Nieuwsbriefnieuwsbrief

NIEUWSBRIEFNIEUWSBRIEF

nummer 9088

december 20152016

Geopend: dinsdag tot en met vrijdag en dede eerste zaterdag van dede maandmaand vanvan 12.00-16.0012.00 - 16.00 uur uur

Max EuweViktor MatchesKortsjnoi 2015 (1931-2016)

MAX EUWE CENTRUMCENTRUM

MaxMax Euweplein Euweplein 30a • 10171017 MBmb Amsterdam 020-625020-625 7017 7017 euwemec [email protected]@xs4all.nl www.maxeuwe.nl www.maxeuwe.nl

MEC-nwsbr 88.indd 1 16-11-15 15:03 Bestuur en medewerkersmedewerkers

BESTUURbestuur medewerkersMEDEWERKERS

J. vanvan Run, Run, voorzitter voorzitter bBibliothecaris:ibliothecaris: E. E. Straat Straat C. Visser,Visser, vice-voorzitter vicevoorzitter Conservator: L. vacant Zevedei F. Jacobs, secretaris Donateuradministrateur: R. Nep F. Jacobs, secretaris Donateuradministrateur: R. Nep A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. Bezemer J. van den berg, algemeen lid Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en J. van den Berg, algemeen lid Foto’s: medewerkers MEC, archief MEC, D. brouwer, algemeen lid bas beekhuizen D.m. Brouwer,Stam, algemeen algemeen lid lid mKeesanager: Woutersen E. Sibbing en Bas Beekhuizen M. Stam, algemeen lid RedactieManager: Nieuwsbrief: E. Sibbing m. bij de Weg, Algemeen adviseur: H. Ree P.Redactie Hoomans, Nieuwsbrief: F. Jacobs, E. M. Sibbing, bij de bWeg,. Stam en AlgemeenAdviseur topschaak: adviseur: J. H. Timman Ree E.P. Hoomans,Straat F. Jacobs, E. Sibbing, B. Stam Adviseur public topschaak: relations: J. Timman H. böhm Vrijwilligers:en E. Straat W. Colenbrander, R. Hillebrandt, Adviseur wetenschap: public relations: H. van H. den Böhm Herik C.Vrijwilligers: Koster, R. Kotmans W. Colenbrander, en C. ten Woude Adviseur wetenschap: H. van den Herik Webmaster:R. Hillebrandt, b. van C. denten Woudeberg en L. Zevedei Webmaster: B. van den Berg

Van de Voorzitter VAN DE VOORZITTER Het jaar zit er weer bijna op, een mooi moment om terug te kijken. Aan het begin van het jaar Instond mei het dankte max ik Euwe u vanaf Centrum deze plaats er bijzonder reeds voor goed al voor.uw gulle De financiën giften, en lekendat doe langjarig ik bij dezen op orde, nogmaals. de Medereserves dankzij waren u gevuldis ons geliefde en we gingen Max Euwe weer centrumeen lustrumjaar er nog. Helaas in. kan ik nog niet zeggen dat we nu ookNog definitief voordat het gered jaar zijn.voor deEr zithelft namelijk voorbij nog was, steeds ontvingen een struct wijureel als donderslag gat in de begroting, bij heldere en hemel dat zal een zo snelbericht mogelijk van de gedicht gemeente moeten dat de worden. al ruim We 25-jarige zijn nu subsidieechter wel per zo 2016 ver dat stop ik gezet met zekerheid zou worden. kan Ditzeggen datwas we op 2017zijn zachtst ook door gezegd gaan eenkomen! verrassing. Na de slagen die we de voorgaande jaren al hadden gemaakt, moest het bestuur dus wederom aan de slag om de eindjes aan elkaar te knopen. Verderop Gelukkigin de nieuwsbrief kunnen we,vindt ondanks u enkele alle van financiële de acties strubbelingen,en ideeën die hetweer bestuur een mooie momenteel nieuwsbrief uitwerkt uitgeven, om metde financiën onder andere op orde artikelen te krijgen. over Kortsjnois asielaanvraag, de beginjaren van de FIDE en natuurlijk eenOok verslag wachten van wij de nog Euweborrel. op een uitspraak Daarnaast van hebben de gemeente we op 8in november, het bezwaar ondanks dat wij het hebben zware gemaakt weer, dertigtegen dejaar directe Max Euwe stopzetting Centrum van kunnen de subsidie. vieren Almet met onder al hebben andere wij een er leuke het volste borrel vertrouwen en de nodige in acti dat- viteitenwij verder op kunnen.het MEC. Wel Al hebbenmet al dus we absoluutdaarbij uw geen steun slecht hard jaar. nodig. Zeker Ook als hieroverwe beseffen vindt dat u het informatie schaken zowelin de nieuwsbrief. wereldwijd, met Magnus Carlsen, als in Nederland, met Anish Giri en Nick Schilder als ambassadeurs,Gelukkig hebben steeds we ookmeer onze aandacht normale krijgt. activiteiten Nu moeten kunnen we alleen uitvoeren nog even en zelfsdat laatste weer mooiezetje geven, max ofEuwe zoals m atchesonze naamgever kunnen organiseren al zei: ”Het opis gemakkelijkerhet Joke Smit College,een gewonnen de school stelling waar te Euwe, bereiken toen dan het een nog gewonnenhet Gemeentelijk stelling Lyceumte winnen.” voor Laten meisjes wij heette, komend zelf jaar les de gaf stelling en de negende,gaan winnen! helaas wel verloren, matchpartij in 1935 speelde. Een verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. Al met al dus een rumoerig jaar waar we met behulp van onze vele vrijwilligers, ondanks de nodige uitdagingen, weer veel voor elkaar hebben gekregen.

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Inhoud Bestuur en medewerkers

Bestuurbestuur en medewerkers ...... medewerkers 2

VanJ. van de Run, voorzitter voorzitter ...... bibliothecaris: E. Straat 2 C. Visser, vice-voorzitter Conservator: L. Zevedei DeF. Jacobs, financiële secretaris situatie van het Max Euwe Centrum ...... Donateuradministrateur: R. Nep 4 A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer EuweJ. van denals professional berg, algemeen ...... lid Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en 6 D. brouwer, algemeen lid bas beekhuizen Kortsjnoism. Stam, algemeen belangrijkste lid zet ...... manager: E. Sibbing 12 Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, Jorden van Foreest, romantiek in het spel ...... 20 Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en Adviseur topschaak: J. Timman E. Straat Blind, maar alles zien. De geschiedenis van het blindschaken ...... 22 Adviseur public relations: H. böhm Vrijwilligers: W. Colenbrander, R. Hillebrandt, AdviseurSchaken in wetenschap: musical, ballet, H. van opera den en Herik operette ...... C. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude 28 Webmaster: b. van den berg Eén systeem tegen alles en andere nieuwe boeken ...... 32

VDonateursan de enVoorzitter Vrienden van Euwe ...... 34

HetSchenkingen jaar zit er ...... weer bijna op, een mooi moment om terug te kijken. Aan het begin van het jaar..... 34 stond het max Euwe Centrum er bijzonder goed voor. De financiën leken langjarig op orde, de reservesDe sponsoren waren van gevuld het Max en we Euwe gingen Centrum weer een...... lustrumjaar in. 34 Nog voordat het jaar voor de helft voorbij was, ontvingen wij als donderslag bij heldere hemel een berichtNieuws vanvan dede gemeentevrijwilligers dat ...... de al ruim 25-jarige subsidie per 2016 stop gezet zou worden. Dit 35 was op zijn zachtst gezegd een verrassing. Na de slagen die we de voorgaande jaren al hadden ge- Dertig jaar Max Euwe Centrum ...... 35 maakt, moest het bestuur dus wederom aan de slag om de eindjes aan elkaar te knopen. Verderop in de nieuwsbrief vindt u enkele van de acties en ideeën die het bestuur momenteel uitwerkt om De MEC-kalender ...... 36 de financiën op orde te krijgen. Ook wachten wij nog op een uitspraak van de gemeente in het bezwaar dat wij hebben gemaakt tegen de directe stopzetting van de subsidie. Al met al hebben wij er het volste vertrouwen in dat wij verder kunnen. Jules Bestuur Wel hebbenWelling en we medewerkersdaarbij 1949 uw steun– 2016 hard nodig. Ook hierover vindt u informatie in de nieuwsbrief. KortGelukkigbestuur voor hebbenhet sluiten we vanook dezeonze Nieuwsbrief normale activiteiten velemedewerkers kunnen websites. uitvoeren Hij was en een zelfs echte weer liefhebber mooie m dieax je bereikteEuwe m atchesons het kunnen bericht datorganiseren schaakjournalist op het Joke Smitonophoudelijk College, de schoolkon bezighouden waar Euwe, met toen anekdotes het nog en JuleshetJ. van Gemeentelijk Welling Run, voorzitter was Lyceumoverleden. voor Welling meisjes schreef heette, zelfschaakproblemen. blesibliothecaris: gaf en de negende, E. Hij Straat was helaas ook weleen verloren,groot fan van inmatchpartijC. veleVisser, media vice-voorzitter in over 1935 het speelde. schaken, Een waaronder verslag vindt u vanzelfsprekendhetConservator: Max Euwe L.Centrum verderop. Zevedei en was op 8 november hetAlF. Jacobs, met Eindhovens al dussecretaris een Dagblad rumoerig en anderejaar waar Brabantse we met behulpnogDonateuradministrateur: van aanwezig onze vele op vrijwilligers,de Euweborrel R. Nepondanks ter ere vande no - kranten,digeA. Riemens, uitdagingen, Schaaknieuws, penningmeester weer Schakendveel voor elkaar Nederland hebben en gekregen.30Financieel jaar MEC. administrateur: A. bezemer J. van den berg, algemeen lid Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en D.2 brouwer, algemeen lid bas beekhuizen 3 m. Stam, algemeen lid manager: E. Sibbing Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Adviseur topschaak: J. Timman E. Straat Adviseur public relations: H. böhm Vrijwilligers: W. Colenbrander, R. Hillebrandt, Adviseur wetenschap: H. van den Herik C. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude Webmaster: b. van den berg

Van de Voorzitter

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Max Bestuur Euwe en Centrum medewerkers komt 2016 financieel redelijk door! bestuur medewerkers Albert Riemens J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat HetC. Visser, zal u vice-voorzitterniet zijn ontgaan dat het Max Euwe CentrumConservator: na twintig L. Zevedei jaar de subsidie van de gemeenteF. Jacobs, secretaris Amsterdam is kwijtgeraakt. Een bedragDonateuradministrateur: van bijna € 30.000 per jaar,R. Nep dat een mooie basisA. Riemens, was om penningmeester activiteiten te ontplooien. Het ontbrekenFinancieel van een administrateur: dergelijk groot A. bbedragezemer op een begrotingJ. van den bvanerg, € algemeen 90.000 heeft lid gevolgen. Natuurlijk,Foto’s: het MEC medewerkers heeft gelukkig mEC, archief ook andere mEC inen- komstenbronnen,D. brouwer, algemeen zoals lid giften, donaties, de bijdragebas van beekhuizen de KNSB, de Vrienden van Euwe, en diversem. Stam, vormen algemeen van lid sponsoring, waarvoor onze hartelijkemanager: dank. E. Sibbing Als supporter van het MEC heeft u recht op regelmatige informatie over het financiëleRedactie Nieuwsbrief: welzijn van mhet. bij MEC,de Weg, bij dezen! Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en MedioAdviseur oktober topschaak: 2016 is J. eenTimman verlies geleden van FinancieelE. Straat robuuster €Adviseur 9.200. Ditpublic verlies relations: zal waarschijnlijk H. böhm oplopen UiteraardVrijwilligers: kan hetW. Colenbrander,MEC niet oneindig R. Hillebrandt, in de totAdviseur circa € wetenschap: 14.000; in het H. vierde van den kwartaal Herik zijn “min”C. Koster, blijven. R. Kotmans Er is de afgelopenen C. ten Woude jaren een de kosten traditioneel hoger dan in het derde reserveWebmaster: opgebouwd, b. van den waardoor berg we 2017 zeker kwartaal, wanneer de activiteiten op een lager kunnen overleven, maar er moet wel een struc- pitje staan vanwege de zomer. Het MEC heeft turele oplossing komen wil het MEC langer ervoorVan degekozen Voorzitter zoveel mogelijk activiteiten te kunnen bestaan. laten doorgaan, want wat is het MEC zonder Het bestuur heeft een marketing/sponsoring- pleinfestival,Het jaar zit er boekenbeurzen, weer bijna op, een tentoonstellingen, mooi moment omcommissie terug te kijken. ingesteld Aan die het tot begin doel van heeft het om jaar het trainingenstond het m enax lezingen? Euwe Centrum Ook de erbibliotheek bijzonder goed voor.MEC De financieel financiën robuuster leken langjarig te maken. op orde,Sponsoring de wordtreserves up waren to date gevuld gehouden: en we we gingen ontvangen weer een lustrumjaarvan bedrijven in. is een belangrijke bron van inkom- regelmatigNog voordat schenkingen het jaar voor van de nieuwe helft voorbij (met was, ontvingensten maar wij het als vindendonderslag daarvan bij heldereis een taai hemel proces. een namebericht van van New de gemeente in Chess) daten oude de al titelsruim via 25-jarige subsidieOok is hetper bestuur 2016 stop bezig gezet met zou enkele worden. andere Dit particulieren.was op zijn zachtst gezegd een verrassing. Na de slagenplannen, die ween ude kunt voorgaande ons ook helpen!jaren al hadden gemaakt, moest het bestuur dus wederom aan de slagIn om 2011 de iseindjes het MEC aan eenelkaar Vriendenactie te knopen. Verderopgestart. Dein de inkomsten nieuwsbrief via donatiesvindt u enkele en giften van zijn de actiessinds en ideeënVrienden die hetvan bestuur Euwe schenken momenteel gedurende uitwerkt vijf om jaar hetde financiën vervallen opvan orde de subsidie te krijgen. merkbaar gestegen, een vast bedrag en mogen dit fiscaal vriendelijk deOok gemiddelde wachten wij donatie nog op per een donateur uitspraak ook. van In de gemeenteaftrekken in het van bezwaar de belasting. dat wij In hebben het gunstigste gemaakt hettegen derde de directe kwartaal stopzetting kreeg het MECvan de een subsidie. aantal Al metgeval al hebben hoeft een wij bedrager het volste van € vertrouwen 500 euro jaar in- dat mooiewij verder individuele kunnen. giften, Wel hebben variërend we daarbijvan € 300 uw steunlijks hard netto nodig. slechts Ook € hierover 175 te kosten vindt omdatu informatie 125% totin de € nieuwsbrief.1.000. Daarnaast een schenking van € 560 van het bedrag mag worden opgegeven aan de vanGelukkig de stichting hebben Denksportcentrum we ook onze normale Amsterdam activiteiten, belasting. kunnen uitvoeren en zelfs weer mooie max dieEuwe recent matches is opgeheven. kunnen organiseren Bijzondere dank op het aan Joke de Smit College, de school waar Euwe, toen het nog gevers,het Gemeentelijk we kunnen Lyceum de bijdragen voor mgoedeisjes gebruiken. heette, zelf Inmiddels les gaf en dehebben negende, enkele helaas Vrienden wel verloren, hebben een Ermatchpartij was ook een in 1935incidentele speelde. meevaller Een verslag van vindt u vanzelfsprekend‘doorstart’ gemaakt verderop. en gaan door tot en met €Al 690met aan al dus servicekosten een rumoerig over jaar 2015. waar Ook we zijnmet erbehulp 2020! van Deonze ondersteuning vele vrijwilligers, van Vrienden, ondanks alsmede de no- besparingendige uitdagingen, geweest, weer maar veel daar voor is elkaar de rek hebben uit. gekregen.voormalige Vrienden, wordt zeer gewaardeerd.

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Het is al vanaf € 100 per jaar mogelijk om van het bedrag van uw aankoop bij het MEC Vriend van Euwe te worden. Jaarlijks ontvangt terecht zonder dat het u een cent extra kost. het MEC meer dan € 10.000 via deze actie. Is dat niet mooi? Links op onze homepage staat een button. Sponsorkliks en de Euwepas vormen nog een beperkte bron van inkomsten , maar ik ben ervan overtuigd dat dit met uw participatie een - veel - groter succes gaat worden!

Zie voor al deze vormen van ondersteuning onze website. Onderaan de homepage staat “steun ons” met nadere informatie. Voor u een kleine moeite, die veel kan opleveren voor het MEC!

In mei is de Euwepas 2016 geïntroduceerd. U ziet dat u op velerlei wijze het MEC kan Met deze pas kunt u - een jaar lang - bij diverse ondersteunen, wellicht anders dan u gewoonlijk bedrijven korting krijgen, waaronder het Hard gewend was. Als u suggesties heeft, neem Rock Café, Maximus, Blue Boat Company, gerust contact op met Eddy Sibbing: Macbike, Wagamama, DGT en Schaak en Go [email protected] of 020-6257017. (zie voor de complete lijst en voorwaarden onze website). Tevens kunt u 10% korting krijgen Albert Riemens is penningmeester van het Max op een training van GM Robin van Kampen, Euwe Centrum IM Robert Ris en IM Yochanan Afek. Ten slotte heeft u met de Euwepas gratis toegang tot het Holland Casino, dit alles voor € 10! De Euwepas 2017, elk jaar met een andere afbeel- ding erop, is inmiddels verkrijgbaar bij het MEC. Wellicht is de Euwepas ook een aardig prijsje voor een schaaktoernooi of uw interne competitie? Links op onze homepage staat een link naar de Euwepas.

Sponsorkliks Koopt of boekt u wel eens online bij Zalando, Mediamarkt, Bol.com, Albert Heijn, Thuisbezorgd.nl of Booking.com? Dan kunt het MEC ook steunen via Sponsorkliks indien u via de MEC-website inlogt. Er zijn bijna driehon- derd bedrijven die meedoen, afhankelijk van de aanbieder en het aankoopbedrag komt 1 tot 13%

5 “Ik ga nog liever gewoon dood” Euwe Bestuur als en schaakprofessional medewerkers

bestuur medewerkers Bart Stam J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat MaxC. Visser, Euwe vice-voorzitter was van 1 september 1946 tot 1 septemberConservator: 1949 in dienst L. Zevedei van de KNSB. Belangrijkste redenF. Jacobs, voor secretaris deze opmerkelijke stap in zijn carrièreDonateuradministrateur: was dat hij zich optimaal R.zou Nep kunnen voorbe- reidenA. Riemens, op het penningmeester wereldkampioenschap van 1948. EenFinancieel succes werd administrateur: zijn korte periode A. bezemer als beroeps- schakerJ. van den allerminst; berg, algemeen deels doordatlid Euwe zijn gezin Foto’s:in Amsterdam medewerkers en zijn m baanEC, archief als wiskundele mEC en - raarD. brouwer, miste, deels algemeen door lidde uitputtende promotiereizenbas door beekhuizen Europa, Noord- en Zuid-Amerika. m. Stam, algemeen lid manager: E. Sibbing Het verlies van de revanchematch tegen Aljechin schakenRedactie bezig Nieuwsbrief: te houden m om. bij optimaal de Weg, voorbereid inAlgemeen 1937 betekende adviseur: niet H. dat Ree Max Euwe de hoop meeP. Hoomans, te doen aan F. Jacobs,het wereldkampioenschap, E. Sibbing, b. Stam enal opAdviseur de wereldtitel topschaak: had J.opgegeven. Timman Integendeel, na wistE. Straat niemand op dat moment hoe en wanneer deAdviseur dood van public Aljechin relations: (24 maart H. böhm 1946) zat de Ne- dieVrijwilligers: strijd gestreden W. Colenbrander, zou worden.” R. Münninghoff Hillebrandt, derlanderAdviseur wetenschap:vol ambitie om H. devan titel den te Herik heroveren. denktC. Koster, dat de R. Amsterdammer Kotmans en C. waarschijnlijkten Woude een Niet aan de vergadertafel, zoals aan het begin beterWebmaster: WK-resultaat b. van had den behaald berg als hij voorrang van het FIDE-congres in 1947, maar achter het had gegeven aan zijn maatschappelijke carrière. bord. “Zoals Euwe later zelf ook heeft toegegeven is VolgensVan de zijn V oorzitterbiograaf Alexander Münning- een eenzijdig professionalisme niets voor hem. hoff, schrijver van Max Euwe - biografie van Het is juist de wisselwerking tussen verschil- eenHet wereldkampioenjaar zit er weer bijna uit 1976, op, een bezat mooi Euwe moment een omlende terug interesses te kijken. die Aan zijn het energie begin vanen talent het jaar tot stondgeweldige het m ‘schaakhonger’ax Euwe Centrum na de er gedwongen bijzonder goed voor.volledige De financiën ontplooiing leken laat langjarig komen.” op orde, de reservesadempauze waren gedurende gevuld WOen we II. gingen Vandaar weer dat eende lustrumjaarOok Genna in. Sosonko laat zich in zijn boekje Max Nogoud-wereldkampioen voordat het jaar voorop 1 deseptember helft voorbij 1946 was, in ontvingenEuwe 1901 wij als - 1981 donderslag - een persoonlijke bij heldere hemelherin- een berichtdienst trad van van de gemeentede KNSB datom dezich al optimaalruim 25-jarige te subsidienering (2001) per 2016 uit stop in soortgelijke gezet zou worden.bewoordingen: Dit waskunnen op zijnvoorbereiden zachtst gezegd op het een komende verrassing. wereld Na- de slagen“De periode die we deals voorgaande beroepsschaker jaren viel al haddenEuwe ge- kampioenschap.maakt, moest het Zijn bestuur sterke dus optreden wederom tijdens aan de slagzwaar. om de De eindjes vaak inaan rokerige elkaar tecafés knopen. gespeelde Verderop hetin de Staunton-toernooi nieuwsbrief vindt in u Groningen, enkele van had de acties Euwe en ideeënsimultaanse die hetances bestuur en de momenteel materiële uitwerktafhankelijk om- gesterktde financiën in het op idee orde dat te hij krijgen. nog steeds een kans heid van het schaken, waren niet alleen een maakteOok wachten op de hoogstewij nog optrede. een uitspraak van de gemeentepsychische in het belasting, bezwaar datmaar wij hadden hebben ook gemaakt hun tegen de directe stopzetting van de subsidie. Al metweerslag al hebben op wijzijn er algemene het volste toestand.” vertrouwen in dat Geenwij verder wisselwerking kunnen. Wel hebben we daarbij uw steun hard nodig. Ook hierover vindt u informatie Volgensin de nieuwsbrief. Münninghoff zou de oud-wereldkampi- Sisyfusarbeid oenGelukkig al snel hebben spijt krijgen we ook van onze dit besluit:normale “Hij activiteiten trad Aanvankelijk kunnen uitvoeren verliep en Euwes zelfs weercarrière mooie als beroeps max - inEuwe dienst matches van de kunnen KNSB dieorganiseren hem een verre op het van Joke Smitschaker College, voorspoedig, de school waarook omdat Euwe, hij toen veel het kon nog overtuigendhet Gemeentelijk salaris Lyceum gaf, in ruilvoor voor meisjes simultaanse heette, zelf- reizen. les gaf Inen oktober de negende, 1946 helaas schrijft wel het verloren, Tijdschrift ancesmatchpartij en propagandistische in 1935 speelde. lezingen. Een verslag De bedoe vindt- u vanzelfsprekendvan den Koninklijken verderop. Nederlandschen Schaak- lingAl met van al deze dus eenonderneming rumoerig was jaar Euwe waar wede met behulpbond: van “Onzeonze vele nationale vrijwilligers, kampioen, ondanks die zich de nomet- gelegenheiddige uitdagingen, te geven weer om veel zich voor uitsluitend elkaar hebbenmet gekregen.ingang van 1 September jl. geheel in dienst heeft

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 gesteld van het Nederlandsche schaakleven, zal Leiden (26 oktober - 2 november), Andijk circa 10 November naar Curaçao vertrekken. (4/11), Boskoop (5/11) en De Meern (6/11). Vandaar zal dr Euwe naar Zuid-Afrika gaan waar Zelfs als Euwe over een auto met chauffeur had hij enkele weken zal vertoeven. Vervolgens zal beschikt, is dit een Spartaans schema. In decem- hij in Nederland terugkeeren en kort daarna naar ber 1946 vermeldt het Tijdschrift de resultaten Buenos Aires vertrekken, waar hij de gast zal van deze uitputtende tournee. Euwe speelt in zijn van den Argentijnschen Schaakbond. Begin totaal 765 partijen, wint er 659, speelt tachtig April wordt hij weer in het vaderland verwacht.” keer remise en verliest 22 partijen: een score van Uit deze passage blijkt al welke sisyfusarbeid ruim 91 procent. hem wachtte. Kijk eens naar Euwes simultaan- en toernooiverplichtingen: Zutphen (23 septem- Tocht naar De West ber), Heemstede (24/9), Goes (25/9), Vlissingen Wat in Nederland kan, moet in het buitenland (26/9), Middelburg (27/9), Sluiskil (28/9), Har- ook kunnen, moet het KNSB-bestuur hebben denberg (30/9), VVGA Amsterdam (1 oktober ), gedacht. Daarom werkt Euwe in 1947 een uit- vierkamp ASB Amsterdam (2-4/10), puttende promotiereis af door Noord- en Zuid- Wageningen (5/10), VVGA (9/10), Schiedam Amerika. Aanvankelijk gaat het goed, zo valt in (10/10), Enschede (12/10), Best (13/10), Eindho- het Tijdschrift van januari 1947 te lezen: “Dr. ven (14/10), Den Bosch (15/10), Oss (16/10), Euwe’s tocht naar De West (Nederlandse Antil- Breda (17/10), Zevenbergen (18/10), Rijen len, Suriname en Venezuela, BS) is in meer dan (19/10), Tilburg (20/10), VVGA (21/10), Bus- één opzicht een bijzonder succes geworden. Niet sum (23/10), Leeuwarden (24-25/10), achtkamp alleen, dat hij een aantal zeer geslaagde seances

De Zweedse grootmeester Stahlberg was een van Euwe’s tegenstanders tijdens het toernooi van Mar del Plata 1947.

7 gegeven, maar hij heeft het schaakleven in die in Argentinië. Tijdens een zeskamp in Buenos gewesten dermate gestimuleerd, dat te Paramari- Aires delft Euwe het onderspit tegen Stahlberg, bo een schaakclub ontstond met 45 leden, terwijl Najdorf en Eliskases, en behaalt hij niet eens de schaakvereenigingen op Curaçao, Aruba en vijftig procent. In het toernooi van Mar del Plata in Suriname zich tot een bond hebben vereenigd, met achttien deelnemers komt Euwe niet verder met het doel, als Onderbond van den K.N.S.B. dan de gedeelde zesde plaats (10½ uit 17). het schaakleven in Nederlandsch West-Indië te Najdorf wint het toernooi overtuigend met 14 onderhouden en verder te propageeren.” punten, gevolgd door Stahlberg (13½), Eliska- Ook aan de andere kant van de Atlantische ses (12) en Pilnik (11½). Wel weet de Amster- Oceaan volgt het bondsblad Euwes resultaten op dammer de latere toernooiwinnaar en Eliskases de voet: 414 simultaanpartijen, waarvan 350 ge- te verslaan. wonnen, 52 remise en 12 verloren, ofwel bijna 91 Het tijdschrift Schaakmat, dat van 1947 tot 1956 procent. “Te Caracas waren verscheidene spelers verschijnt, schrijft in het redactionele commen- met meestersterkte, die allen aan de seances deel- taar van 15 mei 1947: “Het schaaktournooi in namen. Het resultaat in Venezuela (+ 30 = 8 - 0) Mar del Plata (het Zuid-Amerikaanse Hastings) moet derhalve zeer hoog worden aangeslagen.” heeft voor ons land een grote teleurstelling In het aprilnummer van 1947 introduceert het opgeleverd. Immers, dat onze landgenoot Dr. bondsblad de nieuwe rubriek Dr. M. Euwe’s Euwe in dit tournooi met een gedeelde vijfde reizen . “Onze nationale kampioen heeft, zooals plaats uit de bus zou komen, zal wel niemand we reeds meldden, een reis gemaakt naar hebben gedacht. Vooral niet, toen Dr. Euwe Zwitserland en daar een match van 6 partijen in de eerste ronde reeds een keurige overwin- gespeeld tegen den Zwitserschen meester Grob. ning op Najdorf wist te behalen. (…) Ook zal Hij won dien tweekamp met 5,5-0,5. (…) Thans het wellicht aanbeveling verdienen, dat Dr. vertoeft de heer Euwe in Zuid-Amerika waar Euwe zich wat minder aan het simultaanspel hij meespeelde in het vrij sterk bezette tour- gaat geven en dat hij wat meer aan belangrijke nooi te Mar del Plata. Ook staat een match met tournooien deelneemt. Hij heeft in de afgelo- den Poolschen maestro Najdorf op het pro- pen maanden een enorm, waarschijnlijk een te gramma. Dr. Euwe gaat van Buenos Aires naar enorm, programma afgewerkt en daartegen is op Montevideo, de hoofdstad van Uruguay. Naar den duur niemand bestand.” Paraquay zal hij wel niet doorreizen! Daarna doet hij Paramaribo aan, Curaçao, Aruba en maakt Slecht voorbereid naar WK vervolgens een korte tournee door de U.S.A. Het moge duidelijk zijn dat Euwe als profes- Einde Juni denkt hij in Nederland terug te zijn, sional flink aan de bak moet. Naast het spelen zoodat hij in Juli weer beschikbaar zal zijn voor van simultaans, heeft hij inmiddels ook zijn eenige simultaanseances of voordrachten.” vaste rubriek ‘Practisch Spel’ in het Tijdschrift, waarin hij een aantal recente grootmeester Geen succes in Argentinië partijen analyseert. Daarnaast laat de KNSB Al snel gaat het bergafwaarts met de toernooi- hem ook allerlei andere klusjes opknappen zoals resultaten van de oud-wereldkampioen. Het een dagelijks radioverslag van het zonetoernooi Tijdschrift meldt twee tegenvallende resultaten in Hilversum.

8 partijen niet meer in te halen.” Zoals bekend gaat het in Moskou niet veel beter en eindigt Euwe als laatste met 4 uit 20. Na terugkeer uit de Sovjet-Unie probeert Euwe de draad weer op te pakken. Hij wil zijn contract met de KNSB uitdienen en het teleurstel- lende WK rechtzetten. “In 1947 en 1948 zat ik in een schaaktechnische depressie. Ik had te veel gespeeld, dat voelde ik aan iedere vezel.” Euwe wint met moeite een klein toernooi in Overleg met secondant Theo van Scheltinga. Plymouth (UK), waarna hij de tweekamp met Theo van Scheltinga om de Nederlandse titel Kortom, door de vele (buitenlandse) verplichtin- overtuigend in zijn voordeel beslist met 5½-2½. gen, begint Euwe oververmoeid en slecht voor- Na de landenwedstrijd tegen Engeland (1½-½ bereid aan het WK in Den Haag. Münninghoff winst aan het eerste bord) vertrekt hij naar een schrijft hierover: “Toen uiteindelijk op toernooi in Venetië, waar hij als vierde eindigt 2 maart 1948 in de grote zaal de Haagse Dieren- met 8 uit 13. Daarna gaat het simultaancircus in tuin de eerste ronde van het titeltoernooi begon, november 1948 weer van start waarin de oud- was Euwe sufgeschaakt en kon hij eigenlijk wereldkampioen vrijwel dagelijks zijn kunsten geen bord meer zien.” In het aprilnummer van moet vertonen in achtereenvolgens Bussum, Lei- 1948, als de WK-strijd halverwege is, schrijft den, ‘s Gravenzande, Groningen, Stadskanaal, het bondsblad over Euwes tegenvallende score: Winschoten, Delfzijl, Appingedam, Ten Boer, “Er zal nu wel niemand zijn die gelooft dat de Arnhem en Bosch. Euwe speelt in totaal 271 aanstaande wereldkampioen een Nederlander zal partijen en behaalt daarin 236 overwinningen, 26 zijn. Een achterstand van 4,5 punt valt in twaalf remises en negen nederlagen, ofwel 92 procent.

Euwe was oververmoeid in Moskou 1948. Hier speelt In Detroit speelde Euwe simultaan aan maar liefst hij tegen Botwinnik. 61 borden.

9 ADVERTENTIE

How Does Chess.com Help Serious Players?

Play live and correspondence games at your rating level

Get in-depth Computer Analysis of your games

Sharpen tactical decisions with thousands of high-level tactics

“I stay sharp using the tactics trainer on Chess.com.” GM Hikaru Nakamura

10 VS en Canada zich dicht en roept dat hij naar huis gaat. Direct na deze simultaans begint Euwe in Uiteindelijk weten enkele vrienden de zaak te december 1948 aan een lange buitenlandse sussen en krijgt Euwe alsnog zijn visum voor schaakreis van maar liefst vier maanden. Guatemala, waar hij een aantal dagen kan Na een kort bezoek aan Kopenhagen wint bijkomen. Toch voelt hij zich te vermoeid en hij in Reykjavík een klein toernooi met vijf meldt zich af voor het schaaktoernooi in Mar del IJslandse spelers (3½/5). Vervolgens vliegt hij Plata. Vervolgens maakt Euwe in recordtempo snel door naar de VS en Canada. In New York zijn tournee af door elke dag een ander land zal Euwe eerst een sterk toernooi spelen en te bezoeken: Costa Rica, Panama, Colombia, vervolgens simultaans verzorgen in Montreal, Venezuela, Curaçao, Trinidad, Barbados en Detroit, Toronto, Chicago, San Francisco en Puerto Rico. Uitgeput komt hij eind februari Los Angeles. Op 24 december komt hij aan 1949 aan in Nederland. in New York, waar hij de volgende dag in de eerste ronde direct verliest van Reuben Fine. Afscheid in stijl De Amerikaanse kranten hebben goed gezien, Kort na zijn terugkeer spreekt Euwe met het Euwe is ‘opgebrand’. Uiteindelijk eindigt de bestuur van de schaakbond. Het is duidelijk dat Nederlander als derde met 5 uit 9. de dergelijke uitputtende schaakreizen ten koste gaan van zijn gezondheid en zijn schaakpresta- “Ik ga liever gewoon dood!” ties. Beide partijen besluiten dat het contract met Het strakke schema van de simultaanseances ingang van 1 september 1949 zal worden ont- laat Euwe echter geen tijd om op adem te bonden, ook al doordat KNSB steeds moeilijker komen. Zo moet hij het slotdiner in New aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. York laten schieten om op tijd te zijn voor Er valt een zware last van Euwes schouders af zijn eerste simultaan in Montreal. Vervolgens en hij bereidt zich voor op zijn terugkeer als moet de oud-wereldkampioen het in Detroit en wiskundeleraar aan het Gemeentelijk Lyceum Toronto opnemen tegen respectievelijk 61 en voor Meisjes. Maar Euwe zou Euwe niet zijn 52 tegenstanders. De organisatoren in Chicago als hij zijn laatste maanden als professional willen de Nederlander tegen maar liefst 75 zou gebruiken om de Nooteboom-vierkamp tegenstanders laten spelen om ‘Detroit’ te in Leiden en een achtkamp in Kopenhagen overtreffen maar dit wordt zelfs Euwe te gortig. te winnen, en een match van tien partijen in “Dat betekent 100 borden in San Francisco Bled gelijk te spelen tegen Pirc. Direct na deze en 125 tegenstanders in Los Angeles. Ik ga tweekamp verdedigt Euwe het eerste bord liever gewoon dood!” Euwe beëindigt zijn van ons land in drie landenwedstrijden tegen simultaantoernee in Los Angeles, waar hij Joegoslavië (Ljubljana), Hongarije (Boedapest) nog afloop in een nachtclub nog een korte en Tsjechoslowakije (Praag). Ook voltooit Euwe ontmoeting heeft met filmacteur Clark Gable. zijn beroemde twaalfdelige openingsserie en De volgende dag dreigt Euwe zijn reis naar verbindt hij zich aan het nieuwe tweewekelijkse Latijns Amerika voortijdig af te breken als de tijdschrift Losbladige Schaakberichten. Daarmee consul van Guatemala hem een visum weigert. sluit hij een turbulente periode uit zijn lange Woedend smijt de Nederlander de deur achter carrière toch nog in stijl af.

11 BestuurKortsjnois en medewerkersbelangrijkste zet

bestuur medewerkers Peter Hoomans en Eddy Sibbing J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat VeertigC. Visser, jaar vice-voorzitter geleden, in de zomer van 1976, deed ViktorConservator: Kortsjnoi L. Zevedei een asielaanvraag in Nederland.F. Jacobs, secretaris In dit artikel blikken we terug op dezeDonateuradministrateur: belangrijke zet in zijn leven, R. Nep en de gevolgen daarvan.A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer J. van den berg, algemeen lid Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en EenD. b rouwer,dag na de algemeen prijsuitreiking lid van het zestiende anonimiteitbas beekhuizen van een rijtjeshuis van zijn vriend IBM-toernooi,m. Stam, algemeen dat hij lid samen met de jonge Brit Waltermanager: Mooij E. Sibbingin Westzaan. Overdag, als Walter Tony Miles heeft gewonnen, geeft Viktor een naarRedactie school Nieuwsbrief: gaat in Zaandam m. bij om de Weg,muziekles te simultaanAlgemeen op adviseur: de Russische H. Ree ambassade in Den geven,P. Hoomans, blijft de F. grootmeester Jacobs, E. Sibbing, alleen bachter. Stam in en Haag.Adviseur Na topschaak:afloop gaat J. hij Timman met een taxi naar huizeE. Straat Mooij. Amsterdam.Adviseur public De volgenderelations: ochtend H. böhm meldt hij DeVrijwilligers: twee hebben W. elkaar Colenbrander, leren kennen R. Hillebrandt, bij het zichAdviseur bij de wetenschap: Vreemdelingenpolitie H. van den aldaar: Herik Viktor HoogoventoernooiC. Koster, R. Kotmans in 1968, en C. waar ten WoudeMooij iedere Lvovitsj Kortsjnoi, geboren 23 maart 1931 te dagWebmaster: ging kijken. b. van Later den dat b ergjaar, op een rustdag Leningrad, woonplaats Leningrad, getrouwd, tijdens de Kandidatenmatch tegen Samuel een kind, beroep: schaakgrootmeester, wordt Reshevsky in het Olympisch Stadion van geregistreerdVan de Voorzitter als vluchteling uit de Sovjet-Unie. Amsterdam, lopen de twee elkaar bij toeval Daarna verdwijnt hij voor twee weken in de tegen het lijf op het Damrak. Ze besluiten koffie Het jaar zit er weer bijna op, een mooi moment om terug te kijken. Aan het begin van het jaar stond het max Euwe Centrum er bijzonder goed voor. De financiën leken langjarig op orde, de reserves waren gevuld en we gingen weer een lustrumjaar in. Nog voordat het jaar voor de helft voorbij was, ontvingen wij als donderslag bij heldere hemel een bericht van de gemeente dat de al ruim 25-jarige subsidie per 2016 stop gezet zou worden. Dit was op zijn zachtst gezegd een verrassing. Na de slagen die we de voorgaande jaren al hadden gemaakt, moest het bestuur dus wederom aan de slag om de eindjes aan elkaar te knopen. Verderop in de nieuwsbrief vindt u enkele van de acties en ideeën die het bestuur momenteel uitwerkt om de financiën op orde te krijgen. Ook wachten wij nog op een uitspraak van de gemeente in het bezwaar dat wij hebben gemaakt tegen de directe stopzetting van de subsidie. Al met al hebben wij er het volste vertrouwen in dat wij verder kunnen. Wel hebben we daarbij uw steun hard nodig. Ook hierover vindt u informatie in de nieuwsbrief. Gelukkig hebben we ook onze normale activiteiten kunnen uitvoeren en zelfs weer mooie max Euwe matches kunnen organiseren op het Joke Smit College, de school waar Euwe, toen het nog het Gemeentelijk Lyceum voor meisjes heette, zelf les gaf en de negende, helaas wel verloren, matchpartij in 1935 speelde. Een verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. Al met al dus een rumoerig jaar waar we met behulp van onze vele vrijwilligers, ondanks de no- Reshevski,dige uitdagingen, Kortsjnoi en weer Euwe veel bij devoor opening elkaar van hebben de Kandidatenmatch gekregen. in Amsterdam op 7 mei 1968

212

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 te drinken, in het bijzijn van Furman, op dat naar het buitenland en neemt hij deel aan het moment de coach van Kortsjnoi. Sindsdien stuurt traditionele kersttoernooi in het Britse Hastings. Viktor af en toe een kaartje of brief, met vaak een Kortsjnoi is dan al begonnen met het onder- partij waar hij trots op was, door de grootmeester brengen van zijn persoonlijk archief (brieven, zelf uitgeschreven op postpapier. Mooij, al langer fotoalbums) bij vrienden in het Westen, zoals op de hoogte van zijn overwegingen naar het zijn oude secondant Sosonko, en heeft al een Westen te vluchten, heeft hem al eens laten weten: Nederlandse bankrekening geopend. Sosonko ‘Als je besluit naar Nederland te komen, kun je herinnert zich in zijn boek The reliable past het bij mij terecht.’ Nu was het moment gekomen om volgende over een mogelijke vlucht: zijn belofte waar te maken. “It was anything but an impulsive decision. In Kortsjnois asielaanvraag is wereldnieuws. Hij is January [1976], at the tournament in Hastings, de volgende in een stroom van vooraanstaande Kortchnoi and I had spent nearly every evening wetenschappers, schrijvers, musici en sporters weighing every possible means for him to defect die het communistische regime van de Sovjets to the West.” verlaat en naar het vrije Westen vlucht. Terwijl hij onderduikt, is in het Zwitserse Biel een IBM-toernooi interzonaal toernooi aan de gang, waaraan onder Dat het direct na de prijsuitreiking van het IBM- meer Tal, Petrosjan en Smyslov deelnemen - zij toernooi gebeurde, was een praktisch besluit. onthouden zich van ieder commentaar, net als Nog tijdens de prijsuitreiking op zondag zou hij Sosonko, die ook deelnemer is. Bobby Fischer aan Tony Miles, medewinnaar met 9½ uit 15, stuurt Kortsjnoi een telegram om hem geluk te hebben gevraagd wat de juiste spelling was van wensen met deze moedige beslissing. ‘political asylum’. Het is waarschijnlijk dat meer ingewijden op de hoogte waren van Kortsjnoi’s Voorgeschiedenis voornemen in Nederland te blijven, maar het De beslissing om asiel aan te vragen in het laat zich lastig achterhalen wie wat precies heeft Westen spookte al langere tijd door het hoofd van geweten. Hoe actief was bijvoorbeeld de rol van Kortsjnoi. Reden was de met de jaren groeiende Max Euwe, die op dat moment de voorzitter van tegenwerking van de Russische schaakbond, die de FIDE was? Donner vertelt in zijn boekje over Kortsjnoi uiteindelijk verhinderde zijn vak als Euwe het volgende: “Bij de opening van het grootmeester in vrijheid uit te oefenen. Nadat hij toernooi in Amsterdam riep hij (Kortsjnoi) mijn in 1974 de match in de finale van de kandidaten- hulp in bij een gesprek met Euwe. Dit gesprek cyclus met 12½-11½ had verloren van Anatoli kwam op het volgende neer: Kortsjnoi had veel Karpov, sprak hij zich tegen een Joegoslavische problemen in de Sovjet Unie, zijn positie daar journalist openlijk uit over enkele misstanden, was moeilijk, binnenkort begonnen de kandi- waaronder het helpen van Karpov door de Rus- datenmatches voor het wereldkampioenschap sische schaakbond en het tegenwerken van zijn waar hij aan mee doen zou doen, en wat zou er eigen ambities op de wereldtitel. Direct gevolg gebeuren als hij… was dat Kortsjnoi voor een jaar werd uitgeslo- Euwe had aan een half woord genoeg: “Vanzelf- ten van deelname aan buitenlandse toernooien. sprekend houdt u dezelfde rechten, Viktor,” zei In december 1975 mag hij voor het eerst weer hij, “en natuurlijk zullen wij u helpen, u hoeft

13 zich geen zorgen te maken,” enzovoorts. Ik tolkte eerder in 1976 een uitreisvisum naar Nederland zonder mijn emoties te tonen, want ik begreep het had gekregen. Van het Reve, hoogleraar Slavis- belang van wat hier gebeurde. Ik kan niet stellen tiek en schrijver, had samen met historicus Jan dat hun conversatie doorslaggevend is geweest Willem Bezemer en de Amerikaanse politicoloog voor zijn beslissing - Kortsjnoi leefde er al lang Peter Reddaway de Alexander Herzenstichting naar toe - maar het lijdt geen twijfel dat Euwes opgericht. Doel was om dissidente Sovjet-litera- beminnelijke, opmonterende toon Kortsjnoi in tuur in het Westen uit te (laten) geven. Mogelijk zijn voornemen gesterkt heeft.” is het huis van Van het Reve aan de Amstel ook één van de onderduikadressen geweest voor de Euwe stelde zich dus in zijn hoedanigheid van grootmeester uit Leningrad in de weken na zijn FIDE-president min of meer garant als bescherm- asielaanvraag. Dochter Jozien van het Reve herin- heer van Kortsjnoi als vluchteling. Maar in hoe- nert zich in ieder geval het beeld van Kortsjnoi, verre waren Euwe en FIDE-secretaris Ineke Bak- die bij het raam staat en het gordijn op een kier ker op de hoogte van het tijdstip van zijn vlucht? houdt om naar buiten te kunnen gluren. Daarop is niet direct antwoord te geven. In het door Constant Orbaan geschreven IBM-toer- Vreselijk nerveus nooiboek lezen we in het verslag van de tweede Kortsjnoi zelf was in die weken direct na de ronde: “Nog lang na de officiële sluitingstijd zijn asielaanvraag vreselijk nerveus, herinnert Mooij de grootmeesters verder gegaan met het bevech- zich, en hij vertrouwde niet iedereen op voorhand. ten van elkaars ideeën en varianten in de kritieke Hans Ree schreef in Mijn schaken: “Toen hij posities (...) Toen moest er eventjes een pauze in 1976 in Amsterdam politiek asiel had aange- worden gemaakt want FIDE-president Euwe was vraagd, was hij bang voor vergeldingsacties van aan de telefoon voor Kortsjnoi (...) Bij terugkomst de KGB en hij dook onder in een Nederlands staarde Kortsjnoi hulpeloos en verbijsterd in de dorpje. Ineke Bakker, die toen onder Euwe diende lucht. Jazeker, hij had zojuist met ‘de Doctor’ als secretaris-generaal van de FIDE, de schaakor- gesproken, maar waarover was het gesprek ganisator Berry Withuis en Donner kwamen hem eigenlijk gegaan en wat precies was de afspraak daar opzoeken. Omdat hij wist dat het mensen geweest?” Er volgt een tweede telefoontje, “maar van links waren, schrok Kortsjnoi enorm en hij ik betwijfel sterk, of er in zijn schakershoofd nog verliet het dorp meteen. In zijn boek lijkt hij er wel enige herinneringsruimte was behalve voor nog steeds van overtuigd dat hij daarmee aan een de varianten van Velimirovic”, aldus Orbaan. groot gevaar ontsnapte. Ik ben er zeker van dat die mensen hem alleen wilden helpen.” Zeker is dat Kortsjnoi tijdens het toernooi een avond te gast is geweest bij Karel van het Reve Een week later volgt het nieuws dat Kortsjnoi aan de Amstel. Van het Reve was een oude beken- voor een half jaar een verblijfsvergunning krijgt. de van Euwe. In de oorlog had hij hem Russische Gezien zijn status van internationale bekendheid les gegeven en tijdens het WK in Moskou (voor- volgt deze beslissing sneller dan gebruikelijk. Of jaar 1948) was hij zes weken lang de tolk van hij in aanmerking komt voor de status van politiek Euwe geweest. Aan de Amstel ontmoette Kortsj- vluchteling wordt nader onderzocht. In de tweede noi onder meer de schrijver Andrej Amalrik, die week van augustus verschijnt de wereldtopper

14 teams uit Oost-Europa. Het hoogtepunt was het bereiken van de finale in 1979 tegen Boerevestnik uit Moskou. Door de deelname van Kortsjnoi was het onmogelijk om de wedstrijd in Moskou te houden, maar de voorzitter van de Duitse schaakbond, Alfred Kinzel, nodigde de teams uit om de wedstrijd in Duitsland te spelen. De finale in Bad Lauterberg werd, zonder de onderweg ziek geworden Euwe, door Volmac met 10-8 verloren. Verder toert Viktor het land door om simultaans te geven, die druk bezocht worden. Om dezelfde reden gaat hij naar Zwitserland. Daar woont ook de van oorsprong Oostenrijkse Petra Leeuwe- rik, die tien jaar in een Siberisch werkkamp had gezeten en daardoor Russisch spreekt. Tijdens een simultaan trekt zij de aandacht van de grootmeester door een exemplaar van Tolstois roman Opstanding naast het speelbord te leggen. Niet lang daarna wordt zij Viktors levensgezellin en later zijn tweede echtgenote.

Kortsjnoi in 1978, twee jaar na zijn asielaanvraag Reactie Russen Een maand na zijn asielaanvraag volgt eindelijk voor het eerst weer in het openbaar. Hij heeft zich een officiële reactie van Sovjet-Russische zijde. aangemeld als lid van de Koninklijke Neder- Tot dan toe hebben de autoriteiten zich in ab- landse Schaakbond en gaat spelen voor Volmac soluut stilzwijgen gehuld, maar een in het Rus- Rotterdam. Geldschieter Joop van Oosterom is sische schaaktijdschrift 64 afgedrukt communi- volgens Schakend Nederland “de hoogst biedende qué van de Sovjet Schaakbond liegt er niet om. in een rijtje belangstellende clubs”. Kortsjnoi zal Kortsjnoi wordt onder veel meer lelijks beschul- Van Oosterom ook met grote regelmaat bezoeken digd van ‘landverraad’, ‘ziekelijke eerzucht’, om de voormalige Nederlands jeugdkampioen te ‘lasterlijke aantijgingen’ en ‘ongeoorloofde coachen bij zijn activiteiten als correspondentie- psychologische beïnvloedingsmethoden’. Al zijn schaker. titels worden hem ontnomen en aangekondigd De komst van Kortsjnoi bij Volmac luidt een wordt dat bij de FIDE het verzoek is neergelegd succesvolle periode in voor de Rotterdamse om Kortsjnoi uit te sluiten van deelname aan de vereniging. In de twintig jaar die volgen wordt de Kandidatenmatches. club maar liefst 17 keer kampioen van Nederland, Uiterst pijnlijk is de brief van vrijwel alle met de WK-kandidaat jarenlang als steunpilaar. Russische grootmeesters, waaronder de oud- Ook internationaal wist Volmac zich in die jaren wereldkampioenen Smyslov, Tal en Petrosjan, die kranig te weren in de Europa Cup tussen de sterke zich in woorden van gelijke strekking openlijk

15 distantiëren van Kortsjnois vlucht naar Nederland. Trainer Olympiadeteam Een aparte open brief schrijft Anatoli Karpov. In de volgende maanden vindt Kortsjnoi in Ook hij spreekt zich uit tegen Kortsjnois daad, Nederland enige afleiding. Hij wordt onder meer maar de wereldkampioen kiest minder tenden- aangesteld als trainer van het Nederlands Olympi- tieuze bewoordingen. Vanaf dit moment volgen ade-team. Dankzij een royale subsidie van de Ne- de Sovjets de lijn dat aan toernooien waarvoor derlandse Sportfederatie (NSF) is er budget voor Kortsjnoi is uitgenodigd geen enkele andere een trainingskamp in hotel Nieland te Apeldoorn. Sovjet-schaker mag deelnemen. Een vorm van Kortsjnoi imponeert tijdens schaaktechnische ses- chantage, en als Kortsjnoi blijkt geen uitnodiging sies door zijn manier van analyseren. Hij neemt voor het Hoogoventoernooi van 1977 te hebben geen genoegen met een vaag stellingsoordeel en ontvangen, verdenkt hij de leiding van het toer- gaat dieper door in openingen dan tot dan toe de nooi ervan te zijn gezwicht voor de Sovjet-druk. gewoonte is bij de vaderlandse toppers. Ook is Het loopt met een sisser af omdat Kortsjnoi in er voor het eerst aandacht voor fysieke training. februari een tweekamp tegen Petrosjan zal spelen Uitgezonderd Donner hijst iedereen (Timman, en een zwaar toernooi als Hoogovens niet de Ree, Böhm, Sosonko, Ligterink en bondscoach juiste voorbereiding zou zijn. Bouwmeester) zich in trainingspak om te joggen.

ADVERTENTIE

16 Tot het begeleidingsteam behoort ook een mas- overtuiging dat die gunstig zouden zijn voor de seuse. Nederland eindigt op de Olympiade in prestaties achter het bord. Haifa, waar de Sovjets en andere Oostblokstaten ontbreken, als tweede, op een half punt achter de Familie Verenigde Staten. De vlucht naar het Westen leek zelfs voor zijn vrouw Bella en zijn zeventienjarige zoon Igor ge- Om Kortsjnoi aan het spelen te krijgen is er half heim, al vermoedt Hans Ree het volgende: “Vik- november op initiatief van Waling Dijkstra een tor had het met Bella besproken, maar om haar tweekamp met Jan Timman. In het Friese Beet- tegen de Sovjetautoriteiten te beschermen hield sterzwaag valt aan de uitslag niet af te lezen dat hij voor de buitenwereld vol dat ze er niets van hij lang geen serieuze tegenstand heeft gehad: wist.” Vrij snel na Viktors vlucht worden Bella 5½-2½. Tijdens deze match schrijft hij, met en Igor geïntimideerd door de KGB. Vrienden name ’s avonds laat, zijn autobiografie, waarin komen niet meer langs, Bella verliest haar baan, hij met de kwelgeesten van heden en verleden ze worden afgeluisterd en agenten volgen hen op afrekent. Ree, die aanwezig is als secondant van straat. Igor duikt onder als hij wordt opgeroepen Timman, schrijft in Mijn Schaken: “... Soms voor militaire dienst. Hij is bang dat hij geen uit- hoorden we hem op zijn hotelkamer gierend reisvisum meer zal krijgen als hij zijn dienstplicht lachen, als een wolf in de nacht”. vervult, omdat hij dan op de hoogte zou kunnen Eind december vertrekt hij per trein naar zijn van staatsgeheimen. Na te zijn ondergedo- Zwitserland, ter ontspanning. “Het liefst blijf ik ken in Tallinn, Riga en, wordt Igor opgepakt en in Nederland” laat hij de meereizende Telegraaf- veroordeeld tot tweeënhalf jaar werkkamp in verslaggever Rob Hoogland weten. In de strijd Siberië. Bella heeft het geluk een aardige erfenis om het recht wereldkampioen Karpov uit te te hebben gekregen, waardoor ze kan overleven. dagen, staken de Sovjets hun aanvankelijke Regelmatig heeft ze contact met Viktor, meestal verzet tegen de deelname van Kortsjnoi aan de per telefoon, want post komt vaak niet aan. WK-cyclus. In de kwartfinale neemt hij van eind Kortsjnoi heeft vanaf 1976 gestreden om zijn februari tot begin april in twaalf partijen plaats vrouw en zoon naar het Westen te krijgen. Ter tegenover de door hem gehate Tigran Petrosjan. ondersteuning van zijn strijd schreef de groot- Ree is een van de twee secondanten in het Ita- meester brieven aan diverse presidenten (onder liaanse Il Ciocco, het zal uiteindelijk 6½-5½ in andere Brezjnev, Carter, Tito, Marcos), paus het voordeel van Kortsjnoi worden. Jaap van den Johannes Paulus II, senator Edward Kennedy, de Herik merkt als verslaggever van De Telegraaf FIDE, nationale schaakbonden, en organisatoren op dat Kortsnoj iedere dag vijftig rondjes rent op van schaaktoernooien. In de loop der jaren heb- de plaatselijke atletiekbaan. En dat hij een bordje ben talloze, met name westerse, grootmeesters de pap als ontbijt neemt, want, zo weet Viktor strijd van Kortsjnoi ondersteund. Op de Olympi- te vertellen: “Dat is goed voor de bloedsom- ade te Buenos Aires in 1978 ondertekenen veel loop.” Zijn aandacht voor voeding is een van de deelnemers een steunbetuiging. In 1980 wordt er aspecten die zijn aanpak karakteriseert. Aan zijn een steuncomité opgericht om de gezinshereni- teamgenoten bij Volmac deelde hij repen choco- ging van Kortsjnoi te bewerkstelligen. Regelmatig lade, vitaminebruistabletten en ginseng uit, in de komen er - vooral in Nederland - krantenartikelen

17 over deze zaak, als er weer iets nieuws te melden antwoordde hij zonder meer: Ja.” (Volkskrant, was. Ondanks al deze publiciteit en steunbetui- 7 juli 1982) gingen, geeft de Sovjet-Unie geen krimp, met name omdat Kortsjnoi zich vaak (zeer) agres- De “gezinshereniging” met Viktor was alles sief uit. Zijn wantrouwen en achterdocht jegens behalve een succes omdat Viktor reeds samen- diverse mensen, en met name ook de FIDE, is woonde met Petra Leeuwerik. Zoon Igor wilde die jaren enorm gegroeid. geen contact met zijn vader en al snel na de komst naar het Westen werd een echtscheidingspro- Op 16 mei 1982 komt Igor vrij uit zijn werk- cedure gestart. De echtscheiding werd in 1986 kamp. Binnen twee maanden krijgen hij en Bella uitgesproken en de rechter veroordeelde Viktor een uitreisvisum naar Israël. Op 4 juli 1982 om Bella en Igor financieel te ondersteunen. Pas komen ze in Wenen aan en vliegen door naar Zü- na de dood van Bella in 1995 herstelde de vader/ rich. De hereniging met Viktor moet nog even op zoon-relatie zich. zich laten wachten, want doordat de vluchtdatum is veranderd, heeft hij nog schaakverplichtingen De “Kortsjnoi-boycot” eindigt in juni 1984 als in het Franse Colmar. de Russen toestaan dat Viktor meedoet aan de De plotselinge omslag van de Russen is vooral match tussen de USSR en de rest van de wereld in een resultaat van de stille diplomatie die Fridrik Londen. Onder het bewind van Gorbatsjov wordt Olafsson heeft gevoerd. Als FIDE-president be- Kortsjnoi in 1989 weer het staatsburgerschap van sluit hij de WK-match tussen Karpov en Kortsjn- de Sovjet-Unie aangeboden, al had hij toen nog oi in Merano (1981) uit te stellen (Olafsson: “It geen behoefte om de USSR te bezoeken. was in my capacity as President of FIDE that I postponed the match, according to the regulati- In het Belgische Reformatorisch Dagblad van 27 ons the FIDE President was personally and of- mei 1981 verklaart Kortsjnoi dat hij zich wel twee ficially responsible for the entire match”) omdat keer zou bedenken als hij opnieuw zou moeten hij een sportief verloop niet mogelijk achtte kiezen: “Ik heb inmiddels zoveel ellende over zolang vrouw en kind van de één vastgehouden mijn gezin gebracht, dat mijn beslissing in zo’n werden in het land van de ander. De Russen geval niet zonder meer vast zou staan”, verklaarde reageerden fel op het besluit van Olafsson, maar de 50-jarige Kortsjnoi op een persconferentie deze houdt voet bij stuk. Daarna brengt een in de Belgische hoofdstad. Kortsjnoi nam zijn delegatie van de Russische schaakbond, met beslissing om politiek asiel in het Westen aan onder andere de beruchte Baturinski, een bezoek te vragen in de overtuiging dat de Russische aan het FIDE-kantoor in Amsterdam. Na het on- autoriteiten zijn vrouw Bella en zoon Igor “na derhoud met Olafsson gaat de match door. Wat een jaar of twee” wel zouden toestaan het land te er precies is afgesproken is onbekend gebleven, verlaten om zich bij hem te voegen. maar heeft zeker met de vrijlating van Igor en Bella te maken gehad. Op de vraag van Donner Bronnen: Walter Mooij, Genna Sosonko, Hans “of hij [Olafsson] in een positie was, dat hij op Ree, Fridrik Olafsson, Hans Böhm, Herman enig moment in de nabije toekomst, de Rus- van Bekkum en talloze boeken, tijdschriften en sen van woordbreuk zou kunnen beschuldigen, krantenartikelen uit het MEC-archief.

18 Wij Bestuur steunen en medewerkers het MEC, U ook?

Uwbestuur bedrijf of organisatie kan het MEC steunen doormedewerkers bijvoorbeeld een advertentie of een banner te plaatsen in onze Nieuwsbrieven. Ook is het mogelijk om ons Pleinfestival of grootmeesterlijkeJ. van Run, voorzitter trainingen te sponsoren. Mail ([email protected]: E. Straat ) of bel (020-6257017) hetC. Visser, MEC vice-voorzitterom informatie over sponsoring door bedrijvenConservator: aan te L. vragen. Zevedei F. Jacobs, secretaris Donateuradministrateur: R. Nep A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer J. van den berg, algemeen lid Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en D. brouwer, algemeen lid bas beekhuizen m. Stam, algemeen lid manager: E. Sibbing Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en Adviseur topschaak: J. Timman E. Straat Adviseur public relations: H. böhm Vrijwilligers: W. Colenbrander, R. Hillebrandt, Adviseur wetenschap: H. van den Herik C. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude Webmaster: b. van den berg

Van de Voorzitter

2 19

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Jorden Bestuur van en medewerkers Foreest, romantiek in het spel

bestuur medewerkers Bas Beekhuizen J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat JordenC. Visser, komt vice-voorzitter uit een schaakfamilie en heeft een schaakvriendin.Conservator: L. Andere Zevedei toppers in Nederland zijnF. Jacobs, hem daarinsecretaris voorgegaan, o.a. Anish Giri, LoekDonateuradministrateur: van Wely, Erwin L’Ami, Jan R. Nep Smeets en Jan Werle.A. Riemens, Ze zijn penningmeester allen bevriend of getrouwd met eenFinancieel buitenlandse administrateur: schaakster. De A. liefde bezemer voor dat avontuurlijkeJ. van den berg, spel algemeen wordt kennelijklid vanzelfsprekendFoto’s: door medewerkers de top in het NederlandsemEC, archief schaaklandmEC en - schapD. brouwer, met internationale algemeen lid schaakgodinnen gedeeld.b Levertas beekhuizen dat intrigerende romantische schaak- motiefm. Stam, nu algemeen voordeel oplid voor spel op het bord? Als wem anager:Jorden E.mogen Sibbing geloven in zijn geval wel! Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en Adviseur topschaak: J. Timman E. Straat Adviseur public relations: H. böhm Vrijwilligers: W. Colenbrander, R. Hillebrandt, Adviseur wetenschap: H. van den Herik C. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude Webmaster: b. van den berg

Van de Voorzitter

Het jaar zit er weer bijna op, een mooi moment om terug te kijken. Aan het begin van het jaar stond het max Euwe Centrum er bijzonder goed voor. De financiën leken langjarig op orde, de reserves waren gevuld en we gingen weer een lustrumjaar in. Nog voordat het jaar voor de helft voorbij was, ontvingen wij als donderslag bij heldere hemel een bericht van de gemeente dat de al ruim 25-jarige subsidie per 2016 stop gezet zou worden. Dit was op zijn zachtst gezegd een verrassing. Na de slagen die we de voorgaande jaren al hadden gemaakt, moest het bestuur dus wederom aan de slag om de eindjes aan elkaar te knopen. Verderop Dein deslotpartij nieuwsbrief van het Nederlandsevindt u enkele kampioenschap van de acties tegen en ideeënJan Werle. die het bestuur momenteel uitwerkt om de financiën op orde te krijgen. InOok het wachten Schaakmagazine wij nog op van een oktober uitspraak begint van hij de gemeentezelfvertrouwen in het bezwaar waren dat misschien wij hebben de files gemaakt van zijn zijntegen verhaal de directe met hetstopzetting afzeggen van van de zijn subsidie. leermees Al- metschakende al hebben vriendin wij er het Sonja volste Bluhm vertrouwen uit Duitsland in dat terwij Sergeyverder kunnen.Tiviakov, Wel waardoor hebben hij we op daarbij zeventien uw- steun(WGM hard nodig.2276). OokErtussen hierover vindt vindt hij een u informatie file over de jarigein de nieuwsbrief. leeftijd rechtstreeks in diens plaats mag Schotse opening; het Schots was eerder een be- deelnemenGelukkig hebben aan het we Nederlands ook onze Kampioenschap.normale activiteiten langrijke kunnen opening uitvoeren in enhet zelfs repertoire weer mooievan Kasparov max ZijnEuwe kinderdroom matches kunnen komt organiserenuit. op het Joke Smitin College,het wereldkampioenschap de school waar Euwe, tegen toen Karpov, het nog het Gemeentelijk Lyceum voor meisjes heette, zelf1984-1985. les gaf en de negende, helaas wel verloren, Bijmatchpartij zijn voorbereiding in 1935 speelde. kan Sergey Een verslaghem wel vindt u vanzelfsprekendDit beviel hem direct verderop. en deze gelukkige intuïtie nogAl met wat al bijstaan dus een om rumoerig zijn zwarte jaar repertoirewaar we met te behulpresulteerde van onze in vele de vrijwilligers,eerste ronde tegen ondanks Erwin de no- versterken.dige uitdagingen, Maar belangrijker weer veel voor nog elkaar voor zijn hebben gekregen.L’Ami, de secondant van wereldtopper Anish

220

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Giri, in winst. Zo leverde haar informatie bij zijn eerste optreden geen half werk op. Uiteindelijk werd Jorden na zeven ronden met knap eindspel Nederlands jongste schaakkampioen. Tot dan was Max Euwe dat.

Jorden van Foreest staat nu, eind 2016, na Anish Giri, Loek van Wely en Robin van Kampen, met een Elo van 2622 op een met Ivan Sokolov gedeelde vierde plaats van de nationale rating- ranglijst. Dat geeft zelfvertrouwen voor de toekomst! Analyseren met Loek van Wely.

Vriendin Sonja Bluhm leverde een waardevol idee aan.

21 Blind, Bestuur maar en medewerkers alles zien!

bestuur medewerkers Evert-Jan Straat J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat MomenteelC. Visser, vice-voorzitter bereidt de Amerikaan Timur GareyevConservator: (geboren in L.Oezbekistan) Zevedei zich voor om het wereldrecordF. Jacobs, secretaris blindsimultaan aan te vallen. Hij zalDonateuradministrateur: dan 47 partijen tegelijk R.moeten Nep spelen en eenA. Riemens, percentage penningmeester van minstens 80 procent moeten scoren.Financieel Dit administrateur:artikel geeft een A. indruk bezemer van de geschiedenisJ. van den berg, van algemeen het blindschaken, lid en blindsimultaansFoto’s: in medewerkers het bijzonder. mEC, archief mEC en D. brouwer, algemeen lid bas beekhuizen Blindschakenm. Stam, algemeen heeft altijd lid tot de verbeelding van haddenmanager: wel E. enige Sibbing dagen nodig om van de inspan- het grote publiek gesproken. Hoe is het mogelijk ningRedactie te herstellen. Nieuwsbrief: Als propagandamiddel m. bij de Weg, heeft datAlgemeen een speler adviseur: zonder H. het Ree bord te zien een of deP. Hoomans,blindsimultaan F. Jacobs, nooit E.de Sibbing,populariteit b. Stam bereikt en meerdereAdviseur topschaak:partijen tegelijk J. Timman kan spelen? De eerste vanE. Straat de gewone simultaan. bekendeAdviseur schaakmeester public relations: die H. meerdere böhm partijen Vrijwilligers: W. Colenbrander, R. Hillebrandt, tegelijkAdviseur speelde, wetenschap: was de H. Fransman van den FrançoisHerik RecordpogingenC. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude Philidor (1726-1795). In 1750 speelde hij in InWebmaster: 1900 begon b .men van aanden records berg te denken. In Berlijn tegen drie tegenstanders tegelijk. Volgens enkele maanden verbeterde Pillsbury in de de overlevering was Philidor geblinddoekt. Later Verenigde Staten twee keer het wereldrecord en gingenVan de de simultaanspelersVoorzitter met de rug naar de bracht het op twintig partijen. Twee jaar later deelnemers en het publiek zitten of in een aparte speelde hij in Hannover (Duitsland) aan 21 ruimte.Het jaar zit er weer bijna op, een mooi moment omborden terug te tegen kijken. sterke Aan tegenstanders. het begin van Hij het won jaar van Instond de 19 hete eeuw max speeldenEuwe Centrum veel topspelers er bijzonder blind goed- voor.Fahrni De enfinanciën speelde lekenremise langjarig tegen onder op orde, anderen de schaak.reserves Onder waren hen gevuld waren en Louis we gingen Paulsen, weer een lustrumjaarBernstein, in. Carls, Dyckhoff, John en de Neder- Morphy,Nog voordat Blackburne het jaar envoor Zukertort. de helft Invoorbij 1876 was,nam ontvingenlander Bleykmans. wij als donderslag Uiteindelijk bij heldere scoorde hemel Pillsbury een Zukertortbericht van zestien de gemeente partijen datvoor de zijn al ruim rekening. 25-jarige subsidie8½ uit 21 per (40 2016 procent). stop gezet Een zouonbevredigend worden. Dit resul - Dezewas op seance zijn zachtst duurde gezegd twaalf uur!een verrassing.Daarmee mani Na -de slagentaat, hoewel die we de voorgaandetegenstand erg jaren sterk al washadden geweest. ge- festeerdemaakt, moest zich eenhet grootbestuur probleem: dus wederom de duur aan van de slagIn om de deperiode eindjes tot aan de Tweede elkaar te Wereldoorlog knopen. Verderop kwam dein desimultaans nieuwsbrief en de vindt zware u enkelegeestelijke van deinspan acties- en ideeënhet blindschaken die het bestuur meer momenteel in de publiciteit. uitwerkt Enkele om ningde financiën voor de simultaangever.op orde te krijgen. Voor het publiek spelers specialiseerden zich op dit terrein. De datOok naar wachten huis kon wij alsnog men op een was uitspraak uitgekeken, van was de gemeenteDuitse in meester het bezwaar en schaakjournalist dat wij hebben Mieses gemaakt gaf dattegen geen de bezwaardirecte stopzetting maar voor de van deelnemers de subsidie. wel. Al metregelmatig al hebben blindseances, wij er het volste maar vertrouwen aan ten hoogste in dat Dewij openingverder kunnen. verliep nogWel inhebben een redelijk we daarbij tempo, uw steunzes hard borden. nodig. In 1909Ook hieroverspeelde hijvindt drie u wedstrijdpar informatie - daarnain de nieuwsbrief. werd het een hele zit om de partij uit te tijen tegen Carl Schlechter blind met klok. Mie- spelen.Gelukkig Soms hebben werd we het ook de deelnemersonze normale toegestaan activiteiten ses kunnen won verrassend uitvoeren met en zelfs2½-½. weer Dit mooie was wellicht max omEuwe zich m atcheste laten kunnen aflossen. organiseren Was het evenement op het Joke Smitde College,eerste keer de datschool er met waar een Euwe, beperkte toen bedenktijd het nog voorhet Gemeentelijk de spelers behoorlijk Lyceum saai,voor voormeisjes de simulheette,- zelfwerd les gaf gespeeld. en de negende, In 1918 helaaspubliceerde wel verloren, hij een taangeversmatchpartij was in 1935het loodzwaar. speelde. Een Na verslagafloop vindtwaren u vanzelfsprekendboekje over de psychologie verderop. en de geschiedenis deAl metmeesten al dus oververmoeid een rumoerig of jaareuforisch. waar we Rustig met behulpvan van het onze blindschaken vele vrijwilligers, aangevuld ondanks met 25 partijen.de no- gaandige uitdagingen,slapen was er weerniet bij veel en voor de simultaangevers elkaar hebben gekregen.In 1911 versloeg de Serviër Boris Kostic in een

222

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Timur Gareyev tijdens de blindsimultaan van het MEC in mei 2016. Op 3 december verbeterde hij het wereldrecord door op 48 borden blind te spelen. korte tweekamp Marshall met 2-1. Kostic reisde Schelfhout bond Réti de strijd aan met 24 tegen- door de Verenigde Staten, China en India en nam standers. Na 7½ uur had de Tsjech 12 partijen bij zijn optredens vaak enkele blindpartijen voor gewonnen, 9 remises en 3 verloren. Onder hen zijn rekening. bevonden zich vijf hoofdklassers. Hoewel een percentage van ruim 68 procent niet erg hoog is, Réti in Nederland werd het toch als wereldrecord erkend. Daarover Rond 1920 ontstond een wedloop tussen bestonden in die tijd geen regels. Réti, Breyer en Aljechin om het wereldrecord De Hongaar Gyula Breyer bracht het blindsimultaan te verbeteren. In juni 1919 kwam record in 1921 in een simultaan in Kaschau Richard Réti voor langere tijd naar Nederland. (Tsjecho-Slowakije) op 25 partijen. Hij scoorde Hij was bereid om toernooien en tweekampen te 18½ punten en volbracht de simultaan in ruim spelen, en voordrachten te houden in het Duits. zeven uur! In een artikel beschreef hij de Bovendien gaf hij simultaans en blindseances. bijzonderheden van een blindsimultaan. Breyer Op 19 en 27 juni gaf hij bij DD in Den Haag een verdeelde de partijen in groepen door verschil- blindsimultaan aan tien borden. De eerste keer lende openingszetten te spelen om ze van elkaar won hij met 8-2, de tweede voorstelling met 6-4. te kunnen onderscheiden. Geestelijke vermoeid- Dit was een voorbereiding voor een aanval op heid treedt niet op door de intensiteit, maar het wereldrecord. Deze vond plaats op 4 augus- door de duur van de voorstelling. Het is daarom tus 1919 in de grote zaal van het Brongebouw belangrijk de simultaan in een zo kort mogelijke in Haarlem. Onder het toeziend oog van W.A.T. tijd te voltooien.

23 Aljechin 18½ uit 26, ruim zeventig procent. Onder zijn Alexander Aljechin is de enige wereldkampi- tegenstanders bevonden zich bekende spelers oen die zich intensief met blindschaken heeft als Kashdan en Herman Steiner. De voorstelling beziggehouden. Hij beschrijft hoe hij in 1902 als duurde 11½ uur en Aljechin kreeg een honora- negenjarige gefascineerd raakte door het optre- rium van 250 dollar. Gezien de tegenstand kan den van Pillsbury tijdens een blindsimultaan in deze voorstelling worden beschouwd als een van Moskou. De Amerikaan behaalde 19 punten uit de beste prestaties ooit. 22 partijen en Aljechins oudere broer, Alexej, Een jaar later brak Richard Réti het record in behoorde tot de deelnemers. São Paulo met ruim tachtig procent tegen 29 Toen Aljechin twaalf was, begon hij corres- tegenstanders. De opponenten waren echter van pondentieschaak te spelen. Hij analyseerde de veel minder kaliber dan die van Aljechin. partijen tijdens de schoollessen uit het hoofd In de jaren dertig kwam een nieuw fenomeen en ontwikkelde zo zijn vaardigheden in het naar voren: George Koltanowski. Een kleurrijk blindschaak. figuur die als schaakjournalist en als speler aan In 1914 vond er een grootmeestertoernooi in de kost probeerde te komen. Hij specialiseerde Mannheim plaats dat door het uitbreken van de zich in het blindspel. In 1937 speelde hij in Eerste Wereldoorlog werd afgebroken. Aljechin, Edinburgh tegen 34 tegenstanders. Hij scoorde Bogoljubow en andere Russen werden geïnter- ruim 85 procent, maar ook hier gold dat de neerd. Omdat er geen schaakborden beschikbaar tegenstand niet bijzonder was: meer dan twintig waren, werd er veel uit het hoofd gespeeld. partijen eindigden binnen twintig zetten! Met name met Bogoljubow heeft Aljechin vele partijen gewisseld. Enkele partijen werden later Drie dokters voor Najdorf gepubliceerd. In 1921 verliet Aljechin Rusland In 1939 vertegenwoordigde Najdorf zijn geboor- voorgoed en vestigde zich in Parijs. Tot dan teland Polen tijdens de Olympiade in Buenos toe had hij niet meer dan acht partijen tegelijk Aires. Toen de Tweede Wereldoorlog in Europa gespeeld. In Parijs speelde hij er twaalf, wat hem uitbrak, besloot hij in Argentinië te blijven. In gemakkelijk afging. De latere wereldkampioen die tijd kwam Najdorf op het idee zich in het had dus al ruime ervaring toen hij besloot het blindspel te bekwamen. Hij hoopte met een grote record van Breyer te attaqueren. blindvoorstelling zoveel publiciteit te trekken In november 1923 vertrok Aljechin voor een dat zijn familie in Europa er achter zou komen tournee door Canada en de Verenigde Staten. Ter waar hij zich bevond en, indien mogelijk, met voorbereiding speelde hij in december 1923 in hem in contact zou treden. Na enkele kleinere Montreal een simultaan tegen 21 tegenstanders. voorstellingen vestigde hij op 9 oktober 1943 De gevluchte Rus scoorde bijna zeventig procent in Rosario een nieuw record. Najdorf speelde tegen behoorlijke tegenstand. aan veertig borden en scoorde 36½ punten, ruim Op 27 april 1924 deed Aljechin in New York negentig procent. Van deze simultaan zijn slechts een aanval op het wereldrecord tegen 26 spelers. vier partijen bewaard gebleven. De strijd vond plaats in Hotel Alamac, waar een Op 24 januari 1947 deed Najdorf in São Paulo week eerder het beroemde grootmeestertoernooi een nieuwe aanval op het wereldrecord. Hij was geëindigd. Aljechin behaalde een score van bestreed 45 tegenstanders en behaalde een score

24 van 41 punten. Een ongelooflijke prestatie, anderhalf uur. Kasparov won acht partijen en ook wanneer men in aanmerking neemt dat de speelde twee keer remise. Een indrukwekkende gemiddelde kracht van zijn tegenstanders niet prestatie. Aan de Ambertoernooien heeft Kaspa- bijzonder hoog lag. Van deze blindseance zijn rov nooit meegedaan. Hij vond de blindpartijen alle partijen bekend. Drie doktoren hielden hem met rapidtempo te belastend. in de gaten tijdens de voorstelling, die bijna een etmaal duurde. Na afloop lukte het Najdorf Melody Amber toernooi niet om tot rust te komen. Wat de Argentijnse In 1992 startte de schaakmecenas Joop grootmeester ook probeerde, hij kon de slaap van Oosterom een elitetoernooi met twaalf niet vatten. Ten einde raad ging hij naar de deelnemers. Het toernooi, vernoemd naar bioscoop, waar hij de volgende ochtend door zijn dochter Melody Amber, werd gehouden schoonmakers in diepe slaap werd gevonden. in Monaco en later in Nice. De eerste editie Het honorarium van tweeduizend dollar was bestond uit een dubbelrondig rapidtoernooi. vorstelijk, maar Najdorf heeft zich toch nooit Sinds 1993 werden er blindpartijen gespeeld meer met blindschaken beziggehouden. van 25 minuten met een bonus van 20 seconden Lang werd gedacht dat dit record niet zou per zet. Een illegale zet werd bestraft met een worden overtroffen. In de Sovjet Unie, na de tijdstraf die bestond uit het indrukken van de Tweede Wereldoorlog verreweg het sterkste escape knop van de computer om de oude schaakland, waren blindsimultaans niet verbo- toestand te herstellen. De speler kreeg geen den maar het werd ook niet gepropageerd. Het extra straf. De deelnemers werkten op een dag werd beschouwd als belastend voor de geest een rapid- en een blindpartij af. Ze werden en men vond het decadent om er geld aan te vorstelijk behandeld en er was een aanzienlijk verdienen. prijzengeld. Topspelers als Anand, Ivantsjoek In 1960 deed de Hongaar Janos Flesch in Boe- - die alle negentien edities meedeed - Judit dapest een recordpoging om het aantal partijen Polgar, Karpov, Kramnik en later Aronian en op 52 te brengen. Deze simultaan is echter met Carlsen lieten zich graag uitnodigen. veel geheimzinnigheid omgeven en wordt niet Deze omstandigheden gaven de spelers de als record erkend. inspiratie om te vechten als leeuwen. Het niveau van de blindpartijen werd aanvankelijk ontsierd Blind met klok door grove blunders. Dat kwam doordat de Reuben Fine was de eerste speler die in de VS spelers de opening erg snel speelden en dan simultaans gaf met een tijdslimiet. In de jaren door gebrek aan concentratie een zet vergaten. veertig gaf hij diverse voorstellingen tegen In latere toernooien lag het niveau volgens maximaal twaalf personen met een tempo van Anand en Kramnik niet wezenlijk lager dan tien seconden per zet. bij een gewone rapidpartij. In het klassement In juni 1985, een half jaar voor hij de wereldtitel van de blindpartijen was Kramnik met negen zou veroveren, gaf Kasparov in Hamburg een overwinningen verreweg het succesvolst. Het kloksimultaan aan tien borden. Kasparov moest algemeen klassement werd zes keer gewonnen veertig zetten doen in twee uur, zijn tegenstan- door Kramnik en vijf keer door Anand. In 2010 ders, waaronder de computer Mephisto, kregen kwam een einde aan deze luisterrijke traditie.

25 Happening op het Spui toeschouwers konden de partijen volgen op Nederland heeft geen grote traditie op het demonstratieborden, die achter de spelers waren gebied van het blindschaken. Afgezien van opgesteld. In 1989 speelde Jan Timman tegen de blindsimultaan van Réti in 1919, hebben een team van bordenjongens, aangevuld met er in ons land lang geen grote manifestaties oud-burgemeester Samkalden. Timman won met plaatsgevonden. Wel hebben Nederlandse 3½-1½ en zei na afloop: ‘Dit was de eerste keer schaakclubs af en toe blindvoorstellingen en waarschijnlijk ook de laatste keer. Het is wel georganiseerd met een beperkt aantal een prima concentratie-oefening.’ deelnemers. Euwe had er een uitgesproken mening over: blindschaken heeft geen enkele Een jaar later treedt Viktor Kortsjnoi in het zin. Dat mag dan misschien zo zijn, voor strijdperk. Hij speelt tegen het team van leken en gewone schakers kan het wel erg schaakcafé Gambiet en Ton Sijbrands. Het zit vermakelijk zijn. de tot Zwitser genaturaliseerde grootmeester die middag niet mee. Al in de opening gaat het mis, In 1988 startte de Stichting Schaken op het als Kortsjnoi een zet één keer verkeerd verstaat. Spui onder leiding van Martin Tromp en Frank Enkele zetten later wordt de vergissing duidelijk. Ratelband een manifestatie die al snel uitgroeide Consternatie alom. De wedstrijdleider biedt tot een jaarlijkse schaakhappening. Het Spui, Kortsjnoi aan een blik op het bord te werpen. Hij gelegen in hartje Amsterdam, is een sfeervol slaat het aanbod af en krijgt een bewonderend plein maar niet erg geschikt om een blindsimul- applaus van de toeschouwers. Pas na 3½ uur taan te houden. Trams rijden om de paar minuten valt de eerste beslissing. Sijbrands verliest, maar met veel lawaai over het plein. Op een zondag in ondertussen is Kortsjnoi aan de andere borden september werden ’s morgens simultaanseances in grote tijdnood gekomen. Dit is een te zware gehouden door Nederlandse topspelers. Ook opgave voor de Verschrikkelijke en hij verliest werd er een snelschaakcompetitie voor viertallen met 4-1. georganiseerd, waarvan het winnende viertal ’s In 1991 hebben de organisatoren het middags in een grote tent tegen een grootmees- aanstormend talent Viswanathan Anand weten ter mocht aantreden. Zo deden er teams mee te strikken. Hij speelt tegen het journalistenteam van journalisten, gemeentelijke instellingen, en Dick Dolman. Anand speelt razendsnel en kunstenaars en schaakcafé Gambiet. Het team gebruikt gemiddeld een half uur per partij. Hij werd aangevuld met een ‘mystery guest’, zoals wint met 4-1. de politici Dick Dolman, Ivo Samkalden, Frank de Grave, dammer Ton Sijbrands of kunstenaar Herman Brood.

Tegen dit vijftal speelde een grootmeester een blindsimultaan met klok. Met de rug naar de Viswanathan Anand - Dick Dolman spelers zat de grootmeester op het podium 1.e4 Pf6 2.e5 Pd5 3.d4 d6 4.Pf3 g6 5.Lc4 Pb6 te wachten tot hem door de wedstrijdleider 6.Lb3 Lg7 7.Pg5 e6 8.Df3 0-0 9.Dh3 h6 10.Pf3 een zet werd doorgegeven. De honderden g5 11.Dg3 dxe5 12.h4!

26 hij het aantal borden op en in 2010 geeft hij een dhckMjfm blindvoorstelling aan 35 borden. Het resultaat, gagMmaiM 25½ uit 35, geeft hem de overtuiging dat hij in staat moet zijn het wereldrecord van Najdorf te MhMmamMg overtreffen. Dat record staat op 45 partijen en mMmMgMgM houdt al 64 jaar stand. Dankzij een sponsor kan hij een half jaar vrij nemen om zich in alle rust MmMGMmMG voor te bereiden. Op zaterdag 26 november 2011 om tien uur mCmMmBKM begint Marc Lang in het plaatsje Sontheim, AGAmMGAm deelstaat Baden-Württemberg, zijn aanval op het wereldrecord. In de gemeentezaal zitten JBIMLMmD 46 deelnemers in een halve carré te wachten tot Lang zijn eerste zet doet. De rating van de spelers varieert van 1000 tot 1850. Aan negen 12…e4 13.hxg5 exf3 14.gxh6 Df6 15.gxf3 Dg6 borden speelt Lang met zwart. In de opening 16.hxg7 Dxg7 17.Dh2 1-0 tracht Lang zo snel mogelijk de gebaande paden te verlaten om de partijen een eigen gezicht te Een jaar later treedt, dankzij een genereuze geven. Om het record te breken zal Lang dertig sponsor, Karpov op tegen wederom de jour- punten moeten scoren. Na vier uur spelen neemt nalisten en ‘mystery guest’ Frank de Grave. hij een pauze en gaat naar een aparte ruimte om Karpov heeft het niet gemakkelijk. Na de volle uit te rusten. speeltijd van vier uur heeft hij slechts een partij gewonnen. De overige partijen worden door Jan Om 23.30 uur heeft Lang tien partijen Timman gearbitreerd. De partij van Tim Krabbé beëindigd. De meeste toeschouwers zijn naar wordt voor Karpov verloren verklaard. Van der huis, de spelers mogen een vervanger laten Vliet speelt remise. Karpov wint met 3½-1½. opdraven. Dit om te voorkomen dat spelers In 1999 komt een einde aan deze fraaie traditie. in slaap vallen of uit vermoeidheid opgeven. Zondagochtend om 4 uur heeft de Duitse FIDE- Nieuw record meester 16 uit 21 gescoord. Nog 25 partijen te In 2011 gebeurt wat kenners lang voor onmo- gaan. Na een pauze krijgt Lang nieuwe energie, gelijk hebben gehouden. Na jaren van voorbe- terwijl zijn tegenstanders instorten. Om 6 uur reiding doet de Duitser Marc Lang een aanval heeft Lang 25½ uit 35. Het einde komt in zicht. op het wereldrecord. Wie is hij? Lang is een Uit de resterende elf partijen behaalt Lang nog FIDE-meester, geboren in 1969 te Ditzingen, negen punten. Om 7 uur ‘s ochtends, na 21 uur getrouwd en heeft twee kinderen. In het dage- spelen, is Lang klaar. Eindresultaat 34½ uit 46 lijks leven is hij programmeur. In 1997 raakt partijen. Het is gelukt! Het blijft ongelooflijk hij geïnteresseerd in blindschaken en twee jaar dat een bescheiden FIDE-meester met een later geeft hij voor het eerst in het openbaar aan rating van 2306 zich wereldrecordhouder 16 borden een blindsimultaan. Langzaam voert blindsimultaanschaak mag noemen.

27 Schaken Bestuur en in medewerkersmusical, opera, ballet en operette

bestuur medewerkers Minze bij de Weg J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat ‘NeeC. Visser, Karel, vice-voorzitter nee Karel niet vandaag Conservator: L. Zevedei NeeF. Jacobs, Karel secretaris nee, al wil je nog zo graag. Donateuradministrateur: R. Nep D’rA. Riemens, zijn van penningmeesterdie dagen dat ik niks kan velen Financieel administrateur: A. bezemer GaJ. van maar den liever berg, schakenalgemeen met lid de interlectuelen.’ Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en D. brouwer, algemeen lid bas beekhuizen Dezem. Stam, woorden algemeen schreef lid Annie M.G. Schmidt voor Louismanager: Persinger E. Sibbing schreef in Chess Life van juli de musical Met man en muis uit 1969. Harry 1961:Redactie ‘Ik geloofNieuwsbrief: dat musici m. bij een de heel Weg, bijzondere BanninkAlgemeen componeerde adviseur: H. de Ree muziek. hypnotischeP. Hoomans, fascinatie F. Jacobs, voor E. Sibbing, de 32 kleine b. Stam figuren en Adviseur topschaak: J. Timman hebbenE. Straat en altijd de willige slaven zijn geweest SchakenAdviseur en public muziek. relations: Als je H.zoekt böhm op internet vanVrijwilligers: de onuitputtelijke W. Colenbrander, intriges en R. streken Hillebrandt, van komAdviseur je heel wetenschap: uiteenlopende H. van informatie den Herik tegen. dieC. Koster,kleine boeven’. R. Kotmans Persinger en C. tenvoegt Woude daar een Bijvoorbeeld een site die muzieknummers langeWebmaster: lijst aan b toe. van van den musici berg die van schaken vermeldt met een schaakstuk in de titel. Nou houden. Een ander laat dan weer weten dat er ja, schaakstuk. Wat ABBA’s Dancing Queen of ook tandartsen zijn die schaken, en ambtenaren RandyVan de Newmans Voorzitter Every Man a King met schaken of juristen. Of een visboer, zoals ik uit eigen te maken hebben mag u zelf invullen. ervaring weet. EldersHet jaar wordt zit er er weer juist bijna heel op,gewichtig een mooi gedaan moment over om terug te kijken. Aan het begin van het jaar destond relatie het schakenmax Euwe en muziek.Centrum Om er bijzondereen goed goed voor.Schaken De financiën en muziek, leken wat langjarig moet je met op orde,dat onder de - musicusreserves warente kunnen gevuld worden en we moet gingen je delen weer in een lustrumjaarwerp? Moet in. je het hebben over bekende musici deNog hersenen voordat aanspreken het jaar voor die de ook helft voor voorbij schaken was, ontvingen wij als donderslag bij heldere hemel een nodigbericht zijn, van kom de gemeente je te lezen. dat Of: de omal ruim een muzikale 25-jarige subsidie per 2016 stop gezet zou worden. Dit topperwas op te zijn worden zachtst moet gezegd je hard een werken, verrassing. net Na de slagen die we de voorgaande jaren al hadden ge- alsmaakt, bij het moest schaken. het bestuur Je moet dus alles wederom opzij zetten. aan de slag om de eindjes aan elkaar te knopen. Verderop Inderdaad,in de nieuwsbrief het soort vindt opmerkingen u enkele van dat deje actiesnog wel en ideeën die het bestuur momenteel uitwerkt om eensde financiën hoort bij op de orde opening te krijgen. van een toernooi: ‘Het leidenOok wachten van een wij bedrijf nog opis net een zoiets uitspraak als het van spelen de gemeente in het bezwaar dat wij hebben gemaakt vantegen een de schaakpartij. directe stopzetting Je moet van vooruit de subsidie. kijken en Al met al hebben wij er het volste vertrouwen in dat beslissingenwij verder kunnen. durven Welnemen.’ hebben we daarbij uw steun hard nodig. Ook hierover vindt u informatie in de nieuwsbrief. EnGelukkig dan zijn hebben er mensen we ook die onzeerop normalewijzen dat activiteiten in kunnen uitvoeren en zelfs weer mooie max sommigeEuwe matches beroepen kunnen wel ergorganiseren veel geschaakt op het Joke Smit College, de school waar Euwe, toen het nog wordt.het Gemeentelijk Zo meldde Lyceumeen artikel voor in mChesseisjes World heette, van zelf les gaf en de negende, helaas wel verloren, meimatchpartij 1958: ‘Bijna in 1935 iedere speelde. vooraanstaande Een verslag violist vindt u vanzelfsprekend verderop. inAl demet wereld al dus is een schaker rumoerig geweest, jaar waarja zelfs we een met behulpDe vanpremière onze van vele het vrijwilligers, ballet Checkmate ondanks was een de no- meerderheiddige uitdagingen, van alle weer violisten veel voor van elkaar betekenis’. hebben gekregen.prestigieuze bijeenkomst.

228

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 die schaken? Over schakers die musiceren? Wel goed gedocumenteerd is Checkmate: Ballet Moet je denken aan muziekwerken waarin het in One Scene with a Prologue van de Engelse schaken wordt genoemd. Of heb je het over componist Sir Arthur Bliss. Het duurt ongeveer muziek die over schaken gaat? 53 minuten en telt titels als Dance of the Four Bestaat er eigenlijk wel ‘schaakmuziek’? Dat Knights, Entry of the Black Queen en The Attack. blijkt mee te vallen. Aanvankelijk had ik gedacht De première op 15 juni 1937 in het Théatre des dat een artikel van een pagina of drie, vier Champs Elysées in Parijs was een glorieuze voldoende zou zijn. Maar uitgebreid onderzoek gebeurtenis. Onder de dansers bevonden zich heeft me duidelijk gemaakt dat er materiaal is beroemdheden als Frederick Ashton en Margot voor meerdere artikelen. En dan laten we het Fonteyn. De choreografie was van Ninette de onderwerp schaken en popmuziek nog buiten Valois, in die dagen een grote naam in de bal- beschouwing. Daar heb ik geen verstand van, letwereld. In een artikel een jaar later vertelde misschien is dat iets voor Dimitri Reinderman? Bliss, zelf een groot schaakliefhebber, dat het idee Deze aflevering gaat over schaken in musical, was ontstaan tijdens een diner waar het gesprek ballet, opera en operette. op geschikte onderwerpen voor een ballet kwam. Op dat moment kwam er niets van, maar toen het Musical en ballet Vic-Wells ballet hem jaren later om muziek vroeg Het werk dat bij uitstek schaken als onderwerp dacht hij alsnog aan het oude idee. Checkmate is heeft is natuurlijk de musical Chess. Tim Rice in 2005 door Naxos op cd gezet. schreef de tekst, Benny Andersson en Björn Ulvaeus van ABBA zorgden voor de muziek. Échec au Roi Chess ging in 1984 in première. Het is het verhaal Bohuslav Martinů was een uiterst productieve van de liefde van de Russische schaker Anatoly Tsjechische componist. Hij bracht zijn tijd groten- Sergievsky voor de assistente van zijn Amerikaan- deels buiten zijn geboorteland door. In 1930, toen se tegenstander Freddy Trumper, tegen wie hij een hij in Parijs woonde, schreef hij de balletmuziek match om de wereldtitel speelt. Het verhaal speelt Échec au Roi. Naast schaakstukken spelen ook zich af tijdens de Koude Oorlog en is overduide- dominostenen, speelkaarten en backgammon een lijk geïnspireerd door de legendarische tweekamp rol. De titels van de acht delen verwijzen echter Fischer-Spassky. De musical heeft wereldwijd bijna alle naar het schaken. Denk aan Pas des succes gehad en is ook in Nederland opgevoerd. cavaliers, Danse des Fous, Danse des Tours en Solo des Reines. De Ouverture espagnole zin- Binnen de klassieke muziek zijn diverse werken speelt op de Spaanse opening. Het choreografie van enige omvang te vinden die over schaken was van André Coeurov. In de muziek verwerkte gaan. Ik begin met balletten. In een ballet kun je Martinů geluiden zoals hij die in het bruisende uiteraard prima met het uiterlijk van de schaak- Parijs van de jaren twintig en dertig van de twin- stukken uit de voeten. Dat bleek al in 1607 toen tigste eeuw hoorde: jazz, blues en fanfaremuziek. voor de Franse koning Lodewijk XIV het Ballet des Eschecs werd uitgevoerd, voor zover bekend Opera’s het eerste ballet met een schaakthema. Van dat Bij schaken en opera denk je al gauw aan de be- ballet is weinig bekend. roemde partij tussen Paul Morphy aan de ene kant

29 en de hertog Van Brunswijk en graaf Isouard aan Van recente datum is Mikhail and Mikhail play de andere. De partij werd in 1858 gespeeld in de Chess (Mihails un Mihails spēlē šahu) van loge van de Parijse opera tijdens een uitvoering de jonge Letse componist Kristaps Petērsons van Norma. Morphy zat naar verluid met zijn (1982). De première was op 12 maart 2014 in de rug naar het toneel en won fraai en snel, mis- opera van Riga. Aanvankelijk was het Petērsons schien wel omdat hij wilde zien wat zich achter bedoeling een opera te componeren over de hem afspeelde. Letse schaakheld Michael Tal, maar geleidelijk Goed, dat is schaken in de opera, nu opera’s met verschoof zijn belangstelling naar het schaken schaken als onderwerp. Ik ken er drie. Verreweg zelf. Uiteindelijk kwam de zesde partij uit de de kortste is een mini-opera van ruim vier tweekamp om de wereldtitel tussen Michael minuten: Sketches of chess. De ondertitel luidt Tal en Michael Botwinnik uit 1960 centraal te Opera for two sopranos and a chessboard. De staan. Volgens de website van het theater gaat zangeressen zingen a capella de zetten de opera over ‘de ideologische betekenis van het van de partij Ljubojevic – Kasparov, Brussel schaken in de Sovjet-Unie en de op intuïtie en 1987. Ljubojevic won. De opera werd improvisatie gebaseerde tactiek van Tal, waar- geschreven door Murielle Lucie Clément en mee hij de rationale en academische Botwinnik het Max Euwe Centrum had in 1996 de wereld wist te verslaan’. première. Sketches of Chess werd opgevoerd Voor de aardigheid geef ik een overzicht van de in het toenmalige Nieuwe de la Mar-theater rollen: zwarte pion van e7, witte toren van a1, ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van zwarte toren van a8, zwarte dame, zwart paard het MEC. van g8, witte dame, zwart paard van b8, witte pion van d2. Het werk duurt anderhalf uur.

Wie het heeft over schaken en muziek denkt automatisch aan Philidor: de sterkste schaker van zijn tijd en tegelijkertijd een vooraanstaand Frans barokcomponist. In de vele opera’s die Philidor componeerde komt het schaken niet voor, maar heel verrassend is er wel een opera over Philidor als schaker. De Franse componist Amédéé Dutacq schreef op een libretto van Abraham Dreyfus de eenakter Battez Philidor! Het verhaal speelt zich af in 1777 en gaat over een arme musicus die Philidor op het schaak- bord moet verslaan, voordat hij de hand van zijn geliefde kan winnen. Philidor belooft de partij te verliezen, maar wint door onoplettendheid per ongeluk toch. Gelukkig loopt het uiteindelijk Het Max Euwe Centrum had de wereldpremière van toch goed af voor de geliefden. De opera werd de mini-opera Sketches of Chess. voor het eerst uitgevoerd op 13 november 1882

30 in de Opéra Comique in Parijs. We sluiten deze afl evering van Schaken en muziek af met de operette Der Seekadett van Richard Genée. Die gaat weliswaar niet over het schaken, maar aan het eind van het tweede bedrijf vormt een levend schaakspel een wezenlijk onderdeel van de handeling. De matcombinatie uit deze partij is zelfs doorgedrongen tot de schaakliteratuur. Het zogeheten Seekadettenmatt gaat zo (of een variant hierop): 1.e4 e5 2.Lc4 d6 3.Pf3 Pc6 4.Pc3 h6 5.d4 Lg4 6.Pxe5 Lxd1 7.Lxf7+ Ke7 8.Pd5 mat. Der Seekadett werd op 24 oktober 1876 voor het eerst opgevoerd in het Theater an der Wien in Wenen. Tijdens het toernooi van Barmen 1905 kwam het in het kader van het nevenprogramma tot een uitvoering.

In de volgende afl evering gaan we verder met marsen en walsen, andere schaakmuziekstukken, beroemde musici die schaakten en beroemde schakers met aanleg voor muziek.

(Met dank aan Paul van der Sterren voor enkele Mevrouw Keller uit Eberfeld trad op als Caïssa tijdens waardevolle tips) de uitvoering van Der Seekadett, Barmen 1905

31 Eén Bestuur systeem en medewerkers tegen alles en andere nieuwe boeken

bestuur medewerkers Florian Jacobs hand van helder gerangschikte thema’s, zoals J. van Run, voorzitter dominantie,bibliothecaris: het initiatiefE. Straat en de vesting. Een boek AlfonsoC. Visser, Romero vice-voorzitter Holmes & Oscar de Prado: The voorConservator: liefhebbers L. vanZevedei schaakcreativiteit dat je blik AgileF. Jacobs, London secretaris System. New In Chess, 2016. 336 achterDonateuradministrateur: het bord verwijdt. R. Nep pagina’s.A. Riemens, € 26,95. penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer EénJ. van systeem, den berg, tegen algemeen alles. 1.d4 lid gevolgd door Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en 2.Lf4,D. brouwer, vaak gevolgd algemeen door lid het opbergen van die bas beekhuizen loperm. Stam, op h2 algemeen en een stutten lid van de d-pion met c3 manager: E. Sibbing en e3. Een solide systeem dat de laatste maanden Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, doorAlgemeen veel topspelers adviseur: is H. gespeeld. Ree Met welke ope- P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en ningAdviseur denkt topschaak: u dat Carlsen J. Timman Giri in een klassieke par- E. Straat tijAdviseur voor het public eerst versloeg?relations: Precies: H. böhm 1.d4 d5 2.Lf4. Vrijwilligers: W. Colenbrander, R. Hillebrandt, DeAdviseur auteurs, wetenschap: een ervaren H.grootmeester van den Herik met veel C. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude boeken op zijn naam en een FIDE-meester, heb- Webmaster: b. van den berg ben de verschillende zwarte reacties gerangschikt Yearbook 120. New In Chess, 2016. 256 pagina’s. in duidelijke hoofdstukken. Ieder hoofdstuk bevat € 29,95. partijenVan de met V veeloorzitter uitweidingen. Soms zag ik door Dit keer bevat het bekende openingsnieuwsboek- de variantenbomen het strategische bos niet meer, werk opvallend veel geweld: ik tel een groot aan- maarHet jaar een zit behoorlijk er weer bijnacompleet op, eenoverzicht mooi momentbiedt dit omtal terug tegengestelde te kijken. rochadesAan het begin en zelfs van een het woedend jaar boekstond zeker. het m Eenax Euwe panacee Centrum is de opening er bijzonder overigens goed voor.dameoffer De financiën op zet 14 leken in de langjarig Najdorf. opDaarnaast orde, de nietreserves – tegen waren iedere gevuld zwarte en opstelling we gingen moet weer je een wel lustrumjaar schrijft Timman in. een kleine ode aan Kortschnoj watNog anders voordat kennen het jaar – maar voor wiede helft zijn repertoirevoorbij was, ontvingenen licht wijKuzmin als donderslag in zijn rubriek bij heldere de subtiliteiten hemel een verderbericht wil van aanscherpen de gemeente met dat het de Londensysteem, al ruim 25-jarige subsidievan Kramniks per 2016 repertoire stop gezet toe. zou Een worden. jaarboek Dit om iswas met op dit zijn boek zachtst aan het gezegd goede een adres. verrassing. Na de slagengrondig die in we te debladeren voorgaande en het jaren een en al ander hadden toe ge te- maakt, moest het bestuur dus wederom aan de slagvoegen om de aan eindjes het eigen aan elkaar repertoire. te knopen. Verderop Sergeyin de nieuwsbrief Kasparov: Thevindt Exchange u enkele Sacrifi van de ce. acties en ideeën die het bestuur momenteel uitwerkt om Russellde financiën Enterprises, op orde 2016. te krijgen. 256 pagina’s. Peter Kurzdorfer: Reaching the Top?!. Russell €Ook 22,95. wachten wij nog op een uitspraak van de gemeenteEnterprises, in het bezwaar2015. 304 dat pagina’s. wij hebben € 22,95. gemaakt Ach,tegen het de kwaliteitsoffer!directe stopzetting Het verschil van de subsidie.is op de Al metLaat al hebben u niet foppen wij er doorhet volste de titel: vertrouwen dit is eerder in eendat schaalwij verder van kunnen.Euwe twee Wel punten hebben maar we hoe daarbij vaak uw steunschaakautobiografi hard nodig. Ook ehierover dan een vindthulpboek u informatie dat de le- blijktin de nieuwsbrief.dat niet helemaal te kloppen? De diepgang zer beter leert schaken. Het bestaat uit honderden vanGelukkig Petrosian hebben en het we kanon ook onze Topalov normale ontmoeten activiteiten partijen kunnen met uitvoeren analyses en van zelfs de auteur, weer mooie een trotse max na- elkaarEuwe minatches dit thema, kunnen net als organiseren veel andere op grote het scha-Joke Smittionaal College, meester. de school Dat is waar een titel Euwe, die toenvoornamelijk het nog kers,het Gemeentelijk overigens. Sergey Lyceum Kasparov voor m gebruikteisjes heette, allerlei zelf in les de gaf Verenigde en de negende, Staten wordt helaas gevoerd. wel verloren, Het Neder- klassiekematchpartij voorbeelden in 1935 speelde. om aan Eente geven verslag wan- vindt u vanzelfsprekendlandse equivalent verderop. is, grofweg, de kandidaatmees- neerAl met het al kwaliteitsoffer dus een rumoerig zoal als jaar (verdedigings) waar we met behulpter. van Het onze boek vele is een vrijwilligers, eerlijk en soms ondanks vermakelijk de no- wapendige uitdagingen, kan worden weergebruikt. veel Dat voor doet elkaar hij aanhebben de gekregen.relaas – hoe herkenbaar zijn zoveel glijpartijen! –

232

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 maar wie de verbetering zoekt, zou ik iets anders kandidaat eerst, profylaxe, vrijpionnenspel, het aanraden. Wat dan? Nou, bijvoorbeeld... betere stofzuigerwerk op de zevende rij. En dat alles in een beeldend taalgebruik dat geen Aron Nimzowitsch: My System & Chess Praxis. moment verveelt. Ik zou de lezer willen aanraden New In Chess, 2016. 576 pagina’s. € 26,95. Nimzowitsch altijd kritisch te beschouwen, maar De strateeg uit Riga krijgt wat hij verdient: een het viel mij op dat Nimzowitsch de schaaktaal kloek boek waarin zijn baanbrekende syste heeft beïnvloed zoals Shakespeare het Engels: matiek en levendige analyses knap zijn vertaald om zoveel herkenbaars en fundamenteels kan en vormgegeven. Het indringende omslag spreekt geen schaker heen. En het boek is nog een koopje al boekdelen: hier zien we een schaakfilosoof in bovendien: bijna 600 bladzijden vakwerk voor het duister aan het werk. En dan komt de glorie: minder dan 30 euro. Nog nooit gelezen? Doen.

ADVERTENTIE

Alles op schaakgebied! Scherpe prijzen, snelle verzending, schaaktechnisch advies. Contact: WGM Erika Sziva E-mail [email protected] / webshop: www.debestezet.nl

33 Donateurs Bestuur en en medewerkers Vrienden van Euwe

Inbestuur het eerste jaar zonder subsidie van de gemeente Amsterdammedewerkers hebben onze donateurs en de Vrien- den van Euwe ons uitstekend ondersteund. Natuurlijk hopen we dat u dat blijft doen! Mochten we vanJ. van u Run,in 2016 voorzitter nog geen donatie hebben ontvangen, danbibliothecaris: zit er bij deze E. NieuwsbriefStraat een acceptgiro om uC. daaraan Visser, vice-voorzitterte helpen herinneren. Conservator: L. Zevedei VriendenF. Jacobs, vansecretaris Euwe en donateurs die in 2016 € 50 ofDonateuradministrateur: meer hebben geschonken krijgenR. Nep met deze NieuwsbriefA. Riemens, depenningmeester Euwepas 2017 toegezonden. Financieel administrateur: A. bezemer AlleJ. van donateurs den berg, en algemeen Vrienden lid van Euwe bedankt voor Foto’s:uw ondersteuning! medewerkers mEC, archief mEC en D. brouwer, algemeen lid bas beekhuizen m. Stam, algemeen Sponsoren Bestuur lid en medewerkersmanager: E. Sibbing Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, DebestuurAlgemeen activiteiten adviseur: van het H. MEC Ree worden mogelijk gemaaktmedewerkersP. door:Hoomans, de Koninklijke F. Jacobs, Nederlandse E. Sibbing, bSchaakbond,. Stam en deAdviseur Vrienden topschaak: van Euwe, J. deTimman Ondernemersvereniging MaxE. StraatEuweplein, schenkingen, giften en bijdragen vanJ.Adviseur van onze Run, donateurs. public voorzitter relations: Ook krijgt H. bhetöhm MEC (im)materiëlebVrijwilligers: ibliothecaris:steun van: HouseCheck, W. E. Colenbrander, Straat Holland R. Casino, Hillebrandt, New in Chess,C.Adviseur Visser, DGT, wetenschap:vice-voorzitter Thinkers Publishing, H. van den De Herik Beste Zet en Schaak-Conservator:C. Koster, en Gowinkel R. Kotmans L. Zevedei Het enPaard. C. ten Woude F. Jacobs, secretaris Donateuradministrateur:Webmaster: b. van den berg R. Nep A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer J. van den berg, algemeen BestuurSchenkingen lid en medewerkersFoto’s: medewerkers mEC, archief mEC en VD.an brouwer, de V oorzitteralgemeen lid bas beekhuizen Boekenbestuurm. Stam, en algemeen tijdschriften lid hebben we gekregen van: vanmedewerkersmanager: Mariëlle E. van Sibbing den Berge en Fred Schaap. JoostHet jaar van zit Steenis, er weer Aldo bijna van op, de een Woestijne, mooi moment SV omDaarnaast Redactieterug te kijken. Nieuwsbrief:kregen Aanwe een het m schaakklok begin. bij de van Weg, vanhet jaarSietske BennekomJ.stondAlgemeen van Run,het m adviseur:(via voorzitterax EuweJan Wouters) H. Centrum Ree, mevrouw er bijzonder Kuijper, goed voor.Greeuw,bP.ibliothecaris: Hoomans, De financiën een monitor F. E.Jacobs, leken Straat van langjarigE. Truus Sibbing, Visser-Ruijterman, op b orde,. Stam de en FransC.reservesAdviseur Visser, Altena, waren topschaak:vice-voorzitter Dirk-Jan gevuld J. ten enTimman Geuzendam,we gingen weer Hans een lustrumjaareenConservator:E. Straat laptop in. van L.Gerda Zevedei Visser en schaakstempels Bouwmeester,F.NogAdviseur Jacobs, voordat publicsecretaris het Salina relations:jaar Sorgdrager voor deH. helft böhm en voorbijLi Riemer was,- ontvingenvanDonateuradministrateur:Vrijwilligers: mevrouw wij als Kramer. donderslagW. Colenbrander, Een bijaantal R. heldere Nep boekenR. Hillebrandt, hemel en een sma.A.berichtAdviseur Riemens, Twee van wetenschap: grote de penningmeester gemeente collecties H. dat boekenvan de den al ontvingen ruimHerik 25-jarige we subsidieschaakspelenFinancieelC. Koster, per R. 2016administrateur: van Kotmans stopCorrie gezet enJansen C. zou A.ten (schoondochter b worden. Woudeezemer Dit J.was van op den zijn b zachtsterg, algemeen gezegd lid een verrassing. Na de slagenvanFoto’s:Webmaster: Jur die tenmedewerkers we Have) de b. voorgaande van en denMark m EC,b ergDozy. jaren archief De al collectiehaddenmEC en ge - maakt,D. brouwer, moest algemeen het bestuur lid dus wederom aan de slagschaaksetsb omas b deeekhuizen eindjes van Nicolett aan elkaar van dente knopen. Toorn hebben Verderop we inm .de Stam, nieuwsbrief algemeen vindt lid u enkele van de acties en ideeënreedsmanager: reedsdie het E.tentoongesteld. bestuur Sibbing momenteel uitwerkt om deVan financiën de Voorzitter op orde te krijgen. BijzondereRedactie Nieuwsbrief: schenkingen diem. bijzijn de opgenomen Weg, in OokAlgemeen wachten adviseur: wij nog H. op Ree een uitspraak van de gemeenteonzeP. Hoomans, permanente in het bezwaar F. Jacobs,tentoonstelling dat E. wij Sibbing, hebben over b Euwe .gemaakt Stam zijn: en tegenHetAdviseur jaar de zitdirecte topschaak: er weer stopzetting bijna J. Timman op, eenvan mooide subsidie. moment Al om meteen E.terug al Straat IBM-penning hebben te kijken. wij er Aanter het ere het volste van begin Euwe vertrouwen van uit het 1976 jaar in van dat wijstondAdviseur verder het publicm kunnen.ax Euwe relations: Wel Centrum hebben H. b öhmer we bijzonder daarbij uw goed steun voor.MadeleineVrijwilligers: hard De financiënnodig. Kapsenberg, W.Ook Colenbrander,leken hierover de langjarig dochter vindt R. vanop u Hillebrandt, informatie orde, Gerrit de Kap - inreservesAdviseur de nieuwsbrief. waren wetenschap: gevuld H.en vanwe gingen den Herik weer een lustrumjaarsenberg.C. Koster, in.Dezelfde R. Kotmans penning, en C.maar ten tevens Woude een uniek GelukkigNog voordat hebben het jaar we voorook onze de helft normale voorbij activiteiten was, ontvingentheelepeltjeWebmaster: kunnen wij uitvoeren alsvan b donderslag. Euwevan denen uit zelfs b1935 ergbij weer heldere kregen mooie wehemel vanmax een Euwebericht m vanatches de gemeente kunnen organiseren dat de al ruim op het25-jarige Joke Smit subsidieWillem College, Graal.per de2016 Sjaakschool stop Sibbaing waar gezet Euwe, zou schonk worden. toen een het medaille Dit nog hetwas Gemeentelijk op zijn zachtst Lyceum gezegd voor een verrassing.meisjes heette, Na de zelf slagenvan les gafde die landenwedstrijd en we de de negende, voorgaande tussen helaas jaren België wel al verloren, haddenen Nederland ge- matchpartijmaakt,Van de moest V oorzitterin het 1935 bestuur speelde. dus Een wederom verslag aan vindt de uslag vanzelfsprekenduit om 1924, de eindjes waaraan aanverderop. Euwe elkaar heeft te deelgenomen. knopen. Verderop Alin demet nieuwsbrief al dus een rumoerigvindt u enkele jaar waar van de we acties met behulp en ideeën van die onze het vele bestuur vrijwilligers, momenteel ondanks uitwerkt de no om- DedigedeHet financiënschenkingen jaar uitdagingen, zit er op vanweer orde Willem weer bijna te krijgen. veelGraal op, vooreen uit Zeist mooi elkaar moment hebben om gekregen.Alle terug schenkers te kijken. hartelijk Aan het dank! begin van het jaar Ookstond wachten het max wij Euwe nog Centrum op een uitspraak er bijzonder van degoed gemeente voor. De in financiën het bezwaar leken dat langjarig wij hebben op orde,gemaakt de tegen de directe stopzetting van de subsidie. Al met al hebben wij er het volste vertrouwen in dat reserves234 waren gevuld en we gingen weer een lustrumjaar in. wijNog verder voordat kunnen. het jaar Wel voor hebben de helft we voorbij daarbij was, uw steunontvingen hard wijnodig. als donderslag Ook hierover bij vindt heldere u informatie hemel een inbericht de nieuwsbrief. van de gemeente dat de al ruim 25-jarige subsidie per 2016 stop gezet zou worden. Dit Gelukkigwas op zijn hebben zachtst we gezegd ook onze een normaleverrassing. activiteiten Na de slagen kunnen die we uitvoeren de voorgaande en zelfs jaren weer al mooie hadden max ge - MEC-nwsbrmaakt,Euwe 88.indd m moestatches 2 het kunnen bestuur organiseren dus wederom op het aan Joke de slagSmit om College, de eindjes de school aan elkaar waar Euwe,te knopen. toen Verderophet 16-11-15nog 15:03 inhet de Gemeentelijk nieuwsbrief Lyceumvindt u enkele voor m vaneisjes de heette,acties en zelf ideeën les gaf die en het de bestuurnegende, momenteel helaas wel uitwerkt verloren, om dematchpartij financiën inop 1935 orde speelde.te krijgen. Een verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. OokAl met wachten al dus eenwij nogrumoerig op een jaar uitspraak waar we van met de behulp gemeente van in onze het velebezwaar vrijwilligers, dat wij hebben ondanks gemaakt de no- tegendige uitdagingen, de directe stopzetting weer veel voorvan deelkaar subsidie. hebben Al metgekregen. al hebben wij er het volste vertrouwen in dat wij verder kunnen. Wel hebben we daarbij uw steun hard nodig. Ook hierover vindt u informatie in 2de nieuwsbrief. Gelukkig hebben we ook onze normale activiteiten kunnen uitvoeren en zelfs weer mooie max Euwe matches kunnen organiseren op het Joke Smit College, de school waar Euwe, toen het nog het Gemeentelijk Lyceum voor meisjes heette, zelf les gaf en de negende, helaas wel verloren, MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 matchpartij in 1935 speelde. Een verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. Al met al dus een rumoerig jaar waar we met behulp van onze vele vrijwilligers, ondanks de nodige uitdagingen, weer veel voor elkaar hebben gekregen.

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Vrijwilligers Bestuur en medewerkers gezocht

Dirkbestuur Goes, vaste gast van het MEC, ondersteunt de redactiemedewerkers door het corrigeren van de artikelen. Welkom bij de ploeg! J. van Run, voorzitter bibliothecaris: E. Straat OmdatC. Visser, Lorena vice-voorzitter Zevedei wegens een baan en verhuizingConservator: nog sporadisch L. Zevedei op het MEC zal zijn, zoeken weF. Jacobs, een nieuwe secretaris conservator. De conservator is verantwoordelijkDonateuradministrateur: voor onze museumcollectie, R. Nep maar ookA. Riemens, voor het penningmeester- samen met andere vrijwilligers - uitwerkenFinancieel en inrichten administrateur: van wisseltentoonstellingen. A. bezemer J. van den berg, algemeen lid Foto’s: medewerkers mEC, archief mEC en OokD. brouwer, zoeken wealgemeen een computerdeskundige lid die onze computersbas beekhuizen kan onderhouden en regelmatig back- upsm. Stam, kan maken. algemeen Kennis lid van het bewerken van digitalem anager:en visuele E. Sibbingbestanden zou - eventueel - meege- nomen zijn, want ook op dat gebied ligt er nog veel Redactie(achterstallig) Nieuwsbrief: werk. m. bij de Weg, Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en TenAdviseur slotte topschaak:kunnen we J.altijd Timman invalkrachten gebruikenE. die Straat ’s middags van 12-16 uur het MEC kunnen bemannen.Adviseur public Afhankelijk relations: van H. uw b öhmcapaciteiten en interessesVrijwilligers: kunnen weW. Colenbrander,kijken wat u voor R. Hillebrandt,het MEC kanAdviseur betekenen. wetenschap: H. van den Herik C. Koster, R. Kotmans en C. ten Woude Webmaster: b. van den berg Heeft u interesse of kent u iemand die dit zou willen: mail ([email protected] ) ons dan!

Van de Voorzitter Max Bestuur Euwe en medewerkersCentrum dertig jaar Het jaar zit er weer bijna op, een mooi moment om terug te kijken. Aan het begin van het jaar Opbestuurstond 8 november het max Euwe 1986 Centrumopende het er bijzonder goed voor.medewerkers De financiën leken langjarig op orde, de MECreserves haar waren deuren gevuld op de en Paleis we gingen- weer een lustrumjaar in. straatJ.Nog van voordat inRun, Amsterdam. voorzitter het jaar Preciesvoor de dertighelft voorbij was, ontvingenbibliothecaris: wij als donderslag E. Straat bij heldere hemel een jaarC.bericht Visser, later van vierdenvice-voorzitter de gemeente we het jubileum dat de al ruim 25-jarige subsidieConservator: per 2016 L. Zevedeistop gezet zou worden. Dit metF.was Jacobs, eenop zijn drukbezochte secretaris zachtst gezegd Euweborrel een verrassing. Na de slagenDonateuradministrateur: die we de voorgaande R.jaren Nep al hadden ge- inmaakt,A. hetRiemens, Holland moest penningmeester hetCasino. bestuur dus wederom aan de slagFinancieel om de eindjes administrateur: aan elkaar te A. knopen. bezemer Verderop inJ. van de nieuwsbrief den berg, algemeen vindt u enkele lid van de acties en ideeënFoto’s: die medewerkers het bestuur momenteelmEC, archief uitwerkt mEC en om MarleendeD. bfinanciënrouwer, van algemeenAmerongen, op orde te lid krijgen. de nieuwe bas beekhuizen voorzitterOokm. Stam, wachten algemeenvan wijde KNSB, nog lid op verteldeeen uitspraak de van de gemeentemanager: in het E. bezwaar Sibbing dat wij hebben gemaakt laatstetegen deontwikkelingen directe stopzetting in Schakend van de subsidie. Al metRedactie al hebben Nieuwsbrief: wij er het volste m. bij vertrouwen de Weg, in dat Nederland.wijAlgemeen verder kunnen. adviseur:Daarna kwamen Wel H. Reehebben MEC- we daarbij uw steunP. hard Hoomans, nodig. F. Ook Jacobs, hierover E. Sibbing, vindt u b informatie. Stam en oprichterinAdviseur de nieuwsbrief. Leotopschaak: Diepstraten J. Timman en Fietie E. Straat Brouwer,GelukkigAdviseur dochterpublic hebben relations: van we ookMax onze Euwe,H. b öhmnormale activiteitenVrijwilligers: kunnen uitvoeren W. Colenbrander, en zelfs weer R. mooie Hillebrandt, max aanEuweAdviseur het m woord.atches wetenschap: Tenslottekunnen H. organiserenvertelde van den Herik op het Joke SmitC. College, Koster, R. de Kotmans school waar en C.Euwe, ten Woude toen het nog Machgielhet Gemeentelijk Bakker, kleinzoonLyceum voor van meisjes heette, zelf Webmaster:les gaf en de bnegende,. van den helaas berg wel verloren, Max,matchpartij een persoonlijk in 1935 speelde.verhaal, onEen- verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. dersteundAl met al dusdoor een vele rumoerig fraaie foto’s. jaar waar (vlnr)we met Fietie behulp Euwe, vanBart onzeJan Brouwer vele vrijwilligers, (kleinzoon van ondanks Euwe), de no- OpdigeVan naar uitdagingen, de de Vvolgendeoorzitter weer 30 jaar!veel voor elkaarLeo hebben Diepstraten gekregen. en Jan van Run.

Het2 jaar zit er weer bijna op, een mooi moment om terug te kijken. Aan het begin van het jaar 35 stond het max Euwe Centrum er bijzonder goed voor. De financiën leken langjarig op orde, de reserves waren gevuld en we gingen weer een lustrumjaar in. Nog voordat het jaar voor de helft voorbij was, ontvingen wij als donderslag bij heldere hemel een MEC-nwsbrbericht 88.indd van de2 gemeente dat de al ruim 25-jarige subsidie per 2016 stop gezet zou worden. Dit16-11-15 15:03 was op zijn zachtst gezegd een verrassing. Na de slagen die we de voorgaande jaren al hadden gemaakt, moest het bestuur dus wederom aan de slag om de eindjes aan elkaar te knopen. Verderop in de nieuwsbrief vindt u enkele van de acties en ideeën die het bestuur momenteel uitwerkt om de financiën op orde te krijgen. Ook wachten wij nog op een uitspraak van de gemeente in het bezwaar dat wij hebben gemaakt tegen de directe stopzetting van de subsidie. Al met al hebben wij er het volste vertrouwen in dat wij verder kunnen. Wel hebben we daarbij uw steun hard nodig. Ook hierover vindt u informatie in de nieuwsbrief. Gelukkig hebben we ook onze normale activiteiten kunnen uitvoeren en zelfs weer mooie max Euwe matches kunnen organiseren op het Joke Smit College, de school waar Euwe, toen het nog het Gemeentelijk Lyceum voor meisjes heette, zelf les gaf en de negende, helaas wel verloren, matchpartij in 1935 speelde. Een verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. Al met al dus een rumoerig jaar waar we met behulp van onze vele vrijwilligers, ondanks de nodige uitdagingen, weer veel voor elkaar hebben gekregen.

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03 Bestuur en medewerkers MEC-KALENDER bestuur medewerkers

J. van Run, voorzitterDe komende maanden staan de volgendebibliothecaris: activiteiten E. Straat op C. Visser, vice-voorzitterhet programma: Conservator: L. Zevedei F. Jacobs, secretaris Donateuradministrateur: R. Nep Zaterdag 7 januari Eerste zaterdag van de maand A. Riemens, penningmeester Financieel administrateur: A. bezemer

J. van den berg, algemeen lid (MECFoto’s: geopend) medewerkers mEC, archief mEC en D. brouwer, algemeenZaterdag lid 14 januari Tata-instuifbas beekhuizen m. Stam, algemeen lid (van 14.30-18.00manager: E. uur) Sibbing Redactie Nieuwsbrief: m. bij de Weg, Zaterdag 14 januari Boekpresentatie Algemeen adviseur: H. Ree P. Hoomans, F. Jacobs, E. Sibbing, b. Stam en Adviseur topschaak: J. Timman PublishersE. Straat Thinking Adviseur public relations:Woensdag H. b1öhm februari TrainingVrijwilligers: door grootmeester W. Colenbrander, R. Hillebrandt, Adviseur wetenschap: H. van den Herik ArturC. Jussupow Koster, R. Kotmans en C. ten Woude Webmaster: b. van den berg Zaterdag 4 februari Eerste zaterdag van de maand (MEC geopend) Van de VoorzitterZaterdag 4 maart Eerste zaterdag van de maand (MEC geopend) Het jaar zit er weerWoensdag bijna op, een 15 mooimaart moment Training om terug door te kijken. grootmeester Aan het begin van het jaar stond het max Euwe Centrum er bijzonder goedIvan voor. Sokolov De financiën leken langjarig op orde, de reserves waren gevuld en we gingen weer een lustrumjaar in. Nog voordat het jaarZaterdag voor de 1helft april voorbij was,Eerste ontvingen zaterdag wij als van donderslag de maand bij heldere hemel een bericht van de gemeente dat de al ruim 25-jarige(MEC subsidie geopend) per 2016 stop gezet zou worden. Dit was op zijn zachtstZaterdag gezegd een 8 april verrassing. Na Dede slagenhalfjaarlijkse die we boekenbeursde voorgaande van jaren al hadden gemaakt, moest het bestuur dus wederom aan de11.00-14.00 slag om de uur eindjes aan elkaar te knopen. Verderop in de nieuwsbrief vindtZaterdag u enkele 6 mei van de acties enEerste ideeën zaterdag die het van bestuur de maand momenteel uitwerkt om de financiën op orde te krijgen. (MEC geopend) Ook wachten wij nog op een uitspraak van de gemeente in het bezwaar dat wij hebben gemaakt tegen de directe stopzettingZaterdag 3van juni de subsidie. AlEerste met al zaterdag hebben vanwij er de het maand volste vertrouwen in dat wij verder kunnen. Wel hebben we daarbij uw(MEC steun geopend)hard nodig. Ook hierover vindt u informatie in de nieuwsbrief. Zaterdag 1 juli 24e Pleinfestival Gelukkig hebben we ook onze normale activiteiten(van 12.00 kunnen tot 17.00 uitvoeren uur) en zelfs weer mooie max Euwe matches kunnen organiseren op het Joke Smit College, de school waar Euwe, toen het nog Kijk op www.maxeuwe.nl voor meer informatie over deze activiteiten. het Gemeentelijk Lyceum voor meisjes heette, zelf les gaf en de negende, helaas wel verloren, matchpartij in 1935 speelde. Een verslag vindt u vanzelfsprekend verderop. Al met al dus een rumoerig jaar waar we met behulp van onze vele vrijwilligers, ondanks de nodige uitdagingen, weer veel voorRekening elkaar NL91hebben INGB gekregen. 0005 4016 70 t.n.v. Stichting Max Euwe centrum te Amsterdam

236

MEC-nwsbr 88.indd 2 16-11-15 15:03