Głospolitechniki Rok XXII NR 03 (175) • ISSN 1233-5444 PISMO POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ DZIEWCZYNY NA POLITECHNIKI!

KWIECIEŃ / MAJ 2013 GłosPolitechniki Rok XXII NR 03 (175) • ISSN 1233-5444 PISMO POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ DZIEWCZYNY NA POLITECHNIKI!

Finał akcji Kobieca twarz POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ

Spośród siedemnastu finalistek akcji Kobieca twarz PP - mającej na celu stworzenie galerii zdjęć kobiet z Politechniki Poznańskiej wyłoniono zwyciężczynie.

I miejsce zajęła bezapelacyjnie AGATA NYKAZA - pierwsza w historii kobieta w Grupie Akroba- cyjnej Żelazny - jedynej w Polsce cywilnej grupie samolotowej. Agata jest studentką na Wydziale Maszyn Roboczych i Transportu na specjalności transport lotniczy.

Dzień dziewczyn na PP II miejsce zajęła JUSTYNA RAJCZYK - studentka zarządza- 25 kwietnia br. (czwartek) po raz szósty odbył się Dzień Dziewczyn nia, finalistka Miss Earth 2012, na PP organizowany w ramach akcji Dziewczyny na politechniki, ma- dzięki której akcja Dziewczyny na jącej na celu propagowanie technicznych uczelni wśród pań. Tego Politechniki jest promowana na dnia Politechnikę zdominowały kobiety. Odwiedzały laboratoria, brały konkursach piękności. udział w warsztatach, wykładach i pokazach, rozmawiały ze studentami o blaskach i cieniach życia studenckiego. Ogromnym zaintere- III miejsce zajęła AGATA FLOR- sowaniem zarówno mediów jak i dziewczyn, cieszyły się sportowe KOWSKA, studentka architektury, atrakcje: Bieg w kasku i Zjazd Tyrolski. Tego dnia odwiedziło nas kilka- która o sobie napisała m.in.: „wy- set dziewczyn - liczymy, że będą to nasze przyszłe studentki. brałam Politechnikę - wybrałam nową, lepszą siebie!”. W NUMERZE:

Senat 2

Aktualności 3

Oficjalne otwarcie laboratorium robotyki mobilnej i manipulacyjnej 8

XII edycja konkursu FSNT-NOT 9

Nagroda „i-Wielkopolska - Innowacyjni dla Wielkopolski” 10

Jedna obrona - doktorat dwóch uczelni 11

Współczesna promocja Uczelni 12

Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki- wywiad z prof. J. Rajskim 14

Koło Naukowe Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej 20

Przebojem do fanów fantastyki! Pyrkon 22

Dzień Architektury w V Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu 23

Biozgroza 24

Koncert Operowy „Gdyby nie miłość, byłaby nicość” 27

Newsletter 28

Informacja Działu spraw naukowych 29

Media o nas 30

Polifestiwal 32

REDAKCJA WSPÓŁPRACOWNICY: Jolanta Szajbe - redaktor naczelna Skład redakcji: Iwona Kawiak-Sosnowska, Wydział Architektury: dr inż. arch. Anna Sygulska; Wydział Budownictwa Wojciech Jasiecki i Inżynierii Środowiska: prof. dr hab. Janusz Wojtkowiak; Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania: mgr inż. Krzysztof Dyrka; Wydział Elektroniki i Telekomunikacji: ADRES REDAKCJI prof. dr hab. inż. Krzysztof Wesołowski; Wydział Elektryczny: mgr Ewa Szloser; Politechnika Poznańska, Wydział Fizyki Technicznej: dr hab. Arkadiusz Ptak, dr Tomasz Runka; Wydział pl. Marii Skłodowskiej-Curie 5, Informatyki: mgr inż. Katarzyna Małkowska; Wydział Inżynierii Zarządzania: pok. 409, 60-965 Poznań, dr Ewa Badzińska; Wydział Maszyn Roboczych i Transportu: mgr inż. Katarzyna tel. 665 3610, faks 665 3752 Wojciechowska; Wydział Technologii Chemicznej: mgr Maciej Raciborski; [email protected] Centrum Języków i Komunikacji PP: mgr Aneta Marciniak; Centrum Sportu PP: mgr Wojciech Weiss; Centrum Praktyk i Karier; Radio AFERA: mgr Piotr Graczyk, WYDAWCA mgr Bartłomiej Nowak; Uczelniane Centrum Kultury: mgr Marzenna Biegała- Politechnika Poznańska, pl. Marii Howorska; Przedstawiciele samorządu i innych organizacji studenckich Skłodowskiej-Curie 5, 60-965 Poznań Redakcjazastrzega sobie prawo skracania, redagowania otrzymanych materiałów DRUK i zmian tytułów. Teksty przyjmujemy wyłącznie w formie elektronicznej (płyta CD, Drukarnia JANTER DVD, pendrive, e-mail). ul. Chrobrego 41 11-300 Biskupiec Opinie zawarte w publikacjach są sprawą autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska redakcji GP i władz uczelni. Nakład: 1500 egz. Senat

międzynarodowych. Szczególną uwagę zwrócił na programy międzynarodowe, w których uczestniczy PP (m.in. Era- smus, CEEPUS, IAESTE); zakres realizacji studenckich programów międzynarodo- SENAT wych; liczbę studentów zagranicznych przyjeżdżających w ramach programów Posiedzenie Senatu Akademickiego Politechniki wymiany do Politechniki Poznańskiej; kierunki studiów prowadzone w języku Poznańskiej – 27 lutego 2013 r. angielskim; praktyki odbywane za gra- nicą; rozszerzenie oferty kształcenia dla obcokrajowców na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia; finansowanie zajęć z lektoratu językowego. Senat przyjął informację dotyczącą studenckich programów międzynarodowych.

Dr inż. J. Borowski, Przewodniczący Uczelnianej Komisji Socjalnej przedsta- wił sprawozdanie z wykonania Zakła- dowego Funduszu Świadczeń Socjal- nych. Omawiając zagadnienie zwrócił uwagę m.in. na: skład osobowy oraz zasady funkcjonowania Uczelnianej Komisji Socjalnej; przychody oraz roz- chody Funduszu; rzeczowy zakres prac remontowych w DPTiW w Kołobrzegu oraz koszty utrzymania tego ośrodka; wysokość udzielonych pracownikom tzw. pożyczek mieszkaniowych (remont, budowa domu, zakup mieszkania); re- fundację kosztów wypoczynku; świad- czenia okazjonalne (zapomogi, dodatki świąteczne, refundacja kosztów zakupu podręczników); dofinansowanie imprez Uczelnianych (Koncert Noworoczny, Pik- brady otworzył prof. dr hab. inż. • student Wydziału Maszyn Roboczych nik Pracowniczy). Senat przyjął informa- Tomasz Łodygowski – rektor PP, i Transportu Bartosz Minorowicz otrzy- cję o wykorzystaniu Zakładowego Fun- Októry poinformował, że: mał Nagrodę III stopnia Ministra Nauki duszu Świadczeń Socjalnych. i Szkolnictwa Wyższego za pracę pt. • w XII edycji Ogólnopolskiego Konkur- „Komputerowo wspomagane projek- Senat wyraził zgodę na zakup i przyjęcie su o Dyplom i Nagrodę Prezesa Sto- towanie układów hydraulicznych i ba- na stan Biblioteki PP sprzętu ze specjali- warzyszenia Inżynierów Mechaników dania symulacyjne układu zawieszenia stycznym oprogramowaniem, służącego Polskich, siedem prac obronionych pojazdu” napisaną pod kierunkiem śp. do samoobsługowego zwrotu wypoży- w Politechnice Poznańskiej zostało dr. inż. Andrzeja Auguścińskiego. czanych materiałów bibliotecznych. Wy- bardzo wysoko ocenionych przez Ko- raził również zgodę na zawarcie umowy misję Konkursową i zakwalifikowa- Senat zatwierdził efekty kształcenia dla z współpracy z następującymi jednost- nych do etapu finałowego; studiów doktoranckich Politechniki Po- kami zagranicznymi: Technische Uniwer- znańskiej oraz propozycję zmiany planu sität Berlin, Uniwersytetem Carlosa III • student Wydziału Budowy Maszyn rzeczowo-finansowego na rok 2012. Wy- w Madrycie i Uniwersité Internationale i Zarządzania Paweł Berlak otrzymał raził również zgodę na realizację inwe- w Agadirze w Maroku. Nagrodę II stopnia i Puchar Ministra stycji na realizację inwestycji pod nazwą Nauki i Szkolnictwa Wyższego za pra- „Hala sportowa Politechniki Poznańskiej”. Red. cę pt. „Konstrukcja typoszeregu dys- kretnych pozycjonerów obrotowych” Prof. dr hab. inż. Stefan Trzcieliński, pro- napisaną pod kierunkiem dr. hab. inż. rektor ds. edukacji ustawicznej omówił Romana Stańka, prof. nadzw. PP; zagadnienie studenckich programów

2 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Aktualności

AKTUALNOŚCI

Drzwi Otwarte Wystartowała IV edycja programu Stypendium z Wyboru

Wydziału Jak co roku w konkursie Stypendium z Wyboru można zdobyć od 1.000 do 5.000 złotych na realizację sojego marzenia związanego z rozwojem kariery zawodowej. W IV edycji do rozdania jest niebagatelna kwota 67 Elektrycznego tysięcy złotych.

Jak zdobyć stypendium? Dnia 6 kwietnia 2013 r. odbyły się Drzwi Otwarte na Wydziale Elektrycznym. Impreza ta miała na 1. Wejdź na stronę: http://stypendiumzwyboru.absolvent.pl/ celu zachęcenie kandydatów do studiowania na 2. Wybierz swój cel - studia podyplomowe, nauka języka chińskiego, Politechnice Poznańskiej. Co roku spora liczba program komputerowy...? zainteresowanych odwiedza Wydział Elektrycz- 3. Złóż aplikację - filmik, prezentację lub esej. ny - tak było i tym razem. Aby w pełni ukazać Masz czas do 28 kwietnia 2013 r. potencjał Politechniki Poznańskiej, w wydarzeniu 4. Zdobądź jak najwięcej głosów w otwartym głosowaniu internau- uczestniczyły koła naukowe związane z Wydzia- tów. Głosowanie trwa od 6 maja do 16 czerwca 2013 r. łem. Wśród nich znalazły się: SKN Elektroenerge- tyka, SENSOR, Magnesia, CybAiR, Micro, KN-Ate- W Stypendium z Wyboru nie liczy się co studiujesz, jakie masz oceny, na. Swoje stanowisko mieli także przedstawiciele ani jak wygląda Twoja sytuacja materialna. Liczy się za to kreatywność, Samorządu Studenckiego, którzy odpowiadali na determinacja i chęć zawalczenia o swoje marzenia. pytania Gości. IV edycję Stypendium z Wyboru wsparli Shell, T-mobile, Polska Rada Biz- Koła naukowe miały okazję zaprezentować ak- nesu, Ernst&Young, KPMG, Nestle, Panasonic, Grupa PZU, MDDP, Info- tualnie realizowane projekty, prace inżynierskie sys, Falck Medycyna, MEDIACAP i Sodexo. Wszyscy Mecenasi to firmy, oraz opowiedzieć zainteresowanym o swojej które wspierają młodych ludzi i pomagają im w tym, by byli dobrze przy- działalności. Chętni mogli obejrzeć między inny- gotowani do wkroczenia na rynek pracy. mi: zestaw paneli fotowoltaicznych zasilających ogniwo paliwowe, makietę elektrowni, lampę plazmową, jonolot, poduszkowiec, system sterowania domem inteligentnym, czy kamerę ter- mowizyjną. Zespół Ewaluacji ds. maszyn Ponadto przyszli studenci mieli możliwość zwie- dzania Laboratoriów: i urządzeń SI-11 • Układów Elektrycznych i Elektronicznych w Pojazdach, Przewodniczący Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych przy • Techniki Świetlnej i Reklamy, MNiSW powołał na okres od dnia 15 marca 2013 r. do 31 stycz- • Inżynierii Wysokich Napięć, nia 2014 r. Zespół Ewaluacji ds. maszyn i urządzeń SI-11. W jego • Sterowania i Układów Napędowych. skład weszli: dr hab. inż. Lucjan Dąbrowski oraz prof. dr hab. inż. Natalia Sobczak, a przewodniczącym jest pracownik Politechniki Red. Poznańskiej – prof. dr hab. inż. Stanisławem Legutko z Wy- działu Budowy Maszyn i Zarządzania. Zadaniem Zespołu jest kom- pleksowa ocena działalności naukowej i badawczo-rozwojowej jednostek naukowych z obszaru maszyn i urządzeń. Zespół działa w ramach Komisji do spraw Grupy Nauk Ścisłych i Inżynierskich.

GŁOS POLITECHNIKI 3 Aktualności

Międzynarodowa konferencja Nagroda za najlepszą Metrologia Kwantowa książkę o Poznaniu QM2013 dla Hanny Katedra Systemów Telekomunikacyjnych i Optoelektroniki przy Grzeszczuk- współpracy z Friedrich-Schiller University (Jena, Niemcy) or- ganizuje międzynarodową konferencję Metrologia Kwantowa -Brendel QM2013, która odbędzie się w dniach 15-17 maja 2013 roku w Poznaniu. Dr Hanna Grzeszczuk-Brendel z Wydziału Archi- tektury PP otrzymała nagrodę IM. JÓZEFA ŁU- Celem konferencji jest prezentacja wyników prac badawczych KASZEWICZA na najlepszą książkę w kategorii i rozwojowych, zarówno teoretycznych jak i aplikacyjnych, Posnaniana wydaną w 2012 roku - za publika- w dziedzinie szeroko rozumianej metrologii kwantowej. W na- cję Miasto do mieszkania: zagadnienia reformy szym zamierzeniu konferencja QM2013 jest adresowana do śro- mieszkaniowej na przełomie XIX i XX wieku i jej dowisk metrologów i fizyków. wprowadzenie w Poznaniu w pierwszej połowie Konferencja w całości będzie prowadzona w języku angielskim. XX wieku. Organizatorem konkursu jest Bibliote- ka Raczyńskich. Tematyka konferencji obejmuje zagadnienia: • Mikroskopy skaningowe i ich zastosowanie w metrologii • Kwantowy efekt Halla i wzorzec oporu elektrycznego • Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego • Zjawisko Josephsona i kwantowy wzorzec napięcia Politechnika • Systemy pomiarowe w metrologii kwantowej • Tunelowanie pojedynczych elektronów SET w I Liceum • Zegary atomowe i wzorce częstotliwości • Podstawowe stałe fizyczne w metrologii Ogólnokształcącym • Zastosowanie detektorów SQUID • Kwantowy system miar SI w Krotoszynie • Nanometrologia • Krioelektronika • Spintronika 19 kwietnia br. w I LO w Krotoszynie odbył się Kiermasz Karier „Wybieram przyszłość z Kołłą- Szczegółowe informacje o konferencji znajdują się na stronie: tajem”. Uczniowie liceum, którzy co roku chęt- www.kwant.et.put.poznan.pl nie wybierają studia na PP, mogli zapoznać się z ofertą Politechniki Poznańskiej. Przez salę in- formatyczną przewinęło się ponad 100 uczniów, dla których specjalną prezentację przygotował student Wydziału Informatyki – Krzysztof Boro- wiak. Zapoznał zainteresowanych z ofertą kształ- cenia, działalnością Samorządu Studentów oraz ciekawostkami związanych z życiem studenckim. Uczniowie entuzjastycznie reagowali na film pro- mocyjny: „Politechnika - dla ludzi z pasją” oraz konkursy z wiedzy o Politechnice Poznańskiej. Oferta PP cieszyła się dużą popularnością, nic więc dziwnego, ze co roku z tej szkoły na PP wybiera się kilkudziesięciu uczniów. Życzymy tego- rocznym maturzystom z LO w Krotoszynie zdania matury i pozytywnej rekrutacji na kierunki Poli- techniki Poznańskiej!

4 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Aktualności

była kolejnym punktem projektu. Wyposażone w wiedzę sprzętową przedszkolaki przyjechały na naszą Uczelnię dowiedzieć się, co to jest informatyka i na czym polega studiowanie.

Najpierw, jak na prawdziwych studentów przystało, dzieci zasiadły w sali wykładowej (nr 6 CW). Po fascynacji in- trygującymi krzesłami i stolikami wysłuchały krótkiego (i przerywanego licznymi pytaniami) wykładu o tym czym jest Politechnika i dlaczego warto studiować na studiach technicznych.

Po części teoretycznej nadszedł czas na zajęcia praktycz- Przedszkolaki ne w laboratorium komputerowym, gdzie każdy 5/6-la- tek miał za zadanie napisać w edytorze tekstu swoje imię szturmem na Politechnikę! i nazwisko. Wszyscy świetnie poradzili sobie z wykonaniem tego zadania i w nagrodę otrzymali cukierki z logo PP. Skąd ten pomysł? Zerówka z przedszkola Polskie Kwiaty nr 178 z Poznania Po przerwie na drugie śniadanie dzieci zwiedzały Centrum realizowała w marcu projekt Komputer, w ramach którego Wykładowe - przyglądały się przez szklane ściany praw- uczniowie stawiali pytania i zdobywali wiedzę na temat dziwym wykładom i zajęciom praktycznym. Dużo emocji komputerów. W sali przedszkolnej powstał kącik kompu- wzbudziły też pełne książek regały biblioteki. terowy z prawdziwym sprzętem. Dzieci miały m.in. okazję rozkręcać komputer i obejrzeć jak wygląda od środka. Wy- Ewa Nawrocka cieczka na Wydział Informatyki Politechniki Poznańskiej

Student WIZ laureatem Akademickiego Turnieju TransEDU Premiera filmu Adam Sikora, student 2 roku studiów stacjonarnych I stopnia na kierunku Logistyka oraz członek Koła Naukowego „Logistyka”, zajął 2 miejsce promocyjnego PP w ogólnopolskim Akademickim Turnieju TransEDU, uzyskując identycz- ną liczbę punktów co laureat (o zwycięstwie przesądziły „małe punkty” z gry). W turnieju udział wzięło 158 studentów z całego kraju. O tym, jacy naprawdę są studenci Politechniki Poznańskiej, na własne oczy mogli przekonać się Turniej składał się z 2 części: uczestnicy premiery filmu promocyjnego: „Poli- • 16-18.04 Gra w TransEDU technika Poznańska - dla ludzi z pasją”. Został Symulacja prowadzenia firmy transportowej odbyła się w edukacyj- stworzony przez Dział Informacji i Promocji PP nej wersji Systemu Trans.eu. Uczestnicy rywalizowali między sobą we współpracy ze studentami i pokazuje studen- o najlepsze zlecenia i wiarygodnych kontrahentów na rynku TSL. tów tej Uczelni jako nieprzeciętne osobowości Aby móc uczestniczyć w grze, należało pobrać i zainstalować pro- o ciekawych pasjach. Sądząc z liczby osób oglą- gram TransEdu. dających go na kanale YouTube w pierwszych • 24.04 Test wiedzy godzinach po udostępnieniu - film okaże się Quiz internetowy zawierał pytania testowe z zakresu ekonomii hitem! Studenci, którzy biorą w nim udział to i logistyki transportu drogowego. Tylko jedna odpowiedź była osoby, które zgłosiły się na casting Działu In- prawidłowa. formacji i Promocji PP pt: „Szukamy gwiazd do filmu”. Liczba zgłoszeń przekroczyła najśmielsze Pełna lista laureatów dostępna jest pod adresem: oczekiwania organizatorów. http://www.trans.eu/pl/transedu-logowanie.html Film zobaczyć można na oficjalnym kanale System TRANS to internetowa platforma wymiany informacji o wolnych youtube pod adresem: ładunkach i pojazdach ciężarowych, z której każdego dnia korzysta po- http://www.youtube.com/user/PozUniTech nad 200 000 firm transportowych z całej Europy. TRANS zapewnia im dostęp do ofert, łatwą komunikację oraz pełne bezpieczeństwo.

GŁOS POLITECHNIKI 5 Aktualności

Tytuł profesorski dla dr. hab. inż. Teofila Jesionowskiego

z Wydziału Technologii Chemicznej

Prezydent RP w dniu 18 kwietnia 2013 r. nadał tytuł profesorski dr. hab. inż. Teofilowi Jesionowskiemu z Wydziału Technologii Chemicznej. Teofil Jesionowski jest jednym z najmłodszych profesorów Politechniki Poznańskiej. Gratulujemy!

Kolejne etapy rozwoju naukowego: Pełnione funkcje:

-- 1995 - absolwent Wydziału Technologii Chemicznej -- Kierownik Zakładu Technologii Chemicznej, Politechniki Poznańskiej, -- Prodziekan ds. studenckich i ogólnych na kadencję -- 1999 - doktorat na Wydziale Technologii Chemicznej 2008-2012, Politechniki Poznańskiej, -- Prodziekan ds. nauki na kadencję 2012-2016. -- 2008 - habilitacja na Wydziale Technologii Chemicznej Po- litechniki Poznańskiej, temat: „Monodyspersyjne sferyczne Dodatkowe informacje: krzemionki - otrzymywanie, właściwości fizykochemiczne i zastosowanie“, -- Członkostwo Polskiego Towarzystwa Chemicznego, -- 01.12.2009 - profesor nadzwyczajny Politechniki Poznań- -- Członkostwo International Association of Colloid and skiej. Interface Scientists, -- Członek rady naukowej czasopisma Dyes and Pigments Zainteresowania naukowe: (indeksowany na JCR), -- Członek rady naukowej czasopisma Physicochemical Pro- -- chemia i technologia związków krzemu, blems of Mineral Processing (indeksowany na JCR), -- technologia otrzymywania napełniaczy krzemionkowych -- Członek rady naukowej cyklicznej konferencji: Materiały i krzemianowych, Polimerowe „Pomerania - Plast“, -- modyfikacja powierzchni substancji proszkowych o dużym -- Członek rady naukowej cyklicznej konferencji: Internatio- stopniu rozdrobnienia (submikronowym, mikronowym nal Conference of Mineral Processing and Annual Sympo- i nanometrycznym), sium Physicochemical Problems of Mineral Processing, -- zastosowanie substancji krzemionkowych i krzemiano- -- Członek Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego; wych jako aktywnych napełniaczy polimerów oraz składni- Zespoły Specjalistyczne, Interdyscyplinarne, Doradcze ków stałych elektrolitów w akumulatorach. i Zadaniowe Ministra; Zespół interdyscyplinarny do spraw Programu wspierania infrastruktury badawczej w ramach Wykłady: Funduszu Nauki i Technologii Polskiej, -- Członek Zespołu Ekspertów NCN sekcja ST8B (granty dla -- Technologia chemiczna nieorganiczna, młodych naukowców bez stopnia doktora PRELUDIUM -- Technologia monomerów, napełniaczy i środków pomoc- i granty dla młodych doktorów SONATA) w panelu tema- niczych. tycznym ST8 - Inżynieria procesów i produkcji.

6 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 GŁOS POLITECHNIKI 7 Oficjalne otwarcie laboratorium robotyki mobilnej i manipulacyjnej

nia trzeciego kwietnia b.r. wego Centrum Badań i Rozwoju, gran- metod sterowania pojazdami przegu- w Katedrze Sterowania i In- ty indywidualne Narodowego Centrum bowymi i systemami wielorobotowymi, żynierii Systemów Wydziału Nauki oraz indywidualne granty wydzia- a także prace związane z zastosowaniem Informatyki miało miejsce łowe. Laboratorium robotyki mobilnej inteligentnych systemów wizyjnych do uroczysteD otwarcie nowoczesnego labo- i manipulacyjnej nie powstałoby jednak celów efektywnej lokalizacji i nawigacji ratorium robotyki mobilnej i manipula- bez pomocy (zarówno finansowej, jak systemów zrobotyzowanych. W ramach cyjnej. Stanowi ono unikalną w skali kra- i merytorycznej) J. M. Rektora oraz Kanc- prac badawczych w laboratorium po- ju pracownię nowoczesnych systemów lerza Politechniki Poznańskiej. wstaje stanowisko zautomatyzowanego zrobotyzowanych. Pozyskany najnowszy systemu wsparcia manewrów parkowa- sprzęt oraz stworzone warunki pracy Laboratorium robotyki mobilnej i ma- nia dla kierowców pojazdów przegu- pozwalają na prowadzenie prac nauko- nipulacyjnej stanowić będzie zaplecze bowych (RMP-Asystent) oraz platforma wo-badawczych oraz zajęć dydaktycz- badawcze w zakresie sterowania i na- programowo-sprzętowa do celów syn- nych na najwyższym poziomie. Oficjalne wigacji robotów mobilnych i manipula- chronizacji i bezkolizyjnego ruchu grupy otwarcie laboratorium uświetnili swo- cyjnych oraz bazę dydaktyczną dla stu- współpracujących robotów mobilnych. ją obecnością J. M. Rektor Politechniki dentów II i III stopnia studiów (biorących W zakresie badań naukowych w labo- Poznańskiej – prof. dr hab. inż. Tomasz udział w badaniach naukowych) kierun- ratorium realizowane będą także prace Łodygowski, Prorektor ds. nauki - prof. ku automatyka i robotyka na Wydziale w ramach grantu Narodowego Centrum dr hab. inż. Joanna Józefowska, Dziekan Informatyki. Laboratorium wyposażono Badań i Rozwoju nt. Kompaktowy Prze- Wydziału Informatyki - dr hab. inż. Jerzy w różnorodny sprzęt specjalistyczny, nośny System Rehabilitacyjny dla stawu Nawrocki, prof. nadzw., Prodziekan ds. na który składają się: 2 roboty KUKA kolanowego. Laboratorium daje także

Oficjalne otwarcie laboratorium robotyki mobilnej i manipulacyjnej

nauki - dr hab. inż. Andrzej Jaszkiewicz, Lightweight, 2 roboty KUKA Agilus, doskonałe warunki do pracy młodym prof. nadzw., Kanclerz – dr inż. Janusz 3 kontrolery haptyczne Force Dimension pracownikom jednostki oraz doktoran- Napierała, Kwestor – mgr Renata Paz- Omega.7, 5 robotów kołowych Khepe- tom, którzy dzięki zastosowaniu nowo- derska, Kierownik Biura Rektora – mgr ra3, manipulator mobilny KUKA youBot czesnego sprzętu mają szansę zwiększyć Krystyna Długosz. Uroczystość popro- z platformą wszechkierunkową oraz atrakcyjność swoich prac naukowych wadził Kierownik Katedry Sterowania konstrukcje zaprojektowane i wykona- i doktorskich. i Inżynierii Systemów – prof. dr hab. inż. ne w Katedrze Sterowania i Inżynierii Krzysztof Kozłowski. Prezentacji sprzętu Systemów, takie jak: dwukołowe minia- Podsumowując, Katedra Sterowania laboratoryjnego dokonali pracownicy turowe roboty mobilne MTracker (50 i Inżynierii Systemów Wydziału Informa- jednostki oraz doktoranci. sztuk), 4 platformy MTV3, modułowy tyki przygotowała innowacyjne labora- robot MMS, rekonfigurowalne kołowe torium, będące miejscem prowadzenia Na nową pracownię składają się dwie pojazdy przegubowe RMP wyposażone zaawansowanych badań naukowych sale podzielone tematycznie – 424WE w przyczepy, a także dwa mobilne sta- oraz ciekawych (i przede wszystkim (robotyka mobilna) oraz 424yWE (ro- nowiska wizyjnej lokalizacji robotów. praktycznych!) zajęć ze studentami. Zor- botyka manipulacyjna). Pomieszczenia Wyposażenie pracowni uzupełniają rów- ganizowane laboratorium robotyki mo- o łącznej powierzchni 130 m2, zostały nież konstrukcje studenckie, takie jak: bilnej i manipulacyjnej pod względem przydzielone przez władze uczelni Ka- gąsienicowy pojazd BoRIss, uniwersalna jakości wyposażenia oraz warunków tedrze Sterowania i Inżynierii Systemów platforma mobilna o rekonfigurowalnej prowadzenia badań naukowych i zajęć w 2012 roku. Źródłami finansowania kinematyce oraz automatyzowany mo- dydaktycznych, jest obecnie jedyną taką uruchomienia laboratorium były m.in. del pojazdu samochodowego. Ponadto pracownią w Polsce. grant z Ministerstwa Nauki i Szkolnic- w laboratorium prowadzone będą pra- twa Wyższego na zakup dużej aparatury ce badawcze w zakresie projektowania mgr inż. Rafał Madoński, badawczo-rozwojowej, grant Narodo- i eksperymentalnej weryfikacji nowych doktorant

8 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 XII edycja konkursu FSNT-NOT

dniu 23 kwietnia 2013 roku dr hab. inż. Andrzej Ka- odbyła się uroczystość wrę- siński, prof. PP (Wydział W czenia nagród i wyróżnień Elektryczny Politechniki Laureatom konkursu na wyróżniającą Poznańskiej, Instytut się pracę dyplomową absolwentów Automatyki i Inżynierii Wyższych Uczelni Miasta Poznania pn. edycja Informatycznej) oraz Wyróżniająca się praca dyplomowa I lub inż. Bartłomiej Macie- II stopnia studiów w obszarze techniki jewski za pracę pt: Mo- oraz organizacji produkcji i usług. dernizacja modułów i procedur testujących Konkurs już od 12 lat organizowany jest XIIKonkursu automatycznej linii wy- przez Komisję ds. Nagród i Konkursów twarzającej medyczne przy Federacji Stowarzyszeń Naukowo- przetworniki ciśnienia - -Technicznych NOT Rada w Poznaniu. promotor: prof. dr hab. Od 2011 roku przewodniczy jej pro- FSNT-NOT inż. Jan Żurek (Wydział rektor ds. współpracy z gospodarką Budowy Maszyn i Zarzą- Politechniki Poznańskiej - prof. dr hab. dzania Politechniki Po- inż. Jan Żurek. Celem konkursu jest pod- w Poznaniu znańskiej, Instytut Tech- kreślenie znaczenia problemów techniki nologii Mechanicznej). w społeczeństwie uczącym się oraz wy- rozstrzygnięta różnianie dyplomantów zajmujących się Wymienieni Laureaci, innowacyjną tematyką, a także dowar- którym należą się gratu- tościowanie twórczego wysiłku opieku- lak za pracę pt: Konstrukcja stołu obroto- lacje, otrzymali dyplomy i nagrody pie- nów wyróżnionych prac. wo-uchylnego CNC dla centrum frezar- niężne. Wyrazy uznania należą się także skiego DMU50eco, której promotorem Autorom 5 wyróżnionych prac: mgr. W uroczystości podsumowania tego- był dr hab. inż. Roman Staniek prof. inż. Michałowi Kukuć: Synteza nowych rocznej edycji konkursu udział wzięli nadzw. PP (Wydział Budowy Maszyn cieczy jonowych na bazie fenoksykwa- m.in.: przedstawiciel Wojewody Wielko- i Zarządzania Politechniki Poznańskiej, sów - promotor: dr inż. Anna Syguda; polskiego - Roman Łukawski, Wiceprezes Instytut Technologii Mechanicznej). mgr inż. Monice Dobrzyńskiej-Mizerze: Zarządu Głównego FSNT NOT - Tadeusz Badania struktury i właściwości izotak- Pawłowski, prof. Jan Żurek, Dziekani Celem pracy było opracowanie kon- tycznego polipropylenu modyfikowa- Wydziałów Politechniki Poznańskiej, Pro- strukcji typoszeregu nowego rodzaju nego nukleantami i silseskwioksanami motorzy i Laureaci nagrodzonych prac pozycjonerów obrotowych o dużej do- w procesie przetwórczym, promotor: dyplomowych oraz członkowie Rady kładności i powtarzalności pozycjono- prof. dr hab. inż. Tomasz Sterzyński, Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Tech- wania, przenoszących duże obciążenia mgr. inż. Maciejowi Jakubowi Moraw- nicznych NOT w Poznaniu z Prezesem technologiczne, a zarazem prostych skiemu: Preparation of silica aerogel by dr. inż. Piotrem Janickim na czele. w obsłudze i użytkowaniu. supercritical drying metod (Otrzymywa- nie aerożelu krzemionkowego metodą Na XII edycję konkursu wpłynęło ogó- Co najistotniejsze - projekt został wyko- nadkrytycznego suszenia), promotorzy: łem 18 prac, w tym aż 17 z Politechniki nany i zweryfikowany w praktyce prze- dr hab. inż. Tomasz Błaszczyński, prof. Poznańskiej! Uczelnię reprezentowało 7 mysłowej, tj. wdrożono go i zastosowa- nadzw. PP i dr inż. Agnieszka Ślosar- Wydziałów: Technologii Chemicznej, Bu- no w fabryce FAMOT S.A. w Pleszewie czyk, mgr. inż. Maciejowi Jakubowi Mo- dowy Maszyn i Zarządzania, Elektryczny, (najbardziej znaczący producent obra- rawskiemu: Opracowanie sterowania Informatyki, Architektury, Budownictwa biarek do metalu w Polsce). teleoperacyjnego robota przemysłowe- i Inżynierii Środowiska oraz Elektroniki go z zastosowaniem systemu wizyjne- i Telekomunikacji. Ponadto oceniana by- Drugą Nagrodę otrzymał mgr inż. Piotr go, promotor: dr inż. Olaf Ciszak oraz ła praca z Uniwersytetu Przyrodniczego Paweł Kubiak za pracę pt: Konstrukcja inż. Pawłowi Lebiodzie: Koder M-JPEG w Poznaniu z Katedry Klejenia i Uszla- linii laboratoryjnej do wytłaczania fo- w technologii CUDA, promotor: dr inż. chetnienia Drewna. lii wielowarstwowej metodą rozdmu- Damian Karwowski. chu - promotor: dr inż. Marek Szostak Prace zgłoszone na konkurs stały na (Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Jeszcze raz gratulujemy wszystkim na- bardzo wysokim poziomie, a co najważ- Politechniki Poznańskiej, Instytut Tech- grodzonym i wyróżnionym oraz ich pro- niejsze – były nieporównywalne tak pod nologii Materiałów), zaś trzecią: mgr motorom. względem warsztatu metodycznego, jak inż. Mikołaj Wasielica za pracę: Wyko- i zróżnicowanej tematyki. rzystanie systemu Kinect z wizją 3D do programowania ruchu robota humano- I Nagrodę otrzymał mgr inż. Paweł Ber- idalnego własnej konstrukcji - promotor:

GŁOS POLITECHNIKI 9 Nagroda „i-Wielkopolska - Innowacyjni dla Wielkopolski”

Firma założona przez doktorantów Wydziału Inżynierii Zarządzania PP nagrodzona przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego!

cza. Na początku działalności firma uzy- skała rekomendacje Politechniki Poznań- skiej i cały czas współdziała z Wydziałem Inżynierii Zarządzania. Włączała się w coroczne Poznańskie Forum Logistycz- ne organizowane przez Studenckie Koło Naukowe Logistyka, a także przyjmu- jąc kandydatów naszej uczelni na staże i praktyki.

Nagrodzony projekt Innowacyjne zmiany platformy ON - większe oszczędno- ści dla klientów firmy Open Nexus Sp. z o.o. był rekomendowany do nagrody i-Wielkopolska w kategorii Mikro przy- szłości przez Polską Izbę Gospodarczą 25 marca br. podczas uroczystej gali Marszałek Marek Woź- Importerów, Eksporterów i Kooperacji. Głównymi obszarami działalności Open niak wręczył nagrody zwycięzcom VI edycji Konkursu o Na- Nexus Sp. z o.o. jest dostarczenie klien- tom prostych w obsłudze, a zarazem grodę Marszałka Województwa Wielkopolskiego i - Wielkopol- profesjonalnych narzędzi wspierających ska - Innowacyjni dla Wielkopolski. W kategorii „Innowacyjna nowoczesny handel elektroniczny, takich jak internetowa platforma zakupowa. inwencja” zwyciężył projekt Hartowanie - zrób to lepiej, przed- Jest to narzędzie dla działów zakupów różnych firm. Podstawą jej innowacyjno- siębiorstwa Pratt & Whitney Kalisz. ści i konkurencyjności jest wprowadzo- ne w 2011 roku rozwiązanie polegające na zastosowaniu cloud computing. Po- zwala ono użytkownikom korzystanie z platformy zakupowej bez instalowa- nia jakichkolwiek dodatkowych aplikacji. agrodą dla firmy jest 50 tys. wdrażane przez Open Nexus Sp. z o.o. Zapytanie ofertowe lub aukcja elektro- złotych za wdrażanie oraz Przedstawiciele firmy otrzymali czek na niczna są dostępne wszystkim użytkow- 100 tys. zł za prace badaw- 50 tys. złotych. nikom, nawet niezarejestrowanym - wy- cze nad tym unikalnym roz- stawiający może o tym zdecydować za Nwiązaniem w przemyśle lotniczym. Open Nexus Sp. z o.o. to firma stworzo- pomocą jednego przycisku. Kupujący Wśród projektów „Mikro przyszłości” na w 2009 roku przez ówczesnych 3 ab- zwiększają swoje szanse na poszerze- nagrodzone zostało przedsięwzięcie In- solwentów, obecnie doktorantów Wy- nie liczby dostawców, natomiast sprze- nowacyjne zmiany platformy ON - więk- działu Inżynierii Zarządzania Politechniki dający mogą znaleźć nowych klientów. sze oszczędności dla klientów. Jest to Poznańskiej, m.in. mgr. inż. Grzegorza Platforma umożliwia prowadzenie ne- nowoczesne narzędzie z zakresu B2B, Klimarczyka i mgr. inż. Zygmunta Kopa- gocjacji, pozyskiwanie nowych dostaw-

10 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Jedna obrona - doktorat dwóch uczelni

ców, zarządzanie dostawcami oraz, co przez Marszałka Województwa Wiel- wyróżnienia wyłania piętnastoosobowa jest zupełnie niespotykane na rynku B2B, kopolskiego w celu wzmocnienia kon- Kapituła Nagrody. Oprócz nagród pie- łączenie zapotrzebowań firmy z innymi kurencyjności wielkopolskiej gospodarki niężnych przewidziane są również pa- przedsiębiorstwami. poprzez wsparcie rozwoju innowacyj- kiety promocyjne. nych przedsiębiorców i stanowi formę Nagroda „i-Wielkopolska - Innowacyj- wyróżnienia szczególnie wartościowych ni dla Wielkopolski" przyznawana jest inicjatyw innowacyjnych. Zdobywców Jedna obrona doktorat dwóch uczelni

bydwaj doktoranci pro- W dniu 8 marca 2013 r. na Wydziale Informatyki Politechniki wadzili prace badawcze zarówno na Politechnice Poznańskiej odbyły się dwie bezprecedensowe obrony roz- Poznańskiej jak i na Uni- Owersytecie w Luksemburgu, w ramach praw doktorskich. Mgr inż. Piotr Gawron oraz mgr inż. Ję- tzw. co-tutelle (współpromotorstwa). drzej Musiał, doktoranci WI PP, uzyskali międzynarodowe dy- Dysertacja Piotra Gawrona pt. Badania nad asemblacją DNA przy wykorzysta- plomy doktora nauk technicznych dwóch uczelni: Politechniki niu teorii grafów powstała pod opieką prof. Jacka Błażewicza (PP) oraz prof. Poznańskiej oraz Uniwersytetu Luksemburskiego. Rudiego Ballinga (UL). Jej celem było stworzenie algorytmów grafowych, które można zastosować do rozwią- zania problemu asemblacji DNA oraz zaprojektowanie metod do asemblacji Obrony obu doktoratów poprzedzone hab. inż. Marta Kasprzak (PP), dr hab. RNA z uwzględnieniem alternatywne- były standardową procedurą egzami- inż. Małgorzata Sterna (PP), prof. dr go splicingu. Badania prowadzone były nacyjną obowiązującą na Politechni- Franck Leprévost (UL), dr Nikos Vlassis w Instytucie Informatyki PP (ekspery- ce Poznańskiej. Dodatkowo obydwaj (UL), prof. dr Rudi Balling (UL, tylko w ko- menty obliczeniowe) oraz w Centrum doktoranci musieli zdać egzaminy na misji P.G.), prof. dr Pascal Bouvry (UL, tyl- Biomedycyny Systemowej Uniwersytetu Uniwersytecie Luksemburskim (CET – ko w komisji J.M.). Aby spełnić wymogi Luksemburskiego (współpraca z zespo- rapport du comitte d'encadrement de prawne obu państw będących stronami łem doświadczalników). Jędrzej Musiał these, tj. egzamin ustny na zakończenie umowy, każdej z obron przewodniczyły zajmował się zastosowaniem algoryt- każdego roku studium doktoranckiego dwie osoby: prof. J. Nawrocki z Politech- mów optymalizacji kombinatorycznej przed kilkuosobową komisją wydziało- niki Poznańskiej oraz prof. F. Leprevost do problemu minimalizacji kosztu za- wą). Sama obrona doktoratu wymaga- reprezentujący Uniwersytet Luksembur- kupów internetowych. W wyniku tych ła obecności komisji w rozszerzonym ski. Komisja oceniła dysertacje według badań, prowadzonych w Instytucie składzie (13-tu członków): dr hab. inż. luksemburskiej skali ocen (sufficient, fair, Informatyki PP (pod opieką prof. Jacka Jerzy Nawrocki (PP), prof. dr hab. inż. good, very good, outstanding), przy- Błażewicza) oraz w Instytucie Informa- Jacek Błażewicz (PP), prof. dr hab. inż. znając Piotrowi Gawronowi ocenę very tyki i Komunikacji UL (pod kuratelą prof. Adam Janiak (Politechnika Wrocławska, good, a Jędrzejowi Musiałowi ocenę Pascala Bouvry), powstała rozprawa pt. recenzent), prof. dr hab. inż. Franciszek outstanding. Praca doktorska Jędrzeja Zastosowania optymalizacji kombina- Seredyński (Uniwersytet Kardynała S. Musiała została zgłoszona przez Komisję torycznej w zakupach internetowych. Wyszyńskiego, recenzent), prof. dr hab. do wyróżnienia. Obu młodym doktorom Warto dodać, że doktorantowi udało inż. Maciej Drozdowski (PP), prof. dr gratulujemy! się uzyskać w Luksemburgu samodziel- hab. inż. Joanna Józefowska (PP), prof. ny grant Mobility Researcher promujący dr hab. Andrzej Marciniak (PP), prof. dr Paweł Kędziora, najciekawsze tematy badawcze. hab. inż. Grzegorz Szymański (PP), dr Marta Szachniuk

GŁOS POLITECHNIKI 11 Współczesna promocja Uczelni

Współczesna promocja Uczelni

Promocja stosując dwa podstawowe narzędzia: dia. Pod „konwencjonalną promocję” stronę internetową oraz fanpage w ser- można też podłączyć wszelkie wydarze- Jedno słowo, a jak wiele znaczeń. Mo- wisie Facebook z niemal pięcioma ty- nia kulturalne organizowane przez jed- żemy je interpretować zarówno jako siącami fanów. Co więcej, na tym dzia- nostki Uczelni, takie jak Dział Informacji obniżkę ceny jakiegoś produktu, czyjś łalność Uczelni się nie kończy – warta i Promocji, Dziekanaty Wydziałów, czy awans, przyjęcie do kolejnej klasy wspomnienia jest strona Samorządu Samorząd Studentów, pokazujące, że w szkole, jak i promowanie czegoś. Wie- Studentów, ich facebookowy fanpage „Polibuda” to nie tylko ciągła nauka, loznaczność tego słowa dotyczy także z niemal trzema i pół tysiącami fanów lecz także dbałość o inne aspekty życia, różnorodności podejścia do każdego oraz profil na Twitterze. Dzięki tym na- jak kultura, czy rozrywka. Tego rodzaju z powyższych znaczeń. Dla przykładu: rzędziom w ciągu jednego tygodnia promocja zazwyczaj znajduje swoje od- obniżka ceny może być bezpośrednia informacja z Politechniki jest w stanie bicie zarówno w Internecie, jak i w me- lub polegać na dodaniu drugiego pro- dotrzeć do kilkudziesięciu tysięcy osób, diach, co bardzo skutecznie łączy wspo- duktu „gratis”. co może nie jest wynikiem wybitnym, mniane wcześniej sposoby promocji. lecz wystarczającym, aby uznać stara- Dokładnie tak samo jest z promocją Po- nia przy ich utrzymaniu za warte uwagi. „That’s not good enough” litechniki Poznańskiej wśród potencjalnych kandydatów na studia. Może ona Krok drugi: Media i reprezentacja Pomimo poparcia dla wcześniej wspo- przyjąć charakter pasywny (np. obie- mnianych trzech kroków, zmuszo- gowa opinia, rozgłoszenie przez media Zdawałoby się, że jest to punkt tożsa- ny jestem zacytować słowa jednego wysoko ocenionego artykułu naukowe- my ze „społecznością”, bowiem me- z bohaterów Piratów z Karaibów, celem go autorstwa studenta czy pracownika dia (takie jak telewizja, radio, prasa) zwrócenia uwagi na pewien drobny naukowego PP) lub aktywny (np. udział docierają również do mniejszych lub szczegół. Era „izolacji” dawno się już w Targach Edukacyjnych, organizacja większych grup ludzi. Jednak sytuacja skończyła. Zamknięcie Uczelni na jej lo- Dni Otwartych). Jednak dzisiejsze spo- jest zgoła inna. O ile profile Uczelni i jej kalnym podwórku, z ewentualnymi wy- łeczeństwo wyrobiło w sobie mechani- jednostek zależą bezpośrednio od nich, stąpieniami w mediach, czy promocją zmy obronne na takie metody popula- o tyle media mają „własny rozum” i bar- w Sieci, nie jest na obecne czasy do- ryzowania czegokolwiek, w tym także dzo trudno sprawić, aby wspomniały brym posunięciem. Z pomocą przycho- ofert studiów. Rozwiązanie nie jest jed- dokładnie o tym, na czym nam zależy. dzą sukcesy studentów i pracowników nak wcale trudne. Z tego względu dobrze wykształcona na arenie krajowej i międzynarodowej, kadra PR-owa, a także reprezentatywna jednak w dalszym ciągu będzie to za Krok pierwszy: Społeczność grupa naukowców, dydaktyków i stu- mało – aby bowiem o takim sukcesie dentów to nie atut, lecz pilna potrzeba. usłyszeć, potencjalny przyszły student Dziś wszystko jest „społecznościowe” musiałby sam tego sukcesu poszukać. – telewizor z funkcją udostępniania Krok trzeci: Sam z siebie musiałby zainteresować informacji o tym, co aktualnie ogląda- Konwencjonalna promocja się tematem i go przeanalizować. Jak my; konsola do gier z funkcją udostęp- wiemy w rzeczywistości nic się nie dzie- niania informacji o naszych wynikach; Pod tym pojęciem rozumiem udział je samo z siebie – wszystko potrzebuje samochód, wysyłający do sieci dane w lokalnych Targach Edukacyjnych oraz lekkiego „pchnięcia”. Ot, tak, na roz- o naszym aktualnym położeniu. Kwestią realizację Drzwi Otwartych, Dni Pracy, pęd. Pozostaje tylko pytanie: jak? czasu jest powstanie lodówek, które Dni z Politechniką. Zalety tych działań są będą informowały gości o tym, co jest niewątpliwe, choćby dlatego, że pod- Trzy drogi do sukcesu w środku, żeby wiedzieli, czy będą mieli czas tego typu imprez można powie- co jeść na imprezie… Społeczność jest dzieć rzeczy, o których nie napisze się Po pierwsze – konkursy. Wykorzystują więc podstawą współczesnego rozu- na stronie internetowej, a które mogą one wszystkie możliwe drogi promocji, mienia świata. Politechnika Poznańska okazać się ważkie w procesie decyzyj- a w dodatku informacje o nich rozprze- bardzo dobrze radzi sobie na tym polu, nym potencjalnego kandydata na stu- strzeniają się wręcz wirusowo. Dla przy-

12 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Współczesna promocja Uczelni

kładu: Politechnika Poznańska mogłaby Rozwiązaniem trzecim, ostatecznym Science for High School – Informatyka ogłosić ogólnopolski konkurs na najlep- i niezaprzeczalnie najlepszym jest bo- dla Szkół Średnich), sponsorowany przez szego robota-sumo. Zwycięzcy etapów wiem… firmę Google, a zrealizowany na Wy- lokalnych realizowanych we współpracy dziale Informatyki. Pozwolił on na prze- ze szkołami średnimi lub innymi uczel- Rozrywka szkolenie nauczycieli kilkunastu szkół niami wyższymi, mogliby przyjechać z Poznania w zakresie „gramifikacji na finały do Poznania. Zyski z takiego Przemysł rozrywkowy potrafi przycią- w nauce”, czyli zastosowania gier i roz- wydarzenia to nie tylko nagrody, które gnąć miliony fanów na jedno wydarze- rywki do nauczania. otrzymają laureaci, czy promocja w me- nie. Przykładem mogą być np.: Polibuda diach, jaką otrzyma Uczelnia. Wszyscy OpenAir, Akademicki Przegląd Muzycz- Rozrywka to potęgi klucz uczestnicy będą pamiętać, że konkretna ny, Grillowanie z Samorządem i inne politechnika dała im możliwość współ- tego typu przedsięwzięcia, cieszące Sądzę, że parafraza znanego powie- zawodnictwa w konkursie, oraz walki się niemałą popularnością i ogromnym dzenia w świetle tego co powyżej jest o konkretne, wartościowe nagrody. Fina- rozgłosem. Jednak nie wyczerpują one w pełni uzasadniona. Wiedza i nauka liści, w szczególności zamiejscowi, po- wszystkich możliwości. jest niezaprzeczalnie niezwykle istot- znają miasto i infrastrukturę Uczelni, co na, jednak dziś to właśnie rozrywka również powinno ich zachęcić do rozwa- Według powszechnych badań najbar- stanowi główne medium docierające żenia myśli o powrocie tutaj w przyszło- dziej dochodowym biznesem na dzień do najszerszego grona odbiorców. To ści. W końcu – laureaci mogą uzyskać dzisiejszy są gry komputerowe. Dochód z niej powinno się zatem korzystać przy własny indeks i miejsce na konkretnym z tej branży przekracza wielokrotnie promocji Uczelni. W ten sposób najła- kierunku studiów na Politechnice. zyski z wielu innych, wydawałoby się twiej pokazać społeczeństwu, zarów- popularniejszych dziedzin. Uwarunko- no ludziom młody, jak i ich rodzicom, Sporo zalet, nieprawdaż? Rzecz w tym, wane jest to faktem, iż grupą docelową a także osobom szukającym atrak- że to nadal nie wszystko! Konstrukcje nie są osoby w konkretnym wieku czy cyjnych studiów podyplomowych, że zbudowane w ramach konkursu, mogą o konkretnym guście. Różnorodność wiedza uzyskiwana na Politechnice Po- przyczynić się do rozwoju robotyki. Kto dostępnych produktów pozwala na tar- znańskiej znajduje bardzo szerokie za- wie, może jednym z uczestników będzie getowanie wszystkich możliwych grup stosowanie we współczesnym świecie. uczeń o wybitnych umiejętnościach społecznych, o ile tylko posiadają kom- Od lat chwalimy się osiągnięciami tech- i niespotykanym sposobie myślenia! puter, a że dzisiejszy świat wymaga po- nologicznymi i wspaniałymi dokonania- Mechanizm ten, podobny do działalno- siadania takiego urządzenia w każdym mi w konkursach - do tych informacji ści łowców talentów, pozwoli nie tylko domu… każdy potencjalny kandydat na studia skusić potencjalnego studenta do pod- kiedyś dotrze. Trzeba teraz jedynie zro- jęcia studiów właśnie na tej konkretnej Jak jednak promować Uczelnię za po- bić wszystko, aby dotarł do nich na uczelni, lecz także na podjęcie prac mocą przemysłu rozrywkowego? Przy- czas. Z pomocą rozrywki – bramy suk- badawczych w zakresie przez niego kładem może być obecność Politechniki cesu stoją przed nami otworem! poruszonym. Tak więc zyski znacząco Poznańskiej na Bloku Gier Komputero- przewyższają koszty, które dodatkowo wych organizowanym w ramach Festi- zniwelować może pomoc sponsorów. walu Fantastyki Pyrkon 2013. Jako że Krzysztof Marian Borowiak jest to temat wart poświęcenia dodat- Przewodniczący Komisji Promocji Drugą drogą do sukcesu są wyjazdy na kowych kilku stron, wydarzenie to zo- Samorządu Studentów regionalne Targi Edukacyjne. W ostat- stało opisane w osobnym artykule. Tutaj Politechniki Poznańskiej nim czasie Politechnika Poznańska, wspomnę jedynie kilka liczb: ok. 12,5 ty- dzięki kooperacji Wydziałów: Elektrycz- siąca uczestników, ponad 850 zrealizo- nego, Fizyki Technicznej i Informatyki, wanych punktów programu w trzy dni, promowała się w ten sposób w Wielu- w trybie 24 godzinnym, ok. 200 rozda- niu i Kole. Łącznie na obu wydarzeniach nych informatorów na stanowisku Poli- zagościło grubo ponad tysiąc tegorocz- techniki Poznańskiej, które odwiedziły nych maturzystów. W skali całej Uczelni setki osób pytających zarówno o studia nie jest to wiele, jednak zważywszy, że I-stopnia, jak i studia podyplomowe. Poznań jest dla obu tych miast bardzo I w końcu: kilkaset osób przyciągniętych dobrą lokalizacją do studiowania (choć- organizowanym przez Samorząd Stu- by ze względu na korzystną komunika- dentów turniejem (tj. 90 uczestników cję kolejową), wielu z nich może skusić i ogrom widzów oraz wolnych graczy). się właśnie na wybór naszego miasta. Przykładów promocji za pomocą roz- Mimo wszystko to także jest dziś za rywki można mnożyć bez liku. Cho- mało. Wciąż zdecydowanie zbyt mało. ciażby program CS4HS (ang. Computer

GŁOS POLITECHNIKI 13 Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki- wywiad z prof. Januszem Rajskim

Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki

- wywiad z profesorem Januszem Rajskim, doktorem honoris causa Politechniki Poznańskiej

Prof. Janusz Rajski (ur. w 1950 r.) ukończył stu- go wyjątkową pozycję w środowisku akademickim dia na Wydziale Elektroniki Politechniki Gdańskiej i biznesowym w Stanach Zjednoczonych i na całym uzyskując tytuł magistra inżyniera w specjalności świecie. Jak wspomniano, profesor renomowane- automatyka i maszyny cyfrowe. W latach 1973 – go McGill University w Montrealu (Kanada), IEEE 1984 pracował na Wydziale Elektrycznym Politech- Fellow, a od połowy lat 90. Chief Scientist and Di- niki Poznańskiej, gdzie w 1982 roku obronił pracę rector of Engineering firmy Mentor Graphics, jest doktorską. W 1984 roku rozpoczął pracę w De- autorem i współautorem wielu publikacji naukowych partment of Electrical Engineering renomowanego o imponującej liczbie cytowań, blisko 80 międzyna- uniwersytetu McGill w Montrealu. W uczelni tej rodowych patentów i szeregu ważnych technologii był zatrudniony na stanowisku associate profes- z dziedziny komputerowo wspomaganego projekto- sor with tenure. Począwszy od 1995 roku pracuje wania i testowania cyfrowych układów scalonych w firmie Mentor Graphics, czołowym w skali świa- wielkiej skali integracji. towej przedsiębiorstwie wytwarzającym oprogramowanie do syntezy i testowania elektronicznych układów scalonych.

Od roku 1996 z osobistej inicjatywy prof. Rajskie- go amerykańska firma Mentor Graphics nawiązała stałą współpracę z Instytutem, a potem Wydziałem Elektroniki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej. W Poznaniu powstał ośrodek badawczo-wdrożenio- wy firmy, w ramach Higher Education Program prze- kazała ona oprogramowanie do zajęć laboratoryjnych dla studentów Wydziału Elektroniki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej, wspomaga doktorantów, prowadzi z Wydziałem wspólne projekty, oferuje praktyki i możliwości stałego zatrudnienia dla absol- wentów poznańskich uczelni.

Ponad dwadzieścia lat życia i pracy prof. Rajskie- go w Kanadzie i USA zbudowały i utwierdziły je-

14 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki- wywiad z prof. Januszem Rajskim

Szczególnie istotnym osiągnięciem Prof. Rajskiego ności testowania ich komponentów już w fazie pro- i zespołu jego współpracowników jest wielokrotnie dukcji. Wobec stopnia złożoności współczesnych nagradzana technologia EDT (Embedded Determi- układów scalonych, zadanie ich testowania jest pro- nistic Test), wdrożona przez Mentor Graphics pod blemem nietrywialnym i o dużym stopniu komplikacji. rynkową nazwą TestKompress, a przeznaczona do Naukowe osiągnięcia prof. Rajskiego i jego zespołu wykrywania uszkodzeń w złożonych systemach cy- w tej dziedzinie mają wielkie znaczenie praktycz- frowych. Wszechobecne w naszym życiu systemy ne i ekonomiczne. To doskonały przykład powiąza- i urządzenia elektroniczne zbudowane z układów nia wyników pracy naukowej z jej zastosowaniami o wielkiej skali integracji wymagają niezawodnego w nowoczesnym przemyśle elektronicznym. działania, co w konsekwencji prowadzi do koniecz-

Profesorze, Pana osiągnięcia wisko; opisywaliśmy układ i symulowa- miesięcy. Można sobie to wyobrazić na zrewolucjonizowały elektronikę liśmy go w komputerze, zaś symulator przykładzie dowolnej rzeczy, która rośnie na skalę światową. Kiedy zatem wyliczał odpowiedzi układu. Jak widać, w tempie geometrycznym. Nawet jeżeli nagroda Nobla? nie było to całkowicie automatyczne ge- dzisiaj coś wydaje się nam złożone, to za nerowanie testów. parę lat będzie się składało ze stukrotnie Nagroda Nobla? Niestety nie ma Na- większej liczby elementów. W tej chwi- grody Nobla w dziedzinie elektroniki. Jak to się stało, że od li podstawowe elementy, przykładowo Musiałbym bardziej powiązać swoją projektowania układów scalonych połączenia na najniższych warstwach działalność z inną dziedziną, np. medy- doszedł Pan do testowania metalu albo tranzystory, mają szerokość cyną. Zawsze zostaje nagroda pokojowa mikroprocesorów? około 20 nanometrów. Pod mikrosko- (śmiech). pem optycznym w ogóle ich nie widać! Można powiedzieć, że testowanie pro- Skoro co 18 miesięcy podwaja się liczba Czy czuje się Pan człowiekiem, cesorów to moje główne zajęcie, nato- elementów, które znajdą się w układzie który decyduje o światowym miast w projektowaniu procesorów mia- scalonym – to wiadomo, że wymagają obliczu elektroniki? łem jedynie gościnne występy. Ciekawe one nowych metod testowania. zagadnienie z projektowania mikropro- Jest to prawdą o tyle, że aż 90% stoso- cesorów rozwiązywał jeden z moich stu- Cały czas toczą się dyskusje i powstają wanych na rynku mikroprocesorów jest dentów. Aby testowanie było wydajne, publikacje dotyczące końca skalowal- testowanych naszymi metodami. Pamię- trzeba układ zmodyfikować. I to się na- ności układów scalonych. Okazuje się tam taką sytuację: byłem na spotkaniu zywa projektowanie ułatwiające testo- jednak, że nie można tego przewidzieć. z szefem jednej ze współpracujących wanie. Ale nadal mówimy o testowaniu Swego czasu naukowcy twierdzili, że z nami japońskich firm, który głośno po- mikroprocesorów. Te układy są napraw- nie da się zmniejszyć układu scalonego wiedział: Janusz-san, jaki Ty masz wspa- dę złożone, więc gdyby ktoś projektował do rozmiarów poniżej 1 mikrometra, niały zespół! Możesz powtórzyć? – dro- je nie myśląc o sposobie testowania, to a przecież obecnie projektuje się go czyłem się. Początkowo nie zorientował nie dałoby się ich wyprodukować. w wielkości 20 nanometrów, czyli 1/50 się, że żartuję i powtórzył raz jeszcze. mikrometra! Co więcej, pracujemy Ponieważ był szefem firmy, zrobiło to A czym się różnią stare układy z firmami, które opracowują technolo- na wszystkich spore wrażenie. Coś ta- scalone od produkowanych gie zdolne stworzyć układ scalony rzędu kiego daje na pewno dużą przyjemność. obecnie? 14, a eksperymentalnie 7 nanometrów Zrobiliśmy ogromny postęp w stosunku wielkości. To tak niewiarygodnie małe do tego, co było kiedyś. Projektowanie Aby to zrozumieć i móc porównać – trze- rozmiary, że warstwy izolacyjne mają już układów w poznańskiej Teletrze w la- ba posłużyć się liczbami, bo zewnętrznie tylko kilka warstw atomów, przykładowo tach 70-tych ubiegłego wieku wyglą- układy te wyglądają podobnie. Kiedyś, 3. W tej sytuacji jakiekolwiek fluktuacje dało w ten sposób, że projektant miał bardzo dawno temu, podstawowe ele- w grubości tych warstw powodują auto- w szufladzie wiele układów scalonych. menty, takie jak tranzystory czy połącze- matycznie zmiany ich właściwości elek- Brał płytkę, wpasowywał w nią układ, nia, miały szerokość kilku mikrometrów. trycznych. W związku z tym wymagane a później łączył wszystko drutami i po Znane prawo Moore’a (a właściwie nie są inne metody testowania i projekto- prostu patrzył, czy to co powstało dzia- prawo, tylko obserwacja ekonomiczno– wania. Jak widać, w tej dziedzinie wciąż ła. Nie było metod komputerowych. Aby technologiczna) mówi, że najbardziej dzieje się coś nowego. Smartphony są opracować testy półautomatycznie mu- skomplikowane urządzenia podwajają ciągle udoskonalane, rozbudowywane sieliśmy stworzyć odpowiednie środo- liczbę tranzystorów mniej więcej co 18 o nowe funkcje. Kiedyś trzeba było mieć

GŁOS POLITECHNIKI 15 Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki- wywiad z prof. Januszem Rajskim

Czasem gdy patrzę na urządzenia elektroniczne, to mam bardzo podobne refleksje. Ale muszę przyznać, że moja generacja wiekowa nie kontroluje tego. Gdy słucham moich dzieci to wiem, co znaczy sukces marketingu i reklamy. Większość ludzi, którzy kupowali ostatnio iPhone 5 to tacy, którzy mają poprzednią wersję tego urządzenia, a różnica między tymi modelami jest niewielka. Niemniej oni chcą posiadać to co najnowsze. Zapotrzebowanie na nowe przedmioty stale się zwiększa. Pierwsze kamery cyfrowe miały rozdzielczość po- niżej pół megapiksela. Obecnie osiągają 16, 20 megapikseli. Kiedyś video nakrę- cało się na taśmie. Dlaczego? Pamięci

wiele osobnych urządzeń - budzik, GPS, kamerę cyfrową, telefon. Teraz wszystko to znajduje się w jednym urządzeniu, a to jest energooszczędne. Oczywiście są pewne granice…

A gdzie one są?

Trudno powiedzieć. Dotychczas mieliśmy do czynienia z układami składającymi się jedynie z jednego układu scalonego. Obecnie wytwarza się jeden układ scalony, następnie poleruje się go do grubości mniejszej niż jeden milimetr, na to nakle- ja się drugą warstwę - drugi układ scalony i w ten sposób powstają struktury pamięci, które mają wiele takich warstw. To jest technologia trójwymiarowa. na układach scalonych były zbyt drogie. W czym może mieć ona W tej chwili technologia tak się rozwinę- w przyszłości zastosowanie? ła, że taśma stała się niepotrzebna – na- W czymś, co może nas zaskoczy? grywać można bezpośrednio w pamięci, Czymś, czego w tej chwili nie która jest na tyle pojemna, że zdolna jest potrafimy sobie jeszcze nawet pomieścić dwie i więcej godzin nagra- wyobrazić? Czy jest tak, że są nia. Im większa pojemność pamięci, tym potrzeby konsumentów większe spektrum jej zastosowań. Kiedy i Państwo w odpowiedzi na nie 10 lat temu kupowałem aparat fotogra- coś wymyślacie, czy jest odwrotnie ficzny, pamięć do tego urządzenia była – trzeba coś wymyślić, a potem bardzo droga. Obecnie mogę kupić kar- jeszcze przekonać konsumentów, tę pamięci z dużo większą objętością za żeby chcieli to kupić? Przyznam, zaledwie kilka dolarów. Kiedyś w samo- że mając telefon dotykowy, nie chodach było bardzo mało elektroniki. czuję potrzeby posiadania jeszcze W zasadzie na wyposażeniu były tylko lepszego urządzenia. radia. W tej chwili elektronika w autach stwarza niesamowite możliwości…

16 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki- wywiad z prof. Januszem Rajskim

To prawda, ale przez to nie można W tej sytuacji konieczne jest niezawodne wiadomo, że tester jest drogi, kosztuje samodzielnie tego auta naprawić… testowanie układów scalonych, bo błę- około miliona dolarów. W związku z tym dy nie wchodzą w rachubę. Jeden błąd łatwo policzyć, że koszt wykorzystania Nie, nie, samemu nie, broń Boże! Tester równa się ludzkiemu życiu. testera w ciągu jednej sekundy wynosi jest potrzebny… A jaka jest przyszłość? kilka centów. Gdyby nie stosowało się Testowanie ma zminimalizować zoptymalizowanych metod, testowanie Właśnie. Gdzie jest granica, której błędy… danego układu mogłoby kosztować kil- elektronika już nie przekroczy? kadziesiąt dolarów. Co się zatem obec- W przemyśle samochodowym jest nie robi? Na sam układ wprowadza się Okazuje się, że ludziom, którzy jej nie podobnie, bardzo duży nacisk kła- jeszcze inne elementy ułatwiające te- widzą, często udaje się osiągnąć sukces dzie się na niezawodność. Dąży się stowanie. Są one przedłużeniem funkcji w dziedzinie zaawansowanych tech- do osiągnięcia zerowego poziomu testera. W tym celu zaproponowaliśmy nologii. Na przykład Google inwestuje uszkodzeń. Można sobie wyobrazić metodę kompresji, która znalazła szero- bardzo dużo w technologię samo- taką sytuację: produkuje się milio- kie zastosowanie w przemyśle. Polega chodową eliminującą aktywną rolę ny aut i jeśli choć część z nich miała- ona na tym, że przesyła się do ukła- kierowcy. Ma on jedynie siedzieć i po- by jakiś poważny defekt, to stają się du scalonego skompresowane dane, zwolić się wieźć przez samochód. To one poważnym niebezpieczeństwem a w układzie scalonym rozwija się je do jest przyszłość. Obecnie trwają w tym dla użytkowników. W grę wcho- ich pełnej postaci. Taką technologię - zakresie wzmożone prace. Samochody dziłyby milionowe odszkodowania, TestKompress - wprowadziliśmy 11 lat luksusowe mają cały szereg urządzeń, a w konsekwencji nawet bankructwo temu. Początkowo redukowała czasu które, na przykład, monitorują tor jaz- firm. Bardzo ważne jest, aby na etapie testowania i zbierania danych testowych dy nie pozwalając kierowcy zboczyć z produkcji znaleźć te elementy, które nie od 5 do 10 razy. Stopniowo rozszerzy- drogi; analizują, czy na jezdni nie ma działają i natychmiast je wyeliminować. liśmy tę metodę i w tej chwili osiągnę- zwierząt. Podczas jazdy wykonują cały szereg pomiarów po to, aby zwiększyć bezpieczeństwo i luksus jazdy.

W jakich sferach na przestrzeni ostatnich lat elektronika najbardziej zmieniła życie człowieka?

Było kilka etapów elektronizacji, które warto wyróżnić, a jeden z pierwszych łączy się z moją pracą na Politechnice Poznańskiej. Mieliśmy wtedy duże komputery, które służyły do obliczeń naukowo-technicznych. Sprzęt był bardzo drogi i zużywał dużo energii. W tamtych czasach wszystkie komputery w Poznaniu miały o wiele mniejszą pamięć i moc niż Jak w praktyce wygląda testowanie liśmy stukrotny poziom redukcji. Jest to jeden współczesny komputer osobisty. układów? technologia mająca szerokie zastosowanie na świecie: prawdopodobnie mi- Następnym etapem rewolucji był kom- Tester wygląda jak wielka szafa, która ma kroprocesory telefonów i samochodów, puter personalny. W tej chwili trudno sporo pamięci i sporo elektroniki precy- których Państwo używacie, testowane wyobrazić sobie jakąkolwiek dziedzinę zyjnie mierzącej sygnały. Jego zadaniem były metodą TestKompress. aktywności człowieka bez stosowania jest wysłanie pobudzeń do układu i od- komputerów. czytanie danych na temat zachowywa- Czasami przylatuje Pan do nia się układu. I co się teraz okazuje? Aby Poznania. Jak tutaj zmienia się Natomiast trzeci etap to Internet. Dzisiaj przetestować duży układ, potrzeba spo- branża elektroniczna? ludzie korzystają z portali społeczno- ro danych testowych. Należy wykryć, czy ściowych, zamieszczają zdjęcia, komen- każdy tranzystor się przełącza i czy jest Tutaj dzieje się bardzo dużo pozytyw- tują je, tagują, itp. Obecnie elektronikę dobrze połączony z innymi. Daje to du- nych rzeczy. Społeczeństwo dużo myśli stosuje się w takich przestrzeniach, żo danych testowych – objętość równo- i pracuje w bardzo profesjonalny spo- w których dotychczas jej nie było, np. ważna kilku płytom DVD. Trzeba je prze- sób. Nasz poznański oddział zajmuje się w medycynie. Staje się niezbędna na słać do układu, a następnie odczytać, testowaniem narzędzi, które my robimy salach operacyjnych i przy diagnostyce. co zajmuje sporo czasu. Z drugiej strony do testowania układów scalonych.

GŁOS POLITECHNIKI 17 Jak Profesor z Polski zmienił oblicze światowej elektroniki- wywiad z prof. Januszem Rajskim

W jakim kierunku, Pana zdaniem, nowych celów. Elektronika jest niezwy- Zjeździliśmy Oregon, Kalifornię, Newa- powinno iść kształcenie przyszłych kle ciekawą dyscypliną i moją wielką dę, Utah, Arizonę, Kolorado, Wyoming. elektroników? pasją, ale są przecież rzeczy ważniejsze. Lubię takie metody wypoczynku, które Kiedy obserwuję studentów to widzę, wymuszają dużą koncentrację uwagi. Kształcenie jest sprawą bardzo ważną że największe sukcesy osiągają ci o sze- A jazda motocyklem, jeżeli oczywiście i wydaje mi się, że liderzy zarówno rokich horyzontach, a także ci, którzy nie chce się ryzykować życiem swoim, przemysłu jak i oczywiście szkół wyż- umieją się efektywnie komunikować. a szczególnie pasażerki, wymaga duże- szych (ale przemysłu szczególnie), mają Na przykład studenci, którzy zrobili ka- go skupienia. Przed wycieczką czytam obowiązek popularyzacji nauki. Tak to riery w przemyśle albo na uczelniach są zawsze stronę internetową grupy wielbi- zawsze rozumiałem. Będąc w Poznaniu na ogół ludźmi o szerokich zaintereso- cieli takich ekstremalnych przygód - czę- w ‘76 albo ‘77 roku, prowadziłem waniach i z dobrym przygotowaniem sto mają bardzo ciekawe spostrzeżenia. w szkole średniej zajęcia z informatyki. humanistycznym. W elektronice, tak jak Na przykład uczą, jak obserwować swoje Nie było wtedy komputerów osobistych, i w innych dziedzinach, jest potrzebna zmęczenie i jak na nie reagować. Lubię mówimy przecież o czasach historycz- umiejętność komunikowania się. Nawet też pływanie kajakiem, bardzo mnie to nych… Zapraszałem więc uczniów, może bardziej, bo często trzeba przeko- relaksuje. Mamy zresztą jeden - tandem. którzy perforowali karty, pisali proste nać ludzi, żeby zrobili coś na dużą skalę Kiedyś zabraliśmy ze sobą psa. Zrobiłem programy, uruchamiali je w centrum ob- inżynierską, a wymaga to czasami spo- dla niego siedzenie między kokpitem liczeniowym – i w taki sposób wprowa- rych nakładów pracy i środków finanso- a moim - siedział sobie i pływał. Ponie- dzaliśmy ich do informatyki, takie prak- wych. Niekiedy trzeba namówić kogoś, waż nasz pies jest całkowicie biały ze tyczne kształcenie. żeby zrobił jakiś eksperyment na milio- względu na wadę skóry, stanowił atrakcję nie układów scalonych, przy czym nie dla lwów morskich: były bardzo ciekawe, Co poradziłby Pan dzisiejszym można go przekonać tylko do jednego wynurzały się i patrzyły co to za dziwne studentom elektroniki? szczegółu, musi zrozumieć całą filozofię. zwierzę siedzi i obserwuje je z góry?

Radzenie to trudne zadanie, bo każde Porozmawiajmy o pasjach pokolenie musi samodzielnie odkrywać pozanaukowych, bo przecież Rozmawiały: swoje możliwości. Dobrze jest słuchać elektronika to nie jedyne Pańskie J. Szajbe i I. Kawiak-Sosnowska rad innych, ale decyzje i tak trzeba po- zajęcie... dejmować na własną rękę. Nie zawsze jest tak, że wybierze się jeden cel i go Jestem wielkim entuzjastą wycieczek realizuje, w życiu warunki i okoliczności motocyklowych. Wraz z żoną mamy już się zmieniają. Ważny jest instynkt, który za sobą parę takich podróży. Na szczę- pozwala na dostosowanie się i szukanie ście żona lubi jeździć jako pasażer…

Jakie znaczenie dla Wydziału Elektroniki i Telekomunikacji ma przyznanie doktoratu honoris causa profesorowi Januszowi Rajskiemu?

Dr hab. inż. Paweł Szulakiewicz , prof. nadzw. Wydział Elektroniki i Telekomunikacji istnieje w Poznaniu od sześciu lat. Przyznanie przez Senat Politechniki Poznańskiej doktoratu honoris causa osobie zaproponowanej przez Wydział ma dla nas ogromne znaczenie. Zastanawialiśmy się, kto byłby godny tego zaszczytu. Po dyskusji Rady Wydziału zaproponowaliśmy jednomyślnie kandydaturę Profesora Janusza Rajskiego. Zajmujemy się nauką, więc chcieliśmy, żeby naszym kandydatem był wybitny naukowiec. Ze względu na wielką wagę jaką przywiązujemy do współpracy z przemysłem, chcieliśmy, żeby „nasz” doktor honoris causa odnosił sukcesy w przemyśle. Oczywiście musiał to być ktoś, kogo dziedziną działalności jest elektronika. Zależało nam też na istnieniu współpracy naszego kandydata z Wydziałem EiT. Chcieliśmy także zwrócić uwagę na korzyści jakie odnoszą absolwenci Politechniki Poznańskiej i miasto Poznań z powstawania nowych firm high technology. W ten sposób wyłonił się idealny kandydat – profesor Janusz Rajski.

Prof. dr hab. inż. Krzysztof Wesołowski Uważam, że doktorat honoris causa dla profesora Janusza Rajskiego będzie dla naszego Wydziału dużym wyróżnieniem. Przede wszystkim cieszymy się, że się zgodził. My jako Wydział jesteśmy bardzo zadowoleni, że będziemy mogli zaprezen- tować się zarówno uczelni, jak i poznańskiemu środowisku naukowemu jako ośrodek, w którym odbywa się wieloletnia współpraca w dziedzinie elektroniki o charakterze naukowym i przemysłowym i to z czołową światową firmą z tej branży, którą uosabia właśnie prof. Rajski.

18 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Jakie znaczenie dla Wydziału Elektroniki i Telekomunikacji ma przyznanie doktoratu honoris causa profesorowi Januszowi Rajskiemu?

GŁOS POLITECHNIKI 19 Koło Naukowe Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej

około 70 uczniów, w tym w dużej mie- rze tegorocznych maturzystów.

Tego samego dnia odbyło się również spotkanie w Zespole Szkół Politechnicz- nych, w którym uczestniczyło około 40 uczniów technikum klasy o profilu urzą- dzeń i systemów energetyki odnawialnej oraz wielu maturzystów z klasy o profilu budowlanym. Po spotkaniu wzięliśmy udział w nagraniu reportażu Szkolnej Telewizji Internetowej.

Kilka dni później miały miejsce kolejne spotkania w VI Liceum Ogólno- kształcącym (12.04.2013) oraz XI Li- ceum Ogólnokształcącym w Poznaniu (17.04.2013), przy okazji których za- prosiliśmy uczniów do wzięcia udziału Koło Naukowe w zbliżającej się akcji „Dziewczyny na Politechniki”.

Inżynierii Środowiska Na powyższe spotkania przygotowane zostały specjalne prezentacje pokazujące w pierwszej kolejności Poznań jako mia- promuje sto dające wiele możliwości, o bogatym życiu naukowym, kulturalnym i sporto- wym, a następnie Politechnikę Poznań- PolitechnikĘ Poznańską ską jako uczelnię dynamiczną i wspiera- jącą aktywność studencką (np. taką, jak nasza), aż wreszcie kierunek inżynieria w liceach środowiska – jako ciekawy, interdyscyplinarny i przyszłościowy, bo związany z szeroko pojętą ekologią, oszczędno- W bieżącym semestrze Koło Naukowe Inżynierii Środowiska ścią energii, energetyką odnawialną i bardzo medialnym ostatnimi czasy - Politechniki Poznańskiej (Wydział Budownictwa i Inżynierii budownictwem pasywnym.

Środowiska) wyszło z inicjatywą organizacji cyklu spotkań W prezentacjach nie zabrakło szczegó- w ramach pilotażowego projektu promocji Politechniki Po- łowych informacji na temat obowiązu- jących na Politechnice Poznańskiej zasad znańskiej oraz kierunku Inżynieria Środowiska wśród tego- rekrutacji, programu studiów na kierunku Inżynieria Środowiska oraz działalno- rocznych maturzystów. Dotychczas odbyły się cztery te- ści kół naukowych. Uczniowie podczas go typu spotkania, które zakończyły się dużym sukcesem. wystąpień o charakterze popularno-naukowym mieli także okazję poznać taj- W niedalekiej przyszłości planowane są kolejne niki budownictwa pasywnego oraz na własne oczy zobaczyć urządzenia i systemy stosujące odnawialne źródła energii.

Strzałem w dziesiątkę okazała się moż- liwość zobaczenia efektów naszej co- ykl spotkań z licealistami zapo- Ogólnokształcącego im. Henryka Sien- dziennej pracy na kierunku Inżynieria czątkował wyjazd członków za- kiewicza oraz Zespołu Szkół Politechnicz- Środowiska, tzn. opracowanych przez Crządu Koła Naukowego Inżynierii nych. Pierwsze spotkanie (4.04.2013) nas w ramach regulaminowego toku Środowiska Politechniki Poznańskiej do miało miejsce w Liceum Ogólnokształ- studiów projektów i dokumentacji. Duże dwóch wrzesińskich placówek: Liceum cącym, gdzie wystąpiliśmy przed grupą arkusze rysunków technicznych wyko-

20 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Koło Naukowe Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej

nanych przy zastosowaniu programów Podsumowując, odbyliśmy dotych- wspomagających projektowanie typu czas cztery wizyty w szkołach śred- CAD oraz uporządkowane obliczenia nich, podczas których mieliśmy okazję cieplne i przepływowe związane z reali- zaprezentować się przed około 150 zacją projektów z przedmiotów takich uczniami. Przeprowadzone spotkania jak: ciepłownictwo i gazownictwo, wen- cieszyły się sporym zainteresowaniem tylacja, klimatyzacja czy ogrzewnictwo, zarówno wśród licealistów jak i grona budziły uznanie licealistów, którzy sami pedagogicznego. Dyrekcja szkół doce- chcieliby być autorami tego typu opra- niła formułę spotkań, wyraziła chęć ich cowań. Dlaczego nie? Wystarczy, że wy- kontynuacji oraz utrzymania kontaktu biorą naszą Politechnikę! z Uczelnią. Tego typu wydarzenia są niezwykle wartościowe. Mogą pomóc Ale to nie wszystko. Chcąc jeszcze bar- wielu młodym osobom w podjęciu jakże dziej zaciekawić przybyłych na spotka- istotnej decyzji o wyborze kierunku stu-

skiej oraz kierunku Inżynieria Środowiska w szkołach średnich poprzez organizację podobnych spotkań m.in. w Poznaniu, Śremie, Szamotułach, Koninie, Wrześni, Kaliszu, Gorzowie Wlkp., Bydgoszczy i Toruniu.

Martyna Jakóbczyk, Łukasz Amanowicz Koło Naukowe Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej

nie słuchaczy, zorganizowaliśmy pokaz diów, a przy okazji pozwalają na nawią- urządzeń związanych z branżą sanitar- zanie współpracy ze szkołami. Dlatego ną. Każdy uczestnik spotkania mógł nie też Koło Naukowe Inżynierii Środowiska tylko zobaczyć, ale również dotknąć planuje dalszą realizację pilotażowego pokazowych elementów instalacji, któ- projektu promocji Politechniki Poznań- re zabraliśmy ze sobą: różnego rodzaju zawory, wymienniki ciepła, przekrojony grzejnik płytowy, kształtki wentylacyjne, przeponowe naczynie zbiorcze i wiele innych.

Spotkania były dla uczniów szansą, aby zadać pytania dotyczące między innymi przebiegu studiów, czy też możliwości realizacji kariery zawodowej po zakoń- czeniu nauki. Zainteresowani możliwo- ściami jakie oferuje Politechnika, pla- nujący swoją przyszłą karierę licealiści zadawali mnóstwo pytań, pokazujących ich świadomość roli dobrego wykształ- cenia, a także szacunek dla niełatwych nauk ścisłych i kierunków inżynierskich oferowanych przez naszą Uczelnię.

GŁOS POLITECHNIKI 21 Przebojem do fanów fantastyki! Pyrkon

Przebojem do fanów fantastyki! Pyrkon

Festiwal Fantastyki Pyrkon 2013 to kolejna z cyklicznych im- Wielu uczestników Festiwalu nie kryło zdziwienia obecnością Politechniki na prez skierowanych do fanów fantastyki w Polsce. Wydarze- tym wydarzeniu. Jak to tak? Uczelnia na Pyrkonie? – pytali. Oczywiście studen- nie to co roku przyciąga tysiące uczestników, a każdy kolejny ci Wydziału Informatyki reprezentujący rok przynosi coś nowego. Warto wspomnieć, że jeszcze dwa naszą Uczelnię nie pozostawiali tych pytań bez odpowiedzi. Pokazywali stre- lata temu, jako tzw. „konwent”, Pyrkon ugościł nieco ponad 4 fę turniejową, przedstawiali budowę i zastosowanie robota pirotechnicznego tys. osób, po czym rok później pobił ten rekord już pierwsze- wykonanego w ramach pracy inżynier- go dnia, by łącznie przyjąć ok. 6,5 tys. gości! Dlaczego przy- skiej jednego ze absolwentów kierunku Informatyka – inż. Piotra Szymaniaka, taczam przeszłe statystyki? Ze względu na wynik tegorocz- a także zapraszali do „kącika zombie”, gdzie pracowała profesjonalna wiza- nego Festiwalu Fantastyki: odwiedziło nas niemal 12,5 tys. żystka. Dodatkowo zarówno tych ucha- uczestników, a zeszłoroczny rekord został ponownie pobity rakteryzowanych jak i osoby, które nie skorzystały z „kącika”, zapraszali do już pierwszego dnia imprezy! zrobienia sobie zdjęcia z użyciem Gre- enbox’a. Wielu ludzi pytało, jak działa ten ostatni, i to również było wyjaśnia- ne przez opiekującego się sekcją człon- ka Koła Naukowego SpacjaTV z Wydzia- łu Elektroniki i Telekomunikacji, który o czyni Pyrkon tak atrakcyj- Łał, nie wiedziałem, że tak można… nie raz usłyszał coś, co brzmiąło mniej nym? Atmosfera? Setki punk- więcej tak: Łał, nie wiedziałem, że tak tów programu? Atrakcyjne Na Pyrkonie nie zabrakło miejsca także można... Wszystko to uzupełnione było prelekcje? Konkursy? Sądzę, dla Politechniki. Za sprawą grupy stu- o przedstawienie oferty dydaktycznej Cże nie można tu wskazać jednej przy- dentów z Wydziału Informatyki oraz naszej Uczelni oraz drobny upominek czyny. Jeśli jednak spojrzeć na tę kwestię Samorządu Studentów impreza zyskała w formie politechnicznego gadżetu. z nieco szerszej perspektywy, można wy- całkiem sporo ciekawych atrakcji. Mię- Chciałoby się rzec: „wilk syty i owca ca- snuć teorię związaną z dwoma słowami: dzy innymi zrealizowane zostały dwa ła”. I tak w istocie było. pasja oraz rozrywka. Pierwsze z tych (zamiast jednego) turnieje na Bloku słów odnosi się do więzi łączącej orga- Gier Komputerowych, utworzono dwie Nie wspomniałem jeszcze o zorgani- nizatorów i uczestników Pyrkonu: jest to (zamiast jednej) sceny na tymże Bloku, zowanym przez Samorząd Studentów po prostu wydarzenie, podczas którego a także umożliwiono zrobienie sobie zdję- turnieju. Był to Otwarty Turniej League wszyscy są jedną, wielką rodziną. cia na tle z gry komputerowej z użyciem of Legends, w którym wzięło udział 18 Greenbox’a. Z pomocą kilku firm z branży pięcioosobowych zespołów, co dało Pozostaje kwestia rozrywki. W dzisiej- komputerowej – MSI, X-KOM.pl oraz Ste- łącznie 90 uczestników. W przerwach szym świecie pełnym najróżniejszych elSeries, a także profesjonalnej drużyny turnieju (czyli przeważnie nocą), każdy jej form, trudno tak naprawdę o tę e-sportowej DragonBorns, stworzyliśmy chętny mógł wziąć udział w wolnych „dobrą”. Społeczeństwo poszło trochę podzielone na kilka sekcji wspólne stoisko rozgrywkach. Przez tę strefę, bezpo- na łatwiznę, wybierając ilość zamiast wystawowe oraz niemałą strefę turniejo- średnio sąsiadującą ze stanowiskiem jakości. Są jednak wydarzenia – takie wą dla rozgrywek w League of Legends Politechniki, przeszło łącznie kilkaset jak wspomniany Pyrkon – które odwra- – jedną z najpopularniejszych gier sie- osób. Nie mniej gości obecnych było na cają te proporcje, oferując niebanalną ciowych ostatnich lat. Przeprowadzono widowni. Wszędzie tam znajdowały się rozrywkę w fantastycznym wydaniu. kilkanaście pomniejszych konkursów dla materiały promujące Politechnikę. Sam W końcu Fantastyczna Przestrzeń (tego- fanów tej gry, zrealizowano internetową fakt organizacji turnieju przez Samo- roczne hasło Pyrkonu) zobowiązuje. transmisję online. rząd również nie pozostał niezauwa-

22 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Dzień Architektury w V Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu

żony. Zresztą wystarczy przytoczyć tu rowych, którzy z naszą pomocą mogą znajdują później zastosowania w nauce fragment treści jednej z wiadomości, w przyszłości wykształcić się na do- i dydaktyce. która dotarła do samorządowej skrzyn- skonałych informatyków. Możemy tak- ki e-mailowej (Autora serdecznie po- że skierować pracę studentów i pra- Podążając tym torem Politechnika Po- zdrawiam): Zauważyłem, że zajęliście cowników Politechniki na kompletnie znańska ma szansę osiągnięcia niespo- się organizacją turnieju League of Le- nowy tor. Tak jak kiedyś, kiedy rozwój tykanego w skali naszego kraju sukcesu. gends podczas tegorocznego Pyrkonu. napędzany był przez przemysł zbroje- Wszystko czego trzeba to entuzjazm I wielu graczy Was za to teraz wielbi (…) niowy, tak dziś rolę tę przejął przemysł i zapał, oraz odpowiednie ustawienie Czy da radę zarezerwować jedno miej- rozrywkowy. To właśnie gry kompute- zwrotnicy torowiska. Udział w Pyrkonie sce dla nas (…)? Sprawa warta jest więc rowe przyczyniają się do powstawania to tylko jedna, choć jakże istotna, oka- wysiłku. coraz to nowszych, wysokowydajnych zja do przybliżenia się do tego sukcesu. układów graficznych stosowanych póź- Szansa niej w rozwiązaniach przemysłowych. Dążenie do wygenerowania jak najre- Krzysztof Borowiak Udział w takich wydarzeniach to dla alniejszego wirtualnego świata, który Samorząd Studentów PP Politechniki Poznańskiej nie tylko dobra zadowoliłby graczy, przyczynia się do promocja. To także ogromna szansa. powstawania nowych algorytmów oraz Idąc tą drogą możemy nie tylko do- nowych mechanizmów. Systemy symu- trzeć do młodych fanów gier kompute- lujące w grach fizykę naszego świata,

Dzień Architektury w V Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu

rzeci dzień, tj. 14 marca 2013 r., odbywającego się w V LO Festiwalu Matematyki, Fizyki, Informatyki i Architek- tury upłynął pod patronatem Wydziału Architektury Po- litechniki Poznańskiej. W tym dniu na uczniów czekało Twiele inspirujących atrakcji. Dr sztuki Przemysław Tomczak, doc. PP – prodziekan WAPP przedstawił strukturę Wydziału Architek- tury i zaznajomił słuchaczy z programem studiów, natomiast dr inż. arch. Hanna Michalak, doc. PP wprowadziła licealistów w problematykę recyklingu w architekturze i designie. Inż. arch. Jakub Guzik przybliżył słuchaczom pojęcie projektowania pa- rametrycznego oraz przedstawił działalność studenckiego Koła Naukowego Illumination. Wprowadzeniem do warsztatów Rede- sign, podczas których uczniowie mogli wykazać się twórczym myśleniem i zdolnościami manualnymi przy tworzeniu lamp z surowców wtórnych, była prezentacja Zuzanny Pikuły, studentki WAPP. Dzięki wcześniej zebranym przez uczniów materiałom (zużyte płyty CD, tekturowe rolki po papierze toaletowym, plasti- kowe przejrzyste kubeczki jednorazowe do napojów, wytłoczki od jajek, butelki po wodzie mineralnej, etc.) licealiści mogli oddać się bardzo efektywnej pracy zespołowej. Pod okiem koordynato- rów – studentów WAPP (Ewa Ratajczak, Joanna Leśna, Izabela Kwiecińska, Sandra Radys, Michał Łuczak, Magdalena Meinhold, inż. arch. Roksana Kiełbasa, inż. arch. Konrad Garbowski) uczest- nikom warsztatów udało się stworzyć niezwykle ciekawe, świe- cące formy (patrz zdjęcie).

GŁOS POLITECHNIKI 23 Biozgroza

Biozgroza

ikroorganizmy to najstarsze formy życia na Ziemi. Prze- briela de Mussiego z Piacenzy oblężenie Kaffy w roku 1346. Mtrwanie ludzi, zwierzą i roślin od zawsze było uzależ- Oblegający twierdzę Tatarzy byli dziesiątkowani przez tajem- nione od obecności drobnoustrojów. Bakterie warunkujące niczą chorobę nazywaną „czarna śmiercią” – dżumę. Chcąc choroby roślin i zwierząt przyczyniają się do osłabienia po- zmusić obrońców do poddania twierdzy, umieszczano ciała tencjału gospodarczego danego społeczeństwa, co prowa- swoich zmarłych towarzyszy na katapultach i przerzucano je dzi do pogorszenia wskaźników ekonomicznych, a w kon- nad murami miasta, tak aby docierały do obozu przeciwnika. sekwencji do klęski. W przypadku gdy sytuacje takie mają Mimo że działania te prawdopodobnie nie miały istotnego charakter naturalny, natężenie występowania danej kata- wpływu na wzrost liczby zachorowań wśród mieszkańców strofy ekologicznej nie jest duże, a jej zasięg terytorialny jest Kaffy, to już wywołana w ten sposób panika oraz podej- ograniczony. Człowiek od wielu lat umyślnie wprowadza do mowane próby ucieczki z miasta przed zagrożeniem w zna- środowiska niebezpieczne czynniki biologiczne, między inny- czący sposób spowodowały rozprzestrzenienie się choroby. mi patogenne wirusy, bakterie czy grzyby. Działania te pro- W ten sposób, drogą lodową i morską choroba, dżuma objęła wadzą do zachorowań o charakterze epidemicznym, którym niemalże całą Europę, zbierając okrutne żniwo jeszcze przez wciąż trudno jest przeciwdziałać. W efekcie takich ataków kilka następnych lat. Szerzące się choroby zakaźne pomogły dochodzi do fizycznego wyeliminowania przeciwnika, desta- także hiszpańskim konkwistadorom w podboju Ameryki Po- bilizacji sytuacji politycznej i gospodarczej oraz wywołania łudniowej i Środkowej. W wyniku mniej lub bardziej zamie- paniki wśród społeczeństwa. Patogenne czynniki biologiczne rzonych działań żołnierzy pod wodzą Ferdynanda Corteza określa się często mianem broni biologicznej, a ich zastoso- a później Francisco Pizarro, na choroby przywleczone z Euro- wanie na masową skalę - wojną biologiczną. Narastające za- py masowo umierali nieodporni na nowe infekcje Aztekowie grożenie wywołane potencjalnym stosowaniem broni biolo- i Inkowie. Około 200 lat później choroby zakaźne pomogły gicznej związane jest z walką prowadzoną przez organizacje także Anglikom w podboju Ameryki Północnej, czego przy- nacjonalistyczne, terrorystyczne i religijne. Próby osiągnięcia kładem może być epidemia ospy wywołana za pośrednic- celów politycznych lub religijnych poprzez zastosowanie bro- twem podarowanych Indianom koców zakażonych wirusem. ni biologicznej określane są współcześnie mianem bioterro- W wyniku osłabienia spowodowanego epidemią Indianie ryzmu. Ocenia się, że obecnie od 13 do 15 państw dyspo- zmuszeni zostali do poddania bronionego Fortu Carillon. nuje bronią biologiczną. Prawdopodobnie największe ilości Podobne „gesty dobrej woli”, w postaci zainfekowanych wi- zmagazynowane są na terenie Rosji i Stanów Zjednoczonych, rusem ospy koców okazał Indianom w 1763 roku francuski a także Chin, Pakistanu, Iranu, Syrii, Izraela, Libii, Japonii kapitan Ecuyer broniący Fortu Pitt (obecnie Pittsburgh w Pen- i Korei Północnej. Biorąc pod uwagę fakt, że sytuacja poli- sylwanii). Choroba objęła nie tylko oblegających fort Indian tyczna pomiędzy wymienionymi państwami jest co najmniej Delaware, ale rozprzestrzeniła się na inne plemiona w regio- napięta, warto się zastanowić, jak bardzo prawdopodobna nie Ohio. jest możliwość użycia patogennych mikroorganizmów na masową skalę w niedalekiej przyszłości. Przypadki użycia broni biologicznej w XX wieku

Pierwsze wykorzystanie broni biologicznej Prawdziwe niebezpieczeństwo związane z zastosowaniem broni biologicznej pojawiło się jednak dopiero na przeło- Substancje chemiczne oraz czynniki biologiczne wywołujące mie XIX i XX wieku na skutek intensywnego rozwoju nauki u przeciwnika poważne choroby lub doprowadzające nawet i rewolucji przemysłowej. Dzięki odkrywaniu i poznawaniu do śmierci zaczęto stosować jako broń już w czasach sta- nowych gatunków mikroorganizmów patogennych, a także rożytnych. Prowadziły one nie tylko do osłabienia zdolności opracowaniu sposobu ich namnażania, możliwa stała się pro- bojowej żołnierzy, ale także wywierały negatywny wpływ na dukcja tych drobnoustrojów na skalę masową. Już podczas ludność cywilną wywołując wśród niej panikę. Pierwsze me- I wojny światowej sympatyzujący z Niemcami Amerykanin tody walki z użyciem elementów broni biologicznej polega- w akcie sabotażu zarażał wąglikiem i nosacizną konie oraz ły na zatruwaniu grotów strzał, zanieczyszczaniu ujęć wody muły przeznaczone dla wojsk sprzymierzonych. Szacuje się, poprzez wrzucanie do studni ciał chorych zwierząt lub zboża że zainfekowaniu mogło ulec nawet 4000 sztuk zwierząt, skażonego sporyszem, a tak że na „podrzucaniu” wrogowi za- ale ostatecznie zdarzenia te nie miały istotnego wpływu na infekowanych zwłok. Jednym z pierwszych przykładów ataku przebieg wojny. Bardziej precyzyjne informacje dotyczące biologicznego jest opisane przez włoskiego kronikarza Ga- eksperymentów i stosowania broni biologicznej pochodzą

24 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Biozgroza

z okresu II wojny światowej. Szczególnie złą sławą cieszyła się być żywność. Dużym zagrożeniem obarczone są ujęcia wody japońska jednostka 731 z PingFan (Mandżuria). W ośrodku pitnej. Dodatkowo dobrymi przekaźnikami infekcji mogą być tym przeprowadzano doświadczenia na więźniach, których pasze i komponenty paszowe oraz miejsca magazynowania poddawano działaniu różnych toksyn oraz patogennych mi- i obróbki żywności - silosy, przechowalnie, a także linie pro- kroorganizmów, m.in. wąglika, dżumy, cholery, meningoko- dukcyjne. Broń biologiczna należy do bardzo niebezpiecz- ków i innych. Przebieg choroby był uważnie obserwowany nych narzędzi terroru i pod wieloma względami góruje nad i opisywany przez nadzorujących badania japońskich leka- tradycyjną bronią palną. Jest stosunkowo łatwo dostępna, rzy. Liczba więźniów, którzy ponieśli śmierć w wyniku tych a zarazem charakteryzuje się niespotykaną masowością ra- okrutnych praktyk do dziś nie jest znana, lecz ocenia się, że żenia i szybko ulega rozprzestrzenianiu. Jej transport nie na- zginąć mogło nawet 10 000 ludzi. Wyniki badań Japończy- stręcza wielu problemów, ponieważ jest trudno wykrywalna cy zastosowali także w praktyce rozrzucając nad chińskimi – nie posiada zapachu, smaku i nie można jej zobaczyć gołym miastami woreczki z zarażonymi dżumą pchłami oraz ryżem, okiem. Jej działanie uwidacznia się z opóźnieniem czasowym który miał przywabiać szczury. W wielu przypadkach, np. - objawy występują zazwyczaj po kilu dniach i mogą mieć w mieście Chuhsien, dochodziło do epidemii dżumy na nie- charakter klasycznych symptomów chorobowych podobnych spotykaną dotąd skalę. Jednakże działania Japończyków nie do objawów grypy. Stosukowo łatwo uzyskać broń biologicz- były w tym czasie odosobnione. Z doniesień alianckiego ną – można ją wyodrębnić z próbek pobranych od chorych wywiadu wynikało, że Hitler planował zrzucenie na miasta ludzi i zwierząt, ze środowiska, często znajduje się również Anglii bomb zawierających bakterie wywołujące dur brzusz- w kolekcjach laboratoriów. Dochodzi do tego łatwość pro- ny i dżumę. W rekcji na te doniesienia Winston Churchill dukcji i jej niski koszt. Co więcej, nie ma przy tym potrze- nakazał przygotowanie działań odwetowych z wykorzysta- by budowy wielkich zakładów produkcyjnych, a niepozor- niem bakterii wąglika. W związku z tym Brytyjczycy w latach ne miejsca produkcji nie rzucają się w oczy. Warto również 1941 – 1942 przeprowadzili próby użycia bomb z laseczkami wspomnieć, że już sama identyfikacja użytego w ataku mi- wąglika na niezaludnionej wyspie Gruinard w pobliżu Szko- kroorganizmu patogennego jest zazwyczaj trudna i czaso- cji. Przetrwalniki tych bakterii wykazywały żywotność aż do chłonna, głównie ze względu na różnorodność występują- 1986 roku, kiedy to przeprowadzono dezynfekcję wyspy cych czynników zakaźnych i toksyn. Jednak najważniejszym z użyciem formaldehydu i wody morskiej. Po przegranej przez aspektem przemawiającym za użyciem broni biologicznej państwa Osi wojnie, bezpośrednimi beneficjentami wyników jest jej cena. Opracowania dotyczące kosztów prowadzenia badań nad bronią biologiczną stali się ZSSR i USA. To właśnie działań wojennych w stosunku do uzyskanych efektów wska- te kraje rozwijały w dalszych latach arsenał broni biologicz- zują, że koszt zastosowania broni biologicznej jest dwa tysią- nej. Został on poszerzony m.in. o mikroorganizmy niszczące ce razy mniejszy niż broni konwencjonalnej oraz kilkaset razy uprawy kluczowych dla gospodarki gatunków roślin. W okre- mniejszy niż koszty stosowania broni chemicznej czy atomo- sie zimnej wojny jako działania taktyczne brano pod uwagę wej! Z tych wszystkich względów broń biologiczna stała się rozsiewanie zarodników grzyba Puccinia graminis wywołują- potencjalnym instrumentem wywierania wpływu na ośrodki cego rdzę zbóż. Szacuje się, że ilość zgromadzonych przez władzy, organizacje społeczne czy wyznaniowe przez więk- USA zarodników tego grzyba wystarczyłaby do zniszczenia sze i mniejsze organizacje terrorystyczne. upraw pszenicy na całym globie. Podobny scenariusz mógł także spotkać uprawy ryżu zaatakowanego przez wyhodo- Dotychczasowe ataki bioterrorystyczne wanego grzyba Piriculeria oryzae. Na szczęście jak dotąd do incydentów z zastosowaniem bro- Współczesne zagrożenie - bioterroryzm ni biologicznej przez terrorystów nie dochodziło zbyt często. W 1984 roku członkowie sekty Rajneesh w celu sparaliżo- Z biegiem czasu wiedza na temat produkcji i stosowania pa- wania lokalnych wyborów w Dallas w stanie Oregon, skazili togennych mikroorganizmów jako broni biologicznej stała bary sałatkowe bakteriami gatunku Salmonella typhimurium się dość powszechna, co spowodowało jeszcze większe za- wywołującymi dur brzuszny. W wyniku zamachu zachoro- grożenie dla społeczeństw, organizacji czy nawet poszcze- wało 731 osób, z czego 45 wymagało hospitalizacji. Jednym gólnych firm. Obecnie zagrożenie to przychodzi już nie tylko z poważniejszych przypadków bioterroryzmu było działanie ze strony potencjalnych agresorów, ale również organizacji organizacji Aum Shinri Kyo (Najwyższa Prawda). Organizacja terrorystycznych, sekt religijnych, separatystów czy pojedyn- ta wielokrotnie podejmowała próby uwolnienia w miejscach czych szantażystów. Przedmiotem ataku bioterrorystyczne- publicznych przetrwalników wąglika oraz bakterii jadu kieł- go mogą być przede wszystkim ludzie, ale także zwierzęta basianego. Przedstawiciele sekty próbowali także pozyskać hodowlane i uprawy rolne, co w konsekwencji ma istotne wirusa gorączki Ebola podczas panującej w 1995 roku epi- znaczenie dla człowieka. Czynniki patogenne są zazwyczaj demii w Republice Konga. Do najbardziej spektakularnych rozprowadzane przez jeden z następujących sposobów: za- aktów bioterroryzmu doszło w Stanach Zjednoczonych bez- stosowanie aerozoli biologicznych, użycie naturalnych prze- pośrednio po zamachu na World Trade Center w 2001 roku. nosicieli zarazków (zakażonych owadów, szczurów), skażenie Kluczowe urzędy administracji publicznej otrzymywały prze- wody lub żywności oraz wysyłanie zakażonych przedmiotów. syłki pocztowe zawierające przetrwalniki wąglika. W wyniku Szczególnie istotnym celem ataków bioterrostycznych może zamachów zarażone zostały 22 osoby, przy czym u 11 z nich

GŁOS POLITECHNIKI 25 Biozgroza

rozwinęła się najbardziej niebezpieczna, płucna postać cho- Czy możliwy jest atak przy użyciu broni biologicznej roby, która spowodowała śmierć 5 z nich. Działaniami pre- na masową skalę? wencyjnymi w postaci profilaktycznej kuracji antybiotykowej objęto także ponad 30 000 osób mogących mieć potencjalny Mimo wiążących wiele państw umów międzynarodowych kontakt z przesyłkami. Efekt psychozy wzmacniały fałszywe ograniczających produkcję broni biologicznej i prowadzenia alarmy dotyczące przesyłek zawierających proszek nie stano- nad nią badań, nie należy zapominać o niebezpieczeństwie wiący zagrożenia dla zdrowia. Każdy taki przypadek wyma- i konsekwencjach związanych z użyciem tego typu broni. gał analizy w wyspecjalizowanych ośrodkach z zastosowa- W dobie totalnej globalizacji patogenne mikroorganizmy ła- niem najwyższych zasad bezpieczeństwa, co wygenerowało two mogą zostać przeniesione z miejsc objętych epidemią olbrzymie koszty. do wszystkich zakątków ziemskiego globu. Poszczególne kraje opracowują koncepcje obrony przed atakami bioterro- Próby ograniczenia użycia broni biologicznej rystycznymi oraz ich następstwami tworząc procedury i ze- społy szybkiego reagowania. Gromadzone są również zapasy Świadomość niebezpieczeństwa związanego z wykorzy- odpowiednich leków. Ponadto prowadzi się cykliczne szkole- staniem broni biologicznej skłoniła społeczność między- nia służb ratowniczych z zakresu epidemiologii. Działania te narodową do wprowadzenia odpowiednich uregulowań w przypadku ataku z użyciem czynników biologicznych po- ograniczających jej stosowanie. Już 17 czerwca 1925 roku zwolą jedynie w pewnym stopniu ograniczyć jego tragiczne 34 państwa podpisały tzw. Protokół Genewski zakazują- skutki, ponieważ jak dotąd nie powstała żadna w pełni sku- cy stosowania broni biologicznej w czasie wojny. Zakaz teczna możliwość ochrony przed samym atakiem. Na szczę- nie obejmował jednak badań nad bronią biologiczną, jej ście wykorzystanie mikroorganizmów w postaci broni ma produkcji i gromadzenia oraz działań bezpośrednio po- również swoje ograniczenia. Przede wszystkim skuteczność przedzających wypowiedzenie wojny. Ostatecznie kwestie broni biologicznej jest zależna od czynników środowisko- te znalazły uregulowanie dopiero w roku 1972 dzięki ak- wych i atmosferycznych. Wiele chorobotwórczych gatunków tywnej postawie Stanów Zjednoczonych. Konwencja Broni bakterii jest wrażliwa na promieniowanie UV docierające ze Biologicznej i Toksycznej (Biological and Toxin Weapons Słońca, a także na brak obecności wody. W konsekwen- Convention – BTWC) nakazuje zniszczenie już posiadanej cji musi to prowadzić do trudności w przechowywaniu te- broni biologicznej, bezwzględny zakaz badań, produkcji, go typu broni. Dla patogennych wirusów i bakterii nie ma gromadzenia oraz przechowywania mikroorganizmów znaczenia z którą stroną konfliktu przyjdzie im się zmierzyć. chorobotwórczych i innych czynników biologicznych w ce- W 1941 roku w wyniku ataku Japończyków na chińskie mia- lach innych aniżeli pokojowe. Konwencja zakazuje także sto Changteh zmarło 10 000 Chińczyków. Użyta broń biolo- badań nad środkami technicznymi służącymi do przeno- giczna wywoływała przede wszystkim cholerę. Na tę samą szenia patogennych drobnoustrojów. Od momentu wej- chorobę zmarło wówczas również 1700 japońskich żołnierzy, ścia w życie (26 marca 1975 roku) Konwencję podpisało których zadaniem było rozprowadzenie patogenów. Zda- i ratyfikowało 155 państw, w tym wszyscy stali członkowie niem specjalistów to właśnie nieprzewidywalność skutków Rady Bezpieczeństwa ONZ. Do dziś Konwencja stanowi ataku przemawia przeciwko użyciu broni biologicznej na ma- najważniejszą umowę międzynarodową ograniczającą za- sową skalę i szczęśliwie stanowi jednocześnie element trud- grożenie wojną biologiczną. W 1985 roku utworzono do- ny do wyeliminowania. Znając ten czynnik limitujący łatwo datkową organizację, tzw. Grupę Australijską zrzeszającą można odpowiedzieć na pytanie, dlaczego do tej pory żadne 41 państw, której celem jest kontrola transferu towarów z państw posiadających broń biologiczną nie zdecydowało i technologii mogących służyć produkcji broni biologicznej się jej użyć na większą skalę. Nie bez powodu uwaga opi- i chemicznej. Niestety historia potwierdza, że same proto- nii publicznej jest więc obecnie skupiona przede wszystkim koły, układy, konwencje czy deklaracje polityczne nie dają na próbach jądrowych prowadzonych przez Koreę Północną. gwarancji bezpieczeństwa. Najlepszym tego przykładem Broń biologiczna z pewnością stanowi poważne zagrożenie, jest zdarzenie do którego doszło w 1979 roku w Swier- ale jej wykorzystanie na masową skalę wydaje się być co naj- dłowsku (dziś Jekaterynburg) na terenie ZSRR. W efekcie mniej nierozsądne. wypadku, który miał miejsce w tajnym kompleksie wojsko- wym „Biopreparat”, doszło do uwolnienia do atmosfery Autorzy: aerozolu zawierającego przetrwalniki wąglika. W opinii Roman Marecik*, Katarzyna Czaczyk*, specjalistów uwolniona została niewielka ich ilość (od 1 Mateusz Sydow**, Łukasz Chrzanowski** do 100 g), jednakże zakażeniu uległa niemalże cała załoga zakładu oraz ludność znajdująca się w jego bezpośredniej *Katedra Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności bliskości. Do dziś nie jest znany rozmiar katastrofy, ponie- Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu waż wszystkie okoliczności związane z wypadkiem zosta- ły przez władze utajnione. Różne źródła wskazują jednak, **Instytut Technologii i Inżynierii Chemicznej że zakażeniu wąglikiem uległo od 77 do około 200 osób, Wydział Technologii Chemicznej z których przynajmniej 66 zmarło na płucną odmianę tej Politechnika Poznańska choroby.

26 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Koncert Operowy „Gdyby nie miłość, byłaby nicość”

akie wrażenia odnieśliście po Koncert Operowy koncercie operowym, jaki miał miejsce 19 marca w Auli Magna Centrum Wykładowego Politech- „Gdyby nie miłość, nikiT Poznańskiej. Swoimi głosami przez 2 godziny zachwycała nas trójka przyjaciół i utalentowanych artystów: Dorota Grzy- waczyk - sopran, Agnieszka Sokolnicka byłaby nicość” - sopran, Wojciech Sokolnicki - tenor, a na fortepianie akompaniowała im An- „Jestem pozytywnie zaskoczona! Niesamowite przeżycie, choć na Starzec. Prelegentką była Katarzyna Węglicka. To niecodziennie wydarzenie kompletnie nie interesowałam się taką muzyką; artyści napraw- odbyło się pod honorowym patronatem Jego Magnificencji Rektora Politechniki dę nie do opisania, wiedzieli jak przykuć uwagę młodych. Super!” Poznańskiej – prof. dr hab. inż. Tomasza „Chciałbym w tym miejscu pogratulować SKN Elektroenerge- Łodygowskiego oraz Uczelnianego Cen- trum Kultury PP i Radia Afera. tyka za to, że wspaniale poradzili sobie z organizacją. Myślę,

Frekwencja przerosła oczekiwania or- że ten koncert stworzył ogromny potencjał, aby kultywować ganizatorów. Okazała Aula Centrum tego typu wydarzenia na Politechnice. Chapeau bas, proszę Wykładowego mająca 665 miejsc sie- dzących pomieściła ok. 800 osób pra- Państwa, chapeau bas! Dziękuję za cudowny wieczór!” gnących być świadkami niezwykłego widowiska. Niektórzy musieli stać, inni siedzieli na schodach, jednak nie prze- szkadzało to nikomu w zachwycaniu się koncertem. Wśród publiczności nie zabrakło Jego Magnificencji Rektora mocy Uczniowskiego Centrum Kultury i odbiorców. Muzycy po koncercie po- Politechniki Poznańskiej prof. dr hab. pod dowództwem Pani Dyrektor Ma- wiedzieli, że energia jaką otrzymali od inż. Tomasza Łodygowskiego, prorek- rzenny Howorskiej i pracowników CW. publiczności była niesamowita i dała im torów, pracowników PP. Najliczniejszą jeszcze więcej motywacji, by uczynić ten grupą byli jednak młodzi ludzie, studen- Plakaty, zaproszenia, promocja w radiu, wieczór wyjątkowym. ci wszystkich poznańskich uczelni, dla internecie, na uczelniach, nagłośnienie, których głównie był zorganizowany ten rozwiązywanie spraw organizacyjnych, Sądzę, że doskonałym podsumowaniem koncert operowy. itd. - tak pracowaliśmy przez 2 miesiące koncertu są słowa Jego Magnificencji do pamiętnego wieczoru 19 marca. Rektora Politechniki Poznańskiej, które Skąd pomysł? skierował do wypełnionej sali i głównych Ośmioro przyjaciół podczas 8-godzin- Artyści to młodzi ludzie o nietuzinko- aktorów wieczoru: Miłość jest jak mate- nego czekania na powrót do Polski, wych głosach, którzy uświetnili swoimi matyka. Dzieląc się nią, można ją po- poznało na włoskim lotnisku charyzma- występami niejedną polską i zagraniczną mnożyć. Wy dziś podzieliliście się z na- tycznego śpiewaka Wojciecha Sokol- scenę. Tego wieczoru podzielili się z nami swoją miłością do muzyki, do opery. nickiego, który okazał się doskonałym mi swoją pasją, śpiewając arie o tematy- Pomnożyliście swoje grono odbiorców kompanem w czasie oczekiwania na ce miłosnej. W repertuarze nie zabrakło i zwolenników. samolot do kraju. To przypadkowe spo- arii z Upiora w Operze, Carmen czy słyn- tkanie przerodziło się w przyjaźń. Woj- nej opery Tosca. Mogliśmy usłyszeć Ave Z punktu widzenia nas jako organiza- tek zaproponował zorganizowanie kon- Maria w wersji Schuberta i Kacziniego. torów sądzę, że ten koncert operowy certu dla nowo poznanych znajomych Punktem kulminacyjnym było wykona- otworzył przed nami wiele drzwi, poka- i wtedy zrodziła się koncepcja: Dlaczego nie przez naszych artystów utworu, któ- zał nowe możliwości, pomógł nam speł- nie zrobić tego na większą skalę? Niech ry został wprowadzony do Opery przez nić marzenia, a przede wszystkim prze- usłyszą Was inni! I w taki to sposób do- Andreę Bocelliego i Sarah Brightman: łamać stereotyp, iż studenci nie obcują szło do spotkań z Rektorem PP, który Time to say goodbye. Wojtek, Agniesz- z wysoką kulturą. Jestem przekonana, zaufał studentom i wsparł nasz projekt ka, Dorota oraz Ania zostali nagrodzeni że o artystach usłyszymy jeszcze nieraz, finansowo, dzięki czemu wstęp był dar- owacjami na stojąco. Był to niesamowity a Koncert Operowy Gdyby nie miłość, mowy. Przy jego organizacji pracowali widok, który uświadomił organizato- byłaby nicość to dopiero początek przy- przede wszystkim przyjaciele z Włoch rom, że warto było poświęcić swój czas gody, która będzie kontynuowana. oraz członkowie studenckiego koła na- i dać z siebie wszystko, by stworzyć coś ukowego Elektroenergetyka przy po- cudownego zarówno dla artystów, jak Jagoda Gołek

GŁOS POLITECHNIKI 27 Newsletter

Punktu Kontaktowego Newsletter 7. Programu Ramowego UE Nr 03/2013 KWIECIEŃ 2013 r. Politechniki Poznańskiej

AKTUALNOŚCI W unijnej tablicy wyników innowacyjno- wniosków patentowych. W krajach tych ści z 2013 r. państwa członkowskie zo- istnieje również dobrze rozwinięty sek- Nowa wersja przewodnika stały podzielone na cztery grupy: tor szkolnictwa wyższego oraz ścisłe finansowego w 7. Programie • liderzy innowacji: Szwecja, Niemcy, powiązania między przemysłem i nauką. Ramowym UE Dania i Finlandia – to kraje osiągające wyniki znacznie powyżej średniej UE; Unijna tablica wyników innowacyjności Uprzejmie informujemy, że w dniu 18 • kraje doganiające liderów: Holandia, z 2013 r. opiera się obecnie na 24 wskaź- marca br. Komisja Europejska opubliko- Luksemburg, Belgia, Wielka Brytania, nikach, które są pogrupowane w trzy wała piątą wersję Przewodnika po za- Austria, Irlandia, Francja, Słowenia, główne kategorie i osiem wymiarów: gadnieniach finansowych w 7. Programie Cypr i Estonia – wszystkie osiągnęły • „warunki podstawowe” – podsta- Ramowym UE (Guide to Financial Issues wynik powyżej średniej UE; wowe elementy, które umożliwiają relating to 7 Indirect Actions). Zaktualizo- • umiarkowani innowatorzy: Włochy, innowacje (zasoby ludzkie, otwarte, wany dokument dostępny jest na stronie Hiszpania, Portugalia, Czechy, Grecja, doskonałe i atrakcyjne systemy badań portalu CORDIS, w zakładce Dokumenty: Słowacja, Węgry, Malta i Litwa – wy- oraz finansowanie i wsparcie); http://cordis.europa.eu/fp7/find-doc_ niki poniżej średniej UE; • „działalność przedsiębiorstw” – kate- pl.html • innowatorzy o skromnych wynikach: goria odzwierciedlająca wysiłki euro- wyniki w Polsce, na Łotwie, w Ru- pejskich przedsiębiorstw w zakresie Przewodnik po stypendiach munii i Bułgarii są znacznie niższe od innowacji (ich inwestycje, powiązania średniej UE. i przedsiębiorczość, aktywa intelektu- Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższe- alne); go wydało przewodnik po stypendiach Najbardziej innowacyjne kraje poprawiły • „produkty”, które pokazują, jak inno- i konkursach dla młodych naukowców swoje wyniki, inne jednak wykazały brak wacje przekładają się na korzyści dla z informacjami dla osób przed doktora- postępów. Ogólna kolejność państw całej gospodarki (innowatorzy i skutki tem, ze stopniem doktora oraz zespołów w ramach UE pozostaje stosunkowo sta- gospodarcze, w tym zatrudnienie). badawczych. Broszura zawiera wybrane bilna - ze Szwecją na pierwszym miejscu; programy stypendialne, zarówno krajowe kolejne pozycje zajmują Niemcy, Dania Więcej informacji: (granty MNiSW, NCN, FNP), jak i europej- i Finlandia. Estonia, Litwa i Łotwa odno- http://ec.europa.eu/enterprise/policies/ skie (granty ERC, Marie Curie, JRC). towały największe postępy w porówna- innovation/facts-figures-analysis/innova- niu z rokiem ubiegłym. tion-scoreboard/index_en.htm Więcej informacji: http://www.nauka.gov.pl/ministerstwo/ Siłami napędowymi wzrostu innowacji KONFERENCJE, SZKOLENIA, aktualnosci/aktualnosci/artykul/prze- w UE są małe i średnie przedsiębiorstwa WARSZTATY wodniki-po-stypendiach-i-grantach/ (MŚP) oraz komercjalizacja innowacji w połączeniu z doskonałymi systemami Aktualny wykaz organizowanych spo- Ranking Innowacyjności 2013 badań. tkań można znaleźć na następujących stronach: Według komunikatu Komisji Europej- Źródła sukcesu liderów innowacji www.kpk.pl skiej z dnia 26.03.2013 wyniki w zakre- www.rpk.ppnt.poznan.pl sie innowacyjności w UE poprawiają się Najbardziej innowacyjne kraje UE wyka- www.fp7.pl z roku na rok i to pomimo utrzymują- zują pewną liczbę wspólnych mocnych cego się kryzysu gospodarczego. Jednak stron w zakresie krajowych systemów (Sporządzono na podstawie: przepaść innowacyjna między państwa- badań i innowacji, wśród których znaj- Serwis Komisji Europejskiej, mi członkowskimi stale się pogłębia. duje się kluczowa rola innowacyjnej Serwis KPK, Serwis MNiSW) Taki jest wniosek z opublikowanej przez przedsiębiorczości i szkolnictwa wyższe- Komisję Europejską tablicy wyników go. Sektory gospodarki wszystkich lide- Zespół Punktu Kontaktowego 7. PR UE z 2013 r. w zakresie badań i innowacji, rów innowacji osiągają bardzo wysokie Dział Spraw Naukowych która pokazuje pozycję poszczególnych wskaźniki nakładów na badania nauko- państw członkowskich UE. we i rozwój oraz przodują w składaniu

28 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Informacja Działu spraw naukowych

Informacja Działu spraw naukowych

o aktywności wydziałów w pozyskiwaniu środków na działalność naukowo-badawczą

Od 15 marca 2013 r. do 30 kwietnia 2013 r. złożono wnioski o finansowanie badań w następujących programach (wg wydziałów):

Administracja Program WA WBiIŚ WBMiZ WE WEiT WFT WI WIZ WMRiT WTCh RAZEM Uczelni

TEMPUS 2 2

Lifelong Learning 1 1 Programme

FNP Ventures 1 2 3

Stypendium MNiSW dla wybitnych 1 2 1 4 młodych naukowców

NCBiR DEMONTRATOR 1 2 2 5 +

PARP 1 1 PO KL 2.1.1

Stypendia UMP 3 1 1 1 2 8

Nagroda naukowa Miasta 1 1 Poznania

RAZEM 0 3 5 0 1 1 3 0 5 5 2 25

Umowy partnerskie do projektów podpisali:

Prof. dr hab. Ryszard Adamiak  NCN MAESTRO Wydział Informatyki

Prof. dr hab. Henryk Matusiewicz  NCN MAESTRO Wydział Technologii Chemicznej

GŁOS POLITECHNIKI 29 Media o nas

17 kwietnia 2013 r., Gazeta Wyborcza

25 kwietnia 2013 r., POLSKA Głos Wielkopolski

30 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 Media o nas

17 kwietnia 2013 r., www.mmpoznan.pl

16 kwietnia 2013 r., www.mmpoznan.pl

30 kwietnia 2013 r., Computerworld

1 kwietnia 2013 r., Elektroinstalator

GŁOS POLITECHNIKI 31 Polifestiwal

17 kwietnia 2013 r., www.mmpoznan.pl

POLIFESTIWAL 2013 WARTY POZNANIA I WIELKOPOLSKI

Żądni wiedzy na start! musi być nudna. Na przybyłych czekały Podsumowanie. wykłady, warsztaty, mnóstwo ekspona- 11 kwietnia 2013 roku kolejna edycja tów i wiele innych atrakcji, a wszyst- Trudno oprzeć się wrażeniu, że Polife- Polifestiwalu stała się faktem – ponad ko tematycznie nawiązujące do hasła stiwal kolejny raz jest na doskonałej 40 szkół z całej Wielkopolski przybyło przewodniego festiwalu – „motoryzacja drodze do zdobycia serc i umysłów mło- na nadwarciański kampus Politechni- znakiem czasu”. Było w czym wybierać: dych ludzi, którzy czują „technologicz- ki Poznańskiej, aby wziąć udział w XVI począwszy od inauguracyjnego pokazu nego bakcyla” – to nietuzinkowe wyda- Poznańskim Festiwalu Nauki i Sztuki. Chemia Show, który zgromadził rekor- rzenie jest bowiem swoistego rodzaju Przeszło 1700 uczniów szkół podsta- dową widownię ok. 1100 osób, po- kompilacją osiągnięć oraz „produktów wowych, gimnazjalnych i średnich przez wystawy prac i dokonań studen- ubocznych” towarzyszących wielolet- szturmowało tego dnia sale wykładowe tów Politechniki z różnych wydziałów, niej nauce na tej prestiżowej uczelni i tereny przylegające do Centrum Wy- a skończywszy na multimedialnych pre- i zamyka w jednym dniu, w jednym kładowego przy ulicy Piotrowo 2. Mło- zentacjach z użyciem zaawansowanej miejscu najlepsze chwile lat studiowa- dzi odkrywcy tajników nauk ścisłych techniki, a także nauce wykorzystywa- nia, będące powodem do dumy dla mieli niepowtarzalną okazję przekonać nia przedmiotów codziennego użytku obecnych i przyszłych inżynierów. się na własną rękę, jak wiele prawdy do tworzenia niecodziennych projek- jest w stwierdzeniu, że nauka wcale nie tów i wynalazków. Rafał Rybak

32 GŁOS POLITECHNIKI | KWIECIEŃ / MAJ 2013 P O L I F E S T I W A L

GŁOS POLITECHNIKI 33 ROZPRAWY / HABILITACJE

Meszek W., Metodyka określania wartości rynkowej nieruchomości zurbanizowanych w warunkach niepewności

MONOGRAFIE

Florkiewicz A., Stany graniczne gruntowych i skalnych ośrodków z periodyczną mikrostrukturą warstwową

Frąckowiak R., Zagadnienia elektroenergetyki w świetle statystycznych i probabilistycznych badań

Kasprzak M., Wybrane algorytmy i modele grafowe w bioinformatyce

SKRYPTY

Magnucka-Blandzi Ewa (red.), Metody numeryczne w Matlabie. Wybrane zagadnienia

ZESZYTY NAUKOWE

ZN Electrical Engineering nr 73, 74, 75, 76