Gair i gall Ynys Môn Y Codau Cefn Gwlad Gellir dod o hyd i fapiau manwl, teithiau undydd ac aml-ddiwrnod, Dewch i ddarganfod trysorau Ynys Môn! Gallwch weld Yn dilyn cyngor yn y Codau Cefn Gwlad i fanteisio’n llawn teithiau cylchol, trefnwyr teithiau a chwmnïau cludo bagiau ar nodweddion daearegol a thraethau prydferth heb eu hail ar ar eich ymweliad: www.llwybrarfordircymru.gov.uk hyd yr arfordir godidog yma. • parchwch bobl eraill Fe welwch amserlenni cynhwysfawr ar www.cymraeg.traveline.cymru. • diogelwch yr amgylchedd naturiol • mwynhewch yr awyr agored a chadwch yn ddiogel Rydym yn argymell eich bod yn defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus Uchafbwyntiau Ynys Môn i gyrraedd man cychwyn eich taith gerdded a’ch bod yn cerdded Darllenwch y Codau Cefn Gwlad yn i’ch llety/car, yn lle gwneud fel arall. 1 Castell Biwmares www.naturalresources./countryside-codes?lang=cy Mae llawer yn credu mai’r castell yma, un arall o gestyll Er eich diogelwch, cadwch olwg ar amserau’r llanw gan Isle of ddefnyddio’r tablau llanw perthnasol: www.metoffice.gov.uk/ niferus Edward 1, yw’r un mwyaf perffaith ym Mhrydain Mwynhewch eich taith gerdded weather/specialist-forecasts/coast-and-sea/beach-forecast- o safbwynt techneg codi cestyll. and-tide-times Ewch i wefan Mentro’n Gall Cymru i ganfod awgrymiadau 2 Trwyn y Gader defnyddiol ynglŷn â sut i fwynhau antur yr arfordir yn Lawrlwythwch ap Llwybr Arfordir Cymru i ddilyn eich taith gerdded Gyda’i golygfeydd tuag at Ynysoedd y Moelrhoniaid a ddiogel. www.adventuresmart.uk/cy/home-cy/ a chael rhagor o wybodaeth. Chwiliwch am Lwybr Arfordir Cymru thu hwnt, mae’r safle anghysbell a phrydferth yma’n yn eich siop apiau. bwysig o safbwynt daeareg. Gallwch ail-lenwi eich potel ddŵr yn ystod eich taith. Crwydro Arfordir Cymru Lawrlwythwch ap Refill i ddod o hyd i’ch Gorsaf Ail-lenwi 3 Goleudy Ynys Lawd leol, gan gael dŵr yfed ffres yn ystod eich taith. refill.org.uk Coastal Walking Wales Top Tips Dysgwch am hanes pwysig yr ardal yn nhreftadaeth forwrol Cymru. Gallwch sefyll ar y clogwyni i wylio Biwmares Detailed maps, one and multi day itineraries, circular walks, tour llawer o wahanol adar môr. organisers and baggage carrying companies can be found on www.walescoastpath.gov.uk 4 a Gwarchodfa Natur Genedlaethol Niwbwrch You will find comprehensive timetables at www.traveline.cymru. We recommend that you use public transport to get you to the Dyma safle hardd i chi ei archwilio. Pan fydd y llanw’n Isle of Anglesey isel, cerddwch allan i’r ynys i ddysgu am Dwynwen, start of your walk and walk to your accommodation/car instead of The Isle of Anglesey (Ynys Môn) is waiting for you to discover the other way round. nawddsant cariadon Cymru. its riches. World class geology and picturesque beaches are Pont Grog y Borth For your safety please keep track of the tides using the relevant found along this glorious coastline. Menai Suspension Bridge tide tables: www.metoffice.gov.uk/weather/specialist-forecasts/ coast-and-sea/beach-forecast-and-tide-times Machlud dros Pont Grog y Borth Highlights Sunset over Menai Suspension Bridge Download the Wales Coast Path App to track your walk and get 1 further information. Search for Wales Coast Path in your app store. Considered by many as the most technically perfect Countryside Codes castle in Britain, this was another in Edward I’s massive Follow the advice in the Countryside Codes to get the most building programme. out of your visit: • respect other people 2 Carmel Head Sganiwch y cod QR hwn i fynd i’n gwefan • protect the natural environment With views out to the Skerries islands and beyond, Scan this QR code to go to our website • enjoy the outdoors and stay safe this beautiful and remote spot is an important geological location. Read the Countryside Codes at www.naturalresources.wales/countryside-codes www.llwybrarfordircymru.gov.uk 3 www.walescoastpath.gov.uk Discover the impressive history of this important part Enjoy your walk of Wales’s maritime heritage. The cliffs offer great seabird sightings. Visit the Adventure Smart Wales website for some useful hints and tips on how to enjoy coastal adventure safely. 4 Llanddwyn Island & National www.adventuresmart.uk Nature Reserve Explore this beautiful location and, at low tide, visit the You can refill your water bottle along the way. Download

Llun clawr / Cover image: Goleudy Ynys Lawd / South Stack Lighthouse island to discover the story behind Wales’s patron saint the Refill App to find your local Refill Station and get fresh Delweddau © Hawlfraint y Goron (2020) Croeso Cymru Images drinking water on the go. refill.org.uk © Crown copyright (2020) Visit Wales of love, St Dwynwen. Gorffennaf / July 2020 Teithiau cerdded Suggested walks Beth am gofnodi eich taith ar Why not record your hyd Llwybr Arfordir Cymru? Wales Coast Path journey! Dilynwch yr arwyddion! Llwybr Arfordir Cymru / Biwmares i Drwyn (7.25km / 4.5 milltir) Beaumaris to Penmon Point (7.25km / 4.5 miles) Follow the signs! Wales Coast Path Beth am grwydro strydoedd Biwmares i weld yr adeiladau Enjoy a wander around Beaumaris with its rich Georgian Pasbort | Passport Ffyrdd / Roads hardd o’r cyfnod Sioraidd cyn mentro ar hyd yr arfordir i architecture before heading along the coast where you’ll Ynys Môn | Anglesey Rheilffordd / Railway fwynhau’r golygfeydd o fynyddoedd y Carneddau’r ochr enjoy superb views of the Carneddau mountains across draw i Afon Menai? Byddwch yn gweld Ynys Seiriol yn the . At Penmon Point you’ll see , a Bae Gorsaf Drenau / Railway Station Cemaes Bay Porth Nhrwyn Penmon, cynefin sy’n cael ei ddiogelu ar sail y protected habitat because of its large cormorant population Llwybrau Milltir km Dyddiad Uchafbwyntiau (gweler drosodd) / Lorem ipsum boblogaeth fawr o fulfrain (ond dim un pâl er gwaethaf ei (but no puffins!) Paths Miles Date Highlights (see overleaf) enw Saesneg!) sydd yno. Porthaethwy / > 5 8 A5025 Llwybr Arfordir Llŷn ac Arfordir Eryri 2 Biwmares / Beaumaris / Llŷn and Coast Path Biwmares / Beaumaris > 10 16 Moelfre i Ddulas (tafarn y Pilot Boat) (7.25km / 4.5 milltir) Moelfre to Dulas (Pilot Boat Inn) (7.25km / 4.5 miles) Porth Swtan Llwybr amgen / Alternate route Llanddona > 5 8 Dyma lwybr sy’n cynnig golygfeydd ardderchog o’r ardal This walk, with fantastic coastal views throughout, runs Church Bay arfordirol. Mae’n golygu cerdded o bentref tlws Moelfre i from the picture-postcard village of Moelfre to the popular Benllech > Moelfre 3 5 draeth poblogaidd Traeth Llugwy a Thraeth yr Ora, sy’n cael beach of Traeth Lligwy and little visited beach of Traeth yr Moelfre > City Dulas 8 13 LlanfaethLlanfaethlulu Moelfre llawer llai o ymwelwyr, cyn troi i mewn am y tir ar hyd aber Ora, before heading inland along the Dulas estuary to the Caergybi Ynys Seiriol Ynys Llanddwyn, Niwbwrch Puffin Island Afon Dulas i dafarn y Pilot Boat Inn. Mae’r llwybr yn mynd Pilot Boat pub. The Path passes by the memorial to those City Dulas > Porth Amlwch port 8 13 Ynys Gybi Llanddwyn Island, Newborough Holy Island City Dulas heibio i’r gofeb i’r bobl a gollodd eu bywydau pan suddodd lost in the 1859 Royal Charter and 1959 Hindlea shipwreck Porth Amlwch port > Bae Cemaes Bay 8 13 Benllech Trwyn Du llongau’r Royal Charter yn 1859 a’r Hindlea yn 1959. disasters. Llanfachtraeth Penmon Point Bae Cemaes Bay > Porth Swtan / 11 18 A5025 Church Bay 3 Y Fali Porth Amlwch i Gemaes (13.25km / 8.25 milltir) Amlwch Port to Cemaes (13.25km / 8.25 miles) Porth Swtan / Church Bay > 7 11 A5 Llwybr Arfordir Cymru Ynys Lawd Valley Mae’r llwybr yma’n cychwyn ym mhorthladd hanesyddol From the historic and picturesque Amlwch Port, the path South Stack Gydag 870 o filltiroedd i’w troedio, mae gan Lwybr a phrydferth Amlwch. Byddwch yn cerdded ymlaen at leads to low rocky cliffs and the spectacular bays of Porth Llanfachraeth > Y Fali / Valley 3 5 Pont Rhydbont Llanddona Arfordir Cymru rywbeth i’w gynnig i bawb. O archwilio glogwyni caregog isel a baeau hyfryd Porth Llechog a Llechog (Bull Bay) and Porthwen before passing the remote Bae Y Fali / Valley > Caergybi / Holyhead 5 8 Trearddur Bay ein treftadaeth a’n diwylliant i gael diwrnod llawn hwyl Phorthwen, heibio i eglwys anghysbell ac Llanbadrig church and entering the coastal village of Porthaethwy 1 Caergybi / Holyhead > 5 8 Biwmares gyda’r teulu; o roi cynnig ar weithgaredd llawn adrenalin ymlaen i bentref arfordirol Cemaes. Cemaes. A5 MenaiA502 5Bridge Beaumaris A5114 Ynys Lawd / South Stack A545545 i ymlacio ar draeth bendigedig. Dewch draw i weld beth Tŷ Croes Ynys Lawd / South Stack > Trearddur 7 11 Bangor sy’n gwneud y llwybr yn gyrchfan awyr agored heb ei A55 Caergybi i Ynys Lawd (4.25km / 2.75 milltir un ffordd) Holyhead to South Stack (4.25km / 2.75 miles) Bay ail ac i weld pa mor hawdd yw hi i wneud y llwybr yn Dyma daith gerdded heriol braidd sy’n cychwyn ym Mharc A moderately challenging walk starting in the Breakwater A5 Trearddur Bay > Rhoscolyn 4 6 A4087 rhan o’ch bywyd bob dydd neu eich gwyliau. I gael mwy Gwledig y Morglawdd yng Nghaergybi. Mae’r llwybr yn Country Park in Holyhead. The route heads over the Brynsiencyn Rhoscolyn > Pont Rhydbont / Four Mile 5 8 Map Dangosol A4080 o awgrymiadau ynglŷn â’r pethau y gallwch eu gweld mynd dros y mynydd ac ar hyd yr arfordir i safle eiconig mountain and Coast Path to the iconic South Stack. It is A55 Llŷn ac Arfordir Eryri / Bridge a’u gwneud ar y llwybr, ewch i Ynys Lawd. Mae’n bosib cerdded yn ôl i’r parc ar hyd y possible to return via well defined paths around the other Indicative Map Llŷn and Snowdonia www.llwybrarfordircymru.gov.uk llwybrau amlwg ar yr ochr arall i’r mynydd. side of the mountain and back to the park. Pont Rhydbont / Four Mile Bridge > 7 11 Graddfa fras Niwbwrch A4080 Aberffraw Newborough Rhosneigr Approximate scale A5 1cm = 3 km / 2 miles Rhosneigr > Aberffraw 7 11 A487A Wales Coast Path Pentref, aber, traeth a thwyni Aberffraw Aberffraw village, estuary, beach and Caernarfon (cylch 3.75km / 2.5 milltir) (circular 3.75km / 2.5 miles) Aberffraw > Malltraeth 5 8 Ynys Llanddwyn With 870 miles to explore, the Wales Coast Path has Llanddwyn Island 4 © Hawlfraint a hawliau cronfa ddata’r Goron 2020. Taith fer drwy bentref Aberffro ac ar hyd aber hyfryd Afon A short walk which takes in the village of Aberffraw, the pretty Malltraeth > Niwbwrch / Newborough 8 13 Rhif Trwydded yr Arolwg Ordnans 100019741. something for everyone. From exploring our heritage © Crown Copyright and database right 2020. Ffraw a’r traeth, cyn troi’n ôl drwy’r twyni. Ffraw estuary and the beach, before returning via the dunes. Ordnance Survey licence number 100019741. and culture to having a fun day out with the family, or Niwbwrch / Newborough > Brynsiencyn 6 10 from trying one of Wales’s coastal adrenalin activities Brynsiencyn > Llanfairpwllgwyngyll 5 8 to putting your feet upon one of our gorgeous beaches. Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysilio- Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysilio- Llanfairpwllgwyngyll > Porthaethwy / 3 5 Ynys y Fydlyn Dip your toe in and find out why this is such a fantastic gogogoch i Borthaethwy (5km / 3 milltir) gogogoch to Menai Bridge (5km / 3 miles) Menai Bridge outdoor destination and discover just how easy it is to fit Defnyddiwch y daith hyfryd yma gyda’i golygfeydd Use this lovely walk with great views across to the mainland Ewch i’n tudalen Pasbortau www.walescoastpath.gov.uk/passport the Wales Coast Path in to your daily life or your holiday gwych draw at y tir mawr fel cyfle i ymarfer dweud enw’r as an opportunity to learn how to say the name of this i gael manylion am dystysgrifau cwblhau a phethau i gofio eich taith. pentref enwog! Bydd y llwybr yn mynd o dan y ddwy famous village! The walk passes under both bridges to the planning. For more suggestions on what you can see Visit our Passport page www.llwybrarfordircymru.gov.uk/ bont – Pont Britannia a godwyd gan Stephenson yn island - Stephenson’s 1850 Brittania Bridge and Telford’s pasbort for details about completion certificates and mementos and do on the Wales Coast Path, please visit 1850, a Phont y Borth, y bont grog enwog a godwyd gan 1826 Menai Suspension Bridge. to commemorate your journey. www.walescoastpath.gov.uk Thomas Telford yn 1826.