Diagnoza Społeczno-Gospodarcza Na Potrzeby Opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała Na Lata 2019–2023
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 Załącznik 1 Październik 2019 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 Spis treści Wstęp ................................................................................................................................................... 3 1. Uwarunkowania przestrzenne ....................................................................................................... 4 2. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze ...................................................................................... 7 3. Uwarunkowania naturalne, kulturowe i turystyczne .................................................................. 33 3.1. Klimat, gleby, zasoby naturalne ........................................................................................ 33 3.2. Zasoby przyrodnicze ........................................................................................................... 34 3.3. Walory turystyczne.............................................................................................................. 36 3.4. Zasoby kulturowe ................................................................................................................ 37 3.5. Kultura fizyczna .................................................................................................................. 38 4. Porównanie Gminy Boguchwała do Polski, województwa podkarpackiego i innych jednostek samorządu terytorialnego z powiatu rzeszowskiego .......................................................................... 39 5. Wnioski z analizy danych Gminy Boguchwała .......................................................................... 51 2 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 Wstęp Dążenie do rozwoju oraz do zaspokajania indywidualnych i zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej, a także zapewnienie najwyższego standardu życia powinno być podstawowym celem działania władz samorządowych. Spełnienie tego celu wymaga od władz realizacji nie tylko ustawowych zadań własnych, ale przede wszystkim dążenia do ciągłego rozwoju gminy. Tworzenie dokumentów strategicznych jednostek samorządu terytorialnego wynika z licznych przesłanek formalno-prawnych. Szybko zmieniające się warunki wewnętrzne i zewnętrzne gminy sprawiają, że władze Gminy Boguchwała są zobowiązane do działań odnoszących się do dłuższej perspektywy czasu. Stabilny i usystematyzowany rozwój gminy możliwy będzie wówczas, gdy opierać się będzie na wieloletnim programie rozwoju społeczno- -gospodarczego. W związku z tym opracowanie Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 jest odpowiedzią na dynamikę zmian społecznych i gospodarczych. W Strategii wskazane zostaną kierunki rozwoju gminy – cele strategiczne i operacyjne oraz działania zaplanowane do realizacji, uwzględniające perspektywę finansową Unii Europejskiej na lata 2014–2020. Opracowanie Strategii ma na celu przede wszystkim wskazanie kierunków rozwoju Gminy Boguchwała, dających największe szanse na podniesienie jakości życia mieszkańców oraz stworzenie zachęt dla potencjalnych inwestorów oraz dla osób chcących się osiedlać na obszarze gminy. Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 stanowi podstawę do opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023. Jest ona syntetycznym ujęciem sytuacji przestrzennej i społeczno- gospodarczej Gminy Boguchwała na tle powiatu rzeszowskiego, województwa podkarpackiego oraz Polski wraz ze wskazaniem trendów, które miały miejsce na przestrzeni ostatnich lat (2010–2018). Dane wykorzystane w Diagnozie służą głównie ocenie obecnej sytuacji, wyznaczeniu mocnych i słabych stron gminy, a także jej potencjałów i problemów. To z kolei jest podstawą do sformułowania celów i wyznaczenia najważniejszych kierunków rozwoju. 3 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 1. Uwarunkowania przestrzenne Miejsko-wiejska Gmina Boguchwała położona jest w centralnej części województwa podkarpackiego, usytuowana na pograniczu dwóch malowniczych jednostek fizyczno- geograficznych: Karpat Zewnętrznych i Zapadliska Przedkarpackiego. Pod względem administracyjnym gmina leży w powiecie rzeszowskim. W jej skład, oprócz Miasta Boguchwała, które jest siedzibą władz administracyjnych, wchodzi dziewięć jednostek pomocniczych: Kielanówka, Lutoryż, Mogielnica, Niechobrz, Nosówka, Racławówka, Wola Zgłobieńska, Zarzecze i Zgłobień. Gmina graniczy od północy z Gminą Świlcza, od północy i wschodu z Miastem Rzeszów, od południowego wschodu z Gminą Lubenia, od południa z Gminą Czudec (powiat strzyżowski) i od zachodu z Gminą Iwierzyce (powiat ropczycko-sędziszowski)1. Gmina Boguchwała zajmuje łącznie 89 km2 co stanowi 0,50% powierzchni województwa podkarpackiego oraz 7,69% powierzchni powiatu rzeszowskiego. Liczba ludności według stanu na koniec 2018 roku w Gminie Boguchwała wynosiła 20 608 osób, w tym 10 028 mężczyzn oraz 10 580 kobiet. Gęstość zaludnienia wyniosła 232 osoby/km2, co było wartością wyższą niż średnia powiatu rzeszowskiego (148 osób/km2), województwa podkarpackiego (119 osoby/km2) oraz Polski (123 osoby/km2)2. Rysunek 1 przedstawia położenie gminy na tle województwa podkarpackiego oraz powiatu rzeszowskiego. 1 Oficjalny serwis Gminy Boguchwała, boguchwala.pl, inf. z 20.08.2018 r. 2 Portal informacyjny Głównego Urzędu Statystycznego, Bank Danych Lokalnych, stat.gov.pl. 4 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 Rysunek 1 Położenie gminy na tle województwa podkarpackiego oraz powiatu rzeszowskiego Źródło: Portal internetowy, www.administracja.mac.gov.pl Przez miejscowości: Boguchwała, Lutoryż i Zarzecze przebiega droga krajowa nr 19 łącząca granicę państwa z Białorusią w miejscowości Kuźnica, województwo podlaskie z granicą państwa ze Słowacją w Barwinku. Przez teren gminy przebiega również 10 dróg powiatowych: ▪ 1388R relacji: Trzciana – Nosówka – Zwięczyca, ▪ 1391R relacji: Wola Zgłobieńska – Zgłobień – Przybyszówka – Rzeszów, ▪ 1405R relacji: Zarzecze – Siedliska, ▪ 1406R relacji: Czudec – Lutoryż, ▪ 1407R relacji: Niechobrz – Mogielnica – Boguchwała, ▪ 1408R relacji: Niechobrz – Boguchwała, ▪ 1409R relacji: Zwięczyca – Niechobrz – Czudec, ▪ 1434R relacji: Rzeszów – Kielanówka, ▪ 1435R relacji: Dojazd do stacji PKP w Boguchwale, ▪ 1436R relacji: Błędowa Zgłobieńska – Zgłobień – Niechobrz. Ponadto przez teren gminy przebiega lokalna linia kolejowa nr 106 relacji Rzeszów Główny – Jasło. Na odcinku gminy usytuowane są 2 przystanki kolejowe: w Boguchwale i Zarzeczu – „Wisłoczanka". 5 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 Największy udział w powierzchni gminy mają grunty orne – 56,19% obszaru, drugie miejsce zajmują grunty leśne – 14,61%, zaś najmniejszą powierzchnię zajmują pozostałe użytki rolne (grunty rolne zabudowane) – 3,36%. Szczegółowy podział struktury użytkowania gruntów w Gminie Boguchwała w 2014 roku przedstawia tabela 1. Tabela 1 Struktura użytkowania gruntów w Gminie Boguchwała w 2016 roku Pozostałe Gmina Grunty Łąki Pastwiska Grunty Pozostałe Sady użytki Ogółem Boguchwała orne trwałe trwałe leśne grunty rolne [ha] 4 998 78 751 832 299 1 300 638 8 896 [%] 56,19 0,88 8,44 9,35 3,36 14,61 7,17 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 6 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 2. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, iż liczba osób zamieszkujących Gminę Boguchwała zwiększyła się na przestrzeni lat 2010–2018. W 2010 roku liczba mieszkańców wynosiła 18 865, natomiast w 2018 roku – 20 608 – od 2010 roku odnotowano wzrost liczby ludności o 1 743 osoby (wykres 1). Wykres 1 Liczba ludności w Gminie Boguchwała w latach 2010–2018 20 608 21 000 20 423 20 500 19 952 20 186 19 753 20 000 19 459 19 210 19 500 18 865 19 104 19 000 18 500 18 000 17 500 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Prognoza demograficzna na lata 2020, 2025 i 2030 według stanu z 2014 roku dla województwa podkarpackiego przedstawia się bardzo niekorzystnie (wykres 2). Przewiduje się, że w kolejnych latach będzie następował spadek liczby ludności. Do roku 2030 liczba mieszkańców województwa podkarpackiego zmniejszy się o ponad 61 tys. w porównaniu z rokiem 2014. Natomiast prognoza ludności dla powiatu rzeszowskiego na lata 2020, 2025 i 2030 według stanu z 2014 roku wskazuje na wzrost liczby ludności (wykres 3). Do 2030 roku liczba mieszkańców powiatu wzrośnie o ponad 11 tys. w stosunku do roku 2014. Wykres 2 Prognoza ludności w województwie podkarpackim na lata 2020, 2025, 2030 (wg danych na 2014 rok) 2 140 000 2 120 000 2 129 187 2 100 000 2 114 595 2 080 000 2 095 612 2 060 000 2 067 683 2 040 000 2 020 000 2014 2020 2025 2030 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 7 Diagnoza społeczno-gospodarcza na potrzeby opracowania Strategii Rozwoju Gminy Boguchwała na lata 2019–2023 Wykres 3 Prognoza ludności dla powiatu rzeszowskiego na lata 2020, 2025, 2030 (wg danych na 2014 rok) 180 000 175 000 177 844 175 043 170 000 171 521 165 000 166 643 160 000 2014 2020 2025 2030 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Sytuacja demograficzna