Văn Hóa - Thể thao - Du lịch Hà Giang HA GIANG OVERVIEW

TOÅNG QUAN HAØ GIANG Bắc. Hệ thống những thác location is Tay Con Linh nước, hang động đẹp không mountain top of 2,419m. chỉ có giá trị về cảnh quan, Special feature of Ha Giang nhiều nơi còn chứa đựng terrain is big density of high những giá trị di tích lịch sử, mountains, which is divided khảo cổ học... into 3 different regions: Ha Giang - a Northern rocky mountain mountainous province, high land includes Dong North Pole border of the Van, Meo Vac, Yen Minh, à Giang là tỉnh miền nhất là đỉnh Tây Côn Lĩnh country - plays an important Quan Ba districts; West soil Hnúi, biên giới cực Bắc cao 2.419m. Điểm đặc biệt socio - economic and mountain high land regions của Tổ quốc, có vị trí chiến về địa hình Hà Giang là mật national defense - security are Xin Man, Hoang Su Phi lược quan trọng về kinh tế - độ tập trung các ngọn núi role. The province owns districts; lower regions are xã hội, quốc phòng - an ninh. cao khá dày đặc, được chia over 275 km bordering of Vi Xuyen, Bac Quang, Bac Tỉnh có trên 275 km giáp với thành 3 vùng rõ rệt: Vùng People’s Republic of China; Me, Quang Binh districts nước Cộng hoà Nhân dân cao núi đá phía Bắc gồm bordering Cao Bang province and Ha Giang city. Annual Trung Hoa. Phía Đông giáp các huyện Đồng Văn, Mèo in the East, delimiting with average temperature is tỉnh Cao Bằng, phía Nam Vạc, Yên Minh, Quản Bạ; Tuyen Quang province in about 20,80C - 22,40C. giáp tỉnh Tuyên Quang và vùng cao núi đất phía Tây the South and its West is Lao Most of Ha Giang’s rivers phía Tây giáp tỉnh Lào Cai, gồm các huyện Xín Mần, Cao, Yen Bai provinces. and streams are branches Yên Bái. Hoàng Su Phì; vùng thấp Ha Giang has of Red river with different Hà Giang có gồm các huyện Vị Xuyên, its total natural area of depth, high slope, many tổng diện tích tự nhiên là Bắc Quang, Bắc Mê, Quang 7,914.8992 km2 and the waterfalls and rapids which 7.914,8992 km2. Dân số tính Bình và thành phố Hà population of 755,632 are not convenient for water đến 31/12/2011 là 755.632 Giang. Nhiệt độ trung bình estimated to 31/12/2011. Ha traffic; however, they are người. Tại điểm cực Bắc của hàng năm khoảng 20,80C - Giang’s North Pole is also main water sources for life, Hà Giang, cũng là cực Bắc 22,40C. Các sông, suối ở Hà the North Pole of Vietnam drainage, maintaining eco - lãnh thổ Việt Nam, có vĩ độ Giang thuộc hệ thống sông at North latitude of 23o13’. environment of the province. 23o13’ Bắc. Điểm cực Tây Hồng, có độ nông sâu không Its West Pole of 104o24’ 3/4 terrain area có kinh độ 104o24’ ở huyện đều, độ dốc lớn, nhiều thác longitude is at Xin Man of Ha Giang is mountains Xín Mần và điểm cực Đông ghềnh, không thuận lợi cho district; and East Pole of and hills, typical Karst tại huyện Mèo Vạc, có kinh giao thông đường thuỷ, đây 105o30’ longitude is at Meo terrain with full of rugby độ là 105o30’. Hiện nay, lại là nguồn nước chính phục Vac district. At present, Ha rock mountains in Northern Hà Giang có 10 huyện và 1 vụ cho sinh hoạt, tưới tiêu, Giang includes 10 districts districts. Beautiful thành phố, với một quần thể đảm bảo môi trường sinh and 1 city, with a community waterfalls and caves are not núi non hùng vĩ, địa hình thái. Hà Giang có 3/4 diện of mighty mountains, only valuable landscapes but hiểm trở, có độ cao trung tích là đồi núi, địa hình Karst difficult terrain, average also historical, archeological bình từ 800 m - 1200m so tiêu biểu với bạt ngàn núi đá height of 800 - 1200m over relics… với mực nước biển, nơi cao tai mèo ở các huyện phía sea level, where highest DI TÍCHHAØ - DANH THẮNGGIANGRELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES liệu quý hiếm: Đỗ trọng, endowed with beautiful xuyên khung, hoàng tinh landscapes such as Quan Ñieåm heïn nôi cöïc Baéc và nhiều hương vị ẩm thực Ba “couple stalactite”; Ma đặc trưng, khó quên. Thiên Pi Leng, Lung Cu mountain nhiên hùng vĩ, trữ tình, một top of Dong Van Karst vùng văn hóa đa sắc tộc Plateau global geopark phong phú, con người vùng is compared to “mighty cao chân tình mến khách and proud forehead of - đó là một trong những the Nation”. The place HA GIANG – A NORTH POLE DESTINATION nét đặc trưng nhất của Hà is marked as North Pole Giang, là chấm son, điểm of Vietnam. Plentiful à Giang, mảnh đất bao hạng, thiên nhiên còn ban hẹn của du khách. landscapes; natural forests Hđời được ví như “phên tặng cho Hà Giang nhiều Ha Giang which with rare animals and dậu” cho nước nhà, nơi cảnh quan đẹp như: “Thạch is compared to “phen dau” plants; special cultural quần cư của cộng đồng 19 nhũ đôi” Quản Bạ; Mã Pì (border) of Vietnam is the character with typical dân tộc anh em gồm: Người Lèng; Công viên địa chất living place of 19 ethnic features of Khau Vai love Tày, người Nùng, người toàn cầu Cao nguyên đá groups of Tay, Nung, Mong, market - which is an unique Mông, người Dao, La Chí, Đồng Văn có đỉnh Lũng Cú Dao, La Chi, Pa Then “cultural phenomenon” of Pà Thẻn...., với những bản được ví như “vầng trán kiêu people … with their own our country, only held in sắc văn hóa độc đáo, góp hãnh của Tổ quốc”. Nơi đây special cultural characters, March 27 (Lunar calendar) phần thêu dệt nên bức tranh đánh dấu điểm cực Bắc của contributing a cultural … Ha Giang is also famous đa sắc trong đại gia đình đất nước Việt Nam. diversity of Vietnam ethnic for other special produce các dân tộc Việt Nam. Cảnh quan phong great family. such as Sanh orange, Theo nhiều nghiên phú đa dạng; rừng tự nhiên Based on Hau plum, snow Shan cứu khảo cổ học, từ thời đồ có nhiều động thực vật quý archeological researches, tea, mint honey, brocade đá cũ, nơi đây là địa bàn hiếm; sắc thái văn hóa các from ancient Stone Age, … and many valuable, sinh sống của các bộ tộc dân tộc độc đáo, đặc sắc, this is settling location rare herbal remedies like nguyên thủy. Trong suốt tiêu biểu là Chợ tình Khau of primitive clans. Ha Eucommia ulmoides quá trình lịch sử, Hà Giang Vai - một “hiện tượng văn Giang is always at outpost (Do trong), Ligusticum luôn đứng ở vị trí tiền tiêu. hóa” có một không hai ở position during the history. wallichii (Xuyen khung), Các dân tộc Hà Giang đã nước ta chỉ diễn ra duy Ha Giang’s ethnic people Polygonatum (Hoang tinh) đoàn kết một lòng, giữ nhất một lần trong năm vào have together maintained and special, unforgettable vững miền biên cương của ngày 27/3 (Âm lịch)… Hà the nation’s border and cuisine. Tổ quốc và xây dựng quê Giang còn có nhiều đặc develop its homeland more Lyrical and might hương ngày càng giàu đẹp sản và sản phẩm nổi tiếng prosperously by its famous nature, diversified culture, với nhiều chiến tích lẫy như: Cam sành, mận hậu, combat achievements. friendly people are the lừng. Bên cạnh việc có chè shan tuyết, mật ong Besides its historical and most typical features of Ha nhiều di tích lịch sử, văn bạc hà, thổ cẩm... Nơi đây cultural relics ranked by Giang, a good destination hóa được Nhà nước xếp cũng có nhiều loại dược the State, Ha Giang is also for visitors.

6 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 7 DI TÍCH - DANH THẮNG ác di tích lịch sử, cách mạng, các công trình kiến Revolutionary, historical relics; artistry, cultural, archeological Ctrúc nghệ thuật, văn hóa, di chỉ khảo cổ..., là architectural buildings … are real scientific data proving that những cứ liệu khoa học tóm tắt nhất để minh chứng Ha Giang land and its people have survived and developed cho mảnh đất và con người Hà Giang đã tồn tại và during the progress of country finding and defense. It plays phát triển trong quá trình đấu tranh dựng nước và giữ an important role in traditional education, national cultural nước... Nó có vai trò hết sức quan trọng trong việc heritage protection and support for scientific study. giáo dục truyền thống, bảo vệ di sản văn hóa dân tộc Due to cultural heritage, beautiful landscapes ranked và phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học. by the State and Ha Giang province, object collection, current Dựa trên các di sản văn hóa, danh lam thắng architectural buildings, we can reappear the past, protect cảnh đã được Nhà nước và tỉnh Hà Giang công nhận, present and the future, as well as educate our next generations... các sưu tập hiện vật gốc, các công trình kiến trúc hiện có, giúp chúng ta có thể tái hiện quá khứ, để vừa gìn giữ cho hiện tại và tương lai, giáo dục truyền thống cho các thế hệ hôm nay và mai sau... RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES RELICS - BEAUTIFUL

8 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

vui chơi, tổ chức những located at the center of 26/3 đợt sinh hoạt chính trị, văn Square of Ha Giang, which hoá. Kỳ Đài trở thành nơi is officially shown in public giáo dục truyền thống cho on the occasion of National các thế hệ con em các dân Day 2/9, attaching with tộc trong tỉnh. Năm 1993, great historical event: a talk Kỳ Đài được Bộ Văn hoá of Ho Chi Minh President - Thông tin (nay là Bộ Văn with Ha Giang ethnic hoá, Thể thao và Du lịch) people. The statue is highly công nhận Di tích lịch sử evaluated by National Arts DI TÍCH KỲ ĐÀI quốc gia. Committee for its artistry KY DAI RELIC quality and given much i tích Kỳ Đài nằm toạ lạc trang trọng ở vị trí Ky Dai relic compliments of local Dtrên Quảng trường trung tâm Quảng trường locates on 26/3 Square people. 26/3 thuộc phường Nguyễn 26/3 giữa lòng thành phố of Nguyen Trai ward, Ha At present, Ky Dai Trãi, thành phố Hà Giang. Hà Giang, được khánh Giang city. On March 27, relic - 26/3 Square is the Tại đây ngày 27/3/1961 thành vào đúng dịp cả nước 1961, at Ky Dai relic, Ho place where the local people Chủ tịch Hồ Chí Minh nói kỷ niệm ngày Quốc khánh Chi Minh President had gathers every festivals chuyện với hơn 16.800 cán 2-9, gắn với sự kiện lịch talked with more than to show their gratitude bộ, chiến sỹ và nhân dân sử trọng đại: Bác Hồ nói 16,800 staff, soldiers and to Uncle Ho and tell him các dân tộc tỉnh Hà Giang. chuyện với đồng bào các Ha Giang ethnic people. their achievements in Người khen ngợi những cố dân tộc Hà Giang. Công He complimented the building and developing the gắng, tiến bộ của Đảng bộ trình tượng đài được Hội attempt, improvement of province, review memory và nhân dân các dân tộc đồng Nghệ thuật Quốc gia party committee and the of Uncle visit to Ha Giang; Hà Giang trong sự nghiệp đánh giá cao về chất lượng local people on economic, it is also an entertaining xây dựng và phát triển kinh nghệ thuật và được đông cultural, educational, place, where cultural and tế, văn hóa, giáo dục, y tế; đảo nhân dân khen ngợi. medical building and political activities are held. khen ngợi các lực lượng vũ Hiện nay Kỳ Đài developing; appreciated Ky Dai relic becomes trang, thanh niên, phụ lão và Quảng trường 26/3 là nơi armed forces, praised elders the place of traditional và các cháu thiếu niên nhi đồng bào các dân tộc trong đồng đã có những đóng góp tỉnh về đây hội tụ trong and teenagers for their active education for ethnic tích cực vào sự nghiệp xây những ngày lễ tết, trước contribution in socialism young generations of the dựng chủ nghĩa xã hội, bảo tượng đài cùng kính dâng building, security and order province. In 1993, Ky Dai vệ an ninh trật tự, củng cố lên Bác kính yêu những protection, national defense is recognized as national quốc phòng... thành tích đã đạt được trong strengthening… historical relic by Ministry Tháng 9/2005, xây dựng và phát triển của In September of Culture - Information nhóm tượng đài “Bác Hồ Hà Giang, ôn lại kỷ niệm 2005, a statue called “Uncle (now is Ministry of Culture, với đồng bào các dân tộc thiêng liêng Hà Giang được Ho and Ha Giang ethnic Sports and Tourism). Hà Giang” được xây dựng, đón Bác về thăm; là nơi people” was built, solemnly

10 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 11 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

tượng, ước lệ, nhưng đó là force symbol group, which BÃI ĐÁ CỔ NẤM DẨN những sáng tạo nghệ thuật is mainly female vitality tạo hình thời Tiền - Sơ sử. by a triangle with a split i tích Bãi đá cổ thuộc Năm 2008, bãi đá cổ Nấm at the middle; foot symbol Dđịa phận thôn Nấm Dẩn được Bộ Văn Hóa, group with real dimension, Dẩn, xã Nấm Dẩn, huyện Thể thao và Du lịch xếp toes are carved into the Xín Mần. Theo tiếng hạng Di tích khảo cổ quốc stone; human form group Nùng địa phương, “Nấm chân khắc lõm sâu vào gia. with manner of hand Dẩn” có nghĩa là khu vực trong đá; nhóm hình người NAM DAN ANCIENT raising, leg spreading like nguồn nước. Nơi đây đã trong tư thế giơ hai tay, STONE BANK ancient wall paintings; phát hiện 7 phiến đá có dạng hai chân như trong Ancient stone unidentified group. chạm khắc cổ và 2 di tích các bích họa thời tiền sử; bank relic belongs to Besides 79 cự Thạch (đá lớn) có niên nhóm hình khắc chưa xác Nam Dan hamlet, Nam carves, there are about đại khoảng 2.000 năm. định hình dáng. Dan commune, Xin Man 80 slots on stone surface Tại khu vực mà Ngoài 79 hình district. In local Nung with average diameter of nhân dân địa phương gọi là khắc vẽ, bề mặt tảng đá, language, “Nam Dan” 5 - 6cm, depth of 1 - 2cm, Nà Lai Shứ (nghĩa là ruộng còn có khoảng 80 lỗ vũm means water source. positing at western head nhiều chữ) năm 2004, Viện There have been found 7 of the stone. According với đường kính trung bình Khảo cổ học và Bảo tàng anciently - carved stone to researchers, giant stone 5 - 6 cm, sâu 1 - 2 cm, Hà Giang phối hợp khảo boards and 2 giant stone relic of Nam Dan can relate phân bố chủ yếu ở đầu sát điều tra khảo cổ học relics with the date of to Stone God worshiping phía tây của tảng đá. Theo ở Xín Mần. Qua đó, tìm 2,000 years. of the prehistoric men. các nhà nghiên cứu, di tích thấy trên một số tảng đá At the location Nam Dan ancient stone cự thạch tại Nấm Dẩn có có hình khắc vẽ. Các nhà called Na Lai Shu (syllable bank is a relic paid much thể liên quan đến tục thờ nghiên cứu tạm chia các field) in 2004, Ha Giang attention by experts Thần Đá của các cư dân hình khắc vẽ trên thành 7 Institute of Archeology thanks to its high scientific tiền sử ở đây. Bãi đá cổ nhóm: Các dạng hình học and Ha Giang Museum research value because Nấm Dẩn là di tích được như hình tròn, hình chữ coordinated to make an it is rarely encroached các nhà chuyên môn quan nhật, hình vuông - môtip archeological survey in by modern people. It họa tiết giữ vai trò chủ thể; tâm, nghiên cứu. Giá trị Xin Man. Since then, is totally preserved in nhóm hình hoa văn vuông nghiên cứu khoa học của they found several carved primitive state. Nam và tròn; nhóm những vạch chúng rất cao bởi hầu như stone blocks. Researchers Dan ancient stone bank đục khắc song song; nhóm chưa có sự xâm hại của temporarily divided these with symbolic carves is biểu tượng sinh thực khí, con người thời sau này. Di blocks into 7 groups: the artistry creation of hầu hết là biểu tượng nữ tích hầu như còn được bảo circle, rectangle, square- prehistoric men. In 2008, tính, với hình tam giác có tồn nguyên trạng. shaped with main patterns; it is recognized as national rãnh dọc ở giữa; nhóm Bãi đá cổ Nấm circle and square pattern archeological relic by hình bàn chân người với Dẩn với những hình khắc group; parallel carving Ministry of Culture, Sports kích thước như thật, ngón vẽ còn mang đầy tính biểu line group; reproduction and Tourism.

12 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 13 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

dục truyền thống cách about 40 revolutionary mạng năm 1992, Căng soldiers were imprisoned Bắc Mê được Bộ Văn hoá from Hanoi, Hai Phong, - Thông tin (nay là Bộ Văn Thai Binh, Phu Tho jails. hoá, Thể thao và Du lịch) These solders were Xuan công nhận Di tích lịch sử Thuy, Tran Cung, Dang quốc gia. Viet Chau,… BAC ME CANG (BAC Political ME MILITARY POST) prisoners were considered Bac Me Cang to be especially dangerous đưa từ các nhà tù Hà Nội, CĂNG BẮC MÊ locates on Dragon and being imprisoned in Hải Phòng, Thái Bình, Phú mountain side of Don dark rooms; while others Thọ đến đồng chí như Xuân Dien hamlet, Yen Cuong were forced to hard ăng Bắc Mê nằm trên Thuỷ, Hoàng Hữu Nam, sườn núi Rồng thuộc commune, Bac Me district, labour, being on short C Hoàng Bắc Dũng, Trần địa phận thôn Đồn Điền, Ha Giang province. commons, and usually Cung, Đặng Việt Châu,.. xã Yên Cường, huyện Bắc “Cang” is transcribed from being tortured, beaten Các tù chính trị được coi Mê tỉnh Hà Giang. “Căng” the word Caserne (French) by warders. However, là đặc biệt nguy hiểm bị phiên âm từ chữ Caserne meaning military post, communist soldiers were giam ở phòng tối. còn lại (tiếng Pháp) nghĩa là đồn camp. not discouraged; they set hầu hết chúng bắt lao động binh, trại lính. Endowed up a communist party khổ sai, ăn uống thì kham Với vị thế trọng with essential position cell in prison to advocate khổ, thường xuyên bị bọn yếu, xung quanh là núi surrounded by high other prisoners to fight cai ngục tra tấn đánh đập. cao, Căng Bắc Mê án ngữ mountains, Bac Me Cang for improving their life Nhưng không làm các con đường độc đạo từ obstructs the access of in “Cang”; educate to Hà Giang sang Na Hang chiến sỹ cộng sản nhụt chí. only way from Ha Giang cultivate country love (Tuyên Quang) và sang Các đồng chí cộng sản đã from Na Hang (Tuyen and revolutionary idea; Bảo Lạc (Cao Bằng). Từ thành lập 1 chi bộ trong Quang) and Bao Lac enlighten young people, những năm 1920 đến 1930 nhà tù, vận động anh em (Cao Bang). From 1920 the public inside and chúng cho xây dựng một số đấu tranh đấu tranh đòi cải to 1930, French colonial outside “Cang”. đồn binh để kiểm soát, các thiện chế độ sinh hoạt trong army established several Thanks to its khu vực trọng yếu - Căng “Căng”, dạy văn hoá để bồi military camps to control historical value and Bắc Mê được xây dựng vào dưỡng cho nhau về tinh essential regions; it is also meaning of revolutionary thời điểm đó. thần yêu nước và tư tưởng the time when Bac Me education, Bac Me Cang Từ năm 1939 đến đấu tranh cách mạng, Tranh Cang was built. was recognized as national năm 1942 chúng giam ở thủ giác ngộ những thanh From 1939 to historical relic by Ministry đây mấy trăm lượt tù các niên, quần chúng ở trong 1942, Bac Me Cang was of Culture - Information loại, chia làm nhiều đợt và ngoài “Căng”. the jail where hundred (now is Ministry of trong đó có khoảng 40 Với giá trị lịch sử turns of soldiers, divided Culture, Sports and chiến sỹ cách mạng chúng và ý nghĩa trong việc giáo into waves, including Tourism) in 1992.

14 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 15 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

thống nhất. Nối liền các Vuong dynasty KHU KIẾN TRÚC NGHỆ THUẬT NHÀ VƯƠNG nhà ngang lại là các bậc area with circle - shaped VUONG DYNASTY ARTISTRY ARCHETECTURAL AREA đá tượng trưng cho chữ blockhouse and wall is Vương. a special architectural i tích kiến trúc nghệ pháo đài, vừa là nơi ở, nơi Năm 1993, khu building, rarely met Dthuật Nhà Vương làm việc, tiếp khách... nhà Vương được Bộ Văn among edifices of ethnic (hay còn gọi là khu Nhà Khu nhà Vương hóa - Thông tin (nay là headman of Vietnam. It Vương), thuộc xã Sà Phìn với lô cốt và tường thành Bộ Văn hóa, Thể thao và shows the combination of - huyện Đồng Văn. Di tích hình tròn, là dinh cơ có Du lịch) công nhận Di tích many architectural styles, nằm sát đường Quốc lộ quy mô kiến trúc đặc biệt, kiến trúc nghệ thuật quốc especially the combination 4C (Hà Giang - Đồng Văn hiếm gặp trong số dinh gia. of Hoa Nam - Mong - Mèo Vạc), cách thành cơ của các thủ lĩnh người Vuong dynasty architect. Building’s wall phố Hà Giang 125 km và dân tộc ở Việt Nam. Công artistry architectural area is made of soil, foundation huyện lỵ Đồng Văn 16 km. trình thể hiện sự giao thoa (also called Vuong dynasty is made of stone (like Nơi đây có độ cao 1.600m của nhiều phong cách kiến area) belongs to Sa Phin house style of Mong so với mặt nước biển. trúc, trong đó nổi lên là commune, Dong Van people), the insides are Khu nhà Vương sự giao hòa kiến trúc Hoa district. The relic is close board, wooden pole and là một dinh thự kiêm pháo Nam - Mông. Tường của to 4C National Highway truss, slab. The building’s đài của dòng họ Vương các ngôi nhà làm bằng đất (Ha Giang - Dong Van - structure has three layers ở Đồng Văn, có diện tích (trình tường), móng bằng Meo Vac), which is 125 km including pre-apartment, 1.120m2. Công trình được đá (kiểu nhà của đồng bào from Ha Giang province middle apartment and xây dựng vào những năm Mông) bên trong lia ván, and 16km from Dong Van post apartment which đầu thế kỷ XX, mô phỏng cột kèo bằng gỗ, sàn lát gỗ. district. The relic is 1600m are gradually high from theo kiến trúc cổ Trung Cấu trúc ngôi nhà theo ba high compared to sea outside to inside. The Hoa đời Mãn Thanh, được lớp cao dần từ ngoài vào level.Vuong dynasty area three layers have a close chạm khắc tinh xảo theo trong gồm tiền dinh - trung is an edifice and fortress of architectural arrangement, phong cách Hoa Nam. dinh - hậu dinh. Ba lớp này Vuong clan in Dong Van, forming a unity in its Mục đích xây dựng khu được bố cục kiến trúc rất with total area of 1120m2. structure. Stone steps nhà vừa là dinh thự, vừa là chặt chẽ, tạo thành một thể The building was built connect horizontal at the beginning of 20th apartments symbolizing century, imitating Chinese “Vuong” word. ancient architect of Man In 1993, Vuong Thanh dynasty and being dynasty was regconized carved skillfully in Hoa as national artistry Nam style. The building architectural relic by is used for the purpose Ministry of Culture - of edifice, fortress, Information (now is residence, working, visitor Ministry of Culture, Sports receiving... and Tourism).

16 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 17 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

lớn, là khu vực giữ vai trò with hundred-year-old điều tiết và phân phối nước ancient trees and plentiful cho nhiều thung lũng của floristic composition. khu vực nhằm phát triển At present, there remain nông nghiệp. several over 500 - year - Với những tiềm old Bassia trees here. năng sẵn có mà thiên nhiên Fairy waterfall - đã hào phóng ban tặng, wind mountain pass locates Thác Tiên Đèo Gió đã, in jungle area where of đang và sẽ là điểm du lịch plentiful and diversified sinh thái, du lịch văn hoá animals and plants in hấp dẫn du khách trong và species and numbers, ngoài nước. Năm 2009, having high value of Thác Tiên - Đèo Gió được research, study for biology, THÁC TIÊN ĐÈO GIÓ Bộ Văn hóa, Thể thao và geology, meteorology. FAIRY WATERFALL - WIND MOUNTAIN PASS Du lịch xếp hạng Danh Concurrently, there are anh thắng Thác Tiên thảm thực vật phong phú. thắng quốc gia. many jungles growing DĐèo Gió, thuộc địa Hiện tại nơi đây còn tồn Fairy waterfall on limestone and soil phận thôn Ngam Lâm, tại một số cây sến trên 500 - wind mountain pass mountain. The area is also xã Nấm Dẩn, huyện Xín tuổi. beauty of nature locates a riverhead protective Mần. Thác Tiên Đèo Gió Thác tiên Đèo gió in Ngam Lam hamlet, forest, consisting of big cách huyện lỵ Xín Mần nằm trong khu vực rừng Nam Dan commune, Xin socio-economic value and khoảng 18 km về hướng nguyên sinh. Nơi đây có Man district which is 18 meaning, playing water Đông Nam, cách Quốc lộ hệ động thực vật phong km away from Xin Man regulating and distributing 178 khoảng 120 m. phú và đa dạng sinh học, district to the Southern role for valleys in rural Toàn bộ núi Đèo về thành phần chủng loài East, 120m from 178 development. Gió là khu rừng nguyên cũng như về số lượng cá National Highway. Endowed sinh có tổng diện tích tự thể có giá trị rất lớn trong The whole Wind with its potentials, nhiên 3.947 ha. Dòng suối công tác nghiên cứu, tìm mountain pass is primeval Fairy waterfall - wind tạo nên Thác Tiên Đèo Gió hiểu của các ngành sinh forest area with total area mountain pass has been có tên là Tả Nán, được bắt vật học, địa chất học, khí of 3,947 ha. The stream an ecotourism, cultural nguồn từ dãy núi đá vôi tượng học. Đồng thời, với forming Fairy waterfall tourism destination for của xã Tả Cu Tỷ (huyện thảm thực vật khá dày, - wind mountain pass is domestic and foreign Bắc Hà - Lào Cai). Xung nhiều cánh rừng nguyên called Ta Nan, originated visitors. In 2009, Fairy quanh khu vực có dòng sinh phát triển trên núi đá from limestone mountain waterfall - wind mountain thác là những cánh rừng vôi và núi đất. Nơi đây còn chain of Ta Cu Ty pass was recognized as xanh đại ngàn xen lẫn với là khu vực rừng phòng hộ commune (Bac Ha district national beauty of nature những cây cổ thụ hàng đầu nguồn, có giá trị và ý - Lao Cai). The area is by Ministry of Culture, trăm năm tuổi cùng một nghĩa về kinh tế - xã hội rất surrounded by jungles Sports and Tourism.

18 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 19 DI TÍCH -DANH THẮNG

20 RUỘNG BẬC THANG HOÀNG SU PHÌ *** TERRACES HOANG SU PHI R hn Hàg u h còn Phì Su Hoàng thang bậc ruộng lịch thì hóa văn chất, sử, vật về trị giá vùng đấtnày. trên tộc dân các bào đồng của đời lâu cư định sự cho nhất ràng rõ chứng minh là thang bậc ruộng của tại vậy,tồn Vì sự nhiên. thiên trường môi của với người con ứng thích tính hiện thể đời truyền tính có dài, lâu việc công một là thang bậc ruộng phá Á. khai Việc Nam Đông vực khu dân cư của riêng trưng đặc mang tác canh hình loại là gần 760ha. tích diện Tytổng Nậm với và Nguyên Thông Thầu, Hồ Hồ, Sả Sán Luốc, Phùng, Bản Bản xã: 6 ở yếu chủ trung tập nhưng Phì, Su Hoàng huyện của trấn CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG ầ ht 2 x, thị xã, 25 ở hết hầu có thang bậc uộng ê cn những cạnh Bên thang bậc Ruộng RELICS -BEAUTIFUL LANDSCAPES rõ nét văn hóa, phong tục, phong hóa, văn nét rõ ánh phản thang bậc ruộng tác canh thức phương của đời ra Sự người. tộc hóa từng văn sâu chiều là trong đó đựng Chứa nhau. khác mới cơm mừng mưa, cầu mùa, cầu bái, cúng lễ lại cócáctínngưỡng,nghi tộc dân Mỗi tộc. dân từng của riêng sống sinh tác, canh quán tập tục, phong thái, sắc mang lại thang bậc ruộng thửa những đó, cạnh Bên khác. này đời sang đời từ truyền được giá, quý rất sản tài thứ là xem được còn thang bậc xã hội của đồng bào, ruộng trăm nămnay. hàng nhất xuyên thường và đời lâu biến, phổ xuất sản thức phương là dân, người của động lao trình quá trong thành hình được thuật, nghệ tính giàu và cao mỹ thẩm trị giá mang rn đi sống đời Trong DI TÍCH -DANH THẮNG hscl hsoia and historical physical, its Besides region. this in people ethnic of standing - long of evidence clear a is field terraced of existence to the nature. Therefore, the work, adaption human’s showing descending - along term is field terraced into land waste Changing region. Asia form East South of cultivation typical nearly 760ha. of area total with Ty Nam and Nguyen Thong Thau, Ho Ho, Sa San Luoc, Ban Phung, Ban communes: 6 in mainly district, 25 Phi Su in mostly communes, towns of Hoang tilled PHI is SU TERRACED FIELD HOANG Danh thắngquốcgia. hạng xếp lịch Du và thao Thể hóa, Văn Bộ được Phì Su Hoàng thang bậc ruộng 2011, Năm xuất dân. người của sản động, lao hoạt động các với liền gắn Nó nên. tạo sáng dân người do tộc dân các bào đồng của tập quán cư trú và sinh sống Terraced field is field Terraced field Terraced RELICS -BEAUTIFUL LANDSCAPES in 2011. of Culture, Sports and Ministry Tourism by nature of beauty national recognized was field terraced Phi Su Hoang people. local the of activities production working and to link closely people, habit ethnic of life and residing custom, field clearly reflects culture, cultivation mode of terraced Forming depth. cultural of consist which celebration crop new and praying crop, rain rituals, worshiping belief, own their have They group. ethnic each of private life habit, cultivation custom, features, filed contains terraced Moreover, from generations. to generations descended valuable asset, a considered is field In terraced life, local the year. of hundreds for a mode production usual and standing - long progress, common, people’sworking local the formed within is which values, artistry and has aesthetic high also Hoang terraced Phi Su values, cultural CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 21 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

2009, Cột cờ Lũng Cú được use for domestic and Bộ Văn hóa, Thể thao và Du foreign tourism. Lung Cu lịch xếp hạng Di tích lịch sử Flagpole has an important và Danh thắng quốc gia. political meaning of In Vietnam’s map, affirming National territory Lung cu is the proud peak sovereignty, as well as of our country, where every attracting domestic and Vietnamese people wants foreign visitors. The to visit once. The location Pole copies Hanoi Pole becomes the North Pole model with total 33.15m sovereign sacred symbol height, the pole’s body is CỘT CỜ LŨNG CÚ of our country. The pole octagonal-shape designed, is erected on the top of attached with 8 kettledrum LUNG CU FLAGPOLE Dragon mountain of Lung figures and 8 green - stone rên bản đồ Tổ quốc đưa vào phục vụ du khách Cu commune, Dong Van embossments illustrating TViệt Nam, Lũng Cú là trong và ngoài nước. Cột cờ district with the height of historical periods of our “chóp nón” đầy kiêu hãnh, Lũng Cú có ý nghĩa to lớn 1,468m from sea level. country and people, custom, là vùng đất mà người Việt về mặt chính trị, khẳng định On March 8th, habit of Ha Giang ethnic nào cũng mơ ước được một về chủ quyền lãnh thổ Quốc 2010, Ha Giang province group. The flag is 254m lần đặt chân đến. Nơi đây gia, đồng thời tạo điểm restored the Pole bigger, wide, symbolizing 54 đã trở thành biểu tượng nhấn thu hút khách du lịch greater and more beautiful brother ethnic groups who thiêng liêng chủ quyền cực trong và ngoài nước. than the old one to welcome always unite, together build Bắc của Tổ quốc. Cột cờ Cột cờ được xây the 15th Ha Giang province and protect the country. được xây dựng trên đỉnh dựng theo mô hình cột cờ Party Committee Congress Lung Cu Flagpole núi Rồng, thuộc địa phận xã Hà Nội, phần cột cờ có tổng and the 11th National Party was recognized National Lũng Cú, huyện Đồng Văn, chiều cao 33,15m, thân cột Congress. On September beauty of nature by Ministry nằm ở độ cao 1.468 m so được thiết kế theo hình bát 2nd, 2010, the Pole was of Culture, Sports and với mặt nước biển. giác, gắn 8 hình trống đồng finished and taken into Tourism in 2009. Ngày 8/3/2010, và 8 bức phù điêu bằng tỉnh Hà Giang tiến hành đá xanh minh hoạ các giai nâng cấp cải tạo Cột cờ to đoạn qua từng thời kỳ lịch hơn, đẹp hơn và bề thế hơn sử của đất nước cũng như ngay tại vị trí cột cờ cũ. Đây con người và phong tục, tập cũng chính là công trình quán của đồng bào các dân chào mừng Đại hội Đảng bộ tộc Hà Giang. Lá cờ rộng tỉnh Hà Giang lần thứ XV và 54m2, tượng trưng cho 54 Đại hội Đảng toàn quốc lần dân tộc anh em luôn đoàn thứ XI. Ngày 2/9/2010 Cột kết chung sống, xây dựng cờ đã được hoàn thành và và bảo vệ Tổ quốc. Năm

22 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 23 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICSRELICS –- BEAUTIFUL LANDSCAPES LANDSCAPES

hóa của các dân tộc. Các hoạt động văn hóa tại đây Phoá coå Ñoàng Vaên được diễn ra rất độc đáo, DONG VAN OLD QUARTER tạo thêm một điểm nhấn hố cổ Đồng Văn nằm kèo, cột gỗ được làm bằng cho khu Phố cổ Đồng Văn. Pở trung tâm huyện lỵ gỗ nghiến, thông đá không Năm 2009, Phố cổ Đồng Đồng Văn. Xưa kia, Đồng có mộng thắt, chạm trổ cầu Văn được Bộ Văn hoá, Văn thuộc tổng Đông kỳ nhưng kết cấu gỗ hiện Thể thao và Du lịch xếp column without dowel, Quan, châu Bình Nguyên, nay còn khá nguyên vẹn. hạng Di tích kiến trúc nghệ sophisticated carve but phủ Tương Yên, sau đó Mái lợp ngói âm dương thuật quốc gia. remaining original form of thuộc châu Bảo Lạc do - một loại ngói đặc trưng Dong Van Old wood structure. Yin - yang một Quan Đạo người Tày, của đồng bào các dân tộc Quarter locates at the typed roof - a special type họ Nông ở Bảo Lạc cai thiểu số ở vùng biên giới center of Dong Van roof of Northern bordering quản. Khi thực dân Pháp phía Bắc. Với hơn 20 ngôi district. In the past, ethnic group. Among more chiếm đóng, chúng tách nhà có niên đại trên dưới Dong Van belonged to than 20 approximately Đồng Văn ra khỏi Bảo 100 năm tuổi ở Phố cổ Dong Quan district, Binh 100-year-old houses of Lạc. Hoà bình lập lại, năm Đồng Văn thì cổ nhất là Nguyen mountain district, Dong Van Old Quarter, 1962 Đồng Văn tách ra nhà của dòng họ Lương, Tuong Yen district, then Luong clan’s is the oldest, làm 3 huyện: Đồng Văn, được xây dựng vào khoảng belonged to Bao Lac which was built in 1890. Yên Minh, Mèo Vạc. năm 1890. district, administered by In main fair, Tổng thể kiến trúc Vào những phiên Tay people Official, Nong Dong Van Old Quarter các ngôi nhà trong khu Phố chợ chính, khu vực Phố clan. Under the invasion of becomes more crowded cổ có nét khá tương đồng: cổ Đồng Văn trở nên đông French colonialist, Dong where the local products Cột gỗ, có 2 tầng (tầng gác vui tấp nập. Tại đây, trưng Van was split from Bao and special produce are và tầng trệt); tường chình bày các sản phẩm, sản vật Lac. In the restoration sold. Moreover, the fair is đất, một số thì xây bằng của địa phương. Ngoài ra, of peace, in 1962, Dong also the place for ethnic gạch dầy 0,50m, các vì chợ còn là nơi giao lưu văn Van was divided into 3 people to exchange their districts: Dong Van, Yen own culture. Cultural Minh, Meo Vac. activities are performed General architect to decorate Dong Van Old of houses in Old Quarter Quarter. In 2009, Dong is remarkably similar, Van Old Quarter was including: wooden ranked as National artistry column, 2 floors (garret and architectural relics by ground floor), earth wall, Ministry of Culture, Sports or 0.5m wide brick wall, and Tourism. truss, milled wooden, pine

24 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 25 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

lễ Đền cầu mong các vị thần phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt gia đình khỏe mạnh, quốc thái dân an. Năm 2007, đền Mẫu được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. MAU TEMPLE In 1947, to implement Mau temple locates war scorched-earth policy in Nguyen Trai district, Ha (empty garden and house), Giang city. The temple has and to avoid enemy another name is Cam Son thánh Trần. Năm 1947, thực impureness for the temple, ĐỀN MẪU Linh Tu (sacred temple of the statue was hidden and the hiện tiêu thổ kháng chiến, Cam mountain which is temple was destroyed by the “vườn không, nhà trống”, ền Mẫu thuộc phường usually called Mau temple local people. In restoration mặt khác để phòng tránh Nguyễn Trãi, thành by the local people. The of peace, the statue of Tran Đ việc quân giặc đến chiếm phố Hà Giang. Đền có tên temple is where the three Saint was moved in Mau đóng làm ô uế ngôi đền, tự là Cấm Sơn Linh Từ (Đền Holy Maus are worshiped, temple for worshiping. At bà con nhân dân đã chuyển thiêng Núi Cấm). Nhân dân including: Lieu Mother, present, there are 2 over tượng đi cất dấu và phá dỡ ở đây quen gọi là Đền Mẫu. Thuong Ngan Mother and 100 - year - old bronze bell đền Trần. Sau ngày hòa Thần được thờ chính trong Thuy Mother. in the temple. The first bell bình lập lại, bà con chuyển đền là tam thánh Mẫu gồm: Mau temple was casted in Thanh Thai tượng về thờ chung tại đền Mẫu Liễu, mẫu Thượng was built at the end of Dinh Mui year (1907); and Ngàn, Mẫu Thủy. Mẫu. Hiện nhà đền còn 18th century. To 1889, the donated by Leader Nguyen Đền Mẫu được xây giữ lại 2 quả chuông đồng 3rd Thien Tin Dao Quan Quang Bao of Hung cong dựng vào cuối thế kỷ XVIII. có niên đại trên 100 năm. Association of Ha Giang Association, Vi Xuyen Đến năm 1889, Hội Thiện Quả chuông thứ nhất được moved to Quy Luu ward, district, Ha Giang province; Tín Đạo Quan binh thứ ba đúc năm Thành Thái Đinh Kim Bang district, Hanoi the second bell is call Tran Hà Giang về phường Quy Mùi (1907) do Chủ hội province (now belonging Temple bell with 4 Chinese Lưu, huyện Kim Bảng, tỉnh Hưng công Nguyễn Quang to Kim Bang district, Ha words: “Linh Tu Kiep Bac” Hà Nội (nay thuộc huyện Bảo, huyện Vị Xuyên, Nam province) to copy (sacred temple of Kiep Bac). Kim Bảng, tỉnh Hà Nam), tỉnh Hà Giang cúng tiến; title conferral and have an Mau temple is sao chép sắc phong và rước quả chuông thứ hai gọi là incense procession to Mau where many traditional folk chân hương lên đền Mẫu Hà chuông Đền Trần với 4 chữ temple of Ha Giang. Before festivals are held to pray for Giang thờ. Trước năm 1947, Hán: “Linh Từ Kiếp Bạc” 1947, there was a temple good weather, crops, health, phía trước cổng đền Mẫu có (Đền thiêng Kiếp Bạc). of Tran Quoc Tuan Royal and peace. In 2007, Mother ngôi đền Trần thờ Hưng Đạo Đền Mẫu là nơi Highest King who was temple was ranked as Đại vương Trần Quốc Tuấn, diễn ra nhiều lễ hội dân gian usually called Tran Saint provincial cultural historical nhân dân thường gọi là Đức truyền thống, người dân đến in front of Mau temple. relic.

26 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 27 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

thống như lễ Cấp Sắc của found by paleontologists dân tộc Dao; lễ hội Gầu Tào belongs to 19 different của dân tộc Mông.... groups: roll hand, bottom Ngày 3/10/2010, wall coral, 4 - ray coral, Công viên địa chất Cao layer hole, trilobite, ancient nguyên đá Đồng Văn được fish, orifice worm, hat Hội đồng tư vấn Mạng lưới shield, hat teeth, axe leg, Công viên địa chất toàn cầu abdomen leg, head leg, công nhận là thành viên moss animal, sea lily, hard chính thức của Mạng lưới shield, ancient crustacean, CÔNG VIÊN ĐỊA CHẤT TOÀN CẦU Công viên địa chất Toàn aquatic plant, ancient CAO NGUYÊN ĐÁ ĐỒNG VĂN cầu (GGN). Như vậy, Cao seaweed and chitinozoa. ông viên địa chất Cao các nhà cổ sinh vật cũng nguyên đá Đồng Văn đã trở These fossils help scientists Cnguyên đá Đồng Văn đã phát hiện rất nhiều hóa thành Công viên địa chất to complete development bao gồm địa giới hành thạch thuộc 19 nhóm: Tay đầu tiên của Việt Nam, thứ diagram of Dong Van Karst chính 4 huyện vùng cao cuộn, san hô vách đáy, hai ở khu vực Đông Nam Plateau Global Geopark. Á. Besides mighty Hà Giang (Quản Bạ, Yên san hô 4 tia, lỗ tầng, bọ ba Dong Van Karst natural landscape, this is Minh, Đồng Văn, Mèo thùy, cá cổ, trùng lỗ, vỏ Plateau Geopark includes also the place of special Vạc). Nơi đây có diện tích nón, răng nón, chân rìu, administrative border line cultural values of 17 ethnic hơn 2.356 km² và độ cao chân bụng, chân đầu, động of Ha Giang 4 high - land groups. Each of them has trung bình trên 1400 m so vật dạng rêu, huệ biển, vỏ districts (Quan Ba, Yen their own special cultural với mặt nước biển. cứng, giáp xác cổ, thực Minh, Dong Van, Meo features expressed by their Công viên địa vật thủy sinh, tảo cổ và Vac) with total area of over traditional festivals such chất Cao nguyên đá Đồng chitinozoa. Các cổ sinh vật 2,356 km2 and average as Dao people’s Ranking Văn là nơi lưu giữ những hóa thạch này đã giúp các height of 1400n from sea festival; Mong people’s giá trị địa chất độc đáo, nhà khoa học hoàn chỉnh level. Dong Van Karst Gau Tao festival… tiêu biểu, ghi lại lịch sử bức tranh lịch sử phát triển Plateau remains many On October 3rd, phát triển của địa chất qua địa chất vùng Cao nguyên special, typical geological 2010, Dong Van Karst hàng triệu năm phát triển. đá Đồng Văn. values, records geological Plateau Geopark was Đến nay, các nhà khoa học Cùng với những development history over confirmed as an official đã xác định được ở Đồng giá trị cảnh quan thiên millions of year. Until member of Global Geopark Văn có 139 biểu hiện di nhiên hùng vĩ, nơi đây now, 139 geological relics Network (GGN) by sản địa chất thuộc đủ loại, còn hội tụ, lưu giữ những are found in Dong Van, Global Geopark Network trong đó có 15 di sản cấp giá trị văn hóa đặc sắc của of which 15 International Consulting Committee. Quốc tế, 68 cấp Quốc gia đồng bào 17 dân tộc. Mỗi relics, 68 National relics Therefore, Dong Van Karst và 56 cấp địa phương. Tại dân tộc đều có bản sắc văn and 56 provincial relics. Plateau is the first Geopark các trầm tích đá có tuổi hóa riêng, độc đáo, thể In different aged limestone of Vietnam and the second khác nhau ở Đồng Văn, hiện ở những lễ hội truyền sediment, many fossils are of South East Asia.

28 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 29 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

MÃ PÌ LÈNG Lạng, Hà Tuyên Thái, Hải Happy Road (4C National MA PI LENG Hưng, Nam Định ...” Highway). Happy Road Với những giá trị is regarded as a statue of về di sản địa chất, di sản braveness, spirit against văn hóa mang đậm dấu ấn difficulties of Ha Giang lịch sử hào hùng một thời. ethic people as well as of Năm 2009 Mã Pì Lèng bloody affection of ethnic được Bộ Văn hoá, Thể thao people of Cao - Bac - Lang và Du lịch xếp hạng Danh - Thai - Tuyen - Ha districts lam thắng cảnh quốc gia. and others. And the Road is Ma Pi Leng is a also an evidence of human mountain pass in the North power in conquering and of Meo Vac district which exploring the nature. ã Pì Lèng là con đèo lịch sử hào hùng của Con is a local name, meaning Currently, there is Mở phía Bắc huyện đường Hạnh Phúc (Quốc lộ “horse’s nose bridge”. The a stele on Ma Pi Leng peak Mèo Vạc. Tên gọi này xuất 4C). Con đường được xem mountain pass locates on recording Happy Road phát từ tiếng địa phương, như một tượng đài về lòng 4C National Highway, paving progress: “To help nghĩa là “sống mũi ngựa”. quả cảm, ý chí vượt khó của linking Dong Van and mountain region keeps up Đèo nằm trên Quốc lộ 4C nhân dân các dân tộc Hà Meo Vac districts with with Delta region, Central nối hai huyện Đồng Văn và Giang cũng như tình cảm the length of 7km. Ma Pi Party, Viet Bac zone party Mèo Vạc, có độ dài hơn 7 máu thịt của đồng bào các Leng mountain pass is one committee decided to pave km. Đèo Mã Pì Lèng là một tỉnh Cao - Bắc - Lạng - Thái of places owning typical the Road Ha Giang – Dong trong những nơi phong phú - Tuyên - Hà và nhiều tỉnh geological relics of Karst Van – Meo Vac. Work nhất các di sản địa chất tiêu khác. Đường Hạnh Phúc Plateau. The mountain pass starting date: September biểu của Cao nguyên đá. cũng là bằng chứng về sức is 1,600 to 1,800m over sea 10th, 1959; Complete date: Đêò nằm ở độ cao 1.600m mạnh con người trong việc level. June 15th, 1965. Paving đến 1.800m so với mặt nước chinh phục, khai phá tự However, Ma participants include 16 biển. nhiên. Hiện nay, trên đỉnh Pi Leng abyss lane ethnic people of Cao Bac Nhưng, có lẽ đẹp Mã Pì Lèng còn một tấm bia can be considered to Lang, Ha Thai Tuyen, Hai và kỳ vỹ nhất phải kể đến ghi lại quá trình mở đường be most beautiful and Hung, Nam Dinh provinces là hẻm vực Mã Pì Lèng, có Hạnh phúc có ghi: “Nhằm mighty, with the depth ….” . Thanks to their value độ sâu từ 800 - 1.000m. Nơi giúp vùng núi tiến kịp vùng of 800 - 1000m which is of geological heritage, đây, các nhà khoa học đánh xuôi, Trung ương Đảng, ranked as international cultural heritage with giá xếp loại là di sản kiến Khu ủy Việt Bắc quyết định geomorphology - tectonics magnanimous historical tạo - địa mạo tầm cỡ quốc tế. mở đường Hà Giang - Đồng relic. Not only endowed with mark, Ma Pi Leng was Không chỉ được thiên nhiên Văn - Mèo Vạc. Ngày khởi mighty natural beauty, Ma recognized as National ban tặng cho vẻ đẹp hùng công 10/9/1959, ngày hoàn Pi Leng is also a historical beautiful landscape by vĩ, Mã Pì Lèng còn là một thành 15/6/1965. Thành relic, a National beauty of Ministry of Culture, Sports Di tích lịch sử, một Danh phần mở đường gồm 16 dân nature which closely links and Tourism in 2009. thắng Quốc gia gắn liền với tộc ở các các tỉnh Cao Bắc to magnanimous history of

30 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 31 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS – BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

QUAN BA NÚI ĐÔI QUẢN BẠ thắng cảnh quốc gia. Đây legends of showing ethnic COUPLE MOUNTAIN là niềm tự hào cũng là điểm people’s desire to restore, nhấn để Công viên địa chất control the nature; wish to Toàn cầu Cao nguyên đá have water source to serve Đồng Văn thêm sinh động, production, human life, hấp dẫn với khách du lịch. wish of a comfortable life; Couple Mountain and also appreciating love beauty of nature locates in of the youth. Na Khoang hamlet, Tam It can be said Son town, Quan Ba district, that Quan Ba Couple which is 46km away from Mountain is a very special Ha Giang city to the North. beauty of nature. We can anh thắng Núi Đôi, tạo, chế ngự thiên nhiên, In dialect, the mountain enjoy not only the nature’s Dthuộc thôn Nà phục vụ sản xuất, mong has another name “num tectonics beauty, but also Khoang, thị trấn Tam ước có nguồn nước tưới rien” (fairy breast) or “pu discover characterized Sơn, huyện Quản Bạ, cách tiêu phục vụ đời sống con gia keo” (old fairy breast). cultural tradition of ethnic trung tâm thành phố Hà người, để có cuộc sống no Couple Mountain was people. Couple Mountain Giang 46 km về phía Bắc. đủ. Qua các truyền thuyết formed by past activities of is an attractive symbol of Theo tiếng địa phương gọi nhằm tôn vinh sự chung the earth’s crust. Dong Van Karst Plateau là “núm riến” (nghĩa là thủy của tình yêu đôi lứa. Quan Ba Couple Global Geopark. Thanks vú tiên) hay “pu già kéo” Có thể nói, Núi Mountain is said to be to its value, in 2009, it is (vú bà tiên). Núi Đôi được Đôi Quản Bạ là một danh close to love legend of recognized as National hình thành từ quá trình vận thắng vô cùng độc đáo. a titan man and a fairy. beautiful landscape by động của vỏ trái đất. Tại đây, chúng ta không Quan Ba Couple Mountain Ministry of Culture, Sports Núi Đôi Quản chỉ được chiêm ngưỡng is compared to a breast and Tourism. This is a Bạ gắn với những truyền vẻ đẹp từ sự kiến tạo tuyệt and forever passed in pride and also more vivid, thuyết được đồng bào các vời của thiên nhiên, mà ethnic community. Couple attractive highlight of dân tộc nơi đây lưu truyền còn được khám phá truyền Mountain and other three Dong Van Karst Plateau về chuyện tình của chàng thống văn hoá rất giàu bản mountains in Tam Son Global Geopark to visitors. khổng lồ và nàng tiên. Núi sắc của đồng bào các dân town is attached with Đôi Quản Bạ được ví như tộc. Núi đôi là một biểu bầu ngực của người phụ tượng đẹp của Công viên nữ và đã lưu truyền mãi địa chất Toàn cầu Cao trong nhân gian. Núi Đôi nguyên đá Đồng Văn, đó và ba ngọn núi ở thị trấn là sự kết tinh nét đẹp của Tam sơn gắn với nhiều câu thiên nhiên và kiến tạo địa chuyện truyền thuyết như chất. Với giá trị đó, năm thể hiện ước muốn của 2009 Núi Đôi được Bộ đồng bào dân tộc thiểu số Văn hóa, thể thao và du nơi vùng cao về việc cải lịch xếp hạng Danh lam

32 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 33 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES

TIỂU KHU TRỌNG CON CHÙA BÌNH LÂM TRONG CON SUB - AREA BINH LAM PAGODA hoá, Thể thao và Du lịch) hùa Bình Lâm thuộc công nhận Di tích lịch sử Cđịa phận thôn Mường quốc gia. Nam, xã Phú Linh, huyện Trong Con Vị Xuyên. Chùa còn có tên revolutionary sub - area gọi chữ Hán là “Bình Lâm relic belongs to Thac Tự”. hamlet, Bang Hanh Tại đây còn lưu commune, Bac Quang giữ một quả chuông thời Nam hamlet, Phu Linh i tích Tiểu khu cách district, Ha Giang Trần được đúc vào tháng commune, Vi Xuyen mạng Trọng Con province. In 1945, to 3 năm Ất Mùi (1295). D district, having Chinese thuộc thôn Thác, xã Bằng follow Ho Chi Minh Chuông chùa Bình Lâm là character of “Binh Lam Hành, huyện Bắc Quang, President’s instruction, hiện vật gốc độc bản còn Tu”. tỉnh Hà Giang. Năm 1945, comrades: Le Quang Ba, tương đối nguyên vẹn. There remains thực hiện chỉ thị của Chủ Be Trieu, Nam Long and Đây là quả chuông thời tịch Hồ Chí Minh, các propaganda armed forces Trần - Một trong những a bell of Tran dynasty in đồng chí: Lê Quảng Ba, advanced towards Bang quả chuông có niên đại the pagoda which was Bế Triều, Nam Long cùng Hanh headquarter to set sớm nhất được biết ở casted in March, At Mui đội vũ trang tuyên truyền up revolutionary forces Việt Nam. Bài minh trên year (1295). Binh Lam tiến về tổng Bằng Hành and named the place chuông là một văn bản pagoda’s bell which is xây dựng lực lượng cách Trong Con sub-area which gốc thời Trần với vị thủ one of the oldest bells in mạng và đặt tên nơi đây là was a cradle of Ha Giang lĩnh Nguyễn Anh - người Vietnam is quite original. Tiểu khu Trọng Con. Tiểu revolutionary movement. thay mặt triều đình cai A short good article on khu Trọng Con là cái nôi Trong Con quản một địa phương cho the bell is an original của phong trào cách mạng sub - area contributed to ta thấy Vương triều Trần document of Tran dynasty ở Hà Giang. the victory of country’s đã sử dụng Phật giáo làm written by Nguyen Anh Tiểu khu Trọng revolution, liberated công cụ để củng cố khối leader, who administered Con đã góp phần vào sự Ha Giang in a short- đại đoàn kết dân tộc trước the location on behalf of thắng lợi của Cách mạng, time, released its people những yêu cầu bảo vệ đất the court. This shows that giải phóng Hà Giang trong from a dominated life nước, chống giặc ngoại Tran dynasty consolidated thời gian ngắn, đưa nhân of French colonialist, xâm. ethnic united block dân thoát khỏi cuộc sống Japanese fascist and Năm 2005, via Buddhism to meet kìm kẹp của thực dân reactionary lackeys. In Chuông chùa Bình Lâm requirement of country Pháp, phát xít Nhật cùng 1996, Trong Con sub-area được xếp hạng là Di tích defense against foreign bè lũ tay sai. Năm 1996, was recognized National kiến trúc nghệ thuật quốc aggressor. In 2005, Binh di tích Tiểu khu Trọng con historical relic by Ministry gia. Lam pagoda’s bell was được được Bộ Văn hóa - of Culture, Sports and Binh Lam ranked as National artistry Thông tin (nay là Bộ Văn Tourism. Pagoda locates in Muong architectural relic.

34 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 35 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS – BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS – BEAUTIFUL LANDSCAPES

niệm rằng, trong hội phải có người tung được quả còn ngũ sắc xuyên thủng hồng tâm thì năm đó bản làng mới làm ăn thuận lợi. Năm 1993, Bia và Chuông chùa Sùng Khánh được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du (go to the field festival) lịch) công nhận Di tích kiến has been restored, being trúc nghệ thuật quốc gia. held on January 15 (Lunar Sung Khanh calendar) at the field in pagoda, also called Sung front of the pagoda. During CHÙA SÙNG KHÁNH Khanh Tu¸ belongs to Lang festival time, the local SUNG KHANH PAGODA Nung hamlet, Dao Duc people gather to worship Buddha. In compliance with hùa Sùng Khánh hay Sùng Khánh. Từ năm 1994 commune, Vi Xuyen district. an ancient custom, the first còn gọi là Sùng Khánh đến nay, lễ hội Lồng Tồng According to the pagoda’s C ritual is to pray the gods Tự, thuộc địa phận thôn (hội xuống đồng) được phục stele, Sung Khanh pagoda for good weather, crops, Làng Nùng, xã Đạo Đức, hồi lại. Lễ hội diễn ra vào was built in Tran dynasty, peace and prosperity. After huyện Vị Xuyên. ngày 15 tháng Giêng âm started from January, Binh that, they offer to Buddha Theo văn bia trong lịch, được tổ chức tại thửa Than year (1356). To 1367, chùa, chùa Sùng Khánh ruộng trước cổng chùa. Vào Ta Thuc Ngao - a Tran in the pagoda. Following được xây dựng vào thời nhà ngày này bà con nhân dân dynasty’s general who went the ritual is many traditional Trần, khởi công xây dựng từ trong thôn, xã và các vùng on an inspection tour across folk games, of which the tháng Giêng năm Bính Thân lân cận quy tụ về đây dự lễ this land, was requested to funniest and most crowded (1356). Đến năm 1367, Tạ và lễ Phật. write a short good article to is Con throwing game. It Thúc Ngao – viên tướng nhà Vẫn theo lệ từ xưa, be carved on pagoda’s stele. is believed that the one Trần đi kinh lý qua vùng phần lễ đầu tiên là cúng tạ The article was titled “Sung throwing Con ball through đất này được nhờ soạn bài các thần linh cầu cho mưa Khanh tu bi minh tinh tu” (a bull’s eye, will gain much minh khắc trên bia đá chùa. thuận gió hoà, mùa màng short good article and title luck and advantages in Bài minh có tựa đề “Sùng bội thu, bản làng bình yên no of Sung Khanh pagoda), new year. In 1993, Sung Khánh tự bi minh tịnh tự” ấm. Sau đó, người ta dâng lễ expressing a Nguyen tutor Khanh pagoda’s stele and (bài minh và bài tựa chùa lên chùa lễ Phật. Sau phần of the prince, administer bell are recognized National Sùng Khánh”, nội dung bài lễ là phần hội với nhiều trò of this land, was proposer artistry architectural relics minh cho biết rõ một Phụ chơi dân gian truyền thống of building Sung Khanh by Ministry of Culture đạo họ Nguyễn, dòng dõi mà trong đó vui nhất, đông pagoda. - Information (Ministry quản lĩnh vùng này, cũng là nhất là hội tung còn. Người From 1994 to of Culture, Sports and người chủ xướng lập chùa dân địa phương thường quan now, Long Tong festival Tourism).

36 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 37 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS – BEAUTIFUL LANDSCAPES

HANG ĐÁN CÚM DAN CUM CAVE

ang Đán Cúm thuộc mối tương quan loại hình Hthôn Tiến Xuân, xã trong bộ sưu tập Đán Cúm, Yên Cường, huyện Bắc cũng như so sánh chúng Mê. Địa điểm này được với các địa điểm Hoà Bình phát hiện năm 1997, đến khác, các nhà nghiên cứu nay đã trải qua 3 lần thám cho rằng Đán Cúm là một sát và khai quật. địa điểm khảo cổ thuộc in 1997 after three correlation in Dan Cum Hang Đán Cúm văn hoá Hoà Bình sớm, có times of exploration and collection, in comparison gồm 2 phần: Hang trên niên đại trên 10.000 năm excavation. with other Hoa Binh (hang sáng) và hang dưới cách ngày nay. Dan Cum cave locations, researchers (hang tối), cửa hang quay Hang Đán Cúm consists of upper cave thought that Dan Cum is hướng Tây, tại đây năm có giá trị quan trọng về lịch (the light) and lower cave an archeological position 2007 Bảo tàng tỉnh Hà sử, khoa học và văn hoá. (the dark); the cave gate of early Hoa Binh culture, Giang phối hợp với Viện Qua quá trình phát hiện is towards the West. In with over 10,000 year old. khảo cổ tổ chức khai quật hang Đán Cúm, chúng ta 2007, Ha Giang Museum Dan Cum Cave khảo cổ đã thu được trên có thể thiết lập được một cooperated with Institute has its own important 3.000 di vật đá gồm công tuyến phát triển văn hoá of Archeology to excavate historical, scientific cụ đá, mảnh tước, chầy lịch sử trên đất Hà Giang then acquired over 3,000 and cultural value. By nghiền và phế liệu. Căn cứ mà những mắt xích của nó stone souvenirs including discovering Dan Cum vào khối lượng các di vật được đại diện bởi những di stone tools, grinding cave, we can establish đá thu thập được các nhà tích tiêu biểu đã phát hiện pestle and waste. Based a historical cultural khảo cổ cho rằng Hang được như: Đồi Thông và on volume of acquired development diagram of Đán Cúm là nơi chế tác di chỉ Lò Gạch (thành phố souvenirs, archeologists Ha Giang whose data is công cụ đá của người tiền Hà Giang) - Đán Cúm - Nà said that Dan Cum cave represented by discovered sử. Bộ sưu tập Đán Cúm Chảo. Năm 2001, hang is the place of stone typical relics such as: vừa chứa đựng những đặc Đán Cúm được Bộ Văn tool manipulation of Pine Hill and Lo Gach trưng kỹ thuật loại hình hóa - Thông tin (nay là prehistoric man. Dan Cum (Ha Giang city) - Dan điển hình của Văn hoá Bộ Văn hoá, Thể thao và collection contains typical Cum - Na Chao ruins. In Hoà Bình, vừa bảo lưu Du lịch) công nhận Di tích technical specification of 2001, Dan Cum cave was mạnh mẽ kỹ thuật loại khảo cổ quốc gia. Hoa Binh Culture, and recognized as National hình Đá cũ, lại có những Dan Cum cave Ancient Stone technique, archeological relic by nét độc đáo mang sắc thái locates in Tien Xuan local special features of Ministry of Culture - địa phương ở khu vực đệm hamlet, Yen Cuong Northern West and Viet Information (Ministry giữa Tây Bắc và Việt Bắc. commune, Bac Me district Bac regions as well. of Culture, Sports and Căn cứ vào nghiên cứu which was discovered Based on research of the Tourism now).

38 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 39 DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS – BEAUTIFUL LANDSCAPES DI TÍCH - DANH THẮNG RELICS - BEAUTIFUL LANDSCAPES HANG NÀ CHẢO giai đoạn văn hoá Hoà Bình Chao cave was discovered culture and Grindstone điển hình thì di chỉ Nà Chảo in 1997. culture of Ha Giang land. NA CHAO CAVE có sự chuyển tiếp giữa văn In Na Chao, besides According to general ang Nà Chảo thuộc hoá Hoà Bình và văn hóa relics of cooking fire, animal study of archeological Hthôn Nà Chảo, nằm Đá mài có mặt trên đất Hà bones, teeth, nearly other souvenirs, researchers claim ở phía Tây Bắc xã Yên Giang. Căn cứ vào nghiên 2,703 stone souvenirs are that Na Chao belongs to Cường, huyện Bắc Mê. Nà cứu tổng thể các di vật khảo found, of which 1,789 development period of Hoa Chảo, tên người địa phương cổ, các nhà nghiên cứu cho specimen are discovered in Binh culture whose age gọi là Nà Chao, nghĩa là khu rằng Nà Chảo là một địa excavation pit and 914 ones is about 9,000 to 10,000 ruộng lòng chảo, địa điểm điểm thuộc giai đoạn văn are collected on cave surface. from present. Thanks to the này được phát hiện năm hoá Hoà Bình phát triển, có The collection of Na Chao discovery of Na Chao cave 1997. tuổi từ 9.000 - 10.000 năm shows the identification of as well as relationship study Tại Nà Chảo, cách ngày nay. Nhờ những manipulating technique and between caves and previous ngoài những di tích bếp phát hiện ở hang Nà Chảo tool of souvenirs discovered and post-discovered relics, đun, xương răng động vật cũng như việc nghiên cứu in excavation pit and cave Na Chao is considered ra, còn phát hiện được gần mối quan hệ giữa chúng surface. Most of Na Chao a relic of key position 2.703 di vật đá, trong đó với các di tích đã phát hiện tools are manipulated from period of Age transition: có 1.789 tiêu bản phát hiện trước đây và sau này, Nà pebble with the same size from the Old Stone Age to được trong hố khai quật và Chảo được coi là di tích and shape. the New One, from Age 914 tiêu bản sưu tập được nằm ở giai đoạn bản lề của In term of of hunting, collecting to trên bề mặt hang. Nghiên bước chuyển đổi thời đại: manipulation technique, Age of cultivating and cứu bộ sưu tập Nà Chảo cho Từ thời đại Đá cũ sang thời tools of Na Chao cave are breeding, creating a very thấy, có sự đồng nhất về kỹ đại Đá mới; từ thời đại săn similar to that of Dan Cum, first foundation of civilized thuật chế tác và loại hình bắt, hái lượm sang thời đại which is mostly pebble social development. công cụ giữa các di vật phát trồng trọt và chăn nuôi, đặt cleaving and Sumatralitl In 2001, Na Chao hiện được trong hố khai nền móng đầu tiên cho sự technique, but blade cave was recognized as quật và trên bề mặt hang. phát triển xã hội văn minh. repairing technique is not National archeological relic Hầu hết công cụ Nà Chảo Năm 2001, hang common. If Dan Cum ruins by Ministry of Culture - được gia công từ chất liệu Nà Chảo được Bộ Văn hóa is typical for Hoa Binh Information (Ministry of đá cuội, chúng có kích cỡ - Thông tin (nay là Bộ Văn culture, Na Chao ruins are Culture, Sports and Tourism và hình dạng khác nhau. Về hoá, Thể thao và Du lịch) the transition of Hoa Binh now). mặt kỹ thuật chế tác công công nhận Di tích khảo cổ cụ ở hang Nà Chảo cũng quốc gia. giống công cụ ở Đán Cúm, Na Chao cave đều phổ biến kỹ thuật bổ belongs to Na Chao hamlet, cuội và kỹ thuật Sumatralitl. at the Northern West of Yen Nhưng kỹ thuật tu chỉnh lại Cuong commune, Bac Me rìa lưỡi rất ít. Nếu như di chỉ district. Na Chao in dialect Đán Cúm chỉ tiêu biểu cho means hollow field. Na

40 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 41 LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ

ói đến lễ hội đặc sắc của các dân tộc sống trên Nvùng đất nơi cực Bắc của Tổ quốc, người ta thường nhắc đến lễ hội Lồng Tồng của đồng bào Tày, Nùng; lễ Cấp sắc của đồng bào Dao, lễ hội Gầu Tào của đồng bào Mông hay lễ hội Nhảy lửa của đồng bào Pà Thẻn... Với những giá trị nguyên bản, nó đã tạo nên nét đặc sắc rất riêng và độc đáo. In respect with special festivals of the minor ethnic groups of Vietnam’s North Pole region, such several festivals are mentioned as Long Tong festival of Tay, Nung ethnic groups; Cap Sac festival of Dao ethnic group, Gau Tao festival of Mong ethnic group or Fire dancing festival of Pa Then ethnic group … their special and unique features are made by their original value. FESTIVAL - TRADE VILLAGE - TRADE FESTIVAL

42 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE

sắc văn hóa độc đáo của các market is originated from a dân tộc thiểu số vùng biên romantic and humane story Chôï tình Khaâu Vai giới phía Bắc tổ quốc. of a Nung young man and hợ tình Khau Vai còn gọi bắt nguồn từ một câu chuyện Khau Vai love a Giay girl. They loved là “Chợ phong lưu”. Chợ tình lãng mạn mang đầy tính C market or “elegant market” each other but their love được họp trên một quả đồi tại nhân văn của chàng trai người is held once a year on March was prohibited by obsolete thôn Khâu Vai, xã Khâu Vai, Nùng và cô gái người Giáy, 27 (Lunar calendar) on a rites and custom. Because huyện Mèo Vạc. Chợ họp họ yêu nhau nhưng vì những hill of Khau Vai hamlet, of their love for parents mỗi năm một lần vào ngày ràng buộc của lễ giáo phong Khau Vai Commune, Meo and avoiding revenge of 27/3 (Âm lịch). kiến, những tập tục lạc hậu Vac District. two families, clans, they Đây là nơi để người nên không lấy được nhau. The market is separated. They promised ta tìm đến với nhau sau một Thương cha mẹ, họ hàng, where couples can find to get married in the next năm, cũng có thể là nhiều không muốn thù hận giữa hai each other after one incarnation, and met each năm xa cách, chủ yếu là gia đình, dòng tộc... nên hai year or couples of year other on Khau Vai mountain những người có mối tình trắc người đã gạt nước mắt, chia of separation. Most of every year on parting date trở, yêu thương nhau thực sự. tay nhau. Họ hẹn nhau kiếp them got obstacles in (March 27 Lunar calendar). Nhưng vì một lý do nào đó sau sẽ nên vợ nên chồng và love or having true love At present, despite không đến được với nhau, hàng năm cứ đúng ngày chia or something else that changes of life, the market nay mỗi người đều có duyên tay này sẽ tìm về gặp lại nhau separates their love, and still remains its attraction phận riêng của mình. Từ tại núi Khâu Vai... Ngày họ then they have their own after a decade. Within its chiều hôm trước, họ hẹn nhau chia tay là ngày 27/3 (Âm life. On March 27 (Lunar own value, the market về đây để tâm sự, trò truyện lịch). calendar), they date to becomes a strange beauty cùng nhau về cuộc sống riêng Ngày nay, dù cuộc exchange their confidence in community activities của mỗi người, ôn lại những sống có nhiều đổi thay, nhưng of life, review their feelings, of Vietnam North Pole’s tình cảm, sự nhớ nhung do xa chợ tình Khâu Vai vẫn duy trì missing, and happiness and minor ethnic groups. cách, những nỗi buồn vui của và tồn tại với đủ đầy sức hấp sadness of family life. The gia đình và cuộc sống. Chợ dẫn của nó, và trở thành bản

Khau Vai love market

44 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 45 LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE

hát đối đáp, hát ống, leo cột, and a crossbow to express LỄ HỘI GẦU TÀO kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ… their gratitude to the gods. Gau Tao Festival Hết thời gian mở hội, thầy A sorcerer, then carries out cúng và người già có uy tín rites to set up a bamboo ễ hội Gầu Tào hay còn còn cả vỏ, 1 con dao quắm làm lễ hạ cây nêu. Thân cây tree known as cay neu (New Lgọi là Lễ hội chơi núi và 1 cái nỏ. Sau khi nhận nêu được gia chủ đem về Year tree) which is made of mùa xuân, được bắt nguồn lễ của gia chủ, thầy cúng làm giát gường, chùm giấy plum body with several leaf từ việc mong ước có con sẽ tiến hành các nghi lễ để hình nhân mang về treo canopies, hanged red silk của mỗi gia đình người dân dựng cây nêu của ngày hội. trong buồng với mục đích tape, a bunch of dummy, tộc Mông. Khi đạt được Cây nêu là thân cây mai, cầu mong hồng phúc cho wine bottle. The tree shows mong ước đó, người ta sẽ tổ trên ngọn vẫn còn để vài gia đình. Bầu rượu trên start of the festival. The chức hội Gầu Tào tạ ơn trời túm lá, treo thêm một dải đỉnh cây nêu được đổ tung sorcerer, represents the host đất, thần linh… và mời bà lụa đỏ, một chùm giấy bản ra 4 hướng với mục đích family to pray the sentences: con, dân bản cùng vui xuân. hình nhân, một bầu rượu. mong muốn năm mới tốt “today is a good day, on the Lễ hội thường được tổ chức Cây nêu được dựng lên báo lành, mùa màng bội thu, gia beginning of Spring, thanks vào những ngày đầu năm hiệu lễ hội đã bắt đầu. Thầy súc sinh sôi nảy nở… the earth, gods for good mới của người Mông. cúng thay mặt gia đình và Gau Tao festival weather, abundant crop, Trong một lễ hội, thôn bản khấn rằng: Hôm or called “a festival of visit- good health ...” chỉ có một gia đình được nay là ngày lành tháng tốt, ing mountain in Spring”, is After the rites, chọn đại diện đứng ra thay đầu xuân năm mới để tạ ơn originated from a pray for many traditional sport mặt bà con dân bản thỉnh trời đất, thần linh sông núi child of each Mong ethnic activities and games are held cầu trời đất, thần linh sông đã ban cho mưa thuận gió group family. When their such as playing shuttlecock, núi ban cho một năm mới hòa, nhà nhà bội thu, con wish become true, they held pan-pipe dancing, love – với nhiều điều tốt lành. Đến cái khỏe mạnh... the festival to show their duo singing, pipe singing, ngày lễ, gia đình đứng ra tổ Sau phần lễ là phần gratitude towards the earth, pole climbing, tug of war, chức sẽ làm một mâm cơm hội được diễn ra với nhiều gods .... and invite other cane pushing, crossbow tạ ơn trời đất bao gồm: 1 hoạt động thể thao dân tộc people to join together. The shooting... After these thủ lợn, 1 chai rượu, 4 bát, và trò chơi dân gian khác festival is usually held on activities, the sorcerer and 4 chén, 1 cum lúa, 1 bó ngô như: Đánh yến, múa khèn, the beginning days of New a respectful old man will Year of Mong ethnic group. hold a ceremony to lower In the festival, the tree. The tree’s body will a representing family is be used for bed-plank, and chosen to pray the earth the bunch of dummy will and gods for a New Year of be tied in bed-room for a full luck. On festival days, wish of family happiness. the host family will prepare The wine bottle is splashed a meal, including a pig’s in 4 directions for a wish head, a wine bottle, 4 bowls, of good year, crop, cattle 4 small cups, a sheaf of rice, growth... a sheaf of corn, a machete

46 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 47 LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE

kéo co, đẩy gậy, thi cày LỄ HỘI LỒNG TỒNG ruộng... tất cả đều tạo cho LONG TONG FESTIVAL người xem vui vẻ, háo hức chuẩn bị cho một năm mới với những vụ mùa mới năng suất, hiệu quả cao. Đây cũng là lễ hội mang đậm dấu ấn của and creatures. Long Tong nền sản xuất nông nghiệp, festival is divided into thể hiện nét văn hóa độc 2 parts: ceremonies and đáo, sự cố gắng vươn lên activities. Ceremonies của con người trong lao are rites carried out by a động, sản xuất. respectful sorcerer to show Long Tong their gratitude to gods of festival is usually called Agriculture, Mountain, “going to the fields” Stream … for good ễ hội Lồng Tồng nơi có hai vòng tròn cao festival of Tay ethnic thường gọi là hội thấp, tượng trưng cho âm health, crop, and life of L group which consists the community. Activities xuống đồng. Là một lễ - dương, cái gốc của vũ trụ of most typical cultural hội của đồng bào dân tộc và sinh ra vạn vật. Lễ hội follow ceremonies, started features of Nung, Dao Tày, cũng là sự quy tụ Lồng Tồng thường được by special performances ethnic groups. The festival những sắc thái văn hóa đặc chia làm 2 phần: Phần lễ such as Then, Coi is held on the beginning of trưng nhất của các dân tộc và phần hội. Phần lễ là các singing … and then other January (Lunar calendar), như Nùng, Dao… Lễ hội nghi thức cúng lễ của thầy traditional sport activities lasting until the beginning thường diễn ra vào những cúng uy tín, được dân làng and games like con of February (Lunar ngày đầu tháng giêng, kéo tin tưởng, đọc các bài khấn throwing, pole climbing, calendar). This is a belief dài đến đầu tháng hai âm để cầu thần Nông, thần blind-man’s buff and activity showing a wish of lịch hàng năm. Đây là hoạt Núi, thần Suối... Những vị drum beating, tug of war, good weather, plant, crop, động tín ngưỡng cầu trời thần bảo hộ cho mùa màng stick pushing, plough life. cho mưa thuận gió hòa, và sức khỏe, sự bình yên competition … which cây cối tốt tươi, mùa màng của dân làng. The festival is make visitors interested, bội thu, đời sống ấm no. Sau phần lễ là held in a wide land, or excited to welcome a new Lễ hội được tổ phần hội, mở đầu là những flat field. At the middle year of productive and chức ở một khoảng đất tiết mục văn nghệ đặc sắc of a field, a plum’s body effective crop. rộng, hoặc trên mảnh như hát Then, hát Cọi... with height of 20 - 25m This is also ruộng bằng phẳng. Ở giữa Trong phần hội còn có is planted; at the top of a typical festival of người ta dựng một cây nêu nhiều hoạt động thể thao the plump, a bull’s eye agricultural country, làm bằng thân cây mai, cao dân tộc và trò chơi dân plate is stuck with two showing its special khoảng 20-25 m, trên ngọn gian khác như: Ném còn, circles symbolizing yin culture, attempt of people cây nêu là một hồng tâm, leo cột, bịt mắt đánh trống, - yang - root of universe in production.

48 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 49

LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE

đèn. Mỗi lễ Cấp sắc phải LỄ CẤP SẮC có 6 thầy cúng đảm nhiệm CAP SAC CEREMONY các nhiệm vụ và các nghi lễ lớn nhỏ khác nhau. Các gười Dao quan niệm, thầy cúng trước khi hành đàn ông nếu chưa trải N lễ, đều phải cúng ma ở bàn qua lễ Cấp sắc thì dù già vẫn thờ tổ tiên nhà mình để xin coi là trẻ con, vì chưa được được phù hộ và đi theo giúp cấp đạo sắc, chưa có tên đỡ. Tại nơi hành lễ, họ treo âm. Người đã qua cấp sắc, tranh Ngọc Hoàng và các vị ít tuổi vẫn được coi là người thần thánh của người Dao, trưởng thành, được tham gia lập bàn thờ tổ tiên người thụ các công việc hệ trọng của important works of village, rank levels, Dao Tien has lễ và bàn thờ các thần thánh. làng, được giúp việc cho help sorcerer or worship. 3 ones. Each ceremony Khác với nhóm thầy cúng, được cúng bái. It is a high educational has 6 sorcerers in charge Dao Đỏ và Dao Tiền, người Lễ cấp sắc có tính giáo dục ceremony via guiding to of different big and small Dao Áo Dài có một nghi rất lớn thể hiện qua những good behaviors, avoid evil rituals. Before celebration, điều giáo huấn hướng tới thức gọi là hóa kiếp khá đặc ones. the sorcerers worship the việc thiện, không làm điều biệt. Theo đó, người thụ lễ Cap sac ceremony ancestors first who will ác. phải ngồi xổm, bất động, các is usually held in November, support and protect them. At Lễ Cấp sắc thường ngón tay bắt vào ngón chân December or January (Lunar place where the ceremony is được tổ chức vào tháng 11, khoảng một giờ đồng hồ, rồi calendar) every year because celebrated, there hanging a tháng 12 hoặc tháng giêng mới được thầy đẩy nhẹ cho of leisure time. The day of portrait of the Jade Emperor hàng năm. Vì đây là thời rơi xuống một cái võng có implementation is chosen and other gods of Dao gian nhàn rỗi. Ngày thụ lễ 3 - 4 người đỡ. Làm xong very carefully. Dao Do and people, altar of ancestors of được lựa chọn rất kĩ, người lễ hóa kiếp là lễ giáo huấn, Dao Tien people often hold the ranked ones and other Dao Đỏ, Dao Tiền thường lễ thề và lễ đặt tên cấp sắc. cap sac ceremony for 12 to gods. làm lễ cấp sắc từ độ tuổi 12 Sau đó, các thầy cúng đều 30 ages, or even old while Different from Dao - 30, có khi đến già. Trong phải cúng tạ ơn tổ tiên, thần Dao Ao Dai people choose Do and Dao Tien groups. khi đó, ở người Dao Áo Dài thánh đã đến dự thì nghi lễ 11 to 19 ages. Dao Do Dao Ao Dai people have a là 11-19 tuổi. Người Dao Đỏ mới kết thúc. people can hold the festival special ritual called “killing”. có thể tổ chức Cấp sắc cho There is a belief of for maximum 13 people The ranked one must squat, một đợt tối đa 13 người (nếu Dao people that an old man (if lower, it must be odd motionless, fingers touch ít hơn phải theo số lẻ) và ở who has not experienced number) at head of family’s toes for about 1 hour; and nhà trưởng họ. Người được Cap sac ceremony, seems house. The ranked one must then he is lightly pushed to thụ lễ phải kiêng hò hát, cãi to be infantile because he is keep off singing, arguing, fall in to a hammock with 3 nhau, ngủ chung... not royal ranked, does not sleeping with others. or 4 supports. After the ritual, Mỗi nhóm Dao có own yin name. The ranked Each Dao ethnic they are lecturing, swearing một cấp bậc cấp sắc: người man, even young one, is group has their own rank and ranking rituals. At the Dao Đỏ và Dao Áo Dài considered to be mature level system: Dao Do and end, the sorcerers worship to cấp 7 đèn, Dao Tiền cấp 3 and can participate in Dao Ao Dai people has 7 thank the ancestors, gods.

50 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 51

LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE

LỄ HỘI NHẢY LỬA Pà Thẻn có quan niệm xung quanh họ luôn có FIRE DANCING FESTIVAL các vị thần che chở, đùm ân tộc Pà Thẻn có bọc, giúp đỡ họ vượt qua Dkhoảng trên 5.000 nguy hiểm, hoạn nạn để người, sống chủ yếu ở Hà tồn tại và mưu sinh. Đối Giang, Tuyên Quang. Ở với người Pà Thẻn, vị thần đây vẫn còn lưu giữ nhiều tối cao nhất là thần Lửa, lễ hội và phong tục từ xưa ngon lửa mang lại sự may để lại, trong đó có lễ hội mắn cho họ. Vì vậy, khi Nhảy lửa. độc đáo, mang lễ hội Nhảy lửa diễn ra đậm nét huyền bí, hoang thì tất cả mọi người trong many ancient festivals they are always protected sơ. làng đều có mặt để hò reo and custom, including and supported by the gods Lễ hội Nhảy lửa cổ vũ. Có khoảng 8 đến Nhay lua festival which from danger, misfortune. của người Pà Thẻn được tổ 10 người tham gia chính, is special, mysterious and With respect to Pa Then chức hàng năm sau khi thu là những thanh niên khỏe neglected. Fire dancing people, Fire God is their hoạch mùa màng. Phần lễ mạnh trong làng. Đầu tiên, festival is annually held supreme god bringing luôn có một thủ tục không thầy cúng làm lễ cúng after harvest. The festival’s them luck. Therefore, thể thiếu đó là thầy cúng xin thổ công, thổ địa cho ritual usually needs a all villagers acclaim and làm lễ cầu thần linh, lễ vật được phép nhảy lửa. Bài sorcerer to worship the encourage together during cúng tế phải có 1 chiếc cúng kéo dài 30 phút, sau gods, and sacrifices are the time of Fire dancing đàn sắt, 1 con gà, 1 bát đó là lễ cúng thần Lửa. Lễ an iron herb, a chicken, a festival. There are 8 to gạo, 10 chén rượu và giấy hội cũng được coi là một bowl of rice, 10 cups of 10 participants, mainly trúc (một loại giấy chuyên hình thức sinh hoạt văn wine and bamboo paper strong men of the village. dùng vào việc cúng tế của hóa mang tính tâm linh, (which is special used for Firstly, a sorcerer worships người Pà Thẻn). Một đống minh chứng sức mạnh sacrifice). A heap of fire kitchen god and soil lửa lớn khoảng 4m3 đến phi thường của con người of 4m3 to 5m3 width is set, god for permission. The 5m3, củi được đốt lên và dám đương đầu với nguy and the ritual starts and worship lasts 30 minutes, thầy cúng bắt đầu làm lễ. hiểm, xua đuổi tà ma, bệnh lasts from 1 to 2 hours then the ritual of Fire God Thời gian làm lễ kéo dài 1 tật, mừng cho một vụ thu before the festival starts. is following.The festival - 2 giờ đồng hồ trước khi hoạch hoa màu vừa kết Fire dancing is considered spiritual lễ hội bắt đầu. thúc và cầu thần linh phù festival is usually held cultural activity proving Lễ hội nhảy lửa hộ cho an khang, thịnh during leisure after extraordinary power of thường diễn ra vào những vượng. harvest time, from 16/10 human against danger; lúc nông nhàn, được bắt Pa Then ethnic of previous year (Lunar dispel evil spirits, disease đầu vào ngày 16/10 âm group has over 5,000 calendar) to 15/1 of and celebrating harvest, lịch năm trước đến 15/1 people, mainly living in following year (Lunar worshiping the gods for âm lịch năm sau. Trong Ha Giang, Tuyen Quang. calendar). In spiritual life, good health and prosperity. đời sống tinh thần, người These provinces remain Pa Then people believe that

52 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 53

LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE LỄ HỘI - LÀNG NGHỀ FESTIVAL - TRADE VILLAGE

cho 1 bộ trang sức bằng bạc NGHỀ DỆT VẢI LANH NGHỀ CHẠM BẠC gồm vòng cổ, xà tích, vòng LINEN WEAVING ART SILVER CARVING ART tai, lắc đeo tay, nhẫn. Tất cả các đồ trang sức này đều ý nghĩa rất quan trọng được chạm, khắc nhiều hoa văn rất đẹp thể hiện bản sắc trong đời sống tâm linh văn hóa dân tộc. của người Mông và họ rất Traditional silver tự hào về nghề dệt vải lanh carving art of Dao people đặc sắc của mình. in Ha Giang starts hundred LINEN WEAVING ART ghề chạm bạc truyền years ago, mainly from Traditionally, Nthống của người Dao families of communes of heo truyền thống, Mong mature women must ở Hà Giang đã có từ cách Hoang Su Phi, Xin Man, Vi người phụ nữ Mông know to weave to serve đây hàng trăm năm, chủ yếu Xuyen, Yen Minh, Meo Vac T trong các hộ gia đình ở một đến tuổi trưởng thành their daily family life. This districts … Their products số xã của huyện Hoàng Su thường phải biết se lanh work requires gentleness, include silver bracelet, Phì, Xín Mần, Vị Xuyên, thành sợi để dệt vải, phục patience to produce decoration flower, key Yên Minh, Mèo Vạc… Sản vụ cho cuộc sống hàng brocade cloth because all chain, bamboo stick, ring, ngày của gia đình. Đây là phẩm của họ làm ra gồm các earring, bell … weaving progresses are loại vòng bạc, hoa trang trí, việc làm đòi hỏi sự nhẹ Dao people’s silver made by hands. xà tích, tăm, lắc, xuyến, hoa nhàng, kiên trì để có được products are much different Mong people tai, nhẫn, chuông... một sản phẩm bằng vải thổ and more remarkable do weaving on a simple Hàng chạm bạc cẩm, bởi tất cả các công than other people’s silver belt loom. Patterns of của người Dao khác hẳn đoạn đều làm bằng tay. products in terms of shapes, each brocade cloth is và nổi trội so với hàng bạc forms, precise decoration in Đồng bào Mông very natural, describing của các dân tộc khác ở các balance of light - darkness dệt vải trên khung cửi đai landscapes, cultural kiểu thức lạ về hình khối, treatment by reflected light lưng đơn giản. Nét hoa community life of Mong dáng vẻ sản phẩm, ở các of silver material. Special văn trên mỗi tấm vải thổ people with such products đồ án trang trí mô tuýp hoa feature of this fine-art cẩm cũng được thêu rất tự as blinds, hand bags, văn tinh tế mà cân đối ở thủ product is its perfect and nhiên, miêu tả phong cảnh dresses, buffer, pillow … pháp xử lý sáng-tối nhờ tận precise refinement. Dao thiên nhiên, đời sống văn dụng đặc tính phản quang Pattern forms mainly are young girls wear much hóa, cộng đồng của dân tộc của chất liệu bạc. Ðặc trưng silver jewelry on her dress. rectangle, round, diamond Mông với các sản phẩm của sản phẩm mỹ nghệ này Any Dao girl is shape with colour of như: Mành, túi xách, trang là sự điêu luyện tế nhị và gifted with a set of silver phục, đệm, gối… Mô típ blue, red, purple, yellow. hoàn hảo tới mức tối đa. necklace, key chain, hoa văn chủ yếu là những Moreover, linen play an Trong trang phục của thiếu earring, bracelet, and ring hình chữ nhật, hình vuông, important role in spiritual nữ Dao, thường sử dụng khá by her parents. The jewelry hình thoi và gam màu chủ life of Mong people and nhiều đồ trang sức bằng bạc. is carved with beautiful yếu là xanh, đỏ, tím, vàng. they are proud of their Mỗi thiếu nữ người Dao khi decoration expressing Ngoài ra, vải lanh còn có linen weaving art. kết hôn đều được bố mẹ sắm national cultural character.

54 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 55 ẨM THỰC SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG UISINE - LOCAL PRODUCE C UISINE - LOCAL

56 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG à Giang không chỉ được biết đến là một tỉnh miền núi Ha Giang is well known not only for its beautiful and mighty Hvới nhiều phong cảnh hùng vĩ, phong tục tập quán, landscapes, custom, plentiful festivals but also its natural những lễ hội phong phú, mà còn là một mảnh đất với nhiều attractive produces. One of the things attracting visitors is sản vật của tự nhiên rất hấp dẫn. cuisine culture, including dishes made of natural materials Một trong những điểm hấp dẫn du khách, đó chính which have strange taste, delicious and impressive only in là văn hóa ẩm thực, là những món ăn được làm từ nhiều Ha Giang. Actually, we cannot forget a region’s produces nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, trở thành món ăn when visiting there; and Ha Giang is not exceptional because lạ miệng, thú vị và ấn tượng đặc biệt chỉ có ở vùng cao Hà of its special natural produces which are found nowhere Giang. Khi đặt chân tới bất cứ đâu, ta đều không quên tìm else. Natural produces are processed by Ha Giang ethnic hiểu và thưởng thức những món ăn đặc sản của vùng đất đó. people becoming indispensable dishes of its people, and also Hà Giang cũng không phải là ngoại lệ, bởi nơi đây tập chung appetizing visitors to this region. rất nhiều những sản vât tự nhiên hấp dẫn mà không nơi nào có được. Những sản phẩm từ thiên nhiên qua bàn tay của đồng bào dân tộc vùng cao, trở thành những món ăn không thể thiếu trong đời sống của họ và đã trở thành điểm hấp dẫn những ai đến với mảnh đất này. ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE

ẨM THỰC means soup pan. This is a Sau này, người dân Hà Giang typical dish of high-land thêm một số gia vị, phụ gia SẢN VẬT HÀ GIANG community. In the past, khác, nấu thành món cháo thang co was only made of “đặc sản”, ăn ngon miệng lạ THẮNG CỐ từ thịt ngựa và chỉ bằng thịt horse meat because of its lùng. ngựa mới ngon. Còn ngày deliciousness. However, Bản chất ẩu tấu rất độc, nay, thăng cố còn được chế at present, thang co can be muốn giảm bớt độc tính phải biến bằng thịt của các con processed by other cattle có bí quyết bằng cách ngâm vật như trâu, bò, dê. Do vậy, meat like buffalo, cow, goat. kỹ ấu tẩu trong nước vo gạo tên gọi thắng cố cũng đi kèm Therefore, its name “thang một đêm, rửa sạch đem ninh theo tên các con vật dùng co” is usually followed by cho tới khi mềm, bở tơi thành làm nguyên liệu như: Thắng specific cattle such as buffalo thứ bột đặc sền sệt. Bột củ cố trâu, thắng cố bò, thắng thang co, cow thang co, goat ấu tẩu được nấu lẫn gạo. cố dê... Thắng cố không chỉ i cũng biết Thắng cố thang co. Thang co is not Chọn gạo tẻ, nếp cái trồng là món ăn ngon, thể hiện sự là đặc sản, là món ăn only tasty but also showing trên nương của đồng bào dân A khéo léo và sành ăn, mà còn truyền thống của đồng bào the community’s cleverness, tộc, chân giò lợn, ninh trong là nét đẹp văn hóa của đồng dân tộc Mông ở các huyện gastronomy and cultural 4 tiếng… Qua một số công bào. vùng cao Hà Giang và nhiều beauty. đoạn công phu, mới có được THANG CO: Thang vùng ở miền núi phía Bắc. bát cháo ấu tẩu hoàn hảo. co is commonly known as Hiện nay, Thắng cố trở thành CHÁO ẤU TẨU Cháo nấu xong mang special food, tradition dish món ăn ngon, quen thuộc của sắc nâu đậm, vị bùi, béo và of Mong ethnic people in nhiều dân tộc vùng cao. Nếu thơm đặc biệt. Vì là vị thuốc Ha Giang high - land region người miền xuôi tự hào vì có nên đặc trưng của cháo ấu and other North Pole region. phở thì người miền núi cũng tẩu là vị đắng như tam thất. Nowadays, Thang co is a tự hào vì có Thắng cố. Thời Tuy nhiên cái đắng hòa cùng delicious and familiar dish tiết càng lạnh thì thắng cố miếng ấu tẩu bùi, dẻo, quyện of high - land people. When càng ngon. Thắng cố được với cái ngọt của nước xương lowland people are proud of chế biến từ nguyên liệu tổng ninh và thơm ngậy của trứng pho, high - land people pride hợp của ngựa gồm đầu, chân, òn có tên gọi là ô đầu đọng lại thành hương thơm, on Thang co. The colder it các loại thịt, nội tạng, cùng và phụ tử, củ ấu tẩu vị ngọt ngào tạo cảm giác lạ is, the more delicious Thang C các gia vị đặc trưng. Thắng thường mọc ở vùng núi cao, miệng và hấp dẫn. Theo kinh co is. Thang co is processed cố thường được ăn cùng với khí hậu lạnh. Theo y học, ấu nghiệm dân gian, cháo ấu from many parts of a horse, mèn mén, bánh ngô nướng… tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tẩu có tác dụng giãn gân cốt, including head, legs, types Thắng cố theo phiên âm tác dụng chữa bệnh rất tốt. giảm đau cơ, nhức xương, of meat, viscera and other Hán - Việt, thắng là nước Từ lâu người Mông đã dùng xua tan mệt mỏi của người đi specific ingredients. Thang dùng, cố là chảo, có nghĩa là củ ấu tẩu ngâm xoa bóp chân đường xa. Còn nếu ăn với lá co is usually eaten with men chảo nước dùng. Đây là món khi đau nhức hoặc chữa cảm tía tô, cháo có tác dụng giải men (special corn of Mong ăn mang tính chất cộng đồng gió rất hiệu quả. Bát cháo cảm rất tốt. people), baked corn cake … rõ rệt của đồng bào vùng cao. ấu tẩu ban đầu chỉ được biết AU TAU GRUEL: Au According to Han - Trước đây, dân tộc Mông đến như món cháo giải cảm tau bulb, can be called o dau Vietnamese meaning, thang chỉ chế biến món thắng cố của đồng bào dân tộc Mông. or father and son bulb, is is soup, co is pan, thang co

60 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 61 ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE

usually found in high land Au tau gruel is cooked with dễ bảo quản và vận chuyển đi MẬT ONG BẠC HÀ with cold air. According to perilla to treat cold. xa. Giống hồng ngâm không traditional medicine, au tau hạt đã trở thành cây đặc sản, has peppery taste, hot nature HỒNG KHÔNG HẠT cây xóa đói, giảm nghèo của which is good for curing. huyện Quản Bạ. A long ago, Mong people SEED-FREE knew to soak au tau bulb to PERSIMMON: Locating at massage or to treat cold. Au the height of 1000m over sea tau gruel is firstly known level, Quan Ba’s climate is to treat cold; afterwards, it mostly fresh during the year, à loại mật ong đặc is added ingredients by Ha convenient for the growth Lbiệt chỉ có ở vùng Giang people and becomes of tropical plants, including Công viên địa chất Toàn cầu special and delicious dish. ằm ở độ cao 1.000m seed-free persimmon. If the Cao nguyên đá Đồng Văn. Actually au tau bulb is Nso với mực nước persimmon is planted in rich Hơi thoang thoảng mùi bạc very poisonous, to reduce biển nên thời tiết, khí hậu land, good cultivation, the hà, vị ngọt thanh, dịu nhẹ its toxicity, soak it into rice của Quản Bạ hầu như mát plant has high body, wide hơn hẳn so với các loại mật water overnight, then wash mẻ quanh năm, thuận lợi cho canopy, high and sustainable ong khác. Mật ong bạc hà đã up and simmer until it turns việc sinh trưởng, phát triển productivity. được truyền tụng bởi những into a very thick powder. Au của nhiều loại cây trồng có Seed - free persimmon dược tính đặc biệt, đó là tau power is cooked with rice. nguồn gốc ôn đới, trong đó is planted mainly in Nghia khả năng bồi bổ sức khỏe, Mix ordinary rice, large size có giống hồng không hạt của Thuan, Quan Ba, Thanh Van công dụng chữa các bệnh về glutinous rice, pig’s trotters địa phương. Nếu trồng nơi communes and Tam Son đường hô hấp, đường tiêu to simmer within 4 hours đất tốt, chăm bón đúng kỹ town … The plant has flower hóa. Mật ong bạc hà là đặc … After several meticulous thuật, cây cao, tán lá rộng, from March and form fruit in sản quý hiếm và riêng có của progresses, a delicious au tau năng suất hồng không hạt cao April, can be harvested from vùng núi đá, với độ cao bình gruel is made. và khá ổn định. August to November. When quân trên 1.200m so với mặt The gruel has brown Hồng không hạt, được picking up, its fruit is same biển. colour, buttery and greasy trồng tập trung tại các xã to an egg, green and yellow Theo kinh nghiệm của taste and special perfume. Nghĩa Thuận, Quản Bạ, colour of fruit skin. After người dân vùng cao, mật ong The gruel has a typical Thanh Vân và thị trấn Tam couples of days of soaking, còn có tác dụng chữa bệnh medical bitterness of bulbous Sơn… Cây ra hoa từ tháng 3, the fruit becomes crispy, béo phì, hồi hộp, ho khan và aralia. However, its bitterness kết quả tháng 4, có thể cho thu strong sweet, fine floury viêm thanh quản. Mật ong is neutralized with buttery hoạch rải rác từ tháng 8 đến and more perfume than bạc hà còn là một thứ thuốc and greasy taste, sweetness tháng 11. Lúc mới hái, hồng other persimmon. Hard skin, sát trùng, chữa bỏng rất hiệu of sauce and perfume of eggs ở đây to bằng quả trứng gà, firm fruit help to be easily quả. Đặc biệt là mật ong bạc to make an attractive and vỏ xanh chen lẫn những ánh maintained and transported hà vùng cao còn dùng để làm strange taste. According to vàng. Nhưng sau khi ngâm for far distance. Soaked seed- mờ các nếp nhăn, làm mềm folk experiences, au tau gruel vài hôm, quả ăn giòn, ngọt free persimmon becomes da, làm cho da dẻ hồng hào. is used to stretch, reduce đậm, nhiều bột mịn và thơm a special food helping to MINT HONEY: Mint muscle pain, bone pain, and hơn các giống hồng khác. Vỏ eliminate hunger and reduce honey is a special honey, dispel tiredness of traveler. quả cứng, thịt quả chắc nên poverty of Quan Ba district. only in Dong Van karst

62 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 63 ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE

plateau global geopark. This món đặc sản mà bất cứ du along its fibre, mix with salt, được phơi khô rồi thổi hơi kind of honey has delicate khách nào đặt chân đến vùng garlic, chill, wine … Wait vào trong thành bong bóng. taste of mint, much more đất này đều muốn mua về for awhile then dry the calf Ruột này dùng để làm vỏ light sweetness than other làm quà cùng với mật ong, jack with cooking smoke ngoài của lạp sườn. Nhân của honey. Mint honey is said chè shan tuyết... or charcoal. Calf beef is lạp xường được làm bằng thịt to be special pharmaceutical Có thể nói thịt bò processed by this method can thăn, thịt vai hoặc thịt mông to strengthen health, curing khô là một đặc sản quý của be eaten immediately. The lợn. Tất cả được băm nhỏ respiratory illness, digestive miền Cao nguyên đá Đồng local people usually hang và tẩm ướp gia vị, sau cùng troubles. Mint honey is Văn. Cách chế biến món ăn beef in the kitchen to dry là chút rượu để làm chất lên special produce, only in này khá công phu và mất naturally. men. Rồi nhồi vào bong bóng rocky region with average nhiều thời gian. Đầu tiên, để trở thành lạp xường. height of 1,200m over sea người ta chọn loại thịt bò LẠP XƯỜNG Mang lạp xường vừa level. tươi, ngon mà tốt nhất là thịt được chế biến ra phơi khoảng According to ancient bắp bò. Thái thịt theo thớ dọc 3 - 4 nắng, sau đó treo lên nóc experiences, hint honey can rồi ướp gia vị gồm muối, tỏi, bếp để cho khói và độ nóng also cure obesity, anxiety, dry ớt, rượu… Đợi cho gia vị của lửa làm cho thịt săn chắc cough and laryngitis. Mint thấm vào từng thớ thịt, lấy hơn. Lạp xường treo gác bếp honey can be bactericide, que tre xiên và mang thịt đi có thể thái ra thành lát, hấp curing burned. Especially, hong khói hoặc sấy khô bằng hoặc rán lên ăn rất ngon. Đó mint honey of high land than củi. Cách làm này là để là mùi thơm của thịt, là độ dai can be used to wipe furrow, có thịt ăn ngay. Còn với đồng của lòng, độ đậm của gia vị. soften skin and make skin bào các dân tộc nơi đây, họ ến vùng cao Hà Món lạp xường này có thể ruddy. thường treo thịt lên gác bếp ĐGiang, ngoài việc ăn được nhiều mà không sợ để khói hun thịt một cách tự thưởng thức những món ăn chán. Nếu đến Hà Giang, du THỊT BÒ KHÔ nhiên. đặc trưng như mèn mén, khách hãy thử một lần thưởng DRIED BEEF: Dried thắng cố, du khách cũng đừng thức để biết hương vị. beef is a type of good reserved bỏ quên món lạp xường treo SAUSAGE food of ethnic group of North gác bếp của đồng bào dân Visiting Ha Giang, Pole region in general and of tộc nơi đây. Có thể nói, lạp besides enjoying special Ha Giang in particular. For xường treo gác bếp là một food like men men¸ thang co, its local people and visitors, trong những món ăn truyền visitors cannot forget sausage dried beef, honey and snow thống đặc sản. of the ethnic people. Sausage Shan tea are their gift to buy Có lẽ, món ăn này bắt can be said to be one of hịt bò khô là một when coming to this region. nguồn từ những ngày lễ tết, traditional dishes. Tdạng thực phẩm dự It can be said that dried khi mà lượng thịt quá nhiều, The dish is originated trữ độc đáo của đồng bào các beef is a precious food of người dân không sử dụng hết from the fact that in during dân tộc thiểu số ở các tỉnh Dong Van rock plateau. nên nghĩ ra cách dự trữ. Món Tet holidays, meat quantity vùng cao phía Bắc nói chung Its processing method is lạp xường treo gác bếp được is too much over the usage và Hà Giang nói riêng. Với meticulous and taking much làm khá cầu kỳ. Đầu tiên là of ethnic people, so they find cư dân vùng cao và khách du time. Firstly, choose fresh ruột lợn được rửa thật sạch, method to reserve the meat. lịch, thịt bò khô đã trở thành calf beef, cut up the calf khử mùi bằng rượu. Ruột lợn The sausage is processed

64 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 65 ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE

quite sophisticatedly. Firstly, đặc biệt là đồng bào Tày. RICE: During Tet holidays, eating five-coloured steamed pig’s intestine is cleaned, Điểm đặc biệt của món festivals … Five - coloured rice in Tet holidays or deodorized with wine; then xôi này là màu sắc độc đáo. steamed rice is an important, festivals brings them luck. dried and blow air into it. The Những hạt xôi thơm dẻo indispensible dish of almost intestine is used to make cover được đồ bằng gạo nếp cái hoa ethnic groups in Ha Giang, CHÈ SHAN TUYẾT of sausage. Its stuffing is made vàng nổi tiếng. Màu xôi đẹp especially Tay people. of tenderloin, shoulder cut or tự nhiên và hấp dẫn, 5 màu Steamed rice’s colour is its rump meat. The stuffing is chính của xôi là trắng, đỏ, special feature. Yellow flower cut into small bits and mixed xanh, tím, vàng. Trắng là màu large size glutinous rice is with ingredients and wine to nguyên của gạo, các màu còn chosen to cook steamed rice. ferment; then stuff into the lại được tạo nên bằng cách The steamed rice has natural cover. ngâm gạo với nước của các and attractive colour of white, Processed sausage is dried loại lá và củ cây rừng. Những red, green, purple and yellow. à Giang là một trong for 3 or 4 times of sunlight, and loại lá và củ cây này đều dễ White colour is of rice, other Hnhững tỉnh có vùng then hanged in the kitchen. tìm trong rừng, hoặc trong colours are formed by soaking chè Shan lâu đời nhất cả Cooking smoke and heat will vườn nhà. Mỗi vùng, mỗi dân rice in forestry leaf and bulb nước. Ngay từ những năm make sausage firmer. Sausage tộc có một cách làm riêng như water which are easily found đầu thế kỷ XX, người Pháp is sliced to be steamed or màu đỏ dùng quả gấc, lá cơm in jungle or home garden. đã tiến hành điều tra chè ở fried, having delicious taste đỏ; màu xanh dùng lá gừng, Each region, ethnic people Hà Giang và đặc biệt chú ý of meat’s perfume, intestine’s lá cơm xôi xanh, hoặc vỏ has their own cooking recipe những cây chè cổ thụ vùng toughness, ingredient’s bưởi, vỏ măng đắng, lá cây such as gac fruit is used to cao. Đó là thứ chè Shan lá to, strength. The sausage can be ba soi, cây thành ngạnh khô, make red colour, green colour búp và lá non có nhiều lông eaten much without cloying. đốt lấy tro ngâm với nước có is formed by ginger leaf, trắng như tuyết, sinh trưởng Coming to Ha giang, visitor pha chút vôi; màu vàng dùng pomelo skin, bitter bamboo khoẻ, chịu ẩm, chịu lạnh, should try to enjoy this củ nghệ già giã lấy nước; màu sprout skin, macaranga leaf, năng suất cao và chất lượng sausage. tím dùng lá cơm đen,... dried pink mempat burned tốt. Vì vậy, người ta còn gọi Xôi ngũ sắc tượng trưng into ash then soaked in lime là chè Shan tuyết XÔI NGŨ SẮC cho ngũ hành: Trắng là màu water; yellow colour is from Ở Hà Giang, chè shan của kim, xanh là màu của water of grilled saffron; phân bố hầu khắp các huyện, mộc, đen là màu của thuỷ, đỏ purple colour is made of dark trong đó các vùng chè cổ là màu của hỏa, màu vàng là rice leaf … thụ đều có độ cao từ 300 - màu của thổ. Người ta quan Five-coloured steam 1.000m. Cho đến nay, một niệm rằng, sự tồn tại của rice symbolizes five basic số vùng trong tỉnh có tính 5 chất này làm nên sự tươi elements: white colour is đặc trưng cao cho các tiểu tốt của Thiên - Địa - Nhân. metal, green colour is wood, vùng khí hậu, có chè shan Người xưa quan niệm ngày dark colour is water, red như: Lũng Phìn- Đồng Văn rong các dịp lễ tết, hội lễ, tết được ăn xôi năm màu colour is fire and yellow đại diện cho vùng cao núi đá Thè..., xôi ngũ sắc là sẽ mang lại nhiều điều may colour is land. It is believed vôi; Phìn Hồ- Hoàng Su Phì món ăn quan trọng, không thể mắn, tốt lành that the five elements support đại diện cho vùng cao núi thiếu của hầu hết đồng bào FIVE - COLOURED theory of Sky-Earth - Human. đất; Tham Vè, Bó Đướt - Vị dân tộc thiểu số ở Hà Giang, STEAMED GLUTINOUS Their ancestors said that Xuyên đại diện cho vùng chè

66 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 67 ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE

cổ nhất Việt Nam. Đây cũng digestion, reducing fat in ống tre cho cơm bên trong or fresh banana leaf to cover chính là những địa phương blood, prevent cancer and chín đều. the tube heads. Broil the có sản phẩm chè Shan tuyết detoxicating some weak Trước khi ăn, người ta tube on coal. During broiling thơm ngon nổi tiếng giúp toxic, lengthen lifetime … dùng dao chẻ bỏ phần ống progress, the tube is turned giải nhiệt, tiêu hoá, giảm mỡ tre đã cháy ở bên ngoài, để around until well - done. trong máu, phòng chống ung CƠM LAM BẮC MÊ lại một lớp trắng phía trong. Before eating, use knife thư và loại bỏ được một số Khi ăn, hương thơm nồng to remove broiled tube. The các chất độc nhẹ, giúp kéo nàn, độ dẻo của nếp hòa rice has intense perfume, dài tuổi thọ.. quyện với vị mặn của muối, glutinosity and saltiness SNOW SHAN TEA: Ha hương thơm đặc trưng của lá of rice, special perfume of Giang is one of provinces chuối sẽ khiến bạn thích thú. banana leaf. It is much more owning longest aged Shan Thú vị hơn nữa là khi dùng delicious and buttery tasty tea of the country. At the cơm lam với muối vừng, thịt when eating bamboo - tube beginning of 20th Century, nướng hay cá suối nướng. rice with sesame and salt, Frenchmen started to study ơm lam đã trở thành Lúc ấy sẽ thấy cơm lam Bắc roasted meat or roasted fish. Ha Giang tea and paid Cmột món ăn phố biển Mê bùi hơn, ngon hơn. special attention to ancient của nhiều đồng bào các dân BAC ME BAMBOO THẢO QUẢ tea trees. That is Shan tea tộc. Nhưng ở mỗi vùng, mỗi TUBE RICE: Bamboo tube with big leaf, bud and young địa phương món cơm này lại rice becomes a popular dish leaf with snow-like white fur, có một hương vị khác biệt. of ethnic people. However, good growth, high resistance Nếu có dịp đến Hà Giang và each region, location, the of wetness, coldness, high thưởng thức cơm lam Bắc dish has different taste. productivity and good Mê, du khách sẽ thấy sự khác When having a chance to quality. Therefore, it is called biệt. visit Ha Giang and enjoying snow Shan tea. Cũng được chế biến từ Bac Me bamboo tube rice, In Ha Giang, Shan tea gạo nếp nương, sử dụng ống visitors can realize the à loại cây quan trọng is distributed all most over tre, nứa để nấu nhưng cơm difference themselves. Ltrong nền kinh tế của districts. Tea trees are from lam của người Tày ở Bắc Mê Also cooking terraced- địa phương, cây thảo quả chỉ 300 - 1000m height. Until lại có hương vị khác biệt so field glutinous rice, using thích nghi dưới những tán now, Shan tea is cultivated với các vùng khác. Cơm lam bamboo tube, but the bamboo rừng có độ ẩm cao, nhiệt độ in several typical climate Bắc Mê được chế biến không - tube rice of Tay people in thấp và đặc biệt giống cây regions such as Lung Phin cầu kỳ. Người ta dùng ống Bac Me has a different taste. này không cần nhiều ánh - Dong Van (limestone tre, nứa cho gạo nếp nương Bac Me bamboo tube rice sáng. mountain high land), Phin đã đãi kỹ và xóc với chút is not very sophisticated in Ở Hà Giang chỉ có một số Ho-Hoang Sa Phi (soil muối vào. Đổ nước vào ống cooking. Tay people just địa phương có khí hậu, thổ mountain high land); Tham tre cho vừa với lượng gạo, use bamboo tube, then pour nhưỡng phù hợp với sự sinh Ve, Bo Duot - Vi Xuyen dùng lá chuối dong hoặc lá terraced-field glutinous rice trưởng và phát triển của cây (most ancient tea region of chuối tươi nút đầu ống còn after carefully sifted and thảo quả như ở các xã Cao Vietnam). These are local lại. Cho ống trên lên bếp than mixed with salt into the tube. Mã Pờ, Tùng Vài, Tả Ván, regions of good snow Shan hồng nướng. Trong quá trình Pour water to match rice huyện Quản Bạ; xã Cao Bồ, tea curing heat, supporting nướng, người ta xoay tròn volume, use phrynium leaf Lao Chải, Xín Chải, huyện

68 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 69 ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE ẨM THỰC - SẢN VẬT ĐỊA PHƯƠNG CUISINE – LOCAL PRODUCE

Vị Xuyên. Thời điểm tháng Có được điều đó là bởi vùng and harvested during mén ra bát. Ăn mèn mén bao 9 - 10 hàng năm, là mùa thu đất này có những điều kiện November and December giờ bà con cũng kèm thêm hoạch thảo quả. Là loại quả khí hậu, thổ nhưỡng không (Lunar calendar) – the time một bát canh, thường là canh rất thơm, gia vị của nhiều giống với bất cứ vùng đất of traditional Tet holidy. bí hoặc canh rau cải... Đối món ăn hấp dẫn du khách. nào để tạo nên những trái Sanh orange of Ha Giang is với người Mông ở vùng cao CARDAMON: cam mang hương vị riêng famous all over the region phía Bắc Hà Giang, trong Cardamon is an economic biệt, vô cùng ngọt ngào và and country, and becoming những ngày lễ tết hoặc cưới fruit of the local region, hấp dẫn Cam sành là cây an indispensible gift of hỏi, ma chay... thì vẫn không which is only adapt in trồng đặc sản của Hà Giang, visitors to Ha Giang. thể thiếu món mèn mén. jungle with high humidity, đây cũng là loại cam tiến vua MEN MEN (special low temperature and little ngày xưa. MÈN MÉN local corn): Men men is made light. In Ha Giang, there is Cam có hương thơm, vị of non - glutinous corn. To only several locations with mát, rất nhiều loại Vitamin cook men men, each Mong suitable climate and ground cần thiết bổ sung cho cơ family has to steam men men with the growth of cardamon thể. Cam thường cho hoa từ from early morning for the like Cao Ma Po, Tung Vai, tháng 1, 2 âm lịch và cho thu whole day. Processing men Ta Van communes of Quan hoạch từ tháng 11, 12 âm lịch men requires much time Ba district; Cao Bo, Lao đúng vào dịp Tết Nguyên with steps: split, grind corn Chai, Xin Chai communes đán. Cam sành Hà Giang nổi into flour and sift to remove of Vi Xuyen district. From tiếng khắp vùng và hiện đã corn skin. September to October có thương hiệu, đây là món èn mén được làm To cook men men, it is every year is the time of quà không thể thiếu cho mỗi Mtừ hạt ngô tẻ, để required 2 times of steaming. cardamon harvest. The người khi đến với Hà Giang. có được món mèn mén các In the first steaming, corn fruit is perfumed and being SANH ORANGE: Sanh gia đình người Mông thường flour absorbs water to keep ingredient of many attractive orange, from long time ago, phải đồ mèn mén từ sáng the flour non - glutinous. dishes. becomes special food in sớm để ăn cả ngày. Việc làm After that, the flour is left to mentioning Ha Giang thanks mèn mén đòi hỏi nhiều thời get cold before the second CAM SÀNH to its different climate gian để thực hiện với các steaming. To eat men men, condition and ground from công đoạn: tách hạt, xay hạt they use a wooden ladle to other regions to create a very ngô thành bột và sàng bỏ bớt scoop it into a bowl and eat special, sweet and delicious vỏ. with a soup, which is usually fruit. Sanh orange is special Để thành món mèn mén pumpkin soup or mustard plant of Ha Giang which is người ta phải đồ hai lần. Đồ greens soup… Men men is an also fruit offered to the King lần đầu để tẩm nước vào bột indispensible dish of Mong in the past. ngô, đồng thời cũng là để làm people in Northern high - Orange is perfumed, cho bột ngô tơi, không dính land of Ha Giang, especially ã từ lâu, cam sành cool, containing a lot of vào nhau. Sau khi làm tơi in their Tet holiday, wedding Đtrở thành một đặc vitamin necessary for human và để nguội, người ta lại cho or funeral … sản nức tiếng mỗi khi người health. Orange fruit is ngô vào chõ đồ lần hai. Khi đi xa về gần nhắc đến đất Hà formed during January and ăn mèn mén, bà con thường Giang, thứ đến mới là chè. February (Lunar calendar) dùng muôi gỗ để xúc mèn

70 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 71 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICES TRAVEL

72 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

Chiều: Đến Hà Nội, chia tay quý khách - kết thúc chương trình MỘT SỐ CHƯƠNG TRÌNH THĂM QUAN, DU LỊCH HÀ GIANG HÀ GIANG - ĐỒNG VĂN - MÈO VẠC - BẮC MÊ - CAO BẰNG HÀ NỘI - HÀ GIANG - CÔNG VIÊN ĐỊA CHẤT TOÀN CẦU CAO NGUYÊN ĐÁ ĐỒNG VĂN NGÀY THỨ NHẤT: HÀ GIANG - QUẢN BẠ - YÊN MINH - ĐỒNG VĂN NGÀY THỨ NHẤT: HÀ NỘI - HÀ GIANG Sáng: Ăn sáng tại Bản. Sau khi ăn sáng, quý khách tham Sáng: Đón khách tại Hà Nội, khởi hành đi Hà Giang, ăn trưa quan vùng cao nguyên đá của Hà Giang. Trên đường tham tại Tuyên Quang quan cổng trời Quản Bạ, thị trấn Tam Sơn - Quản Bạ. Chiều: Tiếp tục đến Hà Giang, trên đường tắm suối khoáng Trưa: Đến Yên Minh. Sau khi ăn trưa, nghỉ ngơi tại Yên Thanh Hà - Vị Xuyên. Minh, quý khách tiếp tục đi Đồng Văn. Trên đường đi quý khách tham làng dân tộc Mông thôn Phó NGÀY THỨ HAI: HÀ GIANG – QUẢN BẠ – YÊN MINH – MÈO Cáo; di tích lịch sử nhà Vương xã Sà Phìn, cột cờ Lũng Cú VẠC - ĐỒNG VĂN Chiều: Về thị trấn Đồng Văn, nhận phòng nghỉ. Sáng: Quý khách ăn sáng, xuất phát đi công viên địa chất Tối: Sau khi ăn tối, quý khách tự do tham quan thị trấn, phố cao nguyên đá Đồng Văn, trên đường quý khách thăm dốc cổ về đêm và nghỉ đêm. Bắc Sum, cổng trời Quản Bạ, núi đôi Cô Tiên, thăm làng dệt NGÀY THỨ HAI: ĐỒNG VĂN – MÈO VẠC lanh Lùng Tám của người Mông Trắng, thăm làng dân tộc Sáng: Quý khách tham quan phố huyện và Phố Cổ vào sáng Dao ở Na Khê, ăn trưa tại Yên Minh. sớm trước khi ăn sáng. Sau khi ăn sáng tại Đồng Văn, khởi Chiều: Quý khách tới Mèo Vạc, thăm quan thị trấn Mèo hành đi Mèo Vạc. Trên đường đi quý khách dừng tham quan Vạc, thăm cổng trời Mã Pì Lèng (Nơi được mệnh danh là đệ chụp ảnh đỉnh Mã Pì Lèng, sông Nho Quế. nhất hùng quan của Việt Nam), tiếp theo quý khách tới Đồng Trưa: Đến thị trấn Mèo Vạc. Nhận phòng nghỉ, ăn trưa tại Văn, nghỉ đêm tại Đồng Văn. Mèo Vạc. Chiều: Sau khi ăn trưa tham quan Làng Tả Chí Dùa của NGÀY THỨ BA: ĐỒNG VĂN – YÊN MINH – HÀ GIANG người Mông cách thị trấn 2 km Sáng: Quý khách ăn sáng, trả phòng khách sạn, thăm quan Tối: Quý khách ăn tối và tìm hiểu văn hoá dân tộc Lô Lô và phố cổ Đồng Văn, thăm quan chợ phiên Xà Phìn ở Đồng giao lưu văn nghệ với người dân tại thôn Sảng Pả A tại thị Văn, thăm quan dinh thự nhà Vương, phố cổ người Mông ở trấn. Nghỉ đêm tại nhà nghỉ. Phó Cáo, đến Sủng Là thăm quan làng dân tộc Mông trắng NGÀY THỨ BA: MÈO VẠC - BẮC MÊ (nơi quay bộ phim “chuyện của Pao”), cột cờ Lũng Cú - điểm Sáng: Ăn sáng. Sau đó quý khách lên xe đi Bắc Mê. Trên cực bắc của tổ quốc. đường về tham quan chợ Lũng Phìn Trưa: Dùng cơm trưa tại Yên Minh, tiếp tục hành trình về Trưa: Ăn trưa tại Mậu Duệ. Tiếp tục hành trình ngắm cảnh Hà Giang. ruộng bậc thang, rừng nguyên sinh, làng bản tại Ngam la, Chiều: Đến Hà Giang thăm quan một số làng dân tộc Tày Đường Thượng... xung quanh thành phố Hà Giang, về homestay nghỉ ngơi và Chiều: Quý khách về đến Bắc Mê. Nhận phòng nghỉ tại nhà ăn tối. khách Bắc Mê. Tham quan làng du lịch cộng đồng Bản Lạn, . Tối: Ăn tối trong bản. NGÀY THỨ TƯ: HÀ GIANG – HÀ NỘI NGÀY THỨ TƯ: BẮC MÊ – CAO BẰNG Sáng: Quý khách ăn sáng và khởi hành về Hà Nội, trên Trên đường đi tham quan Căng Bắc Mê; làng văn hoá du lịch đường thăm quan làng dân tộc Pà Thẻn tại huyện Quang thôn Tắn Khâu. Bình – Hà Giang. Kết thúc chương trình du lịch tại Hà Giang

74 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 75 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

KHÁM PHÁ MIỀN TÂY HÀ GIANG - CÔNG VIÊN TREKKING DU LỊCH LÀNG BẢN CAO BỒ - CAO ĐỊA CHẤT CAO NGUYÊN ĐÁ ĐỒNG VĂN BÀNH - CÔNG VIÊN ĐỊA CHẤT CAO NGUYÊN ĐÁ ĐỒNG VĂN NGÀY THỨ NHẤT: HÀ NỘI - HÀ GIANG - BẮC QUANG - XÍN MẦN - HOÀNG SU PHÌ - PAN HOU RESORT NGÀY THỨ NHẤT: THAM QUAN BẢN NGƯỜI TÀY Sáng: Xe và Hướng dẫn viên đón quý khách tại điểm hẹn ở Chiều: Đón khách từ Hà Nội lên đưa vào bản người Tày gần Hà Nội, ăn trưa tại Tuyên Quang. thành phố Hà Giang. Tham quan bản, tìm hiểu văn hoá người Chiều: Quý khách thăm quan bãi đá cổ Nấm Dẩn ở Xín dân địa phương. Ăn tối, nghỉ đêm và giao lưu văn nghệ tại Mần, ruộng bậc thang ở Hoàng Su Phì, làng dân tộc Mông nhà sàn của người dân địa phương. Hoa, Dao, nghỉ đêm tại Resort. NGÀY THỨ HAI: THAM QUAN BẢN NGƯỜI DAO NGÀY THỨ HAI: PAN HOU – TÂN QUANG - HÀ GIANG Sáng: Ăn sáng trong bản, khởi hành đi bộ 8km đến bản Trên đường tắm suối khoáng Thanh Hà - Vị Xuyên người dân tộc Dao trên độ cao hơn 600m với điểm xuất phát. Nghỉ đêm tại homestay trong bản Tiến Thắng (cách thành Trên đường chiêm ngưỡng cảnh đẹp hùng vĩ của rừng núi, phố Hà Giang 5km) đồi cọ, ngắm phong cảnh và những bản làng, hệ thống ruộng bậc thang từ trên cao. NGÀY THỨ BA: HÀ GIANG - QUẢN BẠ - YÊN MINH - ĐỒNG Chiều: Sau khi ăn cơm trưa tại bản người Dao, quý khách sẽ VĂN đi tham quan tự do tìm hiểu phong tục văn hoá người Dao. Sáng: Khởi hành từ Hà Giang, trên đường quý khách thăm Quý khách về khách sạn. chợ phiên Quyết Tiến, cổng trời Quản Bạ, núi đôi Cô tiên. Chiều: Thăm làng dân tộc Mông ở Phó Cáo (Đồng Văn), NGÀY THỨ BA: HÀ GIANG – QUẢN BẠ – YÊN MINH – MÈO làng văn hóa du lịch Lũng Cẩm (nơi đóng bộ phim chuyện VẠC - ĐỒNG VĂN của Pao), đến Đồng Văn ăn tối và nghỉ đêm. Sáng: Quý khách ăn sáng, xuất phát đi công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn, trên đường quý khách thăm dốc NGÀY THỨ TƯ: ĐỒNG VĂN - LŨNG CÚ - MÃ PÌ LÈNG - MÈO VẠC Bắc Xum, cổng trời Quản Bạ, núi đôi Cô Tiên, thăm làng dệt Sáng: Quý khách ăn sáng, thăm chợ phiên Đồng Văn, khởi lanh Lùng Tám của người Mông Trắng, thăm làng dân tộc hành đi thăm cột cờ Lũng Cú Dao ở Na Khê, ăn trưa tại Yên Minh. Chiều: Khởi hành đi Mèo Vạc, trên đường thăm đèo Mã Pì Chiều: Quý khách tới Mèo Vạc, thăm quan thị trấn Mèo Lèng - đệ nhất hùng quan của Việt Nam. Đến Mèo Vạc ăn Vạc, Mã Pì Lèng, tiếp theo quý khách tới Đồng Văn. tối và nghỉ đêm. Tối: Quý khách ăn tối và nghỉ đêm tại thị trấn Đồng Văn.

NGÀY THỨ NĂM: MÈO VẠC – YÊN MINH - THÀNH PHỐ NGÀY THỨ TƯ: ĐỒNG VĂN – YÊN MINH – HÀ GIANG HÀ GIANG Sáng: Quý khách ăn sáng, trả phòng khách sạn, thăm quan Thăm làng dệt lanh Lùng tám của đồng bào dân tộc Mông phố cổ Đồng Văn, thăm quan chợ phiên Sà Phìn ở Đồng Văn, ở Quản Bạ. Tiếp tục về Hà Giang thăm một số làng dân tộc thăm quan cột cờ Lũng Cú - điểm cực bắc của tổ quốc, dinh Tày quanh thành phố thự nhà Vương, đến Sủng Là thăm quan làng dân tộc Mông Nghỉ đêm tại thành phố Hà Giang trắng (nơi quay bộ phim “chuyện của Pao”) Trưa: Dùng cơm trưa tại Yên Minh, tiếp tục hành trình về NGÀY THỨ SÁU: HÀ GIANG – HÀ NỘI Hà Giang. Kết thúc chương trình du lịch tại Hà Giang Chiều: Đến Hà Giang thăm quan một số làng dân tộc Tày xung quanh thành phố Hà Giang, về homestay nghỉ ngơi và ăn tối.

76 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 77 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

HANOI – HA GIANG – DONG VAN KARST PLATEAU HA GIANG – DONG VAN – MEO VAC – BAC ME – GLOBAL GEOPARK CAO BANG

THE FIRST DAY: HANOI – HA GIANG THE FIRST DAY: HA GIANG – QUAN BA – YEN MINH – Morning: Pick up visitors in Hanoi, then depart to Ha Giang, DONG VAN have lunch in Tuyen Quang Morning: Have breakfast in village, then visit karst plateau Afternoon: Still on the way to Ha Giang, have a bath in of Ha Giang, Quan Ba heaven gate, Tam Son town – Quan Thanh Ha – Vi Xuyen mineral stream. Ba. Noon: Arrive to Yen Minh, have a rest in Yen Minh, then continue to go to Dong Van. THE SECOND DAY: HA GIANG – QUAN BA – YEN MINH – On the way, visit Mong ethnic village in Pho Cao hamlet, MEO VAC – DONG VAN Vuong dynasty edifice historical relic in Xa Phin commune, Morning: Have breakfast then depart to Dong Van karst Lung Cu flagpole. plateau global geopark, visit Bac Sum slope, Quan Ba Afternoon: Arrive to Dong Van town, stay in motel. heaven gate, Fairy couple mountain, Lung Tam flax weaving Evening: After having dinner, free to visit the town, old village of White Mong people, Dao people village in Na Khe quarter, stay night in the town. on the way, have lunch in Yen Minh. Afternoon: Arrive to Meo Vac, visit Meo Vac town, Ma Pi THE SECOND DAY: DONG VAN – MEO VAC Leng heaven gate (which is called the mightiest landscape of Morning: Tour streets and visit Old Quarter in the early Vietnam), then visit Dong Van. morning before having breakfast. Then having breakfast in Evening: Have dinner and stay night in Dong Van town. Dong Van, depart to Meo Vac. On the way, visit and take pictures at Ma Pi Leng peak, Nho Que river. Noon: Arrive to Meo Vac, stay in motel then have lunch in THE THIRD DAY: DONG VAN – YEN MINH – HA Meo Vac town. GIANG Afternoon: Visit Ta Chi Dua village of Mong people which Morning: Have breakfast, check out, visit Dong Van Old is 2 km away from the town. Quarter, Xa Phin fair in Dong Van, Vuong dynasty edifice, Evening: Have dinner and study Lo Lo people culture, Mong people old quarter in Pho Cao, arrive to Sung La to exchange culture with local people of Sang Pa A hamlet. visit White Mong people village (where the film “Pao’s Stay night in motel. story” was made), Lung Cu flagpole – the North Pole of the country. THE THIRD DAY: MEO VAC – BAC ME Noon: Have lunch in Yen Minh, back to Ha Giang. Morning: Have breakfast; depart to Bac Me by car. Visit Afternoon: Visit some Tay ethnic villages around Ha Giang Lung Phin market on the way. city, stay in motel and have dinner. Noon: Have lunch in Mau Due. Review terraced field, primitive forest, villages in Ngam La, Duong Thuong … Afternoon: Arrive to Bac Me. Stay in Bac Me guest house. THE FORTH DAY: HA GIANG – HANOI Visit Ban Lan community tourism village. Have dinner in Morning: Have breakfast and depart to Hanoi, visit Pa Then the village. ethnic village in Quan Binh district – Ha Giang on the way. Afternoon: Arrive to Hanoi, say good to travelers – end tour. THE FORTH DAY: BAC ME – CAO BANG Visit Bac Me Cang; tourism cultural village in Tan Khau hamlet. End tour in Ha Giang.

78 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 79 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

WEST DISCOVERY OF HA GIANG – DONG VAN TREKKING TOURISM OF CAO BO MOUNTAIN KARST PLATEAU GLOBAL GEOPARK VILLAGE – CAO BANH – GEOLOGY PARK – DONG VAN ROCK PLATEAU THE FIRST DAY: HANOI – HA GIANG – BAC GIANG – XIN MAN – HOANG SU PHI – PAN HOU RESORT THE FIRST DAY: VISIT TAY PEOPLE VILLAGE Morning: Touring car and tour guide pick up visitors at Evening: Pick visitor up from Hanoi to Tay people village scheduled destination in Hanoi, then having lunch in Tuyen near Ha Giang city. Take a visit, explore local culture. Have Quang. dinner; spend night and exchange letter and art with local Afternoon: Visit Nam Dan ancient stone-bank in Xin Man; people. terraced fields in Hoang Su Phi; villages of Mong Hoa, Dao minor ethnic group, spend night in Resort. THE SECOND DAY: VISIT DAO PEOPLE MOUNTAIN VILLAGE THE SECOND DAY: PAN HOU – TAN QUANG – HA GIANG Morning: Have breakfast in village, walk 8km to Dao Have a bath in Thanh Ha – Vi Xuyen mineral stream people village which is 600m higher than departure point. Spend night in home stay in Tien Thang mountain village Contemplate the mighty of forest, mountain, palm tree hill, (5km away from Ha Giang province) view landscapes and villages, terraced fields from the height. Afternoon: After having dinner in Dao people village, THE THIRD DAY: HA GIANG – QUAN BA- YEN MINH – visitors are free to explore the local people’s culture, custom. DONG VAN Come back to hotel. Morning: Departure from Ha Giang, then visit Quyet Tien fair, Quan Ba heaven gate, Fairy couple mountain. THE THIRD DAY: HA GIANG – QUAN BA – YEN MINH – Afternoon: Visit Mong ethnic village in Pho Cao (Dong MEO VAC – DONG VAN Van), Lung Cam tourism culture village (where the film Morning: Have breakfast, start to geology park – Dong “Pao’s story” is filmed). Have dinner and spend night in Van Rock Plateau, visit Bac Xum slope, Quan Ba heaven Dong Van. gate, Fairy couple mountain, Lung Tam flax village of White Mong people, Dao people village in Na Khe, have lunch in THE FOURTH DAY: DONG VAN – LUNG CU – MA PI LENG Yen Minh. – MEO VAC Afternoon: Visit Meo Vac town, Ma Pi Leng, then go to Morning: Have breakfast then visit Dong Van fair, Lung Cu Dong Van. flagpole. Evening: Have dinner and spend night in Dong Van town. Afternoon: Depart to Meo Vac, visit Ma Pi Leng mountain pass – first mighty landscape of Vietnam. Have dinner and THE FORTH DAY: DONG VAN – YEN MINH – HA GIANG spend night in Meo Vac. Morning: Have breakfast, check out, visit Dong Van Old Quarter, Sa Phin fair in Dong Van, Lung Cu flagpole – North THE FIFTH DAY: MEO VAC – YEN NINH – HA GIANG Pole of Vietnam, Vuong dynasty edifice, White Mong people Visit Lung Tam flax village of Mong people in Quan Ba. village in Sung La (where the film “Pao’s story is produced”), Then return to Ha Giang and visit some Tay villages around Afternoon: Have meal in Yen Minh, then travel to Ha Giang. the city. Evening: Visit some Tay people villages around Ha Giang Spend night in Ha Giang. city, back to home stay to rest and have dinner.

THE SIXTH DAY: HA GIANG – HANOI Finish Ha Giang tour.

80 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 81 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

Karaoke X3 KARAOKE NHỚ Bar - Karaoke & coffee

araoke Nhớ - Tọa lạc tại số K87B đường Nguyễn Thái Học – thành phố Hà Giang,. Điện thoại: 0916.718.606. Karaoke Nhớ có tất cả 22 phòng, mỗi phòng có không gian khác nhau như phòng thường, phòng VIP được thiết kế riêng biệt cùng phong cách ấm cúng, sang trọng và cách phục vụ chuyên nghiệp, chắc chắn sẽ mang lại sự hài lòng cho bạn.

Nho Karaoke – located at 87B Nguyen Thai Hoc street, Ha Giang city. Tel: 0916.718.606. Miss Karaoke has 22 rooms. Each room is designed differently from others such as normal room, VIP room. All rooms are designed snugly, luxuriously with professional service,you are undertaken to be satisfied.

offee – Karaoke X3 với vị thế đẹp tại trung tâm Thành phố Hà CGiang. Hệ thống 17 phòng Karaoke không gian rộng rãi, được thiết kế sang trọng, hiện đại. thường xuyên cập nhật bài hát mới. Quý khách vui lòng liên hệ: Số 123, đường Nguyễn Trái Học, phường Nguyễn Trãi - thành phố Hà Giang - Hà Giang. Điện thoại: 02193.888.515 - 0936.282.666 Email: [email protected]. Coffee – Karaoke X3, with ideal position at center of Ha Giang city. X3 has 17 spacious Karaoke rooms with luxurious and modern design. Songs are always up to date. Please contact: No. 123, Nguyen Thai Hoc street, Nguyen Trai ward, Ha Giang city – Ha Giang province. Tel: 02193.888.515 - 0936.282.666. Email: [email protected].

82 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 83 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

CƠM VIỆT NAM 123 Coffee Phoá Ñaù VIETNAM STEAMED RICE 123 uán Café Phố đá được thiết Địa chỉ: Số 3, đường Bạch kế theo phong cách hiện Q Đằng - phường Nguyễn Trãi đại, sang trọng với không gian rộng mở thoáng mát. Quán phục - thành phố Hà Giang - tỉnh vụ hầu hết các loại thức uống Hà Giang phổ biến như các loại cafe, sinh Điện thoại: 02193.867.057 tô, nước ép, các loại trà... và hệ Fax: 02193.867.555 thống wifi cho phép bạn truy cập internet nhanh chóng. Address: No. 3, Bach Dang Địa chỉ liên hệ: Số 53 đường road, Nguyen Trai ward, Nguyễn Huệ - tổ 5 phường Ha Giang city, Ha Giang Nguyễn Trãi - thành phố Hà province. Giang - tỉnh Hà Giang. Điện Tel: 02193.867.057 thoại: 0942.165.168 Fax: 02193.867.555

Pho Da Coffee is modernly and luxurious designed with wide and open space. Pho da Coffee serve all most types of drink: coffee, vitamin, fruit juice, tea … and free and fast wifi connection. Address: No. 53, Nguyen Hue street - group 5, Nguyen Trai ward, Ha Giang city, Ha Giang province. Tel: 0942.165.168

84 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 85 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

NHÀ HÀNG CƠM DÂN TỘC NHÀ HÀNG SƠN THÚY FOLK STEAM RICE RESTAURANT SON THUY RESTAURENT

Địa chỉ: Tổ 5, phường Nguyễn Trãi - T.p Hà Giang - tỉnh Hà Giang Điện thoại: 02193.861.612 - 0915.047.301 Số lượng khách phục vụ: 200 khách Nhà hàng chuyên phục vụ các món ăn truyền thống dân tộc đặc trưng của vùng cao Hà Giang như Gà đồi, Cá sông, Thắng cố, Lợn đen các món... Address: No. 5, Nguyen Trai ward, Ha Giang city, Ha Giang province. Tel: 02193.861.612 - 0915.047.301 Number of customers: 200 The restaurant is good at special traditional food of Ha Giang Địa chỉ: 18A đường Nguyễn Văn Linh, tổ 1 - high land such as hill chicken, river fish, Thang co, black pig phường Quang Trung - thành phố Hà Giang - tỉnh … Hà Giang Điện thoại: 02193.3861.884 Di động: 0916.111.428

Address: 18A Nguyen Van Linh road, group 1 - Quang Trung ward - Ha Giang city - Ha Giang province Tel: 02193.3861.884 - Mobile: 0916.111.428

VĂN HÓA ẨM THỰC NHÀ SÀN - CUISINE CULTURE OF HOUSE ON STILTS OF THỰC NHÀ SÀN - CUISINE CULTURE ẨM VĂN HÓA

86 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 87 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

KHÁCH SẠN HOÀNG ANH KHÁCH SẠN CÔNG ĐOÀN HOANG ANH HOTEL TRADE UNION HOTEL ** * Địa chỉ: Số 3, đường Bạch Đằng - phường Nguyễn Trãi - thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang Điện thoại: 02193.867.057 Fax: 02193.867.555 Address: No. 3, Bach Dang road, Nguyen Trai ward, Ha Giang city, Ha Giang province Number of customers: 1000 Tel: 02193.868.681

Địa chỉ: đường Lê Quý Đôn, Tổ 5 - phường Nguyễn Trãi - thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang. Điện thoại: 02193.863.559 - 0917.384.737 - Fax: 02193.863.558 NHÀ HÀNG HẠNH PHÚC HẠNH HÀNG NHÀ Số phòng: 39 phòng nghỉ hiện đại đạt tiêu chuẩn 2 sao RESTAURANT HAPPINESS Dịch vụ: - Internet & Wifi miễn phí Địa chỉ: Số 2 đường Nguyễn - Ti vi truyền hình cáp Trung Trực - tổ 4, phường Trần Phú - - Giặt, là... thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang. Số Adddress: Le Quy Don road, group 5, Nguyen Trai ward, Ha lượng khách phục vụ: 1000 khách Giang city, Ha Giang provice. Điện thoại: 02193.868.681 Tel: 02193.863.559 - 0917.384.737 - Fax: 02193.863.558 Fax: 0219.3867.555 Number of rooms: 39 2-star ranked modern rooms Address: No. 2, Nguyen Trung Service: Truc road, group 4, Tran Phu ward, Ha - Free Internet & Wifi; Cable television Giang city, Ha Giang province - Laundering Number of customers: 1000 Tel: 02193.868.681- Fax: 0219.3867.555

88 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 89 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

KHÁCH SẠN KIẾN VÀNG KHÁCH SẠN HUY HOÀN KIEN VANG HOTEL HUY HOAN HOTEL **

Địa chỉ: Số 4 đường Yết Kiêu - Tổ 5, phường Nguyễn Trãi - thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang. Điện thoại: 0915.035.036 (Mss.Nhung) - 0946096682 (Mss.Hường) Địa chỉ: Số 395 đường Nguyễn Trãi - Tổ 10 phường Nguyễn Trãi - Web: www.kienvanghotel.vn thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang Email: [email protected] Điện thoại: 02193.861.288 - Fax: 02193.864.388 Dịch vụ: - Phòng nghỉ hiện đại, đạt tiêu chuẩn Email: [email protected] - Khách sạn có thêm phòng hội trường, phòng ăn ,thang máy Số phòng: 52 phòng nghỉ hiện đại đạt tiêu chuẩn 2 sao - Khách sạn có WIFI miễn phí, Internet cáp quang, truyền Dịch vụ: Internet & Wifi miễn phí, Ti vi truyền hình cáp, hình MyTv. nhận đặt ăn theo yêu cầu. Bãi đỗ xe rộng 500m2... Address: No. 4, Yet Kieu road, group 5, Nguyen Trai ward, Ha Giang city, Ha Giang province Address: No. 395 Nguyen Trai road – group 10 Nguyen Trai ward Tel: 0915.035.036 (Ms. Nhung) - 0946096682 (Ms. Huong) – Ha Giang city – Ha Giang province. Web: www.kienvanghotel.vn Tel: 02193.861.288 - Fax: 02193.864.388 Email: [email protected] Email: [email protected] Services: - Standard, modern rooms Number of rooms: 52 2-star ranked modern rooms - Hotel has main hall, dinning room, elevator Services: Free Internet & Wifi, Fiber cable television, - Free Wifi connection, fiber cable internet, TyTV food order. 500m2 wide parking area… television.

90 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 91 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

TRUNG TÂM THỂ THAO HẢI YẾN minilap digital thaønh taân SPORTS CENTRE HAI YEN

ới cửa hàng sang trọng, đội ngũ kỹ thuật nhiệt tình có tay nghề Vcao. Hệ thống máy Minilap Digital 2901 hiện đại nhất của Nhật Bản sẽ đem đến cho bạn những hình ảnh có màu sắc tươi sáng, độ nét cao. Ngoài ra chúng tôi còn đáp ứng các nhu cầu trong lĩnh vực quảng cáo, in phun khổ lớn trên mọi chất liệu trong nhà, ngoài trời chất lượng cao với thời gian nhanh nhất. Địa chỉ: 289 đường Trần Phú - T.p Hà Giang tỉnh Hà Giang. Điện thoại: 0219.3866.739 - Fax: 0219.3862.919 With luxurious shop, enthusiastic and skillful technicians, the most modern Minilap Digital 2901 system of Japan will bring you bright-coloured and high fidelity images. Moreover, we can meet the demand of advertisement, printing, ejecting in big size of any interior and exterior material with high quality and short time. Address: 289 Tran Phu street – Ha Giang city – Ha Giang province. Tel: 0219.3866.739 - Fax: 0219.3862.919

rung tâm thể thao Hải Yến là đại lý phân phối các sản phẩm thể Tthao chính hiệu như: vợt cầu lông, bàn bóng bàn, giầy quần áo thể thao, dụng cụ thể thao chuyên nghiệp - thể thao phong trào và thể thao trong trường học. Trung tâm thể thao luôn tâm niệm đa dạng hóa sản phẩm, hướng tới phục vụ khách hàng với uy tín và chất lượng tốt nhất. Địa chỉ: Tổ 7 phường Nguyễn Trãi – Thành phố Hà Giang (Ki ốt Bưu điện tỉnh Hà Giang đối diện công viên cây xanh) Tel: 02196.286.976 - DĐ: 0988.351.204 - 0983.037.419 Email: [email protected]

Hai Yen sport center is a big distributor of real sport prod- ucts such as badminton racket, tennis table, sport wear, professional sport tool for movement sport and school sport. The center’s products are diversified, prestige and good quality. Address: Group 7, Nguyen Trai ward – Ha Giang city (Post Office Kiot of Ha Giang province, opposite green tree park) Tel: 02196.286.976 - Mobile: 0988.351.204 - 0983.037.419 Email: [email protected]

92 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 93 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

CÔNG TY CÔ PHÂN LỮ HÀNH CND CND TRAVEL JOINT STOCK COMPANY

Trụ sở chính: 127 Nguyễn Thái Học – TP. Hà Giang CÔNG TY CP DỊCH VỤ DU LỊCH HÀ GIANG Chi nhánh: Số 124 đường 3/2 thị trấn Đồng Văn - Hà Giang Địa chỉ: Số 305 - Đường Nguyễn Trãi - Tổ 12 phường Nguyễn Điện thoại: 02193 888 769 - Fax: 02193 888 769 Trãi - Thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang. Điện thoại: E-mail: [email protected] - Website :www. 02193.861.588 cndtravel.com Fax: 02193.862.588 - Hotline: 0946.444.248 Lĩnh vực hoạt động chính: Http://hagiangtravel.vn - Email: [email protected] * Tổ chức các chương trình du lịch nội địa và quổc tế. Skype: hagiangtravel. * Tổ chức chương trình du lịch làng bản Lĩnh vực hoạt động chính: * Cung cấp dịch vụ cho thuê xe du lịch, xe đạp, xe - Tổ chức các chương trình du lịch nội địa và quổc tế gắn máy. - Tổ chức chương trình du lịch làng bản * Cung cấp hướng dẫn viên, mang vác hành lý - Cung cấp dịch vụ cho thuê xe ôtô du lịch, xe gắn máy, xe đạp * Dịch vụ đặt vé máy bay - Cung cấp hướng dẫn viên, mang vác hành lý người địa * Dịch vụ visa, hộ chiếu, giấy thông hành biên giới. phương * Cung cấp dịch vụ ăn uống, ngủ nghỉ cho khách du - Dịch vụ đặt vé máy bay lịch… - Dịch vụ visa, hộ chiếu, giấy thông hành biên giới. - Cung cấp dịch vụ ăn uống, ngủ nghỉ cho khách du lịch. - Dịch vụ phiên dịch. Headquater: 127 Nguyen Thai Hoc – Ha Giang city HA GIANG TRAVEL SERVICE JOINT STOCK COMPANY Branch: No. 124, 3/2 road, Dong Van town, Ha Giang Address: No. 305 – Nguyen Trai road – Group 12 Nguyen Trai city ward – Ha Giang city – Ha Giang province Tel: 02193 888 769 - Fax: 02193 888 769 Tel: 02193.861.588 - Fax: 02193.862.588 - Hotline: E-mail: [email protected] - Website :www. 0946.444.248 cndtravel.com Http://hagiangtravel.vn - Email: [email protected] Business lines: Skype: hagiangtravel. * Organizing inland and outland travel program Business lines: * Organizing village travel program - Organizing inland and outland travel program * Leasing travel car, bicycle, motorbike. - Organizing village travel program * Tour guide, luggage carrier - Leasing travel car, bicycle, motorbike. * Plane ticket booking - Tour guide, luggage carrier - Plane ticket booking, Visa, passport, bordering passport

CND TRAVEL - HÀNH TRÌNH CỦA CHÍNH BẠN *** CND TRAVEL - YOUR OWN JOURNEY - TRAVEL CHÍNH BẠN *** CND TRÌNH CỦA - HÀNH TRAVEL CND * Visa, passport, bordering passport services * Cuisine, accommodation service for travelers … services - Cuisine, accommodation service for travelers - Interpreter service.

94 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 95 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

TAXI TRƯỜNG XUÂN MỘT SỐ CƠ SỞ LƯU TRÚ TRUONG XUAN TAXI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ GIANG Địa chỉ: Tổ 9, phường Quang Trung - thành phố Hà Giang Điện thoại: 0219.888.888 - 3.860.860 THÀNH PHỐ HÀ GIANG HA GIANG CITY ân hạnh được phục vụ Quý khách 24/24h với đội ngũ phục vụ chuyên H KHÁCH SẠN HUY HOÀN ** nghiệp, lịch sự, đảm bảo an toàn và thành HUY HOAN HOTEL công cho những hành trình của Quý khách Địa chỉ/Add: Tổ 10, P. Nguyễn Trãi – Group 10, Nguyen Trai ward với Uy tín - Chất lượng - Giá cả hợp lý! Điện thoại/Tel: 0219.3861.288 It is our pleasure to serve you Số phòng/Number of rooms: 52 24/24h with our professional, polite staff, KHÁCH SẠN VIỆT TRUNG ** ensure a safe and successful tour for you with Prestige - High quality VIET TRUNG HOTEL - Suitable price! Địa chỉ/Add: Tổ 9, phường Minh Khai – Group 9, Minh Khai ward Điện thoại/Tel: 0219.3886.403 Số phòng/Number of rooms: 19

HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ VẬN TẢI CẦU MÈ KHÁCH SẠN HOÀNG ANH ** COOPERATIVE TRANSPORTATION SERVICES CAU ME HOANG ANH HOTEL Địa chỉ: Tổ 1, thôn Cầu Mè - xã Phương Thiện - thành phố Hà Địa chỉ/Add: Tổ 5, phường Nguyễn Trãi – Group 5, Nguyen Trai ward Giang - tỉnh Hà Giang. Điện thoại: 0219.3862.206 - 0912.099.335 Điện thoại/Tel: 0219.3863.559 Số phòng/Number of rooms: 39 Chúng tôi xin gửi lời chào trân trọng, KHÁCH SẠN MAI LINH * lời chúc sức khỏe đến toàn thể quý vị MAI LINH HOTEL - những khách hàng thân thiết, những Địa chỉ/Add: Tổ 22, P. Minh Khai – Group 22, Minh Khai ward đối tác tin cậy. Điện thoại/Tel: 0219.3888.585 Hiện nay chúng tôi chuyên cung cấp Số phòng/Number of rooms: 10 và thực hiện các dịch vụ đưa đón vận KHÁCH SẠN HÀ DƯƠNG * chuyển khách du lịch, thăm quan bằng các dòng xe chất lượng cao HA DUONG HOTEL 7; 16; 29; 45 chỗ ngồi như: Toyota, Huyndai, Mercedes... Ngoài ra Địa chỉ/Add: Tổ 17, P. Nguyễn Trãi – Group 17, Nguyen Trai ward HTX còn có các loại xe chuyên tuyến Hà Giang - Hà Nội; Hà Giang Điện thoại/Tel: 0219.3862.555 - Thanh Hóa và Hà Giang đi các huyện vùng cao phía Bắc. Với đội Số phòng/Number of rooms: 36 ngũ lái xe chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm và được đào tạo bài bản KHÁCH SẠN HOA LONG * sẽ đem lại những hành trình an toàn, chất lượng, thực sự làm hài lòng HOA LONG HOTEL quý khách. Địa chỉ/Add: Tổ 17, phường Nguyễn Trãi – Group 17, Nguyen Trai We would like to send an sincere welcome to you, wish all ward. Điện thoại/Tel: 0219.3886.989 Số phòng/Number of rooms: 10 you health - our friendly customers, reliable partners. At present, our majority is to supply traveler and visitor transportation by Toyota, KHÁCH SẠN CÔNG ĐOÀN * Huyndai, Mercedes.. high quality travel car…Our professional, TRADE UNION HOTEL experienced and well trained driver staff ensures a safe and quality Địa chỉ/Add: Tổ 6, P. Nguyễn Trãi – Group 6, Nguyen Trai ward travel to satisfy you. Điện thoại/Tel: 0219.3867.057. Số phòng/Number of rooms: 30

96 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 97 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

KHÁCH SẠN ĐỨC GIANG * Điện thoại/Tel: 0219.3822.289 - 0949.098.199 DUC GIANG HOTEL Số phòng/Number of rooms: 20 Địa chỉ/Add: Tổ 14, P. Nguyễn Trãi – Group 14, Nguyen Trai ward Điện thoại/Tel: 0219.3866.015 KHÁCH SẠN VĨNH HÀ * Số phòng/Number of rooms: 23 VINH HA HOTEL Địa chỉ/Add: Tổ 4, Thị trấn Việt Quang – Group 4, Viet Quang town KHÁCH SẠN HẢI YẾN * Điện thoại/Tel: 0913.271.117 HAI YEN HOTEL Số phòng/Number of rooms: 12 Địa chỉ/Add: Tổ 7, phường Trần Phú – Group 7, Tran Phu ward Điện thoại/Tel: 0219.3868.457 KHÁCH SẠN THỦY CHI * Số phòng/Number of rooms: 14 THUY CHI HOTEL Địa chỉ/Add: Tổ 4, Thị trấn Việt Quang – Group 4, Viet Quang town KHÁCH SẠN SAO MAI * Điện thoại/Tel: 0979.065.389 SAO MAI HOTEL Số phòng/Number of rooms: 14 Địa chỉ/Add: Tổ 17, P. Nguyễn Trãi – Group 17, Nguyen Trai ward Điện thoại/Tel: 0219.3863.019 Số phòng/Number of rooms: 16 HUYỆN QUANG BÌNH QUANG BINH DISTRICT KHÁCH SẠN KHÁNH HUYỀN * KHANH HUYEN HOTEL NHÀ NGHỈ ĐẠI VƯƠNG Địa chỉ/Add: Tổ 5, phường Nguyễn Trãi – Group 5, Nguyen Trai ward DAI VUONG MOTEL Điện thoại/Tel: 0219.3867.009 Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Bình - Yen Binh town Số phòng/Number of rooms: 12 Điện thoại/Tel: 0219.3820.360 Số phòng/Number of rooms: 6

HUYỆN BẮC QUANG NHÀ NGHỈ HÀ PHƯƠNG BAC QUANG DISTRICT HA PHUONG MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Bình - Yen Binh town KHÁCH SẠN HƯƠNG GIANG * Điện thoại/Tel: 0219.3820.036 HUONG GIANG HOTEL Số phòng/Number of rooms: 12 Địa chỉ/Add: Tổ 4, Thị trấn Việt Quang – Group 4, Viet Quang town Điện thoại/Tel: 0219.3823.505 NHÀ NGHỈ HOÀNG LONG Số phòng/Number of rooms: 16 HOANG LONG MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Bình - Yen Binh town KHÁCH SẠN HÙNG VÂN * Điện thoại/Tel: 0219.3820.777 HUNG VAN HOTEL Số phòng/Number of rooms: 6 Địa chỉ/Add: Tổ 4, Thị trấn Việt Quang – Group 4, Viet Quang town Điện thoại/Tel: 0219.3821.275 - 0983.560.275 NHÀ NGHỈ THANH BÌNH Số phòng/Number of rooms: 15 THANH BINH MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Bình - Yen Binh town KHÁCH SẠN TÂN BÌNH * Điện thoại/Tel: 0219.6279.990 TAN BINH HOTEL Số phòng/Number of rooms: 8 Địa chỉ/Add: Tổ 1, Thị trấn Việt Quang – Group 4, Viet Quang town

98 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 99 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

HUYỆN VỊ XUYÊN HUYỆN XÍN MẦN VI XUYEN DISTRICT XIN MAN DISTRICT

KHÁCH SẠN QUẾ LÂM * NHÀ NGHỈ MIỀN TÂY QUE LAM HOTEL MIEN TAY MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Vị Xuyên – Vi Xuyen town Địa chỉ/Add: Thị trấn Cốc Pài – Coc Pai town Điện thoại/Tel: 0219.3826.234 Điện thoại/Telr: 0219.3836.270 Số phòng/Number of rooms: 23 Số phòng/Number of rooms: 11

KHÁCH SẠN HƯƠNG TRÀ ** NHÀ NGHỈ THÀNH ĐẠT HUONG TRA HOTEL THANH DAT MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Vị Xuyên – Vi Xuyen town Địa chỉ/Add: Thị trấn Cốc Pài – Coc Pai town Điện thoại/Tel: 0219.3826.434 Điện thoại/Tel: 0219.3836.233 Số phòng/Number of rooms: 30 Số phòng/Number of rooms: 12

NHÀ NGHỈ CÔNG ĐOÀN 1 - 2 NHÀ NGHỈ HUY HUYỀN TRADE UNION MOTEL 1-2 HUY HUYEN MOTEL Địa chỉ/Add: Km 18 Vị Xuyên – Km 18 Vi Xuyen Địa chỉ/Add: Xã Nà Chì - Na Chi commune Điện thoại/Tel: 0219.3825.999 Điện thoại/Tel: 0123.4685.576 Số phòng/Number of rooms: 20 Số phòng/Number of rooms: 6

HUYỆN HOÀNG SU PHÌ HUYỆN BẮC MÊ HOANG SU PHI DISTRICT BAC ME DISTRICT

KHÁCH SẠN THUẬN AN NHÀ NGHỈ SÔNG GÂM THUAN AN HOTEL SONG GAM MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Vinh Quang – Vinh Quang town Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Phú – Yen Phu town Điện thoại/Tel: 0219.3831.444 Điện thoại/Tel: 0219.3841.176 Số phòng/Number of rooms: 22 Số phòng/Number of rooms: 19

KHÁCH SẠN SÔNG CHẢY NHÀ NGHỈ HƯƠNG LAN SONG CHAY HOTEL HUONG LAN MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Vinh Quang – Vinh Quang town Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Phú – Yen Phu town Điện thoại/Tel: 0219.3831.246 Điện thoại/Tel: 0219.3841.255 Số phòng/Number of rooms: 18 Số phòng/Number of rooms: 8

NHÀ NGHỈ TIẾN ĐẠT TIEN DAT MOTEL NHÀ NGHỈ PHƯƠNG ANH Địa chỉ/Add: Thị trấn Vinh Quang – Vinh Quang town PHUONG ANH MOTEL Điện thoại/Tel: 0219.3831.164 Địa chỉ/Add: Thị trấn Yên Phú – Town Yen Phu Số phòng/Number of rooms: 12 Điện thoại/Tel: 0219.3841.597. Số phòng/Number of rooms: 6

100 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 101 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

HUYỆN QUẢN BẠ Điện thoại/Tel: 0219.3856.147 QUAN BA DISTRICT Số phòng/Number of rooms: 25

NHÀ NGHỈ ANH HOẠT 1-2 KHÁCH SẠN HOÀNG NGỌC * HOANG NGOC HOTEL ANH HOAT MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Đồng Văn – Dong Van town Địa chỉ/Add: Tổ 2, thị trấn Quản Bạ - Group 2, Quan Ba town Điện thoại/Tel: 0219.3856.020 Điện thoại/Tel: 0987.831.189 Số phòng/Number of rooms: 11 Số phòng/Number of rooms: 10 KHÁCH SẠN CAO NGUYÊN ĐÁ NHÀ NGHỈ 567 CAO NGUYEN DA HOTEL 567 MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Đồng Văn – Dong Van town Địa chỉ/Add: Tổ 2, thị trấn Quản Bạ - Group 2, Quan Ba town Điện thoại/Tel: 0219.3856.868 Điện thoại/Tel: 0219.3846.129 Số phòng/Number of rooms: 14 Số phòng/Number of rooms: 9

HUYỆN MÈO VẠC HUYỆN YÊN MINH MÈO VẠC DISTRICT YEN MINH DISTRICT KHÁCH SẠN HOA CƯƠNG * KHÁCH SẠN THẢO NGUYÊN * HOA CUONG HOTEL THAO NGUYEN HOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Mèo Vạc – Meo Vac town Địa chỉ/Add: Tổ 3, thị trấn Yên Minh - Group 3, Yen Minh Town Điện thoại/Tel: 0219.3871.888 Điện thoại/Tel: 0219.3852.297 Số phòng/Number of rooms: 26 Số phòng/Number of rooms: 44 NHÀ NGHỈ HOÀNG ANH NHÀ NGHỈ HAI SƠN HOANG ANH MOTEL HAI SON MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Mèo Vạc – Meo Vac town Địa chỉ/Add: Tổ 3, thị trấn Yên Minh - Group 3, Yen Minh town Điện thoại/Tel: 0219.3817.666 Điện thoại/Tel: 0219.3852.092 Số phòng/Number of rooms: 16 Số phòng/Number of rooms: 10 NHÀ NGHỈ MAI ĐÀO NHÀ NGHỈ PHƯƠNG NAM MAI DAO MOTEL PHUONG NAM MOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Mèo Vạc – Meo Vac town Địa chỉ/Add: Tổ 3, thị trấn Yên Minh - Group 3, Town Yen Minh Điện thoại/Tel: 0219.3871.294 Điện thoại/Tel: 0219.3852.174Số phòng/Number of rooms: 10 Số phòng/Number of rooms: 19

NHÀ NGHỈ NHO QUẾ NHO QUẾ MOTEL HUYỆN ĐỒNG VĂN Địa chỉ/Add: Thị trấn Mèo Vạc – Meo Vac town DONG VAN DISTRICT Điện thoại/Tel: 0219.3871.322 KHÁCH SẠN KHẢI HOÀN * Số phòng/Number of rooms: 12 KHAI HOAN HOTEL Địa chỉ/Add: Thị trấn Đồng Văn – Dong Van town

102 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 103 LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE LỮ HÀNH - DỊCH VỤ TRAVEL - SERVICE

CÁC DỊCH VỤ KHÁC - OTHER SERVICES RẠP CHIẾU PHIM 3D Địa chỉ: Tổ 16, phường Trần Phú - thành phố Hà Giang - tỉnh Hà Giang Số điện thoại: 0913.519.224 TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM 3D CINEMA VIỄN THÔNG HÀ GIANG Address: Group 16, Tran Phu ward, Ha Giang city, Ha Giang province VIỄN THÔNG HÀ GIANG Tel: 0219.3606.015 - 0913.519.224 Địa chỉ: 01 Trần Quốc Toản, phường Nguyễn Trãi - T.P Hà Giang Số điện thoại: (0219) 800.126 Website: http://hagiang.vnpt.vn

VIETNAM POSTS AND TELECOMMUNICATIONS GROUP - VNPT HA GIANG NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN Address: No. 01 Tran Quoc Toan, Nguyen Trai ward - Ha Giang city CHI NHÁNH TỈNH HÀ GIANG Phone number: (0219) 800.126 Địa chỉ: Tổ 5, phường Nguyễn Trãi, Thành Website: http://hagiang.vnpt.vn phố Hà Giang. Số điện thoại: 0219.3866.988 Cung cấp các dịch vụ - Services: HA GIANG DEVELOPMENT AND INVESTMENT BANK Address: Group 5, Nguyen Trai ward, Ha Giang city. Tel: 0219.3866.988

NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH TỈNH HÀ GIANG TRUNG TÂM HUẤN LUYỆN VÀ THI ĐẤU TDTT Địa chỉ: Tổ 5, phường Nguyễn, Trãi Thành Địa chỉ: Tổ 4, phường Quang Trung Thành phố Hà Giang phố Hà Giang. Số điện thoại: 0219.3861.890 Điện thoại: 0219.3866.092 – 0915.273.757 HA GIANG BANK FOR AGRICULTURE SPORT TRAINING AND COMPETITION AND RURAL CENTER DEVELOPMENT Address: Group 4, Quang Trung ward, Ha Address: Group 5, Nguyen Trai ward, Ha Giang city Giang city Tel: 0219.3866.092 - 0915.273.757 Tel: 0219.3866.326

CHỢ TRUNG TÂM TAXI SƠN DẦN Địa chỉ: Tổ 8, phường Trần Phú Thành phố Địa chỉ: Tổ 6 phường Trần Phú - T.p Hà Giang Hà Giang. Số điện thoại: 02193.861.861 Số điện thoại: 02193.866.119 SON DAN TAXI CENTER MARKET Address: Group 6, Tran Phu ward, Ha Giang Address: Group 8, Tran Phu ward, Ha giang city city. Tel: 02193.866.119

104 CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG CẨM NANG DU LỊCH HÀ GIANG 105