MODERN OLİMPİYAT OYUNLARINDA TÜRKİYE’NİN GÜREŞTE ELDE ETTİĞİ SONUÇLARIN İNCELENMESİ Hasan ÖZ Yüksek Lisans Tezi Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA 2018 Her hakkı saklıdır T.C. AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI HASAN ÖZ MODERN OLİMPİYAT OYUNLARINDA TÜRKİYE’NİN GÜREŞTE ELDE ETTİĞİ SONUÇLARIN İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ TEZ YÖNETİCİSİ Dr. Öğr. Üyesi SERKAN TEVABİL AKA AĞRI-2018 2 TEZ KABUL TUTANAĞI SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA danışmanlığında, Hasan ÖZ tarafından hazırlanan bu çalışma ........./......../........ tarihinde aşağıdaki jüri tarafından. Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı’nda yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR İmza: ………………….. Jüri Üyesi : Prof. Dr. Hüseyin KIRIMOĞLU İmza: ………………….. Jüri Üyesi: Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA İmza: ………………….. Yukarıdaki imzalar adı geçen öğretim üyelerine aittir. …. /……/……. Doç. Dr. Alperen KAYSERİLİ Enstitü Müdürü ii 27/06/2018 SOSYAL BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğine göre hazırlamış olduğum “Modern Olimpiyat Oyunlarında Türkiye’nin Güreşte elde ettiği sonuçların incelenmesi“ adlı tezin tamamen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin kağıt ve elektronik kopyalarının Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına izin verdiğimi onaylarım. Lisansüstü Eğitim-Öğretim yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca gereğinin yapılmasını arz ederim. ∆ Tezimin tamamı her yerden erişime açılabilir. ∆ Tezim sadece İbrahim Çeçen Üniversitesi yerleşkelerinden erişime açılabilir. ∆ Tezimin 6 ay süreyle erişime açılmasını istemiyorum. Bu sürenin sonunda uzatma için başvuruda bulunmadığım takdirde, tezimin tamamı her yerden erişime açılabilir. Hasan Öz iii İÇİNDEKİLER TEZ KABUL VE ONAY TUTANAĞI………………………….……………..……ii TEZ ETİK VE BİLDİRİM SAYFASI………………………….….…………..……iii İÇİNDEKİLER……………………………………………….……………….……..iv ÖZET………………………………………..……………….…………….….….…vii ABSTRACT……………………………………………….………………….....…viii ÖNSÖZ……………………………………………………………………………....ix TABLOLAR DİZİNİ……………………………………….………..……….…...….x GRAFİKLER DİZİNİ…………………………………….…………….……….…..xii KISALTMALAR DİZİNİ………………………………….…….…..………….…xiii 1.Giriş……………………………………………………..……….……...…..………1 1.1. Problem………….....................................................................................2 1.1.1. Alt başlıklar…………………………...………..…….……..……..2 1.2. Amaç……………………………………………………………...……...2 1.3 Önem………………………………………………….……………..……2 1.4. Varsayımlar………………………….……….………………………..…3 1.5. Sınırlılıklar…………………………...…………………………..……...3 1.6. Tanımlar…………………...………………………….....………………3 2. Kavramsal Çerçeve ……….…….…….………………………………..…….…..4 2.1. Olimpiyatlar……………..…………………….…...…….….….………..4 2.1.1. Olimpiyatların Tarihsel Gelişimi………………….….………...….4 2.1.2. Modern Olimpiyat Oyunları………………………….……..…..…5 2.1.2.1. Modern Olimpiyat Oyunlarındaki Branşlar……….……..…..6 2.1.2.2. Modern Olimpiyat Oyunlarında Güreş…………….…...……6 2.2. Güreş……….……………………………….…..……….………..….…7 2.2.1. Güreşin Dünya Tarihçesi…………………………….….......….….8 2.2.2. Türklerde Güreşin Tarihçesi ……………………….….…...……..9 2.2.3. Güreş Stilleri………………………………….….…………….…13 2.2.4. Güreşte Sıkletler…………………………………….………....…14 iv 2.2.5. Modern Olimpiyat Oyunlarında Türk Güreşi…………….………18 3.Yöntem………………………………………………..…………………………..19 4.Bulgular ve Yorum 4.1. 1896 Atina Oyunları……………………………………………….…...21 4.2. 1900 Paris Oyunları……………………………………………….……21 4.3. 1904 St. Louis Oyunları………….…………………………….………21 4.4. 1908 Londra oyunları……………………………………………….….22 4.5. 1912 Stockholm Oyunları…………………………………….………..22 4.6. 1920 Anvers Oyunları…………………………………………….…....23 4.7. 1924 Paris Oyunları…………………………………………………….24 4.8. 1928 Amsterdam Oyunları…………………………………….……….25 4.9. 1932 Los Angeles Oyunları…………………………….………………27 4.10. 1936 Berlin Oyunları………………………………………….………27 4.11. 1948 Londra Oyunları……………………………………….………..30 4.12. 1952 Helsiki Oyunları…………………………………..……….……34 4.13. 1956 Melbourne Oyunları……………………………………….……37 4.14. 1960 Roma Oyunları………………………………………………..…40 4.15. 1964 Tokyo Oyunları……………………………………..……….…..43 4.16. 1968 Meksiko Oyunları……………………………………..…….…..46 4.17. 1972 Münih Oyunları………………………………………….….…..49 4.18. 1976 Montreal Oyunları………………………………………..……..52 4.19. 1980 Moskova Oyunları...………….……………………….…..….…55 4.20. 1984 Los Angeles Oyunları……………………………….……….….56 4.21. 1988 Seul Oyunları……………………………………………….…...58 4.22. 1992 Barselona Oyunları………………………………………….…..61 4.23. 1996 Atlanta Oyunları………………………………………….….…..64 v 4.24. 2000 Sidney Oyunları……………………………..…………………..68 4.25. 2004 Atina Oyunları……………………………………………..…….71 4.26. 2008 Pekin Oyunları………………….……………………….……....73 4.27. 2012 Londra Oyunları……………..…………………………………..77 4.28. 2016 Rio Oyunları………………………………………………….….80 5. Sonuçlar ve Tartışma………………………………………………….….……....84 KAYNAKLAR………………………………………………………………….…..99 ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………………..102 vi ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ MODERN OLİMPİYAT OYUNLARINDA TÜRKİYE’NİN GÜREŞTE ELDE ETTİĞİ SONUÇLARIN İNCELENMESİ Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA 2018, 105 sayfa Jüri: Prof. Dr. Hüseyin KIRIMOĞLU Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından organize edilen olimpiyat oyunlarında güreş dalı üç kategoride düzenlenmektedir. Grekoromen stil 1896 yılında, serbest stil ise 1904 yılında oyunlara dâhil edilmiştir. Kadınlar kategorisi ancak 2004 yılında olimpiyatlara dâhil olabilmiştir. Bu çalışmanın amacı modern olimpiyat oyunlarının ilkinden sonuncusuna kadar yapılan oyunlarda; serbest, grekoromen ve kadınlar kategorisinde Türkiye adına yarışan büyükler milli takım güreşçilerinin elde ettikleri sonuçları incelemektir. Araştırmada tarama modellerinden ‘’örnek olay tarama modeli’’ benimsenmiş, veri toplama yöntemi olarak da ‘’doküman analizi yöntemi’’ kullanılmıştır. 76’sı grekoromen stilde, 88’i serbest stil, 10’u hem serbest hem grekoromen stilde, 5’i kadınlar kategorisinde olmak üzere toplam 179 güreşçinin yaptıkları maçlar ve elde ettikleri madalyalar çalışma kapsamında ele alınmıştır. Araştırmanın sonucunda serbest stilde Türkiye’yi temsil eden 98 milli güreşçinin 18’i altın 12’si gümüş 9’u bronz olmak üzere toplamda 39 madalya; grekoromen stilde Türkiye’yi temsil eden 86 güreşçinin 11’i altın, 6’sı gümüş, 7’si bronz olmak üzere toplam 24 madalya kazandıkları görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye’nin 2016 yılı itibariyle serbest stil en iyi ülkeler sıralamasında 3. sırada, grekoromen stil en iyi ülkeler sıralamasında ise 6. olduğu görülmüştür. vii Sonuçlara bakıldığında ülke sıralamalarına etki eden en önemli faktörlerin, ülkelerin ekonomik durumları, gelişmişlik düzeyleri, küresel savaşların etkisi, spor politikaları, antrenör ve sporcu yeterlilikleri ile ilişkili olduğu görülmüştür. 2018, 105 sayfa Anahtar Kelimeler: Türkiye, Güreş, Olimpiyat, Grekoromen Stil, Serbest Stil. viii ABSRACT MASTER THESIS EVALUATION OF RESULTS OBTAINED BY TURKEY IN MODERN OLYMPIC GAMES Advisor: Assist. Prof. Serkan Tevabil AKA 2018, 105 pages Jury: Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR Prof. Dr. Hüseyin KIRIMOĞLU Assist. Prof. Serkan Tevabil AKA Wrestling in Olympic Games organized by the IOC (International Olympic Committee) is held in three categories. Grecoroman style was included in the games in 1896, and freestyle was included in the games in 1904. The category of women was only included in the Olympics in 2004. The aim of this study is searching the results obtained by adults national team wrestlers representing Turkey in free, Grecoroman and women categories from the first to the last of the modern Olympic Games. In this research, '' case study model '' is adopted from the screening models and '' document analysis method '' is used as data collection method. The scope of this study includes 179 competitions and medals which are 76 in Grecoroman, 88 in freestyle, 10 in both of free and Grecoroman style, 5 in women’s categories. The results of the survey demonstrates that 98 national wrestlers representing Turkey won 39 medals in freestyle which of them are 18 gold,12 silver, 9 bronze and 86 wrestlers representing Turkey won 24 medals in Grecoroman style which of them are 11 gold, 6 silver and 7 bronze. According to the obtained results Turkey is at the 3th place in the ranking of freestyle best countries and at the 6th place in the ranking of the Grecoroman style best countries as of 2016. ix From the results, it can be seen that the most important factors affecting the country's rankings are related to economic conditions of countries, development levels, effects of global wars, sports politics, trainer and athlete competences. 2018, 105 pages Key words: Turkey, Wrestling, Olympics, Grecoroman Style, Freestyle. x ÖNSÖZ Türk kültüründe önemli bir konuma sahip olan güreşin, Dünya’nın en büyük spor organizasyonu olan Olimpiyatlarda, Türkiye’nin sportif açıdan en başarılı spor dalı olduğu bilinmektedir. Bu araştırmada Modern Olimpiyat oyunlarında Türkiye’nin güreş alanındaki yerinin incelemesi amaçlanmıştır. Öncelikle, tez çalışmam sırasında hiçbir konuda desteğini benden esirgemeyen değerli hocam, tez danışmanım sayın Dr. Öğr. Üyesi Serkan Tevabil AKA hocama, İbrahim Çeçen Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu müdürü Prof. Dr. Gökhan BAYRAKTAR hocama ve desteklerini üzerimden esirgemeyen aileme