افغانستان زنده است افغانستان ژوندی دی Alive

لمړنی شمیره - قوس 1386 شماره اول -قوس 1386 First Edition - December 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 1 WCG World Construction Group Construction - Logistics - Security

We provide and maintain a safe and healhty working environment, including safe work systems, for all staff and visitors on our premises, sites and business operations.

Our Fleet Includes:

• Dump Trucks • Trucks • Excavators • Gliders • Vibrators • Truck Mounted Cranes • Compactors • Concerete Mixers (0.5m3)

World Construction Group, Wazir Akbar Khan, , Afghanistan [email protected]

Page 2 +93 Afghanistan (0) 799 Alive481 011 November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 3 Contents محتویات 3 مادر شهر ها افغانستان زنده است؟ د ښارونو مور 8 افغانستان ژوندی دی؟ 6 Afghanistan Alive ? Mother of Cities

ازبازاریابی موتر ها تا بازاریابی فرهنگ بانک داران جوان د بازار موندنې کلتور ته د 20 ځوان بانکي کسان 14 بازار موندنې ګاډي The Young Bankers From Cars to Culture

چیزقدیم طال است منظره تغیرپذیرکابل زوړ شی سړه زر دۍ 30 د كابل بدليدونكي 24 Kabul’s Changing Face “Old is Gold”

نیرو والدین زگهواره تا گور دانش بجوی 40 له زانګو نه تر ګوره پوړۍ 34 د مور اوپالر ځواک پوهه زده کړه Parent Power Learn from Cradle to Grave

Publsher - Afghanistan Alive Manager - S. Haris Gisawi Journalist - Hamayoon Kamal Marketing - Sameer Rajabi Design - Higgins Design 0799 234 606 Photographs - © Afghanistan Alive Printer - MY Printer Translation - Qutbzadah Translation Center Advertising - [email protected] Website - www.afghanistanalive.com Contact - 0799 234 606 Email - [email protected]

Front Cover - The Young Bankers, Azizi Bank, Pul-e-Khumri

Page 4 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 5 دافغانستان په بې ساري هويت که در تمامی والیات بزرگ باندې ټينګار کوي او د پخواني کشور قابل دریافت می باشد. افغانستان او اوسني افغانستان مثبت او زړه افغانستان گروه خوانندگان ما بسیار وسیع راښکونکي اړخونه او همدارنګه است، که شامل مردم افغانستان دهغه د راتلونکو هيلو ښکاره و تمامی آنانیکه دراین کشور ژوندی کوونکې ده. زنده زندگی می کنند، می باشد. ما امیدوارهستیم تا برای هر موږ ددې په لټه کې يو ترڅو یک آنها چیزی را تهیه نماییم. دی؟ په ملي وياړ کې زياتوالي او است؟ افغانستان زنده است آرزو دارد خوځښت راولو او همدارنګه تا افغان های با افتخار محلی، د ژوندي افغانستان مجله د مجله افغانستان زنده است توسط Alive intends to be د دې هېواد دخلکو او سرچينو آنعده از افراد به نشر می رسد مثبت، زیرک و جالب باشند. ,Afghanistan proudly Afghan: positive يو شمېر هغو کسانو له خوا درناوي ته وده ورکړو. که باور دارند که تا هنوز در این یک مجله غیر سیاسی می local, intelligent and خپريږي، کوم چې باور لري ?Alive افغانستان بسیاری چیزهائیست باشد، که باالی هویت بینظیر .interesting چې د هغو منفي مسايلو په پرتله زموږ د مجلې مضامين بېالبېلې نسبت به آنکه در مطبوعات افغانستان تاکید می ورزد و جنبه چې په رسنيو کې د افغانستان بڼې لکه تاريخي، کلتوري، مسایل منفی در باره افغانستان به های جالب سابق و حال حاضر Afghanistan Alive It is a non-political په اړه ښودل کېږي،ال نور ډېر مذهبي، يووالي، پرمختګ، magazine emphasizing نشر می رسد. در اینجا تمامی آن افغانستان و نیز امیدواری های is published by a شيان دلته شته. دلته هر هغه سوداګريز پرمختګ، روغتيا، the unique identity of چیزهائی که خوب هستند، نیازی آینده آنرا نشان می دهد. group of people who څه چې ښه دي، د هغو د ښودلو هوساينه او ښوونه او روزنه له Afghanistan and showing لپاره اړتيا شته، لکه د دې هېواد برای نشان دادن آنها وجود دارد، believe that there positive and fascinating ځانه سره لري. ما در صدد آن هستیم تا افتخار بډاي تاريخ، کلتور او خلک يې. مانند تاریخ غنی، فرهنگ و is much more to aspects of Afghanistan’s ملی را تحریک و بلند ببریم، دا ټول دې ته اړتيا لري چې بايد مردمان این کشور. اینها همه Afghanistan then past and present as well د ژوندي افغانستان لومړئ ګڼې همچنان احترام به مردم و منابع خلکو ته وروښودل شي، چې نیازی برای این دارد تابه مردم .the negative issues as its future hopes ته ښه راغالست! موږ هيله من این کشور را ارتقا بخشیم. افغانستان په رښتيا هم ژوندي نشان داده شوند، که افغانستان به .shown in the media يو، چې تاسې به دتل لپاره زموږ واقعیت زنده است! مجله مادر بر گیرنده مضامین We seek to increase and دي! له لوستونکو څخه واوسئ. متنوع اعم از تاریخی، فرهنگی، stimulate national pride مجله افغانستان زند ه است یک There is a need to show مذهبی، وحدت، انکشاف، as well as promoting ژوندي افغانستان مجله يوه مجله مستقل ملی می باشد، all that is good here: the respect for the people خپلواکه ملي مجله ده، چې د انکشاف تجارتی، صحت، رفاه rich history, culture and and resources of this هېواد په ټولو سترو ښارونو کې و تعلیم و تربیه می باشد. people of this country. country. A need to show that ترالسه کېداي شي. زموږ د به اولین شماره افغانستان زنده لوستونکو ډله ډېره پراخه ده، است خوش آمدید! ما امیدوار Afghanistan really is Topics will include history, ,alive! culture, religion, unity چې د افغانستان خلک او هر هستیم که شما یکی از جمله development, business هغه څوک چې دلته ژوند کوي، خواننده گان دایمی ما باشید. ,Afghanistan Alive is a development, health پکښې راځي. موږ هيله من يو .free national magazine welfare and education چې د هر يوه کس لپاره يو شي available throughout the برابر کړو. ژوندي افغانستان country’s major cities. Welcome to the first ددې ِنيت لري چې له وياړه ډک Members of the Our target group is very edition of Afghanistan افغانان بايد مثبت، ځېرک او په Afghanistan Alive broad: the people of Alive – we hope you will زړه پوري واوسي. Team Afghanistan and all those be one of our permanent who live here. We hope readers. to provide something for دا يوه غير سياسي مجله ده، چې > everyone. Afghanistan Page 6 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 7 در سال 1220 چنگیزخان همراه سوارکارانو سره دې ښار ته راغی او ټول یې وران با صد هزار سوارکار به این شهر کړ. سره له دې هم په ۱۲۷۵ کې مارکوپولو له دې حمله ور گردید وتمام شهر را د ښارونو مور ښار څخه لیدنه وکړه او هغه یې د یوه اصیل او لوی ویران کرد. با آن هم در سال 1275 ښار په توګه یاد کړ. مارکوپولو از این جا دیدن نموده و آنرا به گونۀ یک شهر اصیل و د مزارشریف لویدیځ پلو په شل کیلو متري کې د ۱۵۰ کاله له دې نه وروسته بلخ د تیمور له خوا فتح بزرگ یاد نمود. بلخ اوړ ښارګوټی پروت دی. د نن ورځې سفر شو، چې د هغه په مهال په بلخ کې یو لړ بیاجوړونې د دې ښار د اوږد او بډای تاریخ په اړه یوه وړه تر سره شوي. 150 سال بعد از این، بلخ توسط اشاره راته راکړه. تیمور فتح گردید که در زمان او په ۱۶ مه پېړۍ کې ازبکان دلته راغلل. په ۱۷۳۶ یک سلسله بازسازی های صورت بلخ په افغانستان کې یو له ډېرو زړو ښارونو کال کې د نادرشاه له خوا فتح شو او بیا په ۱۸۲۰ گرفت. څخه دی. ۴۰۰۰ کاله مخکې هندو-ایراني ارین کال کې د کندز د شاه مراد له خوا ونیول شو او د بخارا د امارت تراثرالندی راغی. په ۱۸۵۰ کال کې در قرن 16 ازبک ها به اینجا آمدند. قبیلې له همدې ځایه یاې د امو دسیند له شمال در سال 1736 توسط نادرشاه فتح څخه کوچیدلي وو. چې په هغه وخت کې به یې د محمد اکرام خان بارکزي بلخ ونیو او له هغه مهاله گردید و باز در سال 1820 توسط )ښارونو مور( ورته ویل. په نهمه پېړۍ کې دغه نه تراوسه پورې دافغانستان دیوه والیت په توګه پاتې شاه مراد والیت کندز دوباره گرفته ځای د زردشت د زېږېدا او دزردشتي مذهب مرکز دی. شد و تابع امارت بخارا بود. در سال ^ و. بیا له څلورمې نه تر شپږمې پېړۍ پورې د د کلونو په اوږدو کې بلخ د خزانولوټوونکو له السه 1850 بلخ توسط محمد اکرام خان آثار دیوارهای خاکی هخامنشیانو په سلطنت کې باکتریا خورا مهمه شوه، ډېر کړېدلی دی. ډېر ګران څیزونه له افغانستان څخه بارکزی فتح گردید او از آن زمان تا بلخ الی ده کیلومتری چې پالزمینه یې بلخ و. کله چې مقدوني سکندر بلخ ویستل شول او اوس د لویدیځ په کولیکسینونو کې به اکنون یکی از والیات افغانستان امتداد دارند، که اینها فتح کړ بیا له میالد څخه ۲۵۰ کاله مخکې بلخ د پراته دي- چې ددې هېواد او تاریخ لپاره ستره ضایعه می باشد. همه خود به خود نشانه یونان- باختري پاچاهي پالزمینه وه. بلل کېږي. در طول سال ها بلخ از دست باستانی بودن بلخ را د بودایي مذهب راهب ایکزوانزنګ په اوومه چپاولگران خزاین بسیار رنج نشان می دهد. پېړۍ کې له دې ځای څخه کتنه کړي او په سلهاوو دیده است. بسیار آشیای قیمتی از بودایي صومعې)حجرې( او ۳۰۰۰ مریدان او یو افغانستان به خارج قاچاق شدند زیات شمېر مجسمې یې په بیان نیولي دي. په نهمه تپه زرگران، که یک تپه مصنوعی قرن دوهم بود، در و حاال در کلیکسیون های غرب < پېړۍ کې دلته د اسالم مبارک دین راغی. سال های اخیر بارها مورد چور و چپاول قرار گرفته قراردارند- که برای این کشور و خواجه پارسا است. تاریخ آن یک ضایعه بزرگ تلقی عربي جغرافیه لیکونکی ابن حاوقل، کوم چې په می گردد. لسمه پېړۍ کې یې له دې ځای څخه لیدنه کړي ده، داښار یې له خاورې څخه جوړ شوی او د V برجونو ، شپږ دروازو، جنګي کال او یوه مسجد درلودونکی را پېژندلی دی. یوه بل عربي جغرافیه لیکونکي او ګرځیدونکي محمد ال ادریسی کوم چې په ۱۲ مه پېړۍ کې یې له دې ځای څخه لیدنه کړي ده د همدې ځای د < ښوونیزو نهادونو او دیوې فعالې سوداګرۍ اوله از تعمیر مدرسه سید سودهان چین سره یې د سوداګریزو الرود درلودو څخه یادونه کړي ده. قلی خان در قرن 17 که با کاشی اراسته شده است، نیز د پاړسي ژبې نامتو صوفي او شاعر موالنا جالل قسمتی از طاق این تعمیر به الدین محمد بلخي هم په ۱۲۰۷ کال کې همدلته نړۍ جا مانده است. ته راغلی دی. په ۱۲۲۰ کال کې چنګیز خان له سلو زرو

Page 8 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 9 < Mother of Cities -kilometers west of Mazar 20 زیارت خواجه پارسا که عالم e-Sharif is the small city of بزرگ قرن 15 بود نیز در Balkh. A visit today gives اینجا است. این زیارت از little hint of the long, rich خشت پخته و کاشی های .history of this city خاکی به رنگ برجسته آسمانی ساخته شده است. Balkh is one of the oldest cities in Afghanistan. Indo-Iranian Aryan tribes moved here from the north of Amu Darya about 4,000 years ago. It was بطرف جنوب بلخ در سه .”called the “Mother of Cities کیلومتری آن باقیماندۀ مسجد It is the traditional birth place حاجی پیاده وجود دارد، که of Zoroaster about the 9th century در نیمه ای دوم قرن نهم BCE and a centre of the Zoroastrian The well-known Persian mystic and ساخته شده بود. که این تعمیر religion. Under the Achemenids from .poet, Rumi, was born there in 1207 نیز یکی از اثارباستانی مادر شهر ها 6th – 4th centuries BCE, Bactria In 1220 Genghis Khan arrived اسالمی در این کشور و became important, with Balkh as شهرک بلخ بطرف غرب مزارشریف در بیست کیلو متری آن موقعیت its capital. Alexander the Great with one hundred thousand Mongol کشورهای همجوار به حساب .horsemen and destroyed the city دارد. سفر امروزی برایم در بارۀ تاریخ طویل و غنی این محل یک اشاره conquered Balkh and by 250 BCE it می آید. کوچک نمود. was the capital of the Greek-Bactrian Despite this Marco Polo visited the city kingdom. in 1275 and described it as “a noble city بلخ یکی از کهنترین شهرها در افغانستان می باشد. حدود 4000 سال قبل، V and great.” Xuanzang, a Buddhist monk, visited قبایل ارین هندو-ایرانی از همین محل یعنی از مناطق شمالی دریای آمو in the 7th century CE, and described Balkh was again conquered by Timur کوچ کردند. که در آن زمان لقب )مادر شهرها( را داشت. در قرن نهم این a hundred Buddhist convents, with 150 years later and under his rule شهر محل تولد زردشت و مرکز مذهب زردشتی بود. بعد از قرن چهارم .devotees, and a large number underwent some restoration 3,000 الی ششم در سلطنت هخامنشی ها باختر بسیار مهم شد، که پایتخت آن بلخ .religious monuments. In the 16th century the Uzbeks came بود. وقتیکه سکندر مقدونی بلخ را فتح کرد بعد از آن 250 سال قبل از میالد بلخ پایتخت پادشاهی یونانو-باختری بود. By the 9th century CE Islam was In 1736 it was conquered by Nadir Shah firmly established. and again by Shah Murad of Kunduz in ایکزوانزنگ راهب مذهب بودایی در قرن هفتم از این جا دیدن به عمل 1820, and was subject to the Emirate The Arabian geographer Ibn آورده است و به صدها صومعه و 3000 مرید و تعدادی زیادی از مجسمه of Bukhara. In 1850 Mohammad Akram Hawqal, who visited in the 10th ها را به بیان گرفته است. درقرن نهم این محل به دین مقدس اسالم مشرف Khan, Barakzai, captured Balkh, and ,century, described it as built of clay گردید. from that time has remained a part of with ramparts, six gates, a fortress .Afghanistan ابن حاوقل جغرافیه دان عربی که در قرن دهم از اینجا دیدن به عمل آورده .and a mosque است این شهر را شهری که از خاک ساخته شده و دارای برج ها، شش Over the years Balkh has suffered Muhammad al-Idrisi, an Arab دروازه، قلعه جنگی و یک مسجد می باشد، به معرفی گرفته است. at the hands of treasure seekers. geographer and traveler in the Priceless items have left Afghanistan to یک جغرافیه دان و سیاح دیگر عربی به نام محمد ال ادریسی که در قرن 12th century, speaks of it having end up in private collections in the West 12 به بلخ آمده بود از نهادهای آموزشی و داشتن تجارت فعال و داشتن راه educational establishments and a tremendous loss to this country and – های تجارتی با چین یاد کرده است. carrying on an active trade, with its history. commercial routes stretching as far as صوفی و شاعر نامدار زبان فارسی موالنا جالل الدین محمد بلخی نیز در .China سال 1207 در همین جا به دنیا آمده است.

Page 10 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 11 Page 12 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 13 کار کوي. آرزوحمیدی 20 ساله ، یکی ازجمله دوزنان پرسونل ۲۱ کلن علي جان یوسفزی گفت«مامانند یک فامیل یکجاباهم دمعلوماتي ټیکنالوجۍ آمر ده. بانک داران جوان کارمینمائیم« من بسیاری نوموړي له منځني ښوونځي نه چیزهارادرینجا آموخته ام. »او وروسته معلوماتي ټیکنالوجۍ زده نماینده خدمات مشترکین میباشد کړه. هغه کوالی شي دمعلوماتي وعالوه کرد که امیدواراست تا ټیکنالوجۍ په ډګر کې هر ډول ارتقأ نماید. ستونز اوارې کړي. نوموړی وایي: ) زه غواړم د خپل ځان یکی ازسابقه دارترین کارگران لپاره راتلونکې جوړه کړم او د محمد معروف 29 ساله یک پرمختګ پر لورې کار وکړم. نماینده خدمات مشترکین است داچې زه د ټیم د یوه غړي په توګه که فارغ پوهنتون کابل میباشد. کار کوم، ترې خوند اخلم بل داچې وی سه ماه قبل به عزیزی زموږ مدیر ښه الرښود کس دی.( بانک پیوست. موصوف میخواهد درموردبانک داری په مخامخ دروازه کې مې له اختر بیشتربآموزد،بامردم زیاد مالقات توپان او دهغه له امنیتي کسانو نماید وازجاهای بیشتردیدن نماید. سره وکتل، چې د همدې بانک تر ټولو زوړ سړ ی ده. هغه یو ډېر دراوایل امسال من با 30 تن شخص جوان دریک بانک جوان حامدسخی زاده مسئول حفاظت علی جان یوسفزی که 21 سال میتواند.وی اظهارداشت.« په زړه پوري مهربانه او د غټ ازبانک داران عزیز ی بانک هستم«. اسنادومحمد ساالرمومند نماینده مالقات نمودم که برای آموزش دارد،مسئول بخش تکنالوژی من میخواهم برای خود آیندهء صورت سړی ده. تمام پرسونل جوان فارغین صنف ویسترن یونین که هردو ۱۹ گیری به کابل امده بودند. این معلوماتی)IT( است. موصوف بعد ساخته وبسوی ترقی به پیش 12 بوده وبسیاری شان دارای سال دارند جوانترین بانک داران حامد نوري دلته ډرایور ده، چې د منجر به یک سفر من به پلخمری ازدوره مکتب ثانوی تکنالوژی بروم«.«ومن ازکارکردن بحیث تعلییمات عالی میباشند. وهاب میباشند. اینها هم سرشارازشوق و بانک ټولې اضافي دندې هغه پر شد تابعضی از انان را ازنزدیک معلوماتی را را خوانده است. جزء یک تیم لذت برده ودیگر پورسمل که سرتحویلدار 29ساله ذوق میباشند. مخ بیایي او خوله یې تل له خندا درساحه کارشان مشاهده نمایم. علی هرنوع مشکل IT را ترمیم اینکه مدیرما یک رهنمای خوب څخه ډکه وي. است یک فارغ ادبیات انگلیسی است.« وکیل سخی زاده که 26 سال دارد، ازپوهنتون بغالن است. نامبرده در عزیزي بانک ته دې مبارکه وي، یکی ازجوانتر ین مدیران بانک اقتصاد عالقه مندی داشته وازآن دردروازه روبروی من بااختر چې د )ژوندي( ځوانو خلکو لپاره در افغانستان باید باشد. روبه عزیزی بانک پیوست. وی طوفان سابقه دارترین پرسونل یې پانګه اچوونه کړې ده. ازمقام مسئول خود لذت برده. وافراد امنیتی اش مالقات نمودم. اویک تیم جوان رابشمول دوزن واظهارمیدارد،«ماتیم بزرگی از اویک شخص خیلی دوست رهبری مینماید. باداشتن تعلیمات مردم رادرینجا باخودداریم.« داشتنی،مهربان وقوی هیکل است. عالی درتکنالوژی معلوماتی ))IT وحسابداری با عزیزی گروپ مصطفی رسولی 23 ساله حامد نوری درین جا دریوراست درحیرتان ودبی کارنموده است. تحویلدارنقدی کود وبرق در که هرگونه وظایف اضافی بانک وکیل واضحآ ازکارخود لذت می نزدیکی مزار، همچنان فارغ راانجام داده وهمیشه لبخندی به برد. اوممنون عزیزی بانک است ادبیات انگلیسی از پوهنتون بلخ دهان دارد. که می تواند بحیث یک جوان بوده ودارای تحصیالت عالی به عزیزی بانک تبریک باشد که مسلکی کارنماید. درتکنالوژی معلوماتی)IT ( برای مردم جوان)زنده( سرمایه وحسابداری میباشد. »بانک داری برای وکیل بانک داری یک گذاری نموده است. نووروبه پیشرفت است. موصوف صنعت رو به افزایش درافغانستان عالوه کرد.«من میخواهم یک بوده و اوعزیزی بانک«بانک بانکدارخوب بوده و و ظیفه خود جدید ودرحال رشد سریع راخوش را به وجه احسن انجام دهم ». دارد« وی عالوه نمود ، من یک

Page 14 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 15 ځوان بانکي کسان سږ کال ما د عزیزي بانک له ۳۰ بانک( خوښوي. هغه وايي: ) ځوانو بانکی کسانو سره کوم چې زه یو ځوان کس یم په یوه ځوان په کابل کې روزل کېدل و کتل. بانک کې.( دې کار اړ کړم ترڅو پلخمري ټول ځوان کارکوونکي د لېسو ته هم والړ شم او ځینې یې په فارغین دي او زیاترو یې لوړې عملي ډګر کې ووینم. پوهې هم تر السه کړي دي. ۲۶ کلن وکیل سخي زاده په ۲۹ کلن وهاب پوریسمیل د The Young Bankers افغانستان کې یو له ځوانو بانکي صرافانو مشر، د بغالن پوهنتون مدیرانو څخه دی. هغه یو ځوان وايي: ) بانکداري یو نوی کار څخه د انګریزې ژبې په ادبیاتو ټیم چې دوه تنه یې پکښې ښځې هم او د پرمختګ په حال کې ده. زه Early this year I met degree in English Literature meet more people and see کې د لیسانس درجه لري. .more places دي، رهبري کوي. نوموړی په غواړم چې یوه ښه بانکي کس some 30 young bank- from Baghlan University. He نومووړی داقتصاد له پوهې سره معلوماتي ټیکنالوجۍ او محاسبه واوسم او شه دنده تر سره کـړم. ers from Azizi Bank who is interested in economics Hamid Sakhizada, the مینه لري او پر همدې خاطر له َََ and so joined Azizi Bank. He کې پوهه لري او له عزیزي بانک -were in Kabul for training. Record Keeper, and Mo عزیزي بانک سره یوځای شوی ۲۰ کلنه ارزو حمیدی چې ,This led to a trip to Pul- enjoys his responsible posi- hammad Salar Mohmand سره یې په حیرتان او دوبی کې دهمدې کارکوونکو له دوو ښځینه tion. “We have a great team دی. هغه له خپل مسئول مقام څخه ,i-Khumri to see some of the Western Union Agent کار کړی دی. په ښکاره ډول .of people here,” he says خوند اخلي. نوموړی وايي: ) موږ کارکوونکو څخه یوه ده وايي: ) them at work. both 19 years old, are the وکیل له خپل کار څخه خوند ,youngest bankers. They, too دلته د خلکو یو لوی ټیم لرو.( موږ لکه د یوې کورنۍ په څیر Mustafa Rasouli, the 23 year اخلي. هغه له عزیزي بانک څخه په ګډه سره کار کوو. ما دلته Wakil Sakhizada, at 26, old Cashier from Code-i- are filled with enthusiasm. must be one of the youngest خوښ دی، ترڅوپر دې وتوانیږي ۲۳ کلن مصطفی رسولي مزار ډېر شیان زده کړي دي.( هغه د Bak near Mazar, also has a Ali Jan Yousfzai, 21, is the ته نږدې د ایبکو د کوډ خزانه bank managers in Afghani- degree in English Literature چې د یوه ځوان مسلکي کس په پیرودونکو د خدمتونو استازې ده، stan. He leads a young team IT Officer. After Secondary توګه کار وکړي. دار، هم د بغالن له پوهنتون څخه from Balkh University and School he studied IT. Ali can خو زیاته یې کړه چې هیله منه ده including two women. With د انګریزې ژبې په ادبیاتو کې qualifications in IT and ac- fix any IT problem. “I want to د وکیل لپاره، بانک داري په ترفیع به وکړي. qualifications in IT and ac- countancy. “Banking is new د لیسانس درجه اوهمدرانګه د countancy and has worked build a future for myself and افغانستان کې یو مخ پر وده and developing. I want to be work toward promotion,” he معلوماتي ټیکنالوجۍ او محاسبې په دغو کارکوونکو کې تر ټولو with Azizi Group in Hairaton a good banker and work my صنعت ښکاري او هغه عزیزي مشر ۲۹ کلن محمد معروف and Dubai. Wakil obviously said, “and I enjoy working as په برخه کې پوهه لري. هغه .way up”, he says بانک )نوی او چټک مخ پر وده دی، چې د پیرودونکو دخدمتونو enjoys his work. He is grate- part of a team and our man- ”.ful to Azizi Bank to be able Arzoo Hamidi, 20, one of ager is a good leader استازی دی او د کابل پوهنتون to work as a young profes- two women on the staff, said At the front door I met Aktar فارغ التحصیل دی . نوموړی sional. For Wakil, banking “We are like a family work- Toofam, the oldest of the دری میاشتې مخکې له عزیزي .is the growing industry in ing together. I have learnt staff, and his security men بانک سره یوځای شو. هغه Afghanistan and he likes many things here.” She is He is a very likeable man, a غواړي چې د بانکداري په اړه Azizi, the “new and fast a Customer Service Repre- .”gentle giant“ زیات شیان زده کړي، له زیاتو growing bank.” He adds: “I sentative but added that she am a young man in a young is “hoping for promotion”. Hamid Noori is the driver خلکو سره وویني اوله زیاتو bank.” who does all manner of ځایونو څخه لیدنه وکړي. One of the oldest workers extra jobs around the bank .All of the young staff are is 29 year old Mohammad and is always smiling د سوابقو ساتونکی حامدسخي -graduates of High School Maruf, a Customer Serv زاده او د ویسټرن یونین مامور Congratulations to Azizi and most hold higher quali- ice Representative, has a محمد ساالر مهمند، چې دواړه ۱۹ fications. degree from Kabul Univer- Bank for investing in “alive” .sity. He joined Azizi Bank young people کلن دي، دوی دلته تر ټولو ځوان Wahab Poresmail, the 29 3 months ago, wanting to بانکي کسان دي. هغوئ هم لکه د ,year old Head Teller, has a learn more about banking نورو په شان په ښه لېوالتیا سره

Page 16 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 17 .Mobile and Afghan Telecom كليوالو ته د مخابراتو رسول چه نبود تیلیفون های لین دار منازل These companies are موبایل څلور كاله مخكي يي له ټيليفون تلفون های بدین معنی است که اکثریت بزرگ Phones conducting strong سره آشنايي نه درلودل. د كورونو مردم توسط سیستم تیلیفون موبایل business, bringing تلفونونه د پاره د كيبلي ټيليفونو نشت والي موبایل در ارتباط هستند. دا معني لري چه ګڼ شمير خلك The sight of a man riding communication even to قیمت های مکالمه در حدود 5 a donkey in a small د مبايل د ټيليفونو له الري يو له poor villagers who never افغانی یا 10 سنت فی دقیقه میباشد village chatting on a د يو سري كتنه چه په خر باندي بل سره اړيكي ټينګوي. د خبري used a telephone until تماشای یک مردیکه در حال با ارزانترین کارت تیلیفون که mobile phone, or a burqa سپور او په يو وړكي كلي كي د كولو بيه د پنځه افغاني يا لس سنته .four years ago راندن مرکب در یک قریه کوچک معادل یک دالر امریکایی است. clad woman pressing a مبايل ټيليفون په واسطه خبري په يوه دقيقه كي دي. د ټيليفون The lack of landlines for بایک تیلیفون موبایل یا یک زن پوشش بطور عموم در تمام 34 ,mobile phone to her ear كوي ، اي تر چادري الندي يوه د ارزان كارټ باندي چه ديو home phones means چادری پوشی که تیلیفون همراه را والیت کشور میسر است. does not seem strange in ښځه چي يو مبايل يي په غوږ كي that the vast majority of امريكني دالر سره برابره ده په بگوش گرفته در افغانستان عجیب .Afghanistan سکتور مخابرات و تکنولوجی people are connected نيولي وي، په افغانستان كي عجيب عمومي توګه سره د هيواد د ټولو به نظر نمیرسد. About 150,000 people through the mobile phone نه ښكاريږي. 34 واليتونو تر څپو الندي سره معلوماتی افغانستان در حدود بنا بر گفته امیر زی سنگین وزیر 50000 کارمند دارد. این یک .subscribe to a mobile system د مخابراتو او معلوماتي تكنالوژي څرګند دي. phone service each مخابرات و تکنولوجی معلوماتی قسمت مهم تجارت روبه انکشاف د وزير اميرزي سنګين د خبرو په د مخابراتو او معلوماتي تكنالوژی month in Afghanistan Calling rates are around در حدود 150000 نفر در هر ماه در ولسوالی ها در بیرون از بنست باندي: سكتور په افغانستان كي نژدی and there>s «no end 5 AFS or 10 cents در افغانستان به خدمات تیلیفون کشور میباشد. پنځوس زره كار كونكي لړي. دا in sight» to the growth, a minutes, with the تقريبأ 150000 كسان په هره موبایل اشتراک پیدا مینمایند و در حالیکه تیلیفونهای مبایل به according to Amir Zai cheapest phone cards on مياشت كي په افغانستان كي د د ننه په ولسواليو كي او دهيواد نه در این افزونی نقطه انجام به نظر مراتب محبوبیت دارند، وزارت Sangin, Minister of sale for the equivalent of ټيليفون په خدماتو كي ګډون كوي بهر د پرمختلونكي تجارت له مهم نمیرسد. Coverage is generally .1$ مخابرات و تکنولوجی معلوماتی Communications and او په دي زياتيدل باندي وروستي برخو څخه بلل كيږي. available in all the در آخر سال گذشته افغانستان با لین های تیلیفون دیجیتل جدید را .Information Technology تكي نظر ته نه راځي. حال دا چه مبايل ټيليفونونه په country’s 34 رشد 90.7 % روز افزون ترین نیز آغاز نموده است. در جون واروار سره تر ټولو زياد شهرت At the end of last year د تير كال په آخر كي افغانستان په بازار تیلیفون موبایل در شرق وزارت تمدید 102000 لین جدید .provinces لړي د مخابراتو او معلوماتي Afghanistan was the منځني ختيځ كي د مبايل د ټيليفون میانه بود و تعداد مشترکین از 2 را در شهر کابل، 15000 لین تكنالوژی وزارت د ديجيتل fastest growing mobile Afghanistan>s په بازار كي د 90.7% په وده میلیون تجاوز نموده است. انتظار در کندهار، 15000 لین در شهر ټيليفون نوي لينونه په ويشلوكي هم phone market in the telecommunications باندي و چه د ګډون كونكو شمير میرود این بازار در سال 2007 مزار، 10000لین در شهر جالل Middle East with growth كار پيل كړي دي. and IT sector employs له دوه مليونو څخه زياد شول.طمع به 32% رشد نماید البته با عالوه آباد و 000 8لین را به کندز اعالم of 90.7% and the number about 50,000 people. It كيږي چي دا بازار د 106 مليون نوموړي وزارت د جون په شدن 1.4 میلیون اشتراک. داشت. در اکتوبر 2000 لین دیگر of connections passed is an important part of ګډونكونكوپه زياديديو سره 32% مياشت كي د كابل په ښار كي د ً در نورستان اعالم گردید. million. The market is developing trade between 2 تاکنون تقریبا % 12 از جمله 25 په 2007 كي وده وكړي. 102000 نوي لينونو، په كندهار expected to grow by 32% districts as well as outside میلیون نفوس افغانستان تیلیفون از آنجائیکه افغانستان مدخلی كي 15000 لينونو ، په مزار .in 2007, adding around of the country تر اوسه پوري د افغانستان د 25 موبایل دارند. برای آسیای مرکزی است، یک شريف كي 15000 لينونو، د .million connections 1.4 مليون وګړو له جملي څخه نژدی توانمندی بزرگی وجود دارد تا Since Afghanistan جالل آباد په ښار كي د 10000 در اگست اتصاالت پنجمین فراهم 12% يي د مبايل ټيليفون تر السه افغانستان یک مرکز ارتباطات So far, around 12 percent remains the gateway لينونو د ويښلو اعالن وكړ. څرنګه کننده خدمات موبایل همراه با كړي دي . د اګست په مياشت كي شود. of Afghanistan’s 25 million to central Asia there چه افغانستان د آسيا د ننوتلو د روشن )که بلند ترین سهم بازار را people have mobile اتصاالت له روشن ) چه د بازار is a huge potential دروازي حيثيت لري د يو لوي دردست دارد(، افغان بیسیم، اریبا phones. for it to become a خورا لوړ برخه په الس كي لري و افغان تیلی کام قرار گرفت. ( ، افغان بيسيم ، اريبا او افغان برالسي هيله شته ده چه افغانستان In August Etisalat became telecommunications hub. تلي كام سره د مبايل د ټيليفون د اړيكو يو مركز و ګرځي. این شرکتها با رسانیدن مخابرات the fifth provider of mobile پنځمين سمبالونكي وګرځيد . حتی به روستائیان فقیر که تا services along with چهارسال قبل هرگز از تیلیفون Roshan (which has the د ا شركتونه پياوړي تجارتونه مخ اسفاده نکرده بودند، تجارت ,(highest market share ته بيايي تر دي چه د بي وزلو نیرومندی را به پیش میبرند. Afghan Wireless, Areeba Page 18 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 19 د هغه د دفتر زیاتره کارکوونکي نموده است او زرنگ به نظر می ځوانان دي. په دې اړه مقیم وايي: رسد. نامبرده از یکی از لیسه های ) زه د ځوانانو استخدامول خوښوم، ازبازاریابی موتر ها شهر کابل فارغ گردیده و در همان ځکه هغوئ پیاوړي دي- په خاصه آوان فراغت خواست تحصیالتش توګه افغانی څوانان چه هغوئ په را در پوهنتون طبی کابل ادامه سختو شرایطو کې رالوی شوي دهد اما جنگ ها باعث شد تا او دي. زیاتره ځوان افغانان له جګړو تا بازاریابی فرهنگ نتواند به این مقصد خود نایل آید ستړي دي او د کار لیوالتیا لري. و به تحصیل ادامه دهد. اکنون نیز هغوئ د راتلونکې لپاره فکر کوي.( عالقمند به درس و تحصیل است. ښایی په خپله مقیم د افغان چنانچه می گوید: »اگر فرصت می لوجیستیک او ګرځندوی شرکت داشتم تحیصل خود را در زمینه لپاره ښه اعالن وي. اداره تجارت ادامه می دادم.« اما این سخن او برایم تعجب آور است هغه وايي: )زه نه غواړم چې زیرا، او خود باید اداره تجارت را رییس واوسم، بلکې غواړم چې یو بیاموزاند نه اینکه بیاموزد! ملګری واوسم؛ موږ میاشتنۍ ناسته مقیم جمشیدی رمز موفقیت خودش ممکن مقیم جمشیدی خود یک لرو چیرې چې ټول کارکوونکي کار و بار خانواده جمشیدی واردات اعالن بزرگ و پر محتوا به شرکت و فروش موتر های مستعمل است را در گسترش کار هایش ابراز هلته خپل وړاندیزونه وړاندې کوي نموده می گوید:« ما در میان سیاحتی و لوژستیکی افغان باشد. او زه غوږ ورته نیسم، چې همدا که کار خود را از سال 1985 آغاز مشتریان خود اعتماد کسب کرده من همیش کوشش می کنم تا مانند مو د بریالیتوب علت دی. د یوې نموده است و تا کنون این تجارت ایم و همواره کوشش نموده ایم تا به یک دوست، نه رییس، در نشست ښې سوداګرۍ د پرمختګ لپاره آنها به صورت موفقانه ادامه دارد. عنوان یک شرکت با اعتماد و قابل های ماهانه به پیشنهادات همکارانم زه غواړم چې ډېر کار وکړم؛ زه اخیراً همکار مجلهء »افغانستان او و امیدواری هایش برای آینده بر عالوه تجارت موتر ، مقیم اطمینان باشیم و می خواهیم مردم با گوش فرا دهم و موفقیت ما هم در غواړم چې د خپلو ماشومانو لپاره زنده است« دیداری با آقای مقیم تبدیل شد. این مالقات اساسی برای جمشیدی و برادرش مبین جمشیدی ما احساس آرامش داشته باشند.« او همین است که توانسته ایم توسعه څه شي په میراث پرېږدم ترڅو یې جمشیدی رییس کمپنی لوژستیک و این مضمون گردید. درسال 2001 بعد ازسقوط طالبان اضافه می کند: »من عالقمند استم دهنده تجارت خوب باشیم.« او به هغوئ یاد کړي. درناوی او وقار تر توریزم به مقصد فروش اعالنات به فکر به راه اندازی کرایه دادن تا جوانان را به کار بگمارم ، زیرا آقای مقیم از یک فامیل 12 نفری عنوان سخنان آخرینش می گوید: پیسو ډېر مهم شیان دي.( انجام داد. اما این دیدار به صحبت وسایل نقلیه شدند که این فکر آنها آنها نیرومند استند بخصوص جوانان است که 28 سال عمر داشته دارای »من می خواهم بیشتر دستآورد های های نسبتاً درازی در ارتباط به منجر به ، به وجود آمدن شرکت افغان که در وضعیت دشوار بزرگ یک همسر و سه فرزند می باشد مثمر داشته باشم و میخواهم چیزی زندگی ، انکشاف تجارت خانوادگی لوژستیکی و سیاحتی افغان شد. شده اند. جوانان افغان از جنگ را که به فرزندام باقی می گذارم این ، او تا دوره حکومت طالبان در آنها نخستین سفر سیاحتی شانرا خسته شده اند و عالقمند کار استند، کشور ، از صلح و آرامش چیزی باشد که آنها بدانند – عزت و افتخار در سال 2003 با گروهی از آنها به آینده می اندیشند. مهمتر از پول است.« نمیدانست، زیرا در زمان تهاجم مردم انگلستان آغاز نمودند که شوروی سابق متولد شد و ایام در جریان این سفر ، آنها از دره زندگانی را در جنگ های داخلی پنجشیر تا بند امیر دیدار نمودند. و سپس حکومت طالبان به سر آقای مقیم اکنون رییس بزرگترین رسانید. شرکت سیاحتی در افغانستان است اما نامبرده اکنون، در حالیکه و در ایاالت متحده امریکا ،بریتانیا لبخندی نیز بر لب دارد خود را و سنگاپوردفاتر ارتباطی دارد. به آینده خوشبین نشان می دهد. همچنان بر عالوه خدمات یاد شده او عشق مسری به کشور خود این شرکت تهیه و اجرای خدمات افغانستان و همچنان تمایل زیاد به وسایل نقلیه ، ترجمان ها ، خدمات شریک ساختن تاریخ و فرهنگ لوژستیکی و سایر خدمات دیگر را زیبای وطن خود به دیگران دارد. برای خارجیان مقیم در افغانستان انجام می دهد. مقیم وکاروبارش افکار و تجارب تجارتی جمشیدی دراطراف کابل ازشهرت زیاد بیشتر از 28 سال عمر او انکشاف برخورداراست.

Page 20 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 21 From Marketing Cars to د بازار موندنې کلتور ته د بازار Marketing Culture ”.Recently Afghanistan Since 1985 the family has credible organisation موندنې ګاډي Alive visited Muqim run the Jamshady Company Most of his staff are young Jamshady, CEO of importing and selling second people. “I like to employ hand cars. In 2001, after the په دې وروستیو کې افغانستان Afghan Logistics young people because fall of the Taliban Muqim and ژوندی ده د افغان لوجیستیک او and Tours, to sell they are strong – they have his brother, Mobin, took on ګرځندوی له مشر ښاغلي مقیم advertising. The visit grown up through hard ,the idea of branching out situations,” Muqim says جمشیدي سره وکتل، ترڅو د هغوئ became a long chat into vehicle hire. In 2003 most young Afghans are“ اعالنونه ترې واخلي. دا کتنه ډېره about his life, the they took their first tour to tired of war and keen to اوږده شوه او د هغه د ژوند، د هغه development of his Bamiyan, Bandi Amir and work. They are thinking د کورنۍ سوداګرۍ د پرمختګ او family business and his Panjshir Valley with a group ”.about the future د راتلونکې لپاره د هغه د هیلو په hopes for the future. of people from the UK. I try not to be a boss, but a“ اړه یی خبرې وکړي، چې د همدې It also became this Muqim is now CEO of the friend, We have a monthly لیکنې بنسټ هم دی وګرځید. article. largest tour operator in meeting where staff make Afghanistan with offices in Muqim, from a family of 12, suggestions. I listen to د ۲۸ کلن مقیم د کورنۍ غړي the UK, USA and Singapore. is 28 with a wife and three them. That is why we are ۱۲ کسه دي، او نوموړی ښځه او The company also supplies children. Until the fall of the successful. As well as دري ماشومان هم لري. د طالبانو تر vehicles, translators, and Taliban, he had never known developing a good business, logistical solutions to foreign ماتې پورې هغه په خپل ژوند کې peace in his lifetime. He I want to achieve more; I companies, media and other هېڅ راز سوله نه وه لیدلې. هغه کله was born as the Russians want to leave something for چې په هېواد باندې روسانو تیری organisations. my children to remember. invaded the country, then the کړی و، نړۍ ته راغلی و، چې بیا civil war, then the Taliban. Muqim attributes his success Honour and dignity are ”.to the fact that: “We have important وروسته کورنۍ جګړې او د طالبانو Despite this he has an ادارې په برخه کې زده کړې کړي مقیم اوس په افغانستان کې د ستر developed trust amongst our رژیم و. unmoveable smile and a Muqim, himself, is probably وای.( زه تعجب کوم، چې شک ګرځندوی شرکت مشر دی، چې په customers and we continue great optimism. He has the best advertisement for خوددغو ناخوالو سربیره، هغه بیا نشته چې نوموړی ددې پرځای چې برتانیې، امریکا اوسنګاپور کې هم to seek to develop as a .an infectious love for Afghan Logistics and Tours هم تل په شونډو مسکۍ او ډېر د سوداګریزې ادارې زده کړې څانګې لري. دغه شرکت بهرنیو Afghanistan and a desire to خوش بینه ښکاري. هغه له افغاستان وکړي، هغه خلکو ته د سوداګریزې کمپنیو د رسنیو موسسو او نورو share its history, culture and سره بې کچه مینه لري او هیله من ادارې درس ورنه کړي. کسانو ته په افغانستان کې د موټرو، .beauty with others ژباړونکو، لوجیستیکي چارو او نور دی ترڅو د افغانستان تاریخ، کلتور دغې کورنۍ په ۱۹۸۵ کال کې د Muqim’s business mind is اړوند خدمتونه وړاندې کوي. دغه او ښایست نورو خلکو ته ورښکاره جمشیدي کمپنۍ بنسټ کېښود، چې د more mature than his 28 سوداګري او مقیم اوس په کابل کې کړي. دویم الس موټران به یې راواردول، .years and is very astute ډېر پېژندل شوي دي. د مقیم سوداګریز ماغزه دهغه تر چې تر اوسه ال دا کار دوام لري. He graduated from High برڅیره په ۲۰۰۱ کال کې، یعنې هغه د خپل بریالیتوب دلیل پر دې School in Kabul and thought عمر چې ۲۸ کلن دی، ډېر پوخ about Medical School – the ښکاري او یو زیرک انسان ده. دطالبانو له ماتې نه وروسته مقیم واقعیت باندې تړلی بولي: ) موږ د او دهغه ورور مبین تصمیم ونیو خپلو پېرودونکو ترمنځ اعتبار ته war put a stop to that. Now هغه په کابل کې له ښوونځي نه تر څو موټري په کرایه ورکړي، پرمختګ ورکړ او خپلې موسسې he says, “If I ever had the فارغ شوی اوهیله یې درلوده تر څو time I would study business چې دا کار د افغان لوجیستیک او ته مو د یوې بااعتباره موسسې په د طب پوهنتون ووایي، خو جګړو د administration.” I wondered ګرځندوی پیل و. په ۲۰۰۳ کال کې څیر دوام ورکړ. موږ غواړو ترڅو هغه دا هیله ورناشونې کړه. اوس if he should be teaching هغوئ خپل لومړئ سفر له یو شمېر خلک له موږ سره د ډاډ منتوب هغه وايي: ) که چیرې ما وخت business admin rather than انګریزانو سره د بامیان د بندامیر او احساس وکړي.( درلودای، نو به مې د سوداګریزې .studying it د پنجشیر درې ته وکړ.

Page 22 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 23 منظره تغیرپذیرکابل

یک افزایش فوری درتعمیرات افتتاح تعمیر اتصاالت را منظره کابل پایتخت افغانستان را درنوامبرتماشا نمایند.«برج تغیرمیدهد: بزرگ« باکلکین های شیشه ای سبزرنگ اش یک سیمای جاذب شش سال بعداز سقوط دیگرشهرنواست. طالبان،کابل اولین نشانه های نمای توسعه به یک شهر برای چند مثال ساختمانهای جدید عصری را نشان میدهد. درکابل به صفحات 26 الی 29 یک نظربیندازید. عمارات مجلل جدید، فروشگاه های جدید، هوتل های پنج ستاره،ومساجد جدید روبه افزایش است.تغیردرکابل بطی بوده ولی این واقع شدنی است د كابل بدليدونكي قدم گذاشتن درهوتل های سرینا یا صافی لند مارک قدم گذاشتن په كابل كي د وداني چتك زياتيدل خوځيدونكي برقي زينه د ډيرو شما در یک جهان متفاوت است. د افغانستان د پالزميني څيره ليدونكور له پاره په يو ملك كي یک جهان که آن آینده کابل بدلوي. د طالبانو د نسكوريدو چه په هغه كي دا يوازيني روانه The Serena Hotel’s څخه شپږ كاله وروسته كابل د يو زينه زړه ورونكي ده. خواهد بود. mixture of technology and مدرن ښار په توګه د پرمختيا د Kabul’s Changing Face قهوه خانه در صافی لند مارک د سرينا هوتل د تكنالوژی او Afghan design is stunning لمړي نښي څرګنديدنه ښكاروي. یکی از جاهای جمع آوری افغاني ديزاين يو ځاي كول A building boom is Step into the Serena or and is probably one of برای جوانان وسالخورده گان نوي ځالند وداني ، نوي حيرانونكي ده او احتماأل په ملك changing the face of Safi Landmark Hotels and the best examples in the کابلی میباشد.«این چون دبی پلورنځيو ، پنځه ستوري كي ده پخواني او اوسني د ښه you step into a different country of joining together Kabul, Afghanistan’s the best of past and معلوم میشود.«از یک بازدید هوتلونه او نوي جوماتونه مخ په شيان د يوځاي كولو ډير ښه world – a world that may capital. be the Kabul of the future. present. کننده خارجی شنیده شد که اظها زياتيدودي. نموني بلل كيږي. 6 years after the end رمینمود:زینه های برقی برای The Coffee Shop in the Crowds gathered to په كابل كي بدلون ورو ښكاري سودلي سره يو ځاي شول ترسو of the Taliban, Kabul بسیاری از بازدید کننده گان Safi has become one of watch the opening of مګر دا پيښيدونكي ده . د اتصاالت د وداني پرانيستل is showing the first THE gathering places for the Etisalat Building in دریک کشوری که در آن یگانه په نومبر كي تماشا كړي »ستر signs of developing the د سرينا او يا د صافي لند مارك young and old Kabulis. November. The “Supreme زینه متحرک است جالب به برج« له شني شيشه يي كړكيو appearance of a modern Tower” with its green په هوټلونو كي د تاسي ګام It feels like Dubai,” one“ نظرمیرسد. سره او اوس د نوي ښار يو بل city. glass windows is now ايښودل په يو بل نري كي د تاسو foreign visitor was heard سترګي ورونكي څيره ده . to comment. another eye catching آمیزش تکنالوژی وطرح افغانی ګام ايښودل ده كابلي ځوانانو Shiny new buildings, new shopping malls, 5 star feature of Share Naw. هوتل سرینا حیرت انگیز بوده او زړو خلكو د يوځاي كيدو له د كابل د نوي ودانيو د څو نموني Safi’s escalators are ً hotels and new mosques ومحتمال یکی از بهترین نمونه ځايونو څخه يو دي. » دا لكه د پاره له 26-29 مخونو پوري a fascination for many Take a look at pages 26 are springing up. Change – 29 for some examples های یکجانمودن امروز وگذشته دبي داسي ښكاري » د يو بهرني و ګوري. visitors in a country درکشورمیباشد. in Kabul is slow, but it is where these are the only of the new buildings in ليدونكي څخه سرګندونه اوريدل .happening “moving stairs.” Kabul. جمعیت ها یک جاشدند تا شوي دي د صافي لند مارك د Page 24 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 25 3

1 2

5 1. New Etisalat Building 2. Qasre Zeba Wedding Hall 3. Afghan Iinternational Bank Building 4. New Afghan United Bank Builing 5. Ariana Plaza 6. Kabul City Centre and 7. Kam Air Building 7

4 6

Page 26 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 27 2 1

3

5 1. New Mosque in central Kabul 4 2. Wedding Hall 3. Serena Hotel 4. Ghazna Sultan Palace Hotel 5. Mansoor City Tower 6. Library Of Nasir Khisraw Balkhi 7. Safi Airways Building

6 7

Page 28 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 29 ”Old is gold“ زوړ شی سړه زر دۍ چیزقدیم طال است There is an Afghan Centre is to empower په افغانستان کې یو متل دی، چې د نړۍ د ډیزاینونو په بازار کې د ملي یک ضرب المثل افغانیست که تاافغانهای جوان رااجازه دهد با saying: “Old is gold.” young Afghans to value وايي: )زوړ شی نه پیدا کېږي( او نړیوالو نندارتونونو او رسنیزو میگویند چیزقدیم کیمیاست. بنیاد ازهنرمندان سابقه بآموزند وبه کوه فیروزه اولین مرکزهنرهای This is being put into and use these skills. The دغه متل تل د کابل ښاریانو په کمپاینونو له الرې یو ځل بیا ژوندی آن مهارت ها ارزش قایل شده خوله کې وي. کړي. په دې وروستیو کې دغه مرکز عنعنوی افغانی ومعماری رادریک وازآن استفاده نمایند.«چیز قدیم practice in Kabul. success of this aim is visible in the enthusiasm د فیروزی غرونو بنیاد د لومړي خپل کارونه په دوبۍ کښې نندارې ته قلعه نظامی گلی قرن هجدهم کیمیاست« موفقت آن درشوق and pride the students ځل لپاره د افغانستان د دودیزو وړاندې کړي و. درکارته پروان کابل تآ سیس نموده وذوق وافتخارشاگردان که The Turquoise .have in their work هنرونو او معمارۍ مرکز د کابل است. قلعه درکاروکیفیت کارشان دیده میشود Mountain Foundation ښار د کارته پروان په سیمه کې د د همدې مرکز سرچینې اومهارتونه د آشکار است. has established The Centre hopes انګریزانو د پخواني سفارت څنګ افغانانو لپاره د خدمت په موخه کارول که توسط عیدالرحمن خان اعمار Afghanistan’s first to revive the trade in ته په خټینو کالوو کې چې په ۱۸ کېږي، چې یو له ځانګړو پاملرنو گردیده است درنزدیکی سفارت مرکزامیدواراست تا این صنعت Centre for Traditional high-end Afghan arts مه پېړۍ کې د امیر عبدالرحمن څخه یې د کابل په زاړه ښار کې د سابقه بریطانیا قراردارد. گفته رادرمحصوالت هنرهای افغانی Afghan Arts and products to compete on خان له خوا ودانې شوي دي، مرادخانې د سیمې بیاجوړول دي. میشود که برج های بلند آن بدین احیا سازد تا ازطریق نمایشگاهای Architecture, in an 18th- the world design market جوړ کړ. ویل کېږي چې له دغو همدا شان دغه بنیاد د استالف ولسوالی منظوراعماریافته بود تا افغانها ملی و century mud fortress in through national and برجونو څخه موخه دا وه ترڅو د کوزه ګرو په سیمه کې هم پانګه راکمک نماید تا ببینند که ایگلیس بین الملی وکمپائن های مطبوعاتی Kart-e-Parwan, Kabul. international exhibitions افغانان د انګریزانو له کړنو څخه اچوونه کړي ده. ها چه میکنند. بابازارهای طراحی جهان رقابت .and media campaigns لیدنه وکړای شي. نماید. مرکزدرین اواخرکارهای The fort, built by Abdur د فیروزی غرونه د خپلو ټولو مرکزصنعتگران عنعنوی راجمع هنری خودرادردبی به نمایش Rahman, is next to the The Centre’s resources دغه مرکز دودیزصنعتګران سره فعالیتونو له الرې هڅه کوي، ترڅو کرده ومکاتبی چوبکاری، سفال گذاشت. old British Embassy. It and skills are used راټول کړي او چوب کاري، سیمه ایزو ټولنو ته خدمتونه ور سازی وخطاطی راتأسیس نموده is said that the towers of to serve Afghan سرامیک او خطاطي ښوونځي یې ورسوي، د سوداګرۍ مالتړ وکړي، است. منابع ومهارت های مرکز the fort were built higher communities. A رامنځته کړي دي. زده کوونکو د سیمه ایز زده کوونکي وروزي، بمنطور خدمت گذاری برای to enable Afghans to see particular focus has لیک لوست او د همدغو هنرونو تاریخي سیمې وساتي، ګرځندویان شاگردان همچنان درسوادآموزی جوامع افغانی مورداستفاده what the British were up been the restoration of د کلتوري او تاریخي شا لید په ورته رامات کړي او د ژوند کولو وسابقه فرهنگی وتاریخی هنرهای قرارمیگیرد. to. the area of Murad Khane ټولګیو کې کوی. معیارونو ته پرمختګ ورکړي. خودرا صنف میگیرند. in Kabul’s old city. The یک توجه خاص به نوسازی The Centre has Foundation has also یک بخش مهم مرکزبرای آن است منطقه مرادخانی درشهرکهنه کابل gathered traditional د همدې مرکز یوه مهمه برخه invested in the potter’s متمرکز است. بنیاد همچنان در artisans and established داده، چې ځوان افغانان په کښې community in the village جامعه کاللها دراولسوالی استالف ,schools in woodwork کوالی شي له پخوانیو هنرمندانو .of سرمایه گذاری نموده است. کوه ceramics and څخه څه شی زده کړي او دې فیروزه درتمام فعالیت هایش calligraphy. Students are مهارتونو ته درناوی ولري او In all of its activities, the also enrolled in classes هغه وکاروي. )زوړ شی نه پیدا میکوشدتا خدماتی رابه جامعه Turquoise Mountain tries designed to give them کېږي(. د همدې کار بریالیتوب محلی عرضه نموده، ازتجارت ها to deliver services to the skills such as literacy د زده کوونکو په شوق او ویاړ حمایت نموده، شاگردان محلی را local community, support and an understanding of کې له ورایه ښکاري، کوم چې د آموزش داده، ازساحات تاریخی local businesses, train the cultural and historical هغوئ په کارونو او دکارونو په حفاظت نموده، سیاحان راجلب local students, protect .roots of their arts کیفیت کې دي. نموده ومعیارهای زندگی رابهبود historic areas, attract بخشد. visitors and improve An important part of the دامرکز هیله لري ترڅو د .living standards افغانستان بې کچه هنري صنایعې Page 30 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 31 خطاطی استاد محمد محفوظ سیدخیلی) تصویر باالطرف راست ( آمربخش خطاطی بوده وهفت نوع خطاطی افغانی راتدریس مینماید. چوب کاری استاد تمیم) تصویر دروسط تزئینات حکاکی درچوب طرف چپ (. وشبکه کاری یکی ازقدیمی میناتورنگاری وروشن سازی ترین صنایع درافغانستان وطراحی تصویراجسام زنده بشمارمیرودکه مردم خانه های رادرس میدهد. خطاطی وطراحی شخصی مساجدواثات خانه درتمام صنعت های هنرهای های خودراباآن تزئین مینمایند. افغانی بشمول چوبکاری وسفال کورس چوب کاری درین سازی حایز اهمیت است. مرکزکه توسط استاد یوسف مرکزیک نمایشگاه بین المللی خطاطی افغانی رادربحرین برگزارنمود تا درشرق میانه بازاری رابرای هنر مقدس قلم پیدانماید.

Page 32 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 33 جدید میباشد. معاشات مناسب است خدا ص است که میفرماید: و برای فراگیری دانش وتجربه زگهواره تا گور دانش بجوی زمینه خوبی مساعد است. بعضی مردم باید از گهواره تا به گور در ار کارمندان افغانی در فراگیری چستجوی علم باشند. »من قویاً به مسایلی چون قومیت و عقاید تجربه در دیگر هوتل های سرينا این باور هستم« مختلف قابل اهمیت نمیباشد. بهتر زمانی را سپری نموده اند. چه خوش گفت پیغمبر راستگوی آنست که بسادگی گفته شود که ما زگهواره تا گور دانش بجوی بحیث افغانها یکجا کار مینمائیم. و در مورد آینده چه نظر دارید؟ »من آینده خودرا در صنعت »من احساس خوشبختی مینمایم که هوتل تکنولوجی را با اصول هوتل میبینم و در این هوتل بسیار آمرین خوب داشته ام. آنها مرا عنعونی افغانی می آمیزد. از خوشحال هستم«. مضراب الدین بسیار کمک نموده اند مخصوصاً نمونه های سنگ های مرمر و ًفعال بعد از وقت »اداره تجارت« رئیس پروژه قبلی، امین علی دینا سنگ گل سرخ از فرش ها گرفته را در پوهنتون کاردان میخواند. و رئیس عمومی فعلی )کرستوفر تا یه سبک مهمانخانه ها، طراحی »من معتقد هستم که برای رشد، نیو بیری(، من از ایشان بسیار های عنعنوی افغانی، آثار عتیقه وقت اهمیت دارد- تا یک رویا و آموخته ام و برای آینده خود یک »من به آینده درخشانی برای وقالینچه ها برجسته نمودار است. هدف تعین گردیده و برای رسیدن مرکز اتکا آماده ساخته ام. پول افغانستان باور دارم و امیدوارم به آن تالش صورت گیرد. بعضاً چیز بسیار مهم نیست – اما مهم مضراب الدین توضیح نمود که معنی آن بردبار بودن است«. وی تعقیب نمودن رویای من است«. تغییری رو نما گردد. هنگام نوسازی، مهاجرین برگشت اظهار نمود »یک حدیث رسول کننده در آموزش حرفوی سهم گرفتند که بحیث کارگران غیر ماهر در پهلوی اشخاص مسلکی و افغان زنده است اخیراً با مضراب باقی مانده بود ومی گوید که صنعتگران شایسته کار میکردند. الدین حسن جان، مدیرامورعامه کدام مشکل بزرگی نداشت، اینها مهارتهایی را آموختند که هوتل کابل سرینا مالقات نمود. درحالیکه طالبان دردو موقع آنهارا قادر ساخته است تا در نقش وی قایم نمودن ارتباط وی را موردسوال قراردادند. هوتل بمانند و یا بیرون از آن در باادارات دولتی ودیگر ادارات وی بالبخندی اظهارداشت »انها کسب و تجارت موفقانه خود را بوده هم چنان بامسایل دیگر میدانستند که من یک شخص خوب به پیش ببرند. وی اظهار نمود فرهنگی سروکاردارد. هستم«. » آموختن درین هوتل بسیار ضروریست«. مضراب الدین 33 ساله درجوالی مزارب الدین یکی از400 کارمند 2003 باتیم نوسازی پیوست هوتل میباشد که ازجمله 90 فیصد نوسازی، یک هوتل سال 1940 با ودرسال 2006 یک جزء انها مردان و10 فیصد زنان داشتن 90 اطاق را به یک هوتل تیم عملیاتی گردید. وی بعد میباشند. شمولیت مزارب الدین عصری پنج ستاره با داشتن 160 ازفراغت از مکتب با یک سازمان ازاغازبه این معنی است که وی اتاق و هفده سویت تبدیل نمود. غیردولتی کارمیکرد وپوهنتون یک درک خوب در مورد کابل ساختمان آن در مقابل 7.5 درجه رابعدازوقت به پیش میبرد. وی سرینا دارد. تکان زلزله ریکتر مقاومت دارد. انگلیسی رانیز تدریس مینمود ودر بخش برگشت برگشت مهاجرین موصوف به اصول توسعه دادن کار در هوتل کابل سرینا چه نوع کارمیکرد. مهارتهای کارمندان محلی متعهد ااست: »در اینجا یک محیط بسیار است. وي نقش خودش را به دیگر خوب است«. مضراب الدین موصوف در طی سال های کارمندان افغان به حیث یک مربی گفت: »و این برای من و اکثریت ً مجاهدین وطالبان درافغانستان مشاهده میکند. وی اظهار داشت، افغانهای دیگر یک تجربه کامال Page 34 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 35 له زانګو نه تر .ګوره پوړۍ پوهه زده کړه ژوندی افغانستان پدی روستیوکی څانګه کی یی کارکولو. معنی دی چه نوموړی دکابل سرینا له مضراب الدین حسن جان دکابل هوټل په برخه کی یوښه معلومات سرینا دهوټل د عامه اموروله نوموړی دمجاهدینو اوطالبانو په لری، نوموړی دافغانی مستخدمینو مدیرسره یی خبری اتری دوران کی په افغانستان کی پاتی دتوسعی په برخه کی ټینګه وکړی، دنوموړی نقش له دولتی او دی وایی چه له کومی ستونزی ضمانت لری، نوموړی خپل دنده اداراتو اونورواداراتوسره شته سره مخامخ نشو، پداسی حال کی ونوروافغانی کارمندانو په هکله دی. همدارنګه له نوروفرهنګی چی طالبانو په دوه برخوکی له دیومشاورپه توګه وینی، نوموړی مسایلوسره اړیکی لری. نوموړی څخه سوالونه وکړل. څرګنده کړه،مسایل لکه نژادی او ۳۳ کلن مضراب الدین ، عقیدوی توپیر دلته داهمیت وړ دجوالی په میاښت دبیارغاونی نوموړی له مسکا سره ندی، غوره خودادی چه په ډاګه له تیم سره پیوستون وموند اوپه څرګند کړه، اوددی په خبره وویل شی چه دیوافغان وګړی په ۲۰۰۶ دعملیاتی ټیم یوغړی شو. طالبانوپوهیدل چه زه دډاډوړسړی توګه دنده ترسره کوؤ. وروسته د ښوؤنځی له فراغته، یم. سرینا هوټل تکنالوژی له دیوغیردولتی له مؤسسی سره یی مضراب الدین دنوموړی هوټل افغانی عنعناتو سره سما دنده لرله، اوپوهنتون یی وروسته د)۴۰۰( وګړی کارکوونکی یوله ګډوی. دمرمراوقلمکاردتیګو اوقالینچی په ښه توګه ښکاره دی. څه شرایطو سره دی ؟ دلته یوه وختونوکی معنی دده حوصله په له رخصتی نه په مخ بوله، جملی څخه دی چه له جملی نه له فرشونیولی مضراب الدین څرګنده کړه چه دبیا ښه محیط اوښه فضا په سترګو کاراچول دی، نوموړی څرګنده اوانګیسی تدریس یی هم سرته ۹۰٪ کی نارینه او۱۰٪ ښځینه دمهمانخانوترتزییناتوپوری، افغانی رغاونی په وخت کی ستنیدونکی کیدای شی. کړه دپاک رسول)ص( یو حدیث ولو،اودمهاجرینودراستنیدلوپه تشکیلوی. ګډون دده له پیله پدی عنعنوی تراچی، زاړه اثرونه مهاجرینود مسلکی په زده ګړه کی دی چه فرمایی، خلګ باید علم له یی برخه واخستلو چه دغیر ماهر مضراب الدین وویل داځما لپاره زانګو نه ترګوره پوری وپلټی، زه کارګرانوپه توګه د مسلکی او اونورو افغانانو لپاره یوه نوی په ټینګه پدی باوری یم. صنعت ګرانوترڅنګ يي کارکولو. تجربه ده تنخواوی مناسبی دی زه له نیکمرغی سره مخامخ یم دوی لیاقت اومهارت یی پیداکړل، اود زده کړه او تجربو الس ته پدی چه ښه آمرین می درلودلی چه دوی توانیدلی دی، چه یاخوپه راوړلولپاره زمینه برابره ده. اودوی ماسره ډیری مرستی هوټل کی پاتی شی اویا دهوټل نه ځینی افغانی کارمندانو د تجربو کړیدی، په تیره بیا دپخوانی دباندی خپل دنده په بریا لیتوب الس ته راورو لپاره دسرینا په پروژی رییس امین علی دینا سره سرته ورسوی، نوموړی نوروهوټلونوخپل وخت تیرکړیدی. اواوسنی فعلی برحال رییس) څرګنده کړه چه زده کړه پدی دراتلونکی لپاره څه نظرلری؟ زه کریسټوفر نیوبیری(. ما له دوی هوټل خورااهم ده. راتلونکی خپل دهوټل درلودلو په څخه ډیری زده کړه الس ته کاروبارکی وینم اوزه پدی هوټل راوړی دی، اودراتلونکی لپاره د۱۹۴۰ کال د۹۰ کوټولرونکی کی بیحده خوښ یم. مضراب الدین می یومرکزیت داتکا ځانته ټاکلی هوټل بیارغاونی په تغیردشکل اوس وروسته له وخته )دتجارت دی، شتمنی ډیره مهمه نده مګرزما سره دیو عصری په پنځه ستوری اداره( د کاردان په پوهنتون کی رویا اوموخه تعقیبول باارزښته ده. لرونکی او ۱۶۰ کوټو او۱۷ سرته رسوی. زه باوره یم چه زه دا افغانستان دراتلونکی لپاره سویت ودانولوسره سرته ورسید. درشد او ودی لپاره کافی وخت دیوی ښکلی اوروښا نه راتلونکی ودانی یی د )۷.۵( درجی زلزلی پکار دی، څو یوه موخه ورته ته باوری یم، هیله ده چه دپام وړ سره مقاومت لری. ټاکله او ددی موخی درسیدو تغیرات به ولیدل شی. کارد کابل سرینا په هوټل کی له په خاطر هڅه وشی. ځینی Page 36 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 37 English and worked in have spent time in other Learning from the repatriation of refugees. to gain experience.” He remained in Cradle to the Grave Afghanistan during the And what of the future? Mujahideen and Taliban “I see my future in the years and says he had no hotel industry and I am big problems, although very happy at this hotel.” the Taliban questioned Currently Mizrabuddin on two occasions. “They studies Business knew I was a good Administration part-time person!” he says with a at Kardan University. “I smile. believe it is important to take time to grow – to Mizrabuddin is one of set a vision and target 400 staff at the hotel, and to reach towards it. 90% of whom are Afghan, Sometimes this means and 10% women. His being patient,” he said. involvement from the “There is a saying of The beginning means that he Prophet (praise be upon has a good sense of what him) that says: the Kabul Serena is all “Afghans” working about. their own successful ‘People should continue together. trades and businesses. to learn from the cradle to He is committed to The hotel combines “Learning is very the grave.’ I believe this the hotel’s principle of technology with traditional important at this hotel,” he strongly.” developing the skills of Afghan elements. From says. local employees. He “I have been fortunate in the marble and ochre Afghanistan 2003 and in 2006 became sees his own role as a The renovation took a having good superiors. stone patterns in the a part of its operation mentor for other Afghan 1940s hotel with 90 rooms They have helped me Alive recently floors to the style of the team. After school, he employees. Issues like to a modern, 5 star hotel greatly – especially the met Mizrabuddin guest rooms themselves, worked for an NGO and ethnicity and different with 160 rooms and 17 former Project Manager traditional Afghan Hassanjan, the attended university part- beliefs matter less, he suites. It can withstand Amin Alidina and current designs, antiques and General Affairs time. He had also tuaght says, than simply being an earthquake measuring General Manager, carpets stand out. Manager at the 7.5 on the Richter scale. Christopher Newberry. I Kabul Serena Hotel. Mizrabuddin explained What’s it like working at have learned a lot from His role is to liaise that during the the Kabul Serena? “It’s them and have developed renovations returned a focus for my future. with government a very nice environment,” refugees took part in Mizrabuddin says, “and Money is not the most departments and Vocational Training, it was a completely important thing – but other agencies as working as unskilled new experience for me following my vision is well as dealing with laborers alongside and most of the other important.” qualified crafts and trades cultural issues. Afghans. The salaries “I believe in a bright future persons. They learned are fair and there is great for Afghanistan – change Mizrabuddin, 33 years skills which have enabled encouragement to get will happen.” old, joined the hotel’s them to remain with the more experience and renovation team in July hotel or to move out into learn. Some Afghan staff Page 38 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 39 افغانۍ یا ۳ امریکايي ډالره دي- چې عمرونه یې بالغ دي، خپل کوم چې دا ددغې سیمې له بې ښوونځي پای ته ورسوي. دا وزلو خلکو سره یوه ستره مرسته ښوونځی بېرته راستانه شوي نیرو ده. نږدې ۱۲ په سلو کې زده کډوال، په داخل کې بې ځایه کوونکي نشي کوالی چې پورتنی شوي کسان، پخواني سرتیري او فیس ورکړي، خو هغوئ بیاهم په نورو ځوانو سړو او ښځو ته چې والدین وړیا ډول سره دلته درس وايي. عمرونه یې له ۱۱ نه تر ۳۵ کلنی پورې رسیږي، تدریس ورکوي. د زده کوونکي عمرونه له اوه والدین حق مقدم دارند تا نوع کلنی نه تر ۳۴ کلنی پورې همداشان دا ښوونځی د هغو ځوانو آموزشی را که به اطفال شان داده رسیږي چې له لومړئ ټولګي نه ښځو لپاره کوم چې د لیک لوست میشود انتخاب نمایند. تر ۱۱ ټولګي پورې زده کړې کچه یې ټېټه وي هم ځانګړي )ماده26 )3( اعالمیه جهانی کوي. د همدې ښوونځي مدیر ښوونه او روزنه ورته برابروي. حقوق بشر( ښاغلي عزیز روییش وايي: ) هره ددې ښوونځي زده کوونکي ډېر ورځ زیات شمېر زده کوونکي په در منطقه دشت برچی شهر کابل عالقمند او ژمن دي او په خپلو همدې ښوونځي کې خپل ځانونه والدین اطفال به طور جدی تصمیم این مرکز رول اساسی دارند ، گرفته آنست تا هر شاگرد باید در نمونه های خوب رفتار، اخالق درسونو کې ډېر پرمخ دي. چې دا شاملوي.( گرفته اند تا مرکز آموزشی را بنام داشتن یک چنین مرکزی را باال هر ماه 3 دالر امریکایی بپردازد و آموزشی است که با با فرهنگ ټول د ښوونځي د جوړولو لپاره د »معرفت« که در آن 2000 طفل تر از هر چیز دیگر ارزش می تا به خانواده های فقیر کمک افغانی و آداب و رسوم معقول دغو زده کوونکو ته د کارپوهو ټولنې د پرېکړې تصدیق کوونکي آموزش می بیند ، ایجاد نمایند. دهند. اینها در آن پول مصرف صورت بگیرد و 12 در صد از سازگار باشد. بسیاری ازین او ټېټ معاشو ښوونکو له خوا په دي. مینمایند. پول مصارف مکتب شاگردانی که توان پرداخت این جوانانی هستند که دربین سنین ورځ کې دری وخته درس ورکول این مرکز در سال 1994 در شهر ً د معرفت ښوونیز مرکز د نن کامال توسط والدین و اعانه مبلغ را ندارند از این روند معاف 20 و 30 قرار دارند و آموزش کېږي، چې د خپل عمر او لیک راهولپندی پاکستان برای پناهندگان ورځ ځوانان روزي، تر څو د سبا دیگران پرداخته میشود. گردیده اند. رسمی خود را بخاطرجنگ از لوست د کچې له مخې درجه بندي افغان تاسیس گردید که با بازگشتن ورځې مشران وګرځي. دست داده اند. مکتب معرفت شوي دي. هغه زده کوونکي چې دوبارهء پناهندگان به وطن ، این معرفت که در اصل مکتب عزیز رویش مدیر این مکتب می کوشش می کند تا این را جبران ډېر تکړه وي د دوو میاشتنیو نهاد در سال 2002 بکابل انتقال آموزشی برای اطفال است و گوید: »شاگردان این مکتب بین کند. و شاگردان زیادی تقدیم ازموینو له الرې پورتني ټولګي ته نمود. توسط والدین شاگردان کنترول سنین 7 اال 34 سال می باشند و جامعه بدارد که در سن ))بلوغ بریالي کېږي. می گردد دارای شورای نمایندگان همه روزه شاگردان دیگری نیز قرار دارند((. هدف اساسی والدین اطفال که در تدویر دوباره از هر صنف اعم از طبقه ذکور درخواست شامل شدن را در این دغه ښوونځی د ښوونې او روزنې مهاجرین، باز گشت بیجا شده گان و اناث را داراست. شورای مکتب را می نمایند. داخلی، سربازان پیشین، زنان د لوړ معیار لپاره غښتلي فلسفه او نمایندگان از طبقه ذکور و اناث موخې لري. ښاغلی عزیز روییش شاگردان نسبت معاشات پائین جوان و مردانی که بین سنین 11 یک یک نماینده دارد که این باعث تا 35 هستند می باشد. وايي: )موږ غواړو تر څو د زده مسرت شاگردان گردیده است. بطور اختصاصی روزانه به کوونکود رفتارونو، اخالقو او د یکی از شاگردان می گوید : »ما سه وقت تقسیم شده اند. آنها بر و این یک تعهد فوق العاده است افغانستان له کلتور او وړ دودونو از روند کاری شورا راضی هستیم اساس سنین و درجه سواد شان به آموزش زن های جوان باسواد سره د سمې ښوونې او روزنې چون آنها به حرف های ما گوش درجه بندی گردیده و شاگردانی پایین و فراهم آوری آموزش ښو بېلګو ته پرمختګ ورکړو.( فرا می دهند و پیشنهادات ما را که در سطح بلندتر قرار دارند خاص برای ایشان. شاگردانی که می پذیرند.« با گذشتاندن امتحانات دوماهه به به درجه باالتر می رسند با شور ډېرو ځوانانو کوم چې اوس یې درجه باال تر برده می شوند.« عمرونه له ۲۰ کلنی نه تر ۳۰ و شوق دیده می شوند. آنها این در این مکتب برنامه تعلیمی به تصمیم اجتماع را تایید میکنند که کلنی پورې رسیږي، د جګړو اساس نظریات مردم محل ترتیب این مکتب برنامه قوی وهدفمندی له کبله پر دې نه دي توانیدلي برای آموزش به استندرد عالی یک مکتبی تاسیس بکنند. مرکز شده که از جانب آنها حمایت و معرفت فکر تازهء را در ذهن چې ښوونځی ووايي. د معرفت رهنمایی نیز می گردد. دارد. عزیز رویش می گوید: ښوونځی ددې په لټه کې دی، »آنچه را که ما می خواهیم جوانان به وجود میآورد که آنها ترڅو دا شان زده کوونکې تعهدی که میان شاگردان صورت در میان شاگردان توسعه دهیم رهبران آینده باشند.

Page 40 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 41 د مور اوپالر ځواک )لومړی حق د مور او پالر دی، توګه د همدغو والدینو د مرستو او ترڅو دخپلو بچیانو لپاره د زده د یو لړ نورو کسانو د مرستو په کړې ډول وټاکي.( ]۲۶ ماده، مټ چلیږي. دریم بند، د بشر د حقونو نړیواله اعالمیه[. د معرفت مرکز دهمدغو والدینو د شورا له خوا اداره کېږي، کوم دغې موضوع ته د کابل ښار په چې د همدې ښوونځي په مدیریت دشت برچي کې والدینو سخته کې هم فعال دي. د زده کوونکو پاملرنه اړولې ده. هغوئ د معرفت داستازو شورا له هر ټولګي څخه ښوونیز مرکز د ۲۰۰۰ نه زیاتو یونارینه او یو ښځینه استازی Parent ماشومانو لپاره، اداره کوي. دغه لري. زده کوونکي له دې شورا ښوونځی په ۱۹۹۴ کال کې د څخه خوښ دي، لکه څنګه جې یو پاکستان د راولپنډي په ښار کې زده کوونکی وايي: )هغوئ موږ Power دمیشتو کډوالو افغانانو له خوا ته غوږ نیسي او زموږ وړاندیزونه Parents have a prior right to“ جوړ شوی و، چې په ۲۰۰۲ کال مني.( choose the kind of education کې د بېرته راستنو شویو کډوالو that shall be given to their همدا کارونو دي چې له معرفت ,running of Marefat. The Aziz Royash, the Principal سره کابل ته راولیږدول شو. children.” [Article 26, (3), has many students who are څخه یې یو کلک او ټولنیز Students Representative said: “Every day there are “mature age.” It also has a Universal Declaration of ددغو والدینو لپاره د یوه ښه ښوونیز پروګرام جوړ کړی دی، Human Rights.] Council has representatives more students applying to special commitment to the from every class, female attend the school.” education of young women ښوونځي درلودل د هر څه په کوم چې له سیمه ایزې ټولنې څخه Parents in Dashti Barchi and male. The students The students are taught in with little or no literacy and پرتله ډېر ګټور دي او خپلې راوتلی اود همدغې ټولنې له have taken this seriously. enjoy the Council because, three daily shifts and are provides a special context of ټولې پیسې د دې ښوونځي لپاره خوامالتړ او اداره کېږي. They fund and run their as one student said, “They registered according to their education for them. own school, the Marefat listen to us and accept our ورکوي. دغه ښوونځی په بشپړه different ages and levels of Marefat aims for a high د زده کوونکو میاشتنی فیس ۱۵۰ Education Centre, for more suggestions.” than 2,000 children. literacy. The more advanced standard of education. “And All of this makes Marefat ones are upgraded in we want to develop in the The school was founded in a truly community based bimonthly tests. students,” says Aziz Royash, Rawalpindi, Pakistan in 1994 education program which The school bases its “good patterns of behavior, amongst Afghani refugees. came out of the local approach on a strongly ethics, and education In 2002, with many returning community, and is supported held philosophy. It targets consistent with Afghan to Afghanistan, the school and guided by that the eradication of illiteracy culture and reasonable moved to West Kabul. community. especially for returned customs.” For these parents the Students’ fees are about refugees, internally The enthusiasm and decision to have a school is $3 USD per month – a big displaced persons, former commitment of the students more than just words – they commitment for many of the soldiers, and other young shows that the parents’ put their money into it. The poor families of the district. women and men between decision to establish a school is entirely paid for Around 12% of students are the ages of 11 – 35. school of their own was by parent contributions and unable to pay and receive Many young people, now in a good one. It is bearing donations from others. free education. their 20’s and 30’s missed fruit in alive young minds The school is guided by There are over 2,000 their education because of who are preparing to be the a Council of parents who students between the ages the years of war. Marefat leaders of the future. actively take part in the of 7 to 34 from Years 1 – 11. seeks to redress this and Page 42 Afghanistan Alive November 2007 November 2007 Afghanistan Alive Page 43 Page 44 Afghanistan Alive November 2007