ISSN 2082–2308 Miesięcznik Regionu Radomskiego GAZETA BEZPŁATNA | NAKŁAD 10 000 EGZ. Nr 16 maj 2012

STRONA 3 STRONA 5 To także Twoje Księżycowe Wielka miejsce dzieci przesiadka na reklamę Prosimy o kontakt e-mailowy: O problemach dzieci z autyzmem O likwidacji „literówek” [email protected] lub tel. 605602977 Uczmy się historii Radomskie uroczystości rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja odbywały się w pełnym słońcu. Kilka dziewcząt z pocztów sztandarowych mdlało, a politycy mówili o kompromisie i historii.

Tradycyjnie we mszy w Kościele która podczas uroczystości nawo- Garnizonowym wzięli udział przed- ływała do składania podpisów pod stawiciele władz miasta, służb mun- obywatelskim projektem noweliza- durowych, członkowie stowarzyszeń cji ustawy o systemie oświaty „Przy- kombatanckich i organizacji spo- wracamy lekcje historii”. Chodzi o to, łecznych oraz uczniowie radomskich że ostatnie reformy oświaty realnie szkół. ograniczają nauczanie tego przed- Były też wystąpienia. Prezydent miotu w szkołach średnich. Radomia Andrzej Kosztowniak mó- - Proponowane zmiany w progra- wił z naciskiem, że dziś, wszystkim mie nauczania są niedopuszczalne! nam w Polsce potrzebny jest kom- Ograniczają ilość godzin lekcji hi- promis. Nawiązywał też do twórców storii, większy nacisk kładą na na- Konstytucji 3 Maja: ukę dziejów Europy, a nie Polski, w - Prawa mamy już dane, nowych nie dodatku niwelują nauczanie histo- musimy wymyślać. Ale z tych, które rii według chronologii, likwidując mamy, powinniśmy dobrze korzystać. ciąg przyczynowo – skutkowy. Mu - Radomskie uroczystości 3 Maja simy się temu sprzeciwić. Walcząc o nie bez kozery odbywają się właśnie nauczanie historii w polskich szko- na placu Konstytucji. Wszak pełna łach, walczymy o trwałość naszego jego nazwa brzmi plac Konstytucji narodu, jego tradycję – przekonywa- 3 Maja, o czym wielu - szczególnie ła Wróbel. młodych ludzi - zdaje się zapominać. Po tym wystąpieniu i Apelu Pa- Tak jak w ogóle o sensie i znaczeniu mięci delegacje złożyły kwiaty na majowego święta. A przecież uchwa- płycie Grobu Nieznanego Żołnierza. lona w 1791 roku Konstytucja 3 Maja Uroczyste obchody rocznicy uchwa- była pierwszą w Europie i drugą na lenia Konstytucji 3 Maja były zorga- świecie (po konstytucji amerykańskiej nizowane przez dowódcę Garnizonu z 1787 r.) nowoczesną, spisaną kon- Radom pułkownika Adama Ziół- stytucją. Mamy z czego być dumni. kowskiego i prezydenta Radomia An- Do tego nawiązywała posłanka drzeja Kosztowniaka. Marzena Wróbel z Solidarnej Polski, AKA Romowie wczoraj i dziś Z WSH Spotkanie z Romami, ich kulturą i tradycjami odbyło się w radomskim hotelu „Aviator” z okazji Międzynarodowego Dnia Romów, ustanowionego 8 kwietnia 1990 roku. do Europy Dwudziestu uczniów szkół Dzień ten upamiętnia pierwsze sze na świecie muzeum obrazujące średnich Radomia i regionu spotkanie Romów z 25 państw, jakie tradycje romskie, przypomniał „Szlak odbyło się w Orpington pod Londy- martyrologii Romów”. Dr hab. Sławo- radomskiego wyjedzie 1 lip- nem w 1971 roku. Zebrali się oni wte- mir Kapralski opisał historię Romów ca poznać od środka Parla- dy, by zamanifestować obecność tej w czasie II wojny światowej oraz ru- ment Europejski. grupy etnicznej w społecznościach ca- chy romskie w XX wieku. Dr Joanna łego świata i walczyć o jej prawa. Więckowska z Instytutu PAN zwró- A to dzięki wygranym w konkur- W Radomiu spotkanie - połączone ciła uwagę na sytuację dziecka rom- sie „Wygraj bilet do Europarlamen- z konferencją „Romowie - wczoraj i skiego w szkole, zaś o strategiach poli- tu”, zorganizowanym przez Wyższą dziś” - rozpoczęło się uroczystym od- tycznych Romów opowiedział Roman Szkołę Handlową w Radomiu oraz śpiewaniem hymnu romskiego. Stankiewicz. posła do Parlamentu Europejskiego Nie zabrakło przedstawicieli rom- Po wykładach wystąpiły zespoły Adama Bielana. skich stowarzyszeń, wiceprezesa Cen- „Perła i Bracia” (na zdjęciu, na tle flagi Dwadzieścia wycieczek do sie- tralnej Rady Romów w Polsce Karola romskiej) , „Caci Vorba” (szczera mowa) dziby PE w Strasburgu rozlosowano Kwiatkowskiego i Stanisława Stankie- oraz Cezary Majewski z zespołem Pieśni podczas uroczystego finału konkur- wicza, wiceprezesa Międzynarodowej i Tańca „Roma”. Wystąpiły też dzieci z su. A do uczestnictwa zgłosiło się po- Unii Romów. Mówiono o przeszłości i PSP nr 23 w Radomiu. nad dwa tysiące uczniów. przyszłości, także o szkolnych pro- W Radomiu mieszka około pół tysią- Konkurs rozpoczął się w grudniu blemach dzieci romskich. Adam Bar- ca osób pochodzenia romskiego, co naj- 2011 roku, natomiast uroczyste roz- tosz, dyrektor Muzeum Okręgowego mniej drugie tyle w regionie radomskim. strzygnięcie odbyło się 24 kwietnia. w Tarnowie, gdzie znajduje się pierw- mad, AKA RED 2 AKTUALNOŚCI Nr 16 • maj 2012 WYDARZENIA 3 Z RÓŻNYCH STRON OD REDAKCJI Konkurs Studenci Palaczom Drodzy Czytelnicy Księżycowe dzieci Wydarzyło się Gdyby przeprowadzić wśród starszego pokolenia ankietę na temat sko- na żłobek oddali krew trudniej jarzeń z miesiącem majem, większość pewnie przypominała by pierw- Autyzm nie jest chorobą. To zaburzenie rozwojowe nie poddające się leczeniu. Autyzm w kwietniu Radom przystąpił do programu „Mia- szomajowe pochody. Młodzi już raczej nie. Im ten miesiąc kojarzy się z oficjalnie uznany został przez ONZ za jeden z największych problemów zdrowotnych Do 17 maja można składać oferty w Na trzech oddziałach Politechniki Ra- sta wolne od tytoniu” (Tobacco Free kwitnieniem kasztanów i maturą, która dla wielu była przełomowym świata. ogłoszonym przez Prezydenta Miasta domskiej w dniach 25 – 27 kwietnia Cities), mającego na celu ochronę zdro- wydarzeniem. Niewielu dziś używa określenia „egzamin dojrzałości”, Radomia konkursie ofert na prowadze- odbyła się czwarta już edycja „Wam- wia mieszkańców naszego kraju przed bo dojrzałość innymi kieruje się kryteriami. Do kultury masowej weszło chłopców, których w maskach trud- W Światowy Dzień Wiedzy na temat Autyzmu gmach Corazziego przy nie żłobka. Zadanie – czyli opieka nad piriady” - akcja Regionalnego Centrum szkodliwym działaniem dymu tytonio- określenie „dni kwitnącej jabłoni” z akcentem położonym na kulturalne no było rozpoznać. W części infor- 2 radomskim deptaku rozświetlił się na niebiesko. W tej sposób nasze dziećmi w wieku do lat 3 - musi być wy- Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa i wego. Będzie on realizowany na podsta- poczynania, mniej na sadownicze. Jakby nie było, piosenek o maju zna- macyjnej można się było dowiedzieć, miasto przyłączyło się do ogólnoświatowej akcji, której celem jest pod- konywane w okresie od 1 czerwca do 31 Niezależnego Zrzeszenia Studentów wie porozumienia pomiędzy Powiatową my bez liku. Nawet „Małgośka” Maryli Rodowicz zaczyna się od słów: w jaki sposób rozpoznać autyzm. Po- noszenie społecznej świadomości na temat tej poważnej i powszechnej grudnia 2012 roku. Polskich. Inspekcją Sanitarną a takimi instytucja- „To był maj, pachniała Saska Kępa”. A ile rymów z majem: – maj – gaj, nieważ nie ma medycznych testów choroby. Na niebiesko rozświetliły się też m.in. Pałac Kultury i Nauki w Zgodnie z ogłoszeniem magistratu kon- Pierwszego dnia na Wydziale Ekono- mi jak urzędy miast Radom, Iłża, Pionki, raj.... itd., itp. Można tak bez końca. Nasi czytelnicy, jak zdążyliśmy się umożliwiających diagnozę auty- Warszawie, zamek w Lublinie, ratusz w Kaliszu czy Spodek w Katowicach. kurs jest otwarty, jednak mogą do niego micznym 43 osoby oddały prawie 20 Skaryszew, szkołami wyższymi, Strażą przekonać na podstawie przychodzących do redakcji listów, reprezentują zmu, należy poprzestać na obserwa- przystąpić tylko osoby fizyczne oraz oso- litrów krwi. Następnego dnia na Wy- Pożarną, policją, Strażą Miejską. Do niemal trzy pokolenia. Dlatego różnorodność treści zamieszczonych ar- cji dziecka, jego stopnia komunikacji, by prawne i jednostki organizacyjne nie dziale Transportu i Elektrotechniki 25 września 2013 r. trwać będzie akcja tykułów przypadnie pewnie do gustu - czego byśmy sobie życzyli - wielu zachowania i stopnia rozwoju. Za- Na cmentarzu na Firleju odbyły się uroczystości związane z 72. rocz- posiadające osobowości prawnej, okre- studentów oddało 11 litrów, aż wreszcie uświadamiania ludności o negatywnym z Państwa. Jest trochę wspomnień, więcej niż w poprzednich numerach burzenie z czasem może się zmienić 4 nicą mordu ludności polskiej przez hitlerowców. Pojawili się na nich ślonej w ustawie o opiece nad dziećmi w na Wydziale Nauczycielskim 13 żaków wpływie dymu tytoniowego. Tworzo- wydarzeń kulturalnych. Taki to okres, obfitujący w wieczory literackie, lub nawet ustąpić. Zdarza się że oso- przedstawiciele władz miasta, służb mundurowych, kombatantów, szkół, a wieku do lat 3. Podmioty przystępujące przekazało 6 krwi. ne będą też tzw. strefy bezdymne, a koncerty muzyczne, spotkania z odmienną kulturowością. by autystyczne prowadzą samodziel- także parlamentarzyści i radni. Delegacje złożyły kwiaty oraz zapaliły zni- do konkursu muszą być zarejestrowane policjanci i strażnicy szczególnie będą Uczelnie prowadzą promocyjną działalność - gdy tylko maturzyści osty- ne życie. Są jednak tacy, którzy będą cze przy pomniku ludności wymordowanej przez nazistów czasie II wojny w formie żłobka w rejestrze żłobków i sprawdzać, czy w miejscach publicz- gną po emocjach związanych z egzaminami, kierować się będą do szkół zawsze zależni od rodziny i placówek światowej. Przypomnijmy, że w latach 1940 - 1945 na terenie obecnego klubów dziecięcych prowadzonym przez Fontanny nych, np. parkach, placach zabaw, urzę- wyższych o wybranym przez siebie profilu. Warto skorzystać w tym za- specjalistycznych. Wiedza na temat cmentarza na Firleju zginęło około 15 tys. osób Prezydenta Radomia. Pisemne oferty dach, nie pali ktoś papierosów. kresie z naszych sugestii. autyzmu znacznie się pogłębiła od wraz z wymaganymi załącznikami na- na nowo Jak co miesiąc, w stałych rubrykach znajdziemy coś o opiece nad zwie- czasu, gdy zdiagnozowano pierw- leży składać w sekretariacie Wydziału rzętami i być może skorzystamy z porad gastronomicznych. Przypomni- sze przypadki w 1943 roku. Ciągle Opiekunowie osób niepełnosprawnych protestowali, częściowo Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Już w połowie maja rozpocznie się ge- Piloci w nazwie my wydarzenia minionych miesięcy i sprawy którymi żyją radomianie. Stowarzyszenie Pomocy Oso- Większość społeczeństwa - do- znajdujemy lepsze sposoby rozu- 12 blokując ulicę Warszawską. Krytykowali brak pomocy państwa – Miejskiego. Szczegółowe informacje o neralny remont fontann przy ul. Żerom- Pogodnych dni z „Gazetą Radomską” bom ze Spektrum Autyzmu i ich Ro- tyczy to także pracowników służby mienia choroby i pomocy chorym w zarówno finansowej jak i organizacyjnej - dla dzieci niepełnosprawnych i konkursie w Biuletynie Informacji Pu- skiego. Ta reprezentacyjna część mia- Publiczne Gimnazjum nr 10 w Radomiu życzy dzinom „Księżycowe Dzieci” przy zdrowia i świata nauki - nadal nie przystosowaniu się. Możliwe są róż- ich rodzin. Protestujący zwracali uwagę na małe zasiłki pielęgnacyjne oraz blicznej Urzędu Miejskiego w Radomiu. sta będzie właściwie przebudowana otrzymało imię Polskich Lotników. Uro- Zespół Redakcyjny ul. Reja w Radomiu, odwiedziłem liczne absurdy w prawie. Podobne manifestacje odbyły się w Toruniu i Rze- W ramach konkursu miasto planuje do- na nowo. Przetarg na remont fontann i czystości nadania szkole imienia odbyły 2 kwietnia, w Światowym Dniu Wie- szowie. Organizatorem akcji było Forum Rodzin Osób Niepełnosprawnych finansowanie - 112 tys. zł - do 40 miejsc części Placu Konstytucji 3 Maja wygra- się 19 kwietnia – właśnie ten dzień 1932 dzy na Temat Autyzmu, obchodzo- „Rodziny ON”. w żłobkach. ła firma Flisbud z Janowa Lubelskiego. roku uważa się za datę powstania woj- nym od 2008 roku. Stowarzyszenie Obecnie dzięki dofinansowaniu z bu- Do konkursu stanęły dwa przedsiębior- skowego lotniska na Sadkowie. powstało z potrzeby serca i rodziciel- dżetu gminy do żłobków w Radomiu stwa: właśnie Flisbud z ceną ponad 4 Co ciekawe, społęczność szkolna miała Mistrz w galerii skiej troski. Rodzice dzieci dotknię- Dzieci z Radomia i powiatu radomskiego wzięły udział w etapie po- uczęszcza 200 dzieci. mln 749 tys. zł oraz radomska firma do wyboru pięć kandydatur: Cypriana tych zaburzeniem rozwojowym, 18 wiatowym VII Festiwalu Piosenki o Zdrowiu, organizowanym przez Kamila Norwida, ks. Jerzego Popiełuszki, W Radomskim Klubie Środowisk Twórczych i Galeria jakim jest autyzm, potrzebowali ta- Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną oraz Starostwo Powiatowe rotmistrza Witolda Pileckiego, 72. Pułku „Łaźnia” otwarto ostatnio wystawę mistrza co się zowie. kiego właśnie forum, by wymieniać w Radomiu. Przedszkolaki - wśród których zwyciężył Oddział Przedszkolny Drożej i drożej... Piechoty im. D. Czachowskiego i Lotni- Swoje prace prezentuje tu Maciej Bieniasz. doświadczenia i zapewnić swym po- przy PSP Nr 33 w Radomiu - zakończyły rywalizację. Laureaci pierwszych ków Polskich. Uczniowie, nauczyciele i ciechom jak największy komfort do- miejsc w kategoriach szkoły podstawowe (PSP w Sławnie) i gimnazja (PG Od 1 maja wzrosły w Radomiu opłaty rodzice wybrali w głosowaniu tę ostatnią rastania z innymi dziećmi bez świa- w Przytyku), przechodzą do etapu wojewódzkiego, który będzie się 24 za wodę i odprowadzanie ścieków. Wo- opcję. Przypomnijmy, że wcześniej szko- domości wyizolowania w grupie. Nie maja w Siedlcach. dociągi Miejskie argumentują podwyżki ła – przed reformą – podstawowa, nosiła zawsze się to udaje, pomimo zaanga- kosztami remontów sieci, podwyższe- imię Józefa Grzecznarowskiego. żowania wielu osób i instytucji. W niem stawki podatkowej oraz wzrostem poradni, z której pomieszczeń ko- Straż Miejska zorganizowała akcję pod hasłem ,,Posprzątajmy cen za energię i paliwo. rzysta stowarzyszenie, zarejestrowa- 22Radom”. Włączyło się do niej ponad 350 mieszkańców naszego Zgodnie z nowym taryfikatorem za m3 Śpiewali nych jest ok. 200 wszystkich dzieci z miasta. Udało się zebrać ponad 10 ton śmieci zalegających na kilkunastu wody zapłacimy 3,19 (dotąd 3 zł). Z autyzmem, nie tylko tych których ro- działkach. kolei za odprowadzenie ścieków byto- z Majką rozumie, jak autyzm oddziałuje na ne rodzaje terapii w zakresie mowy, wych zapłacimy 4,77 zł brutto za m3, osoby chore i jaki jest najlepszy spo- zachowania, wzroku, słuchu, terapii a za pozostałe ścieki - 6,46 zł brutto za Już po raz siódmy odbył się w Młodzie- sób pracy z cierpiącymi na autyzm. muzycznej, a także zalecenia diete- V Tydzień Społeczny w Radomiu. O chrześcijanach i m3. Zwiększyły się również stawki opłat żowym Domu Kultury Ogólnopolski Fe- Tym wyzwaniom starają się sprostać tyczne. Terapia powinna być dosto- 23-25ich kontaktach z polityką, mediami i biznesem rozma- abonamentowych dla wszystkich grup stiwal Piosenki Majki Jeżowskiej „Rytm opiekunki w poradni, specjalistki z sowana do indywidualnych potrzeb. wiali m.in. o. Maciej Zięba, Michał Karnowski, Tomasz Terlikowski, Marek taryfowych. i Melodia”. W tym roku pod hasłem zakresu pedagogiki, psychologii, lo- Kiedy wieczorem spotkaliśmy się Jurek, Szymon Hołownia. Jak to wygląda w praktyce? Sprawdzi- „Otwórzmy serca”. gopedii. z dziećmi autystycznymi, ich rodzi- liśmy na własnym przykładzie. Jeśli w Rosabud z ceną ponad 4, mln 887 tys. Do konkursu zgłosiło się blisko 150 kan- Jak długo działa stowarzyszenie ? cami i terapeutami przed budynkiem bloku na Plantach za 10 m3 wody płaci- zł. Obie firmy zapewniały 8-letnią gwa- dydatów, którzy rywalizowali ze sobą w 4 - Od 25 marca ubiegłego roku – Urzędu Miasta przy ul. Żeromskiego, Egzaminy gimnazjalne, do których w radomiu przy- liśmy dotąd ponad 72 zł, obecnie będzie rancję na wykonaną pracę. kategoriach wiekowych. Oto zwycięzcy: przypomina Alicja Bogacz. - Dążymy niemal wszyscy mieli niebieskie balo- 24-26stąpiło ponad 2 tys. 280 uczniów. Pierwszego dnia to kosztowało prawie 80 zł. Nowe fontanny będą funkcjonowa- Anna Umięcka z Radomia (kategoria 5-7 W galerii przy ul. Traugutta 31/33 nim Kazimierz Cieślik: do stworzenia ośrodka dziennego po- niki. Niebieski kolor symbolizuje au- trzecioklasiści pisali z części humanistycznej, drugiego z matematyki i ły przez cały rok, zarówno latem, jak lat), Aleksandra Maćkowiak z Czarnkowa w jednej sali obejrzeć można obra- - Obrazy eksponowane tu w Rado- bytu. Są problemy lokalowe. Zdaje- tyzm. Gmach urzędu oświetlono też przedmiotów przyrodniczych i trzeciego z języka obcego. i zimą. Powinny być gotowe w 2013 (kat. 8-10 lat), Konrad Derlatka z Kobieli zy właśnie Macieja Bieniasza, 73- miu to owoc pracy profesora Bienia- my sobie sprawę z faktu, jak ważne są na niebiesko. Przy okazji zapytałem Pies i rower roku. Wielkich (kat. 11-13 lat), Emilia Hamerlik z letniego profesora Akademii Sztuk sza w ciągu ostatnich kilku lat. Ostat- za darmo Bielawy (kat. 14-16 lat) i Beata Krakowiak Pięknych w Katowicach, a w drugiej nio los obszedł się z nim okrutnie, W Radomiu po raz pierwszy zorganizowano Międzyszkolny Logo- z Malborka (kat. 14-16 lat). – prace Kazimierza Cieślika, również zetknął się z cierpieniem i śmiercią. 26pedyczny Konkurs Recytatorski. W finale – którego gośćmi spe- Setki z katowickiej ASP. Ekspozycja zosta- Wtedy właśnie rzucił się w wir pra- cjalnymi byli Kevin Aiston i Waldemar Ochnia –wzięło udział 27 uczniów Koleje Mazowieckie zaczynają wal- ła bowiem przygotowana w ramach cy. Maluje bardzo dużo, właściwie z radomskich szkół podstawowych. Radomskim Mistrzem Trzaskających czyć o klienta. Wybierając się w bez przedszkola Konkurs projektu „Mistrz i Uczniowie”. Cykl całkowicie poświęcony jest pracy. To Wierszyków został Dawid Zapora z PSP nr 7 w Radomiu, II miejsce zajęła podróż pociągami tej spółki, nie za- jest pomyślany tak, że w jednej z sal niezwykłe. dzice należą do stowarzyszenia. Ro- Karolina Kulczycka (PSP nr 34), a III - Adrian Sikora (PSP nr 32) i Dawid płacimy za przewóz czworonoga lub 16 kwietnia zakończyła się rekruta- Leśmiana znajduje się stała ekspozycja mistrza, Obrazy Macieja Bieniasza prezen- dzice z dziećmi, u których autyzm Zagożdżon (PSP nr 20). jednośladu. Promocja obowiązuje cja dzieci do radomskich przedszkoli. tuż, tuż a w drugiej co jakiś czas wymienia- towane w radomskiej galerii to głów- już rozpoznano, znają kryteria i ob- od 28 kwietnia do 30 września tego Miasto zapewniło w tym roku 3461 ne są wystawy jego uczniów. Od 20 nie – świetnie namalowane - mar- jawy, zwracają więc uwagę innym na roku. Są jednak pewne warunki. miejsc. 2563 dzieci będzie kontynu- Rusza kolejny, już 26. Ogólnopolski Kon- kwietnia w „Łaźni” możemy więc twe natury, przedstawiające ludzkie symptomy zaburzenia. Rozmawiamy Na radomskim deptaku odbyła się manifestacja chińskich Rower przewozi się pod nadzorem ować naukę w przedszkolach, nowo kurs Recytatorski im. B. Leśmiana. Ter- podziwiać prace Kazimierza Cieśli- czaszki, szare ziemniaki, rozświetlo- o nich z prezes stowarzyszenia Alicją 27przedstawicieli praktyki samodoskonalenia Falun Gong. Falun podróżnego i nie powinien on utrud- przyjętych zostało 897. 498 dzieci nie min zgłoszeń upływa w dniu 11 maja. ka, dziś już profesora, niegdyś asy- ne czasami jasną papryczką, żółtą ce- Bogacz. Gong liczy sobie miliony zwolenników i jest prześladowana przez wła- niać przejazdu innym podróżnym.; zostało zakwalifikowanych. Imprezę organizuje Dom Kultury w Iłży. stenta Bieniasza. 11 maja prace Ka- bulą, krwistoczerownym suknem. Są - Pierwszym niepokojącym sygna- dze chińskie. Przewóz psa (nie więcej niż jednego, Pierwszeństwo miały dzieci wycho- W tym roku odbędzie się ona w dniach zimierza Cieślika zastaną zastąpione to obrazy refleksyjne, skłaniające do łem jest slaby kontakt wzrokowy z bez względu na wielkość) pod opieką wywane przez jednego rodzica lub z 26-27 maja. Przewidziane jest współza- przez obrazy Anety Jurczyńskiej i zadumy, medytacji. małym dzieckiem – mówi pani pre- dorosłego podróżnego, jest dozwo- rodzicem niepełnosprawnym, a także wodnictwo w dwóch kategoriach: recy- Małgorzaty Rozenau, a 1 czerwca Finisaż, połączony z promocją zes. - Do drugiego roku życia dzieci Ulicą Żeromskiego przeszedł liczący ponad tysiąc osób marsz lony pod warunkiem, że zwierzę jest te pochodzące z rodziny zastępczej. tatorskiej i poezji śpiewanej. Mogą wziąć pojawi się ekspozycja Andrzeja To- wydawnictwa zaplanowano na 30 powinny już łączyć wyrazy, a okazuje 28w obronie Telewizji Trwam. Wzięli w nim udział również przed- trzymane na smyczy i ma założony Ważne było też, czy oboje z rodziców w nim udział osoby, które ukończyły 16 bisa. czerwca. Ma być wtedy obecny sam się że te z autyzmem mają z tym trud- stawiciele władz radomskich i parlamentarzyści, związani z prawicą. kaganiec; właściciel posiada aktual- pracują. rok życia. Równocześnie rusza też III Re- Na wernisażu 20 kwietnia Macieja mistrz. ności. Nie potrafią korzystać z zaba- warsztaty terapii zajęciowej dla dzieci. panią prezes, skąd nazwa „Księżyco- Tego samego dnia odbyła się V Radomska Wiosna Motocyklowa – za- ne zaświadczenie o szczepieniu psa Dzieci, które nie zakwalifikowały się gionalny Konkurs Plastyczny Inspirowany Bieniasza nie było, za to opowiadał o AKA wek. Autyzm bowiem utrudnia kon- W Światowym Dniu Wiedzy na we dzieci”. Odpowiedziała: częła się ona mszą z poświęceniem maszyn i kawalkadą motorów uli- przeciwko wściekliźnie; pies nie zaj- do przedszkola, cały czas mają szan- Twórczością B. Leśmiana. takty socjalne i porozumiewanie się. Temat Autyzmu, przy ul Reja, w ob- - Jedna z naszych koleżanek cami miasta. Na deptaku odbyły się następnie pokazy akrobacji moto- muje miejsca do siedzenia; pies nie sę na przyjęcie, jeśli tylko zmieni się Dokładne informacje, regulamin konkur- Dzieci i dorośli z autyzmem najczę- szernym pomieszczeniu służącym stwierdziła kiedyś „Bo ten mój chło- cyklowej. Zorganizowano również zbiórkę krwi. zachowuje się agresywnie i nie za- sytuacja ich rodziców, np. dostana oni sów, karty zgłoszeń znaleźć można na Redaktor naczelny: Jerzy Madejski ściej mają kłopoty z komunikacją w dzieciom na co dzień do zajęć, zapre- pak to takie dziecko jak z księżyca”. Wydawca: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu Redaguje zespół kłóca spokoju. pracę. stronie internetowej www.dkilza.one.pl. ul. Traugutta 61, 26-600 Radom, grupie i wykonywaniem wspólnych zentowano spektakl o trzech świn- I tak juz zostało. AKA AKA tel (48) 363 22 90, e-mail: [email protected] Wszystkie prawa zastrzeżone. czynności. kach i wilku. Widownia oklaskiwała Jerzy Madejski 4 WYDARZENIA Nr 16 • maj 2012 AKTUALNOŚCI 5 Profesor z fajką i generał maratończyk Spór o pomnik Świecą W Radomiu ruszyła zbiórka pieniędzy na budowę pomnika prezydenta Lecha Kaczyń- Kadra naukowa uczelni nadaje jej rangę. Nazwiska profesorów, którzy są autorami podręczników, z jakich korzystają studenci, często odnajdujemy w skiego. Inicjatywa budzi kontrowersje – zwłaszcza w internecie wiele osób wyraża swój indeksach, co podkreśla wartość oceny z przedmiotów jakie wykładają. Prawda jest jednak i taka, że oprócz cenzusu naukowego niebagatelne znacze- sprzeciw. nie ma „studencka giełda”, na której jedni są lubiani, inni mniej. W Wyższej Szkole Handlowej spotykamy wykładowców znanych i lubianych. Tak było przed laty i tak jest dzisiaj. Właściwy dobór kadry to podstawa sukcesów i wizerunek uczelni na zewnątrz. O organizacji nauczania w WSH rozma- nowocześnie Pomnik ma być hołdem dla wszyst- łanej w kwietniu konferencji praso- Gdy jednak lewica niedawno pro- kich 96 osób, które zginęły w kata- wej Marek Suski. ponowała uczczenie takim pomni- wiamy z Edytą Dębowską, kierownikiem Działu Organizacji Dydaktyki. Na radomskie ulice wkracza nowoczesność. Kolejne latar- strofie pod Smoleńskiem 10 kwietnia - Mamy nadzieję, że pomnik bę- kiem wybitnego radomianina z mnó- nie zaopatrzone zostają w ledowe panele. 2010 roku. Zbiórkę pieniędzy prowa- dzie stał w Radomiu już na 3. roczni- stwem dokonań na rzecz miasta, nie” spotykać się ze studentami - kresu organizacji i zarządzania. Ze ży Miejskiej. Dziennikarka Radio- dzi społeczny komitet, na czele które- cę katastrofy smoleńskiej – dodał po- Józefa Grzecznarowskiego, w PiS-ie to bardzo ważne, bo przyjeżdżają z Słowacji przyjechał do nas prof. Vla- wa Elżbieta Cieślak przygotowuje go stanął Marek Suski, poseł Prawa i seł Zbigniew Kuźmiuk. wówczas pukano się w czoło. Dziś to różnych miast i ośrodków uniwer- dimir Babćak, specjalista od finan- przyszłych dziennikarzy do pracy Sprawiedliwości. Komitet Budowy Pomnika dostał samo Prawo i Sprawiedliwość chce syteckich. Prof. Marek Żylicz wy - sów publicznych i prawa finansowe- podczas warsztatów radiowych. - Pomnik ma być monumentalny, od władz Radomia zgodę na zbiórkę udowodnić, że wizerunek Lecha Ka- kłada prawo międzynarodowe, ale go. Ze Słowacji jest także prof. Jan Dr Monika Filipiuk z departamen- oddający powagę całej tragedii. Ma publiczną funduszy na terenie gminy. czyńskiego na pomniku połączy wo- znany jest jako wybitny specjali- Bajtos. Białoruś reprezentuje prof. tu kontroli Agencji Restruktury- być symbolicznym oddaniem hoł- Komitet rozprowadza cegiełki o no- kół tragedii wszystkie siły polityczne. sta prawa lotniczego. Jako członek Swietłana Snapkowska. W skład ka- zacji i Modernizacji Rolnictwa du wybitnemu mężowi stanu oraz minałach 10 zł, 100 zł i 1 tys. zł. War- No bardzo bym chciał, ale nie połą- Komisji Badania Wypadków Lotni- dry profesorskiej wchodzą też prof. w Warszawie wyjaśnia najważ- pozostałym ofiarom, które zginęły tość wszystkich to 300 tys. zł. czy” – pisał np. na swoim blogu radny czych wyjaśniał wątpliwości zwią- Paweł Czarnecki, prof. Sławomir niejsze sprawy związane z przy- niedaleko Katynia. Radom to ideal- Politycy i radni ugrupowań opozy- Bohdan Karaś (SLD). zane z katastrofa smoleńską. Iskierka, prof. Czesław Kępski, prof. gotowaniem projektów do UE. ne miejsce na tego rodzaju pamiąt- cyjnych wobec PiS (Ruchu Palikota, Natomiast na portalu społeczno- Prof. Stanisław Wrzosek zna nie- Zbigniew Kosma, prof. Kazimierz Stanisław Świeżowski, ratownik kę, bowiem prezydent Lech Kaczyń- Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Ra- ściowym facebook powstał profil mal wszystkie tajniki prawa admi- Król, prof. Robert Łoś, prof. Jan Łu- medyczny z Warszawy, szkoli stu- ski jest honorowym obywatelem domian Razem, Platformy Obywatel- „Nie dla pomnika L. Kaczyńskiego nistracyjnego, a jego kompetencje kasiewicz, prof. Andrzej Słomka. dentów by potrafili udzielić pomo- naszego miasta. W innych miejsco- skiej) w mediach negatywnie zaopi- w Radomiu”. Setki osób wyraziło tu potwierdza funkcja dyrektora In- cy w sytuacjach zagrożenia życia. wościach w regionie radomskim są niowali pomysł budowy pomnika. sprzeciw wobec idei budowy monu- stytutu Administracji oraz kierow- Ale kadra naukowa to nie tylko Od Przemysława Jaworskiego do- już tego rodzaju pomniki. Radom nie „Oczywiście, każdy ma prawo mentu. nika Katedry Nauki Administracji profesorowie, także wykładowcy wiedzą się przyszli dziennikarze o może być gorszy – tłumaczył na zwo- w wolnym kraju stawiać pomniki. AKA Katolickiego Uniwersytetu Lubel- z tytułami doktorskimi, magi- pracy w telewizji. skiego. Prof. Andrzej Piekara zało- strowie... Czytając krótkie noty charaktery- Prawie 30 nowoczesnych pane- nie na ograniczenie emisji do atmos- życiel i dyrektor Centrum Studiów - Jest u nas zatrudnionych wie- zujące kadrę naukową, nie dowiemy li LED o mocy 80 W zostało zamon- fery dwutlenku węgla - informuje Samorządu Terytorialnego i Roz- lu specjalistów z różnych dziedzin. się o zwyczajach i pasjach profesor- towanych właśnie przy ul. Kusociń- Dariusz Dębski, rzecznik prasowy woju Lokalnego Uniwersytetu War- W salach wykładowych i na kory- skich. O niektórych krążą legen- skiego na odcinku od ulicy Żwirki i Miejskiego Zarządu Dróg i Komuni- szawskiego, zapoznaje naszych stu- tarzach podczas przerw spotkamy dy. Gdy w pobliżu sal wykładowych Wigury do ulicy Miłej. Zastąpiły one kacji w Radomiu. Wielka przesiadka dentów kierunku administracji z m.in. generała dywizji Wojska Pol- roznosi się zapach dobrego tytoniu, dotychczasowe żarówki sodowe o Podobne oświetlenie MZDiK za- ustrojem samorządu terytorialne- skiego, doktora nauk wojskowych znak to nieomylny, że niebawem po- mocy 150 W. mierza zamontować w Strefie Łucz- Znikają miejskie „literówki”. Tylko do końca kwietnia kursowały autobusy oznaczone li- go. Autor kilkuset prac naukowych Romana Polko, byłego dowódcę jawi się dostojny i elegancki prof. W polskich miastach lampy typu nik. Przebudowane uliczki w tym re- ksiądz prof. Jan Śledzianowski, spe- „Gromu”, byłego szefa Biura Bez- Marek Żylicz, który rzadko rozsta- LED powoli zaczynają wypierać te tra- jonie będzie w przyszłości oświetlało terą J. Ostatnie linie – B i L - przestaną funkcjonować w ciągu najbliższych miesięcy. cjalista od patologii społecznych, pieczeństwa Narodowego. Naucza je się z fajką. Generał Roman Polko dycyjne, sodowe. LED-y są energoosz- 56 paneli LED o mocy 90 W. uzależnień i resocjalizacji, jest jed- studentów radzenia sobie w trud- nie pali, ale dzięki temu ma świetną czędne, kilkukrotnie trwalsze i emitują - Testy lamp nowej generacji roz- Z popularnych autobusów nym z pionierów badań nad zjawi- nych sytuacjach. Major Andrzej kondycję. Jest bezkonkurencyjny w światło nie żółto-pomarańczowe, lecz poczęliśmy jesienią ubiegłego roku, oznaczonych literami, mieszkań- skiem bezdomności w Polsce. Prof. Grejner zaimponuje wielu, ucząc jednym z najtrudniejszych w Euro- białe, w którym jest o wiele lepsza wi- dziesięć paneli do testów wypoży- cy podradomskich miejscowości Jan Białecki, specjalista od marke- technik samoobrony - doświad- pie maratonów - „Biegu Katorżni- doczność i które mniej oślepia. czyła nam prywatna firma. Zamon- korzystali przez dziesięciolecia. tingu, były wykładowca SGH, Con- czenie zdobywał jako szef sekcji ka”. W ramach treningu biegał do Lampy zamontowana na ul. Kuso- towaliśmy je tymczasowo między Przyjeżdżali nimi do pracy czy na Edyta Dębowska, kierownik Działu Organizacji Dydaktyki cordia University i kilku innych WF i Sportu w Bazie Lotnictwa pracy na dystansie 12,5 kilometra z cińskiego kosztowały około 51 tys. zł. innymi na Traugutta u zbiegu z Mo- zakupy. Również radomianie „li- amerykańskich uczelni, był długo- Szkolnego w Dęblinie. Sam posia- 10 kilogramowym ciężarem w ple- Żarówki sodowe są kilkukrotnie tań- niuszki i Mickiewicza, na Limanow- terówkami” nie gardzili, wybiera- Poznała pani uczelnię od pod- że po latach także ode mnie zale- letnim wiceprezesem Sądu Arbitra- da I dan Federacji Krav Maga. W caku. Potem czeka go już tylko dy- sze, ale panele LED pobierają o poło- skiego przy Regionalnym Centrum jąc się choćby nad zalewy w Sicz - szewki, także jako jej studentka? żeć będzie organizacja dydaktyki. żowego. Prof. Wojciech Wiszniew- bieżącym roku podpisaliśmy umo- stans 42 kilometrów 195 metrów. I wę mniej energii i mają pracować bez Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, a kach czy Domaniowie. Ten rok - Byłam jedną z pierwszych stu- Rozpisywanie programów w po- ski, wykładowca na Politechnice wę ze Strażą Miejska, dzięki cze- pokonuje, go zostawiając rywali da- wymiany prawie przez 12 lat - pro- także na skrzyżowaniu 25 Czerwca przyniesie definitywny koniec dentek na Wydziale Nauk Ekono- szczególnych semestrach tak, by Warszawskiej, znany jest studentom mu ze studentami spotka się Piotr leko w tyle. ducent gwarantuje 50 tys. godzin ich i Żeromskiego. Od lutego testujemy transportu „celinkami”, „jotka- micznych. Nie myślałam wtedy, wykładowcy mogli „bezkolizyj- jako prowadzący przedmioty z za- Stępień, rzecznik radomskiej Stra- Jerzy Madejski pracy. Trwałość zwykłych lamp so- takie oświetlenie również na ulicy mi”, „beatkami”... dowych wynosi nieco ponad 2 lata, Zbrowskiego, w okolicach przejścia Miejskie Przedsiębiorstwo Ko- czyli 8-9 tys. godzin. dla pieszych miedzy Urzędem Skar- munikacji wycofuje się ze świad- - Łatwo zatem zauważyć, że w bowym a pobliskim marketem. Pa- czenia usług mieszkańcom pod- dłuższej perspektywie zakup paneli nel przy zebrze ma moc 80 W, a dru- radomskich gmin, bo jest to po Radomianie nie gęsi i... pisać potrafią LED przynosi miastu duże oszczęd- gi, zamontowany nieco dalej, 56 W. prostu nieopłacalne. Na trasach ności. Jest to także rozwiązanie pro- Testy tych czterech lamp są bezter- pomiędzy Radomiem i mniejszy- jawiają się autobusy radomskiego wnętrzny gminy Radom i nie bę - ekologiczne, ponieważ uzyskiwana minowe – dodaje Dariusz Dębski. mi miejscowościami pojawili się PKS, za których kursy władze Je- dzie mogło prowadzić działalno- Wystarczy chętny wydawca, by na rynku zaistniały powieści radomskich twórców. Pisać ma kto, o czym mogliśmy przekonać się podczas już 35. Ra- przez nas oszczędność energii wpły- AKA inni, tańsi przewoźnicy. MPK od dlni-Letnisko zapłacą mniej. ści komercyjnej. domskiej Wiośnie Literackiej. lat stara się, by gminy dofinanso - Linia D (do Mniszka) zniknęła Dotychczasowym pasażerom wywały nierentowne linie, jednak w 2010 r., linia G (do Gozdu) w „literówek” pozostaje więc prze- Najpierw jednak radomianie spo- mężczyzny” nie tylko o tym jednak razu radomskiego środowiska lite- wójtowie nie palą się do dokłada- 2011 r., a linia C (do Przytyka) w siąść się do PKS-ów i busów. tkali się z Jarosławem Klejnockim i traktuje - jest tu też wątek kryminalny rackiego, wspomnieć należy o kilku Niech się mury ... nia pieniędzy na utrzymywanie marcu 2012. Jednak gospodarze kilku oko- Andrzejem Kowalczykiem, redakto- i dużo nawiązań do europejskiej lite- jeszcze nazwiskach - uznawanych i „literówek”, skoro mieszkańcy i Pozostały jeszcze linie B (do łoradomskich gmin podejmują rami książki „Buntownik. Cyklista. ratury i sztuki. nagradzanych w Polsce poetów Paw- tak sami wybierają jazdę busami, Skaryszewa) i L (do Lewaszówki), starania, by przywrócić linie li- Kosmopolak. O Andrzeju Bobkow- Z kolei powieść Bartosa opowia- ła Podlipniaka i Roberta Utkow- albo gdy gminy znajdują tańszych prowadzone przez MPK. Jednak terowe – w tym celu negocjują z skim i jego twórczości”. Gwiazdą te - da o Radomiu lat 30. XX wieku i skiego (obaj pracują zawodowo jako przewoźników. Tak było właśnie autobusy te będą kursowały naj- Miejskim Zarządem Dróg i Ko- gorocznej RWL był bez wątpienia równocześnie o czasach współcze- dziennikarze); Marcina Kępy, pra- z kursami na trasie Radom – Je - dłużej do końca czerwca. Związa- munikacji w Radomiu. Czy coś z Jacek Hugo – Bader, wybitny repor- snych, a jej głównym tematem są pol- cownika „Resursy”, który tworzy dlnia – Letnisko. Znikają „jot- ne jest to z faktem, że od 1 lipca tego wyjdzie, czas pokaże. tażysta, autor m.in. „Białej gorączki” sko-żydowskie stosunki. Dodajmy, świetną prozę i Sebastiana Równe- ki”, ale w ich miejsce od maja po - MPK zamienia się w podmiot we- AKA i „Dzienników kołymskich”. Do sali że przedostatnia powieść Bartosa - go, nauczyciela i dziennikarza, któ- Miejskiej Biblioteki Publicznej przy- „Rozdział zamknięty” – znalazła się ry wziął już kilka nagród w ogólno - ciągnął tłumy i z pasją i dowcipem na liście 43. książek prozatorskich, polskich konkursach prozatorskich i opowiadał o swojej pracy i twórczości. jakie walczyć będą o Literacką Na- dramatycznych. Na podsumowanie 35. RWL przy- grodę Europy Środkowej Angelus Jego właśnie sztukę „Diabły” – Kolejne ulice w czynie padło spotkanie z trzema radomskimi 2012. Bartos widnieje na niej obok będącą swoistym hołdem złożonym twórcami. Od prawej: Jerzy Madejski, Grzegorz Bartos, Jan Michalski tak uznanych twórców jak Manuela „Kartotece” Różewicza - można zo- Budowa ulic w ramach czynów społecznych co roku budzi spore zainteresowanie radomian. Była to jednocześnie okazja to Tym razem trzy powieści jakże róż- bliotece luźny ton, którego czasami Gretkowska, Jacek Hugo – Bader, Ja- baczyć 8 maja o godz. 18 w radom- przedstawienia radomskiego wy- nych autorów: „Dwie strony medalu” brakuje na spotkaniach autorskich. cek Dehnel, Bronisław Wildstein czy skiej „Resursie”. Adaptacji dramatu Radni przeznaczyli w tym roku 2 ników. Tutaj na listę zadań podsta- (od Wiertniczej do Janiszpolskiej), ul. dawnictwa Lucky, które – wraz z młodego debiutanta, jeszcze studen- - Wydawcy dziękujemy tym bar- Dubravka Ugrešič. Zaś 5 maja w Ha- podjął się Teatr Dla Dorosłych, któ- mln zł z miejskiej kasy na przebudowę wowych wpisano sześć inwestycji: ul. Gnieźnieńska (od Starachowickiej do księgarnią „Tania książka” – pro- ta Jana Michalskiego, „Opowieść o dziej, że chyba na naszych książkach dze odbyła się holenderska prapre- rego twórcą i reżyserem jest Robert Radom się zmienia i rozbudowuje. Ja grzyby po deszczu rosną przede ulic gminnych. Na liście zadań podsta- Deperasińskiego (od Skargi do Pacia- działki nr 119/1). wadzi Robert Stępień. Warto o nim dwóch meczach i morderstwie” Grze- wiele nie zarobi. Ja jako autor też z miera sztuki Bartosa „Nadzy i mar- Stępniewski. Nowo powstały teatr wszystkim pawilony handlowe. Powstają takowe np. przy ul. Kościuszki, wowych znalazły się trzy ulice: Opolska ka), ul. Śniadeckich (od Gomulickiego Możliwość budowy lub moderniza- wspomnieć, bo od kilku lat pan Ro- gorza Bartosa i „Połowa mężczyzny” pewnością nie zarobię kokosów. Naj- twi”. Specjalnie na tę okazję autor chce wystawiać sztuki radomskich Traugutta czy Beliny – Prażmowskiego. Najbardziej okazały z nich - Galeria (od Wiejskiej do Wilczyńskiego), Mi- do Brandta), ul. Okulickiego (budowa cji ulic gminnych oraz dróg wewnętrz- bert konsekwentnie promuje rodzi- Jerzego Madejskiego, znanego chyba wyżej tyle, że starczy mi na jeden ko- wraz z tłumaczkami Izabelą Pacho- autorów i „Diabły” poszły na pierw- Rosa - jest właśnie na ukończeniu. Stoi u zbiegu ulic Witolda i Kilińskiego. kosa (od Skargi do Gołaszewskiego), zjazdu, utwardzenie placu i budowa nych, przy współudziale finansowym mych twórców - w ciągu sześciu lat wszystkim w Radomiu dziennikarza, kosowy orzech – żartował i bronił się lec i Dianą Grudzińską przygotował szy ogień. Starsi radomianie pamiętają, że przez dziesięciolecia funkcjonowały tu niskie, Banacha (od Witkacego do Źródłowej). chodnika przy budynku nr 80), ul. Ro- mieszkańców lub innych użytkowni- działalności wydał już kilkadziesiąt fotografika i – co z radością podkre- przed utożsamianiem autora książki z 2-języczną publikację książki z tek- Spektakl powtórzony będzie 17 drewniane, zazwyczaj pomalowane na zielono pawilony. Dziś to miejsce jest Również 2 mln zaplanowano na dziny Winczewskich (budowa miejsc ków, istnieje w Radomiu od września książek i albumów radomskich pisa- ślamy – naszego redakcyjnego kolegi. bohaterem, który sporo pije i namięt- stem dramatu. maja, również o godzinie 18. już nie do poznania... przebudowę w ramach czynów spo- postojowych i przebudowa chodnika 1997 roku. rzy i fotografików. On właśnie nadał spotkaniu w bi- nie uwodzi kobiety. Powieść „Połowa By dopełnić tego skrótowego ob- AKA AKA łecznych dróg wewnętrznych i chod- przy budynku nr 8), ul. Naruszewicza RED 6 WSPOMNIEŃ CZAR Nr 16 • maj 2012 TEMAT NUMERU 7

W kolejnym odcinku wspomnień sce określone konotacje. Motywem towarzyszyli im w PGR - ach, w któ- przypominamy majowe dni peł- przewodnim była przyjaźń z brat- rych traktorzystki ze śpiewem wy- ne słońca, ale i ideologii. Bo prze- nim narodem zza wschodniej gra- jeżdżały zagospodarowywać ugo- Verba volant, cież „święto pracy” rozpoczyna- nicy, gdzie republiki nie były jeszcze ry („...A na traktorze jedzie i orze, Zostawili tu swój „Ślad” ło miesiąc radosnego oczekiwania autonomiczne. Nie znaliśmy Biało- bo dziewczyna to ludzie...” - zespół na wakacje, a dla wielu laba już się rusinów i Ukraińców, bowiem byli Mazowsze). Kolejnym majowym Odtwarzanie historii Radomia, to także przypominanie tragicznych losów jego mieszkańców pochodzenia żydowskiego. Co roku podejmuje się tego scripta manent zaczynała. Zakwitały kasztany, co to obywatele Związku Socjalistycz- świętem były Dni Oświaty Książki i m.in. radomska Resursa. nieodzownie oznaczało, że matura ny ch Republik Radzieckich. Ro- Prasy, też ideologią przepojone. I o tuż, tuż... Robotnicze święto z wie- botnicy podejmowali zobowiązania tym w dzisiejszych wspomnieniach Podejmują się też tej rekonstrukcji Wałowej, nauczyciela historii z „Cza- loletnimi tradycjami miało w Pol- pierwszomajowe, chłopi bratersko z majowego Radomia. autorzy beletrystyki, tacy jak Grze- chowskiego” poinformowano o na- gorz Bartos i historycy. Jeden z nich, pisie, jaki odkryto na murach w po- Przemysław Bednarczyk, był orga- dwórku jednej z kamienic. Zrobiłem nizatorem prezentacji filmu doku- zdjęcie, ale rozszyfrować treść tekstu mentalnego z września 1939 roku było nie sposób. Nikt z zebranych nie „Początek końca”, zrealizowanego znał hebrajskiego. Poprosiliśmy o po- (15) przez niemieckiego żołnierza Klau- moc rabina Tysona Herbergera, któ- sa Eismanna w okupowanym Rado- ry w międzyczasie dołączył do grupy miu. Prezentacja w III LO im. Dio- zwiedzających. Był to, jak się okaza- nizego Czachowskiego rozpoczęła ło, fragment reklamujący usługi pod Słońce za pazuchą organizowane przez Ośrodek Kultu- nazwiskiem A. Mentlik. Napis infor- ry i Sztuki „Resursa Obywatelska” mował, że mieści się tam hotel i re- ze stalówką do pisania np. listu – list to spotkań z kobietami, do dobrego tonu owanych w kurortach, w pobliżu sa- IV Spotkania z Kulturą Żydowska stauracja, a gest narysowanej dłoni taki wczesny sms, gdy nie znano jeszcze należało wyciągnięcie z kieszeni pu- natoriów w Ciechocinku, Kudowie, „Ślad”. W liceum przy ul. Traugut- gwarantował że dania są smakowite. telefonów komórkowych). Picie piwa dełka „Belwederów”, bądź „Waweli”. Polanicy, Lądku, Iwoniczu, spłonęła ta zaprezentowano też film o żydow- słonach, z mieszkańcami Radomia Ślady dawno zapomnianej prze- wiązało się z określonym rytuałem, po- Alkoholi był znacznie mniejszy wybór pod koniec lat 80 tych. Przyczyną było skich uczennicach tej szkoły przed spotkał się rabin Gminy Żydowskiej szłości, jakie ukazały się spod opada- legającym na otwieraniu kapsli, meto- – czysta, cytrynówka, żołądkowa gorz- zwarcie instalacji elektrycznej. Resztki wojną. Była to wtedy prywatna pla- w Warszawie Tyson Herberger, a jącego tynku, dodały historycznej re- dą kapsel o kapsel, o ostry kant ogrodze- ka, likier miętowy. Jedyne „szlachetne” rozebrano. Stała w pobliżu Młodzie- cówka Marii Gajl. Odbył się także Andrzej Leżoń prowadził warszta- konstrukcji patyny czasu. nia parkowego, bądź kluczem. Klucz, wino (czerwone wytrawne) , jakie pa- żowego Domu Kultury, a roztacza- konkurs recytatorski poezji żydow- ty kaligrafii hebrajskiej. Kiedy - gru W „Resursie” wyświetlano tak- niekoniecznie pasujący do zamka, nosił miętam to tunezyjska „Gelala”. Do do- li nad nią opiekę pracownicy działu skiej. pa licealistów i nieco starszych ra- że nominowany do Oskara film niemal każdy. Z kluczy bowiem można Spotkanie z kulturą żydowską domian zwiedzała rejony dawnego Agnieszki Holland „ W ciemności”. było strzelać, ładując wcześniej do wnę- trwało pięć dni. W kolejnych od- getta usytuowanego m.in. przy ul J. Madejski trza klucza siarkę z zapałczanych łeb- ków, w które uderzała iglica z gwoździa przymocowanego na sznurku ( klucze typu yale nie były jeszcze w powszech- nym użyciu). Do piwa można było kupić serdelki i bułkę wprost z samochodów W Radomiu też było getto rozstawianych na kilku radomskich Na deptaku w maju sił chwałę socjalizmu, pracy dla dobra ulicach. Serdelek (dzisiaj parówka) był „Czyż jest moją winą, że urodziłem się Żydem? […] Jakim prawem najpierw uczyniony zostałem Żydem, aby następnie być skazanym za żydostwo?”*. ojczyzny, nienawiść do imperialistów i rarytasem rzadko osiąganym na co Pochody pierwszomajowe odeszły wszystkich zagrażających pokojowi na dzień w sklepach mięsnych. Pierwszo- Te słowa dobrze obrazują dra- mur. Okupanci nakazali dodatko- kowym” getcie, które ostatecznie w zapomnienie. Przypominając je po świecie. Symbolem trwałego pokoju był majowe dostawy zapewniały nakar- matyzm, jaki przeżywali Żydzi wo zamurować okna na parterach. przestało istnieć w 1944 roku. latach, ci którzy w nich uczestniczyli, gołąb, zwany gołąbkiem pokoju. I tak mienie znacznej części społeczeństwa. podczas II wojny światowej. Prze- Jedyna brama do getta znajdowała W kwietniu tego roku minęły mówią najczęściej o przymusie mani- oto utrwalił nam się obraz tego pokojo- Lokale gastronomiczne otwierano do- śladowania, poniżania, szykany i się przy ulicy Wałowej. 72 lata od powstania gett w Ra - festowania w imię nie zawsze słusznych wo nastawionego ptaszyska, które - mó- piero po zakończeniu pochodu i można zesłanie do obozów koncentracyj- Drugie - nazywane małym get- domiu. To sporo czasu i niewielu haseł. Wypisywano je na transparen- wiąc między nami - potrafi zadziobać tam było napić się znacznie mocniejsze- nych, to tylko niektóre działania, tem - utworzono na tach, widniały na plakatach, w gazet- słabszego od siebie osobnika, nie mówiąc go niż piwo trunku i zakąsić tatarem, które naziści stosowali wobec lud- Glinicach - biednej kach ściennych, w świetlicowych gablo- już o zasrywaniu pomników wieszczów bądź galaretą. Tłoczno było i duszno w brego tonu należało zmówienie w lokalu imprez masowych MDK. ności żydowskiej, mieszkającej na wtedy dzielnicy. De- tach. Od patriotycznego „Cały naród i polityków, także obrońców pokoju „Bachusie”, „Zagłobie”, „Szarotce”, czy białego wytrawnego rizlinga. Krajowe Bardziej ekskluzywne spotkania z terenie Polski (i nie tylko). Getta, cyzja o wybudowaniu buduje swoją stolicę”, po internacjo- na świecie. Rasa „gołąbek pokoju” nie „Kongresowej”. Przy wódeczce papieros wina serwowano w szerokim wyborze pisarzami i wydawcami książek od- czyli zamknięte dzielnice miasta, drugiego getta spo- nalistyczne „Proletariusze wszystkich uchowała się do dzisiaj. Bo jakże by taki smakował wyśmienicie, a zakazy pa- od „patykiem pisanego” czyli „wina bywały się w MPiK, klubie między- izolujące semicką część społecz - wodowana była dużą krajów łączcie się” ( trawestowane póź- szlachetny ptak uchował się w gołębni- lenia papierosów w lokalach gastrono- marki wino”, po J-23, czyli jabcok za 23 narodowej prasy i książki przy ul. ności od reszty mieszkańców, były liczbą ludności ży- niej w stylizacji czechosłowackiej, jako ku wśród krymków, wydymków, perło- micznych jeszcze nie obowiązywały. W zł. Pomysłowość lokalnych producen- Traugutta. W Radomiu działały też jednym z tych haniebnych działań, dowskiej w Radomiu. „gole dupki hop do kupki”), braterskie wych samic i wyszwanców. towarzystwie częstowano się wytwor- tów spowodowała wysyp „poetyckich” prężnie środowiska plastyczne. Z oka- mających na celu całkowitą ekster- Budziło to we wła- „Niech żyje i rozkwita przyjaźń polsko- We wczesnej młodości po pochodzie nymi papierosami. „Sporty”, „Radom- określeń np. „Czar Nałęczowa”, „Łzy zji pierwszomajowego święta kilku z minację Żydów. dzach okupacyjnych -radziecka”. Wielcy poeci na okolicz- sołtysa”. By nie być posądzonym o przy- Najbardziej znanym gettem w obawę przed epide- ność 1 Maja pisali wiersze: „Idzie po- pominanie złych alkoholowych tradycji Polsce było getto warszawskie. mią tyfusu, co przy chód ulicami świata. Nowe czasy skrzą przy okazji majowego święta, przecho- Dlatego niektórzy odnoszą wraże- dużej liczbie miesz- się na sztandarach (...) Szumią flagi na dzę do majowych Dni Oświaty Książki nie, że było to jedyne getto w oku- kańców, mogłaby się domach i mostach. Idzie pochód, a z po- i Prasy. powanym kraju. Jednak dzielni- szybko rozprzestrze- chodem wiosna” ( K.I. Gałczyński). ce wyznaczone dla Żydów były w nić na całe miasto. Z I ta wiosna, radosna została nam bar- Na kiermaszu niemal każdym większym polskim kolei rozbudowa getta dziej we wspomnieniach, niż majowe mieście - także w Radomiu. śródmiejskiego, była obowiązki wyruszania na trasy pocho- Kiermasze z udziałem autorów, lo- W Radomiu w okresie między- niemożliwa właśnie dów. Ci którzy już przeszli przed trybu- terie książkowe ( do dzisiaj na wielu wojennym społeczność żydowska poprzez układ urba- ną, ustawiali się wzdłuż ul. Żeromskie- książkach zachowały mi się pieczątki stanowiła 30 procent ludności. Ży- nistyczny centrum. go, by gromkimi okrzykami zachęcać „wygrana loteryjna”) miały miejsce dzi zajmowali się głównie usługa- W glinickim getcie koleżanki i kolegów do powiewania w parku i na ulicach. Książki były ta- mi, handlem i rzemiosłem, działali mieszkało 8 tys. ludzi szturmówkami. Spóźnienia na zbiór- nie . Najtańsze z wydawnictwa RSW w licznych stowarzyszeniach i par- pochodzenia żydow- ki przed wymarszem związane były „Prasa”, najdroższe z „Czytelnika” tiach politycznych. Współtworzy- skiego. Tu granice najczęściej ze świadomym unikaniem i „Arkad”. Młodzież zaopatrywała li prężnie rozwijający się radom- stanowiły ogrodzenia przydziału do niesienia niewielkiej cho- „Nasza Księgarnia”. Wprowadzano ski przemysł i tu warto nadmienić z drutu kolczastego. rągwi, zwanej szturmówką. I nie dlate- na rynek serie wydawnicze „Naokoło chociażby fabrykę zapałek Izraela Obydwa getta go że sprawiało to trudność, ale mówiąc świata”, Powieść XX wieku, „Nike”, Szotlanda, czy wytwórnię mydła funkcjonowały do językiem bardziej współczesnym - był to czy kryminały z serii „Złotego klu- i świec, która należała do Jaku- sierpnia 1942 roku, kiedy to prze- już pamięta te straszne, odlegle obciach. Kto się nie wymigał, krył się ze czyka”. Pierwsze polskie komiksy „Ty- nich zobowiązanych zostało do wy- ba Dytmana. Funkcjonowały tak- prowadzono akcję likwidacyjną. w czasie lata. Zmienił się Radom, sztandarem za plecami innych. Gdy po- tus, Romek i Atomek”, „Kapitan Żbik” konania portretów przodowników że wydawane przez Żydów gazety, Akcja ta była podzielona na dwa zmienili się ludzie, zmieniły się chód dobiegał końca, trzeba było jesz- kompletowała młodzież. Oryginalne pracy i nauki. Jeden z takich portre- m.in. „Radomer Leben” i „Rado- etapy, pierwszy trwał od 4 do 5 czasy, ale jedno się nie zmieniło cze dostarczyć szturmówkę na miejsce z tamtych lat można jeszcze kupić w tów zaprezentowano na wystawie mer Sztyme”. Pierwsze nieoficjalne informa- Niemcy utworzyli w Radomiu sierpnia, drugi w dniach 16-18 i nie zmieni nigdy: człowiek po - zbiórki. Dla tych niosących flagi, emble- antykwariatach. Kompletują je doro- w Domu Esterki (portret na zdjęciu Krótko mówiąc, Żydzi odgry- cje o powstaniu getta, pojawiły się dwa getta: w Śródmieściu i na sierpnia. Blisko 30 tys. Żydów, zostanie człowiekiem (niezależ- maty szkoły, portrety przywódców czy szliśmy z kolegami na sok jabłkowy skie” i „Ekstra Mocne” były na co dzień. śli, by wspominać lata swojego dzie- przedstawia prymuskę jednej ze szkół wali znaczącą rolę w życiu spo - już w styczniu 1940 roku. Jednak Glinicach. Tzw. duże getto - bo którzy dożyli akcji likwidacyjnej, nie od rasy i wyznania) i tego nie transparenty, dzień był to ciężki, bo ni- „Złota reneta”, bądź wodę gazowaną z Od święta „Wczasowe”, „Dukaty”, buł- ciństwa. Dniom oświaty towarzyszy- radomskich. Ciekawe czy rozpozna- łecznym i gospodarczym Ra- decyzja i oficjalne rozporządzenie tak nazywano to w Śródmieściu - Niemcy wywieźli do obozu w Tre- zmieni żadna polityka i ideologia. jak nie można się było wymknąć z sze- podwójnym sokiem z ulicznego satura- garskie „Derby”, z mocniejszych kubań- ły festyny na ulicznych estradach i w łaby się dziś na zdjęciu). Autorką olej- domia. Duża część ludności wydano 3 kwietnia. Ludności pol- mieściło około 25 tys. ludzi. Zre- blince, a tam wymordowano. Powinniśmy o tym pamiętać, aby regu przed zakończeniem manifestacji. tora. W klasach licealnych pozwalali- skie „Partagasy”. Z czasem asortyment parkowej muszli. Na tej estradzie wy- nego portretu była pani Helena Kry- żydowskiej zamieszkiwała Śród- skiej nakazano wynieść się z ob- zygnowano z budowania murów Niemcy pozostawili w Rado- historia, która lubi się powtarzać, Przemarsz przed trybuną powodował śmy już sobie na piwo, opróżniane z tzw. tych lepszych rozszerzył się o „Carme- stępowały przede wszystkim zespoły sińska, przedstawicielka polskiego mieście i tam zresztą hitlerowcy, szaru obejmującego przyszłe get- (typowych dla gett w innych mia- miu część żydowskich robotni- nigdy się nie powtórzyła. jednak, że smutne oblicza demonstran- kałamarzówek (młodym wyjaśniam, ny” i „Caro” (ale tylko te z radomskiej radomskie, orkiestry dęte i soliści, tak- koloryzmu. Zmarła w Radomiu w którzy 7 września 1939 roku we- to, do 10 kwietnia. Na 12 kwietnia stach), gdyż zabudowa centrum ków, których wykorzystywali do *„Początek” Andrzeja Szczy- tów nagle się rozjaśniały i okrzyk wydo- że kałamarz był pojemnikiem na atra- „tytoniówki”, te z krakowskich Czyżyn że przyjezdni. Muszla koncertowa, w 1991 roku w wieku 86 lat. szli do Radomia, utworzyli pierw- planowano przesiedlenia Żydów była na tyle zwarta, że kamienice ciężkiej pracy, m.in. w przemyśle. piorskiego. bywający się z młodzieńczych piersi gło- ment, w którym zanurzało się obsadkę smakowały znacznie gorzej). Podczas stylu wielu do niej podobnych, usytu- Jerzy Madejski sze, duże getto. na tereny odizolowanych dzielnic. tworzyły granice i swojego rodzaju Byli oni osadzeni w tzw. „szcząt- Grzegorz Bromberg 8 MUZYKA Nr 16 • maj 2012 WSH 9

Gdzie wszyscy ci artyści jego pokroju… Parafrazując fragment tekstu „Białej flagi” Republiki, śmiało moż- RECENZJE Lekcje muzyki na stwierdzić, że żyjemy w czasach, w których tak bardzo brakuje ludzi traktujących muzykę w sposób uniwersalny, dla których jest ona całym życiem. Taki niewątpliwie był Grzegorz Ciechowski – artysta trudny Elvisa do zaszufladkowania, pionier własnego nurtu, indywidualista, prowokator, człowiek zagadka. Dziś przybliżę państwu sylwetkę Obywatela GC. Gdzie oni są? Artysta przyszedł na świat 29 sierp- w jednym. Trudno było bowiem do- tarczę. Kolejno pojawiają się wówczas dobnie jak w zawodowym doszło do nia 1957 roku w Tczewie, w rodzinie patrzeć się podobieństw w repertu- następne przeboje Republiki: „Gada- wielu zmian. Rozstał się z pierwszą prezesa tamtejszej Okręgowej Spół- arze i stylu Republiki do innych ka- jące głowy”, „Sexy Doll”, „Układ sił”, żoną Jolantą i związał z aktorką Mał- dzielni Mleczarskiej. Już od najmłod- pel, które wówczas egzystowały na „Telefony” i „Biała flaga”. gorzatą Potocką, która pomogła mu szych lat wykazywał zdolności mu- lokalnym gruncie. Ubrani na czarno- W marcu 1983 roku, grupa wy- w rozwinięciu kariery solowej. Arty- Artysta: Chicane zyczne i chęć do opanowania gry na -biało, nowofalowi, choć wtedy każdy puszcza swój pierwszy longplay sta wraz z partnerką zajął się prowa- Album: Thousand Mile Stare instrumentach klawiszowych. Zanim bał się użyć tego słowa w ich kontek- „Nowe sytuacje” ¬¬z całkiem no- dzeniem firmy M.M. Potocka Pro- Wytwórnia: Modena Records/ jednak został uczniem szkoły muzycz- ście. Z jednej strony minimalistyczni, wym materiałem, a następnie rusza duction Ltd., a także nagrał kolejne Armada Music nej, do której trafił w wieku siedmiu z drugiej zaś maksymalni w przekazie. w trasę koncertową, obejmującą bli- dobrze przyjęte albumy solowe - „Tak! Rok wydania: 2012 lat, ćwiczył już grę pod okiem organi- Zwłaszcza Grzegorz, którego teksty, sko 70 miejscowości na terenie kra- Tak!” i „Obywatel świata”. W sierpniu sty, który nieraz bił go po palcach. Pa- pełne metafor i aluzji do problemów ju. Zdjęcie Ciechowskiego pojawiło 1988 roku wystąpił w Sopocie, a rok Brytyjski producent muzyczny radoksalnie nie zniechęciło to jednak egzystencjalnych jednostki ludzkiej, się w „New Musical Express”, a sam później wydał muzykę do filmu „Stan Nick Bracegirdle prezentuje nam swój młodego chłopca do rozwijania swych żyjącej w systemie dalekim od wol- artysta kpiąc z własnej popularności, strachu”. Wkrótce znów zagrała Re- piąty album studyjny. Znany ze współ- umiejętności. W latach szkolnych Cie- ności słowa, inspirowały młodzież do wyreżyserował wraz z przyjacielem i publika, wydając album „1991” oraz pracy m.in. z Tomem Jonesem i Bry- chowski konsekwentnie realizował myślenia. dziennikarzem radiowej Trójki, Zbi- składankę starych utworów i kon- anem Adamsem, twórca takich hym- swe pasje zarówno muzyczne, jak i li- gniewem Ostrow- cert akustyczny „Siódma pieczęć”. nów białej wyspy, jak „Saltwater” czy terackie. Grał na flecie, pianinie, wy- skim fikcyjny W owym czasie rozstał się również z „Offshore”, prezentuje nam dość -róż stępował w chórze oraz grupach mu- reportaż, przed- Małgorzatą Potocką, matką jego cór- norodny, a przy tym całkiem spójny zycznych Jazz Formation i Nocny stawiający go jako ki Weroniki. W 1993 ożenił się z Anną materiał, oscylujący między progre- Pociąg. Pisał też wiersze, kolekcjono- szaloną gwiazdę Wędrowską, z którą miał troje dzie- sywnymi brzmieniami a chilloutową wał płyty, a nawet ćwiczył kulturystkę. rocka. Rok później ci. Stabilizował się również zawo- melancholią. 12 tracków, spośród któ- To nieszablonowe indywiduum, które pojawia się anglo- dowo, wydając składankę solowych rych znajdzie się i parkietowy killer, i od dzieciństwa drzemało w Obywate- języczna wersja nagrań „Selekcja” oraz tom wierszy nostalgiczny majstersztyk. Potwierdza lu GC, wystrzeliło z największa mocą pierwszego krąż- „Wokół niej”. Rok 1996 przyniósł pro- to obecność rapera Aggi Dukes w pro- w czasach studenckich, kiedy to Grze- ka „1984”, a ze- jekt „Grzegorz z Ciechowa”, skiero- mującym krążek „Going Deep”. Po- gorz studiował polonistykę w Toruniu spół występuje na wany bardziej w stronę folkową. Jego łączenie rapu i trancu brzmi jak abs- i rozważał publikację swych wierszy. duńskim festiwalu uwieńczeniem była płyta „OjDADA- trakcja, ale jednak i Nick światowych Zwracały one na siebie uwagę uży- Roskilde. W tym na”, zawierająca m.in. kawałek „Piejo tendencji nie mógł ominąć, choć moż- ciem licznych metafor, a sam twórca samym roku poja- kury, piejo”. Muzyk zajął się również na mu to wybaczyć, wszak jakość pły- jako inspirację podawał dzieła Stani- wia się kolejny al- pisaniem tekstów (także pod pseudo- ty neutralizuje obecność islandzkiej sława Grochowiaka. Nie spotkał się bum zespołu „Nie- nimem Ew Omernik) dla takich arty- grupy Vigri, których usłyszeć możemy jednak z przychylnością rynku literac- ustanne tango”, a stów, jak Justyna Steczkowska, Kayah, w kawałkach „Hijop” i „Sólarupprás”. kiego i jego wiersze nie ujrzały światła rok później Repu- Katarzyna Groniec, Krzysztof Antko- Klimatycznie, smacznie i niezwykle po dziennego w postaci wydawnictwa. blika występuje w wiak, Marcin Rozynek czy Kasia Ko- islandzku niczym ich rodacy Sigur Ros. Pełen zapału student z charaktery- Jarocinie, gdzie na walska. Z macierzystą formacją nagrał Jednak przejdźmy dalej. „Windbreak” styczną blond czupryną nie porzu- wstępie zostaje ob- jeszcze dwie płyty - „Republikę ma- - ambientowo-breakbeatowy pejzaż cił mimo to swych marzeń o zosta- rzucona maślan- rzeń” oraz słynną „Masakrę” z „Ma- namalowany dźwiękiem i poruszają- niu wielkim poetą. Odnalazł bowiem kami i pomidorami moną” na singlu. Do tej liczby pięk- cy serce. Podobny klimat trzyma złota inny, niezwykły środek na ich publi- przez publiczność nych tworów Grzegorza zalicza się też rybka czyli „Goldfish” oraz okraszony kację – scenę. W otoczeniu muzyki w odwecie za od- ścieżka dźwiękowa do filmu „Wiedź- damskim wokalem Kate Walsh „Play- chciał prezentować swoje dzieła, choć wołanie mające- min” z 2001 roku, będąca niestety jed- ing Fields”. Nowocześnie i parkietowo do bycia wokalistą miał dość sceptycz- go odbyć się rok nym z jego ostatnich dzieł. nastawione „Super Mouflon” i „Flot- ny stosunek. Zdawał sobie bowiem W 1982 roku po raz pierwszy na wcześniej koncertu. Wtedy to też Cie- W sobotę 22 grudnia 2001 roku w sum & Jetsum” przenoszą nas do do- sprawę ze swej wady wymowy i gdy Liście Przebojów Trójki pojawia się chowski zapytał: „Czy znajdzie się szpitalu w Warszawie, po zorganizo- brego klubu, zaś „The Nothing Song” w 1979 roku dołączył do zespołu Res utwór „Kombinat”, który już w ósmym wśród was jakaś szmata do wytarcia wanej w trybie nagłym operacji tętnia- oraz „Thousand Mile Stare” brzmią Publica, został w nim flecistą. Szybko notowaniu ląduje na pierwszym miej- instrumentów?”. Grupa zagrała nie- ka serca, lider Republiki odszedł na po prostu przeciętnie. Na koniec mamy jednak dzięki swojej charyzmie stał scu. Republika, choć unika notorycz- zwykły koncert, zaś publiczność żą- zawsze. Ta „Śmierć na pięć”, o której koniec podróży dosłownie i w prze- się jego liderem i zaczął kompono- nie występów w telewizji publicznej, dała bisów, śpiewając „Sto lat!”. Ze- przecież śpiewał, zabrała polskiej mu- nośni w postaci „Fin des Jours”, któ- wać muzykę oraz pisać teksty. Nazwa przyciąga na koncerty tłumy, a sam spół jednak nie wrócił już na scenę. zyce wyjątkowego, charyzmatyczne- ry zgrabnie wieńczy całość longplaya. grupy również uległa zmianie na Re- Grzegorz staje się idolem, otoczonym W 1986, w wyniku konfliktu z po- go, kontrowersyjnego, ale tak bardzo Twórca zapewniał, iż chciał, aby ten publikę i tak właśnie ruszyła machi- przez groupies, fanów oraz... ZOMO zostałymi muzykami, Ciechowski ludzkiego człowieka. Na pocieszenie krążek był soundtrackiem do życia na, która ukazała polskiej scenie mu- - wców, którzy na każdym koncercie rozstaje się z Republiką i nagrywa jednak zawsze możemy wznieść prze- każdego z nas i myślę, że tak właśnie zycznej nowe bożyszcze nastolatek i jego zespołu dbają o porządek i spokój, pierwszy solowy album „Obywatel cież „Białą flagę”. powinniśmy go potraktować. przywódcę czarno-białej alternatywy nierzadko sięgając po gumową pałkę i G.C.”. W jego życiu prywatnym, po- Elvis Strzelecki 8/10 Summertime w dobrym towarzystwie Jazzowe fascynacje radomian znane są od dawna. W naszym mieście występowali popularni przed laty Andrzej Kurylewicz, Wanda Warska, Krzysztof Komeda-Trzciński, Zbigniew Namysłowski, Tomasz Stańko.

Koneserzy tego gatunku jeździli też do Muzyczną ucztę pod nazwą „Ari Ro- Golden Age of Jazz (lata 1930-1950) to bez fałszu odśpiewany przez wszystkich. Warszawy, m.in. na Międzynarodowy land Jazz Quartet i Przyjaciele” okrasiła sama kwintesencja jazzu. Świetna im- W pewnym momencie przyszli z własny- Festiwal Jazz Jamboree, jeden z najstar- nie tylko urodą, ale i wspaniałym gło- prowizacja, także w wykonaniu mi- mi instrumentami (trąbką, gitarą, akor- szych festiwali jazzowych w Europie. sem polska wokalistka Iza Zając. Kon- strzyni ellingtonowskich standardów, deonem, fortepian był na miejscu) młodzi Nic zatem dziwnego, że zapowie- cert zapewniła działająca juz w Rado- blusa i ballad Izy Zając sprawiła niema- radomianie i pokazali klasę, chwytając dzi koncertu zespołu Ari Roland Jazz miu i widoczna poprzez efekty swoich łą satysfakcję tym, którzy wypełnili salę temat muzyczny i nadając mu nie odbie- Band z Nowego Yorku, który to zespół działań organizacja American Corner. teatru po brzegi. gające od linii muzycznej brzmienie. Tak uchodzi za ambasadora muzyki jaz- Ari Roland na kontrabasie, Chris Byars Podczas koncertu jedna z najpopular- więc warsztaty muzyczne spełniły swo- zowej Departamentu Stanu USA, spo- – sax tenor, Zaid Nasser – sax alt i Ke- niejszych arii z opery „Porgy and Bess” ją rolę... tkał się z takim zainteresowaniem, że ith Balla na perkusji, prezentowali jazz Georgea Gershwina - ,Sammertime”, Brawa dla wszystkich, przede przed koncertem w Teatrze Powszech- tradycyjny. Były więc w repertuarze spopularyzowana jako przebój jazzowy wszystkim organizatorów American nym im. Jana Kochanowskiego trzeba znane kompozycje Georgea Gershwi- w setkach interpretacji, zabrzmiała zgod- Corner z niezawodną Karoliną Adam- było odstać swoje w kolejce do lepszych na, Louisa Armstronga, Duke’a Eling- nym chórem widowni i nowojorskich czyk, a także dla Łaźni i Teatru Po- miejsc na widowni. Koncert poprze- tona, Charlie Parkera, Dizzy Gillespie- muzyków. Tekst powtarzany za jednym wszechnego. dziły warsztaty muzyczne młodych. go. Kompozycje powstałe w czasach z członków zespołu został zapamiętany i Jerzy Madejski, fot. autor 10 ROZMAITOŚCI Nr 16 • maj 2012 ROZMAITOŚCI 11

RANKING LOKALI STUDENCKIE ABC GASTRONOMICZNYCH Pchła na Scen(i)e Teatr Scene dał właśnie kolejną, już 15. premierę. A mało Pierożkarnia kto wie, że w Radomiu mamy jeden z najlepszych teatrów - Tu ma być smacznie i zdrowo, jak u mamy. Gwarantujemy jakość – w końcu w lokalu stołują się też nasze dzieci! – zapewniają prowadzący nową amatorskich w Polsce. Wiosna żaków w Radomiu „Pierożkarnię”. Zazwyczaj piszemy w tej rubryce o nauce, stypendiach, studenckich prawach i obowiąz- Od ostatniego Sylwestra prowa- dziom zdrowe, naturalne jedzenie. Pierogi do radomskiej „Pierożkar- kach... Ale dziś dajmy sobie trochę luzu! Zbliżają się juwenalia! dzi ją pan Krzysztof, wspierany przez U nas nie ma potraw z torebki i mi- ni” są rzeczywiście robione ręcznie swoją życiową partnerkę Agatę. krofali – mówi Krzysztof. – Są za to przez – jak ujmuje pani Agata - bab- - „Pierożkarnia” powstała z pew- ręcznie robione pierogi i prawdziwy cie na Podkarpaciu. Każdy ma inny Trzeba przyznać, że akurat to Środa, 23 maja: go) nego marzenia, żeby serwować lu- czerwony barszcz z buraków. kształt i wielkość – widać, że maszy- słowo – pochodzące o d łacińskiego godz. 9 – otwarcie Studenckiego godz. 18 - Śpiewać każdy może - ny tego nie lepią. „iuvenalia” – igrzyska młodzień- Ośrodka Kultury (przed Halą Spor- Studenckie Karaoke (SOK) Można by się spodziewać, że bab- ców – używane jest coraz rzadziej. tową Politechniki Radomskiej). godz. 20 - Nocny Rajd Próby i Po- cie lepią przede wszystkim tradycyjne Ale też który student uczy się dziś godz. 11 -Wyginam śmiało ciało - znania (Radom – Skrzyńsko) pierogi. I tak jest, ale tylko po części. łaciny? W Radomiu obchody Dni sportowa rozgrzewka przed koro- godz. 21 - Koncert zespołów disco Obok swojskich ruskich, mięsnych, z Studenta najczęściej nazywane są wodem polo (SOK) kapustą kiszoną, litewskich, z grzy- Wiosną Studencką. Pozostańmy godz. 12 - Inauguracja Wiosny Stu- bami, znajdziemy tu też bardziej wy- więc przy tej nazwie. denckiej - korowód ulicami miasta. Sobota, 25 maja: kwintne połączenia. Najwyraźniej Tym razem na tapetę poszedł kapi- ki Festiwal Teatrów Amatorskich, W tym roku Wiosna Studencka W tym roku motywem przewodnim godz. 10 - Turniej piłki nożnej babciom świetnie idzie łączenie tra- talny tekst Jana Brzechwy „Pchła Sza- Ogólnopolski Przegląd Teatrów zawita w naszym mieście już po raz parady będą lata 80. XX w. (Hala Sportowa) dycji z nowoczesnością. W „Pieroż- chrajka”. Jak zwykle zagrany ze swa- Szkół Katolickich w Józefowie – na 41. Organizuje ją przede wszystkim godz. 14.30 - Wybór Wiosenki i godz. 11 - Ataf game of skate – za- karni możemy więc spróbować pie- dą, sceniczną precyzją i werwą przez wszystkich tych imprezach przez 7 Politechnika Radomska, ale prze- Wiośniaka (SOK) wody deskorolkowe (Hala Sporto- rogów z serem Rokpol i orzechami, uczniów Katolickiego Liceum Ogól- lat działalności Teatr Scene zebrał cież wszyscy studenci zaproszeni są godz. 15 - Casting do “You can wa) z soczewicą, z bryndzą i cząbrem, z zycja ekstra – pierożkowa uczta dla satysfakcja – mówi Krzysztof. nokształcącego im. Św. Filipa Neri. niezliczoną ilość nagród i wyróżnień. do zabawy. dance” – (SOK) godz. 17 - Koncert (SOK) szynką, białym serem i kminkiem. Są dwojga – za 25 zł dostajemy 30 piero- Lokal rozwija swoją działalność – Teatr Scene działa w „Katoliku” od „Katolik” wydał właśnie album W tym roku święto radomskich godz. 17.30 - Panel z terapeutą Ra- Niedziela, 27 maja: też na słodko: z bananem i kokosem, gów, w tym możemy sobie wybrać po od 7 maja możliwe jest zamówienie 7 lat. Za wszystko od początku odpo- (na zdj. fragment okładki) poświęco- żaków trwać będzie od 23 do 27 fałem Piekarą i ks. Mirosławem godz. 12 - Zawody w wyciskaniu z truskawkami, jagodami, z serkiem 6 w pięciu różnych smakach. Jedno pierogów na dowóz. „Pierożkarnia” wiada Wojciech Ługowski, aktor Te- ny działalności teatru. Znajdziemy tu maja. „Maliną” Malińskim (Aula Głów- sztangi i siłowaniu na rękę (SOK) i brzoskwinią. Do wyboru mamy 30 jest pewne – z „Pierożkarni” trudno mieści się przy Placu Jagiellońskim atru Powszechnego w Radomiu. W dokładne opisy wszystkich premier na PR) godz. 14 - Kobiecy kącik - damska rodzajów pierogów i 4 wielkości por- wyjść głodnym. 12/13. Godziny otwarcia: pn.- pt. 11- KLO uczy retoryki i jednocześnie (w tym „Męczeństwo Piotra Ohey’a”, Podajemy program imprez. godz. 18 - Koncert zespołów hip- strefa urody (SOK) cji: małą (8 pierogów za 7 zł), średnią - Cieszymy się, że ci, którzy po- 19, soboty 11-18. Zajrzeć też można prowadzi teatr – z pomocą Agniesz- „Burza w Teatrze Gogo”, „Stypa”, -hop’owych (SOK) godz. 15 - Zielona Niedziela (plac (12 za 10 zł 50 gr), dużą (16 za 14 zł) smakują u nas pierogów, wracają do na www.pierożkarnia.pl. ki Kobierskiej (odpowiedzialnej za „Szelmostwa Lisa Witalisa”), sylwet- Niedziela, 20 maja: Czwartek, 24 maja: przed budynkiem Corazziego) i wielką (20 za 17 zł). Jest też propo- naszej „Pierożkarni”. To największa AKA opracowanie muzyczne), Wojciecha ki jej twórców, recenzje, zdjęcia. Do- godz. 11 - Studenci dzieciom (plac godz. 14 - Mecz siatkówki Studen- godz. 16 - Bieg na szpilkach (SOK) Sałka (scenografia) i siostry Beaty wiemy się, że w teatrze zagrało już przed gmachem Corazziego) - fe- ci vs Wykładowcy (Hala Sportowa) godz. 17 - Pokazy kulturystyczne, REKLAMA Karwowskiej (kostiumy). prawie 70 uczniów, że jeden z nich styn rodzinny z zabawami i kon- godz. 16 - Finał “You can dance” fitness, sztuk walki (SOK) TE CO SKACZĄ I FRUWAJĄ ... Salezjański Ogólnopolski Festi- jest studentem krakowskiej PWST. A kursami, pokazem karate, śpie- (SOK) godz. 19 - Spotkanie podróżników wal Teatralny „Sofft”, Zamkowe nawet jakich rekwizytów najczęściej wem, tańcem, przejażdżką na godz. 19.30 - Spotkanie z egzorcy- (Duszpasterstwo Akademickie) Spotkania Teatralne „O laur Złotego używano w spektaklach. konikach. stą, ks. S. Płusą (Duszpasterstwo godz. 21- Występ DJ na żywo plus Gargulca” w Szydłowcu, Mazowiec- AKA godz. 18 - akademicka msza św. Akademickie) mokra niespodzianka (SOK) Sezon na kleszcza (Kościół Św. Jadwigi) godz. 21– Koncert reggae (SOK) SOK – teren przy Hali Sportowej godz. 19.30 Studenci z pasją – pre- ul. Chrobrego 27,Aula Główna – ul. zentacja dokonań radomskich stu- Piątek, 25 maja: Chrobrego 31, Hala Sportowa - ul. Lekarz weterynarii Marek Szulga przypomina dentów (ośrodek Duszpasterstwa godz. 12 - Rajd samochodowy – Chrobrego 27. o zagrożeniach związanych z wiosennym roz- Chłopiec na motorze Akademickiego) (parking Wydziału Ekonomiczne- AKA budzeniem przyrody. Wyjątkowo wcześnie w Na pustym w godzinach dopołudniowych placu, w oko- bieżącym roku pojawiły się kleszcze, które za- grażają ludziom i zwierzętom. Jak się przed nimi licach przystanku linii podmiejskich przy ul. Wernera, bronić ? motocyklista z rzadko spotykaną umiejętnością wykony- FELIETON wał akrobacje na skuterze. Przechodnie zatrzymywali się, podziwiając chłopaka. Nie stwarzał zagrożeń dla innych i dla siebie, był w kasku. Nie interesowała go widownia. Spikać, szprechać i gaworzyć Te pasożyty, wielkości łebka od szpil- Przy tym zabiegu obowiązuje wyjątko- ki, potrafią w krótkim czasie napęcz- wa ostrożność. Gdy napęczniałego od Gdy zatrzymał się na chwilę, by przetrzeć spocone czoło Wiek XVII. Jan III Sobieski, król Polski, skrobie namiętnie list do ukochanej. Ukochana, co prawda z odzysku, nieć do zwielokrotnionej objętości, krwi kleszcza uszkodzimy, płyn który nawiązaliśmy rozmowę. zblazowana już nieco, coś takiego jednak ma w sobie że och! List już piąty w tym tygodniu, pełen zagadek i szyfrów, a wszystko za sprawą wysysanej z powoduje zakażenie, może dostać się jakby król sam siebie cenzurował. Co drugie zdanie wtrąca po obcemu - król człowiek światły, języki zna. Takie za- człowieka czy zwierzęcia krwi. Klesz- do skóry i krwiobiegu, a to bardzo nie- biegi miałyby sens: Marysieńka, zamiast włóczyć się gdzie nie trzeba, siedziałaby grzecznie ze słowniczkiem w kom- cze przyczepiają się do skóry i żerują bezpieczne dla człowieka. nacie, główkując, co to najdroższy małżonek miał na myśli. Miałyby, gdyby Marysieńka Francuzką nie była, a So- na niej. Gdy widzimy zaczerwienienie bieski po francusku pisze właśnie. Czyżby chciał udowodnić jej na odległość, że języka miłości nie zapomniał (skąd w postaci dużego rumienia, możemy Jak wystrzegać się kleszczy? wniosek można wysnuć, że w reszcie miłosnej materii również sprawnym pozostaje)? już być zakażeni boreliozą. Większość - Po spacerze w lesie, na łące, w miej- ...Śmieszne?... A nie brzmi znajomo? przypadków boreliozy notujemy między skim parku, gdzie bywamy ze swoimi Wiek XXI, o Janku pamiętają już tylko najbardziej zagorzali humaniści, cóż tam komu po bitwie pod Wiedniem. 1 maja a 30 listopada, 80 proc. wystę- czworonożnymi pupilami, musimy do- Wiedeń to ja se w googlach zobaczę... puje w czerwcu i lipcu, w okresie że- kładnie obejrzeć skórę psa. Miałem Pisze do mnie ukochany, a raczej kochający, już siódmy raz sms-a. Odbieram: „Ja cie lofciam idziemy do kina rowania mikroskopijnych, trudnych do juz przypadki zakażeń i kilka zgłoszeń OK?” Dla świętego spokoju odpisuję: „Dobrze”. Rozmowa się kończy. To już wolałam tego co pisał: „Zrobiłaś na zauważenia nimf kleszczy. opiekunów, którzy nie potrafili sami mnie większe wrarzenie nisz wschud słońca”. Ten przynajmniej po polsku. A z tym od „Ale jesteś ładna, bym cię skon- W przypadku psów odkleszczowa cho- usunąć kleszcza. Jeśli nie potrafimy sumował”, to bym się chyba nawet umówiła... w końcu w domu słownik synonimów ma i najwyraźniej korzysta. roba to babeszjoza. tego zrobić, lepiej nie praktykować... Kompleks jakiś czy co, że na przerwach w szkole słyszę więcej angielskiego niż na lekcjach? Już mnie nikt nie prze- prasza, tylko mnie „sorruje”, nikt mi już nie mówi „dobrze”, tylko wszyscy mi „okują”. Ja już sobie nigdzie w sobotę Czy kleszcze atakują z góry, spada- Jakie są objawy zarażenia zwierzę- nie wyjdę, wyjdę sobie w weekend. To jeszcze rozumiem, przecież łatwiej wyjść w weekend niż w „sobotę i niedzie- jąc z drzew, czy z dołu z poszycia cia? lę”. Już sobie nie posłucham uroczych polskich przecinków, tylko będą mi „fuckać”. A na dodatek marudzić mi będą leśnego ? - Wysoka gorączka, apatia, otępienie nie po naszemu, bo „live is...”. Z lekcji rosyjskiego podchwycą „spasiba”, a niemiecki urozmaici nam życie „gutnym - I tak i tak, ale niekoniecznie w lesie, psa . Jednak te niepokojące objawy tagiem”. także na polach i łąkach. Kleszcze nie mogą mieć inna przyczynę niż z powo- My mamy przecież tyle ładnych słów, tyle jeszcze czeka świeżutkich, dawno nieużywanych, których znaczeń na- są zazwyczaj groźne dla kotów, u psów du kleszcza. Ważne by nie czekać zbyt To twój trening, jesteś zawo- Często tu trenujesz ? wet się nie domyślamy. Tyle ciekawych archaizmów, od których (użytych w odpowiednich ilościach w wypracowa- mogą wywoływać babeszjozę i ciężkie długo z wizyta u lekarza, który właści- dowcem ? - Zmieniam miejsca by nie płacić niu) naszemu poloniście wypadną zęby ze zgryzoty. związane z nią powikłania, ze zgonem wie rozpozna chorobę. - Niby w jakiej branży? Trenuję mandatów... Podobno to co robię, Może to makaronizowanie, (któremu już w XVIII wieku udało się zachwiać normami językowymi), bierze się z tej włącznie. sam dla siebie, by być lepszym od in- jest nielegalne. irracjonalnej tęsknoty za cudnym Zachodem? Z którego co prawda wciąż docierają do nas informacje o kryzysach Jak zapobiegać zakażeniom po- nych – wyjaśnił Konrad, uczeń Ze- Dlatego nie chcesz ujawnić na- i bankructwach, ale to jednak greckie plaże, angielski deszcz, a nie „ten cholerny śnieg za oknem, niech go szlag!”. Czy każdy pies jest narażony na przez kontakt z kleszczami ? społu Szkół Samochodowych (za- zwiska ? Mamy po naście lat, za granicą bywamy rzadko, albo wcale, zwiedzamy obce kraje z portfelem wypchanym P-O- kontakt z kleszczem ? - Jednym ze sposobów jest specjalna znaczamy - było to w dniu wolnym - Koledzy mnie znają, w szkole -L-S-K-I-M kieszonkowym i wierzymy głęboko, że po ulicach tu się kręcą sami tacy Johnowie Deepowie, tylko teraz - W zasadzie tak, choć niektóre psy obroża, z której uwalnia się środek od nauki). też rozpoznają, a policji wolę się nie akurat się pochowali... To tu jeździ się drogimi samochodami (tak przecież było w tym filmie o tej no... takiej ładnej) bardziej przyciągają kleszcze, inne owadobójczy. Taka obroża działa od 3 A ten skuter jakby lekko „pod- narażać. Już raz tata uchronił mnie i to tu gdy złamiesz palec trafisz na stół operacyjny seksownie irytującego doktora Hause. To tu mają takie podnie- mniej - nie wiadomo od czego to zale- do 8 miesięcy. Krople naskórne funk- rasowany” ...? od płacenia mandatu. Sam przed cające mundurki, do których nie zakłada się rajstop nawet w zimę, gdy wiecznie cieknący deszcz oblepia kostki i te ży... Koty są bardziej odporne, ale i u cjonują przez 4 tygodnie. W każdej - To yamaha aerox o zwiększo- laty pasjonował się sportami mo- zajebiste krawaty. nich mogą wystąpić reakcje alergiczne. przychodni te środki są dostępne, tak- nej pojemności z 50 na 70 cm. sześć. toryzacyjnymi, to rozumie i moją To tu, jakby nie patrzeć, można nieźle wybić się na randkach z nadzianym premierem. Zagranica! Dlatego, gdy zauważymy kleszcza na że w mojej, przy ul. Wyścigowej 6. Zwiększyłem też trzykrotnie jego pasję. To tu okazuje się, że tak naprawdę... shit potrafimy w językach, którymi popisujemy się na ulicach. zwierzęcej skórze, trzeba go usunąć. (mad) moc... (mad) fot. Autor Agnieszka Parzych 12 OSTATNIA STRONA Nr 16 • maj 2012 Radomska „Bomba w górę!” Aktu poświęcenia odrestaurowanego scach. Do września 1939 roku nie od- go Klubu Jeździeckiego „Cwał”. Pierw- toru dokonał proboszcz parafii przed- były się już żadne zawody jeździeckie, sze odbyły się na lotnisku. Obecnie - w mieścia Glinic ks. Józef Dubowski. W a po wojnie... No cóż, to już były inne zeszłym roku po raz ósmy - na parku- uroczystości wzięli udział członkowie czasy. rze przy Zespole Szkół Agrotechnicz- Tow. Zachęty, oraz zaproszeni goście Tradycja jednak nie zginęła nych i Gospodarki Żywnościowej. m. in. p. Michał Łuszczkiewicz, kpt. Na chwilę wróciły konie na bieżnię Trzeba tu jeszcze przypomnieć o Antropoff, p. Władysław Pruszak, sta- wyścigową na stadion „Radomiaka” corocznym biegu św. Huberta orga- rosta radomski Stanisław Guliński, p. Jan Lewandowski, prezes Tow. Za- chęty, por. Strużyński, bar. Lewartow- ski, p. Władysław Zakrzeński, ks. pro- boszcz Józef Dubowski, p. Władysław hr. Tarnowski z Końskich, p. Włodzi- mierz Chądzyński, prezes Kieleckie- Zawody, Malczew 1928 go Two. Zachęty do hodowli koni, kpt. Kapiszewski z Warszawy, mjr. Kin- Odbudowano przedwojenny tor wyści- jemy zdjęcia z pierwszych dni wyści- dler, mjr. Ważyński i dyr. Stanisław de gów konnych gów oraz otwarcia toru: Winkler.” „3 maja rozpoczęły się w Radomiu Foto 1. W dniu gonitwy radomskie wyścigi konne, urządzone staraniem wyścigi konne zaszczycił swoją osobą Należy się Państwu kilka słów wyja- Radomskiego Towarzystwa Zachęty wojewoda kielecki Korsak (x), który z śnienia. do Hodowli Koni, które w tym roku trybuny sędziowskiej obserwuje zawo- Cytowany artykuł, mino zbieżno- zniszczony w okresie wojny euro- dy konne. Foto 2. Klacz „Kirke” zna- ści daty, nie jest najświeższą wiado- pejskiej tor wyścigowy w Malczewie nego sportsmena por. Strużyńskiego mością, ale pochodzi z „Ilustrowane- pod Radomiem przywróciło do stanu (x) wzięła 1-szą nagrodę w najtrudniej- go Kuryera Codziennego” nr 141 z 22 możności użytkowania. Powyżej da- szej gonitwie drugiego dnia wyścigów. maja 1928 roku. Zawody MKJ Cwał 2011 Jak podaje „Kuryer” od 3 maja 1928 roku rozpoczęły się zawody jeź- w drugiej połowie lat siedemdzie- nizowanym tak w MKJ „Cwał” jak dzieckie na torze w Malczewie (dziś te siątych z „Końską Rewią” Ryszar- i w Studenckim Klubie Jeździeckim tereny obiega ulica Wyścigowa). Jed- da Pietruskiego, znanego wtedy ze Politechniki Radomskiej w Lesiowie. nak zawody konne Radomskie To- świetnej roli Kacpra Pilcha w „Czar- No i są jeszcze nasi ułani ze Szwadro- warzystwo Zachęty do Hodowli Koni nych chmurach”. Był popis jeździec- nu Radomskiego im. 11. Pułku Uła- organizowało już od maja 1922 roku, ki, który na długo zapada w pamięć. nów Legionowych. Nie organizują, początkowo w Dąbrówce Podłężnej, Były turnieje rycerskie, szarża uła- co prawda zawodów konnych, ale w majątku prezesa towarzystwa Jana nów pod Samosierrą, husaria Stefana mam nadzieję, że to już jedynie kwe- Lewandowskiego, a od 1928 roku Czarnieckiego, popisy kaskaderskie. stia czasu i tego, o czym się głośno nie na torze w Malczewie. Niestety dość W rewii brało udział 40 jeźdźców i 60 mówi, czyli funduszy. szybko, bo już w 1932 roku, ze wzglę- wspaniałych koni. Możemy więc powiedzieć, że tra- du na kryzys gospodarczy, zawieszo- Ale nie jest tak źle z zawodami jeź- dycja zawodów konnych w Radomiu no organizację zawodów konnych, nie dzieckimi w naszym mieście. Od 16 lat nie zginęła. Zawody, Malczew 1928 tylko w Radomiu, ale i w innych miej- ich organizatorem jest Międzyszkolne- Jacek Lombarski Tułaczki naszego mamuta 13 kwietnia br. świat zelektryzowała wiadomość: „Chińscy naukowcy sklonują mamuta”. Jego matką będzie indyjska słonica, ponoć najbliższa genetycznie wymarłemu tysiące lat temu gatunkowi.

do swoich następców, mamut był, W przypadku naszego mamuta jest tworząc wystawę osobliwości pod jak sama nazwa wskazuje, włochaty, podobnie. Ponieważ mamuty wygi- hasłem głoszenia chwały kultury z dużą grzywą na łbie. No i oczywi- nęły na naszych terenach około 13 ty- germańskiej. Zbiór powiększył się o ście dysponował o wiele większymi, sięcy lat temu, a tego radomskiego od- 106 eksponatów sztuki egejskiej, kil- zawiniętymi kłami. Masa jego ciała naleziono w 1926 roku, więc do dziś kanaście sztuk broni murzyńskiej i szacowana jest na około 6 ton, czyli przybyło mu 86 lat, stąd prosty wnio- współczesną grafikę niemiecką. Nie- mniej więcej tyle samo, co jego afry- sek, że ma 13 tys. 86 lat. Jak ten czas stety, w drugą stronę pojechało wiele kańskiego krewnego. Słoń indyjski szybko leci... cennych eksponatów. Tylko niewiel- jest nieco lżejszy, bo dochodzi zaled- Nasz mamut trafił do zbiorów Pol- ką ich część udało się zabezpieczyć w wie do 5 ton. skiego Towarzystwa Krajoznawcze- ostatniej chwili przed wejściem oku- Mamut zasiedlał nasze tereny, więc go w Radomiu i następne 4 lata spę- panta do miasta. nic dziwnego, że po latach odnalezio- dził na przeprowadzkach. Skończył A jednak mamut ocalał i z resztą no jego szczątki na eternie Fabryki się jego spokojny sen w głębi ziemi. zbiorów trafił w kwietniu 1945 roku Chyba podobny dreszcz emocji im siedzibę (zbiory zostały zinwenta- Broni. Czy jednak sam tu przywędro- Najpierw spoczywał w gablocie sto- do nowej siedziby, przy ulicy Nowot- poczułem, kiedy w „Gońcu Wielko- ryzowane dopiero w 1942 roku). Co wał? Istniej możliwość, że przepchnął jącej w starostwie, później całe zbio- ki 12 (dziś ul. Piłsudskiego). Nie był to polskim” z 1926 roku, w dziale „Wia- stało się z mamutem, jakie były jego jego szczątki na nasz teren lodowiec, ry - jak nazwano to w miesięczniku jednak jeszcze koniec jego wędrówki. domości różne” znalazłem następu- losy i czy przetrwał wojnę? ale tego nie wyjaśnimy do końca. „Ziemia” - brutalnie przeniesiono Ten nastąpił dopiero w 1976 r., kie- jącą informację: Nic prostszego jak przeprowadzić Mógł paść ze starości, ale mógł zostać do dwóch pokoików w bibliotece. dy to ostatecznie Muzeum im. Jacka „Wykopanie szczątków mamuta. śledztwo w naszym muzeum. Mam upolowany przez naszych przodków i W końcu, w 1930 roku znalazł god- Malczewskiego przeniesione zosta- Radom 13 kwietnia. Przy kopa- tam kilku przyjaciół i pomogli mi wy- skonsumowany. Pozostałości po nim ne miejsce w nowej siedzibie, w jed- ło do obecnej siedziby, na Rynek 11. niu sadzawki na terenie państwowej jaśnić sprawę. przeleżały spokojnie na głębokości nym z mieszkań nowo wybudowa- Tu nareszcie, choć nie w całości, zna- wytwórni broni, robotnicy natrafili Ale po kolei. Najpierw zbadajmy 10 metrów przez około 13 tysięcy lat. nej dla pracowników Fabryki Broni lazł spokój w szklanej gablocie dzia- w głębokości 10 metrów na szczątki losy mamuta, a zacznijmy od same- Dziś ma więc już 13 tys. 86 lat. Skąd kamienicy, przy ul. Poniatowskiego łu przyrodniczego, w kolekcji pale- ogromnego mamuta. Wydobyto zęby go początku, kiedy jeszcze nieborak taka dokładność? Ze starego dowci- 6. Nie było to lokum przystosowane ontologicznej. Obok niego spoczęły i olbrzymie kły zupełnie dobrze za- przemierzał nasze równiny. pu. W muzeum zwiedzający pytają do celów muzealnych. Zajmowano również szczątki odnalezionego w chowane. Przeciw rozgrabieniu kości Nazywał się, choć sam by się zdzi- się kustosza, ile może mieć lat szkie- trzy sale i magazyn. W czasie okupa- tym samym miejscu i czasie nosoroż- wystąpił energicznie technik wojsko- wił, Mammuthus primigenius, czyli let eksponowanego mamuta? Kustosz cji radomskie zbiory przeniesiono do ca dyluwialnego, o sympatycznej na- wy Stanisław Kostrzewa, któremu też mamut włochaty. ze spokojem i pewnością odpowiada: lokalu przy ulicy Żeromskiego 9 i tu- zwie Coelodonta antiquitatis. udało się uchronić wykopalisko od Jak wyglądał? Był wzrostu po- - 13 tysięcy, 15 lat, 2 miesiące i 5 dni. taj zostały zinwentaryzowane w 1942 Jak nasz mamut wyglądał za ży- zniszczenia.” średniego, między dzisiejszym sło- Skąd taka dokładność? – pytają zdzi- roku przez Stanisława Trzebińskie- cia, można było przekonać się Kostrzewa uratował mamuta, ale niem afrykańskim, a słoniem indyj- wieni. - Kiedy przyjąłem się do pracy go, nadzorowanego przez Gestapo. w 1999 roku, podczas wystawy w tym czasie w Radomiu nie istniało skim. Dochodził do około 3,4 metra. na tabliczce było napisane, że ma 13 Mało tego, nawet chwilowo wzboga- „Zwierzęta epoki lodowcowej”. jeszcze muzeum. Były eksponowane Samiec słonia afrykańskiego osiąga tysięcy lat. Pracuję tutaj już 15 lat, 2 ciły się. Okupant sprowadził do Ra- Sprowadzono na nią całego mamu- zbiory Polskiego Towarzystwa Krajo- 4,2 metry wzrostu, a indyjskiego do miesiące i 5 dni, więc tyle samo przy- domia nieco eksponatów z Lipska i ta z drezdeńskiego muzeum. znawczego, ale co chwila zmieniano 3,1 metra. W przeciwieństwie jednak było temu mamutowi, to chyba jasne? pomniejszych muzeów niemieckich, Jacek Lombarski