maandelijks informatie- en opinieblad voor en over het notariaat

editie 1 | januari 2013 | jaargang 13

Excedentverzekering: 8 Digitale 22 Ins & outs 26 samen of apart? legalisatie over de stamrechtbv?

Sharon Gesthuizen (SP) ‘Verhoog de pakkans bij faillissementsfraude’

VUL ONZE SUCCES- FORMULE IN Al ruim 160 jaar laten bedrijven, instellingen en particulieren hun belangen behartigen door De Clercq Advocaten Notarissen. Die uitzonderlijke leeftijd hebben we bereikt juist door volop in beweging te blijven. Zowel richting de klanten als in de manier waarop we onderling met elkaar omgaan. De buiten- wereld waardeert ons vanwege de kwaliteit van dienstverlening, de laagdrempeligheid en de sterke betrokkenheid. Intern ervaar je hoeveel energie het geeft als de mensen om je heen hun werk doen met plezier.

Wij zoeken een

KANDIDAAT- Advertentie-Notariaat-vanAntwerpenAccountancy-DRUK.indd 1 19-12-12 21:19 NOTARIS

32 -40 u m/v

Ben je geïnteresseerd? Kijk op www.declercq.com/werken-bij-de-clercq voor meer informatie over deze vacature en de sollicitatieprocedure.

Advocaten Notarissen

Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

12011_Adv PersWerving-86x239.indd 2 20-12-12 16:14 ‘De aansluiting met de beroepsgroep was verdwenen’

8 Indekken tegen claims: samen of apart? 16 Gijs Alferink neemt afscheid van pensioenfonds

De KNB-ledenraad buigt zich eind april over de zogenoemde excedent- Notaris Gijs Alferink maakte elf jaar deel uit van het bestuur van de verzekering. Daarvoor moet de hoogste bestuursrechter eerst nog Stichting Notarieel Pensioenfonds (SNPF), de laatste twee jaar als bepalen of de KNB bevoegd is haar leden te dwingen zich collectief te voorzitter. Er gebeurde veel. Op economisch gebied, op het terrein verzekeren voor risico’s boven de 1 miljoen euro. Ook bij een bevestigend van pensioenwetgeving én in het notariaat. antwoord blijft het de vraag of het voor notarissen mogelijk en voor- deliger is zich individueel te verzekeren, of de voorgeschreven dekking omlaag kan en of de notaris zich 3.600 euro per jaar kan besparen door de cliënt te laten betalen voor een garantiefonds.

Beroeps- en praktijkuitoefening Verder in dit nummer

32 Column Ruud van Gerven 6 Nieuws 32 Opleiding notarieel secretaresse 12 Stelling: De legitieme portie is niet meer van deze tijd 32 Veel animo voor inlichtingen Europese 15 Column Nora van Oostrom testamentenregisters 19 Van die dingen 33 Ministeriële regeling per 1 januari 2013 24 Crisis: niet voor estate planners 34 KNB Cursusagenda 26 Vragen staat vrij: De stamrecht-bv 34 Nieuwe KNB-tarieven 2013 28 En verder: Wilma van Dommelen 34 Andere functie voor Geert Lekkerkerker 31 Specialisten 35 Close up: Mirjam Stoelinga 36 Tuchtrecht 35 Wijziging Wwft op 1 januari 2013 in werking 38 Personalia 38 Kanocolumn

4 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 ‘We moeten geen dubbel werk gaan doen’

20 ‘Faillissementsfraude tegengaan? 22 Digitale legalisatie Verhoog de pakkans’ Ben je wie je zegt dat je bent? En is de handtekening die je zet van jou Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen (SP) staat bekend als een pittige afkomstig? In de analoge wereld toetst de notaris dat. En als het klopt, tante. Zo heeft zij de minister van Veiligheid en Justitie meerdere bekrachtigt hij die legalisatie met zijn handtekening en ambtsstempel. malen ondervraagd over faillissementsfraude. Nu blijkt dat minister Ook in de digitale wereld kan de notaris dat stempel zetten. De Ivo Opstelten niet altijd eerlijk is geweest, het Radar-systeem niet digitale identiteit: een uitgelezen kans voor de notaris om aan goed werkt en notoire fraudeurs nog steeds hun gang kunnen gaan, de weg te timmeren. is zij not amused.

opinieblad maandelijks informatie- en ariaat 3 voor en over het not 013 | jaargang 1 editie 1 | januari 2 COlOfOn 26 22 Ins & outs 8 Digitale over de Excedentverzekering: Notariaat Magazine is een uitgave van de Redactieraad: Kees Louwerens, Vanwege de aard van de uitgave, gaat Sdu legalisatie stamrechtbv? samen of apart? Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie Maarten Meijer (voorzitter), Hens Meengs, uit van een zakelijke overeenkomst; deze (KNB) en publiceert nieuws en achtergronden Ariën Nielsen, Nora van Oostrom-Streep, overeenkomst valt onder het algemene over onderwerpen die het notariaat raken. Mariska Verkooijen en Teska van Vuren verbintenissenrecht. Bij de KNB zijn ruim 1.400 notarissen en 1.850 kandidaat-notarissen aangesloten. Foto’s: Truus van Gog Advertentie­acquisitie: Sales & Services, Het blad wordt in een oplage van ruim Omslag: Truus van Gog Gerrit Kulsdom Postbus 2317, 1620 EH Hoorn 5.000 exemplaren verspreid onder telefoon: 0229 211211, fax: 0229 270404 KNB-leden en externe relaties. Notariaat Vormgeving: e-mail: [email protected] Magazine verschijnt eenmaal per maand, Okapi. Corporate Identity Atelier met uitzondering van de maand augustus. ISSN: 1568-4121 Sharon Gesthuizen (SP) De redactie van Notariaat Magazine is Uitgever: Sdu Uitgevers, ‘Verhoog de pakkans onafhankelijk en werkt op basis van een Peter Frissen © KNB/Sdu Uitgevers bij faillissementsfraude’ redactiestatuut. De redactie behoudt Prinses Beatrixlaan 116 Alle rechten voorbehouden. Behoudens de zich het recht voor ingezonden brieven 2595 AL ’s-Gravenhage door de Auteurswet gestelde uitzonderingen, en opinies in te korten. Postbus 20025 mag niets uit deze uitgave worden verveel- 2500 EA ’s-Gravenhage voudigd (waaronder begrepen het opslaan Koninklijke Notariële telefoon: 070 3789571 in een geautomatiseerd gegevensbestand) Beroepsorganisatie (KNB) of openbaar gemaakt, op welke wijze dan OP de COver Spui 184 Druk: DeltaHage ook, zonder voorafgaande schriftelijke SP-politica Sharon Gesthuizen ziet Postbus 16020 grafi sche dienstverlening, Den Haag toestemming van de uitgever of de KNB. 2500 BA ’s-Gravenhage De bij toepassing van art. 16B en 17 Auteurs- samenwerking als oplossing voor telefoon: 070 3307111 wet wettelijk verschuldigde vergoedingen fax: 070 3621749 wegens fotokopiëren, dienen te worden tegengaan faillissementsfraude. voldaan aan de Stichting Reprorecht, Lees het interview op pagina 20. Redactie: Mechtelt Lindenhovius Postbus 882, 1180 AW te Amstelveen. (hoofdredacteur), Jessica Hendriks Abonnementen: De abonnementsprijs Hoewel aan de totstandkoming van (redacteur), Clemens van Gessel (correctie), bedraagt 107,95 euro per jaar (excl. btw deze uitgave de uiterste zorg is besteed, Telefoon 070 3307170, e­mail [email protected] en incl. administratie- en verzendkosten), aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) prijswijzigingen voorbehouden en uitgever geen aansprakelijkheid voor Aan dit nummer werkten mee: eventuele fouten of onvolkomenheden. Lex van Almelo, Wilma van Hoefl aken, Abonnementenadministratie: Notariaat Magazine Peter Louwerse, Roel Ottow, Arnoud Sdu Klantenservice Veilbrief, Henriette van Wermeskerken Postbus 20014, 2500 EA ’s-Gravenhage editie 1, januari 2013 telefoon: 070 3789880, fax: 070 3789783

1 | 2013 5 NIEUWS

Informatiebijeenkomsten verlaging pensioen

Van 4 tot en met 14 maart organiseert Om het besluit toe te lichten, worden in maart Stichting Notarieel Pensioenfonds (SNPF) tien informatiebijeenkomsten verspreid door informatiebijeenkomsten over de het land georganiseerd. Afhankelijk van de ­verla­ging van de pensioenen. Eind 2012 aanmeldingen kan dit aantal nog wijzigen. BFT: zijn alle deelnemers en gepensioneerden Tijdens de bijeenkomsten wordt de financiële ‘Gerechtsdeurwaarders kleden van SNPF al geïnformeerd over de voor­ situatie van het fonds verder toegelicht en cliënten niet financieel uit’ genomen verlaging van het pensioen met wordt er gesproken over maatregelen ter ten minste 5,8 procent per 1 april 2013. ­verbetering van die situatie. Ook is er volop Gerechtsdeurwaarders kleden cliënten Medio februari neemt het SNPF-bestuur ruimte voor het stellen van vragen. niet financieel uit door rente onjuist een beslissing over het definitieve percen­ De bijeenkomsten starten om 19.30 uur. te berekenen. Dit concludeert Bureau tage waarmee de pensioenaanspraken Aanmelden is gewenst. Dit kan via het Financieel Toezicht (BFT) in een rapport. en -rechten worden verlaagd. aan­meldingsformulier op www.snpf.nl. Wel gaan de gerechtsdeurwaarders verschillend om met het afboeken van betalingen.

Lastig economisch jaar biedt ondernemer ook kansen In januari 2012 schreef het Algemeen Dagblad dat de gerechtsdeurwaarder Het jaar 2013 blijft nog zwaar voor onder­ concurrentie en transparantie. Het ING cliënten financieel uit zou kleden door nemers, maar als zij op korte termijn ­Economisch Bureau ziet echter ook kansen rente onjuist te berekenen. Uit onderzoek inspelen op langlopende trends kunnen voor het notariaat. Dit door het reduceren van blijkt nu dat daar geen sprake van is. zij sterker uit de crisis komen. Dit staat kosten door digitalisering en automatisering, Dit laat de Koninklijke Beroepsorganisatie in de publicatie ‘Sectoren in economisch meer te adviseren én adviesproducten te voor Gerechtsdeurwaarders (KBvG) weten. perspectief’ waarin het ING Economisch ontwikkelen. Daarnaast blijft het benadrukken Het BFT concludeert wel dat er door Bureau de belangrijkste economische van de rol van de notaris als onafhankelijke en gerechtsdeurwaarders verschillende ontwikkelingen voor 2013 in zestig onpartijdige adviseur noodzakelijk. software wordt gebruikt en verschillend sectoren beschrijft. Ook voor de notaris wordt omgegaan met de manier van liggen er kansen. Groeigebieden afboeken van betalingen. Als gevolg hiervan Ondanks de crisis geeft de consument aan constateert het BFT wel afwijkingen, maar Uit de publicatie van ING blijkt dat een sommige zaken wel meer geld uit, aldus het er is geen sprake van een structurele en verdere verzwakking van de huizenmarkt ING Economisch Bureau. Op het gebied van substantiële benadeling van schuldenaren. de Nederlandse consument blijft raken. elektronica besteden consumenten meer aan De verschillen in renteberekening zijn Het aantal woningtransacties zal in 2013 nog nieuwe gadgets zoals tablets. Ook de internet- beperkt en zijn niet ten voordele gekomen op een laag niveau blijven. Voor notarissen markt blijft groeien en steeds meer consu- van de gerechtsdeurwaarders, aldus het BFT. komt er meer druk te staan op tarieven door menten zijn actief op social media. Onduidelijke wetgeving Volgens de KBvG bestaat er onduidelijkheid in wetgeving en jurisprudentie over de manier van het berekenen van samengestelde rente Meeste paren trouwen zonder huwelijkse voorwaarden en de toerekening van betalingen aan rente bij een onbetaalde vordering. De KBvG heeft Een kwart van de Nederlandse paren die een groep van experts uit de wetenschap, trouwen, heeft huwelijkse voorwaarden rechterlijke macht en juridische praktijk opgesteld. Ze hebben daarin afspraken gevraagd aanbevelingen te doen voor de gemaakt over de verdeling van de beroepsgroep. goederen bij scheiden of overlijden. Dat blijkt uit onderzoek van het Centrum voor Notarieel Recht van de Radboud Universiteit Nijmegen over de periode 2004-2009.

Driekwart van de paren huwt in gemeenschap Meer koude voorwaarden van goederen: goederen, geld en schulden Verder blijkt uit het onderzoek dat steeds meer worden dan gedeeld. Volgens de onderzoekers, paren kiezen voor ‘koude’ huwelijkse voor- Freek Schols en Frank Hoens, is het verstandig trakteer je elkaar op goede huwelijkse voor- waarden. Deze partners willen niets delen dat partners voordat ze trouwen zich over waarden, ook als je alles wilt delen. Met goede wanneer ze uit elkaar gaan. Was het percentage huwelijkse voorwaarden laten informeren voorwaarden bescherm je elkaar onder meer koude uitsluiting in 2003 ongeveer 6%, vijf jaar door de notaris. ‘Als je van elkaar houdt, tegen schuldeisers’, aldus Schols en Hoens. later is dat opgelopen tot ruim 18%.

6 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 ‘Het laatste hoofdstuk moet NIEUWS ik nog beleven’

Minister kondigt centraal aandeelhoudersregister aan

overheidsdiensten in het kader van controle, toezicht en handhaving toegang. Over de 6 maart 2011, een dag die Wesley Fechter (32) positionering van het centraal aandeelhouders - uit Noord Holland nooit zal vergeten. register – bij de Kamer van Koophandel of De toenmalig kandidaat­notaris werd ergens anders – beraadt de minister zich nog. met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Hier kwamen ze er achter dat hij getroffen De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie was door het Guillain­Barré syndroom, (KNB) heeft de minister laten weten snel, een spierziekte. Zeven weken lag hij goedkoop en efficiënt een centraal aan- verlamd aan de beademing. Nu zet hij deelhoudersregister bij de KNB te kunnen zijn ervaringen op papier met als laatste Er komt een centraal aandeelhouders­ ontwikkelen. hoofdstuk de 235 kilometer lange fi etstocht register waartoe ook het notariaat toe­ waarvoor hij aan het trainen is. gang krijgt. Dat heeft minister Opstelten infOrMatie via nOtaris (Veiligheid en Justitie) de Tweede Kamer De notaris krijgt van Opstelten een rol bij het Hoe kijk je terug op die bewuste dag? laten weten. Dit aandeelhoudersregister aanleveren van informatie aan het centraal ‘Op vrijdag had ik al wat tintelingen in mijn zorgt ervoor dat duidelijk is wie als aandeelhoudersregister. Opstelten: ‘We zullen voeten, maar zondag werd ik echt ziek. Rond 19.30 aandeelhouder betrokken is bij een bv nader bezien op welke wijze de gegevens- werd ik de intensive care opgereden en een paar en een niet­beursgenoteerde nv. toevoer van het notariaat eenvoudig en uur later lag ik aan de beademing. Ik werd de praktisch gekoppeld kan worden aan de volgende ochtend wakker en merkte dat ik niks Met een centraal aandeelhoudersregister is in formatie waarover de notaris nu al beschikt meer kon bewegen. Naast het verlamd zijn en niet informatie over bv’s en niet-beursgenoteerde in kader van het digitaal repertorium en zelfstandig kunnen ademen, had ik veel pijn en nv’s op één plaats beschikbaar. Nu gebeurt de digitale akteadministratie, die voor de hallucineerde ik. Ik was ervan overtuigd dat ik registratie van aandeelhouders door verschil- Belastingdienst gehouden gaat worden.’ mijn lichaamsdelen wel kon bewegen. Zo gek.’ lende partijen. Het register wordt niet open- Volgens de KNB is een centraal aandeel- baar toegankelijk vanwege privacy. Het houdersregister voor het notariaat een nuttig Hoe is je leven veranderd vergeleken met de jaren voor je ziekte? notariaat krijgt wel toegang omdat daarmee hulpmiddel bij de bestrijding van fi nancieel- ‘Ik werkte als kandidaat-notaris. In de avond- tijdrovende recherchewerkzaamheden kunnen economische criminaliteit door middel van uren studeerde ik fi scaal recht. Dit leek mij worden gereduceerd. Verder krijgen alleen rechtspersonen. handig voor mijn notariële carrière. Ik wilde in de toekomst ook graag les gaan geven. Na ruim een jaar revalideren ben ik in mei 2012 Ondertussen op Twitter weer voorzichtig begonnen met werken. Helaas De meeste (kandidaat-)notarissen, advocaten en accountants moesten er bij het kantoor mensen weg en was spreken zich op Twitter positief uit over het invoeren van een ik daar één van. Die terugkeer heeft dus maar centraal aandeelhoudersregister. De meeste twitteraars vinden een paar maanden geduurd. Ik hoop wel weer dat het de bestrijding van fraude ten goede komt. Toch leven aan het werk te kunnen als jurist. Lichamelijk er nog wel wat twijfels over privacy en de uitvoering. ben ik nog niet de oude. Ik heb nog veel pijn van #Socialmedia mijn enkels tot aan mijn tenen. Mijn tenen voel ik niet volledig en ik ben veel moe.’ Laurens Kelterman Wanneer heb je besloten om je ervaringen @Kelterman op papier te zetten? (kandidaat-notaris) ‘In het revalidatiecentrum ben ik begonnen met schrijven. Dit ging zo gemakkelijk dat ik Ubo Hofstee heb besloten een boek uit te willen brengen @sterkejerke zodat iedereen kan lezen wat zo’n ziekte met (notaris) je doet. Het laatste hoofdstuk moet ik nog beleven: de 235 kilometer lange Fietselfsteden- tocht in mei om geld in te zamelen voor het Robin Steenman Guillain-Barré syndroom.’ @RobinSteenman (fiscaal advocaat) Hoe bereid je je voor op de fi etstocht? Ik fi ets twee keer per week veertig kilometer Henk-Jan de Boer op een racefi ets om hiervoor te trainen. Dit gaat @hjdeboer niet pijnloos, maar het is voor een goed doel. (kandidaat-notaris) Ik hoop dan ook dat zo veel mogelijk mensen mij sponsoren, want deze ziekte gun je niemand.’ Fred Snelderwaard @KoelemanFred Meer over Wesley en zijn actie: (accountant) acties.prinsesbeatrixfonds.nl/acties/wesley/ wesley-s-11-steden

1 | 2013 7 Ledenraad buigt zich over excedentverzekering Indekken tegen claims: samen of apart?

De KNB­ledenraad buigt zich niet eind januari maar eind april over de zogenoemde excedentverzekering. De hoogste bestuursrechter moet namelijk eerst duidelijk maken of de KNB wel bevoegd is haar leden te dwingen zich collectief te verzekeren voor risico’s boven de 1 miljoen euro. Ook bij een bevestigend antwoord blijft het de vraag in hoeverre het voor notarissen mogelijk en voordeliger is om zich individueel te ver zekeren, of de voorgeschreven dekking omlaag kan en of de notaris zich 3.600 euro per jaar kan besparen door de cliënt te laten betalen voor een garantiefonds.

TEKST Lex van Almelo | FOTO Truus van Gog + Okapi

otarissen op kleine kantoren hebben nog nooit een claim gehad. Het notariaat is het idee dat zij te veel betalen voor veel te hoog verzekerd, de verplichte dekking de excedentverzekering en dat een kan een stuk lager dan 25 miljoen. Als je dekking van 1 miljoen euro wel grote transacties wilt doen, moet je je maar Ngenoeg is. Zestig notarissen hebben daarom incidenteel bijverzekeren.’ bezwaar gemaakt tegen de premieaanslag van Notaris Tjeerd Koelmans: ‘Vergeleken met het de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie notariaat in het buitenland is de dekking in (KNB). In totaal betaalt het notariaat jaarlijks Nederland veel te hoog. Gevoelsmatig zeg bijna 20 miljoen euro aan premie om de ik dat een hogere dekking leidt tot hogere risico’s van claims te dekken. Iedere notaris is claims. Bovendien bestaat de kans dat de per jaar 3.600 euro kwijt voor de dekking van kwaliteit minder wordt, omdat de notaris de risico’s boven de 1 miljoen euro. En voor de die verzekert is grotere risico’s neemt. Mijn primaire dekking tot 1 miljoen euro liggen de contractuele aansprakelijkheid heb ik in de premies gemiddeld grofweg op 10.000 euro algemene voorwaarden beperkt tot 250.000 per notaris per jaar. Gemiddeld, want de euro. De aansprakelijkheid tegenover derden premies kunnen per notaris verschillen. zou de overheid moeten beperken tot 1 miljoen.’ Bij de primaire verzekering, die de notaris zelf Koelmans wijst op artikel 3:270 lid 6 Burgerlijk afsluit, hangt de hoogte van de premie af van Wetboek (BW) waarin staat dat de Staat met de omzet en het eventuele schadeverleden de notaris hoofdelijk aansprakelijk is wanneer van de notaris. Als de omzet daalt, zoals de de notaris zijn verplichtingen tegenover de afgelopen jaren nogal eens voorkomt, daalt hypotheekhouder en andere schuldeisers niet de premie ook. De premie voor de verplichte nakomt na de executoriale verkoop van een excedentverzekering, de collectieve verzeke- pand. In artikel 3:30 BW staat een vergelijkbare ring die risico’s tussen de 1 en 25 miljoen euro bepaling voor fouten in het Kadaster en de dekt, is voor iedere notaris even hoog. De KNB openbare registers. In het ergste geval biedt de slaat de totale premiekosten namelijk om over overheid dus een vangnet, zodat de dekking het aantal notarissen. lager kan zijn. Maar volgens Mandy van der Zalm van verzekeringsmakelaar Aon houden vangnet verzekeraars hier geen rekening mee. Net als Voorzitter Anna de Vries van de Nederlandse De Vries vindt Koelmans dat notarissen zich Branche Vereniging van Notarissen (NBVN): voor grote klussen maar ‘per dossier’ moeten ‘Ik ben tegen de verplichte verzekering bij één bijverzekeren. ‘En als ze dat niet kunnen club, Aon. De kleinere kantoren zijn de dupe betalen, moeten ze de opdracht maar weigeren.’ van de schades bij de grote kantoren. Ik heb

8 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 KNB

bezwaar verzekeren zichzelf dan bijvoorbeeld voor Tjeerd de Boer stond Tjeerd Koelmans en vier de eerste 4 miljoen euro en de KNB zorgt met andere notarissen ‘verzekeringstechnisch’ bij een collectieve verzekering voor de rest van in de beroepsprocedure tegen de ongegrond- de voorgeschreven dekking. Wilmink: ‘Je hebt verklaring van hun bezwaar. De Rechtbank dan meer mogelijkheden om de premie te Leeuwarden heeft in de Wet op het notarisambt, differentiëren naar kantoorgrootte, terwijl de de Verordening beroeps- en gedragsregels en premies voor de collectieve verzekering lager het Reglement beroepsaansprakelijkheid 2009 worden. De vierde optie is een onderlinge hooguit een basis kunnen vinden om een verzekering oprichten. Maar dat is eigenlijk minimale dekking voor te schrijven. Maar geen een hele dure oplossing, die niet echt aansluit basis voor de verplichting om mee te doen bij de verminderde gevoelens van solidariteit met de excedentverzekering van de KNB. De en samenhorigheid in het notariaat, noch bij rechtbank vindt de omvang van de dekking de toenemende differentiatie in kantoren.’ onvoldoende onderbouwd en verklaart het De eerste optie, waarbij notarissen zich bezwaar tegen de premieaanslag gegrond helemaal individueel verzekeren, legt het (LJN BU5532). bestuur niet voor aan de ledenraad. Wilmink: Ook oud-KNB-bestuurslid Saskia Laseur is naar ‘Verzekeraars zullen een aantal notarissen de rechter gestapt. De Rechtbank Amsterdam namelijk gewoonweg niet individueel willen is anderhalve maand eerder dan de Rechtbank verzekeren. Deze optie komt pas in beeld als Leeuwarden tot de conclusie gekomen dat de de Raad van State besluit dat de KNB haar KNB wél bevoegd is. De rechtbank vindt dat leden tot niets kan verplichten.’ het publieke belang bij een gelijk verzekerings- niveau voor het hele notariaat zwaarder moet vOOrdeliger wegen dan het individuele belang van de Met 1.400 notarissen kun je je altijd voor- notaris bij een fi nancieel gunstiger premie deliger verzekeren dan op individuele basis, voor een individueel afgesloten verzekering zegt Wilmink. En Mandy van der Zalm van met een aanzienlijk lagere dekking (AWB verzekeringsmakelaar Aon is dat met hem eens: 11/491, niet gepubliceerd). ‘Bij een collectieve verzekering heb je geen De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad antiselectie, geen oververtegenwoordiging van State heeft het laatste woord. Omdat de van notarissen met grotere risico’s. Collectief uitspraak niet vóór eind januari wordt verwacht, verzekeren is altijd gunstiger. Wanneer je je heeft het KNB-bestuur de besluitvorming over individueel verzekert, ben je duurder uit of de hoogte van de minimale respectievelijk is het risico onverzekerbaar. Welke primaire collectieve dekking doorgeschoven naar de verzekeraar wil een risico van 1 tot 4 miljoen ledenraad van eind april. verzekeren?’ De lijken die uit de kast van een gedefun- vier OPties geerde notaris vallen, zijn verzekerd onder Er zijn vier opties zegt KNB-bestuurslid en de polis van de opvolgend notaris en van de beoogd voorzitter Franc Wilmink. ‘De eerste collectieve excedentenpolis. Die dekking daalt is: laat het maar los en schrijf als KNB alleen mee als het verzekerd bedrag wordt verlaagd. een minimale dekking voor. De tweede is de Dat de claimrisico’s bij een klein kantoor huidige situatie handhaven.’ De derde optie geringer zijn dan bij een groot kantoor wordt houdt in dat er meer ruimte komt om je op individuele basis te verzekeren. Notarissen

1 | 2013 9 Heeft u een vacature of heeft u deze op uw website staan?

... en u wilt hieraan bekendheid geven in de vakbladen, met een 100% dekking in het notariaat? adverteer dan in:

Recente vacatures op de vacaturesite: kantoor functie standplaats publicatiedatum De Clercq Advocaten Notarissen Kandidaat-Notaris Leiden 05-01-13 Veldhuizen Beens Van de Castel Kandidaat-Notaris Amersfoort 16-12-12

Voor inlichtingen en gunstige doorplaatsingstarieven kunt u contact opnemen met: Sales & Services, Gerrit Kulsdom, Postbus 2317, 1620 EH Hoorn • Tel. 0229 - 211 211 E-mail: [email protected] • E-mail studio: [email protected] ‘Notarissen moeten zich voor grote klussen maar “per dossier” bijverzekeren’

volgens Wilmink weersproken door de cijfers. ‘In 2011 liepen tegen grote kantoren vijf claims en tegen kleine kantoren zeven, terwijl dat er in 2010 vijftien respectievelijk drieëntwintig waren. Bovendien is de hoogte van de claim bij kleinere kantoren gemiddeld iets boven de 1 miljoen, terwijl die bij de grote gemiddeld net iets onder de 1 miljoen ligt.’ buitenland In het algemeen betaalt de verzekeraar maar heeft een zwaarder takenpakket dan de een fractie van het bedrag dat wordt geclaimd. notarissen in de landen om ons heen en kan Toch is Wilmink voor een hoge dekking. zich door de ministerieplicht niet beperken ‘De rechtspraak gaat ervan uit dat je je zo goed zouden verzekeraars er een hele hoge premie tot een specialisme, zoals een advocaat dat mogelijk moet verzekeren. En het kost slechts voor moeten vragen. Grote kantoren hebben bijvoorbeeld wel kan.’ 700 euro per jaar extra om de risico’s tussen doorlopende polissen voor de hogere risico’s.’ 10 en 25 miljoen te verzekeren.’ Dat de voorgeschreven dekking in het buiten- garantiefOnds Dat je je incidenteel of ‘per dossier’ kunt land veel lager is, zegt verzekeraars niet veel. Anna de Vries en Tjeerd Koelmans pleiten bijverzekeren, nuanceert Mandy van der Zalm: Mandy van der Zalm: ‘Je kunt niet vergelijken voor de oprichting van een garantiefonds, ‘Dat risico is nauwelijks te beprijzen, dus met het buitenland. De Nederlandse notaris zoals de reiswereld dat heeft. De Vries: ‘De klant betaalt dan ongeveer 15 euro per akte en krijgt zijn schade vergoed als er iets misgaat.’ Tjeerd de Boer van Buro Merks Consultancy, Claim van 100 miljoen euro die ongeveer driehonderd notarissen heeft verzekerd, heeft in 2004 al eens gepleit voor De excedentverzekering bestaat uit drie zijn ingesteld. Ongeveer vijftig daarvan een soort garantiefonds als de reiswereld polissen. De eerste dekt de schades van vallen onder de excedentpolissen, zoals een bijvoorbeeld kent. ‘Bij dit fonds betaalt de 1 tot 4 miljoen; de tweede betreft het excedent ingediende claim van 100 miljoen euro. klant voor de collectieve excedentdekkingen van 4 tot 10 miljoen en het derde die van 8 euro per akte. Als de notaris vijfhonderd 10 tot 25 miljoen euro. Per notaris bedraagt de Op de ‘primaire’ markt van schades tot akten per jaar passeert, is daarmee de premie premie voor het eerste excedent 2.100 euro, 1 miljoen euro hebben de verzekeraars volgens van 4 miljoen euro die de notaris nu betaalt, voor het tweede ongeveer 800 en die voor ‘een grove inschatting’ van Aon de afgelopen al voldaan. Nu de KNB en de Rechtbank het derde plusminus 700 euro. Bedragen drie jaren in totaal ongeveer tussen de 5,5 Amsterdam aangeven dat het publieke belang boven de 25 miljoen zijn alleen gedekt als en 6 miljoen euro per jaar uitgekeerd. Van zwaarder moet wegen dan het individuele een notaris(kantoor) die individueel heeft Toorenburg: ‘Er worden geregeld bedragen belang van de notaris, is het niet vreemd ingekocht. In de excedentverzekering zijn van 6, 7, 8, 9 ton uitbetaald. Ik schat dat alle dat het publiek hieraan bijdraagt. De hele ook gedefungeerde notarissen verzekerd. primaire verzekeraars tezamen 30 miljoen discussie over de premielast voor de notaris euro aan reserves aanhouden voor de nog is hiermee ondervangen.’ Onder de sinds 2007 geldende nieuwe excedent - lopende claimdossiers.’ Het idee is gelanceerd in de ledenvergadering verzekering zijn volgens Aon nog geen schades Tjeerd de Boer, die met Buro Merks Consultancy van de NBVN. Volgens voorzitter Anna de Vries uitgekeerd, omdat bij grotere claims tegen driehonderd notarissen op de primaire markt vinden de leden ‘het een prima idee om uit te notarissen altijd wordt geprocedeerd en het heeft verzekerd, denkt dat de kosten van een werken’. dus jaren kost voordat een zaak – al dan niet gehonoreerde claim tegen zijn cliënten in met een schikking – is afgerond. de afgelopen vijf jaar voor de verzekeraars Manager claims bij Aon Ernst-Jan van gemiddeld 35 miljoen hebben bedragen. ‘In dat Toorenburg schat dat er in 2010, 2011 en 2012 bedrag zitten ook de kosten voor de afhandeling jaarlijks in totaal ongeveer zeshonderd claims van claims en de kosten voor rechtsbijstand.’

1 | 2013 11 PRAKTIJK

Stelling:

De legitieme portie

Op 1 januari 2003 werd het ‘nieuwe’ allen tijde hun erfdeel kunnen opvragen erfrecht ingevoerd. Nu, tien jaar na dato, bij overlijden van een ouder? Ook als is niet meer laait de discussie over het wel of niet ze door hen onterfd zijn? Misschien iets afschaffen van de legitieme portie binnen voor de politieke agenda van 2013, want het notariaat weer op. Op LinkedIn is een de legitieme portie is toch niet meer van van deze tijd discussie gestart en studenten in Utrecht deze tijd? discussiëren erover. Moeten kinderen te

‘Gedurende het laatste decennium heb ik afhankelijke erfgenamen. Hiervoor lenen de in mijn praktijk het aantal ontervingen van wettelijke rechten zich. Daarom kunnen deze afstammelingen flink zien toenemen. De ook niet bij testament opzijgezet worden. mensen die tot onterving overgaan, doen dat Kinderen tot 21 jaar zouden wellicht een niet zomaar. Het contact tussen ouder en kind wettelijk recht kunnen krijgen, parallel aan was verbroken en het kind verscheen – toen de verplichting tot het verschaffen van levens- het gewaarschuwd werd – niet eens meer aan onderhoud. Daarnaast is er de optie “familie- het sterfbed van de reeds overleden ouder. Na bezit behoort de familie toe”. Dit gaat voor de eens het overlijden van een kind, hertrouwde het gemiddelde testateur die zijn bezit uit eigen schoonkind en werd het contact tussen groot- inkomsten heeft verworven, niet meer op. ouders en kleinkinderen onmogelijk gemaakt. Ook is er de mogelijkheid om de wens van de En in het meest extreme geval trad een zoon eerststervende ouder te verzekeren en ervoor Marianne Heuvelmans zijn vader tegemoet met een boksbeugel. te zorgen dat er na het overlijden van de langst - notaris te Oost-Souburg, Deze mensen vinden het onbegrijpelijk dat levende nog iets van zijn vermogen aan de kin- Vlissingen hun onterfde afstammelingen zichzelf toch deren toekomt (bescherming van de kinderen nog iets uit hun nalatenschap zullen kunnen tegenover het zogenaamde stiefoudergevaar). toe-eigenen. Wetgeving die vrijheden inperkt, Dit wordt beter bereikt via de wilsrechten. beschermt normaliter een zwakkere partij. Kortom, de legitieme in huidige vorm beperkt De vraag is dus eigenlijk: “Wat dient er in de mensen in hun vrijheid om met hun vermogen erfrechtelijke ouder-kindrelatie beschermd te doen wat ze zelf willen en biedt gelijktijdig te worden?” Er zijn drie opties. Eén daarvan toch geen bescherming in bovengenoemde is bescherming van de positie van (fi nancieel) drie situaties.’

‘Steeds luider klinkt de roep om afschaffi ng oorspronkelijke erfgenamen kunnen aantonen van de legitieme portie. Het zou niet meer van dat de erflater op het moment waarop het deze tijd zijn. Zelf ben ik een sterk voorstander testament gepasseerd werd niet wilsbekwaam van het behoud van de legitieme portie. Ik was. Maar vaak lukt dat ook niet. Dan is er onderschrijf het klassieke argument dat een ten minste nog de waarborg van de legitieme ouder een verzorgingsplicht heeft tegenover portie; de oorspronkelijke erfgenamen kunnen zijn kinderen, ook na zijn dood. Tenminste in in elk geval daar nog een beroep op doen en Oneens die zin dat, mocht de ouder iets nalaten, het de (mogelijk) kwaadwillende gaat er niet met kind op die nalatenschap in elk geval gedeelte- de gehele buit vandoor. Zonder legitieme lijk aanspraak kan maken, meer dan enig portie valt er veel meer te halen bij de erfl ater. ander. Daarnaast wil ik een ander argument Volgens het programma Nieuwsuur zijn in 2011 Toon van Oogtrop, belichten: het beschermingsargument. De 40.000 ouderen kaalgeplukt door oplichters. student Notarieel Recht legitieme portie beschermt oudere, kwetsbare Een schrikbarend hoog getal. Zonder legitieme aan Universiteit Utrecht personen. Het beperkt de mogelijkheden voor portie zal het aantal potentiële slachtoffers kwaadwillenden om kwetsbare ouderen vermoedelijk toenemen, gezien het feit dat er te beïnvloeden ten gunste van zichzelf. De bij alle kwetsbare ouderen meer te halen is. legitieme portie kan immers niet worden De goden verzoeken dus, lijkt me.’ uitgesloten. In sommige gevallen zullen de

12 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 ONDERWIJS

‘De legitieme portie in het Nederlandse recht van afstammelingen. Indien sociale ver - heeft zijn bestaan te danken aan het Romeinse houdingen zijn verstoord en dientengevolge “portio legitima”. Het gedachtegoed dat hieraan bepaalde kinderen zijn onterfd, biedt deze ten grondslag ligt, het “officium pietatis”, rechtsvordering een billijke correctie: vanuit houdt in dat de erfl ater de zedelijke plicht de geschetste deontologie wordt het beginsel toekomt om bloedverwanten vermogen na van gelijkheid van eigen bloed benadrukt. te laten. De legitieme portie valt op deze Waarom zou de legitieme portie, als zedelijk wijze te kwalifi ceren als een symbool van lots- correctief, uit de tijd zijn? Is moraliteit uit de Oneens verbondenheid tussen ouder en kind. Aldus tijd? Het instituut brengt niet meer dan een bevinden wij ons op een van de weinige vlakken kleine wijziging op het beginsel van testeer- waarin moraliteit binnen het recht nog een vrijheid. Want vergeet niet: wie kwaad wil, doorslaggevende rol vervult. Is dat uit de tijd? kan kwaad krijgen. Ouders kunnen kinderen Martijn Leenders, Volgens mij niet. Het instituut van de legitieme simpelweg onterven, de legitieme portie student Notarieel Recht doet recht aan het bestaan van een beschaafde zal in veel gevallen slechts als pleister op de aan Universiteit Utrecht wereld. Het beantwoordt immers aan de wond fungeren. Legateer het onterfde kind gewichtige waarde die men hechten moet aan ver volgens zo veel mogelijk troep en diezelfde familiebanden. Met betrekking tot eigen bloed legitieme portie verwordt tot nagenoeg lege behoort men een zekere verzorgingsplicht aan huls. De morele waarde staat echter als een te nemen, dat geldt niet alleen voor de eerste huis en doet recht aan de bijzondere ver - 21 levensjaren van een kind. Bovendien houding die in beginsel tussen ouder en bevordert de legitieme gelijke behandeling kind bestaat. Leve de legitieme!’

‘De legitieme portie is een inbreuk op de veel goede argumenten te bedenken die absolute testeervrijheid zoals deze bestond pleiten voor afschaffing, deze komt iedere in de oorsprong van ons recht. Justinianus notaris vaak genoeg tegen, echter de licht- meende dat het een zedelijke plicht was om vaardigheid waarmee dit soms gepaard gaat de naaste bloedverwanten niet geheel te moet volgens mij ook worden bewaakt. Als onterven en codifi ceerde de legitieme portie. wij kiezen voor afschaffing heeft Nederland Moeten wij hier nu vanaf stappen? Is de meer aansluiting bij de common law-landen uitsluiting altijd een zedelijke kwestie? en verwijderen wij ons verder van Europa. Hoe zit het met de positie van schuldeisers De vraag is of dit wenselijk is. Als notarissen neutraal van de legitimaris? Zou de eerststervende kunnen wij desgewenst antwoorden op vragen van de echtgenoten het hiermee eens zijn die de wetgever ons stelt, maar het is niet geweest? Hoe kun je als notaris controleren de taak van het notariaat om te pleiten voor of de uitsluiting niet geschiedt op grond van afschaffing bij de wetgever.’ Tjerk Dantuma, geloofsovertuiging of discriminatie? Er zijn notaris te Burgum

‘Ik onderschrijf deze stelling van harte. Al Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek lijkt de tijdens mijn studie verzette ik mij gevoels- Bijzondere Commissie voor de Herziening matig tegen legitimaire aanspraken. Ik vond van het Burgerlijk Wetboek schoorvoetend en vind het vreemd dat (klein)kinderen toe te geven dat de legitieme portie in strijd rechten kunnen doen gelden op vermogen is met artikel 1 van het Eerste Protocol, maar dat door hun (groot)ouders werd gevormd. met een beroep op het algemeen belang recht- Ik zou het daarom toejuichen als de legitieme vaardigt zij de handhaving van een (weliswaar eens portie wordt afgeschaft. verzwakte) legitieme portie. Dat is jammer! In 2003 hebben wij met de invoering van Nederland staat immers internationaal bekend het nieuwe erfrecht de Romaanse traditie als een land dat het recht op autonomie en (aanspraak op goederen) verruild voor de zelfbeschikking van haar burgers hoog in Aniel Autar, Germaanse traditie (vordering in geld). Het is het vaandel heeft. Niet valt in te zien welk notaris te Rotterdam jammer dat de wetgever toen niet de moed had (algemeen) belang het aan banden leggen (op persoonlijke titel) te kiezen voor het meest vergaande systeem van de testeervrijheid rechtvaardigt. Vanaf binnen de Anglo-Amerikaanse traditie (geen deze plaats roep ik onze regering op zich te legitieme portie). Artikel 1 van het Eerste laten inspireren door Estate Tip (2012-42) en Protocol bij het EVRM kent aan eenieder als de wiedeweerga de legitieme portie uit “peaceful enjoyment” van de eigendom toe. In onze wetgeving te bannen.’ de parlementaire geschiedenis van het huidige

1 | 2013 13 ScherpinNotariaat Dé portal voor het notariaat.

Met ScherpinNotariaat.nl heeft u op ieder moment van de dag zicht op de laatste ontwikkelingen op het gebied van het notariaat.

ScherpinNotariaat.nl biedt u: t Belangrijk notarieel nieuws t Een compleet aanbod van vakliteratuur, zoals OpMaat_voor het Notariaat (actuele juridische databank), Notamail (dagelijkse e-nieuwsbrief) en WPNR (tijdschrift voor wetenschap en praktijk) t Een bijgewerkte agenda met belangrijke cursussen en congressen t Nieuwe vacatures

Gratis e-nieuwsbrief Blijf altijd op de hoogte en abonneer u op de gratis e-nieuwsbrief van ScherpinNotariaat.nl.

www.scherpinnotariaat.nl KNB

Nora van Oostrom-Streep

Te voet en te paard

en goede naam komt te voet en gaat lokaal niveau kunnen de gevolgen groot zijn. Los van de vraag of de notaris goed geciteerd te paard. Een bekend gezegde dat De meest effectieve reclame, maar daarmee is, zit hier een les in voor ons allemaal: alle niet alleen opgaat voor restaurants, ook de meest effectieve antireclame, is immers uitspraken die we doen (zeker in de media) kabinetten, ‘Raf en Sylvie’, woord­ die van mond-op-mond. Voor het notariaat kunnen afstralen op onze collega’s en het Evoerders, maar ook voor hele beroepsgroepen. ligt dit alles nog wat gecompliceerder: notariaat in het algemeen. Media kunnen Heeft het je jaren gekost een goede reputatie wanneer een van ons een slechte pers krijgt, het verhaal (al dan niet onbedoeld) anders op te bouwen, zorgvuldig wakend over je straalt dat fel af op ons allen. Meer nog dan brengen dan u had voorzien, met grote imago, een enkele gebeurtenis kan dat alles bij andere beroepsgroepen, zo schijnt het mij gevolgen voor de hele beroepsgroep. Denk effectief teniet doen. Denk maar aan die ene soms toe. Misschien verbeeld ik het me, maar aan een item over veilingen in Nieuwsuur. cliënt die zich onheus bejegend voelt en een wanneer een notaris negatief in het nieuws Wanneer de media u benaderen met de podium krijgt in de lokale krant om uitbundig komt (wegens – al dan niet vermeende – vraag om medewerking aan programma’s of zijn beklag te doen. Of nog erger: die ook nog betrokkenheid bij bouwfraude bijvoorbeeld), artikelen is het dan ook geen overbodige luxe eens journalist blijkt te zijn en er een heel staat er altijd wel iets bij over ‘de neergaande even te bellen met de afdeling Communicatie boek over schrijft (Ik laat je nooit in de steek - tendens in de beroepsgroep’. Of wordt er van de KNB voor enkele ‘tips & tricks’, of om Philip Kooke). Of die het voor elkaar krijgt dat gesproken over ‘de toenemende betrokkenheid te horen of er wellicht andere – verborgen – Zembla, Nieuwsuur of Radar zich erop storten, van notarissen bij malafide activiteiten’. agenda’s spelen dan die u worden voor­ zodat heel Nederland zich kan vergapen aan gehouden. Doorverwijzen kan ook altijd, de kwalijke praktijken van de notaris. Uzelf Een duidelijk voorbeeld hiervan was het ontlopen daarentegen niet, want zoals Karl komt in dat hele item van twintig minuten dan recen­te interview met een notaris in Het Pilkington [producer/co-presentator van overigens waarschijnlijk precies dertig tellen ­Financieele Dagblad. Daarin sprak hij over The Ricky Gervais Show – red.] al treffend zei: aan het woord. de notariële betrokkenheid bij de oprichting ‘People who live in glass houses, have to van bv’s. Enkele (in mijn ogen zeer ongeluk- answer the door’. Toegegeven: niet veel notarissen zullen kige) uitspraken werden breed uitgemeten cliënten hebben die op landelijke podia hun en ook als kop boven het artikel geplaatst. nood kunnen klagen, maar ook ‘slechts’ op Collega’s in het land waren verbijsterd.

1 | 2013 15 Gijs Alferink, voorzitter SNPF ‘Ligt het opdrachtgeverschap wel bij de KNB?’

Notaris Gijs Alferink maakte elf jaar deel uit van het bestuur van de Stichting De gemiddelde dekkingsgraad van de Neder- Notarieel Pensioenfonds (SNPF), de laatste twee jaar als voorzitter. Er gebeurde veel. landse pensioenfondsen was toen 140 procent Op economisch gebied, op het terrein van pensioenwetgeving én in het notariaat. en zij zitten nu ook net boven de 90 procent.’ De belangrijkste reden voor de lage dekkings- TEKST Wilma van Hoeflaken | foto Truus van Gog pensioenwetgeving zouden worden getrokken graad, een probleem waar vrijwel alle pensioen­­ en onder de PSW [Pensioen- en Spaarfondsen­ fondsen mee kampen, is de lage rekenrente. et dieptepunt van zijn voorzitter- ­wet – red.] en de Wvb [Wet verplichte beroeps- Een andere reden is de levensverwachting. Die schap? Daar hoeft hij niet over pensoenregeling – red.] zouden vallen.’ Dat stijgt veel sneller dan voorzien was. Inmiddels na te denken. ‘De eerste pensioen- gebeurde tot zijn spijt ook. Het had grote worden er allerlei maatregelen getroffen om verlaging. Dat ik een brief schreef consequenties voor de financiële positie van deze problemen op te lossen, variërend van waarinH ik de verlaging aankondigde. En dat het fonds. Voorheen richtte het bestuur zich een verhoging van de AOW-leeftijd en de ik niet lang daarna weer zo’n brief moest op een dekkingsgraad van rond de 100 procent, pensioenrichtleeftijd tot het opstellen van schrijven.’ om netjes binnen de wettelijke bandbreedte nieuwe pensioencontracten met andere Ook het hoogtepunt noemt Alferink zonder van minimaal 85 en maximaal 115 procent financiële toetsingskaders. aarzelen. ‘In korte tijd de draai maken naar te blijven. Maar met ingang van 2007 moest het nieuwe pensioenfondsbesturen.’ het fonds uitgaan van het nieuwe financiële Rolzuiverheid Is dit een mooi moment om weg te gaan? toetsingskader dat een dekkingsgraad vereiste Maar onrust en ontevredenheid bij de achter­ ‘Nee. Ik ben niet klaar. In het project Toekomst van minstens 105 procent. ­ban, bij het Verantwoordingsorgaan en de Pensioen SNPF worden met de beroepsgroep Ondertussen belandde de wereldeconomie Pensioenraad, zijn daarentegen wél specifieke afspraken gemaakt over de nieuwe governance. in zwaar weer. ‘Ik heb drie crises meegemaakt’, problemen van het SNPF. Hoe kwam dat? Omdat die er nog niet is, heb ik niet het gevoel zegt Alferink. ‘De internetcrisis in 2002, de ‘Bij ons speelt dat de Wvb ons vanaf 2007 dat ik klaar ben.’ bankencrisis in 2008 en dan de eurocrisis, verplichtte om intern toezicht zoals bedoeld waar we nog steeds in zitten.’ in die Wvb te organiseren. Dat werd het Dekkingsgraad Over de huidige dekkingsgraad, net boven de Verantwoordingsorgaan. Het probleem Alferink kwam in 2001 in het bestuur van SNPF. 90 procent, is Alferink niet echt ontevreden. daarbij was het gebrek aan rolzuiverheid bij In 2010 werd hij voorzitter. Toen hij aantrad ‘Natuurlijk is de dekkingsgraad te laag en dat de partijen. Daarmee bedoel ik alle partijen als bestuurslid was er nauwelijks beweging is ontzettend jammer, maar vergeet niet dat die bij SNPF zijn betrokken, te weten het in de pensioenwereld. ‘Het enige wat ons wij door onze erfenis uit het verleden in 2007 bestuur van het pensioenfonds, het Verant- kon overkomen, was dat we uit onze eigen een dekkingsgraad hadden van 120 procent. woordingsorgaan en de KNB’, zegt Alferink.

16 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 O rganisatie & management

ik zo blij met het project Toekomst Pensioen. ‘Dan zal er een beroepspensioenvereniging Daarin kijken we naar de pensioenregeling, opgericht moeten worden en dan is de KNB de uitvoering en de governance.’ buiten beeld.’ Het belangrijkste is, is dat er voldoende draag­­ Confrontatie vlak voor de collectieve pensioenregeling is, Sinds een jaar heeft SNPF een Pensioenraad. De stelt Alferink. ‘Vroeger kwamen de bestuurs- communicatie tussen bestuur en Pensioenraad leden uit verschillende regio’s, ze woonden verliep aanvankelijk toch ook niet zo soepel? de ringvergaderingen bij, namen die geluiden ‘Het toenmalige SNPF-bestuur wilde in de mee naar Den Haag en polderden die tot een aanloop naar de aanstelling van de Pensioen- besluit. Dat mag niet meer. Er is regelgeving raadsleden op zo kort mogelijke termijn zo van De Nederlandsche Bank. Het moet helder veel mogelijk informatie aan hen beschikbaar zijn wie met wie praat, en waarom.’ stellen. Er lagen al scholingsplannen klaar. Je kunt je afvragen of de KNB zich bewust was Basisregeling van haar verantwoordelijkheden. Er werden Komt het nog goed met het pensioen van remmende bewegingen gemaakt. Achteraf de notarissen? ‘Ja, natuurlijk. Al moeten beschouwd had ik die remmingen moeten ­notarissen zich wel afvragen hoeveel pensioen wegnemen.’ ze straks krijgen en of dat voor hen voldoende De Pensioenraad vond dat het bestuur zijn is om van rond te komen op hun oude dag. standpunten naar aanleiding van vragen SNPF zorgt voor een aanvullende regeling, en opmerkingen van de Pensioenraad niet naast de AOW. Eigenlijk een basisregeling. voldoende motiveerde. ‘Dan heb je het weer Dat is nooit anders geweest. Notarissen over rolzuiverheid’, zegt Alferink. ‘Wat is de moeten ook zelf voorzieningen treffen.’ Dat rol van eenieder? Daarin hebben we wel een was een jaar of wat geleden eenvoudiger dan confrontatie ervaren met de Pensioenraad.’ nu, stelt Alferink. Goodwill is er niet meer en Wie had er gelijk? ‘Dat is niet belangrijk. Het een notaris zal in deze tijd niet zo gemakkelijk gaat niet om gelijk hebben of gelijk krijgen, zijn kantoorpand kunnen verhuren. ‘Voor de ‘Het Verantwoordingsorgaan deed te veel. maar om een goede pensioenregeling.’ huidige zestigers kan dat zorgwekkend zijn. Zij gingen op de stoel van het bestuur zitten. Inmiddels verloopt de samenwerking goed, In principe krijgen zij wat ze tien jaar geleden Het bestuur reageerde daar op zijn beurt vindt Alferink. ‘De sfeer is constructief en ook gekregen zouden hebben, behalve dan geërgerd op.’ men stelt zich beschikbaar voor het project dat er nu gekort wordt en dat ze indexering Eigenlijk had het Verantwoordingsorgaan wel Toekomst.’ hebben gemist. Maar het echte grote verschil recht van spreken, vindt Alferink nu. ‘Wij, het is dat de economische omstandigheden nu toenmalige bestuur van het pensioenfonds, Draagvlak heel anders zijn.’ waren het contact met de achterban kwijt­ In dat project worden in drie projectgroepen En hoe zit met de vijftigers, de veertigers en geraakt. Maar dat realiseerden we ons niet de drie belangrijkste elementen van een degenen die nog jonger zijn? ‘Het advies blijft: voldoende. Van oudsher ligt het opdracht­ collectief pensioenfonds door leden van de regel de derde pijler goed, dus je inkomen geverschap bij de Koninklijke Notariële Pensioenraad en bestuursleden gezamenlijk naast je AOW en je pensioen van SNPF. Dat was Beroepsorganisatie (KNB). De KNB is of was besproken. De projectgroep Regeling zoomt altijd al zo, alleen nu maakt de recessie het het eigen draagvlak kwijt en kon dus ook niet in op de door de beroepsgroep gewenste urgenter.’ Daarnaast is het belangrijk dat er de verantwoordelijkheid nemen om opdracht- inhoud van het collectieve pensioenpakket. een goede, toekomstbestendige pensioen­ gever te zijn voor de pensioenregelingen.’ De projectgroep Uitvoering zet op een rij in regeling komt. ‘Je kunt zeggen: we hebben de Onmiddellijk voegt hij eraan toe dat zijn beeld hoeverre SNPF zelfstandig de administratie AOW al als basisvoorziening, waarom ook nog van de KNB ‘positief en optimistisch’ is. ‘Het van de gewenste regeling moet willen een eigen pensioenfonds met een basisvoor- probleem is onderkend en de KNB maakt hier uitvoeren. En in de projectgroep Governance ziening? Maar dan gooi je het kind met het nu grote stappen in.’ zal besproken worden wie de opdrachtgever is badwater weg. Een collectief pensioen biedt Had het SNPF-bestuur zich destijds misschien van SNPF. De Pensioenraad ziet zichzelf straks zoveel voordelen, alleen al door de schaal- toch wat meer moeten aantrekken van het als Deelnemersraad. Alferink: ‘De KNB geeft in grootte’, zegt Alferink. ‘Daarom is het belang- Verantwoordingsorgaan? ‘Eigenlijk deed het een recent gepubliceerde toekomstvisie aan rijk dat we daar in het project Toekomst samen bestuur het heel erg goed. Het bestuur deed zich te zien als vertegenwoordiger van de over praten. Zodat er een toekomstbestendige binnen de normen datgene wat een bestuur leden, ook wat betreft het pensioen. Dat vind regeling uitkomt die op veel draagvlak kan moet doen. Maar de aansluiting met de beroeps­­ ik een belangrijk punt. Daarmee zegt de KNB: rekenen. Daarom is ook die goede governance­­ groep was verdwenen. En die moest van de KNB we zijn verantwoordelijk en we kunnen als structuur zo belangrijk. Dat heb ik altijd komen, niet van het Verantwoordingsorgaan.’ belangenbehartiger optreden. In pensioen- belangrijk gevonden en daarom ben ik ook Dat is een heel formeel standpunt. ‘Ja. Maar die land praat je dan over het opdrachtgeverschap.’ tevreden dat ik deze stappen nog heb meege- rolzuiverheid is wel heel belangrijk. Daarom ben En als de KNB niet de opdrachtgever is? maakt, al kan ik het niet helemaal afmaken.’

1 | 2013 17 Bepaalt het lot uw bedrijfsvorm?

Als ondernemer bent u altijd druk. Dus schiet de vraag of uw bedrijfsvorm nog bij u past er weleens bij in. Gelukkig kan de notaris u daar prima mee helpen. Hij is onafhankelijk en betrekt zowel uw privé-situatie als de veranderende wettelijke en fi scale regels bij zijn advies over uw rechtszekerheid. De online test geeft in drie minuten een compleet beeld. Doe ‘m vandaag nog! Want zeg nu zelf: de keuze van uw bedrijfsvorm is toch veel te belangrijk om aan het toeval over te laten?

Je regelt het bij de notaris Doe vandaag nog de test op www.mijn bedrijfsvorm.nl MENS

Gijs Numan, notaris Met deze ‘notariële reiskist’ nu nemen we, als we te Hengelo: bezocht hij zijn cliënten een cliënt bezoeken, een ‘Deze ‘ecritoire’ is van mijn buiten kantoor. Als je de laptop mee. overgrootvader Dirk van reiskist openklapt, ontstaat Toen ik in 1989 een nieuw Heuven (geboren op 3 juni er een schuinoplopende kantoor in Hengelo (Over- 1851) geweest. Mijn over- schrijftafel met aan de ijssel) startte, kreeg ik grootvader was rond 1900 bovenzijde twee houders van mijn ouders – na een notaris in Barneveld. Omdat voor kaarsen en een plaats grondige restauratie – het hij als een van de weinige voor pennen met aan weers- ecritoire cadeau om het op inwoners van Barneveld kon zijden een zilveren inkt- kantoor een eervolle plaats lezen en schrijven, was hij potje. De kist heeft ook een te geven. Sindsdien staat hij waarschijnlijk ook nog eens geheime lade die op slot daar tot mijn en – naar ik Hebt u ook een beeld, wethouder in die plaats. Dat kan. Eigenlijk zou je kunnen aanneem – mijn overgroot- schilderij of ander bijzonder kon toen nog. Hij was een zeggen dat het een voor- vaders volle tevredenheid.’ voorwerp dat te maken heeft bekende naam in Barneveld. loper van de computer is. met het notariaat, mail dan Er is daar zelfs een straat Wat dat betreft, is er in al naar [email protected]. naar hem vernoemd. die tijd niet veel veranderd:

1 | 2013 19 ‘Faillissementsfraude tegengaan? Verhoog de pakkans’

Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen (SP) staat bekend als een pittige tante. Zo heeft zij de minister van Veiligheid en Justitie meerdere malen ondervraagd over faillissementsfraude. Nu blijkt dat minister Ivo Opstelten niet altijd eerlijk is geweest, het Radar­systeem niet goed werkt en notoire fraudeurs nog steeds hun gang kunnen gaan, is zij not amused. dat er een officieel systeem komt dat je als notaris kunt raadplegen als je twijfels hebt. TEKST Jessica Hendriks | FOTO’S Truus van Gog tussen alle betrokken instanties’. Daarnaast Niet dat een notaris meteen toegang moet pleitte zij voor een beroepsverbod en een kunnen hebben tot alle informatie. Dat kan amenwerken, samenwerken, samen- grotere rol voor de Kamer van Koophandel niet vanwege de privacywetgeving, maar je werken, dat is de beste manier om (KvK). Volgens de minister van Veiligheid zou wel kunnen laten zien hoeveel bv’s er zijn faillissementsfraude tegen te gaan. en Justitie zou het computersysteem Radar – geweest en of er onderzoeken lopen.’ Toch De pakkans voor faillissementsfraude dat op 1 juli 2011 tegelijk met de Wet controle snapt Gesthuizen dat het notariaat hierin een ‘Sligt nu naar verwachting rond 2,5 procent. Dat op rechtspersonen in werking is getreden – dubbelrol vervult: ‘Ik kan mij voorstellen dat kan niet. Dat is een enorm risico voor mensen ervoor zorgen dat veroordeelde faillissements - het lastig is voor de notaris om twee petten die zaken willen doen. Verhoog die pakkans, fraudeurs niet opnieuw een rechtspersoon op te hebben, die van waakhond en die van ga meer fraudeurs vervolgen en start een kunnen oprichten. Uit onderzoek van Het vertrouwenspersoon. Maar je moet ook streng publiek-private samenwerking met eventueel Financieele Dagblad blijkt nu echter dat kunnen zijn. Het is net als met een docent: hij een vraagbaak.’ Sharon Gesthuizen, sinds 2006 het Radar-systeem nog niet goed werkt. Het moet stimuleren om te leren, maar hij moet Tweede Kamerlid voor de Socialistische Partij controleert alleen nv’s en bv’s en blijkt ook ook af en toe een onvoldoende kunnen geven.’ (SP), is er duidelijk over. ‘Om dit te realiseren, daarin te falen. Hierdoor kunnen notoire Een systeem dat past binnen de vertrouwens- moet er vanuit Justitie meer prioriteit voor fraudeurs nog steeds hun gang gaan. Reden relatie tussen de notaris en cliënt, zou volgens fraude in het algemeen komen. Dit is nu echt voor Gesthuizen om zich opnieuw druk te de politica dan ook het best zijn. Dit zou ook het probleem. De kennis bij politie en Justitie maken over faillissementsfraude. kunnen door middel van een ‘piepjessysteem’. is er wel, dat heb ik zelf gezien. De wil is er ook. ‘Als er onderzoeken naar iemand lopen, wordt Er is alleen te weinig mankracht. Hierdoor twee Petten dit door een piep of kleur aangegeven. Dan worden te weinig zaken serieus behandeld.’ Het notariaat is volgens Gesthuizen een is het voor de notaris duidelijk dat Justitie belangrijke partij in het bestrijden van interesse heeft in deze persoon en er beter ter verantwOOrding faillissementsfraude. Het is de plek waar een dienst kan worden geweigerd.’ In 2011 kwam Gesthuizen – samen met SP- toekomstige ondernemer in een vroeg stadium collega Michiel van Nispen – met een notitie komt om zijn of haar bedrijf op te richten. FINGERSPITZENGEFÜHL ‘Bedrog bij bankroet’. Hierin stonden acht ‘Ik zou denken dat de notaris zeker een onder- Gesthuizen vindt niet per defi nitie dat het voorstellen ter bestrijding van faillissements- zoekplicht heeft. Maar of dat bijvoorbeeld notariaat beheerder zou moeten worden fraude. Eén van de punten was: ‘relevante door middel van een internettool, zoals Google van een toekomstig waarschuwingssysteem. informatie moet beter worden uitgewisseld moet, weet ik niet. Ik kan mij wel voorstellen Dit zou ook een taak van de KvK kunnen zijn.

20 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 STAKEHOLDERS

‘Ik denk dat we strenger moeten zijn’

Sharon Gesthuizen (SP)

Ik denk dat we hier al strenger moeten zijn. goed een zaak ook af te maken en niet Dit bepleit professor Tineke Hilverda ook in vanwege proceseconomische redenen te haar oratie. Zij zegt dat je als onderneming seponeren.’ altijd een boekhouding moet hebben. Je kunt namelijk altijd failleren en dus altijd OP de vingers tikken frauderen. Heb je de boekhouding niet Een ander onderwerp waar Gesthuizen zich op orde, dan is dat op zich al heel erg fout. veel mee bezig heeft gehouden, is executie- Dat moet zwaarder strafbaar zijn.’ Als het veilingen. Op dit moment voert zij hierover aan Gesthuizen ligt, gaat de pakkans door niet meer het woord namens de SP, maar het ‘Cliënten komen bij beide binnen. Het zou al deze maatregelen fl ink omhoog. Ook het onderwerp blijft zij wel in de gaten houden. kapitaalvernietiging zijn om beide organi- toekomstig bestuursverbod en aandeelhouders- ‘Ik ben blij met het wetsvoorstel dat er ligt. saties als waakhond in te schakelen. In eerste register dragen hieraan bij. ‘De pakkans voor Executieveilingen via internet juich ik dan instantie denk ik dat het gemakkelijker te fraude moet gewoon 50 procent worden. ook zeer toe. Ik denk dat het veilen dan regelen is bij de KvK. Iedereen komt daar langs Dit soort criminaliteit is in principe veel toegankelijker wordt voor een groot publiek.’ en de KvK heeft de mogelijkheid om computer - gemakkelijker op te sporen dan andere Wel ziet de politica nog een uitdaging rondom systemen aan elkaar te koppelen.’ Maar het soorten, zoals diefstallen. Daar ligt de pakkans executieveilingen voor het notariaat. Als notariaat zou ook kunnen. ‘Notarissen zijn rond 25 procent. Bij fraude staat alles in het aan haar ligt, gaat de notaris de bank meer bedreven in rechtmatigheid, terwijl de principe op papier. Het kost alleen tijd.’ controleren en eventueel op de vingers tikken. KvK meer economisch kijkt. Het Fingerspitzen- ‘Ik denk dat een notaris goed in staat is te gefühl ligt waarschijnlijk meer bij het notariaat geMakkelijk sCOren beoordelen of de bank er wel alles aan gedaan en notarissen hebben sowieso al de opdracht Gesthuizen wil dat de prioriteit snel omhoog- heeft om zo’n veiling te voorkomen. Het is, om te kijken of alles wel volgens het boekje gaat. Niet alleen faillissementsfraudeurs gezien de ellende die het bij mensen kan gaat. Het is een lastig vraagstuk waar nog goed oppakken, maar ook mensen en instanties die veroorzaken, toch een ultimum remedium. Als over gesproken zal moeten worden. Maar voor hen helpen. ‘De maatschappij maakt zich meer er dan niet voldoende is gezocht naar andere mij is één ding duidelijk: we moeten geen zorgen om fysieke criminaliteit dan fraude. oplossingen moet een notaris dienstweigeren, dubbel werk gaan doen. Als we zowel het Daarom geven politici en instanties hier ook lijkt mij.’ Gesthuizen ziet dit als een mooie notariaat als de KvK verantwoordelijk maken, meer aandacht aan. Dat is gemakkelijk scoren.’ extra taak voor het notariaat: ‘Als de notaris is het gevaar dat niemand zich straks echt Het Openbaar Ministerie heeft het afgelopen zegt dat er inderdaad alles aan is gedaan, verantwoordelijk voelt.’ jaar meer werk gemaakt van het oppakken van leggen cliënten zich er misschien ook gemak- bijvoorbeeld frauderende notarissen. Volgens kelijker bij neer. De notaris vervult hierin dan zwaarder straffen het SP-Kamerlid is dit in principe een goede een sterke waakhondfunctie. En als de bank Maar wanneer is iemand nu strafbaar en zaak. ‘Maar dan moeten ze wel doorpakken. zijn werk niet goed heeft gedaan: happen!’ wanneer niet? Wat als een ondernemer zijn Ik vind dat mensen strafrechtelijk vervolgd boekhouding ‘kwijt’ is? Gesthuizen: ‘Het is moeten worden als ze strafbare feiten begaan lastig om aan te tonen of iemand zijn boek- en ik kan mij voorstellen dat je als branche de houding per ongeluk zoek heeft gemaakt rotte appels er ook zo snel mogelijk uit wilt of expres heeft laten ontbreken. Nu zijn de hebben. Maar we kunnen ook niet iedereen straffen die staan op het ontbreken van de voor de rechter brengen. Aan de andere kant boekhouding in elk geval nog minimaal. moet je wel een voorbeeld stellen en is het

1 | 2013 21 Digitale legalisatie Inspelen op nieuwe ontwikkelingen

Ben je wie je zegt dat je bent? En is de handtekening die je zet van jou afkomstig? In de analoge wereld toetst de notaris dat. En als het klopt, bekrachtigt hij die legalisatie met zijn handtekening en ambtsstempel. Ook in de digitale wereld kan de notaris dat stempel zetten. De digitale identiteit: een uitgelezen kans voor de notaris om aan de weg te timmeren.

TEKST Peter Louwerse | BEELD Roel Ottow digitaal PasPOOrt Een digitale identiteit, wat is dat precies? oor Ruud van Gerven, voorzitter van Een voorbeeld uit de dagelijkse praktijk. de Koninklijke Notariële Beroeps- Iemand biedt op Marktplaats twee kaartjes aan organisatie (KNB) is het ondenkbaar voor een uitverkocht concert van de Toppers. dat de notaris geen rol zal spelen in Prijs: 150 euro per stuk. Jij wilt de zingende deV ontwikkelingen rond de digitale identiteit. volkszangers in hun glitterpakjes graag live ‘Het zijn speciale tijden voor het notariaat’, zien. Hoe kun je vaststellen dat de verkoper meent hij. ‘Wil je mee blijven doen, dan moet echt degene is die hij zegt te zijn? Op dit het notariaat als klant heeft. ‘De klant gaat je innoveren en specialiseren. Dat betekent: moment heb je daar als particulier geen met zijn paspoort naar het notariskantoor. inspelen op nieuwe ontwikkelingen.’ Van mogelijkheden voor. Daar wordt met een speciale scanner de echt- Gerven verwijst naar het visiedocument ‘Met Om dat probleem op te lossen, werkt een heid van het paspoort gecontroleerd.’ Recht Vooruit’ waarin innovatie, specialisatie aantal Nederlandse softwarebedrijven aan ‘De notaris’, vervolgt Heinen, ‘plaatst alle en toepassing van nieuwe informatie- en een digitale identiteit. Met zo’n digitaal beschikbare informatie in een digitale communicatietechnologieën als vakinhoude- paspoort kan de Nederlandse burger zich om geving.’ Dan gaat het niet alleen om perso- lijke speerpunten worden genoemd. Waarom zakelijk en privé, online juridisch onweerleg- nalia als naam, geboortedatum, man/vrouw, zou dit bij een uitstek een rol voor de notaris baar legitimeren. Een ‘DigiD’ voor burgers pasfoto en dergelijke, maar ook gegevens uit zijn? ‘Omdat de notaris gezag heeft, volgens onderling dus. het insolventie- en het curatele register en het vaste regels werkt en onder streng toezicht Van Brug Software uit Heerde is één van die Kadaster. De notaris bepaalt welke informatie staat’, betoogt Van Gerven. ‘Hij is goed in het bedrijven. Op basis van het pakket Dataplaza in deze digitale omgeving terechtkomt. ‘De vastleggen van afspraken, kan goed juridisch ontwikkelt Van Brug software voor een digitale klant kan zijn digitale identiteit vervolgens advies geven en als onpartijdige waakhond identiteit. Hoe gaat dat in zijn werk? ‘Vrij samenstellen uit de informatie uit de digitale fungeren.’ Van Gerven vindt: ‘Notaris, grijp simpel’, stelt algemeen directeur Robert omgeving’, licht Heinen toe. Terug naar je kans!’ Heinen wiens bedrijf bijna 60 procent van het voor beeld van de concertkaartjes op

22 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 PRAKTIJK

‘De ideale situatie is dat je als burger nog slechts een of twee digitale identiteiten hebt’

het softwarebedrijf doet. In beide gevallen zit de meerwaarde er voor de notaris in dat hij klanten binnenkrijgt die misschien ook andere diensten gaan afnemen. Of de digitale identiteit echt gaat doorbreken in Nederland, hangt vooral af van grote spelers Marktplaats: het ligt voor de hand dat een mee werken, omdat het Burger Service als internetwarenhuizen. ‘Die werken nu met koper of verkoper daar een identiteit samen- Nummer (BSN) slechts door een beperkt hun eigen identifi catiesystemen, waarvan de stelt die informatie verschaft over zijn krediet- aantal organisaties mag worden uitgevraagd.’ betrouwbaarheid relatief laag is’, constateert waardigheid. Maar op bijvoorbeeld Twitter zal Om ook digitale identifi catie tussen burgers Borsboom. ‘Daardoor moeten ze hoge reserves iemand liever een pasfoto van zichzelf tonen. mogelijk te maken, ontwikkelde het bedrijf de aanhouden. Als ze gebruik gaan maken ‘digidentity’, een digitaal paspoort waarmee van een identifi catiesysteem met een hoger beveiligde OMgeving de burger zich kan legitimeren bij partijen betrouwbaarheidsniveau hebben ze minder Hoe weet de tegenpartij dat de digitale die met Digidentity in zee gaan. Bijvoorbeeld reserves nodig. Die businesscase moet worden identiteit inderdaad klopt? Die krijgt van Marktplaats of grote webshops. Deze digiden- aangetoond.’ de eigenaar van de digitale identiteit een tity is, anders dan bij Dataplaza, niet in beheer Als dat lukt, kan de digitale identiteit een link naar het digitale account. Als hij die url bij de notaris, maar bij het bedrijf Digidentity kritische massa bereiken en in de plaats aanklikt, krijgt hij de gegevens te zien die deel zelf. Digidentity doet dus het proces van iden- komen van de talloze gebruikersnamen, uitmaken van de digitale identiteit van zijn tificatie en authenticatie. ‘Een persoon doet wachtwoorden en inlogcodes, waar de burger online contact. Uiteraard verwijst die url naar de aanvraag voor een digitale identiteit die nu mee te maken heeft. ‘De ideale situatie een beveiligde omgeving waar de bezoeker na controle in een digitale kluis komt’, licht is dat je als burger nog slechts een of twee alleen een aantal data kan bekijken, maar Borsboom toe. digitale identiteiten hebt’, meent Borsboom. niets kan veranderen. ‘Hij kan zien om welke Tijdens dat aanvraagproces moet er een gegevens het gaat en welke notaris ze in die aantal controles plaatsvinden: e-mailadres, sPin-Off account heeft gezet’, legt Heinen uit. De paspoort enzovoort. Digidentity werkt met Van Brug en Digidentity zijn de twee bedrijven digitale identiteit garandeert overigens vier betrouwbaarheidsniveaus. De notaris waarmee de KNB contact heeft gehad. KNB- niet dat de geleverde gegevens correct zijn. krijgt een rol bij het hoogste niveau. ‘Daarbij voorzitter Van Gerven heeft van beide onder- ‘Wél dat ze van een notaris afkomstig zijn’, is er een face to face-controle’, zegt Borsboom. nemingen een zeer positieve indruk. ‘De beide verduidelijkt Heinen. Wat gelukkig meestal ‘Die voeren we nu zelf uit, en we rijden daar- producten zijn niet geheel vergelijkbaar en op hetzelfde neerkomt. voor door het hele land. De notaris zou dat de notaris bepaalt uiteraard zelf of hij deze De klant kan dus voor verschillende doel- voor ons kunnen doen. De dekkingsgraad service wil aanbieden en met welk bedrijf hij einden verschillende identiteiten samen- van het notariaat is heel groot.’ in zee gaat’, zegt Van Gerven. Hij benadrukt stellen. Heinen verwacht dat de benodigde de grote voordelen voor notariskantoren software in januari 2013 klaar is. kritisChe Massa die de uitdaging aangaan. Hij doelt niet op De businesscases verschillen dus nogal. inkomsten uit de digitale legalisatie, maar betrOuwbaarheidsniveaus Gebruikers van Dataplaza betalen aan Van meer op spin-off van het contactmoment met Het Haagse bedrijf Digidentity heeft een Brug een bescheiden bedrag voor de scanner de cliënt. ‘Die zal bijvoorbeeld willen weten of andere werkwijze. ‘Ons bedrijf heeft voor en het gebruik van de software. Deze notarissen de statuten van zijn bv nog up-to-date zijn, of de Nederlandse overheid het nieuwe DigiD- kunnen dat eventueel doorberekenen aan de iets willen veranderen aan de voogdijregeling platform ontwikkeld’, vertelt salesmanager klant. Bij Digidentity krijgt de notaris juist in het testament. Daar zit de meerwaarde voor Manon Borsboom. ‘We kunnen er zelf niet een vergoeding voor het werk dat hij voor het notariaat.’

1 | 2013 23 Grotius Academie Estate Planning Crisis: niet voor estate planners

In 2013 gaat de Grotius Academie Estate Planning weer van start. Een intensieve opleiding in een specialisme waar nog groei in zit. De twee hoofddocenten en een oud­cursist vertellen.

TEKST Henriette van Wermeskerken | BEELD Okapi ‘Wil je als notaris overleven, dan moet je spe- cialiseren’, zegt ook Desirée Laureij, notaris en et zijn zware tijden voor het estate planner bij de Kort van Tuijl notarissen in notariaat, dat is bekend. Maar Tilburg, en sinds 2010 bestuurslid van de EPN. er zijn nog rechtsgebieden waar In 2009 volgde zij de Grotius Academie Estate muziek in zit. Estate planning Planning, die dat jaar voor het eerst werd isH een van de groeisectoren. Prof. dr. Frans gegeven. In maart 2013 gaat de opleiding weer Sonneveldt, hoogleraar estate planning aan van start. Niet alleen voor notarissen, maar ook de Universiteit Leiden en estate planner bij voor belastingadviseurs en estate planners die Mazars in Den Haag is een van de twee hoofd- bij banken werken. ‘Het is zwaar, maar je hebt docenten van de Grotius-opleiding. ‘Zonder er ongelofelijk veel aan’, vindt Laureij. ‘Grotius overdrijven, kan ik stellen dat deze opleiding staat zeer goed aangeschreven en we zijn als op het gebied van estate planning de meest EPN dan ook blij dat de opleiding nu door- uitgebreide en diepgaande opleiding is. Wie gang vindt.’ Want dat was niet steeds het geval. eraan begint, moet veel studeren, maar het Oorzaak ongetwijfeld: de crisis. ‘In 2008 zijn er levert ook wat op. Estate planning is een mooi veel ontslagen gevallen binnen het notariaat. vak waar genoeg in te doen is. Waar het om Daardoor was de werkdruk voor de anderen gaat: het overhevelen van vermogen tijdens hoog. Het was dus een kwestie van tijd én geld’, leven en na overlijden op een zo efficiënt zegt Laureij. mogelijke manier, met inachtneming van de wensen van de eigenaar. Het is een mooie faMiliegevOel combinatie van civiel en fiscaal recht.’ Prof. mr. Fons Stollenwerck, hoogleraar Crisis of geen crisis, (zeer) vermogende estate planning aan de Vrije Universiteit in particulieren zijn er altijd. ‘Er zijn cliënten Amsterdam, raadsheer in het Gerechtshof Den met vele miljoenen’, zegt Sonneveldt, ‘maar Haag en oud-notaris, is ook hoofddocent aan estate planning is ook voor de gemiddelde de opleiding. ‘Estate planning is een prachtig Nederlander die aan vermogensopbouw doet. vak, maar het is ook een zeer ingewikkeld vak Trouwen, scheiden en doodgaan zijn niet waar steeds veranderingen in optreden. Met crisisafhankelijk. En als een vermogen de Grotius-opleiding ga je echt de diepte in. geslonken is, wordt het des te belangrijker dat De hele aanmerkelijkbelangproblematiek, het behouden blijft. Dat het in de familie blijft bedrijfsopvolging, het komt allemaal aan en dat de fi scus er niet mee vandoor gaat.’ de orde. Erfrecht, huwelijksvermogensrecht, verzekeringsrecht, fiscaal recht en vennoot- keurMerken schapsrecht komen in de opleiding ruim- Specialiseren is noodzaak geworden; de schoots aan bod.’ Stollenwerck ziet behalve rechtsgebieden worden steeds complexer en de de inhoud de netwerkfunctie als belangrijk markt vraagt erom. Sonneveldt: ‘Men let steeds effect van de cursus. ‘Notarissen, bankiers meer op keurmerken. Een EPN-notaris, lid van en belastingadviseurs werken samen aan de Vereniging van Estate Planners in het opdrachten. Je leert elkaar goed kennen, Notariaat, staat voor kwaliteit.’ er ontwikkelt zich een soort familiegevoel.

24 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 O N D E R W I J S

Wie eraan begint, Banken, zowel de grote banken als de kleine die zich richten op vermogende particulieren, moet veel studeren, doen bij voorkeur zaken met een notaris die maar het levert ook de Grotius-opleiding heeft gedaan. Hetzelfde geldt voor belastingadviseurs. Dat hoor ik wat op steeds terug van oud-cursisten.’ Banken doen zelf ook veel aan estate planning, maar zullen vaak toch ook de notaris inscha- kelen, al is het alleen maar omdat veel regelingen worden neergelegd in een akte. Dan werkt men graag samen met een gespe- cialiseerde notaris, die niet alleen het zuiver notariële werk doet, maar ook als klankbord fungeert. ‘Zaken worden vaak aangebracht door bankiers of belastingadviseurs’, zegt elkaar’, vindt Frans Sonneveldt. ‘Het leeuwen- preferent en geeft aan de kinderen nieuwe, Stollenwerck. deel van ondernemend Nederland bestaat uit gewone aandelen uit tegen de nominale het midden- en kleinbedrijf. Als je dat trans- waarde. De waardestijging na de uitgifte harMOnie poneert naar de charity-wereld zie je waar- komt tot uiting in de gewone aandelen, bij Dat het er bij estate planning steeds om gaat schijnlijk hetzelfde beeld. Steeds meer is op de kinderen dus.’ Vaak wordt ook de stichting dat de cliënt zo min mogelijk belasting betaalt, particuliere leest geschoeid, de overheid trekt gebruikt, waaraan de aandelen worden over- is een misverstand. Stollenwerck: ‘Natuurlijk zich terug. Veel mensen willen iets doen voor gedragen. De certifi caten die de aandeelhouder betaalt men in het algemeen liever geen de maatschappij. Sommigen richten hun eigen krijgt, gaan naar de kinderen. De zeggenschap belasting, als het te vermijden is. Maar het Anbi [Algemeen nut beogende instelling – blijft bij de oorspronkelijke eigenaar, als komt ook voor dat je een bepaalde constructie red.] op, dat is de meest vergaande vorm van bestuurder van de stichting. Een belangrijk aanraadt, maar dat de cliënt liever een paar charity; anderen richten een eigen fonds op element van het vak is ook het beschermen ton extra belasting betaalt, gewoon omdat hij naam op onder de paraplu van een ander van mensen met vermogen tegen criminaliteit: het anders wil. Bijvoorbeeld omdat hij bang is fonds, zoals het Prins Bernard Cultuurfonds. het vermogen wordt zo gestructureerd dat de zeggenschap over zijn vermogen of zijn Dan geef je je vermogen zelf een bestemming, er geen publicatieplicht is bij de Kamer van bedrijf kwijt te raken, ook al is dat niet terecht. zonder dat je aan alle administratieve Koophandel. Voor criminelen is het niet zicht- Bij estate planning gaat het erom dat met het verplichtingen hoeft te voldoen.’ baar, voor de fi scus uiteraard wel. vermogen datgene gebeurt wat in harmonie Frans Sonneveldt, die behalve rechten ook is met de wensen van degene om wiens ver- besCherMen Slavische talen studeerde, doet veel internatio- mogen het gaat. Dat staat voorop.’ Er zijn vele manieren om vermogen van de nale zaken. ‘Het is fascinerend om de vertaal- Cliënten zijn zowel particulieren als bedrijven, ene generatie over te hevelen naar de volgende slag tussen de verschillende rechtssystemen waarbij uiteraard natuurlijke personen uit- generatie. ‘Bijvoorbeeld via het vennootschaps - te maken. Je vertaalt juridische concepten, eindelijk de touwtjes in handen hebben. ‘De recht’, zegt Fons Stollenwerck. ‘Een eenvoudig probeert die met elkaar in overeenstemming wereld hangt van persoonlijk initiatief aan voorbeeld: je maakt de aandelen van een bv te brengen. Het is eigenlijk een specialisme binnen het specialisme estate planning.’ Estate planners zien hun praktijk groeien. sPeCialisten Laureij: ‘Je hebt met verschillende generaties De Grotius-specialisatieopleiding is bestemd kan zich na het Grotius-examen of een verge- binnen families te maken en wordt echt de voor juristen met minimaal drie jaar ervaring lijkbaar examen aanmelden als lid van de familienotaris. Bovendien geldt in bepaalde en een grondige basiskennis van estate planning. Vereniging van Estate Planners in het Notariaat kringen sterk het “ons kent ons”. Daardoor De opleiding duurt negen maanden. Er zijn (EPN), een van de notariële specialisten- dienen zich, na een goed advies, vanzelf zestig contacturen, verdeeld over een tweedaagse verenigingen. De EPN was nauw betrokken bij weer nieuwe cliënten aan. Je hebt een grote bijeenkomst en acht vervolgbijeenkomsten. de totstandkoming van de Grotius-opleiding. vertrouwensband met je cliënten, die hun hele Deelnemers moeten rekenen op 15-20 uur voor- Fons Stollenwerck en Frans Sonneveldt, hoofd- hebben en houden bij je op tafel leggen.’ bereidingstijd per dagdeel. docenten van de opleiding, zijn tevens lid van Wie minimaal vijf jaar (kandidaat-)notaris is, de Wetenschappelijke Adviesraad van de EPN.

1 | 2013 25 Wat is stamrechtvrijstelling? toegelaten verzekeraar. Dit kan een bank, een professionele verzekeraar of een eigen stam- recht-bv zijn. Het is dus onder voorwaarden In deze rubriek beantwoordt een panel Als een werknemer bij zijn ontslag een gouden mogelijk de ontslagvergoeding te storten van in- en/of externe deskundigen handdruk meekrijgt van zijn werkgever is dit in een nieuw op te richten vennootschap. allerlei vragen van (kandidaat-)­ bedrag belast met loonheffing. Afhankelijk Als de vennootschap nog niet perfect is op notarissen. Die kunnen gaan over van de hoogte van de ontslagvergoeding kan het moment dat de ex-werkgever de ontslag­ arbeidsvoorwaarden, verzekeringen, de belastingheffing oplopen tot 52 procent. vergoeding betaalt, kan de ex-werkgever het de notariële praktijk of een ander Om directe belastingheffing te voorkomen, is bedrag op een tussenrekening bij de notaris onderwerp. Deze keer beantwoorden het fiscaal toegestaan een ontslagvergoeding, storten. Na het oprichten van de vennootschap drie deskundigen gezamenlijk vragen voor zover deze dient ter vervanging van kan de op de tussenrekening geparkeerde over stamrecht-bv’s. gederfd of te derven loon, om te zetten in ontslagvergoeding worden gestort als koop­­ een aanspraak op periodieke uitkeringen ­som voor de tussen de vennootschap en de ex- (stamrecht). Hieraan zijn wel een paar voor- werknemer gesloten stamrechtovereenkomst. waarden verbonden. Zo mogen de periodieke Het is van cruciaal belang dat de ex-werknemer Ben Schuurman uitkeringen niet later ingaan dan in het jaar op geen enkel moment zelf de beschikking | Voorzitter Centraal waarin de gewezen werknemer de AOW-­ krijgt over de ontslagvergoeding. In dat Aanspreekpunt Pensioenen gerechtigde leeftijd bereikt. Daarnaast moet geval zal er direct loonheffing ingehouden het stamrecht worden ondergebracht bij een en af­gedragen moeten worden.

Wim Bolderman | Plaatsvervangend Waar moet de notaris op voorwerp van zekerheid kan worden verbonden. voorzitter Centraal letten bij een stamrecht-bv? Het Centraal Aanspreekpunt Pensioenen (CAP) Aanspreekpunt Pensioenen biedt op www.belastingdienstpensioensite.nl modelstamrechtovereenkomsten aan die in elk geval voldoen aan de daaraan te stellen De tussen de vennootschap en de ex-werknemer eisen. Hier vindt u ook de ‘Handreiking gederfd gemaakte aanspraken moeten schriftelijk of te derven loon’ (versie 8 mei 2012) waarin Hans Buijze worden vastgelegd in een stamrechtovereen- wordt beschreven wanneer een ontslaguit­ | Secretaris Centraal komst. Uit de stamrechtovereenkomst zal kering kan worden omgezet in een stamrecht. Aanspreekpunt Pensioenen moeten blijken dat het stamrecht voldoet aan Om zekerheid te verkrijgen over de in een de fiscale voorwaarden. Zo moeten bijvoorbeeld stamrecht om te zetten ontslagvergoeding en de (uiterste) ingangsdatum van de ­periodieke de stamrechtovereenkomst, k an de werknemer uitkeringen en de gerechtigde(n) tot de perio- een en ander vooraf laten beoordelen door de dieke uitkeringen opgenomen zijn in de stam- Belastingdienst. De notaris doet er verstandig rechtovereenkomst. Ook moet uitdrukkelijk aan om de ex-werknemer te vragen naar zijn bepaald dat het stamrecht niet kan worden de uitkomsten van de beoordeling door de afgekocht, vervreemd of formeel of feitelijk als Belastingdienst.

26 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 door de eigen stamrecht-bv uitgevoerde Wat als een stamrecht-bv een stam­recht, door bijvoorbeeld het afgesproken rentepercentage te verlagen. Gebeurt dit vermogenstekort heeft? toch, dan kan sprake zijn van het ineens in de loonheffing betrekken van het totale (opgerente) stamrechtkapitaal. De verschul- De meeste bij een eigen vennootschap onder­ digde belasting wordt nog verhoogd met gebrachte stamrechtovereenkomsten voor­­ revisierente van in beginsel 20 procent. Waar kunnen notarissen met zien in een zogenaamd ‘gericht stamrecht’. Op de ingangsdatum van de uitkeringen vragen terecht? Dit houdt in dat de omvang van de voor de wordt het dan opgebouwde stamrechtkapitaal ontslagvergoeding aan te kopen periodieke tegen de dan geldende tarieven omgezet in uitkeringen nog niet direct bij het aangaan een recht op periodieke uitkering. In de stam- Voor algemene vragen over gouden van de overeenkomst wordt vastgesteld. recht-bv moeten dan voldoende middelen ­handdrukken is door het CAP een digitale Het gestorte stamrechtkapitaal zal tot de aanwezig zijn om het afgesproken kapitaal in postbus ingesteld, centraal.aanspreekpunt. ingangsdatum van de uitkeringen worden een recht op uitkering te kunnen omzetten. [email protected]. Vragen verhoogd met de behaalde rente- of beleg- Om dat te kunnen realiseren zal de stamrecht- over een specifieke ex-werknemer en/of gingsopbrengsten. De stamrechtovereenkomst bv gedurende de looptijd het afgesproken ­stamrecht-bv moet u stellen aan de regionale moet voorzien in een zakelijke rente- of rendement ook moeten halen. Het is dus zaak belastinginspecteur. Naast de ‘Handreiking beleggingsvergoeding. De afgesproken dat de stamrecht-bv bij het aangaan van de gederfd en te derven loon en de modelstam- vergoeding kan in principe niet worden stamrechtovereenkomst een realistische en rechtovereenkomsten’ heeft het CAP op aangepast. Het is fiscaal namelijk niet toe­­ voorzichtige inschatting maakt van het met www.belastingdienstpensioensite.nl ook gestaan om (gedeeltelijk) af te zien van het het kapitaal te behalen rendement. nog andere vragen en antwoorden op het gebied van stamrechten opgenomen. Vanaf 2013 zal de Belastingdienst meer aandacht geven aan de fiscaliteit rondom gouden handdrukken. Dit onder andere door middel kunnen namelijk niet worden afgetrokken van informatiebijeenkomsten. Wat zijn de risico’s voor de van de voor de aankoop van het stamrecht bestemde ontslagvergoeding. Hetzelfde geldt notaris? voor de oprichtingskosten van de stamrecht- vennootschap. Worden deze kosten toch ­afgetrokken van het stamrechtkapitaal, dan is sprake van afkoop van een deel van het Naast het hierboven aangegeven onderzoek stamrecht. Dit leidt ertoe dat de totale waarde naar de stamrechtovereenkomst moet de van het stamrecht alsnog direct in de belasting­ notaris ook voorzichtig zijn met opnamen heffing moet worden betrokken. Als er niet of onttrekkingen aan de ontslagvergoeding toegelaten onttrekkingen plaatsvinden terwijl anders dan voor de aankoop van het stam­­recht. de ontslagvergoeding op een tussenrekening In dit kader verdienen de (advies)-kosten voor van de notaris is ondergebracht, zal de notaris Hebt u ook een vraag ? een stamrecht die de ex-werknemer zelf moet inhoudingsplichtig zijn voor de loonheffing. Mail naar [email protected] en wij betalen speciale aandacht. Deze kosten zorgen dat deze beantwoord wordt.

1 | 2013 27 En verder: ‘Mijn hart ligt bij het familierecht’

28 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 MENS

‘Vechten past minder bij me’

Onder de Nederlandse notarissen neemt Wilma van Dommelen een wel voorbij. Dat was jammer. Ik geniet van de heel bijzondere plaats in. Zij behaalde haar meestertitel op haar 49ste, politiek, maar ik verbaas me regelmatig om vervolgens kandidaat­notaris te worden. ‘Als ik nog eens notaris word, over het politieke handjeklap – fracties zou dat helemaal mooi zijn.’ die eerst tegen een voorstel van de raad zijn en na een kort overleg met hun TEKST Arnoud Veilbrief | FOTO Truus van Gog past minder bij me. In 2004 haalde ik wethouder plotseling vóór stemmen. mijn bul Nederlands recht, en een jaar Daar kan ik niet bij.’ e had al een hele carrière in de later ook notarieel recht.’ zorg achter de rug, toen ze besloot nOtaris wOrden haar leven over een andere boeg sOlliCiteren Maar vindt ze het niet ongemakkelijk, te gooien. ‘Na de havo begon ik ‘En toen kwam het moment van sollici- kandidaat-notaris zijn op een leeftijd dat Z op mijn zeventiende in de zorg te werken’, teren. Ik ontving afwijzing na afwijzing, zelfs veel notarissen een stuk jonger zijn? vertelt Wilma van Dommelen (57). ‘En al maar zenuwachtig werd ik niet. Dat ligt ‘Waarom? Het enige waar het om gaat, is lerend en verder studerend groeide ik door. niet in mijn aard. Ik ging ervan uit dat het je beroep zo goed mogelijk uit te oefenen Ik ben afdelingshoofd op de kraam- en wel goed zou komen. En dat was ook zo. en prettig met je collega’s om te gaan. verlos afdeling geweest, zelfs op de afdeling Een Eindhovens kantoor durfde het aan Al het overige is bijzaak. En het houdt je neurologie. Toen ik eind 1998 mijn direc- en nam me in dienst. Daar bleef ik een jong, om met jongere mensen te werken.’ teur vertelde dat ik ontslag nam, was hij paar jaar, om vervolgens te belanden ‘Ooit nog eens notaris worden, hóeft niet, verbaasd. Was er een speciale reden? bij Smeets en Weijmer Notarissen in maar ik zou het wel leuk vinden. Nu Nee, die was er niet. Het was gewoon mooi het Brabantse dorpje Goirle, waar ik de toegevoegde notaris er is, lukt het geweest. En ik was moeder geworden. nog steeds werk.’ misschien nog net voor mijn pensioen. Mijn dochter was vier. Ik wilde haar zien Nog een paar jaar notaris, dat zou toch opgroeien.’ eMOties de kroon op het werk zijn?’ ‘Mijn hart ligt bij het familierecht. Ook leven in de luwte heb ik een tijdje onroerend goed gedaan, ‘Ik werkte nog een halfjaar door om mijn maar veel liever behandel ik scheidingen opvolger in te werken. In april ’99 nam ik en erfenissen. Daar komen juridische uit- afscheid met een mooie receptie. Maar het dagingen en soms heftige emoties samen. begin van een vroegtijdig pensioen en een Soms vechten mensen om een kilo goud leven in de luwte was het niet. Tennissen in de kluis. Soms om twee elpees. Dat en theedrinken met vriendinnen leek proces begeleiden en de partijen samen- me geen interessante vulling voor de rest brengen, daar ben ik goed in. En met de van mijn leven. Ik koos voor een rechten- soms ingewikkelde familiebanden door studie, een keuze die overigens bij mijn de vele scheidingen is het juridisch ook ontslag al vaststond. Waarom rechten? interessant. Om de emoties in goede Ik weet het niet precies. Het leek me banen te leiden, volg ik ook een cursus interessant.’ mediation. Die heb ik bijna afgerond.’ ‘En zo belandde ik in de collegebankjes, tussen de 18-jarigen. Het studeren verliep POlitiek vlot. De bagage van 25 jaar werkervaring ‘Sinds 2009 zit ik ook in de politiek. Op hielp mee, al had ik geen specifiek verzoek van de partij heb ik met een paar juridische kennis. En ik hield genoeg tijd andere mensen de kieslijst voor D66 in over voor mijn dochter, zoals de bedoeling mijn woonplaats Heeze samengesteld. was. Ik koos voor notarieel recht, vanwege We kwamen direct met twee zetels in de het bovenpartijdige karakter, vechten raad, een restzetel ging net aan onze neus

1 | 2013 29 Gezocht: Bestuurslid/voorzitter Stichting Notarieel Pensioenfonds (s n p f )

SNPF is het pensioenfonds voor nota- • gevoel heeft voor de maatschappelijke rissen, kandidaat-notarissen en hun omgeving en organisatie van SNPF; nagelaten betrekkingen. Als Nederlands • een draagvlak bevorderende uitstraling pensioenfonds­­ is het met ruim een binnen de beroepsgroep heeft; miljard belegd vermogen ‘een klein • doelstellingen en gedragscode van fonds onder de grote en een groot fonds SNPF onderschrijft; onder de kleine. Het bestuur van SNPF • bereid bent een half à één werkdag het hoogste eindverantwoordelijke per week zich (bestuurlijk) in te zetten orgaan voor het ‘’ notarieel pensioen’. voor SNPF (voorzitter: anderhalf à twee werkdagen per week); In deze tijd is de pensioenwereld flink in • bereid bent tot het volgen van beweging en krijgt het onderwerp ‘pensioen’ opleidingen; veel maatschappelijke aandacht. Het • als notaris werkzaam bent in het bestuurs­­­lidmaatschap van SNPF is dan notariaat; ook een interessante en uitdagende functie waarin mede inhoud en vorm kan worden dan bent u de persoon (m/v) die in de gegeven aan het veranderende ‘pensioen- komende jaren – samen met anderen – landschap’. de koers en inhoud van het notarieel pensioen en SNPF gestalte kan gaan geven. Het bestuur van SNPF bestaat uit leden De Koninklijke Notariële met een specifieke deskundigheid (o.a. Overige informatie Beroepsorganisatie (KNB) is ­risk­­­management en beleggingen) en • zittingstermijn drie jaar (intentie tot de publiekrechtelijke beroeps­ leden afkomstig uit de beroepsgroep. herbenoeming is gewenst); organisatie van notarissen en Het bestuur van de KNB draagt bestuurs­ • bestuursleden van SNPF ontvangen een kandidaat-­notarissen, gevestigd ­leden van SNPF voor en is op zoek naar een vergoeding in de vorm van vacatiegelden; in Den Haag. Namens de leden notarieel bestuurslid met de ambitie om • bestuursleden worden getoetst door onderhoudt de KNB contacten (op termijn) voorzitter van SNPF te worden. de Nederlandsche Bank; met overheid, politiek en • bestuurlijke ervaring is een aanbeveling. maatschappelijke organisaties. Als u: De KNB houdt zich onder meer • beschikt over een kritische, proactieve Inlichtingen bezig met kwaliteitszorg, toezicht, en besluitvaardige instelling; Kandidaten met belangstelling voor deze opleidingen, verordeningen, • wilt bijdragen aan een gemeen­schappelijk functie kunnen contact opnemen met beroeps- en gedrags­regels, te behalen resultaat; KNB-bestuurslid mr. J.H.F. Wilmink informatie­technologie • in een team kunt werken; ([email protected]). en publieks­voorlichting. • in staat bent om multidisciplinair problemen te analyseren om tot een Reageren? oordeel te komen; Sollicitatiebrieven met uw CV uiterlijk voor 1 februari 2013 versturen aan: Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie t.a.v. mr. H.P. Kuijpers Postbus 16020 2500 BA DEN HAAG

30 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 svno Specialisatie Vereniging specialisten Notarieel Ondernemingsrecht

uitgelicht EPN en KNB op de bres tegen financieel misbruik ouderen

Financieel misbruik van ouderen komt steeds voorzitter van de EPN, benadrukte in de meer voor in Nederland. Denk bijvoorbeeld uitzending van Nieuwsuur dat financiële aan diefstal van geld en het – onder druk – mishandeling nooit helemaal valt uit te laten veranderen van het testament. Uit sluiten. Het opstellen van een Levenstestament c u r s u s s e n onderzoek blijkt dat in 2011 bijna veertig­ kan echter veel problemen voorkomen. In duizend bejaar­­den in handen zijn gevallen het Levenstestament staan regelingen, zowel EPN-cursus ‘minderjarige erfgenamen’ van oplichters. In de uitzending van Nieuws­ zakelijk als privé, voor het geval mensen hun Datum: 14 februari 2013 ­uur op 30 november 2012 werd hier aandacht eigen belangen niet meer kunnen behartigen Locatie: Jaarbeurs te Utrecht aan besteed. Op dezelfde dag wezen KNB na bijvoorbeeld een ongeluk of ziekte. Op de Spreker: de heer mr. J.H.M. ter Haar en EPN in een gezamenlijk persbericht op website van de EPN vindt u meer informatie het grote belang van preventie van – en voor- over het levenstestament. Ook het genoemde VASN-cursus Flexwet lichting over – financieel ouderenmisbruik. persbericht van KNB en EPN is terug te vinden Datum: 29 januari 2013 op www.epn-notaris.nl Er wordt ingegaan op zowel alle vennoot- Notaris als financieel schapsrechtelijke aspecten als de verschil- vertrouwenspersoon lende fiscale aspecten van de nieuwe regel­ De notaris kan een belangrijke rol vervullen als geving in het algemeen en van de bv-vorm financieel vertrouwenspersoon. Aniel Autar, in de agrarische sector in het bijzonder, evenals op mogelijke juridische structuren in de land- en tuinbouw .Tevens worden alle relevante (praktijk)ervaringen na het verenigingsnieuws inwerkingtreden van de wet in de cursus verwerkt. Deze cursus is uitsluitend toe­­ EPN: EPN gaat samenwerken met FtV mooie gelegenheid geboden aan het notariaat gankelijk voor (aspirant)leden. EPN is een samenwerking aangegaan met het in het algemeen en VASN-leden in het bij­­ tijdschrift Civiel en Fiscaal Tijdschrift Vermogen zonder om de toegevoegde waarde van VMSN Vervolgopleiding tot (FtV). In elke maandelijkse editie van het tijd- het notariaat voor het voetlicht te brengen. Notariële Scheidingsbemiddelaar schrift zal EPN een rubriek verzorgen onder De NVR en VASN onderstrepen het nut van Datum: 16 januari 2013 de titel: Estate planning Actueel. In de rubriek samenwerking door rentmeesters en nota- De Vervolgopleiding is toegankelijk voor zullen actuele onderwerpen in relatie tot rissen voor de praktijk. De verenigingen VMSN-leden en voor (kandidaat-)notarissen estate planning worden besproken en zal willen daaromin 2013 de contacten tussen de met een afgeronde basisopleiding mediation worden ingegaan op praktijkvragen die door beroepsgroepen stimuleren. Het genoemde die tegelijkertijd VMSN-lid worden. leden van EPN en lezers van het tijdschrift artikel is te zien via www.vasn.nl. worden ingezonden. In het januarinummer ALV VMSN en cursus De ondernemer wordt ingegaan op vragen die spelen rondom VMSN: Online mediation in 2013 en het verrekenbeding de WOZ-waardering van woningen in de De try out van online mediation heeft eind Datum: 21 maart 2013 Successiewet. november plaatsgevonden. De groep deel­ nemers is positief over het gebruik van het Tweedaagse praktijkcursus voor Korting op abonnement systeem. Op dit moment worden nog aan­­ VMSN-scheidingsbemiddelaars Leden van de EPN kunnen overigens via de passingen gedaan om het systeem goed op Onderwerpen: Alimentatierekenen vereniging korting krijgen op een abonne- het gebruik in het notariaat af te stemmen. en Valkuilen van het convenant ment op dit tijdschrift alsmede op enkele In het voorjaar van 2013 zal online mediation Datum: 17 september 2013 en andere uitgaven van Sdu waaronder het voor alle VMSN-leden beschikbaar zijn. Deze 24 september 2013 Compendium Estate Planning. versie is bedoeld voor gebruik in scheidings­ situaties. In de toekomst zullen mogelijk VASN: Magazines besteden aandacht ook andere voor het notariaat gebruikelijke aan agri-notaris rechtsgebieden via online mediation worden Na een uitgebreid artikel in weekblad aangeboden. Boerderij heeft ook magazine Voorgrond van de ­Nederlandse Vereniging van Rentmeesters VOC: VOC-workshop over de flex-bv de statuten’ meer vertellen over de gevolgen (NVR) ruimschoots aandacht besteed aan De Vereniging Notarieel Ondernemingsrecht voor complexe exitbepalingen en het maken de expertise van de agri-notaris. Specialisten (VOC) zal in 2013 een tweetal van goede afspraken tussen aandeelhouders. workshops organiseren waar leden kosteloos Leden kunnen zich aanmelden voor de Samenwerking rentmeesters en aan kunnen deelnemen. De eerste van deze workshop via het e-mailadres van de vereni- notarissen belangrijk workshops, op 4 februari 2013, zal worden ging: [email protected]. Meer informatie Het artikel in Voorgrond gaat in op het belang verzorgd door mr A.H.G. Wilod Versprille. over de vereniging en het lidmaatschap op van de samenwerking tussen agri-notarissen Hij zal in de workshop ’De Flex BV in de www.voc-notaris.nl en rentmeesters en de adviserende rol die de praktijk: Wat betekent de nieuwe wetgeving notaris kan hebben. Met het artikel is een voor de aandeelhoudersovereenkomst en

1 | 2013 31 column

NIEUWS

Dit is mijn laatste column in dit magazine als voorzitter van de KNB. Op woensdag 6 februari, twee dagen voor het verschijnen van het volgende nummer, draag ik tijdens de algemene ledenvergadering het stokje over aan Franc Wilmink. Oud en nieuw: Oud en nieuw het zijn de momenten van de over- denkingen. Momenten van het afsluiten Opleiding notarieel van wat is geweest en van vooruitblikken secretaresse op dat wat komen gaat. De opleiding tot notarieel secretaresse reChtsbesCherMing van de Stichting Opleiding Medewerkers Begin vorig jaar besloot een groep KNB- in het Notariaat (SOMN) zal bij voldoende leden dat het roer om moest, te beginnen deelname in januari 2013 starten. Deze met een nieuw bestuur. Vervolgens cursus wordt gegeven door docenten uit de hebben veel mensen die nauw betrokken notariële praktijk en is geschikt voor alle zijn bij het wel en wee van het notariaat hard gewerkt aan een nieuwe visie en medewerkers die ten minste een halfjaar een nieuwe koers voor ons prachtige vak in de notariële praktijk werkzaam zijn. en voor onze beroepsorganisatie. Beide waren nodig om de negatieve spiraal te Na het afronden van deze opleiding doorbreken en om beter voor het voetlicht kan uw secretaresse: te brengen dat de notaris die onmisbare, a. (1) een eenvoudige akte van levering betrouwbare, onafhankelijke en onpar- registergoed en een standaard hypotheek- tijdige juridische functionaris is, die de akte aan een cliënt uitleggen, (2) opmerken samenleving, burgers en bedrijven de of een casus afwijkt van het ‘normale’ broodnodige rechtsbescherming biedt. patroon, en (3) daarover met haar direct Tegelijkertijd hebben we veelvuldig de leidinggevende van gedachten wisselen; media en de politiek opgezocht om het achterhaalde beeld b. de in de particuliere praktijk meest van het notariaat en de notaris bij te stellen. De notaris moet belangrijke vrijstellingen van overdrachts- hard werken voor zijn geld, terwijl hij tevens een grote maat- belasting toepassen; schappelijke verantwoordelijkheid draagt, waarop hij meer c. in begrijpelijk Nederlands ‘eerstelijns’ en steeds openlijker wordt afgerekend. Dat is niet vreemd in informatie verstrekken over de stand van het huidige tijdsgewricht, maar wel pittig en soms ook pijnlijk. zaken in, en het verloop van een dossier;

water aan de liPPen Toch moet er (ook) nog steeds veel gebeuren. De marktwerking heeft de afgelopen paar jaar hard toegeslagen in het notariaat en veel kantoren staat het water aan de lippen. Een (behoorlijk) aantal van hen zal 2013 – zakelijk gezien – niet overleven. Dat veel animo voor is hard voor hen die het treft: medewerkers, kandidaten en inlichtingen europese notarissen. Zij hebben vaak jarenlang hard gewerkt, hun ziel en zaligheid gegeven aan hun vak en het kantoor, en vele duizenden testamentenregisters klanten goede rechtsbescherming geboden. Helaas is dit een realiteit waar het notariaat en de KNB niet omheen kunnen. De afgelopen 2 weken zijn er 33 verzoeken vanuit Nederland naar testamenten­ levensvatbare tOekOMst registers van andere Europese landen Het roer is om, de nieuwe koers is ingezet, maar daarmee zijn gegaan via het Europese Netwerk voor wij er nog niet. Eind vorig jaar heeft het bestuur het raamwerk Testamentenregisters. Vanuit het buiten­ van de nieuwe bureauorganisatie van de KNB neergezet. In land zijn er 14 verzoeken voor het Neder­ de eerste helft van 2013 zal dat raamwerk verder worden aan- landse Centraal Testamentenregister gekleed. Ook de organisatie van de ringen en de ledenraad (CTR) gekomen. zal worden aangepast. Dit met als doel het notariaat in deze moeilijke tijden effi ciënt en effectief bij te staan bij de verande- Sinds 6 december is het mogelijk om via het ringen waar (kandidaat-)notarissen mee te maken hebben en Centraal Testamentenregister (CTR) ook het vertrouwen van de leden te herstellen. Vertrouwen in een inlichtingenverzoeken te doen in testamenten- levensvatbare toekomst voor het notariaat en vertrouwen in registers van andere Europese landen. Hiertoe de KNB die ons ondersteunt, stimuleert en reguleert. Ik wens u is een netwerk opgericht dat het mogelijk allen een gezond en vertrouwenwekkend 2013. maakt dat de verschillende Europese testa- mentenregisters met elkaar communiceren. Dit netwerk heet het Europese Netwerk voor

Ruud van Gerven | VOORZITTER KNB

32 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 d. de opgedane (basale) kennis van het Er wordt eenmaal in de ­huwelijksvermogensrecht en erfrecht veertien dagen, meestal in dossiers toepassen; op dinsdag, lesgegeven Ministeriële regeling e. met de vergaarde kennis van het erfrecht per 1 januari 2013 een eenvoudige verklaring van erfrecht voor standaardsituaties maken; en Per 1 januari 2013 treedt een nieuwe f een indicatie geven over de hoogte van de Cursusgeld ­ministeriële regeling in werking. erfbelasting in een standaardsituatie. De cursusprijs voor het jaar 2013/2014 Hierin staan regels voor de accountants­ bedraagt 2.475 euro voor leden en 2.975 euro verklaring, de renteberekening en de Lesprogramma voor niet-leden van de Bond van Medewerkers ­incidentenmelding. Over de inhoud van Er wordt eenmaal in de veertien dagen, in het Notariaat. Voorwaarde is dat de de regelingen is door het ministerie met meestal op dinsdag, lesgegeven van 16:00 tot deelnemer sinds uiterlijk 31 december 2012 zowel de KNB als het BFT overleg gevoerd. 19:30 uur. Er kan door de cursuscoördinator lid is van de Bond van Medewerkers in het van deze tijden worden afgeweken. De Notariaat. Inlichtingen over het lidmaatschap Met betrekking tot de accountantsverklaring cursus duurt anderhalf jaar verdeeld in van de bond vindt u op www.bmnvakbond.nl. was in de eerste opzet van de regeling de norm drie semesters. Het eerste semester begint Bij het lidmaatschap is het abonnement op wanneer sprake was van een klein kantoor in januari en loopt door tot mei, het tweede het maandblad De Notarisklerk inbegrepen. aanzienlijk lager. Hierdoor zou een groot semester vangt aan in september en loopt deel van de notariskantoren verplicht worden tot en met december, en het derde semester een (dure) controleverklaring op te stellen. loopt van januari tot en met mei. In juni van Voor meer informatie kunt u contact opnemen In de definitieve regeling is de norm voor datzelfde jaar volgt het examen. De opleiding met het secretariaat: telefoon 0348 563700 een klein kantoor zodanig geformuleerd vraagt om een actieve deelname en zal naast ([email protected]). Bezoek onze website: dat voornamelijk kantoren die voorheen het bijwonen van de bijeenkomsten een www.somnotariaat.nl voor onze overige ook al een controleverklaring lieten opstellen, ­voorbereiding vergen van circa 5,5 uur per opleidingen daartoe verplicht zijn. bijeenkomst. Termijn rentevergoeding verlengd tot maximaal vijf werkdagen Bij de renteregeling is de termijn waarbinnen geen rentevergoeding hoeft plaats te vinden, verlengd tot maximaal vijf werkdagen. In het eerste concept waren dit slechts drie werk­ dagen. Door de KNB is bovendien bedongen Testamentenregisters (Réseau Européen des Inmiddels is daar ook Litouwen bijgekomen. dat de administratiekosten niet door middel Registres des Testaments, RERT). Het netwerk Op termijn zullen ook Slovenië, Luxemburg, van een aparte nota in rekening hoeven wordt beheerd door de Association de Réseau Hongarije en het gebied Sint-Petersburg in worden gebracht. Deze kosten kunnen worden Europeén des Registres des Testaments (ARERT). Rusland deelnemen aan ARERT. De informatie opgenomen in dezelfde nota, zolang het maar verkregen uit landen waar wel een register als aparte post wordt opgenomen in die nota. Aanvragen bestaat, hoeft echter niet per definitie vol­­­ De meeste aanvragen vanuit Nederland ledig te zijn. De verplichte registratie van Incidenten met een komen voor de landen België en Frankrijk. testamenten in een register, zoals deze in aanmerkelijk nadelig gevolg Dit zijn ook de landen die de meeste verzoeken Nederland bestaat, is namelijk niet in elk Voor wat betreft de incidentenmelding is in Nederland indienen. Bij de start waren land aanwezig. Veelal worden alleen notariële het de bedoeling dat incidenten die een aan­­ de landen België, Frankrijk, Polen, Estland, ­testamenten geregistreerd en bestaan in merkelijk nadelig gevolg voor de financiële Bulgarije en Roemenië aangesloten op het andere landen ook onderhandse testamenten. positie hebben, worden gemeld. Het artikel is Europese Netwerk van Testamentenregisters. Hierdoor kan het voorkomen dat er testamen­ nu zodanig geformuleerd dat het niet limitatief ­ten zijn die niet geregistreerd staan, maar wel is. Dat was in eerste instantie wel het geval. degelijk geldig zijn. De meeste aanvragen vanuit Nederland komen Nadere informatie: KNB, afdeling voor de landen België Nadere informatie: KNB, via het praktijk­uitoefening, telefoon 070 3307139 en Frankrijk Centraal Testamentenregister ([email protected])

1 | 2013 33 NIEUWS

14 maart 2013 over een checklist die gebruikt kan worden KNB Cursusagenda Notaris 2.0: nieuwe media in het notariaat bij het aanbieden van stukken. YouTube, blog, chat, sociale netwerken als 5 februari 2013 LinkedIn, Facebook, Twitter. Je hoort er dagelijks 22 april 2013 Efficiënte bedrijfsvoering over, maar wat kun je daar als notaris mee? Verjaring, vastgoed en burenrecht Na afloop van deze cursus beschikt u over Vragen rondom verjaring en vastgoed worden een efficiëntiescan van uw eigen kantoor en 26 maart en 2 april 2013 besproken, alsmede een aantal modellen die hebt u de handvatten om de gesignaleerde Testamenten maken in de dagelijkse notariële praktijk kunnen knelpunten op te lossen. U bent in staat Testamenten opstellen gebaseerd op het worden gebruikt. Ook worden enkele belang- de bedrijfsvoering op uw eigen kantoor nieuwe erfrecht en de nieuwe successiewet. rijke leerstukken uit het burenrecht behandeld. ­efficiënter te laten verlopen. 11 april en 14 mei 2013 Vanaf 24 april 2013 11 maart 2013 Timemanagement Specialistenopleiding Vastgoedfraude en andere Hebt u het altijd (te) druk? Komt u altijd tijd tot VMSN-mediator ongebruikelijke transacties tekort? Investeer dan nu in de cursus Time­ Voor elke (kandidaat-)notaris die essentiële Voorkomen van vastgoedfraude, kunnen management, zodat u straks meer tijd hebt mediationvaardigheden wil aanleren om onderscheiden van soorten vastgoedfraude, voor andere zaken. mediations uit te kunnen voeren. herkennen van fraude en beoordelen of een transactie frauduleus is. U leert welke actie u 16 april 2013 kunt en moet ondernemen als een transactie Voorkom de meest gemaakte fouten, Dit is slechts een selectie uit het totale cursus- een frauduleus karakter heeft. actualiteiten Kadaster aanbod. Voor meer informatie, inschrijven U krijgt inzicht in kadastrale inschrijvings­ en het complete opleidingsaanbod: KNB, vereisten, kent de mogelijkheden om fouten cursussen en congressen, telefoon 070 3307125 bij inschrijving te voorkomen en u beschikt ([email protected]) of NotarisNet/Opleidingen

Nieuwe KNB-tarieven 2013

Per 1 januari 2013 wijzigt een aantal KNB- Naast dit abonnement wordt het tarief voor inlichting in buitenlandse testamenten­ tarieven. Zo wordt het abonnement voor rechtsvragen geïndexeerd. Een rechtsvraag registers in te winnen (ARERT). Hiervoor NotarisNet gewijzigd in een abonnement kost dan 157 euro per uur (was 154 euro). Het wordt per aanvraag de kostprijs van 5 euro Elektronische Media. Dat abonnement tarief voor een inschrijving in het CTR wordt in rekening gebracht. wordt met 40 euro verlaagd naar 210 euro per 1 januari 2013 verlaagd van 8,17 euro naar per maand per kantoor. Projecten elek­ 7,50 euro. Een inlichting in het GBA-V gaat tronische media zullen uit de reserve naar 0,20 euro per inlichting (was 0,21 euro). Nadere informatie: KNB, Afdeling Financiën, worden betaald. Vanaf 1 december is het ook mogelijk een Mary van Wensveen, telefoon 0703307123 ([email protected])

Andere functie voor Geert Lekkerkerker 4QMJUTJOHTUFLFOJOHFO

Geert Lekkerkerker heeft met ingang van december een nieuwe functie aanvaard t
4QMJUTJOHTUFLFOJOHFO bij de KNB. In plaats van wetenschappelijk t
4QMJUTJOHTBEWJF[FO directeur is hij nu wetenschappelijk advi­­ t
7PMMFEJHF
TQMJUTJOHTUSBKFDUFO seur. Lekkerkerker zal zich in deze functie blijven bezighouden met juridische en t
/JFVXCPVX
FO
CFTUBBOE ­ICT-projecten binnen Nederland en in t
7BLLVOEJH
FSWBSFO
FO
FSLFOE Europees verband. Daarnaast zal hij blijven publiceren en lesgeven en waar nodig persoonlijke service verlenen aan onze leden. XXXBQBSUFLOM

JOGP!BQBSUFLOM Lekkerkerker zal zich niet langer bezig- houden met de interne organisatie van het bureau en met het beleid van de KNB.

advert Erik 87 x 56.indd 1 18-10-2012 21:49:01

34 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 Close up

Met welke vraag kan ik bij de afdeling Praktijk uitoefening terecht? En wat doet de Grootste professionele uitdaging? afdeling Communicatie? Iedere maand vertelt ‘Ja, dat is op dit moment het meeveranderen een medewerker van het KNB-Bureau over met de organisatie en de taken die de afdeling zijn/haar werk, uitdagingen en drijfveren. Belangenbehartiging en Communicatie daarin Deze maand Mirjam Stoelinga, communicatie- gaat krijgen. In het reorganisatieplan dat nu adviseur bij de KNB. voor advies naar de Ondernemingsraad is gestuurd, staat dat de Notaristelefoon wordt Wie is Mirjam Stoelinga? uitbesteed. Het ‘hoe’ daarvan is nog niet ‘Ik heb een commerciële hbo-opleiding ingevuld. Ik wil daar graag over meedenken. gedaan. Toen ik daarna in Den Haag kwam Daarnaast blijft efficiency bij de uitgeverij wonen, ben ik bij de KNB begonnen. Eerst als een aandachtspunt. Het jaarverslag verschijnt secretariële ondersteuning van het juridisch bijvoorbeeld enkel nog online. Om dat bureau. Daarna ben ik intern verhuisd naar jaarlijkse proces te vereenvoudigen, heb de afdeling Communicatie.’ ik een soort raamwerk ontwikkeld in de KNB-huisstijl. Elk jaarverslag zal vanaf nu Waar hou je je wekelijks mee bezig? in dat sjabloon worden gegoten. Binnen dat ‘Ik hou me voornamelijk bezig met de een goed visitekaartje voor het notariaat. raamwerk variëren we dan jaarlijks met beeld. organisatie van de Notaristelefoon en de Ook bij de uitgeverij letten we op de kosten Eenzelfde systeem willen we gaan toepassen uitgeverij. Kostenbesparing speelt bij beide en we spelen zo veel mogelijk in op online voor het programmaboekje van het weten- op dit moment een belangrijke rol. Bij de ontwikkelingen. Moeten brochures in schappelijk congres.’ Notaristelefoon is daardoor de afgelopen jaren drukvorm blijven verschijnen, of niet? Door- al veel veranderd: er is nog maar één vestiging slaggevend daarbij is of er voldoende belang- Wat doe je na je werk? in Den Haag, het gesprekstarief is verhoogd, stelling voor is. Verder hebben we informatie ‘Ik hou enorm van tuinieren en fi etsen. Ik heb en al geruime tijd bestaat de mogelijkheid uit brochures samengevoegd en deze ook inmiddels zoveel kilometers gereden, dat mijn om de telefoon vanuit huis te bemannen. online op onze website www.notaris.nl fiets versleten is. Ik verheug me nu al op mijn Belangrijk voor mij daarbij is wel dat de beschikbaar gesteld.’ nieuwe fi ets!’ bemanners het werk leuk blijven vinden. Met de Notaristelefoon geven we ‘eerstelijns’ Waar haal je voldoening uit?’ Als ik niet voor de KNB zou werken, rechtshulp aan consumenten; de bemanner ‘Elke dag brengt meestal wel wat nieuws. dan was ik …? helpt de beller op weg en verwijst door Dát vind ik leuk! De onderwerpen waar ik ‘Werkzaam in de zorg. Dat lijkt me erg naar een notaris. Daarmee ondersteunen me mee bezighoud, zijn de laatste tijd enorm dankbaar werk.’ we het menselijke gezicht van het notariaat. in beweging. Ik vind het leuk om daaraan Enthousiaste en goede bemanners zijn daarom een steentje bij te dragen.’

wijziging wwft op 1 januari 2013 in werking

Op 1 januari 2013 treedt de verwachte - de WWFT zal voortaan ook van toepassing die niet in Nederland wonen of niet de wijziging van de Wet ter voorkoming van zijn op de aan- of verkoop van geregistreerde Nederlandse nationaliteit hebben; witwassen en fi nancieren van terrorisme vliegtuigen en geregistreerde schepen en - de civielrechtelijke vrijwaring van artikel 20 (Wwft) in werking. De Eerste Kamer heeft het vestigen van ‘losse’ hypotheekrechten; geldt voortaan ook voor nadere gegevens de wetswijziging op 18 december aan ­ - het cliëntenonderzoek wordt aangescherpt. of inlichtingen die op basis van artikel 17 genomen. De wijzigingen komen voor een De UBO moet altijd geïdentifi ceerd worden worden verstrekt. belangrijk deel voort uit aanbevelingen of er moet worden vastgesteld dat er geen van de intergouvernementele organisatie UBO is; De ‘Handleiding voor de toepassing van de FATF die in ons land geïmplementeerd - het transactiebegrip wordt aangepast: als Wwft’ zal worden aangepast en op NotarisNet moesten worden. transactie wordt aangemerkt een handeling gepubliceerd worden. of samenstel van handelingen van of ten De KNB heeft op 6 september 2010 en op behoeve van een cliënt waarvan de melder 9 september 2011 bezwaar gemaakt tegen ten behoeve van zijn dienstverlening aan Nadere informatie: KNB, Corrie Heck, voorgestelde wijzigingen die onduidelijk die cliënt heeft kennisgenomen; telefoon 070 3307139 ([email protected]) of anderszins belastend waren. - onder de defi nitie van het begrip PEP vallen Hierna een aantal wijzigingen in het kort: voortaan politiek prominente personen

1 | 2013 35 TUCHTUITSPRAKEN

De notaris had zijn cliënt, vóór de Overwegingen of dat hij zou eisen dat deze vóór de leve­­ overdracht van diens woning, moeten De kamer van toezicht te Amsterdam ring aan hem zou worden door­gehaald. informeren over het bestaan van een overweegt dat de notaris bij de levering De notaris heeft ter zitting meegedeeld oude hypothecaire inschrijving die een van registergoederen een onderzoeks- dat hij geen reden zag om klager te infor- andere notaris zou doorhalen, ook al plicht heeft naar de rechtstoestand van meren over het feit dat er nog een oud had hij die notaris schriftelijk toegezegd het verkochte. Hij moet er zo veel mogelijk hypotheekrecht op de woning rustte daarvoor zorg te dragen. voor zorgen dat verkoper de koopsom ten behoeve van een eerdere eigenaar. ontvangt en het verkochte door de Dit ziet de kamer anders. Van een notaris Uitspraak: waarschuwing koper wordt verkregen overeenkomstig mag worden verwacht dat hij partijen op de gemaakte afspraken (artikelen 3 de hoogte stelt van bijzonderheden waar Casus ­Verordening beroeps- en gedragsregels hij bij de recherche op stuit. Door dat Op 14 november 2008 passeert de (Vbg) 2006 en 11 Vbg 2011). na te laten, is klager in een lastige positie notaris de akte van transport van een De kamer wijst op het bepaalde in terechtgekomen, waarin hij te maken appartementsrecht­ waarop nog een de artikelen 1 en 2 van het Reglement heeft gekregen met zaken die hem niet ­hypothecaire inschrijving rustte, die royementen van 14 juli 2010 (inwerking­ regarderen, voortvloeiende uit het oude had moeten worden doorgehaald bij een treding 1 juli 2011), waarin ook duidelijk- hypotheekrecht waarvan hij nimmer eerder transport van dat appartements- heid wordt verschaft in de situatie dat voordien op de hoogte was gesteld. recht bij een akte verleden op 28 februari twee notariskantoren hetzelfde royement De kamer verklaart klacht gegrond. 2003 door notaris B. nodig hebben voor het passeren van een De kamer legt de notaris de maatregel Vóór de levering op 14 november 2008 akte op hun kantoor. In het onderhavige van waarschuwing op. heeft de notaris aan notaris B een fax­­ geval beschikte de notaris over een Kamer van toezicht Amsterdam bericht verzonden met het verzoek om door hem verzonden faxbericht aan oud- 17 juli 2012 (YC0821) voor doorhaling van die inschrijving notaris B met een verzoek te bevestigen zorg te dragen. Een kopie van die fax dat hij voor doorhaling zou zorg dragen. Opmerking heeft de notaris ‘voor akkoord’ getekend Dat faxbericht is door de oud-notaris Fax- (en e-mail-)verkeer kost weinig tijd door notaris B terug ontvangen. Maar op ‘voor akkoord’ teruggezonden. Daarmee en gaat snel. Maar de snelste en gemak- 30 maart 2011 ontvangt klager (eigenaar zou dan ook zijn voldaan aan het kelijkste weg bleek maar weer eens niet van het appartementsrecht) een brief van bepaalde in artikel 1 lid 2 van voornoemd veilig! (bew. HMS) notaris C, waarin staat dat oud-notaris B reglement, dat in wezen een vastlegging zijn verplichting om zorg te dragen voor is van de voordien gebruikelijke notaris- doorhaling van die inschrijving helaas praktijk, waarop de notaris zich dus Ten onrechte liet de notaris na om nader niet is nagekomen. Dat verzuim is pas terecht beroept. onderzoek naar de wilsbekwaamheid geconstateerd nadat notaris B in januari Ook al mocht de notaris in beginsel van de testateur te doen alvorens het 2009 met pensioen is gegaan. Notaris C afgaan op de schriftelijke toezegging tot testament te passeren. heeft in haar hoedanigheid van waar­ doorhaling van het oude hypotheekrecht nemer van het protocol van notaris B door notaris B, is de kamer van oordeel Uitspraak: berisping getracht een oplossing te zoeken, maar dat het in een geval als dit (ook) tot de deelt mede dat zij daarin tot dusverre niet zorgplicht van de notaris hoorde klager Casus is geslaagd. bij de koop van zijn woning te informeren Op 3 januari 2011 is de vader van klagers Klager stelt dat de notaris had dienen te over het oude hypotheekrecht dat nog op negentigjarige leeftijd overleden. De zorgen voor onbezwaarde overdracht van zou moeten worden doorgehaald door notaris had hem op 22 januari 2010 op het appartementsrecht en had behoren een andere notaris. Het betrof immers verzoek van de broer van klagers, verder bij te dragen aan een oplossing van het niet een hypotheekrecht dat de over­ te noemen A, in het verpleegtehuis waar probleem van klager toen later bleek dat dragende eigenaar had gevestigd, maar hij was opgenomen, bezocht en zijn er nog een oude hypothecaire inschrijving een hypotheekrecht dat na een eerdere testament gepasseerd. op rustte. eigendomsoverdracht niet was door­ Klagers menen dat hun vader op dat De notaris stelt dat hij mocht afgaan op gehaald, zodat er mogelijk meer aan de moment niet meer in staat was om zijn de mededeling van notaris B dat hij voor hand was dan in de gebruikelijke situatie wil te verklaren. Hij was wegens zijn doorhaling van de oude hypothecaire bij een overdracht van een goed dat met ­geestestoestand in het verpleegtehuis inschrijving zou zorgen. Hij heeft overleg hypotheek is belast. Indien hij daarover opgenomen en het initiatief tot het gevoerd met de beroepsaansprakelijk- door de notaris was geïnformeerd, had wijzigen van zijn testament was van A heidsverzekeraar en met de KNB. De fout klager zelf bij de koop kunnen bepalen uitgegaan. De notaris, die de testateur van oud-notaris B kan hem niet worden of hij genoegen nam met het feit dat de niet kende, heeft een halfuur met hem verweten. oude hypotheek nog op de woning rustte, gesproken. Hij heeft diens huisarts of

36 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 Buurtzorg Twente niet geraadpleegd, zodat het gevoerde gesprek ook de eerste Het staat de notaris vrij om zich niet of enig ander onderzoek naar zijn wils­ kennismaking van de notaris met erflater (alleen) tot de door de erfgenaam bekwaamheid gedaan. Volgens klagers was. Tevens speelt het een rol dat het aangewezen gemachtigde te wenden had de notaris niet mogen overgaan contact met de notaris namens de erflater maar (ook) tot de rechthebbende tot het passeren van het testament. is gelegd en onderhouden door de tot erfgenaam zelf. De notaris meent dat hij correct heeft enig erfgenaam benoemde zoon A. gehandeld. Om te beoordelen of de Die was weliswaar niet bij het gesprek Uitspraak: ongegrond erflater in staat was zijn wil te bepalen, van de notaris met erflater aanwezig, heeft de notaris in een gesprek met hem maar hij was wel direct voorafgaand Casus een aantal zaken aan de orde gesteld. aan dat gesprek bij zijn vader in het De klaagster is als enig erfgenaam Daarop gaf erflater zeer expliciet verzorgingshuis. ­gerechtigd in een nalatenschap. Zij heeft antwoord. Er was dus geen enkele reden De kamer concludeert dat het op de weg aan de heer X volmacht gegeven om haar voor de notaris om het testament niet te van de notaris had gelegen om onderzoek bij de afwikkeling te vertegenwoordigen. passeren en zijn dienst te weigeren. te doen naar mogelijke discrepantie De notaris is op de hoogte van het bestaan tussen de wil en de wilsuiting/verklaring van de volmacht, maar blijft correspon- Overwegingen van de erflater, bijvoorbeeld door raad- dentie aan de klaagster zelf richten. De kamer van toezicht te Almelo stelt pleging van de verpleegarts en/of contact De klaagster verwijt de notaris dit gedrag. vast dat partijen het erover eens zijn dat met de huisnotaris van erflater. Ook had Zij voegt eraan toe dat hij amper enige de notaris zich ervan dient te vergewissen de notaris zich bij de beoordeling van de moeite heeft gedaan om uit de nalaten- dat de persoon die zijn testament laat wilsbekwaamheid kunnen laten bijstaan schap verdwenen goederen en geld­­ opmaken op dat moment ook in staat is – door een medewerker van het eigen bedragen terug te halen en dat hij niet zelfstandig – zijn wil te bepalen. Naar kantoor. alle door haar bij hem opgevraagde het oordeel van de kamer is daarbij niet Door te volstaan met één gesprek dagafschriften van de bank aan haar alleen een voor de notaris duidelijke met erflater heeft de notaris volgens de ter beschikking heeft gesteld. slotsom van belang, maar staat ook kamer in de gegeven omstandigheden ter beoordeling hoe de notaris tot zijn onvoldoende zorgvuldig gehandeld. Overwegingen slotsom is gekomen. Daarbij is het Stap- Bij het oordeel van de kamer weegt zwaar De kamer overweegt dat het geven van penplan Beoordeling Wilsbekwaamheid, dat vele indicatoren zijn genegeerd en een (boedel)volmacht aan een derde zoals dat door de Koninklijke Notariële dat het gaat om een werkwijze die niet niet per se betekent dat de notaris alleen Beroepsorganisatie is opgesteld, een meer kan worden hersteld. met die derde mag communiceren. De leidraad. De kamer legt de notaris de maatregel klaagster heeft de notaris ook niet in Vraagstelling en observatie door de van berisping op. die zin geïnstrueerd. Bovendien heeft zij notaris is een in het notariaat gebruike- Kamer van toezicht Almelo zelf rechtstreeks contact met de notaris lijke wijze om de wilsbekwaamheid van 13 februari 2012 (LJN YC0758) opgenomen. Het is dan ook niet gebleken de erflater te beoordelen, aldus de kamer. dat de notaris bewust aan de wensen In dit geval heeft de notaris één gesprek Opmerking van de klaagster om uitsluitend met X met de erflater gevoerd en in dat gesprek De innerlijke overtuiging van de notaris te communiceren voorbij is gegaan. geconstateerd dat de erflater helder was niet genoeg. De notaris kende de De notaris heeft voortvarend de executeur vertelde over bezoekers van die dag en testateur niet voordat hij hem bezocht in kennis gesteld van de verdwijning van over zijn plannen voor die middag. De erf­­ op initiatief van A, die bovendien goederen uit de boedel. Dat zulks niet later was ook in al zijn bewoordingen over rechten ontleende aan het nieuwe tot resultaat heeft geleid, kan niet door de inhoud van zijn testament duidelijk testament. In een dergelijk geval is middel van een klacht aan de notaris en leek daarbij helder van geest. er alle reden om het Stappenplan worden verweten. Maar de kamer meent dat op de notaris als leidraad te kiezen. (bew. HMS) Uit de klacht blijkt dat de klaagster een verdergaande onderzoeksplicht beschikt over dagafschriften van de bank. rustte gezien de hoge leeftijd van de Zij heeft onvoldoende onderbouwd welke testateur en zijn opname in een verzor- dagafschriften de notaris zou weigeren gingshuis. Onduidelijk was of erflater nog om aan haar af te geven. in staat was om zijn eigen administratie De klacht is ongegrond. te beheren nu het vooraf verstrekte Op NotarisNet zijn naast bovenstaande Kamer van toezicht Arnhem 12 januari concepttestament niet naar erflater is uitspraken ook andere tuchtuitspraken 2012 (LJN YC0750) (bew. BKJH) verzonden, maar in een gesloten envelop te lezen. Nadere informatie: KNB, Willem aan A is meegegeven. Bovendien was de Geselschap, telefoon 070 3307133 notaris niet de huisnotaris van erflater, ([email protected])

1 | 2013 37 PERSONALIA

Recent benoemd tot notaris Eervol ontslag op verzoek Overleden

Amsterdam, nieuwe associatieve vestiging mr. R.H.C. Winter, notaris te Heiloo, Op drieënzeventigjarige leeftijd op ten behoeve van Nauta Dutilh m.i.v. m.i.v. 1 januari 2013; 22 december 2012 de heer mr F.J.M. datum beëdiging mr. C.H.T. Koetsier, mr. M.G. van Ravesteyn, notaris te Peters, oud-notaris te Bussum. PersOnalia kandidaat-notaris (1993); Rotterdam, m.i.v. 1 januari 2013; Op vijfenzeventigjarige leeftijd op Amsterdam, nieuwe associatieve vestiging mr. W.L.M. Cornelissens, notaris te 3 december 2012 de heer mr. G.D. ten behoeve van Baker & McKenzie Moerdijk, m.i.v. 1 januari 2013; Smith, oud-notaris te Haarlem. m.i.v. datum beëdiging mr. K.F. Tan, mr. B.H. Dyserinck, notaris te Op drieëntachtigjarige leeftijd op kandidaat-notaris (1998); ’s-Gravenhage, m.i.v. 1 juni 2013; 18 december 2012 de heer L. van Amsterdam, nieuwe associatieve vestiging mr. A.L.M. Schulte, notaris te Solkema, oud-notaris te ’s-Gravenhage. ten behoeve van Lubbers & Dijk m.i.v. Amsterdam, m.i.v. 1 februari 2013. datum beëdiging mr. G.T. Tjadens, kandidaat-notaris (2005); Toewijzing protocol Heiloo (protocol mr. R.H.C. Winter), m.i.v. 1 januari 2013 mw. mr. N.M.E. van der De staatssecretaris van Veiligheid en Ploeg­Pot, kandidaat-notaris (2003); Justitie heeft op grond van artikel 15 Moerdijk (protocol mr. W.L.M. van de Wet op het notarisambt besloten Cornelissens), m.i.v. 1 januari 2013 het protocol en de overige notariële mr. V.H.M. Cornelissens, kandidaat- bescheiden van: Kim Tan Kees Koetsier notaris (2006); - mr. J.C.G. ten Brink, tot 14 september Rotterdam (protocol mr. M.G. van 2012 notaris te Dieren, m.i.v. 1 januari Ravesteyn), m.i.v. 1 januari 2013 mr. 2013 toe te wijzen aan mw. mr. J. de A. Romijn, kandidaat-notaris (1999); Kroon­Janssens, notaris te Rheden; ’s-Gravenhage (protocol mr. B.H. - mr. E. Drenth, tot 1 juni 2012 notaris Dyserinck), m.i.v. 1 juni 2013 mr. Th.J. te Breda, m.i.v. 1 januari 2013 toe te Burgemeestre, kandidaat-notaris (2001); wijzen aan mr. A.R.N.J. Rouppe van Utrecht (in associatie met Hermans & der Voort, notaris te Breda; Schuttevaer Notarissen) m.i.v. datum - mr. C.M. van Duinen, tot 1 mei 2012 Elles van der Thierry beëdiging mw. mr. M.E. van der Pluijm, notaris te Leeuwarden, m.i.v. Pluijm Burgemeestre kandidaat-notaris (1995). 1 januari 2013 toe te wijzen aan mr. D.P. Postma, notaris te Leeuwarden.

Goede voornemens

Net als zoveel anderen ben ík ook het behandeling is. Notaris X heeft nu wat bedankt mij voor het bellen. Het liefst zou nieuwe jaar ingegaan met goede voor- opmerkingen. Mijn collega is een dagje ik de ‘kwade beller’ terugbellen en zeggen nemens. Eén daarvan is het positief vrij, maar notaris X kan niet wachten en dat het belachelijk is hoe hij zich heeft kanocolumn benaderen van cliënten en tussen- wil teruggebeld worden. Mijn secretaresse opgesteld. Dat het de beroepsgroep niet personen. Niet dat ik hen voor 1 januari heeft al de wind van voren gekregen. Met ten goede komt om tegenover cliënten negatief te woord stond, maar door mijn goede voornemen in gedachten bel collega-notarissen in het land zo af te de toenemende negatieve benadering ik terug. Fijntjes legt notaris X me uit dat schilderen. Zeker als dit ongegrond is. de afgelopen jaren vind ik het soms mijn collega ‘het niet goed heeft gedaan’. wel moeilijk heel erg klantvriendelijk te Met het dossier voor me zie ik dat notaris X Ik ben benieuwd hoe lang ik mijn goede blijven. Mijn idee is dat wanneer ik niet ongelijk heeft, maar ik besluit de dis cussie voornemen kan volhouden. meer mee ga in deze negatieve spiraal – hierover niet met hem aan te gaan. In zonder over me heen te laten lopen – de plaats daarvan bewaar ik mijn kalmte ander zich wellicht ook niet verder laat en geef aan dat ik de cliënt zal bellen verleiden tot negatief communiceren. om een en ander te verduidelijken. Als het telefoongesprek ten einde is, voel dagje vrij ik verontwaardiging in me opkomen. Twee januari zit ik op kantoor. Zin in het nieuwe jaar met nieuwe uitdagingen. OngegrOnd Drie kandidaat-notarissen schrijven bij Aan het eind van de ochtend krijg ik van Vervolgens bel ik de cliënt die wat aan- toerbeurt de Kanocolumn. Elke maand mijn collega een terugbelnotitie. Notaris vullende vragen heeft en spreek af dat doet een van hen verslag van de belevenissen X, van een ander kantoor, heeft een cliënt mijn collega de volgende dag telefonisch en ervaringen als kandidaat-notaris. Om op bezoek gehad in verband met een contact zal opnemen over de verdere vrijuit te kunnen schrijven, ondertekenen dossier dat bij een collega van mij in afwikkeling. De cliënt is tevreden en ze de column slechts met ‘Kano’.

38 Notariaat Magazine editie 1 | januari 2013 CIB Centraal InkoopBureau Dé kantoorspecialist voor notarissen

Notarieel aktepapier van het CIB

t2IVKIRWKSIHOSTIV t:IVOVMNKFEEVMRO[EPMXIMXWWSSVXIR)QMRIRXIR'SRJMHIRX t'SRJSVQHIHSSVHI/2&STKIWXIPHIVIKIPWIRZIVSVHIRMRKIR t2)2KIGIVXMJMGIIVHZSSVHYYV^EEQEVGLMZIVIR

Bel ons nu voor een gratis proefpakket en oordeel zelf: 079 36 38 400

CIB Centraal InkoopBureau BV Edelgasstraat 57 2718 SX Zoetermeer www.cib.nl/webshop telefoon: 079 36 38 400 e-mail: [email protected]

adv_178mmx116,5mm_CIB.indd 1 17-12-12 15:05

Testament en nalatenschap planning Afwikkeling erfenis in Spanje Juridische en fiscale begeleiding bij aan- en verkoop van onroerend goed

S E R V I T U R S.L. Ana Pascual Ed Richelle Carlos Savenije ACTUEEL NIEUWS VOOR UW KLANTEN OP UW WEBSITE EN EEN EIGEN MAANDELIJKSE E-NIEUWSBRIEF Bezoekadres: Correspondentie adres: Edificio SERVITUR Apartado de correos 216 Dat kan met Notaservices van Sdu Uitgevers (El Planet 7) 03508 BENIDORM Ctra. de Finestrat (Alicante) Spanje ã Zonder enige inspanning ã Het nieuws kunt u in doet u aan klantenwerving andere media plaatsen (rotonde kruising CV758 en CV70) en -binding ã Notaservices is actueel en 03502 BENIDORM (Alicante) ã U biedt nieuws afgestemd informatief op de klantbehoefte ã Het product is betaalbaar Telefoon: (+34) 96 585 0891 ã De nieuwsbrieven maakt (wat bent u jaarlijks u persoonlijk door een of kwijt aan advertenties in Telefax: (+34) 96 586 6988 twee eigen berichten zelf te plaatselijke media?) E-mail: [email protected] leveren Internet: www.servitur.eu WWW.SCHERPINNOTARIAAT.NL/NOTASERVICES Leergang Executele NOVEX is een vereniging voor executeurs. De Kosten voor de leergang: € 1.750,- professionele executeurs kunnen hun kennis en (exclusief btw, inclusief lunches, diner, kunde verder ontwikkelen door het volgen van overnachting, borrel en cursusmateriaal). een tweedaagse intensieve cursus: de leergang PE-punten zijn aangevraagd bij KNB, executele. De theorie en praktijk worden onder EPN en RB. andere aan de hand van casus en stellingen be- handeld. Na het volgen van de leergang staat het lid- maatschap van NOVEX open. Leden krijgen onder meer diverse verdiepingscursussen aan- geboden. Daarnaast is NOVEX als belangenbe- hartiger in gesprek met diverse partijen om de positie van de executeur te verbeteren.

NOVEX is een multi-disciplinaire vereniging Data/tijden leergang executele: met bestuursleden en leden uit verschillende 14 maart 2013 van 10.00 uur tot 20.00 uur, beroepsgroepen. De beroepsgroepen werken overnachting, 15 maart van 9.00 uur tot 17.00 uur binnen NOVEX samen om de executeur te pro- met een afsluitende borrel. fessionaliseren. Locatie: (zie ook www.novex-executeur.nl) Midden van het land

Een lid van NOVEX kan zich aanmelden voor certificering door de Stichting Certificering Executeurs (SCE). De vereisten voor certifice- ring en de gecertificeerde executeurs kunt u Voorwaarde: vinden op: www.sce-executeurs.nl. Deelnemers dienen een goede kennis van het erfrecht te hebben. Diegenen die niet over voldoende kennis beschikken, moeten de cursusdag erfrecht/executele op 7 maart 2013 volgen.

Aanmelding Docenten U kunt zich aanmelden via de website van De heer O.A. Balkenende NOVEX: www.novex-executeur.nl De heer mr. J.D.H. van Ewijk Mevrouw mr. P.G. Knoppers Mevrouw prof. mr. T.J. Mellema-Kranenburg Voor vragen of informatie Mevrouw mr. J. Nijenhuis-Wildervanck Mevrouw mr. A. Rookmaker De heer prof. dr. B.M.E.M. Schols [email protected] of 020-3882928. De heer prof. dr. J.P.M. Stubbé

novex_adv_december2012_220x297.indd 1 20-12-12 15:17