gatunków ptaków i nietoperzy zinwentaryzowanych na omawianym terenie przedstawiono w Załączniku nr 6 i 7 do opracowania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 71 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Realizacja inwestycji, po zastosowaniu zawartych w raporcie działań minimalizujących i ograniczających, nie przyczyni się do zniszczenia cennych zbiorowisk roślinnych oraz nie będzie miała znacząco negatywnego wpływu na lokalną faunę lądową.

3.6. KORYTARZE EKOLOGICZNE

Korytarze ekologiczne są ważnym elementem zapewniającym łączność i spójność ekologiczną. Na terenie województwa łódzkiego korytarze ekologiczne o randze krajowej tworzą doliny głównych rzek: Warty, Pilicy, Bzury, Prosny, Rawki oraz Słudwi - Przysowy. Dopływy tych rzek tworzą korytarze o znaczeniu regionalnym. Korytarze ekologiczne nie są prawną formą ochrony przyrody, jednakże ich obszary w dużym stopniu pokrywają się z granicami terenów podlegających prawnej ochronie w postaci np. obszarów Natura 2000 czy obszarów chronionego krajobrazu. Teren planowanej inwestycji nie pełni funkcji korytarza ekologicznego, gdyż nie stanowi łącznika między obszarami cennymi przyrodniczo.

Stwierdza się, iż realizacja planowanej inwestycji nie zakłóci funkcjonowania korytarzy ekologicznych.

3.7. FORMY OCHRONY PRZYRODY

Teren lokalizacji przedsięwzięcia wraz z terenami przyległymi położony jest poza obszarami objętymi ochroną na podstawie przepisów Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku – „o ochronie przyrody" /Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm./. Najbliższe obszary chronione, zlokalizowane do 10 km od terenu inwestycji, to:  NATURA 2000:  PLH100027 Dąbrowy w Marianku (ca 1,4 km na południowy - wschód),  PLH100004 Łąka w Bęczkowicach ( ca 4,1 km na południowy – wschód),  PLH100020 Lasy Gorzkowickie (ca 6,3 km na południowy – zachód);  OCHK: OCHK Doliny Widawki (ca  Pomniki przyrody – na terenie inwestycji oraz na terenach przyległych nie stwierdzono występowania pomników przyrody.

Lokalizację powyższych obszarów względem przedmiotowego przedsięwzięcia przedstawiono na Załączniku nr 8.

Wszystkie powyższe formy ochrony przyrody znajdować się będą poza zasięgiem oddziaływania planowanego do realizacji przedsięwzięcia.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 72 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

3.8. DOBRA KULTURY MATERIALNEJ

Gminę Gorzkowice charakteryzuje krajobraz o dużych walorach historycznych i kulturowych. Przyczyną tego stanu jest duża ilość zachowanych do dziś, cennych kulturowy obiektów oraz zachowany historyczny układ przestrzenny osadnictwa. Obecnie na terenie gminy znajduje się 12 zasługujących na uwagę parków, w tym 8 zabytkowych oraz 4 w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Na terenie lokalizacji przedsięwzięcia, jak i w bezpośrednim zasięgu jego oddziaływania nie stwierdzono występowania obiektów kultury materialnej. Brak jest tu obiektów wpisanych do rejestru zabytków, stref ochrony konserwatorskiej, udokumentowanych stanowisk archeologicznych czy obszarów ochrony historycznych układów miejskich i wiejskich.

3.9. WARUNKI KLIMATYCZNE

Gmina Gorzkowice położona jest w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego, pomiędzy wpływami klimatu oceanicznego i kontynentalnego. Według regionalizacji rolniczo – klimatycznej R. Gumińskiego teren ten należy do Dzielnicy Łódzkiej, charakteryzującej się najniższymi rocznymi opadami w Polsce. Zgodnie z informacjami podawanymi przez Urząd Gminy Gorzkowice:  liczba dni pochmurnych w ciągu roku – pow. 150 dni,  średnie roczne opady atmosferyczne wynoszą 600 mm,  przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie (ponad 30%).

Według badań IMGW omawiany teren leży w korzystnej III strefie energetycznej wiatru /Rys. 11/. Dla przedmiotowego przedsięwzięcia nie przeprowadzono dotychczas badań wietrzności.

Rys. 11 Strefy energetyczne wiatru w Polsce

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 73 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

3.10. KLIMAT AKUSTYCZNY

Z uwagi na sposób zagospodarowania terenów graniczących z przedsięwzięciem (tereny rolne oraz leśne) w najbliższym otoczeniu inwestycji nie występuje strefa zagrożenia hałasem przemysłowym. Teren ten jest również w bardzo niskim stopniu zurbanizowany więc nie istnieje zagrożenie wystąpienia uciążliwego hałasu drogowego. Ruch na drogach łączących okoliczne miejscowości jest stosunkowo niewielki. Klimat akustyczny w otoczeniu planowanej inwestycji kształtują natomiast istniejące już na tym terenie siłownie wiatrowe /Tab. 21, Zał. 3/. W analizie oddziaływania akustycznego uwzględniono więc kumulacje oddziaływań projektowanego przedsięwzięcia z następującymi stacjonarnymi źródłami hałasu:

Tab. 21 Istniejące źródła stacjonarne hałasu Odległość od Przyjęta Poziom mocy Obiekt projektowanych turbin numeracja akustycznej wiatrowych2 Turbina wiatrowa (wydana dsu1) 4 101,4 dB(A) ca 300 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 5 105 dB(A) ca 850 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 6 105 dB(A) ca 430 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 7 105 dB(A) ca 500 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 8 105 dB(A) ca 950 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 9 105 dB(A) ca 780 m 1 dsu – decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach 2 odległość podana od skrajnej, najbliższej turbiny

Najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi oddalone są od projektowanych turbin na odległość /Zał. 3/: wariant inwestorski  ca 590 m na północy – wschód od turbiny nr 3 (zabudowa zagrodowa)  ca 880 m na północ od turbiny nr 2 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,3 km na zachód od turbiny nr 1(zabudowa zagrodowa)  ca 1,5 km na południe i południowy – zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa) wariant alternatywny  ca 750 m na północy – wschód od turbiny nr 3 (zabudowa zagrodowa)  ca 880 m na północ od turbiny nr 2 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,3 km na zachód od turbiny nr 1(zabudowa zagrodowa)  ca 1,5 km na południe i południowy – zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa)

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 74 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla najbliżej położonych terenów chronionych obowiązują dopuszczalne poziomy w wysokościach odpowiednio:  55 dB(A) - dla pory dziennej  45 dB(A) - dla pory nocnej.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 75 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ROZDZIAŁ 4 – ANALIZA ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEJ INWESTYCJI NA POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA

4.1. ODDZIAŁYWANIE SKUMULOWANE

W wyniku realizacji planowanego przedsięwzięcia przewiduje się wystąpienie kumulacji oddziaływań generowanych przez projektowaną inwestycję z oddziaływaniami generowanymi przez podobne tego typu instalacje występujące na omawianym terenie. Oddziaływanie skumulowane będzie przede wszystkim wynikiem istnienia w sąsiedztwie projektowanej inwestycji 6 turbin wiatrowych, których parametry przedstawiono poniżej.

W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat planowanych jak i zrealizowanych inwestycji, mogących powodować potencjalnie oddziaływanie skumulowane z przedmiotowym przedsięwzięciem, Inwestor zwrócił się do gminy Gorzkowice oraz gmin sąsiednich z wnioskiem o wskazanie podobnych inwestycji, dla których wszczęto i/lub zakończono postępowanie administracyjne.

Na podstawie uzyskanych odpowiedzi /Załącznik nr 10/ sporządzono tabelę konkretnych lokalizacji /Tab. nr 22, 23/ oraz mapę tych przedsięwzięć /Załącznik nr 6/.

Z uwagi na niedalekie sąsiedztwo planowanych trzech turbin wiatrowych z istniejącym sześcioma turbinami wiatrowymi (ca 300 m – 950 m), poszczególne analizy oddziaływania na środowisko, zawarte w dalszej części raportu, przeprowadzono z uwzględnieniem wzajemnego kumulowania się oddziaływań. Dotyczy to przede wszystkim oddziaływania akustycznego, oddziaływania w postaci efektu migotania cieni oraz oddziaływania na krajobraz.

Tab. 22 Dane istniejących w sąsiedztwie turbin wiatrowych Przyjęta Poziom mocy Wysokość Odległość Obiekt numeracja2 akustycznej [dB(A)] wieży [m] od inwestycji Turbina wiatrowa (wydana 4 101,4 65 ca 300 m dsu1) Turbina wiatrowa (istniejąca) 5 105,0 100 ca 850 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 6 105,0 100 ca 430 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 7 105,0 10 ca 500 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 8 105,0 100 ca 950 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 9 105,0 100 ca 780 m 1 dsu – decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach 2 lokalizację turbin przedstawiono na Załączniku nr 3

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 76 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 23 Pozostałe przedsięwzięcia mogące potencjalnie powodować oddziaływanie skumulowane z przedmiotową inwestycją Przybliżona odległość Lokalizacja Ilość Gmina od planowanej Kierunek miejscowość/nr działek turbin inwestycji [km] Gorzkowice Bujniczki 70 1 1,3 SW Rozprza Mierzyn 941/1 1 4,5 NE Gorzkowice 936/2 2 4,6 NW Łęki Szlach Trzepnica 151/1, 253 2 5,1 E Rozprza 380 1 5,3 NE Łęki Szlach Antonielów 516, 517, 549 2 5,6 NE Gorzkowice Żuchowice 95 1 5,8 W Gorzkowice Cieszanowice 110 1 2,2 E Masłowice Bartodzieje 331, 332, 333, 334 2 6,5 SE Masłowice Bartodzieje 263, 297, 329, 330 3 6,5 SE Łęki Stanisławów 209/3 1 6,9 E Szlacheckie Rozprza Wola Niech. Stara 18, 18, 20, 21, 22 1 7,1 NW Rozprza Wola Niech. Stara 247, 248, 249 1 7,4 NW Rozprza Białocin 378 2 7,5 N Rozprza Białocin 361, 375 1 7,7 N Gomunice Chrzanowice 1988 1 7,8 SW Kamieńsk Gorzędów 879 1 7,8 W Rozprza Wola Niech. Stara 285 1 7,8 NW Rozprza Wola Niech. Stara 197-201, 212 2 8,1 NW Rozprza Świerczyńsko 373-375/3 1 8,1 NW Rozprza Kęszyn-Dzięciary 371, 372 1 8,3 N Kodrąb Klizin 367 1 8,6 S Kodrąb Lipowczyce 164, 165 1 8,7 S Rozprza 195, 205 2 8,8 NW Gomunice Pudzików 719-723 1 9,1 SW Rozprza Gieski 58 1 9,7 NW Rozprza Truszczanek 14/1, 14/2 1 9,7 NW Rozprza Świerczyńsko 18, 19 1 9,8 NW

Przeprowadzony roczny monitoring ptaków i nietoperzy wykazał, że z uwagi na mnogość tego typu instalacji na omawianym terenie należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia negatywnego oddziaływania skumulowanego projektowanej inwestycji z istniejącymi już obiektami. Jednak biorąc pod uwagę poniższe uwarunkowania:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 77 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 równinny charakter obszaru opracowania,  brak dodatkowych przeszkód topograficznych (np. wzniesień) mogących zagęszczać migracje ptaków nad turbinami,  brak wyraźnych ciągów i korytarzy przemieszczania się awifauny,  charakter migracji ptaków odbywający się tu szerokim frontem,  wyniki monitoringu ornitologicznego, który wykazał przeciętne natężenie migracji wiosennej oraz jesiennej,  wysokości przelotów poszczególnych grup ptaków: przeloty gęsi na dużych, zaś małych gatunków wróblowych na niskich wysokościach,  skrajnie ubogą awifaunę lęgową, brak lokalnych przelotów pomiędzy noclegowiskiem a żerowiskiem oraz podczas karmienia młodych,  niska aktywność chiropterofauny, należy oszacować stopień powstania efektu skumulowanego (na lokalną awifaunę i chriropterofaunę) planowanych turbin wiatrowych z najbliższymi ww. obiektami na niski.

Największy potencjalnie niekorzystny wpływ planowanego przedsięwzięcia, uwzględniający oddziaływanie skumulowane, będzie dotyczył:  wpływu na krajobraz,  wpływu na klimat akustyczny,  dodatkowego źródła powstawania efektu migotania cieni.

4.2. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE

W myśl obowiązujących przepisów prawa międzynarodowego (ratyfikowana przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzona w Espoo dnia 25 lutego 1991 r., Dz. U. z 1999 roku Nr 96, poz. 1111) oraz krajowego (Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz. U. z 2001 roku Nr 62, poz. 627 z późń. zm.), uwzględniając charakter oraz lokalizację planowanego do realizacji przedsięwzięcia, uznaje się, że nie będzie ono powodować oddziaływania transgranicznego.

4.3. OCENA ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE BUDOWY

4.3.1. Oddziaływanie akustyczne

(wariant inwestorski i alternatywny) Prace związane z budową obiektów przebiegać będą przy wykorzystaniu urządzeń zarówno mechanicznych jak i ręcznych, które powodować będą hałas generowany w godzinach pracy urządzeń. Ewentualna uciążliwość związana może być z hałasem emitowanym przez pojazdy dowożące materiały budowlane. Ocenia się jednak, że prace budowlane nie będą emitować hałasu przekraczającego dopuszczalne normy, z uwagi na charakter oddziaływania akustycznego na tym

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 78 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” etapie realizacji inwestycji, które będzie tymczasowe i niezorganizowane. Prace montażowe prowadzone będą wyłącznie w porze dnia tzn. w godz. 6:00 – 22:00.

W bezpośrednim otoczeniu terenu inwestycji znajdują się tereny upraw rolnych. Biorąc pod uwagę znaczną odległość pomiędzy lokalizacją planowanej turbiny wiatrowej a najbliżej istniejącymi terenami podlegającymi ochronie akustycznej /Tab. 24, 25, Zał. 3/, dopuszczalne poziomy hałasu na etapie budowy zostaną dotrzymane.

Jedyną uciążliwością dla okolicznych mieszkańców może być ruch pojazdów z uwagi na przebieg drogi dojazdowej do montowanych turbin przez okoliczne miejscowości. Jednak ruch ten będzie okresowy i ograniczony do niezbędnego minimum.

Tab. 24 Najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi – wariant realizacyjny Przybliżona odległość Kierunek Dopuszczalny poziom hałasu Typ zabudowy od inwestycji1 dla pory dnia zagrodowa 590 m NE 55,0 db(A) zagrodowa 880 m N 55,0 db(A) zagrodowa 1300 m W 55,0 db(A) zagrodowa 1500 m SW 55,0 db(A) 1 odległość podana od skrajnej turbiny

Tab. 25 Najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi – wariant alternatywny Przybliżona odległość Kierunek Dopuszczalny poziom hałasu Typ zabudowy od inwestycji1 dla pory dnia zagrodowa 750 m NE 55,0 db(A) zagrodowa 880 m N 55,0 db(A) zagrodowa 1300 m W 55,0 db(A) zagrodowa 1500 m SW 55,0 db(A) 1 odległość podana od skrajnej turbiny

4.3.2. Emisja pyłów i gazów

(wariant inwestorski i alternatywny) Źródłem emisji pyłów, gazów i spalin do powietrza będzie praca silników pojazdów i maszyn budowlanych oraz przemieszczanie się mas ziemi w wyniku prowadzenia wykopów pod fundament i linie elektroenergetyczne. Z uwagi na tymczasowy czas pracy maszyn, niezorganizowaną emisję zanieczyszczeń oraz niewielką skalę całego przedsięwzięcia, należy uznać, że etap budowy nie będzie powodować przekroczenia dopuszczalnych norm ochrony środowiska w zakresie emisji pyłów i gazów. Ponieważ prace budowlane prowadzone będą przez wyspecjalizowane w tego typu inwestycjach ekipy montażowe, przewiduje się, że oddziaływania na powietrzne atmosferyczne zostanie zdecydowanie zminimalizowane poprzez odpowiednią organizację robót.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 79 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

4.3.3. Flora i fauna

(wariant inwestorski i alternatywny) Ruch pojazdów ciężkich odbywać się będzie po wytyczonych wcześniej drogach dojazdowych, tak by ograniczyć do minimum ryzyko wystąpienia nieodwracalnych zmian w środowisku florystycznym. Po zakończeniu etapu budowy, obszar wokół turbiny wiatrowej przywrócony zostanie do stanu pierwotnego. Ze względu na posadowienie turbiny na obszarach upraw rolnych oraz poprowadzenia dróg dojazdowych w większości w granicach istniejących już dróg dojazdowych do pól i domostw, nie przewiduje się wystąpienia znacząco negatywnego oddziaływania inwestycji na szatę roślinną przedmiotowych działek jak i terenów sąsiednich. Poprowadzenie kabli elektroenergetycznych w granicach placów manewrowych i dróg dojazdowych zminimalizuje potencjalne negatywne oddziaływanie na roślinność znajdującą się na trasie przebiegu linii kablowej do minimum. Przeprowadzona inwentaryzacja przyrodnicza wykazała, że dla przedmiotowego przedsięwzięcia, po zastosowaniu typowych działań minimalizujących i ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko, nie będą występować przeciwwskazania do lokalizacji turbin w miejscu wskazanym przez Inwestora.

W związku z występowaniem drgań oraz emisją hałasu towarzyszących etapowi budowy, można przypuszczać, że nastąpi okresowa migracja fauny z obszaru inwestycji (zarówno fauny lądowej jak i awifauny). Wraz z ustąpieniem negatywnych oddziaływań tego etapu realizacji przedsięwzięcia przewiduje się powrót lokalnej fauny w okolice turbin wiatrowych. Etap budowy projektowanej inwestycji wiązać się będzie z prowadzeniem głębokich wykopów pod fundament, dlatego też potencjalne oddziaływania na faunę rozpatrywać należy przede wszystkim w kontekście ryzyka uwięzienia dzikich zwierząt w wykopie. W tym celu należy zobowiązać Inwestora do zabezpieczania wykopów podczas prowadzonych prac budowlanych.

Biorąc pod uwagę poniższe czynniki:  teren planowanej inwestycji to typowy obszar przekształcony rolniczo,  prowadzenie prac budowlanych wyłącznie w porze dnia,  okresowy i niezorganizowany charakter oddziaływań, przewiduje się, że oddziaływanie tego etapu realizacji inwestycji na środowisko flory i fauny będzie tymczasowe i całkowicie odwracalne.

Z uwagi na występowanie (w południowej części omawianego terenu) kompleksu leśnego, proponuje się, by dojazd do placu budowy poprowadzony był od strony zachodniej, północnej i północno – wschodniej, tak by ograniczyć do minimum ryzyko wystąpienia niekorzystnego oddziaływania pojazdów dowożących materiały na istniejący drzewostan.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 80 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

4.3.4. Gleba

(wariant inwestorski i alternatywny) Oddziaływanie tego etapu realizacji inwestycji na glebę charakteryzować się będzie zdjęciem pokrywy glebowej z istniejącą właściwą dla tego miejsca agrocenozą na obszarach bezpośredniej lokalizacji elementów infrastruktury technicznej (fundament turbiny wiatrowej, droga dojazdowa do turbiny, plac manewrowy, plac montażowy, wykopy pod kable elektroenergetyczne). Miejsca lokalizacji stałych elementów infrastruktury takich jak fundament, droga dojazdowa, plac montażowy itp. stanowić będą obszary gdzie powstaną nieodwracalne (do czasu likwidacji przedsięwzięcia) zmiany w podłożu. Z kolei oddziaływanie na glebę w miejscach prowadzenia wykopów pod kable elektroenergetyczne, lokalizacje placu montażowego itp. będą krótkotrwałe i po zakończeniu etapu budowy zmiany w obrębie tymczasowych elementów infrastruktury przywrócone zostaną do stany pierwotnego. Posłuży temu wierzchnia warstwa gleby (humus), zebrana podczas prowadzenia prac, a po ich zakończeniu posłuży do wyrównywania terenu. Ziemia pochodząca z wykopów zostanie natomiast w części wykorzystana do zagęszczenia i zasypywania fundamentów. Jej nadmiar z kolei zostanie wywieziony poza teren inwestycji i zagospodarowany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Negatywne oddziaływanie na glebę tego etapu inwestycji ograniczone zostanie poprzez poprowadzenie drogi dojazdowej do turbiny wiatrowej w granicach istniejących już dróg dojazdowych do pól. Etap budowy charakteryzować się będzie zatem ograniczeniem powierzchni biologicznie czynnej w wyniku usunięcia wierzchniej warstwy gleby oraz zajęciem terenu pod realizację obiektów infrastruktury elektrowni. Na etapie budowy będzie to powierzchnia ca 0,9 ha. Zarówno wariant inwestorski jak i alternatywny przewidują lokalizację poszczególnych elementów infrastruktury tymczasowej i stałej na glebach klasy bonitacyjnej IV, V i VI nie podlegających ochronie. W przypadku turbiny nr 2 będzie to również fragment łąk III klasy bonitacyjnej. Poprowadzenie kabli elektroenergetycznych w granicach placów manewrowych, dróg dojazdowych do turbin, oraz dalej w granicach istniejącej sieci dróg lokalnych i dojazdowych do pól zminimalizuje oddziaływanie na glebę i środowisko abiotyczne podczas wykonywania prac ziemnych oraz ograniczy do minimum zajęcie terenu.

4.3.5. Oddziaływanie na środowisko wodno – gruntowe

(wariant inwestorski i alternatywny) Ocenę oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko gruntowo-wodne na etapie budowy przedsięwzięcia należy rozpatrywać przede wszystkim w kontekście ryzyka związanego z przedostaniem się zanieczyszczeń do wód podziemnych i powierzchniowych. Prowadzone prace montażowe, w tym wykopy pod fundament i linie elektroenergetyczne oraz ruch pojazdów ciężkich, realizowane będą z zachowaniem zasad ograniczonej ingerencji w stosunki gruntowo – wodne i nie będą mieć wpływu na końcowy bilans wodny.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 81 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

W okresie budowy przedmiotowego przedsięwzięcia zapotrzebowanie na wodę ograniczać się będzie głównie do potrzeb bytowo – gospodarczych pracowników zatrudnionych na czas budowy. Będą oni zaopatrywani w wodę butelkowaną lub dowożoną beczkowozami. Na potrzeby pracowników ustawione zostaną przewoźne toalety, a powstające ścieki bytowe z wbudowanych w kontener toalet szczelnych zbiorników będą usuwane transportem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków. Odbiorem ścieków bytowych zajmować się będzie specjalistyczna firma, posiadająca odpowiednie zezwolenia w tym zakresie. Na etapie budowy nie będą powstawać ścieki technologiczne, a zużycie wody na cele budowlane będzie znikome (przewiduje się, że nawet beton potrzebny do budowy konstrukcji fundamentów dowożony będzie na miejsce realizacji inwestycji specjalistycznym transportem z betoniarni, a nie wytwarzany na miejscu montażu).

Podczas prowadzenia prac budowlanych może wystąpić miejscowe zanieczyszczenie gruntu substancjami ropopochodnymi (powstałymi w wyniku nieszczelności lub awarii pojazdów mechanicznych), które potencjalnie może przedostać się do środowiska gruntowo – wodnego. W celu zapobiegania tego typu sytuacjom, wszelkie pojazdy i maszyny wykorzystywane na czas budowy przedsięwzięcia powinny być sprawne technicznie i posiadać ważne przeglądy techniczne.

4.3.6. Oddziaływanie na krajobraz

(wariant inwestorski i alternatywny) Na etapie budowy przedmiotowej inwestycji oddziaływanie na krajobraz będzie miało charakter krótkotrwały i całkowicie odwracalny. Oddziaływanie to wiązać się będzie z:  ustawieniem żurawia pomocniczego, którego zadaniem będzie montaż żurawia głównego,  ustawieniem żurawia głównego, którego zadaniem będzie montaż turbiny wiatrowej,  ruchem pojazdów dowożących poszczególne elementy infrastruktury, które nie będą charakterystyczne dla obszaru rolniczego. Planowane do realizacji przedsięwzięcie zlokalizowane będzie pośród krajobrazu przekształconego antropogenicznie. Ponadto na terenie inwestycji istnieją już obiekty typu elektrownie wiatrowe, przez co krajobraz lokalizacji przedsięwzięcia posiada techniczny charakter, a okoliczni mieszkańcy przyzwyczajeni są już do widoku turbin wiatrowych.

4.3.7. Emisja infradźwięków, efekt stroboskopowy, pole elektromagnetyczne i emisja drgań

(wariant inwestorski i alternatywny) Na etapie budowy przedmiotowej inwestycji oddziaływanie w zakresie emisji infradźwięków, efektu stroboskopowego oraz emisji pola elektromagnetycznego nie wystąpi. Etap ten wiązać się będzie natomiast z wystąpieniem drgań spowodowanych ruchem pojazdów ciężkich i wykonywaniem prac montażowych. Z uwagi na krótkotrwałość tego oddziaływania jak również jego zasięg (jedynie w obrębie przedmiotowych działek i dróg dojazdowych) nie przewiduje się wystąpienia znacząco negatywnych skutków tego oddziaływania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 82 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

4.3.8. Warunki zdrowia i życia ludzi

(wariant inwestorski i alternatywny) Na etapie budowy przedsięwzięcia oddziaływanie na zdrowie ludzi wiązać się będzie z prowadzeniem prac budowlano – montażowych w miejscu realizacji inwestycji, a także z ruchem pojazdów dowożących poszczególne elementy infrastruktury. Oddziaływanie to będzie miało charakter okresowych emisji zanieczyszczeń: hałasu, spalin, pyłów. Z uwagi na fakt, że poszczególne elementy niezbędne do realizacji inwestycji dowożone będą na teren budowy w postaci gotowych prefabrykatów, faktycznie zmniejszy się zakres wykonywanych prac budowlanych. Ruch pojazdów na plac budowy, a także praca maszyn budowlanych potencjalnie stwarzać będą ryzyko wystąpienia zagrożenia dla życia lub/i zdrowia ludzi (zagrożenie wypadkowe). Należy podkreślić, że oddziaływanie to będzie ograniczone do terenu realizacji przedsięwzięcia i dróg dojazdowych i może występować z różnym natężeniem, trudnym do przewidzenia na tym etapie projektowania inwestycji. Ryzyko to zostanie w znacznym stopniu ograniczone poprzez zatrudnienie wyspecjalizowanych firm zajmujących się montażem tego rodzaju instalacji. Montaż poszczególnych elementów infrastruktury odbywać się będzie poprzez skręcanie ze sobą gotowych fragmentów, w znacznym stopniu bez konieczności prowadzenia prac spawalniczych. Wszelkie prace związane z pomalowaniem turbiny odbywać się będą u producenta turbiny, tak więc nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań związanych z emisją szkodliwych substancji wchodzących w skład farb malarskich i rozpuszczalników. Wszystkie przewidywane oddziaływania na warunki zdrowia i życia ludzi, stwierdzone na etapie budowy przedsięwzięcia będą miały charakter okresowy, lokalny oraz całkowicie odwracalny.

Z uwagi na charakter oddziaływań tego etapu realizacji przedsięwzięcia, jego skalę oraz znaczne oddalenie budynków mieszkalnych od placu montażu (co najmniej 500 m ) nie przewiduje się, by prace prowadzone na tym etapie zagrażały warunkom zdrowia lub życia ludzi w sposób wymagający przeprowadzenia bardziej szczegółowej analizy. Niemniej jednak zaleca się zastosowanie pewnych działań ograniczających i minimalizujących potencjalnie negatywny wpływ przedsięwzięcia na warunki zdrowia i życia ludzi (np. prowadzenie prac montażowych w godzinach 6:00 - 22:00, odpowiednie zabezpieczanie wykopów itp.). Działania te określono w dalszej części niniejszego opracowania.

4.4. OCENA ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE EKSPLOATACJI

4.4.1. Oddziaływanie akustyczne

Z uwagi na bliskie sąsiedztwo planowanych turbin wiatrowych z istniejącymi 6 turbinami wiatrowymi (5 istniejących + 1 w trakcie projektowania), analizę oddziaływania akustycznego przeprowadzono z uwzględnieniem wzajemnego kumulowania się oddziaływań. Zakres analizy akustycznej obejmuje:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 83 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 określenie dopuszczalnego równoważnego poziomu dźwięku A hałasu od projektowanych siłowni wiatrowych w środowisku najbliżej położonej zabudowy  obliczenia komputerowe prognozowanego poziomu hałasu w środowisku dla pory dnia i nocy dla maksymalnego poziomu mocy akustycznej projektowanych siłowni wiatrowych – przy pomocy programu WindPro: moduł Decibel  ocenę projektowanego zespołu siłowni wiatrowych pod kątem emisji hałasu do środowiska najbliżej położonej zabudowy w świetle obowiązujących przepisów wykonawczych do ustawy Prawo ochrony Śorodowiska

Podstawą wykonania analizy akustycznej były:  Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001 Nr 62, poz. 627 z poźn. zm.)  Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2007 Nr 120, poz. 826 z póżn. zmianami);  Polska Norma PN ISO 9613-2: Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej  Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 2008 Nr 206, poz. 1291)  Projekt zagospodarowania terenu dla przedmiotowej inwestycji  Specyfikacje techniczne wybranych turbin wiatrowych wybranych do analizy akustycznej – informacje od producentów turbin oraz z bazy danych programu WindPro

4.4.1.1. Wymagania dotyczące standardu akustycznego terenów otaczających przedsięwzięcie

Hałas emitowany podczas pracy elektrowni wiatrowych może być odczuwany przez człowieka jako jeden z czynników oddziaływujących na środowisko. Hałas turbin wiatrowych ze względu na źródło emisji akustycznej można podzielić na:  hałas mechaniczny pochodzący z gondoli (czyli związany z pracą generatora, przekładni i skrzyni biegów). Hałas ten generuje dominujące składowe widma amplitudowo – częstotliwościowego w zakresie słyszalnym, tzn. w paśmie powyżej 100 Hz. Częstotliwości te nie stanowią większego zagrożenia dla środowiska w dalszych odległościach od źródła, np. przy obszarach chronionych akustycznie, ze względu na wystarczające tłumienie fali dźwiękowej przez powietrze, czy pochłanianie przez grunt. Dodatkowo większość turbin wiatrowych posiada wygłuszenie samej gondoli, co wpływa na redukcję hałasu pochodzącego od elementów mechanicznych turbin.  hałas aerodynamiczny jest wynikiem pracy łopat (czyli związany z zaburzeniem ośrodka sprężystego na końcówkach łopat, turbulencją, kawitacją powietrzną oraz zmianami ciśnienia ośrodka sprężystego podczas przejścia łopat obok wieży). Przy sprzyjającym wietrze końcówki łopat mogą poruszać się z prędkością 250 km/h (około 70 m/s), przez co powodują

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 84 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

emisję akustyczną zarówno w zakresie infradźwięków jak i w zakresie słyszalnym (charakterystyczny dźwięk przy przejściu łopat przez wieżę).

Obowiązującym aktem prawnym normującym dopuszczalne poziomy hałasu na terenach chronionych jest Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku z dnia 14 czerwca 2007 r. /Dz. U. Nr 120 poz. 826 z późn. zmianami/. Rozporządzenie to ustala dopuszczalny, równoważny poziom A hałasu LAeq,T określony dla ośmiu najbardziej niekorzystnych godzin w porze dziennej (między 6.00 a 22.00) lub jednej najbardziej niekorzystnej godziny w porze nocnej (między 22.00 a 06.00). Na terenach niewyszczególnionych w Tabeli 1 do Rozporządzenia /Rys. 12/, dopuszczalny poziom hałasu określa się przyjmując wartości dopuszczalne dla rodzaju terenu o zbliżonym przeznaczeniu. Podstawą do klasyfikacji terenu są zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego, przy czym tereny jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej kwalifikuje się do drugiej klasy standardu akustycznego, jeżeli plan nie dopuszcza lokalizacji w ich obrębie żadnych usług poza podstawowymi. W przeciwnym razie, tereny te zalicza się do trzeciej klasy standardu akustycznego. W przypadku budynków mieszkalnych zlokalizowanych na terenach klasyfikowanych przez plan zagospodarowania przestrzennego jako tereny niepodlegające ochronie akustycznej (np. tereny przemysłowe), dopuszczalne wartości poziomu hałasu ustala się dla pomieszczeń w tych budynkach, według normy budowlanej PN-87/B-02151/02 „Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej”. W świetle powyższego rozporządzenia obszarami i obiektami akustycznie chronionymi są między innymi tereny mieszkaniowe. Dla terenów upraw rolnych oraz terenów produkcyjno-usługowych brak jest wartości normatywnych hałasu w środowisku. Ustalając normy hałasu dla terenów otaczających planowaną elektrownię wiatrową oraz dla terenów, na których przedmiotowa instalacja może mieć wpływ na kształtowanie klimatu akustycznego wzięto pod uwagę rzeczywistą formę zagospodarowania terenu, gdyż dla przedmiotowych działek jak i obszaru potencjalnego oddziaływania inwestycji Gmina Gorzkowice nie sporządziła dotychczas miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. By określić standardy akustyczne dla terenów zlokalizowanych wokół przedmiotowego przedsięwzięcia Inwestor zwrócił do Urzędu Gminy Gorzkowice z wnioskiem o wydanie opinii o klasyfikacji akustycznej terenu /Zał. 2/. Zgodnie z uzyskaną odpowiedzią:  będąca przedmiotem oceny projektowana elektrownia wiatrowa zlokalizowana będzie poza obszarami o charakterze mieszkaniowym  bezpośrednie otoczenie przedmiotowej inwestycji stanowią tereny upraw rolnych, łąk i pastwisk, nie podlegające ochronie akustycznej  najbliższe budynki przeznaczone na stały pobyt ludzi oddalone są od projektowanych turbin na odległość /Zał. 3/: wariant inwestorski  ca 590 m na północy – wschód od turbiny nr 3 (zabudowa zagrodowa)  ca 880 m na północ od turbiny nr 2 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,3 km na zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa)

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 85 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 ca 1,5 km na południe i południowy – zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa) wariant alternatywny  ca 750 m na północy – wschód od turbiny nr 3 (zabudowa zagrodowa)  ca 880 m na północ od turbiny nr 2 (zabudowa zagrodowa)  ca 1,3 km na zachód od turbiny nr 1(zabudowa zagrodowa)  ca 1,5 km na południe i południowy – zachód od turbiny nr 1 (zabudowa zagrodowa)  zabudowa znajdująca się w otoczeniu projektowanej farmy wiatrowej jest zabudową zagrodową, dla której zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, dopuszczalny poziom hałasu wynosi 45 dB(A) w porze nocy i 55 dB(A) w porze dnia.

Rys. 12 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 86 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

4.4.1.2. Klimat akustyczny w otoczeniu projektowanej inwestycji (stan aktualny)

Z uwagi na sposób zagospodarowania terenów graniczących z przedsięwzięciem (tereny rolne oraz leśne) w najbliższym otoczeniu inwestycji nie występuje strefa zagrożenia hałasem przemysłowym. Teren ten jest również w bardzo niskim stopniu zurbanizowany więc nie istnieje zagrożenie wystąpienia uciążliwego hałasu drogowego. Ruch na drogach łączących okoliczne miejscowości jest stosunkowo niewielki. O klimacie akustycznym w rejonie projektowanej elektrowni wiatrowej decyduje głównie hałas emitowany przez działające na tym terenie turbiny wiatrowe /Tab. 26, Zał. 3/.

4.4.1.3. Metodyka obliczeń poziomu hałasu w środowisku

Podstawą merytoryczną wykonania prognozy propagacji hałasu z terenu objętego analizą jest PN- ISO 9613-2 Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczeniowa. Zgodnie z Załącznikiem nr 6 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody, metody obliczeniowe hałasu muszą być oparte o model rozprzestrzeniania się hałasu w środowisku zawarty w normie PN-ISO 9613-2. Podstawowymi danymi źródłowymi do obliczeń poziomów dźwięku w oparciu o powyższy model, wymieniony w normie PN-ISO 9613-2, są moce akustyczne źródeł hałasu (instalacji i urządzeń). Turbiny wiatrowe można traktować, jako punktowe źródło dźwięku, to jest takie, dla których każdy wymiar liniowy jest mniejszy od połowy odległości między środkiem geometrycznym źródła a najbliższym punktem obserwacji. Drugim założeniem modelu jest, że turbina emituje energię akustyczną równomiernie we wszystkich kierunkach. Parametrem charakteryzującym punktowe źródło dźwięku jest, określony na podstawie pomiarów, równoważny poziom mocy akustycznej, LWA,T, wyrażony w dB. Podstawowym czynnikiem mającym wpływ na propagację fali dźwiękowej na drodze źródło – punkt obserwacji jest pochłanianie dźwięku przez powietrze, które ma znaczenie praktyczne dla odległości większych od 200 m.

4.4.1.4. Źródła hałasu

Funkcjonowanie elektrowni wiatrowej z towarzyszącą jej infrastrukturą techniczną związane jest z emisją hałasu od jednego rodzaju źródeł, to jest źródeł stacjonarnych. Hałas generowany przez elektrownie wiatrowe pochodzi głównie od obracających się łopat wirnika (opory aerodynamiczne) i w mniejszej części z generatora i przekładni. Równoważny poziom mocy akustycznej każdego z takich źródeł hałasu, który jest wielkością wyjściową do obliczeń równoważnego poziomu A hałasu w środowisku określa się ze wzoru:  1  L eq 10log N  100.1Lni  N   i i  T 

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 87 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” gdzie: Ni - liczba operacji i-tego rodzaju w ciągu 8 godzin dnia lub 1 godziny w nocy,

 i - średni czas trwania operacji i-tego rodzaju [s] T - czas odniesienia, dla pory dziennej T = 28 800s, dla nocy T= 3 600s. Lni - poziom mocy akustycznej i-tego źródła hałasu , ze wzoru 1.

Na obecnym etapie zakłada się instalację 3 turbin wiatrowych typu VESTAS V-90 o mocy 3,0 MW i wysokości zawieszenia wirnika 105,0 m oraz średnicy wirnika 90,0 m. Według danych akustycznych producenta urządzenia, poziom mocy akustycznej pojedynczej turbiny tego typu wynosi 107,0 dB(A), przy prędkości wiatru 8 m/s. Ponadto w obliczeniach uwzględniono wpływ sąsiadujących turbin składający się na tzw. efekt skumulowany.

Tab. 26 Istniejące źródła stacjonarne hałasu Odległość od Przyjęta Poziom mocy Obiekt projektowanych turbin numeracja akustycznej wiatrowych2 Turbina wiatrowa (wydana dsu1) 4 101,4 dB(A) ca 300 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 5 105 dB(A) ca 850 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 6 105 dB(A) ca 430 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 7 105 dB(A) ca 500 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 8 105 dB(A) ca 950 m Turbina wiatrowa (istniejąca) 9 105 dB(A) ca 780 m 1 dsu – decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach 2 odległość podana od skrajnej, najbliższej turbiny

Parametry sąsiednich turbin wiatrowych: Turbina nr 4 – ENERCON E-66/15.66-1500 o mocy 1500 kW i wysokości zawieszenia wirnika 67 m oraz średnicy wirnika 66,0 m. Według danych akustycznych producenta urządzenia, poziom mocy akustycznej pojedynczej turbiny tego typu wynosi 101,4 dB(A), przy prędkości wiatru 10 m/s.. Turbiny nr 5,6,7,8,9 – GAMESA G90/2000 o mocy 2,0 MW i wysokości zawieszenia wirnika 100 m oraz średnicy wirnika 90,0 m. Według danych akustycznych producenta urządzenia, poziom mocy akustycznej pojedynczej turbiny tego typu wynosi 105,0 dB(A), przy prędkości wiatru 10 m/s.

4.4.1.5. Metodyka prognozowania wpływu projektowanej inwestycji na klimat akustyczny otoczenia

Obliczenia poziomu imisji dźwięku w środowisku podczas eksploatacji farmy wiatrowej „Daniszewice” wykonano przy pomocy programu komputerowego WindPRO moduł DECIBEL duńskiej firmy EMD International A/S, dedykowanego do obliczeń miedzy innymi oddziaływań farm wiatrowych na środowisko.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 88 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Program poza obliczeniem emisji hałasu w środowisku pozwala prognozować, czy spełnione zostaną wymogi dotyczące normatywnej wielkości hałasu i odległości dla terenów wrażliwych akustycznie. Ze względu na międzynarodowe zastosowanie, moduł pozwala wybrać jeden z modeli rozprzestrzeniania się hałasu w środowisku. W przypadku Polski, najbardziej odpowiedni jest model ISO 9613-2 General, który uwzględnia:  moc akustyczną źródła  tłumienie dźwięku pomiędzy emitorem i receptorem (ze względu na geometrię, pochłanianie powietrza, ukształtowanie terenu, ekranowanie i inne np. budynki, uprzemysłowienie)  zależności meteorologiczne  współzależność kierunkową (z uwzględnieniem odbicia od terenu)  prędkość wiatru, dla której zostanie przeprowadzona symulacja  współczynnik tłumienia gruntu  współczynnik meteorologiczny  rodzaj wymagań podczas kalkulacji (do czego jest odniesiony/porównany hałas siłowni)  wartości hałasu wykorzystane podczas kalkulacji  wysokość receptora

Dane wejściowe opracowane i wprowadzone do programu:  położenie poszczególnych turbin wiatrowych (określenie ich współrzędnych w przestrzeni X,Y oraz wysokość nad poziomem morza Z)  parametry techniczne turbin wiatrowych (określenie wysokości wieży oraz mocy akustyczna źródła dla poszczególnych prędkości wiatru)  położenie obszarów wrażliwych akustycznie (współrzędne w przestrzeni)  określenie normatywnych wartości hałasu (identyfikacja terenów zabudowanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku) i minimalnych odległości od turbin wiatrowych dla poszczególnych obszarów wrażliwych akustycznie  określenie parametrów modelu propagacji dźwięku w środowisku wymaganych w modelu ISO 9613-2 General

Wszystkie parametry analizowanych obiektów zawiera Załącznik nr 5 do raportu. Zgodnie z wymaganiami Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi obliczenia przeprowadzono dla warunków zimowych (temperatura -5°C) zakładając jednocześnie, że współczynnik gruntu G wyniesie 0 (brak tłumienia przez grunt).

4.4.1.6. Interpretacja wyników obliczeń

Obliczenia zasięgu oddziaływania akustycznego projektowanej farmy wiatrowej „Daniszewice” wykonano z uwzględnieniem oddziaływania z sąsiadującymi z projektowaną farmą turbinami wiatrowymi, określając łączne ich oddziaływanie (tzw. efekt skumulowany).

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 89 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Wyniki analiz prognozowanych poziomów i rozprzestrzeniania się hałasu w środowisku przedstawiono w załączniku nr 5 do niniejszego raportu w formie wydruków z programu WindPro. Załącznik składa się z trzech części: wyniki ogólne (main results), wyniki szczegółowe (detailed results) oraz mapy z zasięgami izofon. W części wyniki ogólne zaprezentowano informacje dotyczące: wielkości wprowadzonych współczynników, turbin wiatrowych (ich położenie – współrzędne kartograficzne, wysokość nad poziomem morza oraz parametry techniczne – wysokość wieży oraz poziom mocy akustycznej wykorzystany w obliczeniach) oraz obszarów wrażliwych akustycznie tzw. NSA (położenie: współrzędne kartograficzne, wysokość terenu nad poziomem morza, zadane dopuszczalne poziomy hałasu: dla pory nocy 45 dB, dla pory dnia: 55 dB oraz minimalna odległość od turbin wiatrowych i czy warunki zostały spełnione). W części mapa zaprezentowano w formie graficznej zasięg poszczególnych izofon (35 dB, 40 dB, 45 dB, 50 dB i 55 dB) na tle mapy topograficznej i oznaczonych obszarów wrażliwych akustycznie. Przy sprzyjającym wietrze turbiny wiatrowe będą pracować przez cała dobę dlatego o zasięgu uciążliwości analizowanej farmy wiatrowej decyduje zasięg izofony o wartości 45 dB(A) odnoszący się do wartości dopuszczalnej dla pory nocy.

Analizując wyniki przeprowadzonej oceny oddziaływania akustycznego dla wariantu realizacji inwestycji w formie zaproponowanej przez Inwestora, należy stwierdzić, iż wariant ten spełniać będzie wymogi akustyczne określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późn. zm./ Tereny chronione akustycznie, zlokalizowane w pobliżu projektowanych turbin, znajdują się poza zasięgiem przewidywanego oddziaływania 55 dB(A) dla pory dnia i 45 dB(A) dla pory nocy, uwzględniającego oddziaływanie skumulowane z istniejącymi turbinami wiatrowymi.

Tab. 27 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu I Najbliższa zabudowa dozwolony poziom hałasu przewidywany poziom hałasu (dz. nr ewid.) dla pory dziennej dla pory nocnej obliczony programem WindPro 212/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 44,8 dB(A) 74 obr. Bujniczki 55 dB(A) 45 dB(A) 39,1 dB(A) 148/2 obr. Bujnice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,6 dB(A) 532/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,6 dB(A)

Przeprowadzona analiza oddziaływania akustycznego dla wariantu alternatywnego wykazała, że wariant ten również spełniać będzie wymogi akustyczne określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U. Nr 120, poz. 826 z późn. zm./ Tereny chronione akustycznie, zlokalizowane w pobliżu projektowanych turbin, znajdują się poza zasięgiem przewidywanego oddziaływania 55 dB(A) dla pory dnia i 45 dB(A) dla pory nocy, uwzględniającego oddziaływanie skumulowane z istniejącymi turbinami wiatrowymi.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 90 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 28 Wyniki analizy akustycznej dla wariantu II Najbliższa zabudowa dozwolony poziom hałasu przewidywany poziom hałasu (dz. nr ewid.) dla pory dziennej dla pory nocnej obliczony programem WindPro 212/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 43,9 dB(A) 74 obr. Bujniczki 55 dB(A) 45 dB(A) 39,2 dB(A) 148/2 obr. Bujnice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,6 dB(A) 532/2 obr. Daniszewice 55 dB(A) 45 dB(A) 42,4 dB(A)

Jak widać z przedstawionych na Załączniku nr 5 obliczeń oraz izofon lokalizacja farmy wiatrowej „Daniszewice”, zarówno w wariancie realizacyjnym jak i alternatywnym, nie będzie powodować uciążliwości akustycznej dla sąsiadujących terenów chronionych akustycznie biorąc po uwagę łączne jej oddziaływanie wraz z istniejącymi i projektowanymi turbinami wiatrowymi.

4.4.2. Oddziaływanie na awifaunę i chiropterofaunę

W celu określenia szczegółowego wpływu planowanej do realizacji inwestycji na środowisko życia ptaków i nietoperzy, stosując się do Wytycznych w zakresie ocen oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki, rekomendowanych przez Polskie Towarzystwo Energetyki Wiatrowej, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Zachodniopomorskie Towarzystwo Ekologii Praktyczniej oraz Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, a także Tymczasowych wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze, dla przedmiotowej inwestycji przeprowadzono roczny monitoring przedinwestycyjny ptaków i nietoperzy terenu lokalizacji przedsięwzięcia oraz terenów sąsiednich. Szczegółowy opis obszaru badań, zastosowanej metody, ilości prowadzonych kontroli oraz uzyskanych wyników przedstawiono w Załączniku nr 6 i 7. Ze względu na obszerność przeprowadzonej oceny oddziaływania inwestycji na środowisko życia ptaków i nietoperzy poniżej przedstawiono wyłącznie zalecenia wynikające z rocznego monitoringu.

Zalecenia ornitologiczne (wariant realizacyjny i alternatywny):  w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia kolizji ptaków z pracującą turbiną lub liniami elektroenergetycznymi zaleca się:  pomalowanie łopat turbiny na kolor jasny, matowy, co przyczyni się do wcześniejszego zauważania przeszkody i zmniejszy odbicie promieni słonecznych (wywołujące efekt oślepiania ptaków),  poprowadzenie kabli elektroenergetycznych pod ziemią.  w celu weryfikacji prognoz dotyczących możliwego oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko życia ptaków, zaleca się przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego, którego metodyka oraz zakres zostały określone w dalszej części opracowania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 91 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Zalecenia chiropterologiczne (wariant realizacyjny):  niezalesianie terenu, na którym staną turbiny i nieprowadzenie ciągów zieleni w jej pobliżu – szczególnie nietworzenie szpalerów drzew i przydrożnych alei z wylotem kierującym nietoperze w stronę turbin,  nietworzenie zbiorników wodnych w promieniu 500 m od każdej trubiny,  unikanie oświetlenia turbiny światłem białym (chyba że oświetlenie takie będzie uznane za konieczne ze względów bezpieczeństwa),  przeprowadzenie trzyletniego monitoringu porealizacyjnego, którego metodyka oraz zakres zostały określone w dalszej części opracowania.

Zalecenia chiropterologiczne (wariant realizacyjny):  z uwagi na bliską odległość turbiny nr 3 do granic lasu znajdującego się na południe od terenu inwestycji – wyłączanie turbiny nr 3 w okresie od 15 kwietnia do 30 września w godzinach nocnych, tzn. godzinę przed zachodem do godziny po wschodzie słońca przy prędkości wiatru poniżej 6m/s, kiedy ryzyko wylatywania nietoperzy na otwarte przestrzenie jest największe,  niezalesianie terenu, na którym staną turbiny i nieprowadzenie ciągów zieleni w jej pobliżu – szczególnie nietworzenie szpalerów drzew i przydrożnych alei z wylotem kierującym nietoperze w stronę turbin,  nietworzenie zbiorników wodnych w promieniu 500 m od każdej trubiny,  unikanie oświetlenia turbiny światłem białym (chyba że oświetlenie takie będzie uznane za konieczne ze względów bezpieczeństwa),  przeprowadzenie trzyletniego monitoringu porealizacyjnego, którego metodyka oraz zakres zostały określone w dalszej części opracowania.

4.4.3. Pozostała fauna i flora

(wariant inwestorski i alternatywny) Fauna W dotychczasowej praktyce korzystania z energii wiatru nie wykryto bezpośredniego, negatywnego oddziaływania elektrowni wiatrowych na faunę lądową. Zmiany liczebności bądź składu gatunkowego zwierząt występujących w bezpośrednim otoczeniu elektrowni wiatrowych mają najczęściej związek ze zmianą pokrywającej ten teren roślinności. Sytuacja taka może być obserwowana w przypadku inwestycji polegających na budowie dużych farm wiatrowych, gdzie użytkowanie gruntów wokół elektrowni ulega zmianie na dużym obszarze. Wieloletnie obserwacje wskazują natomiast na umiejętność szybkiego dostosowywania się fauny do życia w otoczeniu nowo powstających obiektów wykorzystujących energię wiatru.

Dla planowanego przedsięwzięcia nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania na faunę lądową z uwagi na:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 92 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 niedużą skalę przedsięwzięcia (teren zajęty w trakcie eksploatacji to ca 0,45 ha – wariant inwestorski i ca 0,4 ha – wariant alternatywny),  teren inwestycji z uwagi na swój wybitnie rolniczy charakter, nie wykazuje ponadprzeciętnych wartości,  na terenie inwestycji istnieją już obiekty tego typu, do których lokalna fauna zdążyła się przyzwyczaić.

Analizując potencjalne oddziaływanie przedmiotowej inwestycji na środowisko życia zwierząt należy przede wszystkim przeprowadzić ocenę jej wpływu na awifaunę i chiropterofaunę, co zostało dokonane podczas rocznego monitoringu przedrealizacyjnego.

Flora Na etapie eksploatacji elektrowni wiatrowych oddziaływanie na szatę roślinną jest znikome. Energia wiatru charakteryzuje się niską szkodliwością dla środowiska florystycznego, w przeciwieństwie do źródeł energii konwencjonalnych emitujących duże ilości zanieczyszczeń. Oddziaływanie przedmiotowej inwestycji na środowisko florystyczne rozpatrywać należy przede wszystkim w kontekście zajęcia terenu pod lokalizację poszczególnych elementów infrastruktury technicznej. Dla planowanego przedsięwzięcia nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania na florę z uwagi na:  niedużą skalę przedsięwzięcia,  wybitnie rolniczy charakter terenu lokalizacji przedsięwzięcia,  wyniki inwentaryzacji przyrodniczej, która nie wykazała na omawianym terenie obecności chronionych gatunków roślin, grzybów, siedlisk czy drzew lub krzewów, które mogłyby ucierpieć w wyniku realizacji inwestycji,  wytyczenie dróg dojazdowych do turbin w granicach istniejących dróg dojazdowych do pól,  poza miejscami trwale wyłączonymi z użytkowania rolniczego (ca 0,45 ha) pozostały obszar wokół infrastruktury pozostanie w dotychczasowym użytkowaniu.

4.4.4. Gleba

Na etapie eksploatacji przedsięwzięcia oddziaływanie na glebę należy rozpatrywać w kontekście wyłączenia gruntów z produkcji rolnej, wynikające z powstania infrastruktury technicznej przedsięwzięcia. Przewiduje się trwałe wyłączenie gleb: w wariancie inwestorskim: ca 0,18 ha gruntów ornych IV klasy bonitacyjnej, ca 0,15 ha łąk III klasy bonitacyjnej oraz ca 0,13 ha gruntów ornych V klasy bonitacyjnej o łącznej powierzchni ca 0,45 ha. w wariancie alternatywnym: ca 0,08 ha gruntów ornych IV klasy bonitacyjnej, ca 0,15 ha łąk III klasy bonitacyjnej oraz ca 0,18 ha gruntów ornych V klasy o łącznej powierzchni ca 0,40 ha. Pozostały teren wokół infrastruktury przywrócony będzie do dotychczasowego użytkowania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 93 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

4.4.5. Stosunki wodno – gruntowe

(wariant inwestorski i alternatywny) Wpływ elektrowni wiatrowych na wody powierzchniowe jak i podziemne rozpatruje się przede wszystkim w kontekście ograniczenia infiltracji wody opadowej do gruntu w miejscu posadowienia turbiny, jak również ryzyka związanego z przedostaniem się zanieczyszczeń do wód podziemnych i powierzchniowych w trakcie prowadzonych prac budowlanych oraz w trakcie eksploatacji przedsięwzięcia. Ograniczenie infiltracji wody opadowej będzie miało charakter lokalny, a woda spływająca po powierzchni fundamentów wsiąkać będzie w grunt w bezpośrednim otoczeniu każdej turbiny. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne rozpatrywane pod względem ewentualnych zanieczyszczeń w postaci wykorzystywanych w transformatorach olejów technicznych, smarów czy cieczy chłodzących w turbinie uznaje się za bardzo mało prawdopodobne. Nowoczesne turbiny wiatrowe, charakteryzują się bardzo wysokimi reżimami ochronnymi, ograniczającymi ryzyko skażenia środowiska niemalże do zera. W przypadku zastosowania transformatora olejowego, zamontowana zostanie szczelna misa olejowa o pojemności ponad 100% zawartości oleju w transformatorze. Pojemność misy olejowej pozwoli na zmagazynowanie uwolnionego oleju, w wypadku awarii transformatora. Podobne rozwiązania zastosowane będę w każdym miejscu turbiny wiatrowej gdzie będą występować substancje typu olej, woda, smar itp. W wyniku eksploatacji planowanej inwestycji nie będą powstawać ścieki bytowe ze względu na bezobsługowy charakter funkcjonowania przedsięwzięcia. Z uwagi na charakter i lokalizację przedsięwzięcia, jego realizacja nie naruszy stanu jakości i zasobów wód podziemnych i powierzchniowych, a zastosowanie odpowiednich środków minimalizujących pozwoli ograniczyć negatywny wpływ na stosunki gruntowo – wodne do minimum.

4.4.6. Krajobraz

Elektrownie wiatrowe wywierają znaczący wpływ na krajobraz. Nowoczesne siłownie wiatrowe to wysokie konstrukcje, z reguły przekraczające wysokość 100 metrów, dlatego niezwykle ważnym jest, by nie lokalizować ich na terenach atrakcyjnych krajobrazowo. Należy również pamiętać, że podstawowy wpływ na ekspozycje elektrowni w krajobrazie mają przede wszystkim ukształtowanie terenu oraz jego użytkowanie.

Wizualna specyfikacja turbin wiatrowych charakteryzuje się tym, że są to obiekty: 1. bardzo wysokie, 2. niejednokrotnie tworzące tzw. „przesłony krajobrazowe” (w przypadku dużej ilości turbin), 3. emitujące nocą sygnały świetlne koloru czerwonego, co może być szczególnie uciążliwie w przypadku inwestycji polegającej na budowie dużej farmy wiatrowej, 4. posiadające kontrastowy kolor w stosunku do tła (efekt szczególnie widoczny w warunkach dobrej, bezchmurnej pogody). Z bliskiej odległości turbina wiatrowa stanowi

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 94 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

element mocno wyróżniający się, ale wraz ze wzrostem odległości kontrastowość ta zanika, co jest wynikiem kształtu wież nośnych, które poza tym, że są wysokie, są również wąskie.

Przeprowadzenie rzetelnej analizy oddziaływania turbin wiatrowych na walory krajobrazowe jest niezwykle trudne, ze względu na subiektywny charakter tego typu oceny. Dla jednych nowoczesne elektrownie wiatrowe wydawać się mogą prostym rozwiązaniem proekologicznym, kojarzącym się z postępem technologicznym, a dla innych realizacja inwestycji polegających na budowie turbiny wiatrowej lub zespołu turbin wiatrowych, wydaje się być nieakceptowalną ingerencją w lokalny krajobraz. Dlatego też ocena oddziaływania tego typu instalacji na elementy krajobrazu powinna być przeprowadzona w oparciu o:  określenie charakteru krajobrazu na danym terenie i występujących na nim typów krajobrazu,  określenie kluczowych punktów widokowych oraz obserwatorów, na których widok instalacji może mieć wpływ.

Krajobraz obszaru opracowania zalicza się do krajobrazu staroglacjalnych równin peryglacjalnych powstałych w wyniku zrównywania się powierzchni na przedpolu lądolodu. Obszar lokalizacji inwestycji, wraz z terenami przyległymi, jest więc lekko pofałdowany, o wysokości około 220 - 230 m n.p.m. Nie stanowi on znacznego wyniesienia względem otaczających go miejscowości dla których wartość bezwzględna waha się od 200 do 220 m n.p.m. Planowana inwestycja będzie stanowić element wyróżniający się spośród lokalnego krajobrazu, ale efekt ten będzie zdecydowanie zminimalizowany z uwagi na istnienie już na omawianym terenie 6 turbin wiatrowych. Dla okolic obszaru inwestycji nie wyznaczono punktów widokowych, w związku z czym potencjalnymi obserwatorami będą wyłącznie okoliczni mieszkańcy, przemieszczający się pojazdami po drogach otaczających teren inwestycji.

4.4.7. Emisja infradźwięków

(wariant inwestorski i alternatywny) Infradźwięki są falami akustycznymi o niskiej częstotliwości, mieszczącej się w granicach 2 Hz – 16 Hz ( Polska Norma PN-86/N-01338) lub 1 Hz – 20 Hz (ISO 7196). Są to dźwięki zazwyczaj niesłyszalne dla ludzi (dolna granica progu słyszalności to 20 Hz), ale za to odbierane przez receptory czucia wibracji. Naturalnymi źródłami infradźwięków są m.in. falowanie wód morskich, duże wodospady, burze, silny wiatr opływający wysokie i duże przeszkody, jednak zdecydowanie groźniejszymi dla zdrowia ludzi są infradźwięki, których źródłem są urządzenia wykorzystywane w przemyśle. Przemysłowymi źródłami infradźwięków są m.in. silniki Diesla, dmuchawy, wentylatory, samoloty, transport drogowy i kolejowy, maszyny udarowe, telefony komórkowe i in. Elektrownie wiatrowe, z racji charakteru wykonywanej pracy, związanej z przemianą energii wiatru na energie elektryczną, mogą być źródłem hałasu infradźwiękowego.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 95 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Badania dotyczące oddziaływania infradźwięków prowadzone są głównie na zwierzętach, z tego względu kompletny wpływ infradźwięków na człowieka nie jest jeszcze dokładnie określony. Z przeprowadzonych dotychczas badań wynika jednak, że fale infradźwiękowe mogą oddziaływać na organizm ludzki już nawet przy niewielkich przekroczeniach progu słyszenia. Przede wszystkim infradźwięki wywołują drgania rezonansowe ludzkich organów takich jak: przepona brzuszna, klatka piersiowa czy organy trawienne. Według wielu istniejących opracowań dotyczących wpływu infradźwięków na organizm człowieka, uciążliwe działanie tego rodzaju emisji przejawia się głównie w pojawianiu się stanów zachwiania równowagi, nadmiernego zmęczenia, senności, trudności w skupieniu, zmniejszenia ostrości widzenia, zmniejszenia refleksu, a czasami nawet zaburzeniami funkcji fizjologicznych, apatia i depresja. Do tej pory nie przeprowadzono jednak wiarygodnych analiz, które wskazywałyby na szkodliwość źródeł infradźwięków występujących w życiu codziennym. Przypuszczać można, że dopiero długotrwałe narażenie na bardzo wysoki poziom takiego typu oddziaływania może być niebezpieczne dla zdrowia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002 roku w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy /Dz. U. Nr 217, 1833 z późn. zm./ ustala dopuszczalną wartość równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego skorygowanego charakterystyką częstotliwości G, odniesionego do 8- godzinnego dobowego wymiaru pracy lub tygodnia pracy na poziomie 102 dB oraz szczytowy nieskorygowany poziom ciśnienia akustycznego na poziomie 145 db. Według pozycji literatury Engel Zb., „Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem” [PWN, Warszawa 2001] infradźwięki o częstotliwości 20 Hz powodują uciążliwości przy poziomie ciśnienia akustycznego powyżej 100 dB, a o częstotliwości powyżej 250 Hz przy poziomie ciśnienia akustycznego powyżej 60 dB. W związku z poziomem oddziaływania akustycznego planowanej do realizacji farmy wiatrowej należy uznać, że poziom natężenia hałasu w zakresie słyszalnych fal akustycznych będzie zbyt niski aby infradźwięki emitowane przez turbinę powodowały negatywne skutki zdrowotne u mieszkańców. Większość naukowców jest zgodna co do stwierdzenia, że nie istnieją dowody na to, aby infradźwięki, których źródłem są elektrownie wiatrowe, wywierały negatywny wpływ na zdrowie lub samopoczucie ludzi, o ile nie są zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie miejsc przeznaczonych na ich stały pobyt. Planowana inwestycja zlokalizowana zostanie w odległości minimalnej 590 metrów od skrajnej turbiny wiatrowej do najbliższej zabudowy, więc uznaje się, że emisja infradźwięków nie będzie miała negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców.

Istotnym przy analizie emisji infradźwięków jest również określenie zakresu tego rodzaju oddziaływania na zwierzęta. Jak wykazują dostępne analizy, infradźwięki są odczuwalne przez ptaki, powodując ich odstraszanie. Są one przeszkodą dla penetracji przez ptaki okolic lokalizacji turbin, a przez to uznać je można za pozytywny skutek ich oddziaływania, gdyż przyczyniają się w ten sposób do obniżenia śmiertelności ptaków powodowanej kolizjami z pracującymi turbinami.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 96 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Nadmienić należy również, że polskie prawodawstwo nie reguluje kwestii związanych z emisją infradźwięków w środowisku naturalnym, a jedynie w środowisku pracy.

Ważnym jest również fakt, iż oddziaływanie w zakresie infradźwięków jest jednym z tych oddziaływań, które nie kumulują się wzajemnie. Oznacza to, że na poziom emisji nie ma wpływu liczebność turbin wiatrowych, a więc istnienie w pobliżu planowanej inwestycji 6 turbin wiatrowych nie będzie miało znaczenia. Co więcej, nowoczesne turbiny wiatrowe (a takie Inwestor przewiduje zamontować) charakteryzują się zastosowaniem podkładek antywibracyjnych oraz ograniczeniem ilości części ruchomych, co w znacznym stopniu przyczynia się do redukcji emisji infradźwięków.

Podsumowując, uznaje się, że zasięg i stopień oddziaływania planowanej do realizacji inwestycji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w zakresie emisji infradźwięków nie wpłynie negatywnie na warunki życia i zdrowia ludzi, a także nie przyczyni się do znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze.

4.4.8. Efekt stroboskopowy

Obracające się łopaty wirnika turbiny wiatrowej powodują pojawienie się tzw. efektu migotania cieni. Polega on na cyklicznym zasłanianiu tarczy słonecznej przez wirujące łopaty oraz w konsekwencji na pojawieniu się migotających cieni na otaczających elektrownię wiatrową terenach. Zjawisko to jest widoczne w krótkich okresach dnia – tylko gdy tarcza Słońca znajdzie się w tle pracujących łopat /Rys. 13/. Efekt ten szczególnie widoczny jest w porze zimowej, kiedy kąt padania promieni słonecznych jest najmniejszy.

Rys. 13 Schemat działania efektu migotania cienia

Źródło: nowaenergiasa.pl

Migotanie cieni o częstotliwości pow. 2,5 Hz (1 Hz = 1 błysk/sek.) określa się mianem efektu stroboskopowego, który w zależności od natężenia może oddziaływać na ludzki organizm. Zakres,

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 97 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” który może oddziaływać na zdrowie człowieka to 4,5 – 40 błysków/sek. Aby efekt migotania cieni przekroczył próg 2,5 Hz łopaty wirnika musiałyby się obracać z prędkością 50 obr/min. Planowana do realizacji inwestycja zakłada wykorzystanie turbin wiatrowych, których maksymalna prędkość obrotowa wynosi ok. 16 obr/min. Na podstawie tych danych przewiduje się, że maksymalna częstotliwość migotania wywołana pracą turbiny nie przekroczy 2,5 Hz, więc nie będzie powodować powstania efektu stroboskopowego.

Częstotliwość migotania cieni nieprzekraczająca 2,5 Hz nie powoduje oddziaływań zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi. W zależności od stopnia wrażliwości ludzkiej może jednak powodować uczucie dyskomfortu, dlatego wskazanym jest przeprowadzenie bardziej szczegółowej analizy, określającej zasięg i natężenie oddziaływania jakim jest efekt migotania cieni. Natężenie zjawiska migotania cieni, uzależnione jest przede wszystkim od warunków pogodowych panujących na danym terenie (im więcej bezchmurnej, słonecznej pogody tym efekt jest silniejszy). Z kolei negatywny odbiór efektu migotania cieni przez człowieka zależy od: 1. wysokości wieży i średnicy turbiny, 2. położenia turbin w stosunku do zabudowy, zalesień oraz kierunków geograficznych, 3. położenie okien budynku względem pracującej turbiny (należy tutaj zaznaczyć, że zazwyczaj w bardzo słoneczne dni okna zasłaniane są przed domowników żaluzjami lub zasłonami).

W polskim prawie nie istnieją żadne normy czy wytyczne dotyczące analizowanego oddziaływania, dlatego też przy obliczaniu efektu migotania cienia stosuje się wytyczne pochodzące z literatury przedmiotu, z których wynika że wartość 30h/rok i 30 min/dzień można uznać za maksymalną dopuszczalną wartość zacienienia, tak by efekt migotania cieni nie powodował uczucia dyskomfortu (Klepinger, 2007). W związku z powyższym, dla przedmiotowej inwestycji określa się dwie strefy zasięgu cienia:

 strefa uciążliwości – dla której okres trwania zacienienia wynosi więcej niż 30 h/rok

 maksymalna strefa zasięgu cienia, który nie będzie ograniczać zabudowy i nie będzie uciążliwy dla mieszkańców

W celu określenia maksymalnego potencjalnego efektu migotania cieni oraz wskazania konkretnych miejsc najbardziej narażonych na ten efekt, dla przedmiotowego przedsięwzięcia przeprowadzono analizę efektu migotania cieni przy wykorzystaniu programu WindPro moduł shadow. Wyniki analizy stanowi Załącznik nr 9 do raportu. Analizę przeprowadzono dla obydwóch wariantów realizacji inwestycji, uwzględniając oddziaływanie skumulowane z istniejącymi już na przedmiotowym terenie turbinami wiatrowymi. Zgodnie z wymaganiami Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi, analizę przedstawiono dla wariantu tzw. astronomicznego, czyli zakładającego, że Słońce świeci przez cały rok bez zachmurzenia. Otrzymane wyniki analizy efektu są więc maksymalnym potencjalnym

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 98 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” efektem, który w rzeczywistości nigdy się nie zdarzy, bo nigdy nie wystąpi taka sytuacja, aby Słońce świeciło z jednakową intensywnością przez cały rok, bez ani jednego dnia pochmurnego. Poniżej przedstawiono najbliższą zabudowę, która narażona będzie na efekt migotania cieni w zakresie większym niż 30 h/rok i 30 min/dzień.

Rys. 14 Najbliższa zabudowa narażona na efekt migotania cienia

Tab. 29 Najbliższa zabudowa narażona na efekt migotania cienia – wariant I Zabudowa Ilość maksymalnego zacienienia Spełnienie normy h/rok dni/rok h/dzień Daniszewice A 83:12 185 0:42 NIE dz. nr ewid. 212/1 Daniszewice B 68:20 180 0:41 NIE dz. nr ewid. 215 Daniszewice C 48:44 133 0:43 NIE dz. nr ewid. 219 Daniszewie dz. nr D 40:07 109 0:40 NIE ewid. 221/3 i 222 Daniszewice E 25:50 109 0:26 TAK dz. nr ewid. 532/2

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 99 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Szczepanowice dz. nr ewid. 237/3, F 26:28 49 0:50 NIE 255/1, 255/2, 256, 362 Bujnice dz. nr ewid. G 82:37 182 0:52 NIE 148/2 i 198/1 Bujnice dz. nr ewid. 178, 179, H 181/1, 181/2, 182, 59:09 161 0:44 NIE 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189 Bujnice I dz. nr ewid. 191, 192, 31:24 110 0:29 NIE 193, 194, 195, 196 Daniszewice J 9:26 37 0:23 TAK dz. nr ewid. 305 Bujniczki K 0:00 0 0:00 TAK dz. nr ewid. 74 Bujniczki L 0:00 0 0:00 TAK dz. nr ewid. 52, 53 Bujniczki dz. nr M 7:59 40 0:17 TAK ewid. 33, 34/1, 32/2 Bujniczki dz. nr ewid. 16, 17, 18, 19, N 3:26 22 0:14 TAK 20/1, 20/2, 21, 22, 469

Tab. 30 Najbliższa zabudowa narażona na efekt migotania cienia – wariant II Zabudowa Ilość maksymalnego zacienienia Spełnienie normy h/rok dni/rok h/dzień Daniszewice A 76:38 175 0:42 NIE dz. nr ewid. 212/1 Daniszewice B 63:28 173 0:38 NIE dz. nr ewid. 215 Daniszewice C 44:47 132 0:33 NIE dz. nr ewid. 219 Daniszewie dz. nr D 36:54 112 0:30 NIE ewid. 221/3 i 222 Daniszewice E 25:50 109 0:26 TAK dz. nr ewid. 532/2 Szczepanowice dz. nr ewid. 237/3, F 26:28 49 0:50 NIE 255/1, 255/2, 256, 362 Bujnice dz. nr ewid. G 86:43 186 0:52 NIE 148/2 i 198/1 H Bujnice 59:09 161 0:44 NIE

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 100 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

dz. nr ewid. 178, 179, 181/1, 181/2, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189 Bujnice I dz. nr ewid. 191, 192, 31:24 110 0:29 NIE 193, 194, 195, 196 Daniszewice J 8:26 33 0:23 TAK dz. nr ewid. 305 Bujniczki K 0:00 0 0:00 TAK dz. nr ewid. 74 Bujniczki L 0:00 0 0:00 TAK dz. nr ewid. 52, 53 Bujniczki dz. nr M 7:59 40 0:17 TAK ewid. 33, 34/1, 32/2 Bujniczki dz. nr ewid. 16, 17, 18, 19, N 3:26 22 0:14 TAK 20/1, 20/2, 21, 22, 469

Wnioski z przeprowadzonej analizy:

 częstotliwość migotania wywołana pracą projektowanych turbin wiatrowych nie będzie powodować powstania efektu stroboskopowego  efekt migotania cieni będzie najbardziej odczuwalny w bezpośrednim otoczeniu turbin wiatrowych, w godzinach tuż przed i tuż po południu, kiedy to Słońce najdłużej znajduje się nad pracującą turbiną i cień przez nią rzucany jest najintensywniejszy, ale i najkrótszy  zarówno dla wariantu realizacyjnego jak i dla wariantu inwestorskiego efekt skumulowany migotania cieni będzie dotyczył zabudowy znajdującej się na północny-wschód od projektowanych turbin wiatrowych, czyli miejscowości Daniszewice oraz zabudowy znajdującej się na północny-zachód (Szczepanowice) i na zachód (Bujnice) od terenu inwestycji

4.4.9. Pole elektromagnetyczne

Informacje ogólne Pole elektryczne towarzyszy napięciu elektrycznemu, natomiast pole magnetyczne pojawia się wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z przepływem prądu. Najbardziej powszechnymi źródłami pola elektromagnetycznego są urządzenia elektryczne o niskich częstotliwościach. Poniżej przedstawiono typowe natężenia pola elektrycznego i magnetycznego występujące w sąsiedztwie przykładowych urządzeń domowego użytku. Do źródeł pola elektromagnetycznego średnich i wysokich częstotliwości należą m.in. stacje radiowo – telewizyjne, maszty telefonii komórkowej czy urządzenia radiolokacyjne i radionawigacyjne.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 101 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 31 Wartości pola magnetycznego i elektrycznego o częstotliwości 50 Hz Urządzenie elektryczne Natężenie pola magnetycznego Natężenie pola elektrycznego 0,3 A/m 0,13 kV/m pralka automatyczna w odległości 30 cm w odległości 30 cm 0,2 A/m 0,12 kV/m żelazko w odległości 30 cm w odległości 30 cm 0,1 A/m 0,2 kV/m monitor komputera w odległości 10 cm w odległości 10 cm 5 A/m 0,13 kV/m odkurzacz w odległości 30 cm w odległości 30 cm 12 – 1200 A/m 0,7 kV/m elektryczna maszynka do golenia w odległości 5 cm w odległości 5 cm 4 A/m 0,8 kV/m suszarka do włosów w odległości 10 cm w odległości 10 cm Źródło: www.oddzialywaniawiatrakow.pl

Promieniowanie elektromagnetyczne może mieć potencjalnie niekorzystny wpływ na organizmy żywe. Negatywne oddziaływanie przejawia się przede wszystkim wpływem na układ nerwowy i zachowanie człowieka. Innego typu oddziaływania polegają na generowaniu zakłóceń odbioru radiowego i telewizyjnego oraz generowaniu szumów akustycznych. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dla miejsc dostępnych dla ludności zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów /Dz.U. nr 192, poz. 1883/. Poniżej przedstawiono dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla zakresu częstotliwości jakie wytwarzają poszczególne elementy elektrowni wiatrowej (generator, transformator, rozdzielnie niskiego i średniego napięcia):

Tab. 32 Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych Wartość pola Wartość pola Dopuszczalne poziomy elektrycznego magnetycznego dla terenów przeznaczonych pod zabudowę 1 kV/m 60 A/m dla miejsc dostępnych dla ludzi 10 kV/m 60 A/m

Natężenie pola elektrycznego o wartości 1 kV/m oraz pola magnetycznego o wartości 60 A/m stanowi granicę pomiędzy obszarem oddziaływania pola elektromagnetycznego, a obszarem bezpiecznym dla zdrowia ludzi i zwierząt. W obszarze, gdzie natężenie pola elektrycznego przekracza wartość 10 kV i natężenie pola magnetycznego przekracza wartość 60 A/m, ludzie mogą przebywać w ograniczonym czasie. Jak podaje portal www.oddzialywaniawiatrakow.pl dla elektrowni wiatrowej wypadkowe natężenie pola elektrycznego na wysokości 1,8 m n.p.t. wynosi ok. 0,009 kV/m, a wypadkowe pole magnetyczne ok. 4,5 A/m.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 102 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 33 Porównanie poszczególnych wartości pól elektromagnet. z wartościami dopuszczalnymi Pole elektryczne Pole magnetyczne Wartość dopuszczalna dla miejsc dostępnych dla ludzi 10 000 V/m 60 A/m Wartość dopuszczalna dla terenów przeznaczonych pod zabudowę 1000 V/m 60 A/m Suszarka do włosów (odległość 10 cm) 800 V/m 4 A/m Elektryczna maszynka do golenia (odległość 5 cm) 700 V/m 12-1200 A/m Turbina wiatrowa (na wys. 1,8 m) 9 V/m 4,5 A/m Na podst.: www.oddzialywaniawiatrakow.pl

Źródła emisji pól elektromagnetycznych i ich rozmieszczenie dla przedmiotowej inwestycji Źródłem emisji pól elektromagnetycznych w przypadku planowanego do realizacji przedsięwzięcia (zarówno w wariancie inwestorskim jak i alternatywnym wariancie realizacji inwestycji) będą:  generator /prądnica elektryczne/ o napięciu od 400 V do 690V,  transformator o napięciu SN/0,4 kV – SN/0,69 kV.  kable elektroenergetyczne nN łączące poszczególne turbiny wiatrowe ze stacją transformatorową w przypadku wyboru turbin nie posiadających wewnętrznej stacji transformatorowej,  kable elektroenergetyczne SN łączące poszczególne turbiny (lub stacje transformatorowe) z miejscem przyłączenia elektrowni do sieci.

Generator turbiny wiatrowej umieszczony będzie w gondoli turbiny na wysokości minimalnej 105 m n.p.t. Wejście do wieży turbiny zabezpieczone będzie przed dostępem osób trzecich. Ponadto turbina wiatrowa skonstruowana jest ze stali, która stanowi swego rodzaju izolator pola magnetycznego. W zależności od wyboru rodzaju stacji transformatorowej (wieżowa lub zewnętrzna), transformator umieszczony zostanie albo w wieży turbiny wiatrowej, albo w zewnętrznej stacji kontenerowej, albo na słupie znajdującym się przy turbinie. W przypadku stacji transformatorowych zlokalizowanych wewnątrz turbiny ważnym jest zabezpieczenie dostępu poprzez zamykane wejście, umieszczane zazwyczaj na wysokości około 2,5 m nad poziomem podłoża. Stacja transformatorowa jest w całości wbudowana w turbinę. Dostęp do transformatora posiadają wyłącznie osoby upoważnione. Jest on zapewniony poprzez drabinkę oraz zamykany właz na pierwszej kondygnacji. Transformator umieszczony w zewnętrznej, kontenerowej stacji transformatorowej umieszczony jest wewnątrz budynku stacji, zabezpieczonego z zewnątrz przed dostępem osób trzecich. Transformator na słupowej stacji transformatorowej umieszczany jest zazwyczaj na wysokości ca 2-3 metrów n.p.t.. Zewnętrzna stacja transformatorowa jest obiektem monitorowanym oraz izolowanym od otoczenia zgodnie z obowiązującymi standardami i przepisami. W przypadku lokalizowania transformatorów poza konstrukcją turbiny wiatrowej oddziaływanie elektromagnetyczne ogranicza się jedynie do miejsca lokalizacji transformatora i jest znacznie zniwelowane poprzez zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń w postaci obudowy, która stanowi wystarczający izolator pól elektromagnetycznych.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 103 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Kable elektroenergetyczne niskiego napięcia stanowiące cześć okablowania wewnętrznego turbiny wiatrowej ułożone będą w rurkach (umieszczonych w podłożu), prowadzących do odpowiednich tablic rozdzielnicy średniego napięcia. Kable elektroenergetyczne średniego napięcia łączące turbiny wiatrowe ze stacją transformatorową i dalej z przyłączem do KSE wykonane zostaną w sposób typowy dla tego rodzaju rozwiązań. Ułożone zostaną na głębokości ca 1,2 m p.p.t., w sposób zabezpieczający środowisko przed negatywnym oddziaływaniem, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w tym zakresie. Szczegółowe informacje dotyczące zabezpieczenia linii kablowej określone zostaną na etapie projektu elektroenergetycznego. Kable elektroenergetyczne jak i wszystkie urządzenia elektryczne towarzyszące inwestycji będą zabezpieczone przed skutkami przeciążeń oraz skutkami zwarć.

Wszystkie powyższe elementy będą przewodnikami prądu przemiennego o częstotliwości 50 Hz, stanowiąc tym samym źródło niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego. Dopuszczalne wartości promieniowania elektromagnetycznego dla powyższej częstotliwości przedstawiono w tabeli powyżej.

Wszystkie urządzenia elektryczne posiadać będą odpowiednie układy ochronne. Dodatkowo, zastosowane urządzenia do produkcji energii elektrycznej – transformatory służące do jej transformowania oraz linie kablowe – odpowiadać będą obowiązującym przepisom w zakresie dopuszczenia do obrotu i stosowania na terenie UE, a ich oddziaływanie spełniać będzie normy określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów /Dz. U. Nr 192, poz. 1883/.

Charakterystyka urządzeń przedsięwzięcia, prądu przemiennego o częstotliwości 50 Hz i napięciu od niskiego do średniego, a także odległość źródeł promieniowania od najbliższej zabudowy, pozwalają stwierdzić, że eksploatacja przedsięwzięcia nie spowoduje przekroczeń dopuszczalnych wartości pola elektroenergetycznego w środowisku oraz nie będzie wymagać uzyskania pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych /w myśl Ustawy Prawo Ochrony Środowiska/.

4.4.10. Emisja drgań

(wariant inwestorski i alternatywny) Turbiny wiatrowe z obrotowymi wirnikami i generatorami są źródłem drgań mechanicznych, podobnie jak wszelkiego rodzaju inne tego typu urządzenia z częściami ruchomymi. Drgania gondoli turbiny będą przenoszone przez wieżę nośną turbiny wiatrowej do gruntu, w którym będą pochłaniane. Amplituda drgań będzie się zmniejszać wraz ze wzrostem odległości od turbiny. Z punktu widzenia natężenia emisji w postaci drgań przenoszących się od turbiny do podłoża, korzystniejszym wydaje się wybranie bezprzekładniowej turbiny wiatrowej, której konstrukcja w znacznym stopniu ogranicza występowanie tego rodzaju oddziaływania (z uwagi na brak wałów napędowych).

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 104 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Obecnie stosowane rozwiązania pozwalają na wyposażenie turbin wiatrowych w autodiagnostykę, umożliwiającą automatyczne wyłączanie turbin wiatrowych w sytuacji przekroczenia dopuszczalnego, ustalonego przez producenta turbiny, poziomu drgań. Nowoczesne turbiny wiatrowe są wyposażone w podkładki antywibracyjne umieszczone pod urządzeniami mechanicznymi umieszczonymi w gondoli turbin wiatrowych, co zmniejsza wydatnie wartość drgań tych urządzeń. Zmniejszenie drgań z kolei pozytywnie wpływa również na trwałość urządzeń i konstrukcji oraz obniża poziom hałasu źródeł. Dodatkowym zabezpieczeniem przed emisją drgań może okazać się zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych przy realizacji fundamentów, których konstrukcja ograniczać będzie przenoszenie drgań z wieży do otaczającego ją terenu. Z uwagi jednak na znaczną odległość obiektów stanowiących źródło drgań od zabudowy, dróg i jakiejkolwiek innej infrastruktury przewiduje się, że drgania nie będą wywoływać negatywnego oddziaływania na stan konstrukcji tych obiektów oraz na warunki życia i zdrowie ludzi. Po zastosowaniu działań minimalizujących i ograniczających określonych w dalszej części raportu analizowane oddziaływanie nie będzie miało znacząco negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze oraz na warunki zdrowia i/lub życia ludzi.

4.4.11. Warunki zdrowia i życia ludzi

Przeprowadzona ocena wykazała, że realizacja planowanego przedsięwzięcia, polegającego na budowie 3 turbin wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną nie będzie generować oddziaływań mogących zagrażać zdrowiu i/lub życiu okolicznych mieszkańców. Przeprowadzona ocena akustyczna wykazała, że zarówno w wariancie zaproponowanym przez Inwestora, jak i w alternatywnym wariancie realizacji inwestycji, nie będą występować przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu. W zakresie emisji pól elektromagnetycznych, infradźwięków i drgań nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania przedsięwzięcia o intensywności powodującej konieczność ustanowienia stref ochronnych lub obszaru ograniczonego użytkowania. Przeprowadzona ocena ryzyka wystąpienia tzw. efektu stroboskopowego wykazała, że z uwagi na częstotliwość migotania wywołanego pracą projektowanych elektrowni, dla przedmiotowej inwestycji efekt ten nie będzie występował. Powodowany przez pracujące łopaty wirnika efekt migotania cieni, w sytuacji gdy przez cały rok Słońce świecić będzie z jednakową intensywnością bez dni pochmurnej pogody, będzie miał potencjalnie negatywny wpływ na komfort mieszkańców, jednak nie przyczyni się do widocznego pogorszenia warunków zdrowia ludzi. Przewidziana do zastosowania technologia będzie składać się z urządzeń fabrycznie nowych o konstrukcji ograniczającej ryzyko wystąpienia poważnej awarii mogącej zagrażać zdrowiu i życiu ludzi. Przed urwaniem się łopat wirnika chronić będzie szereg zabezpieczeń (m.in. hamulec hydrauliczny), a zabezpieczeniem przed przewróceniem się wieży nośnej turbiny wiatrowej będzie wykonanie fundamentów o wymiarach odpowiadających warunkom wynikającym z geotechnicznych właściwości gruntu.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 105 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Z uwagi na oddalenie najbliższej zabudowy na odległość minimalną 590 m od skrajnej turbiny, nie przewiduje się by jakiekolwiek z oddziaływań mogło zagrażać zdrowiu lub życiu mieszkańców.

4.5. OCENA ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE LIKWIDACJI

Przewidywany okres eksploatacji turbin wiatrowych wynosi 20 - 25 lat. Po tym okresie Inwestor najprawdopodobniej wykonana nowy tego typu obiekt, z zachowaniem części infrastruktury. W przypadku podjęcia przez Inwestora decyzji o całkowitej likwidacji instalacji wraz z infrastrukturą towarzyszącą, oddziaływanie tego etapu będzie porównywalne z oddziaływaniem występującym na etapie budowy przedsięwzięcia. Faza likwidacji wiązać się będzie z koniecznością wywiezienia urządzeń oraz przywrócenia terenu do poprzedniego stanu użytkowności. Likwidacja będzie powodem powstawania przede wszystkim krótkotrwałej uciążliwości związanej z pracami rozbiórkowymi (np.: rozkruszaniem bądź rozcinaniem betonowych fundamentów).

Podstawowym działaniem minimalizującym uciążliwość dla środowiska etapu likwidacji przedsięwzięcia, po zakończeniu gwarantowanego czasu eksploatacji, będzie prawidłowa gospodarka odpadami powstającymi w wyniku demontażu i polegać będzie na:  stosowaniu segregacji odpadów,  przekazywaniu odpadów do unieszkodliwiania i gospodarczego wykorzystania, czego efektem będzie zmniejszenie masy odpadów składowanych w środowisku. Zajmować się tym będą specjalistyczne firmy zewnętrzne, posiadające odpowiednie zezwolenia do prowadzenia tego typu działań.

Oddziaływanie tego etapu realizacji przedsięwzięcia będzie krótkotrwałe i odwracalne. Intensywność wpływu na środowisko etapu likwidacji, podobnie jak na etapie budowy, nie będzie wykraczać poza granicę terenu lokalizacji przedsięwzięcia (za wyjątkiem ruchu pojazdów, przy użyciu których przeprowadzony zostanie demontaż oraz wpływu na krajobraz).

4.6. USTALENIE WPŁYWU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA OBSZARY NATURA 2000

W bezpośrednim sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia nie wyznaczono obszarów Natura 2000 /Zał. nr 8/. W promieniu do 10 km od terenu inwestycji znajdują się trzy obszary siedliskowe /Tab. 34/ natomiast najbliższy obszar specjalnej ochrony ptaków wyznaczony został w odległości ca 60 km od terenu inwestycji.

Tab. 34 Najbliższe obszary Natura 2000 Przybliżona odległość od Lp. Nazwa obszaru Kod obszaru Przedmiot ochrony planowanej inwestycji (km) 1 Dąbrowy w Marianku PLH 100027 siedliska przyrodnicze 1,4

2 Łąka w Bęczkowicach PLH 100004 siedliska przyrodnicze 4,1

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 106 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

3 Lasy Gorzkowickie PLH 100020 siedliska przyrodnicze 6,3

Przedstawioną poniżej charakterystykę obszarów NATURA 2000 występujących najbliżej planowanej inwestycji (znajdujących się do 10 km od terenu inwestycji) sporządzono na podstawie NATURA 2000, Standardowy Formularz Danych dla Obszarów Specjalnej Ochrony, dla obszarów spełniających kryteria Obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym, dla Specjalnych Obszarów Ochrony.

PLH100027 Dąbrowy w Marianku – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Obszar ten, nie powiązany z innymi obszarami Natura 2000, obejmuje wschodni fragment kompleksu leśnego położonego na zachód od miejscowości , gm. Gorzkowice. Bezpośrednio sąsiaduje z polami uprawnymi. Zachowały się tu 100-letnie drzewostany dębowe, jednak przeważają dąbrowy w wieku 60-80 lat. Szczególne cenne są fragmenty kompleksu leśnego chroniące starodrzew dębowy. Stanowiska dąbrów kwaśnych występują tu na peryferiach geograficznego zasięgu. Obiekt ma istotne znaczenie dla uzupełnienia rozmieszczenia sieci obszarów chroniących siedliska dąbrów w Polsce środkowej. Zagrożeniem są tu zmiany dynamiczne w fitocenozach leśnych, w większości przypadków prowadzące do zarastania i eutrofizacji dąbrów.

Tab. 34 Typy siedlisk obszaru “Dąbrowy w Marianku” z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Nazwa siedliska Pokrycie [%] Pomorski kwaśny las brzozowo – dębowy 38,5 % Ciepłolubne dąbrowy 8,0 % Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny 3,0 % Źródło: GDOŚ, Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000

Dla przedmiotowego obszaru brak jest gatunków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej i Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.

PLH100004 Łąka w Bęczkowicach – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Obszar ten, nie powiązany z innymi obszarami Natura 2000, obejmuje torfowisko leżące w dolinie Luciąży, które leży w jej środkowym biegu, na około 500 metrowym odcinku doliny. Dolina w tym miejscu ma około 1 km szerokości. Złoża torfowe jeszcze do połowy lat 50. były eksploatowane. Do połowy lat 80. obszar ten był wykorzystywany rolniczo, jako mało wartościowe łąki (koszono je raz w roku) oraz jako pastwiska. Następnie zaprzestano wypasu i wykaszania roślinności na łąkach, z uwagi na niską opłacalność produkcji rolniczej. W ciągu ostatnich lat zwiększyła się dzięki temu powierzchnia zarośli wierzbowych. Zagrożeniami dla obszaru są przede wszystkim odwodnienia torfowiska, sukcesja roślinności krzewiastej i drzewiastej, a także „dzika” eksploatacja złóż torfowych.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 107 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Tab. 36 Typy siedlisk obszaru “Łąka w Bęczkowicach” z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Nazwa siedliska Pokrycie [%] Torfowiska przejściowe i trzęsawiska 20,0 % Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk 20,0 % i mechowisk Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe 10,0 % Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe 5,0 % Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami 0,2 % Nympheion Źródło: GDOŚ, Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000

Gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej i Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej: Rośliny: Lipiennik Loesela Ssaki: Wydra europejska

Lasy Gorzkowickie PLH100020 – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Obszar ten, nie powiązany z innymi obszarami Natura 2000, ma istotne znaczenie dla ochrony 2 typów siedlisk leśnych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Drzewostany tego obszaru mają w większości blisko 100 lat. Obszar obejmuje swoim zasięgiem południowy fragment uroczyska leśnego , leżący w strefie źródliskowej bezimiennego cieku będącego lewobrzeżnym dopływem rzeki Prudki. Największym zagrożeniem dla właściwiej ochrony tego obszaru jest proces zamierania i wypadania jesionów spowodowany chorobą naczyniową, a także kwestie związane z prawidłowym utrzymaniem stosunków wodnych zarówno w obrębie obszaru, jak i w bagiennym i podmokłych obszarach bezpośrednio do niego przyległych.

Tab. 37 Typy siedlisk obszaru “Lasy Gorzkowickie” z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Nazwa siedliska Pokrycie [%] Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe 59,7 % Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny 40,3 % Źródło: GDOŚ, Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000

Dla przedmiotowego obszaru brak jest gatunków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej i Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. W ramach przeprowadzonej analizy, a także w oparciu o wyniki inwentaryzacji przyrodniczej siedlisk, rocznego monitoringu ornitologicznego oraz rocznego monitoringu chiropterologicznego stwierdza się co następuje:  wszystkie wymienione obszary Natura 2000 znajdują się poza zasięgiem oddziaływania inwestycji,  nie stwierdzono występowania powiązań między analizowanymi obszarami, a terenem przedmiotowych działek, mogących w znaczący sposób negatywnie oddziaływać na cele

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 108 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

i przedmiot ochrony tych obszarów – inwestycja nie leży na przecięciu ciągów i korytarzy ekologicznych łączących poszczególne obszary Natura 20000,  w miejscu posadowienia turbin wiatrowych jak i infrastruktury towarzyszącej nie stwierdzono występowania siedlisk przyrodniczych o znaczeniu wspólnotowym, sklasyfikowanych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, a także nie stwierdzono występowania gatunków roślin i zwierząt sklasyfikowanych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej,  na terenie przedmiotowych działek oraz w ich bezpośrednim otoczeniu nie stwierdzono występowania najcenniejszych gatunków awifauny lęgowej i przelatującej wymienionej w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej.

4.7. OCENA WPŁYWU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA GOSPODARKĘ ODPADAMI

Zakres niniejszego opracowania obejmuje identyfikację rodzajów i ilości odpadów wytwarzanych na poszczególnych etapach realizacji przedsięwzięcia, ocenę wpływu wytwarzanych odpadów na środowisko oraz określenie sposobu postępowania z powstającymi odpadami. Powyższe ustalenia oparto na charakterystyce technologicznej przedsięwzięcia oraz obowiązujących przepisach prawnych. Z uwagi na fakt iż zastosowane rozwiązania technologiczne dla wariantu inwestorskiego oraz wariantu alternatywnego nie będą się od siebie różnić poniższą analizą objęto przedsięwzięcie bez rozróżnienia na warianty.

4.7.1. Identyfikacja odpadów wytwarzanych na poszczególnych etapach realizacji inwestycji

Etap budowy Główne rodzaje powstających odpadów na etapie budowy przedsięwzięcia wiązać się będą z prowadzeniem robót ziemno – budowlanych. Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – o odpadach /tekst jednolity: Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 z późn. zm./, przepisów tej ustawy nie stosuje się do mas ziemnych lub skalnych usuwanych albo przemieszczanych w związku z realizacją inwestycji, o ile decyzje wydane na podstawie przepisów Ustawy z dnia 27 marca 2003 roku – o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym /Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm./ oraz z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane /tekst jednolity: Dz. U. Nr 156 z 2006 r., poz. 1118 z późn. zm./ określają warunki i sposób ich zagospodarowania, a ich zastosowanie nie spowoduje przekroczeń wymaganych standardów jakości gleby i ziemi.

Zgodnie z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów /Dz. U. Nr 112, poz. 1206/, w trakcie budowy turbiny wiatrowej oraz infrastruktury towarzyszącej powstawać będą głównie odpady zakwalifikowane do grupy 17 : odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej oraz do grupy 15 : odpady opakowaniowe, sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 109 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Będą to przede wszystkim: Kod Rodzaj odpadu 17 01 82 odpady z remontów i przebudowy dróg 17 02 03 tworzywa sztuczne 17 04 05 żelazo i stal 17 04 11 kable inne niż wymienione w 17 04 10 17 05 04 gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 15 01 01 opakowania z papieru i tektury 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych 15 01 05 opakowania wielomateriałowe

Określenie dokładnej ilości wytwarzanych odpadów na tym etapie realizacji inwestycji jest niezwykle trudne. Zależeć to będzie od dokładnych rodzajów i ilości zastosowanych materiałów, co możliwe będzie do określenia dopiero na etapie wydawania pozwolenia na budowę. Z punktu widzenia oceny oddziaływania na środowisko najistotniejszym jest, że powstałe odpady na etapie budowy nie będą należały do grupy odpadów niebezpiecznych. Materiały niezbędne do realizacji przedsięwzięcia dostarczane będą w ilościach ściśle określonych przez producenta turbiny, tak by zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów. Stosowanie zasad racjonalnego zużycia materiałów ograniczy rodzaje powstających odpadów praktycznie do mas ziemi pochodzących z wykopów pod fundament, drogę dojazdową i plac manewrowy/montażowy. Nie przewiduje się powstawania znaczącej ilości odpadów z grupy 17 01 – odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika). Po wykonaniu projektu budowlanego wszystkie materiały potrzebne do wykonania drogi dojazdowej, placu manewrowego oraz placu montażowego dostarczone zostaną w ilości wcześniej obliczonej, a beton wykorzystany do posadowienia turbin wiatrowych przywieziony zostanie na teren inwestycji w gotowych, elementach, bez konieczności wytwarzania go na miejscu. Ilość elementów betonowych zostanie również określona na etapie tworzenia projektu budowlanego. Ścieki socjalno – bytowe z zaplecza budowy odprowadzane będą do szczelnego zbiornika bezodpływowego lub przenośnej instalacji sanitarnej, których lokalizacja znajdować się będzie na terenie inwestycji. Następnie usuwane będą transportem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków. Odpowiedzialność za sposób postępowania z odpadami z budowy, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – o odpadach /tekst jednolity: Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 z późn. zm./, ponosić będzie firma świadcząca usługi budowlane na rzecz Inwestora przedsięwzięcia.

Etap eksploatacji Charakter pracy elektrowni wiatrowych sprawia, że ich eksploatacja praktycznie nie wiąże się z powstawaniem odpadów. Na etapie eksploatacji przedsięwzięcia powstające odpady związane będą wyłącznie z prowadzonymi pracami konserwacyjnymi i naprawczymi. Ilość i rodzaj powstających odpadów zależeć będzie od zastosowanych rozwiązań technicznych. W przypadku wyboru asynchronicznej turbiny wiatrowej konieczna będzie okresowa wymiana oleju przekładniowego. W przypadku wyboru turbiny bezprzekładniowej konieczność taka nie będzie

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 110 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” zachodzić, a dodatkowo ograniczone zostanie do minimum ryzyko mechanicznego zużycia elementów wewnątrz gondoli. Zarówno dla turbin synchronicznych jak i asynchronicznych zachodzi natomiast konieczność okresowej wymiany oleju hydraulicznego. Objętość olejów hydraulicznych do wymiany przypadająca na 1 MW mocy turbiny szacuje się na poziomie ca. 300 dm3 na 1 MW mocy, natomiast gęstość na poziomie 0,9 kg/ dm3. Planowana do realizacji inwestycja wiązać się zatem będzie z koniecznością wymiany <1 Mg olejów hydraulicznych co 5 lat. W przypadku wyboru transformatora olejowego przewiduje się dodatkowo wymianę <1 Mg oleju transformatorowego co 10-15 lat. Istnieje jednak możliwość, że nie będzie zachodzić taka konieczność z uwagi na coraz to nowsze technologie konserwacji transformatora bez konieczności wymiany oleju transformatorowego. Jest to np. metoda regeneracji polegająca na kompleksowym uzdatnianiu oleju poprzez odnowę wszystkich jego właściwości i parametrów do poziomu nowego oleju. Regenerację taką przeprowadza się bezpośrednio w transformatorze na stanowisku roboczym. Proces taki wyróżnia się bardzo niską produkcją odpadów, a technologia ta jest uznawana wręcz za bezodpadową, gdyż w większości przypadków nie jest konieczne uzupełnianie oleju. Na etapie eksploatacji powstawać będą odpady niebezpieczne (oleje i filtry olejowe), podlegające przepisom Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – o odpadach /tekst jednolity: Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 z późn. zm./, jednak właściwe, zgodne z przepisami postępowanie z wymienionymi odpadami gwarantuje, iż nie będą one stanowić zagrożenia dla środowiska. Odpady powstające na tym etapie realizacji inwestycji to:

Kod Rodzaj odpadu 13 01 odpadowe oleje hydrauliczne 13 02 odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 16 02 odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych 17 04 odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali (w tym kable)

Z uwagi na brak stałej obsługi instalacji w wyniku eksploatacji przedsięwzięcia nie będą powstawać odpady komunalne.

Inwestor planuje zainstalować nowoczesne turbiny wiatrowe, których poszczególne elementy konstrukcyjne i technologiczne jak i zastosowane materiały posiadać będą dużą żywotność eksploatacyjną co niewątpliwe przyczyni się do znacznego ograniczenia prowadzenia prac serwisowych, a tym samym powstawania odpadów.

Etap likwidacji Inwestor na tym etapie projektowania inwestycji nie jest w stanie określić, czy po zakończeniu etapu eksploatacji zainstalowanych urządzeń, zastąpi zużytą turbinę wiatrową nowszym modelem z zachowaniem części infrastruktury, czy też przeprowadzi całkowitą likwidację przedsięwzięcia. Gwarantowany przez producenta czas eksploatacji turbin wiatrowych wynosi 20 – 25 lat. Analizując doświadczenie zagranicznych farm wiatrowych można przypuszczać, że po zakończeniu

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 111 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” eksploatacji planowanych obiektów i urządzeń, w miejscu ich lokalizacji wykonany zostanie nowy tego typu obiekt. Ewentualna likwidacja przedsięwzięcia wiązać się będzie z demontażem turbiny wiatrowej wraz z rozbiórką fundamentów, demontażem obiektów i urządzeń towarzyszących (np. zewnętrzna stacja transformatorowa, kable elektroenergetyczne) oraz sieci urządzeń infrastrukturalnych (plac manewrowy), jak również z przywróceniem środowiska do stanu pierwotnego. Prawidłowa gospodarka odpadami etapu likwidacji polegać będzie na stosowaniu segregacji odpadów oraz przekazywaniu ich do unieszkodliwienia i gospodarczego wykorzystania, czego efektem będzie zmniejszenie masy odpadów składowanych w środowisku. Wieża turbiny, gondola z generatorem, wirnik oraz wieżowa stacje transformatorowa (jeśli takie rozwiązanie będzie zastosowane) odebrane będą w ramach zawartej umowy Producent - Inwestor w celu ponownego przetworzenia. Fundament betonowy wraz z stalą zbrojeniową wykorzystaną przy jego budowie unieszkodliwiony zostanie zgodnie z obowiązującymi przepisami i wykorzystany ponownie. Przewidywane rodzaje odpadów etapu likwidacji:

Kod Rodzaj odpadu 13 01 odpadowe oleje hydrauliczne 13 02 odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 16 02 odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych 17 01 odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika) 17 02 Odpady z drewna, szkła i tworzyw sztucznych 17 04 Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali (w tym kable) 17 05 Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych oraz urobek z pogłębiania)

4.7.2. Zasady postępowania z wytwarzanymi odpadami

Na każdym z etapów realizacji przedsięwzięcia ilości powstających odpadów będą minimalizowane poprzez zastosowanie: segregacji odpadów, procedury minimalizacji odpadów, wdrażania technologii bez- i małoodpadowych, racjonalnego zużycia surowców. Zakłada się, że odpady będą odbierane przez podmioty gospodarcze świadczące usługi konserwacji i napraw bezpośrednio po wytworzeniu, bez konieczności magazynowania ich na terenie przedsięwzięcia. W przypadku gdy zaistnieje konieczność magazynowania odpadów, będą one przechowywane w kontenerach lub pojemnikach dostosowanych do typu odpadów. Odpady niebezpieczne wytworzone na etapie eksploatacji przedsięwzięcia (oleje, filtry olejowe) będą niezwłocznie usuwane z terenu lokalizacji inwestycji przez firmy serwisowe, upoważnione do tego rodzaju czynności. W przypadku przechowywania odpadów niebezpiecznych na terenie inwestycji, czynność ta będzie krótkotrwała a gromadzone będą przechowywane będą w opakowaniach lub pojemnikach odpornych na działanie składników tych odpadów, posiadających szczelne zamknięcie, uniemożliwiające przypadkowe przedostanie się odpadów do środowiska podczas ich zbierania, załadunku, transportu

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 112 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” i rozładunku. Miejsce magazynowania odpadów niebezpiecznych powinno posiadać szczelną nawierzchnię oraz powinno być zabezpieczone przed oddziaływaniem czynników atmosferycznych. Miejsca magazynowania odpadów zabezpieczone zostaną przed dostępem osób trzecich, a przy wyborze lokalizacji miejsc magazynowania odpadów Inwestor uwzględni konieczność zapewnienia swobodnego dostępu do kontenerów i pojemników pojazdom wywożącym odpady.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku /Dz. U. Nr 75, poz. 527 z późn. zm./ spośród wymienionych wyżej odpadów z etapu budowy oraz likwidacji przedsięwzięcia do odzysku osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, można przekazywać następujące rodzaje odpadów:

Kod Rodzaj odpadu Proces odzysku* Dopuszczalne metody odzysku do wykorzystania jako paliwo lub do opakowania z papieru ponownego użycia bez procesu ich 15 01 01 R1 lub R14 i tektury przetwarzania, w tym do wykorzystania ich funkcji opakowaniowych odpady materiałów do utwardzania powierzchni, budowy i elementów budowlanych grupa fundamentów, wykorzystania jako oraz infrastruktury drogowej R14 17 01 podsypki pod posadzki na gruncie po (np. beton, cegły, płyty, rozkruszeniu ceramika) do wykonywania drobnych napraw i 17 04 05 żelazo i stal R14 konserwacji Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów do utwardzania powierzchni po 17 05 R14 zanieczyszczonych oraz rozkruszeniu urobek z pogłębiania) * R1 – wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii, R14 – inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części

Przewiduje się, że powyższe odpady nadawać się będą do gospodarczego wykorzystania w ramach realizacji przedsięwzięcia, jednak jeżeli taka sytuacja nie nastąpi oraz nie będzie możliwości przekazania odpadów podmiotom do tego uprawnionym, Inwestor zobowiązany jest do przekazania odpadów na swój koszt na legalnie działające składowisko.

Masy ziemne z wykopów pod fundamenty wieży nośnej zostaną w części wykorzystane do wyrównania terenu w obrębie lokalizacji przedsięwzięcia, a w części przekazane innym podmiotom do wykorzystania w innej lokalizacji, zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 roku w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami /Dz. U. Nr 49, poz. 356/.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 113 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Z punktu widzenia ochrony środowiska działaniem priorytetowym jest umiejętne postępowanie z olejami odpadowymi, powstałymi w wyniku ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia lub prowadzonych prac serwisowych. Zgodnie z art. 39 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – o odpadach /tekst jednolity: Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 z późn. zm./ oleje odpadowe powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi poprzez regenerację, rozumianą jako każdy proces, w którym oleje bazowe mogą być produkowane przez rafinowanie olejów odpadowych, a w szczególności przez usunięcie zanieczyszczeń, produktów utleniania i dodatków zawartych w tych olejach. Przetwarzanie olejów odpadowych polega na podejmowaniu wszelkich działań zmierzających do ich ponownego zastosowania, przy czym ustawodawca ustalił hierarchię postępowania z olejami odpadowymi: - odzysk olejów odpadowych przez regenerację; - spalanie olejów z odzyskiem energii; - unieszkodliwianie olejów.

Wyróżnia się następujące procesy odzysku olejów odpadowych: Kod procesu odzysku Opis R9 powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju R14 inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części R15 przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu

Odzysk olejów odpadowych prowadzony będzie przez podmioty gospodarcze posiadające zezwolenia w tym zakresie. Transport odpadów niebezpiecznych z miejsc ich powstawania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania odbywać się będzie z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie materiałów niebezpiecznych ustalonych przez Ustawę z dnia 28 października 2002 roku – o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych /Dz. U. Nr 199, poz. 1671/. Środki transportu odpadów niebezpiecznych spełniać będą wymogi określone przez Ustawę z dn. 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym /Dz. U. Nr 98, poz. 602 z późn. zm./ i zostaną przystosowane do ich przewozu poprzez posiadanie stosownego oznakowania. Usuwanie pozostałych odpadów wytworzonych na terenie przedsięwzięcia odbywać się będzie zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa – częściowo pojazdami własnymi użytkownika instalacji (np. opakowania tworzyw sztucznych), a częściowo transportem firm specjalistycznych, z którymi Inwestor zawrze umowy serwisowe na konserwację urządzeń i instalacji oraz odbiór odpadów wytwarzanych w wyniku prowadzenia tych czynności. Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem, posiadacz odpadów zobowiązany do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów (Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – o odpadach /tekst jednolity: Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 z późn. zm./). Ponieważ Inwestor zawrze umowę na wykonywanie napraw i konserwacji urządzeń elektrowni ze specjalistycznymi firmami, wytwórcą odpadów, jak i ich posiadaczem, będzie podmiot świadczący powyższe usługi na rzecz Inwestora. Inwestor, jako użytkownik przedsięwzięcia, ale nie wytwórca odpadów, będzie zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 114 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Podsumowując, w zakresie gospodarki odpadami budowa, eksploatacja jak i likwidacja przedsięwzięcia wraz z infrastrukturą towarzyszącą nie spowoduje negatywnego wpływu na stan środowiska oraz warunki życia i zdrowie ludzi. Wszystkie odpady będą przekazywane specjalistycznym firmom do unieszkodliwienia lub odzysku, zgodnie z przepisami prawa regulującymi kwestie postępowania z wytwarzanymi odpadami. Dotyczy to zarówno wariantu inwestorskiego jak i alternatywnego, gdyż nie różnią się one od siebie stosowaną technologią, a wyłącznie lokalizacją turbiny nr 3.

4.8. OCENA ODDZIAŁYWANIA INWESTYCJI W WARUNKACH WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ

Zgodnie z art. 3 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – „Prawo ochrony środowiska” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150 z późn. zm./, pod pojęciem poważnej awarii rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. W efekcie wystąpienia sytuacji awaryjnej występują negatywne skutki dla życia lub zdrowia ludzi albo dla stanu środowiska. Ze względu na rodzaj przedsięwzięcia, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej /Dz. U. Nr 58, poz. 535 ze zmianą: Dz. U. Nr 30, poz.208/, planowana inwestycja z niezbędną infrastrukturą techniczną nie zalicza się do zakładów o zwiększonym ryzyku albo zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej i nie wymaga opracowania planu operacyjno-ratowniczego. Wystąpienie potencjalnych sytuacji awaryjnych w przypadku turbin wiatrowych rozpatrywać należy w kontekście: 1/ wystąpienia wyjątkowo silnych wiatrów, co może prowadzić do urwania łopat wirnika; 2/ wystąpienia erozji fundamentów wieży nośnej, co może prowadzić do przewrócenia się wieży.

Ad. 1/ Działaniem zapobiegającym urwaniu się łopat wirnika jest zabezpieczenie polegające na ograniczeniu prędkości obrotowej łopat wirnika odpowiednio do prędkości wiatru poprzez ustawienie łopat wirników pod kątem zapewniającym najmniejszy opór. Zabezpieczeniem przed zniszczeniem turbin w przypadku pojawienia się silnych wiatrów są: - hamulec aerodynamiczny – zmiana kąta natarcia łopat względem kierunku wiatru, - dodatkowy hamulec (hydrauliczny) – może być ręcznie zaciągnięty aby zablokować wirnik do wykonania prac konserwacyjnych lub może automatycznie wspomagać hamowanie podczas użycia przycisku awaryjnego zatrzymania.

Zatrzymanie wirników analizowanych turbin następuje przy prędkości wiatru przekraczającej 25 m/s, a konstrukcja wieży nośnej zapobiega ich zniszczeniu do maksymalnej prędkości wiatru

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 115 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” ca 42,5 m/s, trwającego w czasie 10 min lub aż do 59,5 m/s, trwającego do 3 sekund (czyli w tzw. „porywach”).

Z danych literaturowych wynika, że urwana łopata wirnika może zostać odrzucona na odległość 3-krotnej całkowitej wysokości turbiny. W przypadku planowanej elektrowni wiatrowej będzie to odległość maksymalnie do 480 m. Biorąc pod uwagę:  istnienie najbliższej zabudowy w odległości minimalnej ca 590 m od miejsca posadowienia skrajnej turbiny wiatrowej,  stosunkowo dużą wagę elementów turbiny mogących hipotetycznie oderwać się od korpusu na skutek działania silnych wiatrów /śmigło waży nawet kilka ton/,  istnienie „po drodze” potencjalnych przeszkód w postaci działających na tym terenie turbin wiatrowych, nie przewiduje się wystąpienia zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi wynikającego z występieniem potencjalnych awarii.

Z uwagi na znaczne oddalenie planowanej inwestycji od często uczęszczanych dróg publicznych nie przewiduje się wystąpienia realnego zagrożenia dla ruchu pojazdów. Wszelkie obiekty przedsięwzięcia zostaną usytuowane w sposób respektujący zapisy Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz. U. z 2007 roku Nr 19, poz. 115 z późn. zm./.

Ad. 2/ Zabezpieczeniem przed przewróceniem się wieży nośnej turbiny wiatrowej jest wykonanie fundamentów o wymiarach odpowiadających warunkom wynikającym z geotechnicznych właściwości gruntu. Dla przedmiotowej inwestycji nie wykonano dotychczas badań geologicznych podłoża, jednak na etapie wykonywania projektu budowlanego takie analizy będą przeprowadzone. Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 roku w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych /Dz. U. Nr 130, poz. 1193 z późn. zm./, planowana inwestycja może stanowić przeszkodę dla ruchu lotniczego i wymaga oznakowania dziennego i nocnego. Turbina wiatrowa powinna zostać oznakowana w sposób przedstawiony w Rozdziale 2 niniejszego opracowania.

Prawdopodobieństwo wystąpienia innych sytuacji awaryjnych wynikających z eksploatacji przedsięwzięcia uważa się za pomijalnie niskie. Wszelkie urządzenia instalowane na potrzeby przedmiotowej inwestycji będą posiadać certyfikaty dopuszczające je do użytku na terenie Unii Europejskiej. Każda turbina wiatrowa wyposażona zostanie w system detekcji dymu, system chłodzenia generatora oraz system pełnego zabezpieczenia odgromowego. Obiekty będą nowoczesne, całkowicie zautomatyzowane i stale monitorowane. Zużyte elementy wyposażenia turbin jak i infrastruktury towarzyszącej będą niezwłocznie wymieniane na nowe. Każdy przypadek wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu instalacji będzie natychmiastowo rejestrowany, co skutkować będzie uruchomieniem odpowiednich procedur alarmowych, zgodnych z wytycznymi określonymi przez producentów zainstalowanych urządzeń.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 116 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Na terenie przedsięwzięcia nie będą składowane substancje łatwopalne, wybuchowe, niebezpieczne substancje chemiczne czy trujące. Stanowisko transformatora (w razie zastosowania transformatora olejowego) wyposażone zostanie w wbudowaną szczelną misę do przechwytywania oleju uwolnionego z instalacji w przypadku jej uszkodzenia, bez zagrożenia uwolnieniem oleju do środowiska. W przypadku zastosowania zewnętrznej stacji transformatorowej, producent stacji zapewni wyposażenie jej w niezbędne zabezpieczenia i oznaczenia, typowe dla tego rodzaju instalacji.

Podsumowując, eksploatacja planowanej instalacji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną nie będzie źródłem oddziaływania na środowisko i warunki zdrowia/życia ludzi w zakresie potencjalnych poważnych awarii. Usytuowanie turbin wiatrowych w stosunku do istniejącej zabudowy i dróg publicznych stanowi wystarczające zabezpieczenie przez skutkami potencjalnych awarii. Poza zabezpieczeniami przewidzianymi przez producenta turbiny wiatrowej, producenta zewnętrznej stacji transformatorowej (w razie jej wyboru), przez zarządzającego siecią oraz wynikającymi z przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 roku w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych /Dz.U. Nr 130, poz. 1193, z późn. zm./, nie zachodzi konieczność podejmowania innych działań minimalizujących wpływ przedsięwzięcia na środowisko i warunki zdrowia/życia ludzi w zakresie wystąpienia awarii.

4.9. ZAPOBIEGANIE SZKODOM W ŚRODOWISKU

W przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub wystąpienia szkody w środowisku Inwestor zobowiązany jest poinformować o zaistniałym fakcie organ samorządu terytorialnego, a następnie podjąć działania zapobiegawcze i naprawcze w myśl Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku – „o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie” /Dz. U. Nr 75, poz. 493 z późn. zm./. Działania zapobiegawcze prowadzone będą w celu zapobieżenia dalszym emisjom szkodliwych dla środowiska oddziaływań, poprzez wyeliminowanie lub ograniczenie emisji zanieczyszczeń lub innych szkodliwych czynników. Kolejnym krokiem będzie podjęcie działań naprawczych, przywracających równowagę przyrodniczą i walory krajobrazowe na danym terenie. Działaniami takimi mogą być: oczyszczanie wody i gleby, przywracanie naturalnego ukształtowania terenu, zalesienie terenu, zadrzewienie lub tworzenie skupień innej roślinności na danym terenie. Koszty przeprowadzenia działań zapobiegawczych i/lub naprawczych ponosi Inwestor, chyba że organ ochrony środowiska uzna, iż szkody zostały spowodowane przez inny wskazany podmiot oraz wystąpiły mimo zastosowania przez Inwestora właściwych środków bezpieczeństwa.

4.10. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH

W związku z realizacją inwestycji polegających na budowie turbin wiatrowych należy brać pod uwagę ryzyko wystąpienia konfliktów:

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 117 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

1. konflikt z lokalną społecznością spowodowany: . obawą przed powstaniem oddziaływań, mogących zagrozić życiu lub zdrowiu okolicznych mieszkańców (emisja hałasu, emisja infradźwięków, emisja pól elektromagnetycznych, postawanie efektu stroboskopowego i in.), . obawą przed ryzykiem wystąpienia poważnych awarii (urwanie śmigła czy przewrócenie się wieży), . obawą przed spadkiem wartości nieruchomości, znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanych farm wiatrowych, . zmianą w lokalnym krajobrazie 2. konflikt z ugrupowaniami ekologicznymi spowodowany: . obawą przed niekorzystną ingerencją w stan ochrony gatunków i siedlisk, dla których powołano obszary Natura 2000, . obawą przed wzrostem śmiertelności ptaków i nietoperzy.

Ad. 1. Przeprowadzona ocena wykazała, że realizacja planowanego przedsięwzięcia, polegającego na budowie 3 turbin wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną, w miejscu gdzie już istnieją tego typu instalacje, nie będzie generować znacząco negatywnych oddziaływań mogących zagrażać zdrowiu lub życiu okolicznych mieszkańców. Jedyne przewidywane uciążliwości związane mogą być z oddziaływaniem na krajobraz oraz dyskomfortem związanym z efektem migotania cieni. Przeprowadzona ocena akustyczna wykazała, że zarówno dla wariantu inwestorskiego jak i alternatywnego wariantu realizacji inwestycji nie będą występować przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu. Mimo istnienia w miejscu lokalizacji inwestycji istalacji o podobnym charakterze, należy spodziewać się wystąpienia konfliktu z lokalną społecznością, gdyż jest to często spotykane przy okazji realizacji tego typu inwestycji. Ewentualny konflikt nie będzie miał jednak uzasadnienia z punktu widzenia realnych uciążliwości powodowanych eksploatacją turbiny wiatrowej, a jedynie z punktu widzenia subiektywnej oceny każdego z mieszkańców. Najbliższe obszary przeznaczone na stały pobyt ludzi zlokalizowane są bowiem w odległości minimalnej 590 m od skrajnej turbiny wiatrowej. Jest to odległość wystarczająca by móc mówić o braku potencjalnego ryzyka wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na zdrowie i życie ludzi.

W zakresie emisji pól elektromagnetycznych, infradźwięków i drgań nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania przedsięwzięcia o intensywności powodującej konieczność ustanowienia stref ochronnych lub obszaru ograniczonego użytkowania.

Konstrukcja wież nośnych, a także wyposażenie turbin ograniczy ryzyko wystąpienia poważnej awarii mogącej zagrażać zdrowiu i/lub życiu ludzi. Przed urwaniem się łopat wirnika chronić będzie szereg zabezpieczeń (m.in. hamulec hydrauliczny), a zabezpieczeniem przed przewróceniem się wieży nośnej turbiny wiatrowej będzie wykonanie fundamentów o wymiarach w pełni odpowiadających warunkom wynikającym z geotechnicznych właściwości gruntu.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 118 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

O ile obawy przed niekorzystnym oddziaływaniem planowanej do realizacji inwestycji na warunki zdrowia i/lub życie ludzi można uznać za nieuzasadnione, o tyle argument dotyczący potencjalnego obniżenia wartości nieruchomości może okazać się realnym źródłem protestów. Dotychczasowe opracowania dotyczące analiz przeprowadzonych na terenach, na których funkcjonują farmy wiatrowe nie potwierdzają istnienia bezpośredniej zależności pomiędzy realizacją inwestycji polegających na budowie elektrowni wiatrowych, a spadkiem wartości nieruchomości w jej pobliżu. Mimo wszystko specjaliści są zgodni co do tego, że obecność farm wiatrowych niewątpliwie może wpływać na zmianę wartości nieruchomości. Biorąc jednak pod uwagę poniższe fakty:  najbliższa zabudowa znajduje się w odległości min. 590 m od terenu inwestycji  w sąsiedztwie terenu realizacji inwestycji istnieją już turbiny wiatrowe  tereny bezpośrednio sąsiadujące z działkami przeznaczonymi pod realizację przedsięwzięcia, a także tereny na które przedsięwzięcie może potencjalnie oddziaływać to tereny zakwalifikowane do rolniczej przestrzeni produkcyjnej,  niski stopień zurbanizowania okolicznych wiosek, należy uznać ryzyko wystąpienia realnego konfliktu z tego tytułu za bardzo mało prawdopodobne.

Rozwiązania techniczno-technologiczne i przestrzenne przedsięwzięcia będą zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, wiedzą techniczną i uwarunkowaniami środowiskowymi terenu lokalizacji przedsięwzięcia, a także ograniczą ryzyko wystąpienia negatywnych oddziaływań na zdrowie i życie ludzi do minimum. Lokalizacja planowanej inwestycji jest dogodna w stosunku do usytuowania zabudowy mieszkaniowej. Należy również wziąć pod uwagę fakt, że charakter planowanej inwestycji może wpłynąć korzystnie na lokalną społeczność ze względu na:  wzrost majątku gminy z tytułu podatków pochodzących od Inwestora przedsięwzięcia,  potencjalny wzrost zainteresowania wśród mieszkańców sprzedażą lub dzierżawą terenów pod kolejne instalacje OZE Ad. 2. Środowiska proekologiczne niejednokrotnie sprzeciwiają się realizacji inwestycji polegających na budowie elektrowni wiatrowych, które to w ich rozumieniu realnie zagrażają populacji awifauny i chiropterofauny, a także mogą mieć znacząco niekorzystny wpływ na przedmiot i cele ochrony obszarów Natura 2000. W celu ograniczenia możliwości wystąpienia protestów z tego tytułu, na cele sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko obecnie przeprowadza się roczne monitoringi ptaków i nietoperzy terenu inwestycji jak i inwentaryzacje przyrodnicze. Pozwala to realnie określić przewidywany wpływu planowanej inwestycji na te komponenty środowiska. Wyniki powyższych analiz, przeprowadzone dla przedmiotowego przedsięwzięcia pozwalają stwierdzić, że po zastosowaniu działań minimalizujących i ograniczających, inwestycja nie przyczyni się w znaczący sposób do spadku populacji ptaków i nietoperzy, a także nie będzie generować negatywnego oddziaływania na przedmiot i cele ochrony obszarów Natura 2000.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 119 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Dodatkowym zabezpieczeniem przed ewentualnymi protestami będzie zastosowanie poinwestycyjnego monitoringu śmiertelności ptaków i nietoperzy, który da jasny obraz ewentualnego wpływu planowanej inwestycji na awifaunę i chiropterofaunę. Teren inwestycji zlokalizowany jest poza obszarami Natura 2000, poza korytarzami ekologicznymi oraz poza innymi obszarami chronionymi. Należy podkreślić, że niewyobrażalnie większy niekorzystny wpływ na środowisko naturalne ma pozyskiwanie energii ze źródeł konwencjonalnych.

Z uwagi na rodzaj i zasięg możliwych oddziaływań nie przewiduje się wystąpienia uzasadnionych konfliktów społecznych związanych ze szkodliwym oddziaływaniem przedsięwzięcia.

4.11. OCENA KONIECZNOŚCI USTANOWIENIA OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA

W myśl przepisów Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, obszar ograniczonego użytkowania może zostać wyznaczony dla elementów przedsięwzięcia takich jak stacje elektroenergetyczne (GPZ) oraz linie elektroenergetyczne, jeżeli mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie będą dotrzymane standardy jakości środowiska. Elektrownie wiatrowe nie zostały wymienione w katalogu przedsięwzięć, dla których możliwe jest ustanowienie takiego obszaru. Wobec braku konieczności budowy stacji elektroenergetycznej, a także wobec możliwości zastosowania działań ograniczających i minimalizujących dla linii elektroenergetycznych łączących projektowane turbiny wiatrowe z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym w postaci poprowadzenia linii kablowych pod ziemią z ominięciem obszarów chronionych lub/i cennych przyrodniczo, dla przedmiotowego przedsięwzięcia nie planuje się ustanowienia obszarów ograniczonego użytkowania.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 120 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ROZDZIAŁ 5 – PROPONOWANE DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU OGRANICZENIE I ZMINIMALIZOWANIE NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

W celu ograniczenia negatywnego wpływu planowanej inwestycji na środowisko proponuje się zastosowanie następujących działań minimalizujących i ograniczających:

Warunki użytkowania terenu na etapie budowy/likwidacji przedsięwzięcia:  prowadzenie prac budowlanych w sposób zapewniający ograniczenie do minimum niekorzystnego przekształcenia terenu oraz nienaruszający stabilności podłoża gruntowego  ograniczenie transportu na teren budowy oraz wykonywania robót budowlanych do pory dziennej /6:00 – 22:00/  używanie materiałów budowlanych dopuszczonych do stosowania w budownictwie, posiadających stosowne atesty, certyfikaty i świadectwa jakości właściwych jednostek aprobujących  zabezpieczenie pylistych materiałów budowlanych przed ich rozwiewaniem  zabezpieczanie wykopów pod fundament siatką ochronną (lub inną formą ochrony), tak by ograniczyć ryzyko przypadkowego uwięzienia zwierząt  wcześniejsze zaplanowanie lokalizacji punktów magazynowania ziemi z wykopów oraz sposobów jej dalszego wykorzystywania  używany do prowadzenia prac sprzęt i urządzenia powinny w pełni gwarantować ochronę środowiska, szczególnie gruntowo – wodnego  używany do prowadzenia prac sprzęt, jak i środki transportu dowożące elementy elektrowni powinny spełniać europejskie normy emisji spalin min. Euro 4  zapewnienie właściwego nadzoru prac budowlanych tak by ograniczyć do minimum ryzyko wystąpienia awarii  gromadzony podczas wykonywania prac budowlanych humus należy wykorzystać do zagospodarowania terenu po zakończeniu prac  wykonywanie robót ziemnych powinno uwzględnić wcześniejsze zdjęcie i zabezpieczenie wierzchniej, niezanieczyszczonej warstwy gleby  wykorzystywanie istniejących dróg i dojazdów dla przemieszczania się sprzętu i pojazdów  wszelki sprzęt budowlany oraz wykorzystywane materiały powinny być gromadzone w sposób nienaruszający interesu osób trzecich, z zachowaniem zasady racjonalnego korzystania z terenu oraz powinny być zabezpieczone przed przenikaniem zanieczyszczeń do gruntu  po zakończeniu prac budowlanych i montażowych / demontażowych teren wokół fundamentów powinien zostać uporządkowany i zrekultywowany  poprowadzenie linii kablowych pod ziemią, wzdłuż istniejącej i projektowanej sieci dróg (drogi serwisowe, drogi lokalne, drogi gminne itp.) bądź w przypadku wyboru wariantu poprowadzenia linii wzdłuż granic działek – stosować zasadę oszczędnego korzystania z terenu

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 121 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Ochrona zdrowia i życia ludzi:  wyposażenie turbin w system detekcji dymu, system chłodzenia generatora, system pełnego zabezpieczenia odgromowego  posadowienie turbin na podkładkach wibroizolacyjnych zmniejszających drgania  w przypadku wyboru kontenerowej stacji transformatorowej jej lokalizację należy wybrać z uwzględnieniem przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie /Dz.U. z dnia 15 czerwca 2002 r. Nr 75, poz. 690/  w przypadku wyboru transformatora suchego zastosować podkładki wibroizolacyjne,  ograniczenie transportu na teren budowy oraz wykonywania robót budowlanych do pory dziennej /6:00 – 22:00/  dotrzymanie dopuszczalnych wartości poziomów hałasu w środowisku określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych wartości poziomów hałasu w środowisku – 55dB/A/ w porze dziennej oraz 45dB/A/ w porze nocnej  przeprowadzenie w terminie do 14 dni od rozruchu farmy wiatrowej pomiaru natężenia hałasu w środowisku w porze dziennej i nocnej, na kierunku najbliższej zabudowy  zastosowanie rozwiązań zapewniających spełnienie warunku wynikającego z art. 5 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – „Prawo budowlane” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 156 z 2006 r., poz. 1118 z późn. zm./ - ochrony osób trzecich przed uciążliwościami w zakresie wibracji, zakłóceń elektrycznych i promieniowania oraz zapewnienie ochrony powietrza, wody i gleby przed zanieczyszczeniem  wykonanie fundamentów wieży nośnej odpowiednio do warunków geotechnicznych podłoża, w sposób nienaruszający stabilności podłoża gruntowego  zawarcie umowy serwisowej na konserwację urządzeń i instalacji oraz odbiór wytwarzanych w wyniku dokonywania tych czynności odpadów ze specjalistycznymi firmami posiadającymi odpowiednie zezwolenia na wykonywanie ww. czynności  spełnienie wymogu oznakowania dziennego i nocnego – zgodnie z treścią Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003r. w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych (Dz. U. Nr 130, poz. 1193 ze zmianą: Dz. U. Nr 9 z 2006 r., poz. 53):  pomalowanie zewnętrznych końców śmigieł w 5 pasów o jednakowej szerokości, prostopadłych do dłuższego wymiaru łopaty śmigła, pokrywających 1/3 długości łopaty śmigła (3 koloru czerwonego lub pomarańczowego i 2 białego), pamiętając, że pasy skrajne nie mogą być koloru białego  na najwyższym miejscu gondoli umieszczenie światła przeszkodowego średniej intensywności według parametrów określonych przez Dowództwo Sił Powietrznych RP

Ochrona ptaków i nietoperzy  pokrycie łopat wirnika, a także samej wieży nośnej, materiałem nie odbijającym promieni słonecznych i w efekcie nie wywołującym powstawanie tzw. efektu oślepienia

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 122 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

 unikanie oświetlenia turbiny światłem białym co przyciąga owady, a tym samym może wzmóc aktywność nietoperzy w zasięgu działania łopat wirnika (z zastrzeżeniem, że nie dotyczy to oświetlenia wynikającego z przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa ruchu powietrznego)  poprowadzenie kabli elektroenergetycznych pod ziemią  w wariancie alternatywnym – wyłączanie turbiny nr 3 w okresie od 15 kwietnia do 30 września w godzinach nocnych, tzn. godzinę przed zachodem do godziny po wschodzie Słońca i przy prędkościach wiatru poniżej 6 m/s kiedy wlatywanie nietoperzy na otwarte przestrzenie jest najbardziej prawdopodobne

Ochrona walorów krajobrazowych  pomalowanie korpusu wieży nośnej u podstawy na kolor zielony, a w pozostałej części w odcieniach szarości, a nawet jasnego błękitu (unikanie koloru śnieżnej bieli gdyż jest on zbyt kontrastowy dla lokalnego krajobrazu)  turbin wiatrowych nie wolno wykorzystywać jako nośnika reklamy, jedynym dopuszczalnym oznaczeniem powinny być nazwa i symbol producenta, ewentualnie dodatkowe informacje, które Inwestor będzie chciał zamieścić, z zastrzeżeniem że nie mogą one w znaczący sposób wyróżniać się na tle konstrukcji  poprowadzenie kabli elektroenergetycznych pod ziemią  ograniczenie ilości infrastruktury towarzyszącej do minimum (w razie możliwości wyboru wewnętrznej stacji transformatorowej zastosować takie rozwiązanie zamiast stacji zewnętrznej)

Gospodarka odpadami  sukcesywne przekazywanie wszystkich rodzajów odpadów specjalistycznym firmom do odzysku lub unieszkodliwienia, bezpośrednio po powstaniu, bez dłuższego magazynowania na terenie przedsięwzięcia, zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – „o odpadach” /tekst jednolity: Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 z późn. zm./  obowiązkiem Inwestora jest zawarcie umowy na odbiór wytwarzanych odpadów ze specjalistycznymi firmami posiadającymi zezwolenie na prowadzenie działalności w tym zakresie  w przypadku wystąpienia konieczności gromadzenia odpadów na terenie inwestycji, miejsce ich magazynowania należy wyznaczyć z uwzględnieniem zasady racjonalnego wykorzystania terenu  odpady niebezpieczne należy bezzwłocznie wywozić z terenu inwestycji, a w przypadku konieczności krótkotrwałego przechowywania ich – gromadzić w opakowaniach lub pojemnikach odpornych na działanie tych odpadów i działanie warunków atmosferycznych oraz posiadających szczelne zamknięcia, uniemożliwiające przypadkowe przedostanie się odpadów do środowiska podczas ich zbierania, załadunku, transportu i rozładunku  miejsce magazynowania odpadów niebezpiecznych zabezpieczyć przed dostępem osób trzecich  ścieki bytowe powstające w trakcie budowy/likwidacji należy gromadzić w szczelnych pojemnikach a następnie wywozić transportem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 123 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

Ochrona środowiska gruntowo – wodnego  dopuszcza się powierzchniowe odprowadzanie w obrębie terenu lokalizacji przedsięwzięcia wód opadowych i roztopowych  w przypadku wyboru transformatora olejowego należy zainstalować indywidualną misę olejową mogącą pomieścić minimum 100% zawartości oleju w układzie  użytkowanie sprawnego technicznie sprzętu eksploatacyjnego, zapewniającego ograniczenie ryzyka wystąpienia potencjalnych wycieków paliw lub olejów  na czas prowadzenia robót budowlanych jak i na etapie ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia należy na potrzeby pracowników ustawić przewoźne toalety, a powstające ścieki bytowe z wbudowanych w kontener szczelnych toalet usuwać transportem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków

Ochroną środowiska kulturowego  zachować należytą uwagę w trakcie prowadzenia prac budowlanych i montażowych, tak by w razie natrafienia na potencjalny materiał archeologiczny nie naruszyć jego stanu

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 124 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ROZDZIAŁ 6 – MONITORI NG POREALIZACYJNY ORAZ DZIAŁANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA KOLIZJI PTAKÓW LUB NIETOPERZY Z TURBINĄ

Realizacja przedmiotowej inwestycji wymaga przeprowadzenia monitoringu porealizacyjnego, czyli już po uruchomieniu turbiny wiatrowej. Monitoring taki powinien zostać przeprowadzony w zakresie:

1) pomiarów rzeczywistego poziomu hałasu w otoczeniu przedmiotowej inwestycji

Monitoring porealizacyjny zalecany jest w celu określenia faktycznego wpływu planowanej inwestycji na klimat akustyczny terenu lokalizacji przedsięwzięcia. Monitoring ten należy przeprowadzić po uruchomieniu instalacji:  punkty pomiarowe powinny być zlokalizowane jak najbliżej istniejącej zabudowy, jednak z zachowaniem zasady by hałas „bytowy” nie zakłócił dokonywanych pomiarów,  monitoring porealizacyjny należy zaplanować w sposób umożliwiający uzyskanie wiarygodnych wyników tzn. również w warunkach złej pogody przy największych możliwych prędkościach wiatru,

2) monitoringu śmiertelności ptaków i nietoperzy

Przewiduje się, że kolizje ptaków i nietoperzy z pracującą turbiną wiatrową zdarzać się będą incydentalnie (jeśli w ogóle) i nie będą miały istotnego wpływu na lokalne i krajowe populacje. Analizując dotychczasową, ogólnodostępną wiedzę często trudno jest stwierdzić ile faktycznie ptaków ginie, gdyż do niedawna pracownicy elektrowni zazwyczaj sprzątali martwe ptaki z okolic siłowni bez ówczesnego informowania o zaistniałym fakcie odpowiednich organów. Problem ten może być pomijalny w przypadku gdy ze stada liczącego kilka tysięcy osobników, kilkanaście zginie w skrzydłach wiatraka. Sytuacja wygląda o wiele poważniej w momencie gdy w regionie zginie jeden bielik, orlik lub sokół. Wówczas może to pociągnąć za sobą niewyobrażalne skutki dla całej okolicznej populacji. Mimo stwierdzonego braku obecności na omawianym terenie cennych gatunków ptaków i nietoperzy, na które projektowana inwestycja może mieć potencjalnie znacząco negatywny wpływ, zaleca się by przeprowadzić porealizacyjny monitoring śmiertelności.

W związku z powyższym, zgodnie z wytycznymi PSEW, monitoring taki należy prowadzić w kierunku oszacowania rozmiarów kolizji, składu gatunkowego ofiar oraz zmienności tych parametrów w cyklu rocznym. Monitoring śmiertelności ptaków powinien być prowadzony w odstępach co 10-18 dni przez okres przynajmniej 1 roku od czasu uruchomienia instalacji. Liczone martwe osobniki powinny być określone co do gatunku wraz z notowaniem lokalizacji odnalezienia lub odległości od podstawy turbiny. Poszukiwania martwych nietoperzy (zgodnie z Tymczasowymi

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 125 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice” wytycznymi…) należy przeprowadzać w odstępach 5-dniowych, co najmniej w okresach 1 kwietnia – 15 maja, 15 czerwca – 15 lipca, 1 sierpnia – 1 października.

Wyniki monitoringu porealizacyjnego powinny służyć właściwym organom administracji do uaktualnienia decyzji dotyczących dalszego funkcjonowania przedsięwzięcia. W przypadku stwierdzenia oddziaływania przekraczającego rozmiarami prognozy zawarte w niniejszym opracowaniu organ winien zainicjować podjęcie przez Inwestora któregoś z poniższych działań, w zależności od stopnia szkodliwość inwestycji:  działań minimalizujących (np. zmiana oświetlenia siłowni, zmiana struktury użytkowania terenu, okresowe wyłączanie turbin wiatrowych i in.),  działań kompensacyjnych,  trwałe wyłączenie siłowni z eksploatacji.

W oczekiwaniu na decyzję o podjęciu odpowiednich działań, ustanowionych przez organ administracji, przewiduje się czasowe wyłączenie z użytkowania turbiny wokół której rejestrowane będą kolizje, mogące mieć potencjalnie negatywny wpływ na populacje gatunków kluczowych. Badania śmiertelności zarówno ptaków jak i nietoperzy wymagają dodatkowo co najmniej 2-krotnej kontroli skuteczności odnajdowania ofiar oraz szybkości ich znikania z powierzchni.

Szczegółowy harmonogram i sposób prowadzenia monitoringu poinwestycyjnego należy dostosować do aktualnych przepisów prawa i zaleceń Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO 126 „Elektrownia Wiatrowa Daniszewice”

ZAŁĄCZNIKI

Biuro Studiów i Projektów Ekologicznych oraz Technik Informatycznych 97-300 Piotrków Tryb., ul. Promienna 26 tel./fax. (44) 646 27 28, tel.kom.600 804 654