Starogard Gdański – Hobby Przez Cały Rok Starogard Gdański – Hobby Przez Cały Rok Spacer Po Historii Mickiewicza Miasta Hallera
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
STAROGARD GDańSKI – hobby przez cały rok Starogard Gdański – hobby przez cały rok SPACER PO HISTORII Mickiewicza MIASTA Hallera Stadion im. Kazimierza Deyny I POMiędZY Norwida Rekord JEGO Hallera Olimpijczyków Starogardzkich 1 9 Tczewska Kanałowa ZABYTKAMI 13 10 2 Podgórna Kilińskiego Wodna Dzieje Starogardu Gdańskiego wplecione w relaksacyjny spacer Tczewska po mieście. Trzynaście kroków Owidzka 11 12 pomiędzy zabytkami, trening Rynek ciała i umysłu, akomodacja oka, koncentracja uwagi, kojarzenie Sambora 3 8 faktów i dat. Po drodze m.in. Krzywa ycerska Chojnicka R 5 średniowieczne mury obronne, Kellera koszary pruskie, synagoga, 6 Sobieskiego kościół, rynek… 7 Paderewskiego Kościuszki Miejska turystyczna trasa spacerowa „Korona i Krzyż” 4 – wszystko, co najlepsze w starogardzkim herbie. 1 KRÓLEWSKIE MIASTO NAD WIERZYCą Leży na starożytnym Bursztynowym Szlaku, a także na X-wiecznej trasie misyjnej św. Wojciecha. Na kartach historii Starogard Gdański pojawił się w roku 1198 jako Starigrod we władaniu rycerskiego Zakonu Joannitów. Prawobrzeżną osadę nad Wierzycą w 1348 roku Krzyżacy przekształcili w ośrodek miejski na prawie chełmińskim, nadając mu herb i zachowany do dziś średniowieczny układ urbanistyczny. Od roku 1466 miasto rozwijało się pod opieką królów polskich – tu odbywały się sejmiki szlacheckie, a w 1769 roku zawiązano konfederację pomorską. Gród niszczyły epidemie, najazdy i wojny, a w 1792 roku niemal doszczętnie strawił je wielki pożar, z którego ocalały nieliczne budowle. Od 1772 roku miasto znajdowało się we władaniu pruskim. W roku 1807 Starogard Gdański był areną kampanii napoleońskiej. 29 stycznia 1920 roku wolność miastu przyniosła armia generała Józefa Hallera. 2 Pałac Wiecherta Kasyno oficerskie 2 Młyny ZBOżOWE 5 KOSZARY PRUSKIE Symbol gospodarczego rozkwitu miasta od połowy XIX wieku. Obiekty te Zabudowania wojskowe powstały w latach 1874-1889. Właściciel firmy, Franciszek Wiechert, w 1893 wzniesione w latach 1778-1781 roku zbudował w ich sąsiedztwie eklektyczną willę o bogatym wystroju na polecenie króla Fryderyka II architektonicznym, wzorując się na budowlach włoskich. Wkomponowana z materiału budowlanego pocho- została w zespół budynków z 1882 roku, z bramą wjazdową naśladującą dzącego z rozbiórki starościńskich antyczny łuk triumfalny. zamków w Borzechowie i Osieku. W latach międzywojennych zajmowane były przez stacjonu- 3 KASYNO OFICERSKIE jące w mieście wojska 65. Pułku Piechoty i 2. Pułku Szwoleżerów Od 1926 roku w mieście stacjonował owiany bohaterską sławą 2. Pułk Rokitniańskich. Obecnie mieści Szwoleżerów Rokitniańskich, do którego należał ów budynek z salą pamiątek się tu Zespół Szkół Zawodowych. historycznych i galerią obrazów. Następnie obiekt zajmowała Biblioteka Stojący obok obelisk oraz tablica Miejska im. ks. Bernarda Sychty, wybitnego pisarza, regionalisty i leksykografa pamiątkowa na murze koszar Kociewia. Sąsiedni obiekt w latach międzywojennych był siedzibą niemieckiej upamiętniają wyzwolenie miasta loży wolnomularskiej. po 148 latach niewoli zaborczej. 4 sąd 6 BOżnicA Budynek sądowy, wzniesiony w końcu XIX wieku, razem z obiektami Żydowska mniejszość w 1849 roku więziennymi w okresie okupacji hitlerowskiej był miejscem eksterminacji wzniosła budynek synagogi jako dom patriotycznej ludności Pomorza i Kociewia. Stąd od jesieni 1939 roku modłów tutejszej gminy wyznanio- wywożono ofiary nazizmu na masowe egzekucje w Lesie Szpęgawskim. wej. Miejsce to posłużyło okupantom Stylowa willa z 1888 roku, spełniająca ongiś różne funkcje, mieści od 1978 hitlerowskim do eksterminacji ludno- roku Państwową Szkołę Muzyczną im. W. Lutosławskiego. ści żydowskiej jesienią 1939 roku. 3 Starogard Gdański – hobby przez cały rok Średniowieczne miasto 10 BASZTA GDańsKA (SZEWSKA) Najlepiej zachowany obiekt gotyckiej architektury obronnej w mieście. Powstała ok. 1325 roku i – według tradycji – znajdowała się pod opieką cechu szewców. W 1893 roku jej część przyziemną przebudowano w związku z poszerzeniem ulicy. Baszta służyła m.in. za areszt miejski, a w okresie okupacji hitlerowskiej była miejscem kaźni patriotycznej ludności miasta i okolic. Przypomina o tym 7 BUDYNEK STAROSTWA POWIATOWEGO kamień pamiątkowy i ekspozycja historyczna w pomieszczeniach Dawna fabryka wyrobów tytoniowych Izaaka Goldfarba, przez ostatnie baszty. pół wieku fabryka obuwia, jest przykładem XIX-wiecznej architektury przemysłowej. Sąsiaduje on z zachowanym fragmentem dawnych średniowiecznych murów obronnych z XIV stulecia. 8 MOST CHOJNICKI Miejsce zbiórki chłopskich powstańców pod wodzą Floriana Ceynowy, skąd zamierzali dokonać ataku na pruskie koszary w nocy 23 lutego 1846 roku. Starogardzkie powstanie miało poderwać Polaków do walki z zaborcą i zapoczątkować „Wiosnę Ludów”. 9 Średniowieczne MIASTO Niegdyś otaczały je mury obronne z czterema bramami wjazdowymi i basztami, z których zachowały się do dziś: okazała Baszta Gdańska i Baszta Narożna (obecnie siedziba Muzeum Ziemi Kociewskiej) oraz Baszta Tczewska. Na początku XIX wieku mury miejskie w większej części uległy rozbiórce, zasypano też otaczające je fosy. Z inicjatywy burmistrza Adama Czwojdzińskiego błonia w zakolu Wierzycy w latach międzywojennych przekształcono w park miejski. Baszta Gdańska 4 Fara Św. Mateusza 13 MURY OBRONNE Częścią średniowiecznego systemu obronnego miasta były ceglano-kamienne mury obronne i otaczająca je fosa. Jej fragment – kanał Wierzycy – od dawnych wieków wykorzystywano jako ujęcie wody napędzającej koła młyńskie, ale też od XIX stulecia jako akwen dla uprawiania modnego wtedy wioślarstwa. Wzdłuż tego odcinka kanału młyńskiego już w średniowieczu zbudowano browar i słodownię. 11 FARA ŚW. MATEUSZA Najstarszy kościół miasta, najcenniejszy zabytek średniowiecznej architektury 12 RYNEK STAREGO i skarbnica sztuki sakralnej. Wzniesiony został z cegły po 1310 roku MIASTA i rozbudowany w jednolitym stylu gotyku nadwiślańskiego, w kształcie bazylikowym, z pięknymi ozdobnymi szczytami. Prócz zrekonstruowanego fresku Starogardzki Rynek – wyznaczony „Sądu Ostatecznego” (XV wiek) zachowały się w nim gotyckie figury świętych kwadratem 107 x 107 m – w ołtarzach bocznych, średniowieczne kropielnice, renesansowy nagrobek zachował swój średniowieczny Jerzego Niemojewskiego i dawne płyty nagrobne, a także obraz wotywny układ przestrzenny, ale po z XVII-wiecznym widokiem miasta. wielkim pożarze miasta w 1792 Parafia św. Mateusza / ul. Hallera 3 / tel. 58 562 28 75 / www.swietymateusz.starogard.pl roku jego zabudowa otrzymała już charakter współczesny, chociaż przetrwały jeszcze do dziś gotyckie podpiwniczenia domów i ślady dawnych przedproży. Tablica pamiątkowa informuje o fakcie zawiązania w tym miejscu w 1769 roku konfederacji pomorskiej. Rynek starego miasta 5 Starogard Gdański – hobby przez cały rok MIASTO KULTUR I KULTURY Melodyjną i kolorową przeszłość miasta tworzyli nie tylko starogardzianie narodowości polskiej. Wartość społeczności starogardzkiej została potrójnie pomnożona poprzez obecność mniejszości: romskiej, żydowskiej i niemieckiej. Wielokulturowe oblicze miało swoje odbicie w Verizane – kilkuletniej edycji festiwalu bez barier i stereotypów. Starogard Gdański odsłania swoją nową twarz – multikulturowość obrodziła w multikolorowej wizji. Wiele zobaczysz, ale i wiele usłyszysz, będąc widzem i słuchaczem na wydarzeniach plenerowych lub nastrojowych recitalach. STAROGARDZKIE CENTRUM KULTURY Warto regularnie odwiedzać internetową witrynę SCK. Bogaty repertuar oraz oferta odpowiadająca zainteresowaniom starogardzian oraz ich gości, to znak rozpoznawczy tej placówki. Po prologu wirtualnych wrażeń zajrzyj za kurtynę Starogardzkiego Centrum Kultury. Tyle ile barw, tyle muz epigońsko kroczących lub awangardowo hasających po salach, pracowniach i zakamarkach budynku. Kaliope, Erato, Euterpe, Melpomena, Polihymnia, Talis i Terpsychora będą z Tobą pozować. Urania i Klio już są zajęte – ktoś przecież musi przygotowywać repertuar i wypełniać sprawozdania… Starogardzkie Centrum Kultury / Al. Jana Pawła II nr 3 / tel. 58 561 29 45 / www.sck.art.pl / [email protected] 6 STAROGARD GDańSKI ZAPRASZA – HISTORIą, KULTURą i teCHNIKą DNI STAROGARDU ŚwiętO ZLOT GDańsKIEGO KAWALERII WETERANÓW SZOS Święto miasta organizowane co W rocznicę sławnej szarży polskich ułanów „To był świat w zupełnie starym stylu, to roku w pierwszych dniach lipca. Poza na okopy rosyjskie pod Rokitną, corocznie był świat zza szyb automobilu…” A także licznymi koncertami lokalnych artystów w Starogardzie Gdańskim upamiętnia się z siodełek pierwszych dwuśladów. Ten odbywają się imprezy dla dzieci elitarny pułk polskiej kawalerii II RP. Jego świat nie przeminał bezpowrotnie – czy i młodzieży, teatralne przedstawienia tradycję przejął współcześnie Szwadron to za szybami, czy pod motocyklowymi plenerowe, a także wystawy i konkursy. Kawalerii im. 2. Pułku Szwoleżerów goglami. Warkot spotkania pasjonatów, Do udziału w uroczystym otwarciu Rokitniańskich. 13 czerwca 1915 – okolice który wybrzmiewa i zamienia się zapraszamy zawsze pod okna ratusza wsi Rokitna. Święto Kawalerii rokrocznie w relaksacyjną ciszę pikniku rodzin, zna- starego miasta. Na wspólnej zabawie w pobliżu daty 13 czerwca. Huczna jomych i gości… A wieczorami wspólna spotkajmy się pośród zieleni parkowej inscenizacja i huczne obchody wydarzeń zabawa - od trzech lat w Starogardzie „starogardzkiej Wenecji”. sprzed blisko już stu lat. Gdańskim, który zaprasza po raz czwarty. www.starogard.pl www.sck.art.pl www.2szwol.pl www.sck.art.pl MUZEUM ZIEMI KOCIEWSKIEJ Stolica regionu zaprasza do swojego muzeum. Tu przejdziesz przyspieszony kurs z historii