MODERN OLİMPİYAT OYUNLARINDA TÜRKİYE’NİN GÜREŞTE ELDE ETTİĞİ SONUÇLARIN İNCELENMESİ

Hasan ÖZ

Yüksek Lisans Tezi

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA

2018

Her hakkı saklıdır T.C. AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI

HASAN ÖZ

MODERN OLİMPİYAT OYUNLARINDA TÜRKİYE’NİN GÜREŞTE ELDE ETTİĞİ SONUÇLARIN İNCELENMESİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

TEZ YÖNETİCİSİ

Dr. Öğr. Üyesi SERKAN TEVABİL AKA

AĞRI-2018

2

TEZ KABUL TUTANAĞI SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA danışmanlığında, Hasan ÖZ tarafından hazırlanan bu çalışma ...... /...... /...... tarihinde aşağıdaki jüri tarafından. Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı’nda yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR İmza: ………………….. Jüri Üyesi : Prof. Dr. Hüseyin KIRIMOĞLU İmza: ………………….. Jüri Üyesi: Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA İmza: …………………..

Yukarıdaki imzalar adı geçen öğretim üyelerine aittir.

…. /……/…….

Doç. Dr. Alperen KAYSERİLİ Enstitü Müdürü

ii

27/06/2018

SOSYAL BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğine göre hazırlamış olduğum “Modern Olimpiyat Oyunlarında Türkiye’nin Güreşte elde ettiği sonuçların incelenmesi“ adlı tezin tamamen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin kağıt ve elektronik kopyalarının Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına izin verdiğimi onaylarım. Lisansüstü Eğitim-Öğretim yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca gereğinin yapılmasını arz ederim. ∆ Tezimin tamamı her yerden erişime açılabilir. ∆ Tezim sadece İbrahim Çeçen Üniversitesi yerleşkelerinden erişime açılabilir. ∆ Tezimin 6 ay süreyle erişime açılmasını istemiyorum. Bu sürenin sonunda uzatma için başvuruda bulunmadığım takdirde, tezimin tamamı her yerden erişime açılabilir.

Hasan Öz

iii

İÇİNDEKİLER

TEZ KABUL VE ONAY TUTANAĞI………………………….……………..……ii

TEZ ETİK VE BİLDİRİM SAYFASI………………………….….…………..……iii

İÇİNDEKİLER……………………………………………….……………….……..iv ÖZET………………………………………..……………….…………….….….…vii ABSTRACT……………………………………………….………………….....…viii ÖNSÖZ……………………………………………………………………………....ix TABLOLAR DİZİNİ……………………………………….………..……….…...….x

GRAFİKLER DİZİNİ…………………………………….…………….……….…..xii

KISALTMALAR DİZİNİ………………………………….…….…..………….…xiii

1.Giriş……………………………………………………..……….……...…..………1

1.1. Problem…………...... 2

1.1.1. Alt başlıklar…………………………...………..…….……..……..2 1.2. Amaç……………………………………………………………...……...2 1.3 Önem………………………………………………….……………..……2 1.4. Varsayımlar………………………….……….………………………..…3 1.5. Sınırlılıklar…………………………...…………………………..……...3 1.6. Tanımlar…………………...………………………….....………………3 2. Kavramsal Çerçeve ……….…….…….………………………………..…….…..4 2.1. Olimpiyatlar……………..…………………….…...…….….….………..4 2.1.1. Olimpiyatların Tarihsel Gelişimi………………….….………...….4 2.1.2. Modern Olimpiyat Oyunları………………………….……..…..…5 2.1.2.1. Modern Olimpiyat Oyunlarındaki Branşlar……….……..…..6 2.1.2.2. Modern Olimpiyat Oyunlarında Güreş…………….…...……6 2.2. Güreş……….……………………………….…..……….………..….…7 2.2.1. Güreşin Dünya Tarihçesi…………………………….…...... ….….8 2.2.2. Türklerde Güreşin Tarihçesi ……………………….….…...……..9 2.2.3. Güreş Stilleri………………………………….….…………….…13 2.2.4. Güreşte Sıkletler…………………………………….………....…14

iv

2.2.5. Modern Olimpiyat Oyunlarında Türk Güreşi…………….………18 3.Yöntem………………………………………………..…………………………..19 4.Bulgular ve Yorum 4.1. 1896 Atina Oyunları……………………………………………….…...21

4.2. 1900 Oyunları……………………………………………….……21

4.3. 1904 St. Louis Oyunları………….…………………………….………21

4.4. 1908 Londra oyunları……………………………………………….….22

4.5. 1912 Oyunları…………………………………….………..22

4.6. 1920 Anvers Oyunları…………………………………………….…....23

4.7. 1924 Paris Oyunları…………………………………………………….24

4.8. 1928 Oyunları…………………………………….……….25

4.9. 1932 Oyunları…………………………….………………27

4.10. 1936 Oyunları………………………………………….………27

4.11. 1948 Londra Oyunları……………………………………….………..30

4.12. 1952 Helsiki Oyunları…………………………………..……….……34

4.13. 1956 Oyunları……………………………………….……37

4.14. 1960 Roma Oyunları………………………………………………..…40

4.15. 1964 Oyunları……………………………………..……….…..43

4.16. 1968 Meksiko Oyunları……………………………………..…….…..46

4.17. 1972 Münih Oyunları………………………………………….….…..49

4.18. 1976 Montreal Oyunları………………………………………..……..52

4.19. 1980 Moskova Oyunları...………….……………………….…..….…55

4.20. 1984 Los Angeles Oyunları……………………………….……….….56

4.21. 1988 Seul Oyunları……………………………………………….…...58

4.22. 1992 Barselona Oyunları………………………………………….…..61

4.23. 1996 Oyunları………………………………………….….…..64

v

4.24. 2000 Sidney Oyunları……………………………..…………………..68

4.25. 2004 Atina Oyunları……………………………………………..…….71

4.26. 2008 Pekin Oyunları………………….……………………….……....73

4.27. 2012 Londra Oyunları……………..…………………………………..77

4.28. 2016 Rio Oyunları………………………………………………….….80

5. Sonuçlar ve Tartışma………………………………………………….….……....84

KAYNAKLAR………………………………………………………………….…..99

ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………………..102

vi

ÖZET

YÜKSEK LİSANS TEZİ

MODERN OLİMPİYAT OYUNLARINDA TÜRKİYE’NİN GÜREŞTE ELDE ETTİĞİ SONUÇLARIN İNCELENMESİ

Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA

2018, 105 sayfa

Jüri: Prof. Dr. Hüseyin KIRIMOĞLU

Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR

Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA

Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından organize edilen olimpiyat oyunlarında güreş dalı üç kategoride düzenlenmektedir. Grekoromen stil 1896 yılında, serbest stil ise 1904 yılında oyunlara dâhil edilmiştir. Kadınlar kategorisi ancak 2004 yılında olimpiyatlara dâhil olabilmiştir. Bu çalışmanın amacı modern olimpiyat oyunlarının ilkinden sonuncusuna kadar yapılan oyunlarda; serbest, grekoromen ve kadınlar kategorisinde Türkiye adına yarışan büyükler milli takım güreşçilerinin elde ettikleri sonuçları incelemektir. Araştırmada tarama modellerinden ‘’örnek olay tarama modeli’’ benimsenmiş, veri toplama yöntemi olarak da ‘’doküman analizi yöntemi’’ kullanılmıştır. 76’sı grekoromen stilde, 88’i serbest stil, 10’u hem serbest hem grekoromen stilde, 5’i kadınlar kategorisinde olmak üzere toplam 179 güreşçinin yaptıkları maçlar ve elde ettikleri madalyalar çalışma kapsamında ele alınmıştır. Araştırmanın sonucunda serbest stilde Türkiye’yi temsil eden 98 milli güreşçinin 18’i altın 12’si gümüş 9’u bronz olmak üzere toplamda 39 madalya; grekoromen stilde Türkiye’yi temsil eden 86 güreşçinin 11’i altın, 6’sı gümüş, 7’si bronz olmak üzere toplam 24 madalya kazandıkları görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye’nin 2016 yılı itibariyle serbest stil en iyi ülkeler sıralamasında 3. sırada, grekoromen stil en iyi ülkeler sıralamasında ise 6. olduğu görülmüştür.

vii

Sonuçlara bakıldığında ülke sıralamalarına etki eden en önemli faktörlerin, ülkelerin ekonomik durumları, gelişmişlik düzeyleri, küresel savaşların etkisi, spor politikaları, antrenör ve sporcu yeterlilikleri ile ilişkili olduğu görülmüştür.

2018, 105 sayfa

Anahtar Kelimeler: Türkiye, Güreş, Olimpiyat, Grekoromen Stil, Serbest Stil.

viii

ABSRACT

MASTER THESIS

EVALUATION OF RESULTS OBTAINED BY IN MODERN

Advisor: Assist. Prof. Serkan Tevabil AKA

2018, 105 pages

Jury: Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR

Prof. Dr. Hüseyin KIRIMOĞLU

Assist. Prof. Serkan Tevabil AKA

Wrestling in Olympic Games organized by the IOC (International Olympic Committee) is held in three categories. Grecoroman style was included in the games in 1896, and freestyle was included in the games in 1904. The category of women was only included in the Olympics in 2004. The aim of this study is searching the results obtained by adults national team wrestlers representing Turkey in free, Grecoroman and women categories from the first to the last of the modern Olympic Games. In this research, '' case study model '' is adopted from the screening models and '' document analysis method '' is used as data collection method. The scope of this study includes 179 competitions and medals which are 76 in Grecoroman, 88 in freestyle, 10 in both of free and Grecoroman style, 5 in women’s categories. The results of the survey demonstrates that 98 national wrestlers representing Turkey won 39 medals in freestyle which of them are 18 gold,12 silver, 9 bronze and 86 wrestlers representing Turkey won 24 medals in Grecoroman style which of them are 11 gold, 6 silver and 7 bronze. According to the obtained results Turkey is at the 3th place in the ranking of freestyle best countries and at the 6th place in the ranking of the Grecoroman style best countries as of 2016.

ix

From the results, it can be seen that the most important factors affecting the country's rankings are related to economic conditions of countries, development levels, effects of global wars, sports politics, trainer and athlete competences.

2018, 105 pages

Key words: Turkey, , Olympics, Grecoroman Style, Freestyle.

x

ÖNSÖZ

Türk kültüründe önemli bir konuma sahip olan güreşin, Dünya’nın en büyük spor organizasyonu olan Olimpiyatlarda, Türkiye’nin sportif açıdan en başarılı spor dalı olduğu bilinmektedir. Bu araştırmada Modern Olimpiyat oyunlarında Türkiye’nin güreş alanındaki yerinin incelemesi amaçlanmıştır.

Öncelikle, tez çalışmam sırasında hiçbir konuda desteğini benden esirgemeyen değerli hocam, tez danışmanım sayın Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA hocama, İbrahim Çeçen Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu müdürü Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR hocama ve desteklerini üzerimden esirgemeyen aileme ve arkadaşlarıma gönülden teşekkür ediyorum.

Ağrı-2018

Hasan ÖZ

xi

TABLOLAR DİZİNİ

Tablo 1. 1908 Londra Oyunları Madalya Sıralaması………………………………22

Tablo 2. 1912 Stockholm Oyunları Madalya Sıralaması…………………………..23

Tablo 3. 1920 Anvers Oyunları Madalya Sıralaması………………………………23

Tablo 4. 1924 Paris Oyunları Madalya Sıralaması………………………………...25

Tablo 5. 1928 Amsterdam Oyunları Madalya Sıralaması…………………………26

Tablo 6. 1932 Los Angeles Oyunları Madalya Sıralaması………………………...27

Tablo 7. 1936 Berlin Oyunları Madalya Sıralaması……………………………….30

Tablo 8. 1948 Londra Oyunları Madalya Sıralaması………………………………33

Tablo 9. 1952 Helsinki Oyunları Madalya Sıralaması……………………………..36

Tablo 10. 1956 Melbourne Oyunları Madalya Sıralaması…………………………39

Tablo 11. 1960 Roma Oyunları Madalya Sıralaması………………………………43

Tablo 12. 1964 Tokyo Oyunları Madalya Sıralaması……………………………...46

Tablo 13. 1968 Meksiko Oyunları Madalya Sıralaması…………………………...49

Tablo 14. 1972 Münih Oyunları Madalya Sıralaması……………………………..52

Tablo 15. 1976 Montreal Oyunları Madalya Sıralaması…………………………..54

Tablo 16. 1980 Moskova Oyunları Madalya Sıralaması…………………………..54

Tablo 17. 1984 Los Angeles Oyunları Madalya Sıralaması……………………….58

Tablo 18. 1988 Seul Oyunları Madalya Sıralaması………………………………..61

Tablo 19. 1992 Barselona Oyunları Madalya Sıralaması………………………….64

Tablo 20. 1996 Atlanta Oyunları Madalya Sıralaması……………………….……67

Tablo 21. 2000 Sidney Oyunları Madalya Sıralaması……………………………..70

Tablo 22. 2004 Atina Oyunları Madalya Sıralaması………………………………72

Tablo 23. 2008 Pekin Oyunları Madalya Sıralaması……………………………...76

Tablo 24. 2012 Londra Oyunları Madalya Sıralaması……………………….……79

Tablo 25. 2016 Rio Oyunları Madalya Sıralaması………………………………...84

xii

Tablo 26. 1896-2016 Grekoromen Stil En İyi Ülkeler Sıralaması…...……………..87

Tablo 27. 1904-2016 Serbest Stil En İyi Ülkeler Sıralaması……………………….89

Tablo 28. 2004-2016 Kadınlar Kategorisi En İyi Ülkeler Sıralaması………………91

Tablo 29. 1896-2016 Olimpiyat Oyunları Grekoromen ve Serbest Stil ile Kadınlar Kategorisi Genel Toplam Madalya Sıralaması …………..……………...92

Tablo 30. Türkiye Güreş Milli Takımının müsabakalarda elde ettiği sonuçlarının Olimpiyat Oyunlarına göre dağılımları……………………………………………...95

Tablo 31. Olimpiyatlarda Madalya Kazanan Türk Güreşçiler.……….………….…91

xiii

GRAFİKLER DİZİNİ

Grafik 1. Türkiye Güreş Milli Takımının Olimpiyatlarda elde ettiği madalyalarının Olimpiyat Yıllarına göre Dağılımları…………………………………….98

Grafik 2. Olimpiyat Madalyalarının Kıtalara Göre Dağılımı.……………...…..…100

xiv

KISALTMALAR DİZİNİ

ABD :Amerika Birleşik Devletleri

Asbşk. :Asbaşkan

BDT :Bağımsız Devletler Topluluğu ( 1992’de Rusya Birleşik Takımı)

Bkz. :Bakınız

Brb. :Beraberlik

Bşk. :Başkan

DLT :Divan-ü Lügat-it-Türk (Kaşgarlı Mahmud)

Fed. :Federasyon

FILA :Federation Internationale de Lutte Amateur (Dünya Güreş Federasyonu)

Gal. :Galibiyet

GR :Grekoromen

IOC :International Olympic Committee (Uluslararası Olimpiyat Komitesi)

ME :Ebu'l-Müeyyed (El-Havarizmi)

Mağ. :Mağlubiyet

LL :Serbest

TİCİ :Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı

TMOK :Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi

USFSA :Atletik Spor Kulüpleri Birliği

UWW : (Dünya Güreş Birliği)

xv

1.Giriş

Spor, bireylerin fizyolojik, psikolojik ve ruhsal açıdan kendisini iyi hissetmesini sağlayan, toplumda davranışlarını düzenleyen, zihin ve motor özelliklerini belirli bir seviyeye ulaştıran biyolojik, pedagojik ve toplumsal bir kavramdır. Başka bir tanımla spor, bireyler arasında fikir, ruh ve bedenen iyileşmesini ve bu öğeler arasında koordinasyonu ve sosyalleştirmeyi amaçlayan bir kavramdır (Yetim, 2015, 25). Sporun zirve organizasyonları olan olimpiyatlar, M.Ö. 776 ve M.S. 392 tarihleri arasındaki dönemde Antik Olimpiyat Oyunları; 1896 yılından günümüze kadar gelen dönemde ise Modern Olimpiyat Oyunları olarak bilinmektedir. Modern Olimpiyat oyunlarında Birinci Dünya Savaşı sebebiyle 1916 yılındaki ve İkinci Dünya Savaşı sebebiyle 1940-1944 yıllarındaki oyunlar düzenlenememiştir. Geriye kalan tüm olimpiyat yıllarındaki oyunlar günümüze kadar süregelmiştir. Modern olimpiyatlar 1896 yılında başladığında 14 ülkenin katıldığı toplam 43 branş bulunmaktayken, 2016 Rio Oyunlarına 207 ülke 306 branşta katılmıştır. Bu branşlar içerisinde en eski ve en köklü olanların başında güreş gelmektedir.

Güreş; İki kişinin belirli kurallar dâhilinde ve belirli bir alan üzerinde herhangi bir araç kullanmaksızın teknik, beceri, psikoloji, güç ve zekâlarını kullanarak birbirlerini yenmek için uğraştıkları bir yakın mücadele sporudur (Arslan, 1984, 4). Dünya’nın neredeyse tüm bölgelerinde yapılan güreşin tarihçesi ilk insanlara kadar gitmektedir. Dünya üzerinde 200’ün üstünde güreş türünün değişik yörelerde yapıldığı, güreşin evrensel bir spor olduğunu da gösterir. Güreşe bazı devlet ve milletler özel önem vermektedir ve güreş konusunda söz sahibidirler. Güreş branşında önde gelen milletler arasında Türklerde ön sıralarda yer almakta ve güreşi ‘’ata sporu’’ olarak görmektedirler. Türkiye Güreş Milli Takımı, Modern Olimpiyat Oyunlarıyla 1924 yılında tanışmıştır. 1924 Paris Oyunlarından, 2016 Rio Oyunlarına kadar Türkiye’nin katıldığı tüm oyunlarda yerini alan güreş milli takımının elde ettiği sonuçlar gözönünde bulundurulduğunda, Türkiye’nin en başarılı olduğu branşın güreş olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı, Türkiye Güreş Milli Takımının 1924-2016 yılları arasında düzenlenen tüm olimpiyat oyunlarında elde ettiği sonuçların incelenmesidir.

1

1.1. Problem

“Modern Olimpiyat Oyunlarında Türkiye’nin güreş dalında elde ettiği sonuçlar nelerdir?” sorusu, bu araştırmanın problemini ortaya koymaktadır.

1.1.1. Alt Problemler

 Modern Olimpiyat Oyunları tarihinde güreş dalında Türkiye’yi kaç güreşçi, kaç kez temsil etmiştir?  Modern Olimpiyat Oyunlarında Türkiye’yi temsil eden sporcular kaç madalya kazanmışlarıdır?  Türkiye’yi temsil eden güreşçiler toplam kaç maç yapmışlardır?  Türkiye güreş dalında en iyi ülkeler sıralamasındaki durumu nedir?  Olimpiyat Oyunlarında güreş milli takımı kaç olimpiyata katılmıştır?  Serbest güreş milli takımı kaç madalya kazanmıştır ve en iyi ülkeler sıralamasındaki durumu nedir?  Grekoromen güreş milli takımı kaç madalya kazanmıştır ve en iyi ülkeler sıralamasındaki durumu nedir?  Serbest güreş milli takımı kaç müsabakaya çıkmıştır?  Grekoromen güreş milli takımı kaç müsabakaya çıkmıştır?  Kadınlar kategorisinde Türkiye güreş milli takımı kaç olimpiyata kaç sporcuyla katılmıştır?  Olimpiyatlarda Türkiye adına en çok milli mayoyu giyen güreşçi kimdir?

1.2. Amaç

Bu çalışmanın amacı; Modern Olimpiyat Oyunlarında Türk güreşinin olimpik gelişimi ve Güreş Türk milli takımının elde ettiği tüm sonuçların incelenmesidir.

1.3 Önem

Türk kültüründe önemli bir konuma sahip olan güreşin akademik ve bilimsel alanda yeterince ele alınmadığı göze çarpmaktadır. Özellikle modern olimpiyat tarihinde sportif açıdan Türkiye’nin güreş dalında sahip olduğu başarılar göz önünde bulundurulduğunda, bu eksikliğin daha fazla ön plana çıktığı görülmektedir. Bu

2 araştırma modern olimpiyat oyunlarında Türkiye’nin güreşte elde ettiği sonuçları incelemesi bakımından bir ilktir. Modern olimpiyat oyunlarında Türkiye’nin güreş alanındaki yerini inceleyen ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülen bu araştırma, benzer araştırmalara ışık tutacak nitelikte olması bakımından önem arz etmektedir.

1.4. Varsayımlar

Araştırma kapsamında toplanan veriler IOC (İnternational Olimpic Comite) ve UWW (United World Wrestling) resmi internet sitelerinden elde edilmiştir. Bu sitelerden elde edilen verilerin ve araştırma ile ilgili diğer kaynaklardan sağlanan bilgi ve belgelerin doğru olduğu varsayılmaktadır.

1.5. Sınırlılıklar

Bu araştırma Türkiye’nin modern olimpiyat oyunlarında güreş dalında elde ettiği sonuçlar ile sınırlıdır.

1.6. Tanımlar

Modern Olimpiyat: Antik Yunan Oyunlarının üzerine restore edilen 1896 yılından günümüze kadar gelen 4 yılda bir yapılan Dünya’nın en büyük çoklu spor organizasyonudur (Seçilmiş, 2004).

Güreş: İki kişinin belirli kurallar dâhilinde herhangi bir araç kullanmaksızın belirli alan üzerinde teknik, beceri, psikolojik güç ve zekâlarını kullanarak birbirini yenme sanatı olup, bütün vücut bölgelerinin ortak çalışmasını ve kuvvet gerektiren bir yakın mücadele sporudur (Arslan, 1984)

Serbest Stil: İki sporcunun ya da iki insanın belirli boyutlardaki minder üzerinde; araç kullanmaksızın Uluslararası Güreş Federasyonu kurallarına uygun biçimde, teknik, beceri, kuvvet ve zekâlarını kullanıp vücudun tüm bölgesiyle tutuş yapılarak birbirlerine üstünlük kurma mücadelesidir (Bodur, 1995).

Grekoromen Stil: Güreşçilerin ayak bileklerinden bele kadar olan bölgelerinin kullanılmadan sadece bel ve bel bölgesinden yukarı kısımlarının tutularak yapılan, belin üst tarafıyla oyunun taktik edildiği ve göğüs göğüse mücadelenin ön planda olduğu bir güreş stilidir (TMOK, 2000).

3

2. Kavramsal Çerçeve

Araştırmanın bu bölümünde araştırma konusuyla ilgili kuramsal açıklamalar genelden özele doğru gidilerek sistematik bir biçimde verilmektedir.

2.1. Olimpiyatlar

Eski Yunan tarihçileri, oyunları sıralamak ihtiyacıyla M.Ö. 5. Yüzyılda o zamanın belge ve bulgularına dayanarak ve yarışmalarda kazananların adlarının ilk defa tespit edilmiş olduğu oyunları esas tutarak M.Ö. 776 tarihini olimpiyatların başlangıcı olarak tespit etmişlerdir. Oyunların amacı öncelikle Yunan tanrısı Zeus’u anmak, sonra öteden beri olimpiyat bölgesinde didişen halkların oyunlar sayesinde kavgalarını durdurmak ve barışı sağlamaktır (Alpman, 1972). Olimpia adı; oyunların kendisine izafe edildiği Yunan tanrısı Zeus’un egemenlik bölgesi tasavvur edilen ve Selanik körfezine bakan 3000 metreye yakın yükseklikteki Olimpos dağından türemiştir (Alpman, 1972).

2.1.1. Olimpiyatların tarihsel gelişimi

Antik Olimpiyatlarda yapılan yarışmalar arasında koşular ve güreşler ilk sırayı alırdı. M.Ö. 776 yılında tek bir stadyum koşusu yapılmıştır. Zamanla bunlara atmalar, atlamalar, zırhlı koşular, boks ve araba yarışları dâhil edilmiştir (TMOK, 1985).

Oyunların başlamasından iki hafta önce dini ayinleri yönetecek rahiplerle müsabakada hakemlik yapacak soylular Olemp’e gelerek kendileri için hazırlanan özel dairelere yerleştirilir ve hazırlıklara girişirlerdi (Karaküçük, 1988). Oyunlarda birinci gün; Gençler koşusu, boks ve güreş yarışmaları, ikinci gün; Hipodroma toplu gidiş, araba ve at yarışları, pentatlon (disk, cirit, atlama, koşu ve güreş), üçüncü gün; koşu yarışmaları, dördüncü gün; güreş, boks ve pankrotion, zırhlı koşu yarışmaları, beşinci gün ise dereceye giren yarışmacıların Zeus tapınağına yürümeleri, zeytin dalı taç töreni, zafer törenleri ve kutlamalar yapılmaktaydı (Karaküçük, 1988). Romalılar M.Ö. 146’da Yunanistan’ı işgal etmişlerdir. M.S. 324’te hristiyanlığı kabul eden Romalıların başına 379 yılında İmparator Theodosius

4 geçmiştir ve 393 yılında dinsizlik ve putperestlik gerekçesiyle olimpiyatları kapatmıştır. Böylece tarihin çok öncelerinden başlayıp 1169 yıl devam eden ve 292 kez tekrarlanan Antik Olimpiyat Oyunlarına, 1503 yıl sonraya rastlayan 1896 yılına kadar ara verilmiştir (Karaküçük, 1988).

2.1.2. Modern Olimpiyat Oyunları

1892 yılında USFSA’nın (Atletik Spor Kulüpleri Birliği) kuruluş yılı toplantısında konuşma yapan Baron Pierre de Coubartin, ilk defa olimpiyat oyunlarının yeniden başlamasından söz etti. 1894’de 12 ülkeden gelen 2000 kişinin katıldığı kongrede oy birliği ve alkışlarla olimpiyat oyunlarının yeniden başlaması kararı kabul edilmiş ve Citius, Altius, Fortius (daha hızlı, daha güçlü, daha yüksek), olimpizmin ilk sloganı olmuştur (Fıratlı, 1988).

Eski oyunlar her dört yılda bir aynı yerde tekrarlanırken, Modern olimpiyatların her dört yılda bir Dünya’nın bir başka köşesinde ve şehrinde organize edilerek tüm dünyanın ortak malı olduğu vurgulanmaktadır (Fıratlı, 1988).

1894 yılında toplanan Paris kongresinde alınan olimpiyatların yeniden başlaması kararıyla birlikte oluşturulan Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), modern olimpiyat oyunlarının kontrolü, geliştirilmesi ve gözetiminden sorumludur. IOC, Uluslararası hukuka tabii, tüzel kişiliği olan devamlı bir organizasyondur. Merkezi İsviçre’nin Lozan kentindedir (Fıratlı, 1988).

Olimpizm; spordaki hümanizmada temellenen spora ilişkin bir yaşama anlayışıdır. Olimpizmin insanı kuşatan değerler içermesi olağandır. Sporun temel yapısında insana ilişkin özelliklerinden kaynaklanan yaşama anlayışıda olimpizmdir (Tunç, 1997).

Olimpiyat bayrağı; beyaz zemin üzerine iç içe geçmiş 5 ayrı renkteki halkadan oluşmaktadır. Bu renkler önceleri kıtalara göre değerlendirilmiş, mavi halka Avrupa, siyah halka Afrika, yeşil halka Avustralya’yı, kırmızı halka Amerika’yı, sarı halka ise Asya’yı temsil etmekteydi. Daha sonra IOC bu 5 rengin

5 olimpiyat oyunlarına katılan üye ülkelerin bayrak rengini simgelediğini açıklamıştır (Karaküçük, 1988).

Olimpiyat meşalesi ise sürekliliği simgeler. Yunanistan’ın Olemp dağında güneş ışığından dev mercekler vasıtasıyla tutuşturulmaktadır. Meşale Oyunların yapılacağı ülkeye kadar elden ele teslim etmek suretiyle, oyunların yapılacağı şehirdeki stadyuma getirilir. Olimpiyat ateşi bu meşaleyle yakılır ve oyunlar başlar. Oyunlar bitene kadar sönmeyen meşale oyunların kapanış programından sonra söndürülür (Karaküçük, 1988).

2.1.2.1.Modern Olimpiyat Oyunlarındaki Branşlar

Bir spor dalının Olimpiyat oyunlarına katılabilmesi için en az 25 ülkede oynanması şarttır. Bu yüzden bazı ülkelerin kendilerine has spor dalları oyunlarda yer almamaktadır (Fıratlı 1988).

Başlıca olimpik spor dalları yapılan son oyun olan 2016 Rio’da; Okçuluk, atletizm, badminton, basketbol, voleybol, boks, kano, bisiklet, atlı sporlar, su sporları, eskrim, futbol, golf, artistik jimnastik, ritmik jimnastik, hentbol, hokey, judo, modern pentatlon, ragbi, atıcılık, tenis, masa tenisi, tekvando, triatlon, halter ve güreş olmak üzere toplam 27 ana branşdır (https://www.olympic.org/rio-2016).

1896 yılında yapılan ilk Modern Olimpiyat Oyunu; atletizm, eskrim, futbol, güreş, halter, bisiklet, tenis, yüzme, atıcılık ve jimnastik branşları olmak üzere toplam 43 alt kategoride yapılmaktayken (Karaküçük 1988), 2016 Rio’da 306 alt kategoride 27 spor branşında oyunlar düzenlenmiştir (https://www.olympic.org/rio- 2016).

2.1.2.2. Modern Olimpiyat Oyunlarında Güreş

M.Ö. 776 yılında başlayan Antik olimpiyat oyunlarının 18.sinde (M.Ö. 708) programa dâhil edilen güreş; pentatlonun koşu, uzun atlama, disk atma ve cirit atmadan sonra en belirleyici disiplini olmuştur. Yunanca da beş anlamına gelen ‘’penta’’ kelimesinden türeyen pentatlon çok kısa zaman içerisinde olimpiyatların en gözde sporu haline gelmiştir. Daha sonraları pentatlondan ayrılarak olimpiyatlarda

6 bağımsız bir spor dalı olarak karşımıza çıkan güreş o dönemlerde yağlı vücutlarla yapılmaktaydı ve amaç rakibin sırtının üç defa yere getirilmesi idi (Seçilmiş, 2004).

1896 yılında yeniden başlayan modern olimpiyatların ilki olan Atina oyunlarında güreş programa dâhil edilmiş olup grekoromen stilde müsabakalar yapılmıştır. 1900 Paris oyunlarında güreş, programa dâhil edilmemiştir. 1904 St. Louis oyunlarında serbest güreş olimpiyat oyunlarına ilk kez dâhil edilirken 1908 Londra oyunlarında hem serbest hem grekoromen güreş müsabakaları yapılmıştır. 1912 Stockholm oyunlarında sadece grekoromen güreşe yer verilirken, 1920 Anvers oyunları dâhil olmak üzere, sonra yapılan tüm oyunlarda hem serbest hem grekoromen güreş olimpiyat oyunları programında daimi olmuştur (https://www.olympic.org/wrestling-greco-roman).

1980’lerin sonuna doğru bayanlar güreş şampiyonaları ve turnuvaları yoğunluk kazandı. Serbest güreşin olimpiyatlara dâhil edilmesinin 100. yılında ise bayanlar güreşi ilk olarak 2004 Atina oyunlarında olimpiyat programına dâhil edilmiştir (https://www.olympic.org/wrestling-freestyle).

Olimpik spor dallarından bazı branşlarda olimpiyat vizesi uygulaması vardı. 2000 Sidney Oyunları öncesi IOC güreşin oyunlara katılması için vize uygulaması olacağını duyurdu. Sidney’den bu yana yapılan tüm oyunlarda vize uygulaması yapılmıştır. Ülkeler vize alamadıkları sıkletlerde oyunlara katılamamışlardır (https://www.olympic.org/wrestling-greco-roman).

2.2. Güreş

Etimolojik olarak güreş; Kaşgarlı Mahmut’un XI. asır Divan-ü Lugat-it Türk adlı eserinde “Çalış” ve “Çelme” kelimesinin karşılığı olarak “küreş” diye tanımlanmıştır. Aynı sayfada “çalışçı” kelimesi “küreşçi” olarak açıklanmıştır. Bu büyük yazar eserinin bir başka yerinde “Kız ila küreşme kısrak ile yarışma” diye bir deyişle örnekleme yapmaktadır. Aynı dönemlere (XI. Asır) tekabül eden ve temel eserlerden biri olan Kutadgu Bilig’de Yusuf Has Hacip; “Güreş” sözcüğünün karşılığı olarak “Küreşmek = Boğuşmak” olarak vurgulamaktadır. Bu iki temel eserlerden yarım asır sonra (1127–1144) yazılmış olan Ebu’l Müeyyed’de de El-

7

Havarizmi güreşi “küreş” diye tanımlamıştır (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce- 2/).

2.2.1. Güreş Dünya Tarihçesi

Güreş insanlık tarihinin en eski sporlarından birisidir. İlk insan, yaradılışından beri hayatını sürdürebilmek ve kazanabilmek için zor şartlar altında mücadele vererek varlığını devam ettirebilmek için çeşitli medeniyetler kurmuş, çeşitli bedeni ve kültürel faaliyetler içinde bulunmuştur. İnsan hayatını sürdürebilmek için her türlü canlıya karşı mücadele vermek zorunda kalınca kendi vücut ağırlığı ile kas gücünden faydalanma yoluna başvurmuş dolayısıyla güreş sanatını ortaya çıkarmıştır (Açak 2001). Güreşle ilgili kaynakların incelenmesi sonrasında, İnsanların henüz yerleşik düzene geçmedikleri ilk çağlarda varlıklarını sürdürebilmek, yiyecek temin etmek ve kendilerini korumak amacıyla yaptıkları mücadele ve boğuşmalardaki hareketler güreşe konu olmuştur (Başaran, 1989). İlk çağlarda düşünme yetisi dışında diğer canlılardan farklı olmayan insan doğaya karşı kendini ailesini koruyabilmesi kısaca yaşamını sürdürebilmesi güreşmesine bağlıydı. Kısaca güreşi tanımlarsak; güreş ayakta kalma sanatıdır. Güreş her ne kadar Türklerin ata sporu olarak tanımlansa da yeryüzünde kayıtlara geçmiş 200’ün üzerinde güreş türünün değişik yörelerde yapıldığı, güreşin evrensel bir spor dalı olduğunu gösterir (http://www.turkguresvakfi.org.tr/Guresin-Tarihcesi).

Güreş sporunun ilk izleri, M.Ö. 5000 yıllarına Sümerlerin zamanına kadar uzanır. Çivi yazısı, heykeller ve kabartmalarla yazılmış birçok tarihi arkeolojik izler bulunmaktadır. Bunlar arasında özellikle Eski Mısır’da, Beni-Hassan’ın mezarında bulunan ve 400 çift güreşçiyi temsil eden çizimler en önemli izlerdir. Bu çizimler Eski Mısır’daki güreşçilere, güreş kurallarına ve hakem varlığına tanıklık etmektedir. Tutuşlar serbest olduğu için güreş karşılaşmalarının bazıları ölümle sonuçlanmıştır. Çünkü uygulanan hareketlerde amaç hiç bir kurala uymaksızın rakibin sırtını yere getirmek ya da pes ettirmekti. Yunanlılar için güreş, bir bilim ve ilahi bir sanattı, genç erkekler için en önemli eğitimi temsil etmekteydi. Çeşitli bitkilerden elde ettikleri yağı vücutlarına sürüp, güneş ışığından ya da kışın soğuk aylarından korumak için üzerine ince bir kum tabakası ile kaplamaktaydılar. Güreşten sonra

8 strigil (kıvrık metal bir çubuk) ile bu tabakayı kazıyıp suyla yıkamaktaydılar. Güreşler o zamanki yazıtlara ve çizimlere göre rakibinin sırtını, kalçalarını, dizini, dirseğini ya da göğsünü yere indiren sporcu müsabakayı kazanmaktaydı. Roma zamanlarında güreş, Etrüsklerin mirası ve Yunan oyunlarının üzerine gelişti. Genç aristokratların, askerlerin ve çobanların favori sporu olan güreş, ünlü roma tarihçisi Classius Dio’ya göre; Romalıların askeri başarısının kökeniydi. Ortaçağ ve Rönesans döneminde güreş, sosyal seçkinler tarafından kaleler ve saraylarda uygulanmıştır. 1500’lü yıllarda, Caravaggio, Poussin, Courbet, Rousseau, Locke, Montaigne gibi çeşitli ressamlar ve yazarların eserlerine güreş konu olmuştur. Özellikle alman sanatçı Albert Dürer tarafından 1512 yılında güreş el kitabı yayınlanmıştır.

Profesyonel güreş adı altında 1830 yılında Fransa’da güreş müsabakaları yapılmıştır. Vahşi hayvanlar, ip yürüyüşü yapan insanlar, sakallı kadınlar gibi sirk gösterisi yapan gruplarla beraber güreşçilerde bu sirk gösterilerinde güreşmişlerdir. 1848 yılında Fransız şovmen Jean Exbroyat sadece güreşçilerden oluşan sirk grubu kurdu. 1870’li yıllarda bu akım diğer Avrupa ülkelerine sıçradı. Avusturya-Macar İmparatorluğu, İtalya, Danimarka ve Rusya gibi ülkelerde grekoromen güreş, Fransız güreşi ya da klasik güreş olarak adlandırılmış ve müsabakalar düzenlenmiştir. Bu profesyonel güreş müsabakalarını 1898 yılında yapılan resmi olmayan Dünya şampiyonası turnuvası takip etmiştir. Bu şampiyonada Fransız Paul Pons ilk gayri resmi dünya şampiyonu ilan edilmiştir. Diğer gayri resmi dünya şampiyonları; Türk Kara Ahmet, Bulgar Nikola Petrov’dur. 19. Yüzyılın sonunda profesyonel güreş Avrupa’nın en meşhur en moda sporuydu. Ancak önceden ayarlanmış maçlar, sahtekârlıkların duyulması, sahte zaferler ve rakiplerin sahte uyrukları yüzünden gözden düşmüştür. Profesyonel güreş birçok ülkede güreş kulüplerinin kurulmasını sağlamış ancak olimpiyat oyunlarının yeniden başlaması üzerine yerini amatör güreşe bırakmıştır (https://unitedworldwrestling.org/organisation/history-wrestling).

2.2.2. Türklerde Güreşin Tarihçesi

Türkler kavimler göçünden önce tabiat güçlerine tapınmanın etkisinde kalarak doğaya, kuvvete tutkun karakteristik özellikleriyle asırlar boyunca güreşi baş tacı yapmıştır. Gılgamış Destanı, Oğuz Kağan yazıtları ve Dede Korkut hikâyeleri güreşle ilgili hikâyeler ve efsanelerden bahseder. Sinoloji profesörü D. Volfram

9

Eberhad Çin kaynaklarının han zamanında (M.Ö. 2. yüzyıl) güreşle ilgili bilgiler verdiğini ve bu kaynaklarda güreşin ‘’toslama’’ işaretiyle gösterildiğini bildirmektedir. Güreş ve türleriyle ilgili ilk vesikalar da, Çin kaynaklarından tasvir edilebilmektedir. Hanname, Can Çiyan Tezkeresi’nde Türkistan’ın güreşini açıklamakta olup, “güreş” kelimesini “Jiao Çu” şeklinde iki karakter ile ifade etmektedir. Aynı eser güreşlerin yapıldığı esnada güreşçilerin başlarında ve üzerlerinde giysilerin olduğunu ve halk arasında sevilerek yapıldığını vurgulamaktadır (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

M.Ö. Türk güreşleriyle ilgili ilk belgeler yeni Çin kaynaklarında ve vesikalarında görülmektedir. 1983 yılında Barçuk (Maralbaşı)’un Cona Tim harabelerinde; Çin Fen Bilimleri Akademisi, Arkeoloji Araştırmaları Bölümü’nün 1955–1957 yıllarında Şien (Congen) şehri civarındaki Şonglinten isimli bölgede Han sülalesi dönemine ait 140 numaralı özel bir mezarda bulunan kap ve heykellerde Türk güreşlerinin ilk figürleri tasvir edilmektedir.

İlk Türk güreşlerini, ilk Batı medeniyeti güreşlerinden ayıran birçok özellik bulunmaktadır. Bunlardan birisi Türkler de namahrem yerlerinin her zaman giyimli ve kapalı olmasına rağmen Batılıların çırılçıplak güreştikleri net olarak görülmektedir. Diğer bir ayırıcı özellik ise geleneksel tarzda yapılan Türk güreşlerinin hepsinde müzik bulunmaktadır. Diğer toplumlarda bu gelenek sadece İranlılarda vardır ki bu da İranlılara IX. Asırda Türklerden geçmiş olduğunu göstermektedir (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.p/tarihce-2/).

Ancak şu ana kadar tespit edilen belge ve bulguların hiç birisi, Türk güreş geleneğinin zengin boyutlarını yansıtmamaktadır. Çünkü güreş, atlı (binicilik) sporlardan sonra Türklerin sosyal yapı ve yaşayışlarının her safhasında görülebilen diğer bir spordur (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

Her Türk toplumunun kültür hayatında farklı boyutlarda görülen güreş sporu, Türk spor geleneğinde çok zengin bir yere sahiptir. Buna rağmen eski Türk toplumları daha ziyade göçebe hayatı yaşadıklarından, konuyla ilgili M.Ö. somut belgelere ulaşmak oldukça zordur. Bu yüzden Türk güreş tarihiyle ilgili bir açıklama yapmak gerekirse, bunu üç kısımda ele almak gerekir. Birinci devir; 18. Yüzyılın

10 başına kadar gelen ve daha çok tarih kitaplarında kısaca bahsi geçen devre. İkinci devir; 18. Yüzyılın başından Koca Yusuf’a kadar (1830-1898) geçen ve daha çok söylentiler halinde bilinen devre. Üçüncü devir ise Koca Yusuf’tan bu yana belgelere dayanan devredir (Koloğlu, 1972).

Eski Türklerin düğün toylarında, nevruz bayramında, zafer şölenlerinde güreştikleri ve bu güreşlerin Anadolu ve Türklerin yaşadığı diğer bölgelerde hala sürdüğü bilinmektedir. Eski Türklerin kendi aralarında harp etmek istemedikleri zaman ve aralarında çıkan anlaşmazlığı çözmek için, karşılıklı çıkardıkları iki pehlivanın kıyasıya güreşinin sonucuna bağladıkları, yenen pehlivanın tarafı galip, yenilen pehlivanın tarafı mağlup sayıldığı bilinmektedir (Manas’ta Türk güreşçisi Koşay Han’ın Çinli Coloy Han’la güreşip yenmesi). Birçok yerde bir süre öncesine kadar güreş yapmayan, ata binmeyen gençlere kız bile verilmemekteydi. Öyle ki köy düğünlerinde mutlaka güreş yapılırdı (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

Selçukluların Anadolu’ya ilk girip Bizanslarla temasa geçtikleri andan itibaren Türk’ün kuvvet ünü çevrede tanınmaya başlamıştır. 11. Yüzyıl sonlarında Anadolu’ya gelen Haçlı komutanlarından 4. Duc D’Aquitaine, Türkmenleri yakından tanımış ve Avrupa’ya döndüğünde Türklerin kuvvetinden ve güreşlerinden bahsetmiştir (Koloğlu, 1972).

Orta Asya’dan dünyanın çeşitli bölgelerine dağılan Türkler gittikleri yere karakucak (harman) güreşini de götürmüşlerdir. Anadolu’da ve bazı Türk bölgelerinde karakucak güreşleri hala yapılmaktadır. Orta Asya’dan Balkan coğrafyasına taşınan Türkler, burada yağlı güreşi görüp uygulamaya başlamışlardır ve yağlı güreşi benimseyip devam ettirmişlerdir. Yağlı güreşlerde günümüzde birçok Anadolu şehrinde yapılmakta olup özellikle Kırkpınar yağlı güreşleri 657 yıldır devam etmektedir. Karakucak güreşi, aba güreşi ve şalvar güreşi Türklere has diğer güreş türleridir (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

Anadolu Selçuklu devleti zamanında bazı bölgelerde güreş ocakları kurulmuş, Osmanlı Devleti zamanında yerini güreş tekkesine hatta saray pehlivanlığına bırakmıştır. ’da Zeyrek, Mekke, Cidde, İskenderiye, Lazkiye, Şam, Maraş, Amasya, Tokat, Ankara, Kütahya, Tire, Bergama, Manisa, Akhisar, Yenice, Üsküp,

11

Gelibolu, İpsala, Usturumca, Avlonya, Diyarbakır, Konya, Bursa, Balıkesir, Urfa, Halep, Belgrad, Bağdat ve Edirne’de güreş tekkelerinin bulunduğu bilinmektedir. Güreş tekkeleri, döneminden sonra günümüz güreş kulüplerine dönüşmüştür (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

2. Abdülhamid döneminde Avrupa’ya ve Amerika’ya güreşmek için giden Türk güreşçileri yaptıkları güreşler ve gösterdikleri kuvvet gösterileriyle Avrupa ve Amerika basınında ‘’Türk gibi kuvvetli’’ olarak ilan edilmişlerdir. Avrupa’ya 1896 yılında ilk giden Türk güreşçi olarak bilinen Koca Yusuf, ‘’Kuvvet Birimi’’ ve ‘’Korkunç Türk’’ olarak anıldı (Delice, 2005).

Türkler, serbest güreşi asırlardır çayırlarda, düğünlerde, yayla şenliklerinde yaptıkları için günümüz minder serbest güreşine uyumları hiç zor olmamıştır. Bu yüzden 1990lı yıllara kadar Türkiye’de serbest güreş başarıları, grekoromen güreş başarılarından daha fazladır. Türklerin grekoromen güreş ile tanışması ise ancak 1896 yılında Avrupa güreşine giden Koca Yusuf ile olmuştur. Koca Yusuf’tan sonra giden Türk güreşçileride tıpkı Koca Yusuf gibi grekoromene kolay uyum sağlayamamışlar fakat güç ve kondisyonları sayesinde çok az maç kaybetmişlerdir. Grekoromen güreşle tanışmış olan Türk güreşçileri Avrupa’dan döndüklerinde Türkiye’de grekoromen güreşi uygulamamışlardır. Bu yüzden Türkiye’de grekoromen güreş becerisi çok sonraki yıllarda kazanılmıştır (Delice, 2005).

1900-1922 yılları arası Türkiye’nin Balkan Savaşları, Trablusgarp Savaşı, Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş mücadeleleri gibi yoğun savaş programı olmuştur. Bu yüzden yönetim ve halk sadece savaşlara konsantre olmuş güreşlerle ilgilenememişlerdir. Öyle ki 657 yıldır yapılan Kırkpınar yağlı güreşleri bile bu dönemde pek düzenlenememiştir. 1908 yılında TMOK (Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi) kurulmuştur ve aynı yılın aralık ayında IOC Türkiye’yi kabul etmiştir. Türk güreşinin yönetiminde en üst basamağını oluşturan (TGF) Türkiye Güreş Federasyonu, 1922 yılında TİCİ (Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı) bünyesinde kurulmuş, 1923 yılında FILA (Federation Internationale de Lutte Amateur)’ya üye olan Türkiye 1924 Paris oyunlarına davet edilmiştir. Oyunlara katılacak olan Türkiye güreş mili takımının başına Macaristan’dan Raul Peter getirtilmiştir. 1936 Berlin Oyunlarına katılacak olan Türkiye güreş milli takımının başına ise Finlandiya’dan

12

Onni Pellinen getirilmiştir. Peter ve Pellinen Türkiye’ye grekoromen güreşin temelini atmışlardır (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

2.2.3. Güreş Stilleri Grekoromen Güreş: Grek; eski yunan topluluğuna, Romen ise eski Roma insanlarına verilen isimdir. Bu iki tabir Avrupa kıtasının Germen göçünden önceki yerlilerine verilen isimdir. Grekoromen sadece bir güreş türü değil aynı zamanda eski yunan ve roma topluluğunun ortak kültürlerini temsil eder. Grekoromen güreş ilk çağ sonlarına doğru batıda Cebelitarık Boğazından, doğuda İndus Nehrine kadar uzanan coğrafyada uygulanırdı. Grekoromen güreş stilini uygulayan ilk Türkler; Koca Yusuf, Kara Ahmed, Hergeleci İbrahim, Filiz Nurullah, Kurtdereli Mehmet, Adalı Halil, Mandıralı Ahmet ve Kara Osman’dır. Antik Yunan oyunlarındaki güreş müsabakalarının grekoromen stilde yapıldığı bilinmektedir. Modern olimpiyatların ilkinde 1896 yılında olimpiyatlara dâhil edilen grekoromen güreşin ilk Avrupa şampiyonası ‘Orta Avrupa Şampiyonası’ adı altında 1897 yılında düzenlenmiş olup ilk Avrupa Şampiyonu olan güreşçi Rus Hackenschmidt ilan edilmiştir. İlk grekoromen güreş dünya şampiyonası ise 1904 yılında düzenlenmiştir (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

Serbest Güreş: Vücudun hem üst tarafıyla hem alt tarafıyla teknik uygulanarak rakibinin sırtını yere getirmeye çalışılan stildir. Serbest güreş Dünya’nın pek çok bölgesinde amatör olarak yapılan güreş türüdür. Orta Asya’dan Avrupa’ya göçen kavimler (Türkler), çayırlarda ya da şenliklerde serbest güreş yaparak Avrupa’daki serbest güreş kültürünün artmasını sağlamışlardır. Özellikle Avar Türklerinin yüksek dağlarda kalan kolları Avrupa’ya bu tür güreşi yaymışlardır. Fakat kısa zamanda unutulmaya ve uygulanmamaya başlamıştır. Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde ‘’karakucak’’ diye tabir ettiğimiz türde güreşler yapılmaktadır. İngiltere’nin güney kısımlarında ve Fransa’nın batı tarafındaki Bröton bölgesindekiler serbest güreşi bilmektedir. İsviçre’nin dağ köylerinde bu güreşi Attila ve Cengiz’in ordusundan ayrılan askerlerin taşıdığı sanılmaktadır. Amatör olarak yapılan serbest güreş, kavimler göçünden 1800’lü yıllara kadar olan zamanda Avrupa’da aktif olarak uygulanmamıştır ve grekoromen güreşin gölgesinde kalmıştır. Asya ve Amerika’da daha çok bilinen serbest güreş, 1800’lü yıllardan sonra

13 grekoromen kadar olmasa da Fransa’da düzenlenen bazı sirklerde müsabakaları yapılmıştır. Olimpiyatlara 1904 yılında dâhil olan serbest güreşin ilk Avrupa Şampiyonası 1929 yılında, ilk Dünya şampiyonası ise 1951 yılında yapılmıştır (http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/).

Kadınlar Güreşi: Kadınlar güreşi 1980lerin sonlarına doğru gelişimi tamamlandı. Serbest stilde uygulaması yapılmaktadır. Fransa’nın girişimleriyle başlarda gösteri sporu olarak tanıtılan kadınlar güreşi 1985 yılında Dünya Güreş Festivali adı altında ilk resmi turnuvası yapıldı. Aynı yıl içinde yıldızlar ve gençler kategorisinde de bu festival turnuvası yapılmıştır. 1987 yılında ilk Dünya Şampiyonası, 1988 yılında ise ilk Avrupa Şampiyonası yapılmıştır. Olimpiyatlara dahil olması ise serbest güreşin oyunlara dahil edilmesinin 100. yılı münasebetiyle ve serbest ile grekoromen sıkletinin 10’dan 7’ye düşürülmesi sebebiyle 2004 yılında Atina Oyunlarına dahil edilmiştir (https://www.olympic.org/wrestling-freestyle).

2.2.4. Güreşteki Sıkletler Eski FILA şimdiki adıyla UWW (Dünya Güreş Birliği) tarafından, ilk şampiyonalardan günümüz şampiyonalarına dek defalarca sıklet değişikliği yapılmıştır. İlk Olimpiyat, Dünya ve Avrupa şampiyonalarında tek sıklet ya da iki sıklet yer almaktayken, bu sıklet sayıları sayıları 1969 yılına kadar 10 sıklete kadar artırılmıştır. 1997 yılında yapılan dünya şampiyonasında 8 sıklete düşürülmüş, ardından 2002 yılındaki dünya şampiyonasında 7 sıklete düşürülmüş ve son olarak 2016 olimpiyat oyunlarında grekoromen, serbest ve bayanlarda 6’şar sıklet yer almıştır (https://unitedworldwrestling.org/database).

Sıkletlerin Tarihsel Değişimi: 1896 yılında Atina’da yapılan ilk modern olimpiyatta grekoromen güreşe yer verildi ve ağırlık sınırlaması olmayan tek bir sıklette müsabakalar yapıldı.

1904 yılında yapılan ilk grekoromen güreş dünya şampiyonasında 75 ve +75 olarak iki sıklet yer almasına rağmen aynı yıl yapılan St. Louis Olimpiyatları’nda sadece serbest güreş vardı ve güreşler 7 sıklette yapıldı. Bu sıkletler şu şekildedir: 47.6, 52.1, 56.7, 61.2, 65.2, 71.6 ve +71.6.

14

1905 yılında yapılan Grekoromen Güreş Dünya Şampiyonasında 68, 80 ve +80 olarak üç sıklet belirlendi ve güreşler bu üç sıklet üzerinden yapıldı.

1906 yılında yapılan ara olimpiyatlarda grekoromen güreş müsabakaları yapıldı, 75, 85 ve +85 olarak üç sıklet yer aldı. Aynı sıkletler 1907 yılında yapılan Dünya grekoromen güreş şampiyonasında da yer aldı.

1908 Olimpiyat oyunlarında grekoromen stilde; 66.6, 73, 93 ve + 93 olarak 4 sıklet yer alırken, serbest stilde; 54, 60.3, 66.6, 73 ve +73 olmak üzere 5 sıklet yer aldı. 1908 ve 1909 yılında yapılan dünya grekoromen güreş şampiyonalarında 75 ve +75 olarak sadece iki sıklete yer verildi.

1910 yılındaki Dünya grekoromen güreş şampiyonasında 60, 70, 85 ve +85 olarak 4 sıklet yer aldı. 1911 yılındaki Dünya grekoromen güreş şampiyonasında ise sıklet sayısı beşe yükseldi ve 60, 67, 73, 83 ve +83 olarak belirlendi.

1912 oyunlarında sadece grekoromen güreş vardı ve güreşler;60, 67.5, 75, 82.5 ve +82 olarak belirlenen 6 sıklette yer aldı.

1913 Dünya grekoromen güreş şampiyonasında 67.5, 75, 82.5 ve +82 olarak dört sıklet vardı.

1920 Olimpiyat oyunlarında hem grekoromen hem de serbest güreş yer aldı ve iki kategoride de aynı sıkletler yer aldı; 62, 67.5, 75, 82.5 ve +82. Bu sıkletler aynı yıl yapılan Dünya grekoromen güreş şampiyonasında da kullanılmıştır.

1921-1922 Dünya grekoromen güreş şampiyonalarında ve 1924 Olimpiyat oyunlarında grekoromende 6 sıklet belirlendi; 58, 62, 67.5, 75, 82.5 ve +82. 1924 oyunlarında serbest güreşte ise 7 sıklet vardı; 56, 61, 66, 72, 79, 87 ve +87.

1928 olimpiyatlarında grekoromen stil sıkletleri; 58, 62, 67.5, 75, 82.5 ve + 82.5 şeklinde 6 sıklet yer alırken serbest stil sıkletleri; 56, 61, 66, 72, 79, 87 ve +87 şeklinde 7 sıklette yer aldı.

1932 ve 1936 oyunlarında, grekoromen ve serbest stil güreşleri; 56, 61, 66, 72, 79, 87 ve +87 olarak belirlenen 7 sıklet üzerinden yapıldı.

15

1946 yılında yapılan Avrupa serbest güreş şampiyonasında; 52, 57, 62, 67, 73, 79, 87 ve +87 olarak belirlenen 8 sıklet; 1948, 1952, 1956 ve 1960 olimpiyatlarının hepsinde, hem grekoromen hem de serbest stilde kullanıldı. 1950 yılından 1961 yılına kadar yapılan Dünya güreş şampiyonalarında da bu 8 sıklet yer aldı.

1964 ve 1968 oyunlarında, grekoromen ve serbest stilde; 52, 57, 63, 70, 78, 87, 97 ve +97 olarak belirlenen aynı sıkletler yer aldı; 8 sıklet.

1972, 1976, 1980, 1984 oyunlarında grekoromen ve serbest stilde 10 sıklet vardı. 48, 52, 57, 62, 68, 74, 82, 90, 100 ve +100 olarak belirlenen bu 10 sıklet, 1969 yılından 1983 yılına kadar yapılan Dünya güreş şampiyonalarında da bu aynı 10 sıklet kullanıldı.

1985 Dünya güreş şampiyonasından 1988, 1992 ve 1996 Olimpiyatları dahil olmak üzere 1997 yılına kadar aynı 10 sıklet vardı değişen tek sıklet +100 olan ağır sıkletin 130 kg olarak değişmesi oldu.

1997 Dünya güreş şampiyonalarında sıklet sayısı 8’e düştü ve 54, 58, 63, 69, 76, 85, 97, 130 olarak belirlendi. 2000 oyunları dahil 2002 yılındaki Dünya şampiyonasına kadar bu 8 sıklet kullanıldı.

2002 Dünya güreş şampiyonalarında sıklet sayısı 7’ye indirildi. 2004, 2008 ve 2012 oyunlarında grekoromen ve serbest stilde de kullanılan bu sıkletler; 55, 60, 66, 74, 84, 96 ve 120 kg’dır.

2014-2015 ve 2017 yılı serbest güreş Dünya şampiyonasındaki sıkletler; 57, 61, 65, 70, 74, 86, 97 ve 125 olarak değiştirilerek 8’e yükseldi. Yine 2014, 2015 ve 2017 yılı Dünya grekoromen güreş şampiyonalarındaki sıkletler; 59, 66, 71, 75, 80, 85, 98 ve 130 olarak değiştirilerek 8’e yükseldi.

2016 olimpiyatlarında grekoromen ve serbest stil 6 sıklete düşürüldü. 2016 Rio olimpiyatları grekoromen sıkletleri; 59, 66, 75, 85, 98 ve 130 olarak 6 sıklet belirlenirken, serbest stil sıkletleri ise; 57, 65, 74, 86, 97 ve 125 olarak yine 6 sıklet belirlendi.

16

2018 yılı Dünya şampiyonaları grekoromen sıkletleri; 55, 60, 63, 67. 72, 77, 82, 87, 97 ve 130 olarak değiştirildi ve sıklet sayısı 10’a yükseldi. 2018 yılı serbest sıkletleri ise; 57, 61, 65, 70, 74, 79, 86, 92, 97 ve 125 olarak değiştirilerek 10’a yükseltildi.

2018 yılından itibaren Olimpiyat Oyunlarında 6 sıklete yer verilirken, Dünya ve Avrupa şampiyonalarında 10 sıklet üzerinden müsabakalar yapılacaktır (https://unitedworldwrestling.org/database).

Kadınlar Güreşi Sıkletleri: 1987 yılında yapılan ilk büyük bayanlar Dünya şampiyonasında 9 sıklet yer aldı. Bu sıkletler; 44, 47, 50, 53, 57, 61, 65, 70 ve 75 olarak belirlendi ve 1996 yılına kadar bu 9 sıklet üzerinden müsabakalar yapıldı. 1997 yılında 6’ya düşen sıkletler; 46, 51, 56, 62, 68 ve 75 olarak belirlendi ve 2001 yılına kadar bu sıkletler devam etti. 2002 yılından 2013 yılına kadar; 48, 51, 55, 59, 63, 67 ve 72 olarak belirlenen 7 sıklet üzerinden, Dünya ve Avrupa şampiyonaları yapıldı.

2014, 2015 ve 2017 yılı Dünya şampiyonalarında sıklet sayısı 8’e yükseltildi. Bu sıkletler; 48, 53, 55, 58, 60, 63, 69 ve 75 olarak belirlendi.

2018 yılı Dünya ve Avrupa şampiyonalarında ise sıklet sayısı 10’a yükseltildi; 50, 53, 55, 57, 59, 62, 65, 69, 72 ve 76.

2004 yılında olimpiyatlara dahil edilen kadınlar güreşi; 2004, 2008 ve 2012 de; 48, 55, 63 ve 72 olarak belirlenen 4 sıklet üzerinden düzenlendi. 2016 Rio oyunlarında6’ya yükselen sıkletler; 48, 53, 58, 63, 69 ve 75 olarak belirlenmiştir (https://unitedworldwrestling.org/database).

2.2.5. Modern Olimpiyatlarda Türk Güreşi 2. Abdülhamid’in 1908’de Manastır ve İstanbul’da 2. Meşrutiyet’i ilan etmesi üzerine dernek kurmak serbestleşti. Uluslararası Olimpiyat Komitesi Türkiye Temsilcisi Selim Sırrı Tarcan’da Osmanlı Olimpiyat Cemiyeti’ni kurmak için çalışmalara başladı. Kendisi öğretmen olduğu için cemiyet başkanlığına gazeteci Ahmet İhsan Tokgöz’ü uygun gördü. Tarcan ise genel sekreterlik görevini üstlendi. 1908 ve 1912 yılında yapılan Olimpiyatlara Türkiye’den toplam 3 sporcu jimnastik

17 ve atletizm branşlarında katılarak Türkiye’nin olimpiyat macerasını başlatmış oldular (İstanbulluoğlu, 2008).

Türkiye güreş milli takımı ise ilk olarak 1924 yılında Paris Olimpiyatları’nda boy göstermiştir. Paris’e giden toplam 40 sporcunun 5’i güreşçilerden oluşmaktaydı. Türk güreşinin ilk olimpiyat temsilcileri; Mazhar Çakın, Fuat Akbaş, Tayyar Yalaz, Dürrü Sade ve Seyfi Cenap Berksoy olmuşlardır. Dürrü Sade sakatlığı sebebiyle mindere çıkamamıştır. Mazhar Çakın, Fuat Akbaş ve Seyfi Cenap ilk karşılaşmalarında elenirken, Tayyar Yalaz iki tur geçtikten sonra kolundan sakatlanarak çekilmek zorunda kalmıştır (Koryürek, 1996).

1924 Paris Oyunları’ndan sonra Türkiye’nin katıldığı tüm oyunlarda güreş milli takımı kafilede yer almıştır. Bazı oyunlarda Türkiye maddi sıkıntılar yaşadığından dolayı, oyunlara çok az sporcu gönderebilmiş ve gönderilen sporcuların çoğunlunu güreşçilerden oluşmuştur. Örneğin 1956 yılında Melbourne ve Stockholm’de düzenlenen Olimpiyatlara Türkiye sadece 24 sporcu göndermiş olup bu sporcuların 15’i güreşçilerden oluşmuştur (http://www.olimpiyatkomitesi.org.tr/Olimpiyat- Oyunlari/1).

18

3. Yöntem

3.1. Araştırma Modeli

Çalışmada Araştırmada tarama modellerinden ‘’örnek olay tarama modeli’’ benimsenmiş, veri toplama yöntemi olarak da ‘’doküman analizi yöntemi’’ kullanılmıştır.

Örnek olay tarama modeli, evrendeki belli bir ünitenin kendisini ve/veya çevresiyle olan ilişkilerini derinlemesine ve oldukça geniş bir şekilde inceleyerek, o ünite hakkında bir yargıya varmayı amaçlayan tarama düzenlemeleridir. Yalnızca inceleme konusu olan kişi, durum veya olay için geçerli olan, bir genelleme amacı taşımayan örnek olay tarama modeli, olayların nasılları ve nedenleri üzerinde daha detaylı çalışma olanağı sunar. Bu nedenle bu modelin kullanıldığı çalışmaların en önemli özelliği; kapsamının dar, ancak çalışmanın sonunda elde edilen verilerin oldukça zengin olmasıdır (Karasar, 2011).

Best’in (1959) “mevcut kayıt ya da belgelerin, veri kaynağı olarak, sistemli incelenmesi” olarak tanımladığı “belgesel gözlem”, “doküman metodu” gibi isimlerle de farklı araştırmacılar tarafından anılan doküman analizi yöntemi; çalışılması gereken ünitelerle alakalı yazılmış veya basılmış belgelerin analiz edilmesidir. (Yıldırım & Şimşek, 2006; Karasar,2007; Çepni, 2007).

3.2. Araştırma Grubu

Modern olimpiyatların başlangıcından günümüze dek yapılmış olan tüm olimpiyatlara güreş dalında Türkiye’yi temsilen katılan 76’sı grekoromen stilde, 88’i serbest stilde, 10’u hem serbest hem grekoromen stilde, 5’i kadınlar kategorisinde olmak üzere toplam 179 güreşçinin yaptıkları maçlar, elde ettikleri sonuçlar ve kazandıkları madalyalar çalışma kapsamında ele alınmıştır.

3.3. Verilerin Toplanması ve Analiz Edilmesi

Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), Dünya Güreş Birliği (UWW) ve Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) gibi olimpiyatlar ve güreş dalıyla resmi olarak ilişkisi bulunan ve tüm resmi sonuçların kayıtlarının tutulduğu ve arşivlendiği

19 kurumların resmi internet sitelerindeki araştırma kapsamında ele alınan tüm kayıtlar ve sonuçlara ulaşılmıştır.

Ulaşılan tüm veriler bir araya toparlanarak çalışma kapsamında farklı açılardan değerlendirilmek üzere incelenmiştir.

20

4. Bulgular

Bu bölümde 1896 Atina ile 2016 Rio Olimpiyatları arasındaki tüm olimpiyat oyunlarında Türkiye Güreş Milli Takımının elde edilen sonuçlar analiz edilmiş, oyunlarda Türkiye ile ilgili olay ve gelişmelere değinilmiş ve kronolojik olarak açıklanmıştır. 1924 Paris Olimpiyatlarından önceki 6 olimpiyat oyununda Türkiye güreş milli takımı yer almadığından dolayı güreş branşı ile ilgili sonuçlar genel ve yüzeysel olarak sunulmuştur.

4.1. 1896 Atina Oyunları

Atina 1896’ya Deliormanlı Pehlivan Koç Mehmet, bayram güreşine gider gibi gitmiştir, ancak gerekli izin yazıları ve evraklar konusunda sıkıntı çıktığı için organizasyon komitesince güreşmesine izin verilmemiştir (İstanbulluoğlu 2008).

Modern Oyunların birincisi olan Atina’da güreş müsabakaları ağırlık sınırı olmayan tek bir sıklette grekoromen stilde düzenlenmiştir.

1. Alman Carl Schuhmann, 2. Yunan Georgios Tsitas, 3. Yunan Steohanos Christopaulos olmuştur.

Alman atlet Schuhmann ilk olimpiyat şampiyonu olan güreşçi olarak kayıtlara girmiştir (https://unitedworldwrestling.org/database).

4.2. 1900 Paris Oyunları

Güreş program dışı kalmıştır.

4.3. 1904 St. Louis Oyunları

Günümüz Olimpiyat oyunlarında bir sıklette bir devlet en fazla bir sporcu ile katılmaktayken bu oyunlarda böyle bir sınırlandırma yoktu. Sadece Serbest kategoride 7 sıklette düzenlenen bu oyunlara Amerika’dan 48 güreşçi katılmış olup başka hiçbir devlet adına güreşen sporcu olmamıştır. Amerika şampiyonası gibi yapılan bu olimpiyatta 7 altın, 7 gümüş, 7 bronz olmak üzere toplam 21 madalya ABD hanesine yazılmıştır (https://www.olympic.org/olympic-results).

21

4.4. 1908 Londra Oyunları

Türkiye güreş milli takımının katılmadığı bu oyunlarda hem serbest güreş, hemde grekoromen güreş oyunlara dâhil edilmiştir. Serbest stilde beş sıklet, grekoromen stilde dört sıklet üzerinden yapılan oyunlarda alınan sonuçlar Tablo 1’de belirtilmiştir.

Tablo 1. 1908 Londra Oyunları Madalya sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Büyük Britanya 3 4 4 11 2. ABD 2 X X 2 3. Finlandiya 1 1 2 4 4. İsveç 1 1 X 2 5. Macaristan 1 X X 1 5. İtalya 1 X X 1 7. Rusya İmparatorluğu (1922’ye kadar) X 2 X 2 8. Norveç X 1 X 1 9. Danimarka X X 3 3 10. Kanada X X 1 1

Ev sahibi İngiltere serbest güreşte elde ettiği sonuçlar sayesinde, sıralamada zirvede yer almıştır.

4.5. 1912 Stockholm Oyunları

Türkiye güreş milli takımının katılmadığı bu oyunlarda sadece grekoromen güreş programa dahil edilmiştir (https://unitedworldwrestling.org/database). Beş sıklet üzerinde yapılan müsabakalarda alınan sonuçlar Tablo 2’de belirtilmiştir.

22

Tablo 2. 1912 Stockholm Oyunları Madalya sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Finlandiya 3 2 2 7 2. İsveç 1 2 1 4 3. Eski Almanya (1945’e kadar) X 1 X 1 3. Rusya İmparatorluğu (1922’ye kadar) X 1 X 1 5. Macaristan X X 1 1 5. Danimarka X X 1 1

Stockholm’de madalyaları 6 ülke paylaşırken Finlandiya sıralamada zirvede yer almaktadır.

4.6. 1920 Anvers Oyunları

Türkiye; Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan ile birlikte Birinci Dünya Savaşı’nı çıkaran ülkelerden biri olduğundan oyunlara davet edilmemiştir (İstanbulluoğlu 2008). Grekoromen ve serbest stilde düzenlenen oyunlarda her iki stilde beşer sıklet üzerinden müsabakalar yapılmıştır. Alınan sonuçlar Tablo 3’te belirtilmiştir.

Tablo 3. 1920 Anvers Oyunları Madalya sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Finlandiya 5 5 2 12 2. İsveç 3 1 2 6 3. ABD 1 2 3 6 4. İsviçre 1 1 X 2 5. Danimarka X 1 1 2 6. Büyük Britanya X X 2 2 7. Norveç X X 1 1

Anvers Oyunlarında madalyaların büyük bir kısmı Kuzey Avrupa ülkelerine gitmektedir. Finlandiya toplam 12 madalya ile sıralamanın zirvesinde yer almaktadır.

23

4.7. 1924 Paris Oyunları

Yönetici: Ahmet Fetgeri (Fed. Bşk.)

Antrenör: Raul Peter (Macaristanlı)

Türkiye güreş milli takımının olimpiyat oyunlarındaki ilk durağı olan Paris oyunlarında beş güreşçi, grekoromen stilde Türkiye’yi temsil etmiştir. Grekoromende 6 sıklet, serbestte 7 sıklet üzerinden yapılan şampiyonada, Türk güreşçileri 2 galibiyet 4 mağlubiyet almış olup toplam 6 maç yapmışlardır. Güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Mazhar Çakın 58 kg’da ilk tur müsabakasında elendi.

Fuat Akbaş 67.5 kg’da ilk karşılaşmasında elendi.

Tayyar Yalaz 75 kg’da ilk tur İspanyol’u ikinci tur Fransız’ı yendikten sonra sıkletinin şampiyonu Finli A. Richard Lindfors ile yaptığı üçüncü güreşinde kolundan sakatlanmasına ve kendisine yapılan ısrarlara rağmen tek koluyla güreşe devam etmiş ve maçı 2-1 kaybetmiştir. Elenmemesine rağmen kolundaki ciddi sakatlık nedeniyle doktorlar güreşmesine kesinlikle izin vermeyince güreşlerden çekilmek zorunda kaldı ve dereceye giremedi.

Dürrü Sade 75 kg’da sakatlığı nedeniyle müsabakalara çıkmamıştır.

Seyfi Cenap Berksoy 82.5 kg’da ilk tur müsabakasında elendi (İstanbulluoğlu 2008).

24

Tablo 4. 1924 Paris Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Finlandiya 4 7 5 16 2. ABD 4 1 1 6 3. İsviçre 2 1 2 5 4. İsveç 1 2 1 4 5. Estonya 1 X 1 2 6. Fransa 1 X X 1 7. Macaristan X 1 1 2 8. Belçika X 1 X 1 9. Japonya X X 1 1 9. Büyük Britanya X X 1 1

Tablo 4’te Finlandiya 13 sıklette 16 madalya kazanarak zirvede yer almıştır. Madalyalar 10 ülkeye gitmektedir.

4.8. 1928 Amsterdam Oyunları

Yönetici: Ahmet Fetgeri (Fed. Bşk.)

Antrenör: Raul Peter (Macaristanlı)

Amsterdam Oyunları güreş programı grekoromende 6, serbestte 7 sıklet üzerinden yapılmıştır. Oyunlara Türkiye, grekoromen stilde 6 güreşçi ile katılmıştır. Şampiyonada Türk güreşçileri 10 galibiyet 15 mağlubiyet almış olup aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Burhan Conker 58 kg’da Hollandalı Van Maaren ile Danimarkalı Andersona yenilerek elendi.

Saim Arıkan 62 kg’da Yugoslav Milovancev ve Portekizli Aranjo’yu yendi. Mısırlı Kemal ve İtalyan Gerolamo Quaglia’ya yenilerek 6. Oldu.

Tayyar Yalaz 67.5 kg’da Polonyalı Blazca, Yunan Pavlidis, Estonyalı Kap’ı hükmen yendikten sonra Çek Vladimir Vavra’ya galip geldi. Final turunda Alman

25

Eduard Sperling’e, Macar ’e ve Finli E. V. Vesterlund’a yenilerek sıkletinde 4. Oldu.

Nurettin Boytorun 75 kg’da Danimarkalı Johannes Jacobsen’ yenildi, Alman Simon’u ve İsviçreli Frey’i sayı ile yendi. Son maçında Belçikalı Jean Saenen’e yenilerek 7. Oldu.

A. Şefik Bey 82.5 kg’da Fransız Clody ve Mısırlı İbrahim Mustafa’ya yenilerek elendi.

Mehmet Çoban +82.5 kg’da Arjantin’li Bricla ve Danimarka’lı Emil Larsen’i yendi, Finli Hjalman Nyström ile Alman Georg Gehring’e yenilerek 7. oldu(İstanbulluoğlu 2008).

Tablo 5. 1928 Amsterdam oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Finlandiya 3 3 3 9 2. İsveç 3 1 X 4 3. Estonya 2 X 1 3 4. Eski Almanya 1 2 1 4 5. İsviçre 1 1 1 3 6. Macaristan 1 1 X 2 6. ABD 1 1 X 2 8. Mısır 1 X X 1 9. Kanada X 1 2 3 9. Fransa X 1 2 3 11. Belçika X 1 X 1 11. Çekoslovakya X 1 X 1 13. İtalya X X 2 2 14. Büyük Britanya X X 1 1

Amsterdam’da madalyalar 14 farklı ülkeye dağılmaktadır. Finlandiya toplam 9 madalya ile sıralamanın başında yer almaktadır (Bkz. Tablo 5).

26

4.9. 1932 Los Angeles Oyunları

Uzaklığı ve masrafların çok olacağı endişesiyle Türkiye bu oyunlarda yer almamıştır. Oyunlarda serbest ve grekoromen stilde 7’şer sıklet yer almıştır (İstanbulluoğlu 2008).

Tablo 6. 1932 Los Angeles Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. İsveç 6 1 3 10 2. ABD 3 2 X 5 3. Finlandiya 2 3 3 8 4. Eski Almanya 1 2 1 4 5. İtalya 1 1 2 4 6. Fransa 1 X 1 2 7. Macaristan X 2 1 3 8. Kanada X 1 X 1 8. Çekoslovakya X 1 X 1 8. Danimarka X 1 X 1 9. Avusturya X X 2 2 10. Avustralya X X 1 1

Los Angeles’da zirveyi İsveç alırken, madalyalar 10 farklı ülkeye gitmektedir.

4.10. 1936 Berlin Oyunları

Yönetici: Ahmet Fetgeri (Fed. Bşk.)

Antrenör: Onni Pellinen (Finlandiyalı)

Hakemler: Seyfi Cenap Berksoy, İsmail Hakkı Vefa, Sadullah Çiftçioğlu.

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde olimpiyatlarda kazanılan ilk madalyalar Berlin oyunlarındadır. Grekoromen ve serbest stilde 7’şer sıklet üzerinden yapılan müsabakalara 11 güreşçi ile katılan Türkiye, 14 sıkletin tamamında mücadele etmiştir. Türkiye güreş milli takımı; 21’i galibiyet, 23’ü mağlubiyet olmak üzere

27 toplam 44 müsabakaya çıkmışlardır. Güreşçilerden, Yaşar Erkan, Mustafa Çakmak ve Mehmet Çoban hem serbest hem grekoromen stilde mücadele etmişlerdir.

Türk bayrağının ilk kez göndere çekildiği ve Türk İstiklal Marşının ilk kez okunduğu Berlin oyunlarında güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Serbest güreş sonuçları;

Ahmet Çakıryıldız serbest 56 kg’da Alman Johannes Herbert’e 4:20’de tuşla yenildi. Japon Tambai’yi 2-1 sayıyla, İngiliz Gazot’yu 5:08’de tuşla yendi. Sıkletinin şampiyonu Macar Ödeon Zombori’ye 5:35’te tuşla yenildi ve altıncı oldu.

Yaşar Erkan serbest 61 kg’da Macar Ferenç Toth’a 13:25’te tuşla yenildi. Belçikalı Riske’yi sayıyla yendi, Finli Kustaa Pihlajamaeki’ye 2:40’ tuşla yenilerek sekizinci oldu.

Sadık Soğancı serbest 66 kg’da ADB’li H. Devitt Strong’a sayıyla yenildi, İsveçli Melin’i sayıyla yendi, Finli Hermann’i Pihlajamaeki’ye 5:25’te tuşla yenilerek elendi.

Hüseyin Erçetin serbest 72 kg’da Fransız Jean Jourlin’e yenildi, İngiliz W. Fox’u sayıyla yendi, son maçında sıkletinin şampiyonu ABD’li F. Wyatt Lewis’e 5:59’da tuşla yenilip yedinci oldu.

Mersinli Ahmet Kireççi serbest 79 kg’da Alman Schedler’i, İtalyan Ercole Gallegati’yi, İsveçli’yi, İsviçreli Erns Krebs’i sayıyla yendi. İkinciliği kazanan ABD’li Richard Lanrence Voliva’ya sayıyla yenilerek üçüncü oldu. Bu madalya Türk spor tarihinin ilk olimpiyat madalyası olmuştur.

Mustafa Çakmak serbest 87 kg’da İskoç Tomas Ward’ı yendi, İsviçreli Paul Daetwyler’e 4:40’ta tuşla yenilerek elendi.

Mehmet Çoban serbest +87 kg’da Belçikalı Sharlie’yi sayıyla yendi. Alman Gehring ve Estonyalı ’yu sayıyla yenilerek elendi.

28

Grekoromen güreş sonuçları;

Hüseyin Erkmen grekoromen 56 kg’da Finli A. Vaeinoe Pertunen ve Çek Hyza’ya sayıyla yenilerek elendi.

Yaşar Erkan grekoromen 61 kg’da Danimarkalı Erland Nielsen’i 12 dakikada, Japon Yoşioka’yı 13:46’da, İtalyan Valentino Borgia’yı 11:50’de tuşla, Letonyalı Krisyanis Kundsinsi’yi sayıyla yenerek sıkletinde şampiyon oldu. Sadece Türk güreş tarihinin değil Türk spor tarihinin ilk olimpiyat şampiyonu unvanını kazandı. Memlekete döndükten sonra Atatürk’ten çeşitli ödül ve hediyeler alan Yaşar’ın çaresiz anlamına gelen soyadı ‘’naçar’’ Atatürk tarafından ‘’Erkan’’ olarak değiştirilmiştir (Atabeyoğlu 2003).

Saim Arıkan grekoromen 66 kg’da Belçikalı Aseller’i sayıyla yendi, Rumen Borlovan’a ve Estonyalı Voldemar Vaeli’ye sayıyla yenilerek elendi.

Nurettin Boytorun grekoromen 72 kg’da Çek Karel Zvonar’a sayıyla yenildi, Yunanlı Zakharias’ı sayıyla, İsviçreli Adolf Rieder’i 10 dakikada tuşla yendi. Finli E. Mauno Virtanen’e tuşla yenilerek sıkletinde altıncı oldu.

Adnan Yurdaer grekoromen 79 kg’da Mısırlı İbrahim Erabi’ye sayıyla, Sıkletinin Şampiyonu İsveçli İvan Jonasson’a tuşla yenilerek elendi.

Mustafa Çakmak grekoromen 87 kg’da Macar Gyula Bobis ve Çek Frantisek Mracek’i sayıyla yendi. Letonyalı Edwins Bietags’a 11:36’da tuşla yenilerek sekizinci oldu.

Mehmet Çoban grekoromen +87 kg’da İtalyan Aleardo Donati’yi sayıyla, Danimarkalı Larden’i tuşla yendi. Finli Eemil Nystroem’e, Estonyalı Kristjan Palusalu’ya sayıyla yenilerek sıkletinde sekizinci oldu (İstanbulluoğlu 2008).

29

Tablo 7. 1936 Berlin Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. İsveç 4 3 2 9 2. Macaristan 3 X 1 4 3. Finlandiya 2 1 3 6 4. Estonya 2 1 2 5 5. ABD 1 3 X 4 6. TÜRKİYE 1 X 1 2 7. Fransa 1 X X 1 8. Eski Almanya X 3 4 7 9. Çekoslovakya X 2 X 2 10. Letonya X 1 X 1 11. Kanada X X 1 1

Toplamda 1 altın 1 bronz madalya kazanan Türkiye sıralamada 6. sırayı aldı. İsveç toplam 9 madalya ile sıralamanın başında yer almıştır. Madalyalar 11 ülkeye dağılmaktadır.

4.11. 1948 Londra Oyunları

Yönetici: Vehbi Emre (Fed. Bşk.)

Antrenör: Nurettin Boytorun

Hakemler: Sadullah Çiftçioğlu, Kamil Yalman.

Türkiye Londra oyunlarına 16’sı güreşçi olmak üzere toplam 68 sporcu ile katılmıştır. Türk güreşçileri bu oyunlarda toplam 6 altın 4 gümüş 1 bronz toplam 11 madalya kazananmışlardır. Türkiye güreş milli takımı madalya sıralamasında da ilk sırada yer almaktadır. Toplam 69 müsabakanın 53’ünü kazanan milliler 16 müsabakayı kaybetmiştir.

Gazanfer Bilge, Yaşar Doğu ve ’in üç minderde, göz göze gelerek aynı anda rakiplerinin sırtını yere getirmeleri dikkat çekmiştir (Seven, 2017).

30

2. Dünya Savaşını başlatan Almanya ve müttefiki Japonya bu oyunlara davet edilmemiştir. Londra Oyunları grekoromen ve serbestte 8 sıklet üzerinden düzenlenmiş olup, oyunlarda Türk güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları:

Halit Balamir 52 kg’da Sıkletinin Şampiyonu Finli Lennard Vilho Vitala’ya sayıyla yenildi. Fransız Pierre Baouric’i sayıyla, İsveçli Thure Johansson’u 13:27’de tuşla, İranlı M. Resul Raissi’yide sayıyla yenerek gümüş madalyanın sahibi oldu.

Nasuh Akar 57 kg’da Kanadalı May’ı 2.57’de tuşla, İsviçreli Venger’i, İsveçli Erik Persson’u sayıyla, Belçikalı Joseph Trimpont’u 11.19’da, Fransız Charles Kouyos’u 13.54’te, ABD’Lİ Gerald Leeman’i 8.52’de tuşla yenerek sıkletinin şampiyonu olmuştur.

Gazanfer Bilge 62 kg’da İranlı Hassan Sadian’ı 9.13’te, Macar Ferenc Toth’u 4.01’de, Fransız Joua Ville’i 2.49’da, ABD’li Haron Moore’u 14.28’te, Finli Paavo Hietala’yı 11.10 da tuşla yendi. Bay çekti. İsveçli Varsjoelin’i sayıyla yenerek sıkletinde şampiyon oldu.

Celal Atik 67 kg’da ABD’li Willian Kroll’ü 7.42’de, Hintli Singhe’i 5.08’de, Güney Afrikalı Reis’i 4.20’de tuşla, Finli Sloleppaenen’i sayıyla, İtalyan Garibaldo Nizzola’yı 5.15’te, İsveçli Goesta Fraendfors’u 4.03’te tuşla yenerek şampiyonluğunu ilan etti.

Yaşar Doğu 73 kg’da Hintli Bhangava’yı 2.58’de, İranlı Abbas Zandi’yi 4.05’te, Mısırlı Mustafa’yı 7.3’da, Macar Kalman Sovari’yi 7.04’te tuşla yendi. Bay çekti. ABD’li Lealand Gilbert Jr. Merrill’i sayıyla ve Avusturalyalı Rihard Edvard Gerard’ı 6.45’te tuşla yenerek şampiyon olmuştur.

Adil Candemir 79 kg’da Avusturalyalı Brucee Arthur’u 7.26’da tuşla, Kanadalı Maurice Cachon’u sayıyla, İngiliz Bowey’i 11.57’de tuşla yendi. Finalde ABD’li Glenn Brand’a 13.24’te tuşla yenilerek gümüş madalya kazandı.

31

Muharrem Candaş 87 kg’da Belçikalı Istaz’ı, Finli Mellavuo’yu sayıyla yendi. Bay çekti. İsviçreli Fritz Stoecki’ye ABD’li Henry Wittenberg’e sayıyla yenilerek sıkletinde dördüncü oldu.

Sadık Esen +87 kg’da İsveçli Bertil Antonsson’a sayıyla yenildi. İsviçreli Willy Lardon’u sayıyla yendi. Bay çekti. Avusturalyalı Joseph Armstrong’a 12.30’da tuşla yenilerek dördüncü oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Kenan Olcay 52 kg’da Norveçli Fridhjofclausen’i, Danimarkalı Thomson’u sayıyla, Mısırlı Abdel’i 4.45’te tuşla yendikten sonra, İtalyan Pietro Lombardi’ye sayıyla yenilerek gümüş madalya kazandı.

Halil Kaya 57 kg’da Fransız Arenzana’yı 12.01’de, Yunanlı Briss’i 13.55’te tuşla yendi. Macar Lasjos Bringer’e sayıyla yenildi. Bay çekti. Mısırlı Ali Mahmut Hassan’a sayıyla yenilerek bronz madalyanın sahibi oldu.

Mehmet Oktav 62 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra Finli Erkk’i Talusela’yı sayıyla, İsveçli Olle Anderberg’i 2.48’te tuşla, Mısırlı Sayed Kandil ile Avusturyalı Georg Weidner’i sayıyla yenerek sıkletinde şampiyon oldu.

Ahmet Şenol 67 kg’da Fransız Falauks’yu sayıyla, İngiliz Mayland’i 2.21’de tuşla yendi. Lübnanlı Şerif Damage’ye sayıyla yenildi, İsveçli Gustav Freij’e 2.14’te tuşla yenilerek altıncı oldu.

Ali Özdemir 73 kg’da ilk maçta Finli Veikko Maennikko’ya sayıyla yenilirken sakatlandığından şampiyonaya veda etti.

Muhlis Tayfur 79 kg’da Hollandalı Groot’u sayıyla, Arjantinli Bolzi’yi 2.44’te, Avusturyalı Antonvogel’i 52 saniyede tuşla yendikten sonra Finli Juho Kinnunen’e sayıyla yenildi. Bay çekti. İsveçli Axel Groemberg’e sayıyla yenilerek gümüş madalyanın sahibi oldu.

Mustafa Çakmak 87 kg’da Arjantinli Adolfo Ramirez’i sayıyla yendikten sonra İsveçli K. Erik Nilsson’a sayıyla İngiliz K. Alan Richmond’a 6.26’da tuşla yenilerek elendi.

32

Mersinli Ahmet Kireççi +87 kg’da İsviçreli Moritz Jnderbitzin’i 13.51’de İsveçli Tornilsson’u 15.48’de tuşla Finli T. Ilmari Kangasniemi’yi sayıyla yendi. Bay çekti. İtalyan Guido Fantoni’yi sayıyla yenerek şampiyon olmuştur.

Türkiye güreş milli takımı, Olimpiyat tarihinin en çok madalyasını 1948 Londra Oyunlarında kazanmıştır (İstanbulluoğlu 2008).

Tablo 8. 1948 Londra Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. TÜRKİYE 6 4 1 11 2. İsveç 5 5 3 13 3. ABD 2 1 1 4 4. Macaristan 1 1 2 4 5. Finlandiya 1 1 1 3 6. İtalya 1 X 2 3 7. İsviçre X 1 2 3 8. Avusturalya X 1 1 2 8. Mısır X 1 1 2 10. Norveç X 1 X 1 11. Fransa X X 1 1

Türkiye 6 altın madalya ile sıralamanın başında yer almaktadır. İsveç Türkiye’den daha fazla madalya kazanmasına rağmen, altın madalya eksikliğinden dolayı 2. sırada yer almaktadır. Madalyalar toplam 11 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 8).

33

12. 1952 Helsiki Oyunları

Yönetici: Sadullah Çiftçi( Fed. Bşk.).

Antrenör: Necati Tokbudak.

Hakemler: Esat Kazancı ile Alp Karabiber.

Türkiye, Helsinki Oyunlarına 15’i güreşçi olmak üzere toplam 56 sporcuyla katılmıştır. 1948 Londra oyunlarında altın madalya kazanan güreşçilerden, Yaşar Doğu, , Celal Atik ve Gazanfer Bilge’ye, Türkiye Cumhuriyeti devleti ve bazı kuruluşları tarafından ‘Sporcuları Koruma Derneği’ aracılığıyla 20’şer bin lira armağan edilmiştir. Aldıkları ödül, onların FİLA tarafından profesyonel olarak ilan edilmesine sebep olmuş ve bu durum, şampiyon güreşçilerin bir sonraki 1952 Helsinki Oyunlarında güreşememelerine neden olmuştur (Seven 2017).

Oyunlara katılan güreş milli takımı 33 galibiyet, 19 mağlubiyet alarak toplam 52 müsabaka yapmışlardır.

Grekoromen ve serbestte 8’er sıklet üzerinden yapılan karşılaşmalarda Türkiye güreş milli takımının aldığı sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları;

Hasan Gemici 52 kg’da Finli Timomen’i 3-0 sayıyla, İngiliz Cheerham’ı 4.00’da, İtalyan Degiori’yi 2.45’te tuşla yendikten sonra İranlı Mahmut Mollakasimi’ye hakem kararıyla 2-1 yenildi, Japon Yushu Kitano’yu hakem kararıyla 3-0 yenerek sıkletinde şampiyon oldu.

Cemil Sarıbacak 57 kg’da Macar Lajos Bringer-Bencze’yi 9.56’da tuşla, Finli Tauno Jaskari’yi 2-1 sayıyla yendi. Sıkletinin Şampiyonu Japon Shohachi’ye 3-0 sayıyla yenildi. İsveçli Edvin Vesterby’yi hakem kararıyla 3-0 yendi ve sıkletinin beşincisi oldu.

Bayram Şit 62 kg’da Fransız Roger Bielle’i 8.01’de tuşla, Sovyet Dadashev’i, İsveçli Henry Holmberg’i hakem kararıyla 3-0, Finli Rauno Leonhard

34

Maekinen’i 4.11’de tuşla, İranlı Nasser Gulvetchi’yi hakem kararıyla 3-0, ABD’li Josiah Henson’u 9.20’de tuşla yenerek şampiyon olmuştur.

Tevfik Yüce 67 kg’da İngiliz Raymond Myland’ı, Güney Afrikalı Godfrey Pienaar’ı hakem kararıyla 3-0 yendi, İranlı Djahanbakte Tevfiki’ye hakem kararıyla 2-1 yenilip elendi.

Mehmet Ali İslioğlu 73 kg’da Sovyet Ribalko’yu 2-1 yendikten sonra Finli Aleksanteri Keisala’ya hakem kararıyla 2-1 yenik sayıldı, Fransız Jean Baptiste Leclerc’ 3-0 yenilip elendi.

Haydar Zafer 79 kg’da İtalyan Lepri’yi 3-0 sayıyla, Meksikalı Eduardo Assam’ı 5.45’te tuşla, Güney Afrikalı Carel Gottfried Reitz’ 3-0 sayıyla yendi, İranlı Gulam Rıza Tahti’ye 3-0 yenilerek beşinci oldu.

Adil Atan 87 kg’da Sovyet August Englas’a 3-0 yenildikten sonra, Alman Max Leichter’ 42 saniyede Güney Afrikalı Jacop Louis Theron’u 11.55’te tuşla yendi. ABD’li Henry Wittenberg’e 9.14’te tuşla, Sikletinin Şmapiyonu İsveçli Viking Palm’e hakem kararıyla 2-1 yenilerek bronz madalyanın sahibi oldu.

İrfan Atan ABD’li William Kerslake’yi 10.11’de tuşla, İranlı Vefadar’ hakem kararıyla 2-1 yendi, İsveçli Bertil Antonsson’a hakem kararıyla 2-1 yenildi, Finli Taisto İlmari kangasniemi’yi 3-0 yendi ve dördüncü oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Hüseyin Akbaş 52 kg’da Macar Bela Kenez’e ve Alman Heinrich Weber’e 3- 0 sayıyla yenilerek elendi.

Kemal Demirsüren 57 kg’da Danimarkalı Cortsen’i 9.50’de tuşla yendikten sonra Sovyet Artjom Terjan’a 3-0 sayıyla, Rumen İon Popescu’ya 7.35’te tuşla yenilerek elendi.

Hasan Bozbey 62 kg’da Finli Erkki Talosele’ya 3-0 sayıyla yenildikten sonra Fransız Merle’yi 3-0 sayıyla yendi. Sıkletinin şampiyonu Sovyet Yakov Punkin’e 3-0 sayıyla yenildi ve altıncı oldu.

35

Raif Akbulut 67 kg’da Sıkletinin şampiyonu Sovyet Shazam Safin’e 3-0 sayıyla yenildiği ilk maçında sakatlanarak müsabakalara devam edemedi.

Ahmet Şenol 73 kg’da Polonyalı Golas’ı ve Çek Ladislav Sekal’ı 3-0 yendikten sonra Sovyet Semyon Marushkin’e 3-0 sayıyla yenilerek beşinci oldu.

Ali Özdemir 79 kg’da Mısırlı Mustafa’yı hakem kararıyla 2-1, Norveçli Bitet’i 3-0 sayıyla yendikten sonra Macar Gyula Nemeti’ye 3-0 sayıyla yenilerek beşinci oldu.

İsmet Atlı 87 kg’da İtalyan Umberto Silvestre’ye hakem kararıyla 2-1 galib geldikten sonra Lüksemburglu Josef Schummer’i 2.15’te tuşla yendi. Macar Gyula Kovacs’a 3-0 sayıyla yenilerek beşinci oldu(İstanbulluoğlu 2008).

Tablo 9. 1952 Helsinki Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 6 2 2 10 2. İsveç 3 4 1 8 3. Macaristan 2 1 1 4 4. TÜRKİYE 2 X 1 3 5. ABD 1 2 1 4 6. Finlandiya 1 1 2 4 7. Japonya 1 1 X 2 8. X 2 3 5 9. Küba X 1 1 2 9. Çekoslovakya X 1 1 2 11. İtalya X 1 X 1 12. Hindistan X X 1 1 12. Büyük Britanya X X 1 1 12. Mısır X X 1 1

Sovyet Rusya 6 alltın madalya ile zirvede yer almaktadır. Helsinki Oyunlarında Türkiye, en iyi dördüncü ülke olmuştur. Madalyalar toplam 14 ülkeye dağılmıştır.

36

4.13. 1956 Melbourne Oyunları

Yönetici: Vehbi Emre (Fed. Bşk.).

Teknik Danışman: Yaşar Doğu.

Antrenörler: Celal Atik (Serbest), Hüseyin Erkmen (Grekoromen).

Hakemler: Esat Kazancı, Mevlüt Göksan, Haydar Bostancı, Alp Karabiber.

1956 Oyunları üç ülkede yapıldığından ve Türkiye’nin masrafların çok olacağı endişesiyle, Stockholm’de yapılan oyunlara 9 binici gönderirken Melbourne oyunlarına 13 güreşçi gönderebilmiştir. Güreşçilerden İsmet Atlı, Adil Atan ve hem serbest hem grekoromen kategoride güreşmişlerdir. Toplam 64 müsabakaya çıkan milliler 46 galibiyet, 18 mağlubiyet almışlardır.

Serbest Güreş Sonuçları;

Hüseyin Akbaş 52 kg’da İtalyan Chinazzo’yu 3-0 sayıyla, Fransız Andre Zoete’yi 5.00’da tuşla, Pakistanlı Aziz’i 5.55’te tuşla, Sovyet Miryan Zalkalamanidze’yi 3-0 yendi. İranlı Muhammed Ali Khojastehpoor’a 3-0 yenilip bronz madalya kazanmıştır.

Mustafa Dağıstanlı 57 kg’da Japon Minoru Lizuka’yı 3-0 sayıyla, ABD’li Allen’i 5.30’da tuşla, Alman Alfred Kaemmerer’i 3-0, İranlı Muhammed Mehdi Yakubi’yi 2-1 sayıyla, Sovyet Mikhail Shahkov’u 3-0 sayıyla yenerek altın madalya kazanmıştır.

Bayram Şit 62 kg’da Avustralyalı Eliot’ı 9 dk’da tuşla, Pakistanlı Muhammed Nazir’i 3-0 sayıyla yendi. Sıkletinin şampiyonu olan Japon Shozo Sasahara’ya 3-0 sayıyla yenildi. İranlı Nasser Guivehtchi’yi 3-0 sayıyla yenerek dördüncü oldu.

Adil Güngör 67 kg’da Bulgar Zaichev’i ve Hintli Pandey’i 3-0 sayıyla yendikten sonra İtalyan Garibaldo Nizzola’ya 2-1 yenilerek elendi.

İbrahim Zengin 73 kg’da Avusturyalı Wandaller’i 6.30’da, Avustralyalı Granger’i 4.00’da tuşla, ABD’li M. Fischer’ı 3-0 sayıyla yendi. Sıkletinin şampiyonu

37

Japon Mitsuo İkeda’ya 3-0 sayıyla yenildi. Sovyet Vachtang Balavadze’yi 8.03’te tuşla yendi ve gümüş madalya kazandı.

İsmet Atlı 79 kg’da ilk turda bay çekti. Pakistanlı Faiz’i 5.00’da tuşla, İranlı Abbas Zandi ile Japon Kazuo Katsuramoto’yu 3-0 sayıyla yendikten sonra Sovyet Georgi Shirlatze’ye 2-1 sayıyla yenilip sıkletinde dördüncü oldu.

Adil Atan 87 kg’da Japon Mitsuhiro Ohira’yı 6.15’te tuşla yendikten sonra Sovyet Boris Kulaev’e 2-1 yenildi. İsveçli Viking Palm’ı 2-1 yendi. ABD’li P. Steele Blair’e 3-0 yenilip altıncı oldu.

Hamit Kaplan +87 kg’da ABD’li William Kerslake’i 2-1 sayıyla, Hintli Ram’ı 14.45’te, İranlı Nuri’yi 11.30’da tuşla yendi. Bay çekti. Bulgar Hüseyin Mehmedov’u ve Finli T. İlmari Kangasniemi’yi 3-0 sayıyla yenerek altın madalya kazanmıştır.

Grekoromen güreş sonuçları;

Dursun Ali Eğribaş 52 kg’da İtalyan İgnazio Fabra’ya 2-1 sayıyla yenildikten sonra Avustralyalı Hakasson’u 7.45’te, ABD’li J. Richard Wilson’ı 6.00’da tuşla yendi. Sovyet Nikolai Solovjov’a 3-0 sayıyla yenilerek bronz madalyanın sahibi oldu.

Yaşar Yılmaz 57 kg’da Belçikalı Vercauteren’i 3-0 yendi. Sovyet Konstantin Virupaev’e 3-0 yenildi. İsveçli Edvin Vesterby karşısında diskalifiye olarak elendi.

Müzahir Sille 62 kg’da Sovyet Dzneladze’yi 8.02’de, Avustralyalı Ickeringill.2i 5.47’de tuşla yendikten sonra İsveçli Gunnar Hakansson’a 3-0 sayıyla, Macar Imre Polyak’a 4.38’te tuşla yenilerek dördüncü oldu.

Rıza Doğan 67 kg’da Arjantinli Juan Rolon Garbosa’yı 3-0 sayıyla yendi. Avusturyalı Bartholomaeus Brötzer’e 2-1 sayıyla yenildi. Romen Dumitru Gheorghe’yi 3-0, Bulgar Stoyanov’u 2-1 sayıyla yendikten sonra sıkletinin şampiyonu Finli Emil Kyoesti Lehtonen’e 2-1 sayıyla yenildi. Macar Gyula Toth’u 8.06’da tuşla yenerek gümüş madalya kazandı.

38

Mithat Bayrak 73 kg’da Macar Miklos Szilvasi’yi 2-1 sayıyla, Bulgar Mitu Petkov’u 8.15’de tuşla, ABD’li James Holt’u, İsveçli Per Berlin’i 3-0 sayıyla yendi. Bay çekti. Sovyet Vladimir Maneev’i de 3-0 sayıyla yenerek altın madalya kazandı.

İsmet Atlı 79 kg’da Alman Johan Sterr’e 8.15’te tuşla, Macar Grucis’e 3-0 sayıyla yenilip elendi.

Adil Atan 87 kg’da Macar Gyula Kovacs’a 2-1 galip geldikten sonra Bulgar Petko Sirakov Atanassov’a 2-1 yenildi. Bu maçta sakatlanarak güreşlerden çekildi. Sıkletinde 8. oldu.

Hamit Kaplan +87 kg’da İtalyan Adelmo Bulgarelli’yi 3-0, Yunan Antoine Georgoilis’i 3-0, Finli T. İlmary Kangasniemi’yi 2-1 sayıyla yendi. Alman Wilfred Dietrich’e 3-0 sayıyla yenilerek dördüncü oldu.

3 altın 2 gümüş 2 bronz olmak üzere 7 madalya kazanan Türkiye, Sovyet Rusya’nın ardından ikinci sırada yer almaktadır. Melbourne’da madalyalar toplam 13 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 10).

Tablo 10. 1956 Melbourne Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 6 2 5 13 2. TÜRKİYE 3 2 2 7 3. İran 2 2 X 4 4. Japonya 2 1 X 3 5. Finlandiya 2 X 2 4 6. Bulgaristan 1 3 X 4 7. İsveç X 1 3 4 8. ABD X 1 1 2 8. Macaristan X 1 1 2 8. İtalya X 1 1 2 11. Belçika X 1 X 1 11. Almanya X 1 X 1 13. Romanya X X 1 1

39

4.14. 1960 Roma Oyunları

Federasyon Başkanı: Vehbi Emre.

Yönetici: Fethi Gürsoytrak.

Teknik Danışman: Yaşar Doğu.

Antrenörler: Celal Atik (Serbest), Hüseyin Erkmen (Grekoromen).

Hakemler; Mevlüt Göksan, Alim Erdoğan, Alp Karabiber, Cihat Uskan, Hasan Bozbey.

Türk olimpiyat tarihinin en çok altın madalya kazanıp sıralamada en iyi dereceyi aldığı Roma Oyunları’nda kazanılan 7 altın 2 gümüş madalyanın tamamı güreş dalından gelmiştir (İstanbulluoğlu 2008).

Grekoromen güreşçilerden Müzahir Sille, Roma’da hastalanıp yatağa düşmüştür. Doktorlar apandisit teşhisi koyup hemen ameliyat etmek için hastaneye kaldırmışlardır. Durumu öğrenen Yaşar Doğu derhal hastaneye gelip ameliyat olmasını yasaklamıştır ve müsabakalara çıkmasını söylemiştir. Müzahir Sille ameliyat masasından kalkıp Olimpiyat şampiyonu olmuştur (Seven, 2017).

Oyunlara 8 grekoromen 8 serbest toplam 16 sporcuyla katılan Türkiye güreş milli takımı, 52 galibiyet, 14 mağlubiyet, 14 beraberlik, toplam 80 müsabaka yapmıştır. Güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Serbest güreş sonuçları;

Ahmet Bilek 52 kg’da Japon Masayuki Matsubara 3-1 sayıyla, ABD’li Eliott Simons’ı 2.18’de tuşla yendi. Sovyet Ali Aliev’e 3-1 sayıyla yenildi. Pakistanlı Nawab’ı 4.00’da, Alman Paul Neff’i 3.20’de tuşla, İranlı M. İbrahim Safapour’u 3-1 sayıyla yenerek altın madalya kazanmıştır.

Hüseyin Akbaş 57 kg’da İranlı Yakubi ile berabere kaldıktan sonra Sovyet Mikhail Shakhov’a 3-1 yenildi. Finli Tauno Jaskari’ye 11.05’te tuşla yenilip elendi.

40

Mustafa Dağıstanlı 62 kg’da Finli E. E. Antero Penttilae’yi 3-1 sayıyla, Avusturyalı Marte’yi 2.38’de, Macar Kellerman’ı 4.46’da tuşla, Belçikalı Joseph Mevis’i 3-1 sayıyla, Pakistanlı Muhammed Aktar’ı 9.40’ta tuşla yendi. Japon Tamiji Sato ile 2-2 berabere kaldı. Pozitif puanları daha iyi olan Dağıstanlı şampiyon oldu.

Hayrullah Şahin 67 kg’da Avustralyalı Stamulis’i 8.21’de tuşla yendi. İranlı Mustafa Tajik’e 3-1 sayıyla yenildi. İtalyan Garibaldo Nizzola ile 2-2 berabere kaldı. Bulgar Enyu Valchev Dimov’a 3-1 sayıyla yenilerek 8. oldu.

İsmail Ogan 73 kg’da Sovyet Balavadze’yi D. Alman Martin Heinze’yi 3-1 sayıyla, Hintli Udey’i 4.11’de tuşla, Güney Afrikalı Coenrad de Villers’i Japon Yutaka Kaneko’yu 3-1 sayıyla yendi. Finalde ABD’li D. Morton Blubaugh’a 3-1 sayıyla yenilerek gümüş madalya kazandı.

Hasan Güngör 79 kg’da Arjantinli Graffigna’yı 9.31’de tuşla, Bulgar Prodan Gardjev’i 3-1 sayıyla yendi. İranlı Saved ile 2-2 beraber kaldı. Macar Geza Hoelloesi’yi 3-1 sayıyla, ABD’li Edward Dewitt’i de 5.06’da tuşla yenerek altın madalya kazandı.

İsmet Atlı 87 kg’da Bulgar Kostov’u, Kanadalı Robert Steckle’yi, İsviçreli Holzherr’i, Sovyet Anatoli Albul’u, İsveçli Viking Palm’i, Final turunda İranlı Gulam Rıza Tahti’yi sayıyla yenerek altın madalya kazanmıştır.

Hamit Kaplan +87 kg’da ilk tur Polonyalı rakibini yendikten sonra Bulgar L. Dijber Ahmedov ile 2-2 beraber kaldı. Pakistanlı Mohammad Nazır’ı 2.16’da tuşla, ABD’li Karslake’i 3-1 sayıyla yendi. Sovyet Savkus Dzarassov ve Alman Wilfred Dietrich ile 2-2 beraber kalarak gümüş madalya kazandı.

Grekoromen güreş sonuçları;

Kazım Gedik 52 kg’da Sovyet Ivan Kotscergin’e 7.45’te tuşla, sıkletinin şampiyonu Rumen Dumitru Pirvulescu’ya da 7.08’de tuşla yenilip elendi.

Yaşar Yılmaz 57 kg’da Birleşik Arap Cumhuriyeti’nden Ali’yi 3-1 sayıyla, ABD’li Lauchle’yi 5.07’de tuşla, Fransız Dubier’i 3-1 sayıyla yendi. Japon

41

Masamitsu Ishıgusi’ye 3-1 sayıyla yenildi. Bulgar Dinko Petrov’la berabere kalarak beşinci oldu.

Müzahir Sille 62 kg’da Alman Gottlieb Neumair’i, Polonyalı Kazımiers Macioch’u 3-1 sayıyla, İsveçli Gustav Freij’i 1.10’da Birleşik Arap Cumhuriyeti’nden Mansur’u 1.55’te tuşla yendikten sonra taktik gereği Rumen Mihai Schutz’a 3-1 sayıyla yenildi. Final turunda Macar İmre Polyak’ı sayıyla yenerek altın madalya kazandı.

Adil Güngör 67 kg’da Alman Seger’i 3-1 sayıyla yendikten sonra Avusturyalı Brotzner ile 2-2 berabere kaldı. Polonyalı Ernest Gondzig’ 2-2 sayıyla yenildi. Romen Dumitru Dumitru Gheorghe’yle 2-2 berabere kalarak 5. oldu.

Mithat Bayrak 73 kg’da Yugoslav Stefan Horvat’ı 3-1 sayıyla, Avusturyalı Berger’i 10.29’da tuşla, İsveçli Bertil Nyström’ü ve Macar Antal Rizmayer’i sayıyla yendi. Sovyet Hrigori Gamarnik ile 2-2 berabere kaldı. Final Turunda Alman Gunter Maritsching’i 1.47’de tuşla, Fransız Rene Schiermeyer’i 3-1 sayıyla yenerek altın madalya kazandı.

Kazım Ayvaz 79 kg’da İtalyan Magnani’yi 3-1 sayıyla, Lüksemburglu Schummer’9.20’de tuşla, İranlı Khoddam’ı 3-1 sayıyla, Çek Kormanik’i 4.55’te tuşla yendikten sonra Polonyalı Boleslaw Dubicki ile 2-2 berabere kaldı. Sıkletinin şampiyonu Bulgar Dimiter Dobrev’e 3-1 sayıyla yenildi. Üçüncülük maçında Romen Ion Taranu’ya sayıyla yenilerek 4. oldu.

Tevfik Kış 87 kg’da İsviçreli Kurt Rusterholz’u 3-1 sayıyla yendi. Bulgar Kralyu Binbalov’la 2-2 berabere kaldı. Polonyalı Smoliski, Finli Antero Vanhanen ve Sovyet Givi Kartosiya’ya 3-1 sayıyla galip gelerek altın madalya kazandı.

Tan Tarı + 87 kg’da Sovyet Ivan Bogdan’a 5.47’de tuşla yenildi. İsveçli Sten Ragnar Svensson’la 2-2 berabere kaldı ve 9. oldu (İstanbulluoğlu 2008).

42

Tablo 11. 1960 Roma Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. TÜRKİYE 7 2 X 9 2. Sovyet Rusya 3 2 5 10 3. ABD 3 X X 3 4. Bulgaristan 1 3 2 6 5. Almanya 1 2 X 3 6. Romanya 1 1 1 3 7. İran X 1 2 3 8. Japonya X 1 X 1 8. Macaristan X 1 X 1 8. Yugoslavya X 1 X 1 8. Doğu Almanya X 1 X 1 8. Mısır X 1 X 1 13. İsveç X X 2 2 14. Pakistan X X 1 1 14 Polonya X X 1 1 14. Çekoslovakya X X 1 1 14. Fransa X X 1 1

7 altın, 2 gümüş, toplam 9 madalya kazanan Türkiye diğer ülkelere farkla sıralamanın başında yer almaktadır. Madalyalar 17 farklı ülkeye dağılmaktadır.

4.15. 1964 Tokyo Oyunları

Yönetici: Vehbi Emre (FILA Asbşk.), Yavuz Bayraktar (Güreş ve Halter).

Teknik Direktör: Celal Atik.

Antrenörler: Mustafa Dağıstanlı (LL), (GR).

Hakemler: Alim Erdoğan, Alp Karabiber, Cihat Uskan, Kemal Erkmen.

Türkiye, Tokyo Olimpiyatları’na maddi olanaksızlıklardan dolayı 15’i güreşçi olmak üzere toplam 23 sporcu ile katılmıştır. Oyunlarda Türk güreşçilerinden Hamit

43

Kaplan hem serbestte hem grekoromende mücadele etmiştir. Toplam 67 müsabakaya çıkan milliler 36 galibiyet, 17 mağlubiyet, 14 beraberlik almışlardır. Serbestte ve grekoromende tam kadro ile güreşen millilerin aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Serbest güreş sonuçları;

Cemal Yanılmaz 52 kg’da İrlandalı O. Connor’ı 1.29’da tuşla, İtalyan Vincenzo Grassi’yi sayıyla yendi. Sıkletinin şampiyonu Japon Yoshikatsu Yoshida’ya sayıyla yenildi. Moğol Tchimedbazar’a sayıyla galip geldi. İranlı Aliekber Haydari’ye sayıyla yenilerek dördüncü oldu.

Hüseyin Akbaş 57 kg’da Afgan Anwary’yi sayıyla yendi, Bulgar Mladen Georgiev ile berabere kaldı, İranlı Khodabande’yi sayıyla, Macar Janos Varga’yı 8.00’da tuşla, Hintli Ali Bishambhar Singh’i sayıyla yendi. Final turunda Sovyet Aydin İbragimov’u sayıyla yendikten sonra Japon Yoshiro Vetake’ye sayıyla yenilerek gümüş madalya kazandı.

Hayrullah Şahin 63 kg’da Amerikalı Boby Douglas’a ve Sovyet Nodar Soshashvili’ye sayıyla yenilerek elendi.

Mahmut Atalay 70 kg’da Sovyet Zarbeg Beriashvili’yi ve Yunanlı Yannidis’i sayıyla, Pakistanlı Beshir’i 8.30’da tuşla yendi, Arjantinli Vario’yu yendikten sonra Japon Iwao Horiuchi’ye sayıyla yenilerek dördüncü oldu.

İsmail Ogan 78 kg’da ABD’li D. Morton Blubaugh’u 4.11’de tuşla yendi. Hintli Singh’i, Arjantinli Grafigna’yı sayıyla, Moğol Jigjidym’i diskalifiye ile yendi. Final turunda Sovyet Guliko Sagaradze ve İranlı M. Ali Sanatkaran ile berabere kaldı. Ogan’ın pozitif puanları daha yüksek olduğundan altın madalyanın sahibi oldu.

Hasan Güngör 87 kg’da G. Koreli Kang’ı 9.32’de, Panamalı Gonzales’i 4.57’de tuşla, Sovyet Sato Lomidze’yi sayıyla yendikten sonra İranlı Mansur Mehdizade’ye sayıyla yenildi. Amerikalı Daniel Oliver Brandt’ı sayıyla yendi, Bulgar Prodan Garjev’le berabere kalarak gümüş madalya kazandı.

Ahmet Ayık 97 kg’da Bulgar Said Mustafov’u sayıyla, Avustralyalı Williams’ı 7.51’de tuşla yendi. Sovyet Alexandre Medved ile berabere kaldı. İranlı

44

Gulam Rıza Tahti’yi sayıyla yenerek yenilmeden ikinci ilan edildi ve gümüş madalya kazandı.

Hamit Kaplan +97 kg’da İsveçli Robertsson’u sayıyla yendi, Alman Wilfred Dietrich, Amerikalı Larry Kristoff ve Çekoslovak Bohumil Kubat ile berabere kaldı. Final turunda İngiliz Denis Mcnamara’yı 4.18’de tuşla yenerek üçüncü oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Burhan Bozkurt 52 kg’da Koreli Shin Sang Shik ile berabere kaldı. İranlı Khoshoi’yi sayıyla yendi. Belçikalı Maurice Mewis’e sayıyla yenilerek sekizinci oldu.

Ünver Beşergil 57 kg’da Sovyet Vladlen Trostianski’ye sayıyla yenildi, Koreli Chang’ı 6.17’de tuşla, Hintli Bishanbhar’ sayıyla yendi. Romen Ion Cernea’ya sayıyla yenilerek sekizinci oldu.

Müzahir Sille 62 kg’da Danimarkalı Skrydstrup ile berabere kaldı, Sovyet Roman Rurua’ya 4.26’da tuşla yenilerek elendi.

Kazım Ayvaz 70 kg’da Birleşik Arap Cumhuriyeti’nden İbrahim’i, Sovyet David Gvantseladze’yi ve Bulgar Ivan Ivanov’u sayıyla yendi. Rumen Valeriu Bularca ile berabere kaldı. Finalde Japon Tokuaki Fujita’yı yenerek altın madalyanın sahibi oldu.

Yavuz Selekman 87 kg’da Avusturyalı Raskovy’yi ve İsveçli Kobelt’i sayıyla yendi. Bulgar Kralyu Binbalov ile berabere kaldı. Çek Jiri Kormanik’e sayıyla yenilerek sekizinci oldu.

Gıyasettin Yılmaz 97 kg’da İtalyan Adelmo Bulgarelli ile berabere kaldı, Japon Nakuara’yı 2.55’te tuşla yendi. Romen Nicolae Martinescu ile Bulgar Boyan Radev’e sayıyla yenilerek elendi.

Hamit Kaplan +97 kg’da Çek Petr Kment’te ve Macar Istvan Kozma’ya sayıyla yenilerek elendi (İstanbulluoğlu 2008).

45

Tablo 12. 1964 Tokyo Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Japonya 5 X 1 6 2. Sovyet Rusya 3 4 3 10 3. Bulgaristan 3 4 1 8 4. TÜRKİYE 2 3 1 6 5. Macaristan 2 X X 2 6. Yugoslavya 1 X 1 2 7. Almanya X 1 2 3 7. Romanya X 1 2 3 9. İsveç X 1 1 2 10. Kore X 1 X 1 10. Çekoslovakya X 1 X 1 12. İran X X 2 2 13. ABD X X 1 1 13. Doğu Almanya X X 1 1

Ev sahibi Japonya madalya sıralamasında ilk sırada yer almaktadır. Toplam 6 madalya kazanan Türkiye sıralamada 4. olmuştur.

4.16. 1968 Meksiko Oyunları

Federasyon Başkanı: Cemil Erkök.

Yönetici; Mustafa Dağıstanlı.

Antrenörler: Celal Atik (Serbest), Halit Balamir (Grekoromen).

Hakemler; Alim Erdoğan, Şevket Yağyapan, Ümit Demirağ.

Meksika Oyunlarına giden 29 kişilik sporcu kafilesinin 16’sı güreşçilerden oluşmaktadır. Serbest ve grekoromen stilde 8’er sıklet üzerinden düzenlenen oyunlara Türkiye güreş kafilesi tam kadroyla katılmıştır. Güreş milli takımı 27 galibiyet, 17 mağlubiyet, 13 beraberlik, toplam 57 müsabakaya çıkmıştır. 2 Altın

46 madalya ile kapatılan Meksika Oyunlarından sonra tam 24 yıl boyunca altın madalya gelmeyecektir. Oyunlarda alınan sonuçlar şu şekildedir;

Serbest güreş sonuçları

Mehmet Esenceli 52 kg’da Alman Paul Neff ile berabere kaldı, Moğol Surenjav Suchebator’a 10.14’te tuşla yenilerek elendi.

Hasan Sevinç 57 kg’da Yugoslav Simeon’ ve Koreli Chang’ı sayıyla yendi, Hintli Singh’e sayı ile yenildi, Bulgar Ivan Shahov’la berabere kalarak elendi.

Vehbi Akdağ 63 kg’da D. Alman Juergen Luczak’ı, Çek Engel’i sayı ile yendi, Sovyet Elkan Tedeev ve Yunan Nikolaos Karipides’le berabere kalarak yenilmeden yedinci oldu.

Seyyit Ahmet Ağralı 70 kg’da Meksikalı Vargas’ı, Pakistanlı Taj’ı sayı ile yendi. Moğol Sereeter Danzandarjaa’ya sayı ile Bulgar Eniu Dimov Valçev’e 10.28’de tuşla yenilerek elendi.

Mahmut Atalay 78 kg’da ABD’li Combs’u sayı ile, İtalyan Osvaldo Ferrari’yi açık farkla, İranlı Ali Muhammed Momeni’yi sayıyla, Koreli Shub’u 8.37’de tuşla, Fransız Daniel Robin’i 9-1 sayı ile yenerek altın madalyanın sahibi oldu.

Hüseyin Gürsoy 87 kg’da Guetamalı Hernandez’i 1.45’te tuşla, Arjantinli Julio Graffigna’yı D. Alman Peter Doring’i sayı ile yendikten sonra ABD’li Thomas Peckhem ile berabere kaldı. Bulgar Prodan Gardjev’e sayı ile yenilerek beşinci oldu.

Ahmet Ayık 97 kg’da Bulgar Said Mustafaov’u sayıyla yendikten sonra ikinci turu maç yapmadan geçti. ABD’li Jess Lewis’le berabere kaldı. Polonyalı Ryzard Dlugosz’u sayıyla, Moğol Khorloo Bayanmunkh’u 1.02’de tuşla yendikten sonra altıncı turu da maç yapmadan geçti. Macar Jozsef Csatari’yi 10.12’de tuşla yendi, Sovyet Shota Lomidze ile berabere kalarak altın madalyanın sahibi oldu.

Gıyasettin Yılmaz +97 kg’da Sıkletinin şampiyonu Sovyet Aleksandre Medved’e 6.29’da Bulgar Osman Duraliev’e 8.34’te tuşla yenilerek elendi.

47

Grekoromen güreş sonuçları;

Metin Çıkmaz 52 kg’da Bulgar Peter Kirov’a sayı ile yenildi, ABD’li Tamble’ı sayı ile yendi, Sovyet Vladimir Bakulin’e sayı ile yenilerek sekizinci oldu.

Kaya Özcan 57 kg’da Polonyalı Josef Lipien ile Faslı Karouane’yi sayı ile yendi. Koreli Young An Chang’a sayı ile yenildi. Rumen Ion Baciu’ya 6.13’te tuşla yenilerek altıncı oldu.

Metin Hızın Alakoç 63 kg’da Portekizli Mozais’i diskalifiyeyle, İranlı Moareb’i sayıyla, Yunanlı Lazarou’yu diskalifiyeyle yendi. Japon Hideo Fujimoto ile berabere kaldı, Sovyet Roman Rurua’ya sayıyla yenilerek beşinci oldu.

Kazım Ayvaz 70 kg’da Rumen Ion Enache ve Alman Klaus Jergen Rost’la berabere kalarak yenilmeden elenmiş oldu.

Sırrı Acar 78 kg’da Norveçli Harald Barlie’yi sayıyla yendi, İsveçli Jan Ivar Karström ile berabere kaldı. Bulgar Metodi Sarev’e sayıyla yenilerek elendi.

Tevfik Kış 87 kg’da Finli Ojala’yı ve Alman Knoll’u sayıyla yendi. D. Alman Lothar Metz’e sayı ile yenildi, Rumen Nicolae Negue ile berabere kalarak elendi.

Gürbüz Lü 97 kg’da İsviçreli Peter Jützeler’e 1.30’da tuşla, Bulgar Boyan Radev’e diskalifiye ile yenilerek elendi.

Bekir Aksu +97 kg’da Polonyalı Edjard Wojda ile berabere kaldı, Çek Petr Kment’e diskalifiye ile yenilerek elendi (İstanbulluoğlu, 2008).

Meksika’da madalyalar toplam 15 farklı ülkeye dağılmıştır. Türkiye kazandığı iki altın madalya ile beşinci sırada yer alırken, Japonya dört altın madalya ile zirvede yer aldı (Bkz. Tablo 13).

48

Tablo 13. 1968 Meksiko Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Japonya 4 1 X 5 2. Sovyet Rusya 3 5 1 9 3. Bulgaristan 2 3 1 6 4. Macaristan 2 X 2 4 5. TÜRKİYE 2 X X 2 5. Doğu Almanya 2 X X 2 7. İran 1 X 2 3 8. ABD X 2 X 2 8. Fransa X 2 X 2 10. Moğolistan X 1 3 4 11. Romanya X 1 2 3 12. Yugoslavya X 1 1 2 13. Çekoslovakya X X 2 2 14. Almanya X X 1 1 14. Yunanistan X X 1 1

4.17. 1972 Münih Oyunları

Yönetici: Cihat Uskan(Fed. Bşk.).

Antrenörler: Muharrem Atik, Hasan Sevinç (LL), Nejdet Uçar (GR).

Hakemler: Alim Erdoğan, Alp Karabiber, Ümit Demirağ.

Münih’te, 10’u serbest stilde, 6’sı grekoromen stilde, toplam 16 güreşçi Türkiye’yi temsil etmiştir. Serbest güreş 62 kg’da Vehbi Akdağ’ın aldığı gümüş madalya Türkiye’nin sadece güreşte değil tüm spor dalları içinde kazandığı tek madalya olmuştur. Duraklama dönemine giren güreş milli takımı Münih’te toplam 55 müsabakaya çıkıp 24 galibiyet, 29 mağlubiyet, 2 beraberlik almıştır. Güreşçilerin aldıkları sonuçlar;

49

Serbest güreş sonuçları:

Sefer Baygın 48 kg’da Bulgar Ongjan Nikolov ile berabere kaldıktan sonra Macar Latok’u 45 saniyede tuşla yendi. İranlı Rahim Aliabadi’ye sayıyla yenildi. Rumen Ion Arapu’ya sayıyla yenilerek dördüncü oldu.

Ali Rıza Alan 52 kg’da Hintli Sudesh Sudeskumar’a sayıyla yenildi, D. Alman Wili Bock’u 1.45’te tuşla yendi, K. Koreli Gwong Hiyong’a sayıyla yenilerek elendi.

Kazım Yıldırım 57 kg’da Bulgar Ivan Shavov’a ve Macar Laszlo Klinga’ya sayıyla yenilerek elendi.

Vehbi Akdağ 62 kg’da Portekizli Goncalves’i 2.35’te Hintli Satbalsingh’i 7.26’da tuşla yendi. Finli Limatainen’i, Kanadalı Patrick Bolger’i, Japon Kiyoshi Abe’yi sayıyla yendikten sonra, Sovyet Sagalav Abdulbegov’a 2.57’de tuşla yenildi. Bulgar Ivan Krastev’i sayıyla yenerek Türkiye’nin tek madalyası olan gümüş madalyayı kazanmış oldu.

Ali Şahin 68 kg’da İsrail’li Halfin’i ve Macar Jozsef Rusznyak’ı sayıyla yendi. Moğol Tsedendamba Nadzagdorj’a sayıyla yenildi. Bulgar Hüseyinov’u 8.26’da tuşla yendi. Sovyet Ruslan Aşuraliyev’e sayıyla kaybederek dördüncü oldu.

Mehmet Ali Demirtaş 74 kg’da ABD’li Wayne Turner Wells’e 5.59’da tuşla yenildi, İngiliz Shacklady’yi sayıyla yendi, D. Alman Wolfgang Nitschke’ye 8.08’de tuşla yenilip elendi.

Hayri Polat 82 kg’da Moğol Timur Artag’a sayıyla yenildi, Senegalli Diop’u 5.58’de tuşla yendi, D. Alman Horst Stottmeister’e sayıyla yenilip elendi.

Mehmet Güçlü 90 kg’da Moğol Munkbat’ı sayıyla yendi, Bulgar Rusi Petrov’a sayıyla, Macar Karoly Bajko’ya 8.26’da tuşla yenilerek sekizinci oldu.

Alaaddin Yıldırım 100 kg’da Bulgar Vasil Todorov ile yapacağı ilk güreşe yetişemediğinden hükmen yenilerek elendi.

50

Gıyasettin Yılmaz +100 kg’da Çek Oldric Vlasak’ı 1.17’de tuşla yendi. Sovyet Alexandre Medved’e 8.31’de, Bulgar Osman Duraliev’e 2.31’de tuşla yenilerek elendi.

Grekoromen güreş sonuçları:

Hızır Sarı 48 kg’da İranlı Rahim Aliabadi’ye 6.04’te tuşla yenildi, ABD’li Holmes’u sayıyla yendi, D. Alman Bernd Drechsel’e 5.55’te tuşla yenilerek elendi.

Ahmet Tren 52 kg’da Meksikalı Enrique Jimenez’i sayıyla yendi. Yunanlı Vassilos Genotis ile berabere kaldı. İtalyan Guiseppe Bognanni’ye sayı ile yenilerek elendi.

Metin Hızır Alakoç 62 kg’da Sovyet Djemal Megrelişvili’ye 4.52’de tuşla, Bulgar Georgi Markov’a sayıyla yenilip elendi.

Seyit Hışırlı 68 kg’da Avusturyalı Bartholamaeus Brötzner’i 8.26’da, ABD’li Buzzard’ı 5.32’de tuşla yendi. Sovyet Shamil Khisamoudinov ve İtalyan Gian Mattino Ranzi’ye sayı ile yenilerek altıncı oldu.

Mehmet Türüt 74 kg’da Arjantinli Gonzales’i 2.20’de tuşla yendi, Bulgar Ivan Kolev’e, ardından Çek Viteszlav Macha’ya sayı ile yenilerek elendi.

Ali Yağmur 82 kg’da Arjantinli Blanco’yu 2.42’de tuşla yendi. Polonyalı Adam Ostrowski’ye sayıyla yenildi. ABD’li Jay Robinson’ı 2.40’ tuşla yenip, Sovyet Anatoli Nazarenko’ya 1.48’de tuşla yenilerek yedinci oldu(İstanbulluoğlu 2008).

Türkiye, kazandığı gümüş madalya ile sıralamada 12. sırayı aldı. 9 altın madalya ile zirveyi Sovyet Rusya alırken, madalyalar 19 farklı ülkeye dağılmaktadır (Bkz. Tablo 14).

51

Tablo 14. 1972 Münih Oyunları Madalya Sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 9 4 1 14 2. ABD 3 2 1 6 3. Bulgaristan 2 4 2 8 4. Japonya 2 2 X 4 5. Romanya 2 X 2 4 6. Macaristan 1 X 4 5 7. Çekoslovakya 1 X X 1 8. İsveç X 1 1 2 8. İran X 1 1 2 8. Almanya X 1 1 2 8. Yugoslavya X 1 1 2 12. TÜRKİYE X 1 X 1 12. Moğolistan X 1 X 1 12. Doğu Almanya X 1 X 1 12. Yunanistan X 1 X 1 16. Polonya X X 2 2 16. İtalya X X 2 2 18. Kuzey Kore X X 1 1 18. Finlandiya X X 1 1

4.18. 1976 Montreal Oyunları

Yönetici: Metin Hassoy ( Fed. Bşk.).

Antrenörler: Bayram Şit (Serbest), Rıza Doğan (Grekoromen).

Hakemler: İsmail Akçay, Ahmet Köksal.

Montreal Oyunlarında Türkiye’yi 7 serbest güreşçi, 4 grekoromen güreşçi temsil etmiştir. 11 galibiyet 20 mağlubiyet 1 beraberlik alan milliler toplam 32 müsabakaya çıkmıştır. 1936’dan 2016 yılına kadar devam eden süreçte, Türkiye’nin madalya kazanamadığı tek olimpiyat oyunu olarak Türk spor tarihine geçmiştir. Oyunlarda, güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

52

Serbest güreş sonuçları;

Kuddusi Özdemir 48 kg’da Rumen Constantin Alexandru’yu 7.52’de, Portekizli De Jesus’u 1.56’da tuşla yendi, Sovyet Roman Dmitriev’e diskalifiyeyle yenildikten sonra Moğol Gomboin Khishigbaatar ile 11-11 berabere kaldı ve sıkletinde yedinci oldu.

Kamil Özdağ 52 kg’da Bulgar Nermedin Selimov’a 8-6, Japon Yuji Takada’ya 1.15’te tuşla yenilerek elendi.

Vehbi Akdağ 62 kg’da İranlı Muhamad Ferahvashi’yi 8-6 yendi. Kanadalı Belier’e 10-7, Koreli Jung Mo Yang’a 17-6 yenilerek elendi.

Mehmet Sarı 68 kg’da Japon Yasaboru Sugawara’ya 8-7, Sovyet Pavel Pinigin’e 10-3 yenilerek elendi.

Yakup Topuz 74 kg’da Çek Dan Karabin’e 16-3, Yugoslav Kirko Ristov’a 12-6 yenilerek elendi.

Mehmet Uzun 82 kg’da Polonyalı Henryk Mazur’u 9-4 sayıyla, Senegalli Diop’u 5.26’da diskalifiye ile, Macar Istvan Kovacs’ı 8-7 sayıyla, Bulgar İsmail Abilov’u(İsmail Nizamoğlu) diskalifiye ile yendikten sonra ABD’li John Allan Peterson’a 13-5 yenilerek dördüncü oldu. Bu derece Montreal Oyunlarında alınan en iyi sonuç oldu.

İsmail Temiz 90 kg’da Kübalı Barbaro Morgan’a 13-5, Japon Yoshiaki Yatsu’ya 13-7 yenilerek elendi.

Grekoromen güreş sonuçları;

Salih Bora 48 kg’da ABD’li Michael Farina’yı 19-4 yendi. Doğu Alman Dietmar Hinz’e 22-18, Bulgar Stefan Angelov’a 8.29’da diskalifiye ile yenilerek elendi.

Bilal Tabur 52 kg’da Japon Koisiro Hireyama’ya 7.31’de diskalifiye ile, Koreli Baek Seung Hyun’a 9-6 sayıyla yenilerek elendi.

53

Mehmet Uysal 62 kg’da Yunanlı Stilyanos Migiakis’e 14-3 yenildi. Bulgar Stoyan Lazarov’u 10-5 yendi, Sovyet Nelson Davidian’a 2.26’da tuşla yenilerek elendi.

Erol Mutlu 68 kg’da Kübalı Erasmo Estrada’yı 5.10’da diskalifiye ile yendi, Alman Manfred Schondorfer’e 7-6 yenildi, Finli Markku Yli Isotalo’ya 7.08’de diskalifiye ile galip geldi, İsveçli Lars Erik Skiold’a 10-7 yenilerek 7. oldu (İstanbulluoğlu 2008).

Tablo 15. 1976 Montreal Oyunları madalya sıralaması;

1. Sovyet Rusya 12 5 1 18 2. Japonya 2 X 4 6 3. Bulgaristan 1 3 3 7 4. ABD 1 3 2 6 5. Yugoslavya 1 1 X 2 6. Polonya 1 X 2 3 7. Kore 1 X 1 2 8. Finlandiya 1 X X 1 9. Romanya X 3 3 6 10. Doğu Almanya X 1 1 2 10. Macaristan X 1 1 2 12. Moğolistan X 1 X 1 12. İran X 1 X 1 12. Çekoslovakya X 1 X 1 15. Almanya X X 2 2

Toplam 20 altın madalyanın 12’sini kazanan Sovyet Rusya sıralamanın başında yer almaktadır. Madalyalar toplam 15 farklı ülkeye dağılmıştır.

54

4.19. 1980 Moskova Oyunları

Sovyetler Birliği’nin Aralık 1979’da Afganistan’a girmesi üzerine ABD başkanı Jimmy Carter bir açıklama yaparak Sovyetlerin Afganistan’dan çekilmemesi üzerine oyunları boykot edeceğini ve diğer ülkelere de boykot çağrısında bulunacağını belirtti. 33 ülkenin yanında Türkiye’de bu boykota çağrı vererek oyunlara katılmadı (İstanbulluoğlu 2008). Türkiye’nin katılmadığı Moskova Oyunlarında alınan sonuçlar Tablo 16’da belirtilmiştir.

Tablo 16. 1980 Moskova Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 12 3 2 17 2. Bulgaristan 3 4 3 10 3. Macaristan 2 3 2 7 4. Romanya 1 1 2 4 5. Yunanistan 1 X 1 2 6. İtalya 1 X X 1 7. Polonya X 5 2 7 8. Kuzey Kore X 2 X 2 9. Moğolistan X 1 1 2 10. Doğu Almanya X 1 X 1 11. Çekoslovakya X X 2 2 11. İsveç X X 2 2 13. Yugoslavya X X 1 1 13. Finlandiya X X 1 1 13. Lübnan X X 1 1

55

4.20. 1984 Los Angeles Oyunları

Antrenörler: Muharrem Atik (Serbest), Necdet Uçar (Grekoromen).

Hakem: Ahmet Köksal.

Los Angeles Oyunlarında 9’u serbest, 7’si grekoromen stilde toplam 16 güreşçi Türkiye’yi temsil etmiştir. Serbest +100 kiloda Ayhan Taşkın’ın kazandığı bronz madalya Türkiye güreş milli takımının aldığı tek madalya olmuştur. Toplam 59 müsabakaya çıkan milliler 28 galibiyet, 30 mağlubiyet, 1 beraberlik almışlardır. Güreş milli takımının Los Angeles’ta aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Serbest güreş sonuçları;

Aslan Seyhanlı 52 kg’da Fransız Thierry Boudrin’i 14-4 yendi. Koreli Jong Kyu Kim’e hakem kararıyla yenildi, Maltalı Giord Maina’yı 13-0 yendi, Kanadalı Ray Takahaski’ye hakem kararıyla yenildi. Hintli Mahabir Singh’i 14-5 yenerek beşinci oldu.

İbrahim Akgün 57 kg’da Japon Hideaki Tomiyama’ya hakem kararıyla yenildi. Iraklı Aboud’u 4.55’te sayı tuşuyla yendi. İngiliz Brian Aspen’e 8-5 sekizinci oldu.

Selman Kaygusuz 62 kg’da Federal Alman Martin Herbster’i 6-5 yendi. Koreli Jung Keun Lee’ye 10-1 yenildi, Porto Riko’lu Carmelo Flores’i 13-0 yendi. Japon Kosei Akaishi’ye 12-0 yenilerek yedinci oldu.

Fevzi Şeker 68 kg’da Perulu Juan Valladeres’i 14-2 sayıyla, Arjantinli Goldstein’i 2.30’da tuşla, Porto Riko’lu Jose E. Betancourt’u sayı tuşuyla, Hindistanlı Singh’i 2.32’de tuşla yendi. Koreli In Tak You’ya 7-2 yenildi, Japon Masakazu Kamimura’yla 5-5 berabere kaldı, Avustralyalı Zsigmond Kelevitz’e 11-3 yenilerek altıncı oldu.

Selahattin Sağan 74 kg’da İspanyol Ignacio Ordonez’i 14-0, Iraklı Faris’i 9-1 yendi. Finli Pekka Rauhala’ya 9-5, Koreli Myung Woo Han’a 6-0 yenilerek elendi.

56

Reşit Karabacak 82 kg’da ABD’li ’a 30 saniyede tuşla yenilirken kural dışı bir hareketle kolu kırıldığından güreşe devam edemedi.

İsmail Temiz 90 kg’da İsveçli Andersson’u 6-5 yendi, ABD’li Edward Banach’a 11-0 yenildi. Pakistanlı Abdul’ü teknik üstünlükle yendi, Kanadalı Clark Davis’e 5.05’te tuşla yenildi. Sakat olduğu için Nijeryalı Macauley Appah ile yapacağı beşincilik maçına çıkamayarak altıncı oldu.

Hayri Sezgin 100 kg’da ABD’li Louis Banach’a tuşla yenildi, Kanadalı Wayne Brightwell’i 6-5, Japon Tamon Honda’yı 9-4 yendi. Üçüncülük maçında Rumen Vasile Puscasu’ya 4-3 yenilerek dördüncü oldu.

Ayhan Taşkın +100 kg’da Yunanlı Panagiotis Pikilidis’i 13-6 yendi, ABD’li Bruce Baumgardner’a 2.09’da tuşla yenildi, Rumen Vasile Andrei’yi 1.21’de tuşla yendi, Mısırlı Hasan El Hadad’ı 1.44’te tuşla yenerek bronz madalya kazandı.

Grekoromen güreş sonuçları;

Salih Bora 48 kg’da İtalyan Vicenzo Maenza’ya 3-0 yenildi. ABD’li Mark Fuller’i 6-2, Çinli Haisherg Li’yi 5-2, İsveçli Kent Anderson’u 11-2 yendi, Japon Ikuzo Saito’ya 7-5 yenilerek dördüncü oldu.

Erol Kemah 52 kg’da Meksikalı Daniel Aceves’i 4.51’de sayı tuşuyla yendi. Çinli Richa Hu’ya 14-4 , Finli Taisto Halonen’e 9-2 yenilerek yedinci oldu.

Serhat Karadağ 57 kg’da Koreli Park Byung Hyo’yu 12-4, Rumen Nicolae Zamfir’i 1-0 yendi. ABD’li Benni Famiano’ya 18-5, Federal Alman Pasquale Passarelli’ye sayı tuşuyla yenilerek yedinci oldu.

Alaettin Özgür 62 kg’da İsveçli Kant Olle Johansson’a 7-2, ABD forması altında güreşen Türk güreşçi Abdürrahim Kuzu’ya 12-11 yenilerek elendi.

Sümer Koçak 68 kg’da Koreli Lee’yi 12-9 yendi. Avustralyalı Dietmar Streitler’e sayı tuşuyla, Yugoslav Vlado Lisjak’a 11-4 yenilerek sekizinci oldu.

Celal Taşkıran 74 kg’da Japon Takahiro Mukai’yi 10-9 yendi, İsveçli Roger Tallroth’a diskalifiye ile, Koreli Kim Young Nam’e 9-3 yenilerek elendi.

57

Mustafa Suzan 82 kg’da Kanadalı Louis Santarre’ye 15-0, Koreli Kim Sang Kyu’ya diskalifiye ile yenilerek elendi (İstanbulluoğlu, 2008).

Tablo 17. 1984 Los Angeles Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. ABD 9 3 1 13 2. Japonya 2 5 2 9 3. Kore 2 1 4 7 4. Romanya 2 1 3 6 5. Yugoslavya 2 1 2 5 6. Almanya 1 2 X 3 7. Finlandiya 1 1 1 3 8. İtalya 1 X X 1 9. İsveç X 2 2 4 10. Kanada X 1 1 2 10. Yunanistan X 1 1 2 12. Suriye X 1 X 1 12. Meksika X 1 X 1 14. TÜRKİYE X X 1 1 14. Büyük Britanya X X 1 1 14. İsviçre X X 1 1

Ev sahibi ABD 9 altın madalya ile zirvede yer almaktadır. Türkiye kazandığı tek bronz madalya ile 14. Sırayı almaktayken, madalyalar toplam 16 farklı ülkeye dağılmaktadır.

4.21. 1988 Seul Oyunları

Yönetici: Esat Güçhan (Fed. Bşk.).

Antrenörler: Muharrem Atik (Serbest), Erdoğan Koçak (Grekoromen),

Seul’de; 8 serbest, 4 grekoromen toplam 12 güreşçi Türkiye’yi temsil etmiş olup, 27 galibiyet, 24 mağlubiyet, toplam 51 müsabakaya çıkmışlardır. Serbest stil 82

58 kg’da güreşen Necmi Gençalp’ın kazandığı gümüş madalya Türkiye güreş milli takımının Seul Oyunlarındaki tek madalyası oldu.

Serbest güreş sonuçları;

İlyas Şükrüoğlu 48 kg’da Nijeryalı Amos Ojo’yu 8-1 yendi, İranlı Zeinalnia’ya 4-3 yenildi, Kolombiyalı Delgado’yu 9-6 yendi, ABD’li Tim Vanni’ye 5-3, Japon Takashi Kobayashi’ye 6-5, Federal Alman Reiner Heugabel’e sayı tuşuyla yenilerek 6. Oldu.

Aslan Seyhanlı 52 kg’da Endonezyalı Saputara’yı 15-0, Nijeryalı Garba Larne’yi 16-1, Polonyalı Wladyslaw Stecyk’ı 8-4 yendi, Sovyet Vladimir Toguzov’a 5-4 yenildi. Fransız Thierry Boudrin’i 3-2 yendi, Yugoslav Şaban Trstena’ya 7-3 yenildi. Beşincilik maçında Güney Koreli Jong Oh Kim’i 3-1 yenerek beşinci oldu.

Ahmet Ak 57 kg’da ABD’li ’i 11-5, Avusturyalı Georg Josef Auer’i 15-0, Japon Ryo Kanehama’yı 5-4, Macar Bela Nagy’yi 11-4 yendi. Sovyet Sergey Beloglazov’a 12-3, Güney Koreli Kyung Sun Noh’a 9-8 yenilerek dördüncü oldu.

Selman Kaygusuz 62 kg’da Kamerunlu Francois Yinga’yı 1.20’de tuşla, Çinli Li’yi 13-5 yendi, Kanadalı Bohay’a 6-5 yenilerek elendi.

Fevzi Şeker 68 kg’da Avustralyalı Chris Brown’a yenildi. Macar Attila Podolski’yi 1-0 yendi. Kanadalı David McKay’a 9-7 yenilerek elendi.

Necmi Gençalp 82 kg’da Macar Laszlo Dvorak’ı 1.44’te tuşla, Sovyet Alekandre Tambuvzev’i 5-4 sayıyla, Federal Alman Reiner Trik’i 8-0 sayıyla yendi. Doğu Alman Hans Gstotner’e 8-6 yenildi. Finli Jouni Ilomaeki’Yİ 2-1 yendi. ABD’li Mark Schultz’u 14-0 yendiği maçın ilk devresinde sakatlandı. Sağ dirseğinin altındaki liflerin kopmasına rağmen güreşe devam etti ve minderden rakibine puan vermeden galip ayrıldı. Sakat çıktığı final maçında Güney Koreli Myung Woo Han’a 4-0 yenilerek gümüş madalya kazandı.

59

Mehmet Turkaya 90 kg’da Afganistanlı Tajmohammed’i 14-4, Yunanlı Heraklis Deskulidis’i 5.09’da diskalifiye ile yendi. Japon Akira Ohta’ya 5.51’de tuşla yenilerek elendi.

Hayri Sezgin 100 kg’da Nijeryalı Jackson Bidei’yi 1.42’de tuşla yendi. Sovyet Leri Chabelov’a 9-2, Doğu Alman Uwe Neupert’e 5-3 yenilerek elendi.

Grekoromen güreş sonuçları;

Erol Kemah 52 kg’da Filipinli Tirante’yi 18-0 yendi. Sovyet Alexandre Ignatenko’ya 5.53’te tuşla, Bulgar Hristo Filev’e 17-0 yenilerek elendi.

Zeki Şahin 62 kg’da İsviçreli Hugo Diesche’ye 3-2 yenildi. İspanyol Fernandes’i 12-0 yendi. Federal Alman Peter Behl’e 4.07’de tuşla yenilerek elendi.

Sümer Koçak 68 kg’da Polonyalı Jerzy Kopanski’ye 5.36’da tuşla yenildi. Mısırlı Khaled Abdellatif’i 4.34’te, Yunanlı Grigorekis’i de 4.14’te tuşla yendi. Macar Attila Repka’ya 3.35’te tuşla yenilerek elendi.

Erhan Balcı 74 kg’da Federal Alman Martial Mischler’e 4.13’te tuşla yenildi. İranlı Anduz’u 4.10’da tuşla yendi. Sovyet Daulet Turlikanov’a 2.27’de tuşla yenilerek elendi (İstanbulluoğlu, 2008).

Seul’de zirveyi 8 altın madalya ile Sovyet Rusya almıştır. Türkiye kazandığı gümüş madalya ile 11. sırada yer bulmuştur. Madalyalar toplam 18 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz Tablo 18).

60

Tablo 18. 1988 Seul Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 8 4 3 15 2. Kore 2 2 5 9 3. Japonya 2 2 X 4 4. ABD 2 1 3 6 5. Bulgaristan 1 4 3 8 6. Polonya 1 1 1 3 7. Macaristan 1 1 X 2 8. Romanya 1 X X 1 8. İtalya 1 X X 1 10. Finlandiya X 1 1 2 11. TÜRKİYE X 1 X 1 11. İran X 1 X 1 11. Yugoslavya X 1 X 1 11. Almanya X 1 X 1 15. Doğu Almanya X X 1 1 15. Çekoslovakya X X 1 1 15. İsveç X X 1 1 15. Yunanistan X X 1 1

4.22. 1992 Barselona Oyunları

Yönetici: Sadettin Tantan (Fed. Bşk.).

Teknik sorumlular: Genadi Sapunov (Grekoromen), Yuri Şahmuradov (Serbest).

Antrenörler: Bilal Tabur (Grekoromen), Yakup Topuz (Serbest).

Hakemler: Erkan Uybaş, Ender Büyükerşen.

1968 yılından beri gelmeyen altın madalya, grekoromen 62 kg’da Türkiye’yi temsil eden güreşçi tarafından gelmektedir. Bu altın madalya Türk güreşinin 24 yıllık, grekoromen güreşin 28 yıllık altın hasretini bitirmektedir.

61

Türkiye’yi 9’u serbest, 6’sı grekoromen, toplam 15 güreşçi temsil etmiştir. 33 galibiyet, 23 mağlubiyet, 2 beraberlik, toplam 57 müsabakaya çıkan millilerin aldıkları sonuçlar şu şekildedir;

Serbest güreş sonuçları;

Ahmet Orel 52 kg’da Hintli Anil Kumar’ı 17-1, Moğol Tserenbaatar Enkhbayar’ı 14-9 yendi, Bulgar Valentin Yordanov’a 6-4, Kuzey Koreli Hak Son Li’ye 17-8 yenilerek beşinci oldu.

Remzi Musaoğlu 57 kg’da İspanyol Andres İniesta’16-0, Hintli Ashok Kumar’ı 7-0, ABD’li Kendal Cross’u 7-3 yendi. Kübalı Alejandro Puerto Diaz’a 3-0 yenilip dördüncü oldu.

İsmail Faikoğlu 62 kg’da ABD’li ’e 3-2 yenildi. Güney Afrikalı Tjaar Andries du Plessis’i 9-0 yendi. BDT’den Magomed Azizov’a 2-1 yenilerek 11. Olduç

Fatih Özbaş 68 kg’da Nijeryalı Ibo Oziti’yi 4-2, İsrailli Maxim Geller’i 2-0 yendi. BDT’den Arsen Fedzayev’e 2-0 yenildi. ABD’li Townsend Saunders’i 5-2 yendi. Japon Kosei Akashi’ye 3-0 yenilerek beşinci oldu.

Selahattin Yiğit 74 kg’da BDT’li M. Salam Gadziev’e 5-3 yenildi. Bulgar Valentin Jelev’i 2-1 yendi. Moğol Loodoyn Enkhbayar’a 6-5 yenilerek elendi.

Sebahattin Öztürk 82 kg’da ABD’li Kevin A. Jackson’a 1-0 yenildi. Moğol Nerguin Tumenast ile berabere kaldı. İspanyol Francisco Iglesias’ı 6-3 yendi, İranlı Resul Khadem Azghadi’ye 3-0 yenilerek altıncı oldu.

Kenan Şimşek 90 kg’da Macar Gabor Toth’u 6-0, Porto Rikolu Daniel Sanchez’i 4-0, Polonyalı M. Robert Garmulewicz’i 4-1, İranlı Ayup Nosrat Bani’yi 4-0 yendi. Finalde Moğol Puntsagin Suhbat’a 3-2 yenilerek gümüş madalya kazandı.

Ali Kayalı 100 kg’da BDT’den Leri Chabelov’a 2-0 yenildi. Bulgar Miroslav Botev’i 5-1, Macar Sandor Kiss’i 5-0, Polonyalı Andzrej Rodomski’yi 5-3 yenerek bronz madalya kazandı.

62

Mahmut Demir 130 kg’da Polonyalı Tomasz Kupis’i 4-1, Senegalli Mor Wade’yi 3-0, İranlı Ali Rıza K. Süleymani’yi 2-1 yendi. Kanadalı James Milton Thue’ya 1-0 yenilerek dördüncü oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Ömer Elmas 48 kg’da İsrailli Zagranitscni’ye 10-8, Kübalı Wilber Amita Sanchez’e 3-0 yenilerek elendi.

Remzi Öztürk 52 kg’da Yugoslav Senad Rizvanovic’e 10-0, Bulgar Bratan Tzenov’a 2-0 yenilerek elendi

Ergüdar Bekişdamat 57 kg’da Güney Koreli Han Bong An’a 11-1 yenildi. Meksikalı A. Garcia Fernandez’i 7-0 yendi. Rumen Marian Sandu’ya 3-1 yenilerek elendi.

Mehmet Akif Pirim 62 kg’da Kübalı Juan Luis D. Maren’i 8-0, İsveçli Usama Aziz’i 5-0, Bulgar Stanislav Grigorov’u 2-1, Macar Jenoe Bodi’yi 5-1, finalde BDT’den Sergey Martinov’u 13-2 yenerek olimpiyat şampiyonu oldu.

Erhan Balcı 74 kg’da İsveçli Torbjoern Kornbakk’a 5-2 yenildi. İranlı Ahmad Saleh Javan’ı 2-0, Finli Tuomo Karila’yı 2-1 yendi. Polonyalı Josef Tracz’a yenilerek sıkletinde dokuzuncu oldu.

Hakkı Başar 90 kg’da BDT’den Georgi Koguashvili’yi 2-1 yendi. Macar Tibor Komaromi ile Berabere kaldı. Bulgar İvaylo Jordanov’u 2-1 sayıyla yendi, İtalyan Salvatore Campenalla’yı tuşla, ABD’li Mike Foy’u 4-3 yenerek finale kaldı. Alman Maik Bullmann’a yenilerek gümüş madalya kazandı (İstanbulluoğlu 2008).

Türkiye 1 altın, 2 gümüş, 1 bronz, toplam 4 madalya ile sıralamada 7. sırayı aldı. Sovyet Rusya sıralamada ilk sırayı alırken, madalyalar toplam 18 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 19).

63

Tablo 19. 1992 Barselona Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 6 5 5 16 2. ABD 3 3 2 8 3. Kore 2 1 1 4 4. Küba 2 X 3 5 5. Kuzey Kore 2 X 1 3 6. Macaristan 2 X X 2 7. TÜRKİYE 1 2 1 4 8. Almanya 1 2 X 3 9. Norveç 1 X X 1 10. Polonya X 2 X 2 11. İran X 1 2 3 12. Bulgaristan X 1 1 2 12. İsveç X 1 1 2 14. Kanada X 1 X 1 14. İtalya X 1 X 1 16. Japonya X X 1 1 16. Romanya X X 1 1 16. Çin X X 1 1

4.23. 1996 Atlanta Oyunları

Yönetici: İsmail Demirci (Fed. Bşk.).

Antrenörler: Avni Tarhan, Yakup Topuz (Serbest), Bilal Tabur, Vedat Ergin (Grekoromen).

Hakemler: Erkan Uybaş, Ender Büyükerşen, Musa Arık.

Altısı serbest, yedisi grekoromen toplam 13 güreşçinin temsil ettiği oyunlarda, 34 galibiyet, 22 mağlubiyet alan güreşçiler toplam 56 müsabakaya çıkmışlardır. Alınan sonuçlar şu şekilde olmuştur;

64

Serbest güreş sonuçları;

Metin Topaktaş 52 kg’da Özbek Adcham Ashilov’a 7-5 yenildi. Cezayirli Omar Kedjour’u 27 saniyede, Japon Hideo Sasayama’yı 4.29’da tuşla, Kanadalı Greg Woodcroft’u 1.26’da 13-1 sayı tuşuyla yendi. İranlı Rıza Gulam Muhammedi’ye 4-2 yenilerek altıncı oldu.

Harun Doğan 57 kg’da Kuzey Koreli Yong Sam Ri’ye 3-0 yenildi. Gine Bissau’lu Talata Embalo’yu 51 saniyede tuşla, İtalyan Michele Liuzzi’yi 4-0 yendi. Azeri Arif Abdullayev’e 3-1 yenildi. Aleksender Guzov’u 3-0, Makedon Şaban Trstena’yı 3-2 yendi. İlk turda karşılaştığı Kuzey Koreli Yong Sam Ri’ye yine aynı skorla 3-0 yenilerek sıkletinde dördüncü oldu.

Yüksel Şanlı 68 kg’da ABD’li Townsend Saunders’e 3-1 ve Suriyeli Ahmet Al-Osta’ya 4-1 yenilerek elendi.

Turan Ceylan 74 kg’da Slovakyalı Radion Kertanti’ye 4-3 ve Kübalı Alberto Rodriguez Hernandez’e 7-0 yenilerek elendi.

Sebahattin Öztürk 82 kg’da Özbek Ruslan Kinchagov’a 3-2 yenildi. Venezüellalı Luis Varela’yı 5-2, Japon Hidekazu Yokoyama’yı 7-1, Moldovalı Lukman Jabrailov’u 5-1, Kübalı Wilson Ariel Ramos’u 5-4, sakatlanan Kazak rakibi Elmadi Jabrailov’u hükmen yendi. İranlı Amir Reza Kadem’e beşinci dakidada 0-0 berabereyken hakem kararıyla yenildi ve sıkletinde dördüncü oldu.

Mahmut Demir 130 kg’da Ukraynalı Murabi Valiyev’i 1-1 biten maçta hakem kararıyla, Macar Zslot Gambos’u 4-0 sayıyla, Rus Andrei Shumilin’i 1-0 bitan maçta hakem kararıyla yendi. Finalde Belarus’tan Aleksey Medvedev’i 3-0 yenerek altın madalyanın sahibi oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Bayram Özdemir 48 kg’da Meksikalı Enrique Aguliar Zermeno’yi 11-0 yendi. Yunanlı Yannis Agatzanian’a 3-2 yenik durumdayken sakatlanarak yenildi. Üçüncü turda Bulgar Bratan Zenov’u 4-0 yendi. Rus Zafar Guliev’e 7-0 yenildi ve 10. oldu.

65

Şeref Eroğlu 57 kg’da ABD’li Dennis Hall’a 3-0 ve Japon Kenkshi Nishimi’ye 8-7 yenilerek elendi.

Mehmet Akif Pirim 62 kg’da Bulgar İvan İvanov’a 1-1 biten maçta hakem kararıyla yenildikten sonra Venezuellalı Winston Santos Fuentes’i 5-0 sayıyla, Çinli Guohon Hu’yu 3-1 sayıyla, İranlı Ahad Pazaj’ı 4-0 sayıyla, Ermeni Mkhitar Manukyan’ 9-4, Gürcü Koba Guliashvili’yi 9-0 sayıyla yenerek bronz madalya kazandı.

Yalçın Karapınar 68 kg’da Ermeni Samvel Manukyan’ı 3-0 yendi. ABD’li Rodney Stacyve Smith’e 12-1 yenildi. Rumen Ender Memet’i 9-4 yendi, Bulgar Bisser Georgiev’e 5-0 yenilerek 11. oldu.

Nazmi Avluca 74 kg’da Ukraynalı Artur Jiglasov’a 3-0 yenildi. Belarus’tan Vladamir Kopitov’u 3-2 yendi. Üçüncü turda İsveçli Torbjoern Kornbakk’a 2-0 yenildi ve 13. oldu.

Hamza Yerlikaya 82 kg’da Kazak Daulet Turlikhanov’u 7-0, Belarus Valeri Stilen’i 5-0, İsveçli Martin Lidberg’i 1-0, Finalde Alman Thomas Zander’i 3-0 yenerek rekiplerine tek puan vermeden altın madalyanın sahibi oldu.

Hakkı Başar 90 kg’da Rus Georgi Koguashvili’yi 6-1, Yugoslav Goran Kasum’u 3-0, Bulgar Hristo Dimitrov’u 5-3 yendi, Ukraynalı Vieaceslav Oleynik’e 3-0, Alman Maik Bullmann’a 2.36’da tuşla yenildi, Yunan Yordanis Konstantinidis’i 3.39’da tuşla yendi ve sıkletinde beşinci oldu (İstanbulluoğlu, 2008).

Rusya Federasyonu 4 altın madalya ile zirvede yer alırken, Türkiye 2 altın 1 bronz madalya ile 4. sırada yer aldı. Atlanta’da madalyalar toplam 23 farkı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 20).

66

Tablo 20. 1996 Atlanta Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Rusya 4 1 2 7 2. ABD 3 4 1 8 3. Polonya 3 1 1 5 4. TÜRKİYE 2 X 1 3 5. Kore 1 3 X 4 6. İran 1 1 1 3 7. Küba 1 1 1 3 7. Ermenistan 1 1 X 2 9. Ukrayna 1 X 3 4 10. Kuzey Kore 1 X 1 2 10. Kazakistan 1 X 1 2 12. Bulgaristan 1 X X 1 13. Belarus X 3 1 4 14. Almanya X 1 2 3 15. Azerbaycan X 1 X 1 15. Kanada X 1 X 1 15. Finlandiya X 1 X 1 15. Fransa X 1 X 1 19. Japonya X X 1 1 19. Çin X X 1 1 19. Moldova X X 1 1 19. İsveç X X 1 1 19. Gürcistan X X 1 1

67

4.24. 2000 Sidney Oyunları

Yönetici: Ahmet Ayık (Fed. Bşk.).

Antrenörler: Fevzi Şeker, Yumin Sergeyeviç (Serbest), Haluk Koç, Salih Bora (Grekoromen).

Hakemler: Ercan Yılmaz, Suat Beyenal, Ender Büyükerşen

Yedek güreşçiler: Zekeriya Güçlü, Arif Kama (LL), Bünyamin Emik (GR).

Sidney Oyunları öncesi IOC tarafından olimpiyat oyunlarına kota getirilmiş, buna göre; oyunların yapılacağı yıla kadar gerçekleştirilen Avrupa ve Dünya Şampiyonaları ile Olimpiyat Kalifikasyon Turnuvalarından sporcuların elde ettikleri neticelere göre olimpiyat oyunlarına katılabilmeleri mümkün olabilmiştir (https://unitedworldwrestling.org/organisation/history-wrestling).

6’sı grekoromen, 6’sı serbest, toplam 12 sporcu kota alarak Türkiye’yi oyunlarda temsil etmeye hak kazanmışlardır. Hamza Yerlikaya, kendisinin 2., Türk güreşinin 27. altın madalyasını kazandırmıştır. 31 müsabakaya çıkan milliler 15 galibiyet, 16 mağlubiyet almışlardır. Oyunlarda alınan sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları;

Harun Doğan 58 kg’da Moldovalı Oktavyan Susiuk’u 6-2 yendi, Özbek Damir Zakhartinov’a 3-0, Rus Mourad Ramazanov’a hükmen yenilerek 16. oldu.

Yüksel Şanlı 69 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Nijeryalı Ibo Oziti’yi 6-0 yendi. ABD’li Lincoln McIlravy’ye 6-3 yenilerek sıktetinde 9. oldu.

Adem Bereket 76 kg’da İlk turu maç yapmadan geçtikten sonra Gürcü Gurami Mishelidze’yi 3-0, Macar Arpad Ritter’i 3-2, Özbek Ruslan Kingshagov’u 5- 2 yendi. ABD’li ’e 3-1, Koreli Eui Jae Moon’a 3-0 yenildi ve sıkletinde dördüncü oldu. Şampiyon olan Alman Leipod’un dopingli çıkması üzerine bronz madalya kazandı.

Ali Özen 85 kg’da Özbek Makharbek Khatarchev’e 3-0 ve Koreli Hyung-Mo Yang’a 5-2 yenilerek 18. oldu.

68

Ahmet Doğu 97 kg’da İranlı Ali Rıza Haydari’ye 6-1 ve İsveçli Rolf Scherrer’e 4-3 yenilerek 16. oldu.

Mehmet Aydın Polatçı 130 kg’da Macar Zsolt Gombos’u 3-0 yendi. Özbek Artur Taymazov’a aynı sonuçla yenilerek 11. oldu.

Grekoromen Güreş sonuçları;

Ercan Yıldız 54 kg’da Yeni Zelandalı Jotham Pellew’i 16-0 yendi. Kübalı Lazaro Rivas Scull’a 10-0, Azeri Natig Alvazov’a 3-0 yenilerek 11. oldu.

Şeref Eroğlu 63 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra sıkletinin şampiyonu Rus Varteres Samurgashev’e 5-2 yenildi. Üçüncü turda Polonyalı Wlodzimierz Zawadzki’yi hükmen yenerek 10. oldu.

Nazmi Avluca 76 kg’da Azeri Kvitsa Biniashvili’yi 3-0 yendi. Koreli Jin Soo Kim’e 3-1 yenilerek 13. oldu.

Hamza Yerlikaya 85 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra Finli Marko Asell’i 10-0 yendi. Sonra sırasıyla Alman Thomas Zander’i 5-1, Kübalı Luis Enrique Mendez Lazo’yu 5-0, Gürcü Muhran Vakhtangadze’yi 3-0 yenerek finale yükseldi. Finalde Macar Istvan Sandor Bardosi ile yaptığı karşılaşma 3-3 sona erdi. Yerlikaya pasif güreşen rakibi karşısındahakem kararıyla galip ilan edilerek bir kez daha altın madalyanın sahibi oldu.

Hakkı Başar 97 kg’da Gürcü Genadi Chaidze’ye 4-2 ve Polonyalı Andrej Wronski’ye 7-1 yenilerek 16. oldu.

Mehmet Fatih Bakır 130 kg’da İsrailli Yuri Evseytchik’e 3-0 yenildi. Polonyalı Marek Sitnik’i 1-0, Çek David Vala’yı 3-0 yenip sıkletinde sekizinci oldu (İstanbulluoğlu, 2008).

Türkiye 1 altın 1 bronz madalya ile 6. sırada yer aldı. 6 altın madalya ile sıralamanın başında Rusya yer almaktadır. Sidney’de madalyalar toplam 22 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 21).

69

Tablo 21. 2000 Sidney Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Rusya 6 2 1 9 2. ABD 2 2 3 7 3. Küba 1 3 1 5 4. Kore 1 2 1 4 5. Bulgaristan 1 1 X 2 6. TÜRKİYE 1 X 1 2 7. İran 1 X X 1 7. Kanada 1 X X 1 7. Azerbaycan 1 X X 1 7. İsveç 1 X X 1 11. Özbekistan X 2 X 2 12. Kazakistan X 1 X 1 12. Ukrayna X 1 X 1 12. Japonya X 1 X 1 12. Macaristan X 1 X 1 16. Gürcistan X X 3 3 17. Yunanistan X X 1 1 17. Makedonya X X 1 1 17. Belarus X X 1 1 17. Çin X X 1 1 17. Finlandiya X X 1 1 17. Kuzey Kore X X 1 1

70

4.25. 2004 Atina Oyunları

Yönetici; Mehmet Kemal.

Antrenörler: Kharitu Apaev, Avni Tarhan (Serbest), Majidau Kamandar, Yüksel Seçkin Saruhan, Ata Karataş (Grekoromen).

Hakemler: Ender Büyükerşen, İbrahim Cicioğlu

Oyunlara 6 grekoromen, 6 serbest, toplam 12 güreşçiyle katılan Türkiye güreş milli takımı, 21 müsabakada galip gelmekteyken 14 müsabakada mağlup olmuştur. 2004 Oyunlarında Bayanlar güreşi programa dahil edildiği için madalya sayıları ve dağılımları artmıştır. Toplam 35 müsabakaya çıkan millilerin aldıkları sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları;

Harun Doğan 55 kg’da Ermeni Martin Berberyan’a 5-3 ve Yunanlı Amiran Kartonov’a 2.49’da 10-0 yenilerek 20. oldu.

Tevfik Odabaşı 60 kg’da Rus Murat Umakhanov’a 5-2 ve Kanadalı Guivi Sissauri’ye 5-4 yenilerek 15. oldu.

Ömer Çubukçu 66 kg’da Slovak Stefan Fernyak’ı 5-1 yendi, ikinci turu maç yapmadan geçti. Macar Gabor Hatos’u 3-1 yendi. Rus Makhach Murtazaaliev’e 6-0 yenilerek yedinci oldu.

Gökhan Yavaşer 84 kg’da Ukraynalı Taras Danko’ya 6-0 yenildi, Ermeni Mahmet Agaev’i hükmen yendi 15. oldu.

Fatih Çakıroğlu 96 kg’da Moğol Enkhtuya Tuvisintur’u 3.15’te tuşla yendi, Belarus Alexandre Shemarov’a 3-1 yenilerek dokuzuncu oldu.

Mehmet Aydın Polatçı 120 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra, ikinci turda Rumen Daniel Rares Chintosan’ı 10-0 öndeyken 3.19’da tuşla, Alman Sven Thiele’yi 5-1, Kübalı Alexis Rodriguez R. Valera’yı 3-1 yendi. Özbek Artur Taymazov’a 3-0 yenildi. Kazak Marid Mutamilov’u 4-1 yenerek bronz madalya kazandı.

71

Grekoromen güreş sonuçları;

Ercan Yıldız 55 kg’da Gürcü Irakli Chochua’ya 4-1 yenildi. Litvanyalı Svajunas Adomaytis’i 3-1 yendi ve 12. oldu.

Şeref Tüfenk 60 kg’da Yunanlı Hritos Gkikas’ 5-0 ve İranlı Agboloag Ashkani’yi 3-1 yendi. Kübalı Roberto Monzon Gonzales’e 5-0 yenilerek sekizinci oldu.

Şeref Eroğlu 66 kg’da Gürcü Manukhar Kvirkvelya’yı 11-1 öndeyken diskalifiye ile, Kolombiyalı L. F. Izquierdo Martinez’i 2.14’te teknik üstünlükle 10- 0, Ukraynalı Armen Vardaryan’ı 5-0, Kazak Mkhitar Manukyan’ı 5-3 öndeyken 5.12’de tuşla yendi. Finalde Azeri ’a 4-3 yenilerek gümüş madalya kazandı.

Hamza Yerlikaya 84 kg’da Ukraynalı Alexandre Daragan’ 4-1, Bulgar Vladislav Metodiev’i 5-2 Estonyalı Tarvi Thomberg’i 3-0 yendi. Yarı finalde İsveçli Ara Abrahamyan’a 3-0 yenildi, üçüncülük maçında Belarus Vyatcheslav Makarenko ‘ya 2-1 yenilerek dördüncü oldu.

Mehmet Özal 96 kg’da Özbek Alexej Cheglakov’u 3-0. Letonyalı Igor Kostins’i 4-0, Kübalı W. Ernesto Pena’yı 4-3 yendi, Mısırlı Karam Muhammed Gaber İbrahim’e 1.09’da 11-0 yenildi. Üçüncülük maçında İranlı Msoud Hashamzade’yi 3-2 öndeyken diskalifiye ile yendi ve bronz madalya kazandı.

Yekta Yılmaz Gül 120 kg’da İsrailli Yuri Evseytchik’i 3-0. Kübalı Mijain Lopez Nunez’e 4-0 yenilerek 13. Oldu (İstanbulluoğlu, 2008).

Atina Oyunlarında Rusya kazandığı 5 altın madalya ile zirvede yer aldı. Türkiye 1 gümş 2 bronz toplam üç madalya ile 14. Sırada yer alırken, Atina’da madalyalar 22 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 22).

72

Tablo 22. 2004 Atina oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Rusya 5 2 3 10 2. Japonya 2 1 3 6 3. Özbekistan 2 1 X 3 4. Ukrayna 2 X X 2 5. ABD 1 3 2 6 6. Küba 1 1 1 3 7. Kore 1 1 X 2 8. Azerbaycan 1 X X 1 8. Mısır 1 X X 1 8. Macaristan 1 X X 1 8. Çin 1 X X 1 12. İran X 2 1 3 12. Kazakistan X 2 1 3 14. TÜRKİYE X 1 2 3 15. İsveç X 1 X 1 15. Gürcistan X 1 X 1 15. Finlandiya X 1 X 1 15. Kanada X 1 X 1 19. Fransa X X 2 2 20. Yunanistan X X 1 1 20. Belarus X X 1 1 20. Bulgaristan X X 1 1

4.26. 2008 Pekin Oyunları

Yönetici: Osman Aşkın Bak.

Teknik Direktör: Salih Bora.

Antrenörler: Hakkı Başar, Yücel Seçkin Saruhan (Grekoromen), İshak Irbakhayanov, Adem Bereket, Murat Atmaca (Serbest).

Hakemler: Ender Büyükerşen, İbrahim Cicioğlu, Bekir Çeker.

73

Pekin Oyunları’nda 6’sı grekoromen, 7’si serbest toplam 13 güreşçi Türkiye’yi temsil etmiştir. 14 galibiyet, 17 mağlubiyet, toplam 31 müsabaka yapan güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları;

Sezar Akgül 55 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra ikinci turda Japon Tomohiro Matsunaga 2-0 (5-0. 3-0) yenildi. Japon güreşçi finale çıktığı için Sezar bronz madalya için repesaj hakkı kazandı. Senegalli Adama Dietta’yı 2-1 (1-0, 0-1, 1-0) yeni. Özbek Dilshod Mansurov’a 2-0 (4-0, 4-0) yenilerek 11. oldu.

Tevfik Odabaşı 60 kg’da ilk turda Makedon Murad Ramazanov’a 2-1 (7-0, 0- 2, 0-2) yenilerek 11. oldu.

Ramazan Şahin 66 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra ikinci turda Kübalı Geandry Garzon’u 2-0 (1-0, 7-4) yendi. Çeyrek finalde İranlı Mehdi Taghavi’yi 2-0 (3-0, 1-0) yendi. Yarı finalde Gürcü Otar Tushishvili’yi 2-0 (1-0, 3-1) yendi. Finalde Ukraynalı Andrey Stadnik’i 2-1 (0-1, 2-1, 2-2) yenerek Türkiye’nin Oyunlardaki tek altın madalyasını kazandırdı.

Ahmet Gülhan 74 kg’da İlk Maçında Avustralyalı Ali Abdo’yu 2-0 (1-0, 1-0) yendi, ikinci turda Rus Bouvaisa Saitiev’e 2-0 (0-1, 0-4) yenildi. Saitiev’in finale çıkmasıyla repesaja devam eden Gülhan, Güney Koreli Byung Kwan Cho’ya 2-1 (0- 1, 2-0, 1-2) yenilerek sıkletinde 10. oldu.

Serhat Balcı 84 kg’da İlk turu maç yapmadan geçtikten sonra ikinci turda Kanadalı Travis Cross’u 1-1’lik periyotlarla 2-0 yendi. Çeyrek finalde Kübalı Reineris Salas’ı 2-0 ( 1-0, 2-0) yendi. Yarı finalde Tacikistan’dan Yusup Abdosalamov’a 2-0 ( 0-3, 0-1) yenildi. Bronz madalya maçında Ukraynalı Taras Danko’ya 2-0 (0-1, 0-2) yenilerek beşinci oldu.

Hakan Koç 96 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra ikinci turda Alman Kehrer’i 2-0 (1-0, 1-1) yendi. Çeyrek finalde Rus Moradov’a 2-0 (0-1, 0-2) yenildi. Repesajda Ukraynalı Tibilov’a 2-0 (0-1, 1-3) yenilerek dokuzuncu oldu.

74

Mehmet Aydın Polatçı 120 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Ukraynalı Ivan Ishcenko’yu 2-1 (0-3, 1-0, 1-0) yendi. Kazak Marid Mutalimov’a 2-1 (0-1, 2-1, 0-2) yenilerek sekizinci oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Soner Sucu 60 kg’da ilk turu maç yapmadan geçti. İkinci turda Rus İslambek Albiev’e 2-0 (6-0, 6-0) yenildi. Repesaj maçında Kübalı Roberto Monzon Gonzalez’e 2-1 yenilerek 12. oldu.

Şeref Eroğlu 66 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra ikinci turda Bulgar Nikolai Gergov’a 2-0 yenilerek 17. oldu.

Şeref Tüfenk 74 kg’da ilk turda Azeri Ilgar Abdulov’a 2-1 (1-2, 1-2) yenilerek 17. oldu.

Nazmi Avluca 84 kg’da ilk turu bay geçti. İkinci turda Gürcü Badri Khasai’yi 2-0, üçüncü turda İranlı Saman Tahmasebi’yi 2-0 yendi. Yarı finalde Macar Zoltan Fodor’a 2-0 kaybetti. Bronz madalya maçında Çinli Ma Sanyi’yi ağayından sakatlanmasına rağmen 2-1 (0-4, 5-0, 6-0) kazanarak bronz madalyanın sahibi oldu.

Mehmet Özal 96 kg’da ilk turda Ukraynalı Oleg Krioko’yu 2-1 yendi. İkinci turda Litvanyalı Mindausgas Ezarskis’e 2-1 yenilerek 11. oldu.

Rıza Kayaalp 120 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Litvanyalı Mindausgas Mizgaitis’e ikinci periotta tuşla yenilerek 19. Oldu (İstanbulluoğlu, 2008).

Pekin’de Türkiye güreş milli takımı 1 altın 1 bronz madalya ile 8. sırada yer almaktadır. Sıralamanın başında 7 altın madalya ile Rusya yer almaktadır. Madalyalar toplam 29 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz. Tablo 23).

75

Tablo 23. 2008 Pekin Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Rusya 7 1 2 10 2. Japonya 2 3 1 6 3. Gürcistan 2 1 1 4 4. Çin 1 2 1 4 5. Küba 1 X 2 3 5. ABD 1 X 2 3 5. Fransa 1 X 2 3 8. TÜRKİYE 1 X 1 2 8. Kanada 1 X 1 2 10. İtalya 1 X X 1 11. Ukrayna X 1 3 4 11. Bulgaristan X 1 3 4 13. Azerbaycan X 1 2 3 13. Kazakistan X 1 2 3 13. Kırgızistan X 1 2 3 16. Belarus X 1 1 2 17. Slovakya X 1 X 1 17. Tacikistan X 1 X 1 17. Macaristan X 1 X 1 17. Litvanya X 1 X 1 17. Almanya X 1 X 1 22. Ermenistan X X 2 2 23. İran X X 1 1 23. Romanya X X 1 1 23. Hindistan X X 1 1 23. Kore X X 1 1 23. Çek Cumhuriyeti X X 1 1 23. Kolombiya X X 1 1 23. Polonya X X 1 1

76

4.27. 2012 Londra Oyunları

Yönetici: Bekir Çeker (Fed. Bşk.).

Teknik Direktör: Mehmet Akif Pirim (GR), Yakup Topuz (LL).

Antrenörler: Metin Topaktaş, Ali Özen, Remzi Musaoğlu, Adem Bereket, İshak Irbaykhanov (Serbest), Bayram Özdemir, Temel Yaşar, Erdoğan Karaali, Rüstem Koyuncu, Salih Yılmaz, Serkan Özden (Grekoromen), İsmail Kosukoğlu (Kadınlar).

Hakemler: Satılmış Baykuş, Ender Büyükerşen, Halil İbrahim Cicioğlu.

Oyunlarda beşi serbest, yedisi grekoromen, bir kadın, toplam 13 güreşçi Türkiye’yi temsil etmiştir. Londra Oyunlarında, grekoromen stil 120 kiloda müsabakalara çıkan Rıza Kayaalp’in aldığı bronz madalya Türk güreşinin tek madalyası olmuştur. 23 müsabakaya çıkan milliler sadece 7 galibiyet almış olup, 16 müsabakayı kaybetmişlerdir. Oyunlarda Türkiye güreş milli takımının aldığı sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları;

Ahmet Peker 55 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci tur Kanadalı David Tremblay’ı 2-0 (1-0, 1-1) yendi. Çeyrek finalde Kazak Daulet Niyazbekov’a 2-1 (1- 0, 0-1, 0-2) yenildi. Kazak sporcu sonraki tur yenildiği için repesaja hak kazanamayan Peker dokuzuncu oldu.

Ramazan Şahin 66 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Hintli Sushil Kumar’a 2-1(2-0, 0-1, 0-1) yenildi. Repesajda Özbek Navruoz Ikhtiyor’u 2-0 yendi. Bronz madalya müsabasında Kazak Akzhurek Tanatarov’a 2-1 (4-1, 1-3, 2-4) yenildi ve beşinci oldu.

İbrahim Bölükbaşı 84 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Azerbaycan’dan ’a 2-0 ( 3-1, 5-3) yenildi. Repesajda ABD’li 2-1 yendi. Bronz madalya müsabasında İranlı Ehsan Naser Lashgari’ye 2-0 (3-2, 3-0) yenilerek beşinci oldu.

77

Serhat Balcı 96 kg’da ilk maçında Kırgızistan’dan Magomed Musaev’e 2-1 yenildi. Kırgız sporcu sonraki tur yenildiği için repesaja hak kazanamayan Balcı 16. oldu.

Taha Akgül 120 kg’da ilk maçında Ukraynalı Oleksandr Khotsianivskyi’yi 2-0 yendi. İkinci turda Rusya’dan Bilyal Makhov’a 2-0 yenildi. Rus sporcu finale kalamadığı için elenen Taha sekizinci oldu.

Grekoromen güreş sonuçları;

Ayhan Karakuş 55 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Kübalı Gustavo Balard Marin’ 2-0 (0-3, 0-1) yenildi. Kübalı sporcunun finale çıkamaması üzerine elenen Karakuş 16. oldu.

Rahman Bilici 60 kg’da ilk turda Japon Ryutaro Matsumoto’ya 2-0 (0-1, 0-5) yenildi. Japon sporcu finale çıkamadığı için elenen Bilici 17. oldu.

Atakan Yüksel 66 kg’da ilk turda İranlı Saeif Morad Abdvali’ye 2-0 (1-0, 3- 0) yenildi. Sonraki tur İranlı güreşçi yenildiği için repesaja hak kazanamayan Yüksel 18. oldu.

Selçuk Çebi 74 kg’da ilk turu maç yapmadan geçtikten sonra ikinci turda İsveçli Robert Rosengren’e 2-1 (0-1, 1-0, 0-1) yenildi. İsveçli sporcu finale çıkamadığı için elenen çebi 13. oldu.

Nazmi Avluca 84 kg’da ilk turda Polonyalı Damian Janikowski’ye 2-0 (0-2, 0-1) yenildi. Polonyalı sporcu finale çıkamadığı için elenen Avluca 15. oldu.

Cenk İldem 96 kg’da ilk maçında İranlı Ghasem Rezaei’ye 2-1 yenildi. Repesajda Ermeni ’a 2-0 (0-1, 0-2) yenilerek 11. oldu.

Rıza Kayaalp 120 kg’da ilk turda Ukraynalı Evgeni Orlov’u 2-0 (3-0, 1-0) yendi. İkinci turda ABD’li ’ı 2-0 (1-0, 1-0) yendikten sonra yarı finalde Kübalı Mijain Lopez Nunez’e 2-0 (0-2, 0-1) yenildi. Bronz madalya müsabakasında Gürcistan’dan Guram Pherselidze’yi 2-0 yenerek Türkiye’nin güreşteki tek madalyasını kazandırmış oldu.

78

Bayanlar güreş sonuçları;

Elif Jale Yeşilırmak 63 kg’da Türkiye’yi Olimpiyat Oyunlarında temsil eden ilk kadın güreşçi olarak geldiği Londra’da ilk turda Kübalı Katerina Lopez Vidiaux’a 1.56’da tuşla yenildi. Kübalı sporcu sonraki tur yenildiği için elenen Yeşilırmak 16. oldu.

Londra’da, Rusya 4 altın madalya ile sıralamanın zirvesinde yer almaktadır. Türkiye kazandığı bronz madalya ile 22. sırada yer almıştır. Madalyalar toplam 29 farklı ülkeye dağılmıştır (Bkz Tablo 24).

79

Tablo 24. 2012 Londra Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Rusya 4 2 5 11 2. Japonya 4 X 2 6 3. İran 3 1 2 6 4. Azerbaycan 2 2 3 7 5. ABD 2 X 2 4 6. Küba 1 X 1 2 7. Özbekistan 1 X X 1 7. Kore 1 X X 1 9. Gürcistan X 3 3 6 10. Macaristan X 1 2 3 11. Hindistan X 1 1 2 11. Kanada X 1 1 2 11. Ermenistan X 1 1 2 14. Ukrayna X 1 X 1 14. Porto Riko X 1 X 1 14. Estonya X 1 X 1 14. Mısır X 1 X 1 14. Çin X 1 X 1 14. Bulgaristan X 1 X 1 20. Kazakistan X X 3 3 21. İsveç X X 2 2 22. Kuzey Kore X X 1 1 22. Fransa X X 1 1 22. Polonya X X 1 1 22. TÜRKİYE X X 1 1 22. Litvanya X X 1 1 22. İspanya X X 1 1 22. Kolombiya X X 1 1 22. Moğolistan X X 1 1

80

4.28. 2016 Rio Oyunları

Yönetici: Musa Aydın (Fed. Bşk.).

Antrenörler: İbrahim Akgün, Abdullah Çakmar, Adem Bereket (Serbest), Salih Bora, Serkan Özden (Grekoromen), İsmail Kosukoğlu, Habil Kara, Efraim Kahraman (Kadınlar).

Hakemler: Halil İbrahim Cicioğlu, Levent Şen.

Oyunlara 6 serbest, 3 grekoromen, 4 bayanlar kategorisinde olmak üzere 13 güreşçiyle katılan Türkiye güreş milli takımı, 1964 Roma Oyunlarından bu yana ilk defa 5 madalya kazanmıştır. 20 galibiyet, 14 mağlubiyet, toplam 34 müsabakaya çıkan güreşçilerin aldıkları sonuçlar şu şekilde olmuştur;

Serbest güreş sonuçları;

Süleyman Atlı 55 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Romanyalı Ivan Guidea’ya 8-3 yenildi. Romanyalı güreşçi sonraki tur yenildiği için elenen Atlı 16. oldu.

Mustafa Kaya 65 kg’da ilk tur Kübalı Alejandro Enrique Valdes Tobier’e 4-0 öndeyken ikinci devrede tuşla yenildi. Kübalı güreşçi finale çıkamadığı için elenen Kaya 20. oldu.

Soner Demirtaş 74 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Moğolistanlı Purevjar Unurbat’ı 4-2 yendi. Üçüncü turda İranlı Charati’ye 7-0 yenildi. Repesajda Haitili Asnage Castelly’i 12-0 yendi. Bronz madalya müsabakasında Kazakistan’dan Galymzhan Usserbayev’i 6-0 yenerek bronz madalyanın sahibi oldu.

Selim Yaşar 86 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra Porto Rikolu Jaime Yusept Espinal’ı 5-2, Kübalı Reineris Salas Perez’i aynı skorla 5-2 yendi. Yarı finalde ABD’li J’den Michael Tbory Cox’u 2-1 yendi. Finalde Rus Abdulrashid Sadulayev’e 5-0 yenilerek gümüş madalyanın sahibi oldu.

81

İbrahim Bölükbaşı 97 kg’da ilk tur İranlı Reza Muhammed Ali Yazdani’ye 10-0 yenildi. İranlı güreşçi sonraki tur yenildiği için elenen Bölükbaşı 17. oldu.

Taha Akgül 120 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci tur Moğolistanlı Chuluunbat Jargalsaikhan’ı 10-0, Belarus İbrahim Saidau’yu 11-0 teknik üstünlükle yendi. Yarı finalde Ermenistanlı Levan Berianidze’yi 8-1 yendi. Finalde İranlı Komeil Nemal Ghasemi’yi 3-1 yenerek hem güreşin hem Türkiye’nin Rio’daki tek altın madalyasını kazandı.

Grekoromen güreş sonuçları;

Selçuk Çebi 75 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci turda Hırvatistan’dan Bozo Starcevic’e 2-1 yenildi. Repesaja kalamayan Çebi 17. oldu.

Cenk İldem 98 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci tur Hindistanlı Hardeep Hardeep’i 2-1 yendi. Üçüncü tur Rusya’dan Islam Magomedov’u 1-1 galip geldi. Yarı finalde Ermenistanlı Artur Aleksanyan’ 9-0 yenildi. Üçüncülük maçında Romanyalı Alin Alexuc Cıurarıu’yu 4-0 yenerek bronz madalyanın sahibi oldu.

Rıza Kayaalp 130 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra ikinci tur Venezüellalı Ervin Jose Caraballo Cabrera’yı 8-0 teknik üstünlükle, Azerbaycanlı ’yi 5-0 öndeyken tuşla yendi. Yarı finalde Almanyalı Eduard Popp’u 8-0 teknik üstünlükle yenerek finale yükseldi. Kübalı Mijain Lopez Nunez’e 6-0 kaybeden Kayaalp gümüş madalyanın sahibi oldu.

Bayanlar güreş sonuçları;

Bedia Gün 53 kg’da ilk turu bay geçti. İkinci tur Kuzey Koreli Jong Myong Suk’a 10-0 yenildi. Kuzey Koreli güreşçi finale yükselemediği için elenen Bedia Gün 18. oldu.

Elif Jale Yeşilırmak 58 kg’da ilk turu bay geçtikten sonra Kanadalı Michelle Cristina Fazzari’yi 3-1 yendi. Japonyalı Icho Kaori’ye 3-1 yenildi. Repesaj maçının ilk turunda Tunuslu Marwa Amri’ye 3-2 yenilen Yeşilırmak sıkletinde dokuzuncu oldu.

82

Hafize Şahin 63 kg’da ilk tur Brezilyalı Lais Nunes de Olıveıra’yı 5-2 geride olduğu müsabakayı 2.56’da tuşla yendi. İkinci turda Rusya’dan Inna Trazhukova’ya 9-5 yenildi. Rus sporcu yarı finalde yenildiği için elenen Şahin sıkletinde yedinci oldu.

Buse Tosun 69 kg’da ilk tur Polonyalı Agnieszka Jadwiga Wieszczek Kordus’u 6-0 öndeyken tuşla yendi. Japon Sara Dosho’ya 12-0 yenildi. Repesaj maçının ilk turunda Ukraynalı Alina Stadnik Makhynia’yi 7-4 yendi. Kanadalı Dorothy Erzsebet Yeats’a 3-2 kaybeden Tosun sıkletinde yedinci oldu.

Yasemin Adar 75 kg’da ilk tur Ukraynalı Alla Cherkasova’yı 12-10 yendi. Rusyalı Ekatarina Bukina’ya 5-3 yenildi. Rus sporcu sonraki turda yenildiğinden finale kalamayan Adar sıkletinde sekizinci oldu.

Rusya 4’ü altın olmak üzere toplam 9 madalya ile zirvede yer almaktayken Türkiye toplam 5 madalya ile 5. sırada yer alabilmektedir. Rio’da 27 ülke madalyaları paylaşmıştır (Bkz Tablo 25).

83

Tablo 25. 2016 Rio Oyunları madalya sıralaması;

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Rusya 4 3 2 9 2. Japonya 4 3 X 7 3. Küba 2 1 X 3 4. ABD 2 X 1 3 5. TÜRKİYE 1 2 2 5 6. İran 1 1 3 5 7. Ermenistan 1 1 X 2 8. Gürcistan 1 X 2 3 9. Sırbistan 1 X X 1 9. Kanada 1 X X 1 11. Azerbaycan X 3 6 9 12. Kazakistan X 1 2 3 12. Belarus X 1 2 3 14. Danimarka X 1 X 1 14. Ukrayna X 1 X 1 16. Özbekistan X X 3 3 17. Çin X X 2 2 17. İsveç X X 2 2 19. İtalya X X 1 1 19. Romanya X X 1 1 19. Kore X X 1 1 19. Almanya X X 1 1 19. Norveç X X 1 1 19. Tunus X X 1 1 19. Hindistan X X 1 1 19. Polonya X X 1 1 19. Bulgaristan X X 1 1

84

5. Sonuç ve Tartışma

1896-2016 yılları arasında 4 yılda bir olmak üzere toplam 28 Olimpiyat düzenlenmiş, düzenlenen olimpiyatların 26’sında Grekoromen stil, 25’inde serbest stil, 4’ünde ise kadınlar kategorisi müsabakaları oynanmıştır.

Olimpiyat Oyunlarında 1924-2016 yılları arası Türkiye güreş milli takımı, 20 olimpiyatta Türkiye’yi temsil etmiştir (Bkz. Tablo 31). Bunun nedeni olarak; 1896 ve 1904 yılındaki olimpiyatlara Osmanlı devletinin uluslararası olimpiyat komitesine henüz üye olmamış olmasından dolayı katılamadığı, sonrasındaki süreçte Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu olumsuz koşullardan dolayı 1908 ve 1912 yıllarındaki olimpiyatlara sadece 3 sporcu gönderilebilmesi ancak bu sporcuların da güreşçi olmamaları ayrıca Osmanlı Devleti’nin I. Dünya savaşını çıkartan devletler arasında olduğu gerekçesiyle 1920 Anvers oyunlarına davet edilmemiş olması gösterilebilir. Türkiye Cumhuriyeti’nin 1923 yılında resmi olarak kurulmasının ardından ancak 1924 yılından itibaren olimpiyatlara katılmaya başladığı görülmüştür.

Olimpiyat Oyunlarında 1924-2016 yılları arası serbest stilde 88 milli güreşçi 115 kez, grekoromen stilde 76 milli güreşçi 110 kez, hem serbest hem grekoromen kategoride 10 milli güreşçi 31 kez, kadınlar kategorisinde ise 5 milli güreşçi 6 kez Türkiye’yi temsil etmiştir. Toplam 262 kez Türkiye’yi temsil eden 179 milli güreşçinin 51’i madalya kazanmıştır (Bkz. Tablo 31). Türkiye Cumhuriyeti’nin farklı dönemlerde içinde bulunduığu bazı ekonomik olumsuzluklardan dolayı olimpiyat oyunlarına çeşitli sıkletlerde sporcu gönderememiştir (Bozgil,1997). Bu durum Sporcu ve temsil edilme sayısının düşük olma nedeni olarak gösterilebilir.

Grekoromen güreş milli takımı kazanmış olduğu 11 altın, 6 gümüş, 7 bronz, toplam 24 madalya ile Olimpiyat oyunları grekoromen kategoride en iyi altıncı ülke konumundadır (Bkz. Tablo 26). Serbest güreş milli takımı kazanmış olduğu 18 altın, 12 gümüş, 9 bronz, toplam 39 madalya ile Olimpiyat oyunları serbest kategoride en iyi üçüncü ülke konumundadır (Bkz. Tablo 27). Olimpiyat Oyunlarında Türk güreş milli takımı 29 altın, 18 gümüş, 16 bronz, toplam 63 madalya kazanmıştır. Türkiye kazandığı 29 altın, 18 gümüş, 16 bronz, toplam 63 madalya ile Olimpiyat Oyunları güreş dalında en iyi beşinci ülke konumundadır (Bkz.Tablo 29).

85

Grekoromen stilde Türkiye güreş milli takımı 204 galibiyet, 177 mağlubiyet, 23 beraberlik almış olup toplam 404 müsabakaya çıkmıştır. Serbest stilde Türkiye güreş milli takımı 307 galibiyet, 181 mağlubiyet, 26 beraberlik almış olup toplam 514 müsabakaya çıkmıştır. Kadınlar kategorisinde sadece iki olimpiyata katılan güreş milli takımı, 5 galibiyet 8 mağlubiyet almış olup toplam 13 müsabaka yapmıştır. Oyunlar tarihinde Türkiye güreş dalında toplam 931 maça çıkmış, maçların 516’sı galibiyet, 366’sı mağlubiyet, 49’u ise beraberlik ile sonuçlanmıştır (Bkz. Tablo 30).

Olimpiyat oyunlarda en çok milli mayoyu giyen güreşçi Hamit Kaplan’dır. Üç Olimpiyatta beş kez Türkiye’yi temsil eden Kaplan; 13 galibiyet, 6 beraberlik, 3 mağlubiyet alarak toplam 22 müsabakaya çıkmıştır (Gümüş, 1975). Türkiye Güreş Milli Takımı kafile başkanlığını 17 farklı kişi yapmıştır. Bu konuda dört defa görev alan Vehbi Emre, en çok görev alan yönetici olmuştur. Güreş antrenörü olarak olimpiyatlarda görev alan toplam 49 antrenör bulunmaktadır. En çok görev alan antrenör ise Celal Atik olup dört Olimpiyatta güreş antrenörlüğü yapmıştır. 26 Türk hakemin olimpiyatlarda görev yapdığı bilinmektedir. Ender Büyükerşen altı olimpiyatta görev alarak, Türk tarihinin Olimpiyatta en çok görev alan Türk hakemi olmuştur (İstanbulluoğlu, 2008).

86

Tablo 26. 1896-2016 Olimpiyat Oyunları Grekoromen Stil Madalya Sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya 34 16 10 60 2. İsveç 20 17 21 58 3. Finlandiya 18 21 19 58 4. Macaristan 16 12 11 39 5. Rusya 12 6 7 25 6. TÜRKİYE 11 6 7 24 7. Bulgaristan 9 14 9 32 8. Kore 7 2 7 16 9. Küba 7 5 2 14 10. Romanya 6 8 13 27 11. İtalya 6 4 9 19 12. Polonya 5 8 7 20 13. Japonya 4 6 3 13 14. Eski Almanya 3 7 4 14 15. ABD 3 6 6 15 16. Yugoslavya 3 5 4 12 17. BDT 3 3 3 9 18. Estonya 3 1 4 8 19. İran 3 1 3 7 20. Almanya 2 9 5 16 21. Mısır 2 3 2 7 22. Fransa 2 2 5 9 23. Ermenistan 2 2 3 7 24. Doğu Almanya 2 2 2 6 25. Norveç 2 1 2 5 26. Çekoslovakya 1 6 4 11 27. Yunanistan 1 3 5 9 28. Gürcistan 1 2 4 7 29. Azerbaycan 1 2 3 6 30. Kazakistan 1 2 2 5 30. Ukrayna 1 2 2 5

87

Tablo 26 (Devam).

32. Özbekistan 1 X 1 2 33. Sırbistan 1 X X 1 34. Danimarka X 3 6 9 35. Belarus X 2 5 7 36. Çin X 1 4 5 37. Lübnan X 1 2 3 38. Kırgızistan X 1 1 2 38. Litvanya X 1 1 2 40. Letonya X 1 X 1 40. Meksika X 1 X 1 42. İsviçre X X 1 1 42. Avusturya X X 1 1 42. Moldova X X 1 1 42. Kuzey Kore X X 1 1 42. Çek Cumhuriyeti X X 1 1 Top. 46 Ülke 193 195 213 601

Olimpiyat Oyunlarının grekoromen şampiyonalarında Sovyet Rusya, kazandığı 34 altın madalya ile listenin başında yer almaktadır. Türkiye’nin ise 11 altın, 6 gümüş, 7 bronz toplam 24 madalya ile grekoromen stilde en iyi altıncı ülke olduğu görülmektedir. Tüm olimpiyatlarda grekoromen stilde toplam 601 madalyanın 46 farklı ülke tarafından kazanıldığı görülmektedir.

Türk kültüründe güreşin daha ziyade modern haliyle serbest güreş stiline daha yatkın olduğu bundan dolayı da grekoromen güreş becerisinin kazanılmasının serbest stile göre daha geç olması grekoromen stilde Türkiyenin başarısının beklenin altında olmasına neden olduğu söylenebilir (Koloğlu, 1972).

88

Tablo 27. 1904-2016 Olimpiyat Oyunları Serbest Stil Madalya Sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. ABD 50 36 26 112 2. Sovyet Rusya 28 15 13 56 3. TÜRKİYE 18 12 9 39 4. Japonya 17 12 11 40 5. Rusya 17 4 6 27 6. İsveç 8 10 8 26 7. Finlandiya 8 7 11 26 8. Bulgaristan 7 16 11 34 9. İran 6 13 17 36 10. Kore 4 9 7 20 11. İsviçre 4 4 5 13 12. Büyük Britanya 3 4 10 17 13. Macaristan 3 4 8 15 14. Azerbaycan 3 3 5 11 15. Kuzey Kore 3 2 4 9 16. BDT 3 2 2 7 17. Gürcistan 2 3 6 11 18. Fransa 2 2 3 7 19. Özbekistan 2 2 2 6 20. Küba 2 1 7 10 21. Estonya 2 1 X 3 22. Kanada 1 5 5 11 23. Almanya 1 3 4 8 24. Ukrayna 1 3 3 7 25. Yugoslavya 1 1 2 4 26. Romanya 1 X 6 7 27. İtalya 1 X 1 2 28. Moğolistan X 4 4 8 29. Belçika X 3 X 3 30. Kazakistan X 2 3 5 31. Doğu Almanya X 2 1 3

89

Tablo 27 (Devam).

31. Belarus X 2 1 3 33. Çekoslovakya X 1 3 4 33. Polonya X 1 3 4 35. Hindistan X 1 3 3 35. Avustralya X 1 2 3 35. Eski Almanya X 1 2 3 38. Norveç X 1 X 1 38. Suriye X 1 X 1 38. Ermenistan X 1 X 1 38. Tacikistan X 1 X 1 38. Porto Riko X 1 X 1 38. Slovakya X 1 X 1 44. Yunanistan X X 2 2 45. Avusturya X X 1 1 45. Kırgızistan X X 1 1 45. Pakistan X X 1 1 45. Makedonya X X 1 1 Top. 48 Ülke 198 198 220 616

Serbest stilde ABD’nin kazandığı 50 altın madalya ile listenin başında yer aldığı görülmektedir. Bunun en büyük sebeplerinden birisi dört olimpiyata ev sahipliği yapmış olmasıdır. Türkiye’nin ise 18 altın, 12 gümüş, 9 bronz, toplam 39 madalya ile Sovyet Rusya’nın ardında en iyi üçüncü ülke olduğu görülmektedir. Tüm Olimpiyat Oyunlarında serbest stilde toplam 616 madalyanın 48 farklı ülke tarafından kazanıldığı görülmektedir.

90

Tablo 28. 2004-2016 Olimpiyat Oyunları Kadınlar Katagorisi Madalya Sıralaması

Sıra Ülkeler Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Japonya 11 3 2 16 2. Kanada 2 2 2 6 2. Çin 2 2 2 6 4. Rusya 1 4 2 7 5. ABD 1 1 3 5 6. Ukrayna 1 X 1 2 7. Azerbaycan X 2 3 5 8. Bulgaristan X 2 1 3 9. Kazakistan X 1 4 5 10. Belarus X 1 X 1 11. İsveç X X 2 2 11. Kolombiya X X 2 2 11. Polonya X X 2 2 11. Fransa X X 2 2 15. Tunus X X 1 1 15. Hindistan X X 1 1 15. İspanya X X 1 1 15. Moğolistan X X 1 1 Top. 18 Ülke 18 18 32 68

Kadınlar kategorisi, yapılan son dört Olimpiyat oyununda yer almıştır. Japonya 11 altın madalya ile sıralamanın başında yer almaktadır. Türkiye kadınlar kategorisinde henüz madalya kazanamadığı için sıralamada yer almamaktadır. Kadınlar kategorisinde toplam 68 madalyanın 18 farklı ülke tarafından kazanılmış olduğu görülmektedir.

Kadınlar kategorisinde Türkiye güreş milli takımının hiç madalya kazanamamış olmasının başlıca nedeni bu katagoride yeterli tecrübeye sahip olamaması ve bu kategorinin Türkiye’de son yıllarda yeni yeni gelişmeye ve yaygınlaşmaya başlamasıdır.

91

Tablo 29. 1896-2016 Olimpiyat Oyunları Grekoromen ve Serbest Stil ile Kadınlar Kategorisi Genel Toplam Madalya Sıralaması

Sıra Ülkeler Katılım Sayısı Altın Gümüş Bronz Toplam 1. Sovyet Rusya (1922-1991) 9 62 31 23 116 2. ABD 24 54 43 35 132 3. Japonya 20 32 21 16 69 4. Rusya 8 30 14 15 59 5. TÜRKİYE 20 29 18 16 63 6. İsveç 24 28 27 31 86 7. Finlandiya 25 26 28 30 84 8. Macaristan 23 19 16 19 54 9. Bulgaristan 15 16 32 21 69 10. Kore 14 11 11 14 36 11. İran 16 9 14 20 43 12. Küba 10 9 6 9 24 13. Romanya 18 7 8 19 34 14. İtalya 22 7 4 10 21 15. BDT (Rusya-1992) 1 6 5 5 16 16. Polonya 14 5 9 12 26 17. Estonya 10 5 2 4 11 18. Azerbaycan 6 4 7 11 22 19. Yugoslavya (1918-2003) 13 4 6 6 16 20. Fransa 20 4 4 10 18 21. İsviçre 14 4 4 6 14 22. Almanya 16 3 12 9 24 23. Eski Almanya (1945’e kadar) 5 3 8 6 17 24. Kanada 19 3 7 7 17 25. Gürcistan 6 3 5 10 18 26. Ukrayna 6 3 5 6 14 27. Büyük Britanya 13 3 4 10 17 28. Kuzey Kore 10 3 2 5 10 29. Özbekistan 6 3 2 3 8 30. Doğu Almanya (1949-1990) 8 2 4 3 9 31. Çin 9 2 3 6 11 32. Ermenistan 6 2 3 3 8 33. Mısır 16 2 3 2 7 34. Norveç 18 2 2 2 6 35. Çekoslovakya (1918-1992) 16 1 7 7 15 36. Kazakistan 6 1 5 9 15 37. Yunanistan 16 1 3 7 11

92

Tablo 29 (Devam).

38. Sırbistan 3 1 X X 1 39. Belarus 6 X 5 6 11 40. Moğolistan 12 X 4 5 9 41. Danimarka 15 X 3 6 9 42. Belçika 10 X 3 X 3 43. Hindistan 16 X 1 4 5 44. Lübnan 3 X 1 2 3 44. Avustralya 13 X 1 2 3 44. Kırgızistan 6 X 1 2 3 47. Litvanya 7 X 1 1 2 48. Suriye 4 X 1 X 1 48. Letonya 7 X 1 X 1 48. Meksika 7 X 1 X 1 48. Tacikistan 4 X 1 X 1 48. Porto Riko 5 X 1 X 1 48. Slovakya 4 X 1 X 1 54. Avusturya 13 X X 2 2 54. Kolombiya 7 X X 2 2 56. Tunus 7 X X 1 1 56. İspanya 6 X X 1 1 56. Pakistan 4 X X 1 1 56 Çek Cumhuriyeti 7 X X 1 1 56. Makedonya 4 X X 1 1 56. Moldova 6 X X 1 1 Top. 61 ülke 27 Olimpiyat 409 411 465 1285

Tablo 29’a bakıldığında; modern olimpiyat oyunlarında güreş dalındaki kategorilerde kazanılan tüm madalyaların ülke başarılarına göre sıralamaları görülmektedir. Türkiye 29’u altın toplam 63 madalya ile Olimpiyat Oyunlarının güreş branşındaki en başarılı beşinci ülkesi konumundadır. Yapılan 28 Olimpiyat oyununun 27’sinde olimpiyat programında yer alan güreş dalında 61 farklı ülkenin toplam 1285 madalya kazanmış olduğu görülmektedir. Tablo 29’a göre ilk sıralarda yer alan ülkeler incelendiğinde, ülke sıralamalarına etki eden faktörlerin başlıcaları aşağıda belirtilmiştir.

93

Listenin ilk sırasında yer alan Sovyet Sosyalist Rusya (1922-1991) ikinci dünya savaşından sonra astronomi, tıp, makine gibi alanlarda gelişme göstermiş ve bu gelişme spordaki ilaç sanayi ve antrenman bilimleri alanına da sıçramıştır. Dağılma sürecine girene kadar diğer spor branşlarında olduğu gibi güreşte de ilk sıralarda yer almışlardır. Ruslar için şans olan bir diğer etken ise sıkletlerin 10’a yükseldiği 1972 Münih oyunlarından sıkletlerin 8’e düştüğü 1997 yılına kadar olan sürenin Rusların en parlak dönemine denk gelmiş olması gösterilebilir. Örneğin Türkiye 1948 ve 1960 oyunlarında 32 sıklette 13 altın madalya ile zirvede yer alırken, Sovyet Rusya 1972 ve 1976 oyunlarında 40 sıklette 21 altın madalya ile zirvede yer almıştır. Yani sıklet sayısı fazla olduğu için kazanılan madalyalarda daha fazladır. Diğer bir faktör ise sadece bir kez ev sahipliği yaptığı 1980 Moskova olimpiyatlarına güreşte söz sahibi olan birçok ülkenin katılmamasıdır. Bu sayede bir Olimpiyatta 20 sıklette 12’si altın olmak üzere 17 madalya kazanmışlardır (Bozgil,1997).

Listenin 2. sırasında yer alan ve serbest stil güreş kültürüne sahip olan Amerika Birleşik Devletleri’nin kazandğı madalyalara etki eden en büyük faktör olimpiyatlara 4 defa ev sahipliği yapmasıdır. ABD katıldığı 24 olimpiyat oyunununda kazandığı 54 altın madalyanın 22’sini ev sahipliği yaptığı 4 olimpiyattan kazanmıştır. 1904 St Louis oyununda Amerikalı sporculardan başka sporcu olmaması ve 7 sıklete yer verilmesi üzerine, bu olimpiyatta 7’si altın olmak üzere 21 madalya ABD’nin olmuştur. 1984 Los Angeles oyunlarında ise Sovyet Rusya ve doğu bloku ülkeleri’nin ABD’yi protesto etmek amacıyla olimpiyatlara katılmamaları, 9’u altın olmak üzere 13 madalya kazanan ABD’nin lehine olmuştur (Bozgil,1997; İstanbulluoğlu, 2008).

Listenin 3. sırasında yer alan Japonya kazandığı 32 altın madalyanın 11’ini kadınlar kategorisinden elde etmiştir. Serbest ve grekoromen stilde madalyaların çoğu hafif sıkletlerde kazanılmasına rağmen, kadınlar kategorisinde tüm sıkletlerde başarılı olması Japonya’yı sıralamada ön sıralara taşımıştır. Japonlar grekoromen ve serbest stilde katıldığı 20 olimpiyattan 21 altın madalya kazanmasına rağmen, kadınlar kategorisinde 4 olimpiyattan 11 altın madalya kazanmış olması Japonların listedeki sıralamasına ciddi olumlu etki yapmıştır.

94

İsveç, Finlandiya, Macaristan ve Almanya gibi listenin üst sıralarında yer alan ve güreş branşında köklü kültüre sahip olan bu ülkelerin kazandıkları madalyaların çoğunun ilk modern olimpiyatlarda elde edilmiş oldukları bilinmektedir. Son dönem olimpiyatlarda pek madalya kazanamayan bu ülkeler, eski dönemde katılımın az olduğu ve bir sıklette birden fazla güreşçinin katıldığı olimpiyatlarda (1908-1952) kazandıkları madalya sayılarının yüksek olması nedniyle sıralamada üst sıralarda yer almaktadırlar.

Tablo 30. Türkiye Güreş Milli Takımının müsabakalarda elde ettiği sonuçlarının, Olimpiyat Oyunlarına göre dağılımları

Grekoromen Serbest Kadınlar Olimpiyatlar Gal. Mağ. Brb. Gal. Mağ. Brb. Gal. Mağ. 1924 Paris 2 5 ------1928 Amsterdam 10 13 ------1936 Berlin 11 11 - 11 12 - - - 1948 Londra 19 10 - 33 6 - - - 1952 Helsinki 7 11 - 25 9 - - - 1956 Melbourne 19 12 - 27 7 - - - 1960 Roma 24 7 7 29 6 7 - - 1964 Tokyo 11 8 8 25 7 8 - - 1968 Meksika 9 7 6 18 7 7 - - 1972 Münih 7 11 1 16 17 1 - - 1976 Montreal 4 8 - 7 12 1 - - 1984 Moskova 8 14 - 19 17 1 - - 1988 Seul 5 8 - 22 16 - - - 1992 Barselona 12 9 1 21 14 1 - - 1996 Atlanta 18 11 - 16 11 - - - 2000 Sidney 10 7 - 6 10 - - - 2004 Atina 15 7 - 8 8 - - - 2008 Pekin 4 7 - 10 10 - - - 2012 Londra 3 8 - 4 7 - - 1 2016 Rio 6 3 - 10 5 - 5 7 Toplam 204 177 23 307 181 26 5 8

95

Olimpiyat oyunlarında Türkiye grekoromen stil güreş milli takımı toplam 20 olimpiyat oyununda yer almıştır. 86 grekoromen stil güreşçi toplamda 404 müsabaka oynamış, bu müsabaların 204’ü galibiyet, 177’si mağlubiyet, 23’ü ise beraberlik ile sonuçlanmıştır.

Olimpiyat oyunlarında Türkiye serbest stil güreş milli takımı toplam 18 olimpiyat oyununda yer almıştır. 98 serbest stil güreşçi toplamda 514 müsabak oynamış, bu müsabakaları 307’si galibiyet, 181’i mağlubiyet, 26’sı ise beraberlik ile sonuçlanmıştır.

Kadınlar kategorisin Türkiye sadece 2 olimpiyat oyununda temsil edilmiştir. 5 kadın güreşçi, 5’i galibiyet, 8’i mağlubiyet olmak üzere toplam 13 müsabaka yapmıştır.

Genel olarak bakıldığında; Türkiye, Olimpiyat oyunlarında güreş branşında tüm kategorilerde toplam 179 güreşçi ile temsil edilmiş olup, 516’sı galibiyet, 366’sı mağlubiyet, 49’u ise beraberlik ile sonuçlanan toplam 931 müsabakaya katılmıştır.

96

Tablo 31. Olimpiyatlarda Madalya Kazanan Türk Güreşçiler

Oyunlar Sporcu Altın Gümüş Bronz Sayısı 1924 Paris 5 X X X 1928 Amsterdam 6 X X X 1936 Berlin 11 Yaşar Erkan X Ahmet Kireçci 1948 Londra 16 Mehmet Oktav, Ahmet Kenan Olcay, Muhlis Halil Kaya Kireçci, Nasuh Akar, Tayfur, Halit Balamir, Gazanfer Bilge, Celal Atik, Adil Candemir Yaşar Doğu 1952 Helsinki 15 Hasan Gemici, Bayram Şit X Adil Atan 1956 Melbourne 13 Hamit Kaplan, Mustafa İbrahim Zengin, Rıza Hüseyin Akbaş, Dursun Ali Dağıstanlı, Mithat Bayrak Doğan Eğribaş 1960 Roma 16 Ahmet Bilek, Mustafa İsmail Ogan, Hamit Dağıstanlı, Hasan Güngör, Kaplan X İsmet Atlı, Müzahir Sille, Mithat Bayrak, Tevfik Kış 1964 Tokyo 15 İsmail Ogan, Kazım Ayvaz Hüseyin Akbaş, Hasan Hamit Kaplan Güngör, Ahmet Ayık 1968 Meksiko 16 Ahmet Ayık, Mahmut X X Atalay 1972 Münih 16 X Vehbi Akdağ X 1976 Montreal 11 X X X 1984 Los Angeles 16 X X Ayhan Taşkın 1988 Seul 12 X Necmi Gençalp X 2000 Sidney 12 Hamza Yerlikaya X Adem Bereket 2004 Atina 12 Şeref Eroğlu Aydın Polatçı, Mehmet X Özal 2008 Pekin 13 Ramazan Şahin X Nazmi Avluca 2012 Londra 13 X X Rıza Kayaalp 2016 Rio 14 Taha Akgül Rıza Kayaalp, Selim Soner Demirtaş, Cenk Yaşar İldem

Tablo 31’e bakıldığında; Türkiye güreş milli takımının 20 Olimpiyat oyununa 179 sporcu ile Türkiyeyi 262 kez temsil ettikleri ve 29’u altın, 18’i gümüş, 16’sı bronz olmak üzere toplam 63 olimpiyat madalyası kazandıkları görülmektedir. Madalya kazanan toplam sporcu sayısı 51 dir.

Türkiye güreş milli takımı sporcularından Hamit Kaplan (1 Altın, 1 Gümüş, 1 Bronz) 3 madalya kazanmıştır.

97

Ahmet Kireççi (1 Altın, 1 Bronz), Mustafa Dağıstanlı (2 Altın), Mithat Bayrak (2 Altın), Hasan Güngör (1 Altın, 1 Gümüş), İsmail Ogan (1 Altın, 1 Gümüş), Ahmet Ayık (1 Altın, 1 Gümüş), Hüseyin Akbaş (1 Gümüş, 1 Bronz), Mehmet Akif Pirim (1 Altın, 1 Bronz), Hamza Yerlikaya (2 Altın) ve Rıza Kayaalp (1 Gümüş, 1 Bronz) 2’şer madalya kazanmışlardır.

Grafik 1. Türkiye Güreş Milli Takımının Katıldığı Olimpiyatlardaki Madalya Dağılımı

7

6

5

4

3

2

1

0 1924 1928 1936 1948 1952 1956 1960 1964 1968 1972 1976 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016 Altın 1 6 2 3 7 2 2 1 2 1 1 1 Gümüş 4 2 2 3 1 1 2 1 2 Bronz 1 1 1 2 1 1 1 1 1 2 1 1 2

Grafik 1’e bakıldığında Türkiye Güreş milli takımının en fazla madalyayı (11) 1948 Londra Oyunlarında, en fazla altın madalyayı (7) ise 1960 Roma Oyunlarında kazandığı görülmektedir.

Güreşte ilk madalyaların 1936 Berlin Oyunlarında kazanıldığı, en son kazanılan madalyaların ise 2016 Rio Oyunlarında elde edildiği, madalya kazanılamayan toplam üç olimpiyatın (1924 Paris, 1928 Amsterdam, 1976 Montreal) olduğu görülmektedir.

Grafik 1’e bakıldığında üç dönem dikkat çekmektedir. Bu dönemleri 1936- 1968, 1972-1988 ve 1992 ve sonrası olarak ele almak mümkündür. Dönem dönem incelediğimizde başarılı olarak tanımlanabilecek olan 1936-1968 arası dönem Olimpiyatlara giriş ve yükselme dönemi olarak adlandırılabilir.

98

Bu döneme etki ettiği düşünülen ilk faktörün Türkiye’ye getirilen Yabancı Antrenörler olduğu düşünülmektedir. 1924 ve 1928 olimpiyat oyunlarında Türkiye güreş milli takımının başına Macaristan’dan Raul Peter, 1936 olimpiyat oyunlarında ise Finlandiya’dan Onni Pellinen getirilmiştir. Türkiye’de önemli sporcuların yetiştirilmesine katkı sağlayan bu antrenörlerin ortak özellikleri grekoromen stildeki tecrübeliridir (Koryürek,1996; İstanbulluoğlu,2008;Bozgil,1997).

İkinci Faktör ise 1948 Olimpiyatlarında altın madalya kazanmış olan ve 1953 yılından itibaren antrenörlük, teknik danışmanlık ve yöneticlik sıfatlarıyla Türk güreşine hizmet eden Yaşar Doğu faktörüdür. Sporcu seçimi konusundaki başarısı, seçmiş olduğu güreşçilerin birçoğunun Avrupa, dünya ve olimpiyat şampiyonalarında defalarca madalya kazanması, Güreşçilerin refah seviyelerinin arttırılmasına yönelik yaptığı çabalar ve güreş hayatı biten sporculara sağladığı istihdam olanakları Türkiye’de güreşin parlamasına neden olmuştur. Bu dönemin Yaşar Doğunun vefatı (1961) ile yavaş yavaş son bulmaya başladığı söylenebilir (Seven, 2017).

1968 olimpiyatlarında ilk dönemin etkileriyle elde edilen başarılar, 1972 olimpiyatlarından 1992 olimpiyatlara kadar yerini başarısızlığa bırakmıştır.1972- 1988 arası dönemi güreş sporu açısından Duraklama ve gerileme dönemi olarak adlandırmak mümkündür. Bu döneme etki eden en önemli faktör Ülke ekonomisinin iyi olmaması ve buna bağlı olarak gelişen olumsuzluklardır. Olimpiyatlara bazı sıkletlerde sporcu gönderilememesi, sporcuların ekonomik olarak hayatını sadece güreş yaparak idame ettirememeleri bu olumsuzlukların başlıcalarıdır (Bozgil,1997).

Bu dönemin ardından 1992 olimpiyatlarıyla birlikte güreş sporunda tekrar başarılar elde edilmeye başlanmıştır. Güreş sporu açısından toparlanma ve yeniden yükselme dönemi olarak adlandırılabilecek olan bu döneme etki eden başlıca faktörleri; pilot bölgelerde güreş eğitim merkezlerinin kurulması, yabancı antrenörlerin olumlu etkileri, ödül yönetmeliğinin çıkarılması ve sporcuların bu yolla desteklenebilmeleri, Bulgaristan’dan göç yoluyla gelen Türk güreşçilerin sağladıkları olumlu katkılar, Soyvetler Birliğinin dağılma sürecine girmesi ve bunun Türk güreşine olan olumlu etkisi olarak sıralamak mümkündür (Bozgil, 1997).

99

Grafik 2. Olimpiyat Madalyalarının Kıtalara Göre Dağılımı

350

300

250

200

150

100

50

0 Avrupa Amerika Asya Afrika Avustralya Altın 280 66 61 2 Gümüş 282 58 67 3 1 Bronz 320 53 87 3 2

Avrupa kıtası oyunlarda dağıtılan toplam 1285 madalyanın (Tablo 29) 882’sini kazanmış durumda olduğu görülmektedir. Toplam 409 altın madalyanın da 280’i yine Avrupa kıtasına gitmiş bulunmaktadır. Avrupa’ya madalya konusunda en çok katkıda bulunan devlet Sovyet Rusya ve Rusya Federasyonudur.

Amerika’nın Asya’dan altın madalyası fazla olmasına rağmen, kazandığı toplam madalya Asya kıtasından azdır. Amerika kıtasının madalyalarının ana kaynağı ABD’dir. Asya’da ise bu konuda öncü olan ülke Japonya’dır.

Afrika’daki madalyaların yedisi Mısır’a ait olup bir adet bronz madalya Tunus’undur. Avusturalya kıtasında Avusturalya ülkesinden başka bir devlet madalya kazanamamıştır.

100

KAYNAKLAR

Açak M. Güreş Öğreniyorum, Kubbealtı Yayıncılık, Malatya, 2001.

Arslan Cengiz, Güreşçinin Rehberi, Uğur Ofset Matbaacılık, İzmir, 1984

Asım Cengiz, Güreşçinin El Kitabı, İzmir, 1984.

Atabeyoğlu Cem, Olimpiyatlardaki İlk Altın Adamımız Yaşar Erkan, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları(1. Baskı), İstanbul, 2003.

Atabeyoğlu Cem, Spor Ansiklopedisi, Morpa Kültür Yayıncılık, İstanbul, 1997, Cilt 4, Sayfa 121-147.

Bapçum Kahraman, Olimpiyat Tarihinden Unutulmaz Kahramanlar İnanılmaz Olaylar, Ötüken Yayınları, (1.Baskı), İstanbul 2012.

Başaran Murat, Güreşin Öğretim ve Antrenman Temelleri, Gençlik ve Spor Akademisi Yayınları, Manisa, 1989.

Bodur M. Serbest Güreş Şampiyonası Teknik ve Taktik Komponentlerinin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Yüksek Lisans Tezi, 1995.

Bozgil H. Doğu Blokunun Dağılmasının Türk ve Dünya Güreşine Etkisi ( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dicle Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır, 1997. Çepni, S. Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Gözden geçirilmiş baskı). Celepler Matbaacılık, Trabzon, 2007. Delice Halil, Cihanı Titreten Türk: Koca Yusuf, Babıali Kültür Yayıncılığı (7. Baskı), İstanbul, 2017.

Fıratlı Jerfi, Olimpik Hareket, Hürriyet Gazetesi Matbaası, İstanbul, 1988.

Gökdemir Kadir, Güreş Antrenmanının Bilimsel Temelleri, Poyraz Ofset Yayınları, Ankara, 2000.

101

Gümüş Ali, Asrımızın Koca Yusufları, Tercüman Gazetesi Yayınları (1. Baskı), İstanbul, 1975.

İnal A. Niyazi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimine Giriş, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2013.

İstanbulluoğlu Altuğ, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin 100 Yılı, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları(1. Baskı), İstanbul, 2008.

Kahraman A. Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,1989.

Karaküçük Suat, Tarihsel ve Politik Yönden Olimpiyat Oyunları, Ankara, 1988.

Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım (22. Basım), Ankara, 2011. Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel yayınları Ankara, 2007 Koloğlu Orhan, Batı Kaynaklarına Göre Türk Güreşçilerinin Avrupa ve Amerika GüreşleriMüthiş Türkler, Yavuz Yayınları(1. Baskı), İstanbul, 1972

Koryürek E. Cüneyt, Eski Olimpiyadlar, Modern Olimpiyad Oyunları, Olimpiyadlar’da Türkler, Arçelik Yayınları(1. Baskı), İstanbul, 1996.

Seçilmiş Korhan, Antik Zamandan Günümüze Olimpiyat Oyunları, İlpress Yayınları (1.Baskı), İstanbul 2004.

Seven Ahmet, Cihan Pehlivanı Yaşar Doğu, Yazarlar Derneği Yayınları (1.Baskı), Samsun, 2017.

TMOK, Olimpik Hareket, Gül matbaası, İstanbul, 1985.

Tunç Ali, Beden Eğitimi ve Spor Bilgisi, Konya, 1997.

TMOK, Geleneksel Türk Güreşi ve Kırkpınar, Türk Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları, (1. Baskı), Ankara, 2000.

Yetim A. Azmi, Sosyoloji ve spor, Morpa Kültür Yayınları, Ankara, 2015.

102

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık (6. baskı) Ankara, 2006.

URL-1, https://unitedworldwrestling.org/database (28.04.2018)

URL-2, https://unitedworldwrestling.org/organisation/history-wrestling (28.04.2018)

URL-3, http://www.olimpiyatkomitesi.org.tr/Olimpiyat-Oyunlari/1 (28.04.2018)

URL-4,http://www.olimpiyatkomitesi.org.tr/Olimpiyat-Madalyalarimiz (30.04.2018)

URL-5, https://www.olympic.org/olympic-results (30.04.2018)

URL-6, http://www.tgf.gov.tr/tr/index.php/tarihce-2/ (30.04.2018)

URL-7, http://www.turkguresvakfi.org.tr/Guresin-Tarihcesi (04.05.2018)

URL-8, https://www.olympic.org/wrestling-freestyle (05.05.2018)

URL-9, https://www.olympic.org/wrestling-freestyle (05.05.2018)

URL-10,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/olimpiyat- londra-gures_sto3376026/story.shtml (06.05.2018)

URL-11,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/rahman- bilici_sto3377331/story.shtml (06.05.2018).

URL-12,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/cenk-ildem- londra-2012_sto3378963/story.shtml (08.05.2018)

URL-13,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/atakan- yuksel-londra-2012_sto3378591/story.shtml (08.05.2018)

URL-14,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/nazmi- avluca-londra-2012_sto3377304/story.shtml (08.05.2018)

URL15,https://www.cnnturk.com/2012/spor/olimpiyatlar/08/06/ilk.madalyamiz.riza. kayaalpten/671834.0/index.html (08.05.2018)

103

URL-16,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/elif-jale- londra2012_sto3379894/story.shtml (10.05.2018)

URL.17,https://www.cnnturk.com/2012/spor/olimpiyatlar/08/12/66.kiloda.ramazan.s ahin.bronzu.kaybetti/672615.0/index.html(10.05.2018)

URL-18,https://tr.eurosport.com/gures/olimpiyat-oyunlari-londra/2012/ahmet peker_sto3382676/story.shtml(12.05.2018).

URL-19,http://www.turkiyegazetesi.com.tr/olimpiyat-2012/19976.aspx (12.05.2018)

URL-20,http://www.hurriyet.com.tr/serhat-balci-da-veda-etti-21213541(12.05.2018)

URL-21,https://www.fotomac.com.tr/yazolimpiyatlari2012/2012/08/11/taha-akgul- olimpiyatlara-veda-etti (12.05.2018)

104

ÖZGEÇMİŞ

Kişisel Bilgiler Adı Soyadı Hasan Öz Doğum Yeri ve Tarihi Sulusaray 06.04.1988 Eğitim Durumu Lisans Öğrenimi Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrenimi Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Bildiği Yabancı Diller Bilimsel Faaliyetler 11. Ulusal Spor Bilimleri Öğrenci Kongresi İş Deneyimi Stajlar Projeler Çalıştığı Kurumlar Milli Eğitim Bakanlığı İletişim E-posta Adresi [email protected] Yüksek Lisans Mezuniyet Tarihi 27.06.2018

105