PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – Album Fotograficzny

PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny regionu –

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Publikacja współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” - mały projekt Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. × 1 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 2 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny regionu –

THE PEARLS OF NOWY DWÓR GDAŃSKI ADMINISTRATIVE DISTRICT – The photo album of the region –

PERLEN VON POWIAT NOWODWORSKI – Fotoalbum der Region –

ЖЕМЧУЖИНЫ НОВОДВУРСКОГО ПОВЯТА – альбом фотографий региона –

Partnerzy projektu | The project’s partners | Projektpartner | Партнеры проекта

× 3 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA REGIONU ARCHITEKTURA ZABYTKI TECHNIKI PRZYRODA WYPOCZYNEK SAKRALNA I REKREACJA THE HISTORY OF THE REGION SACRED ARCHITECTURE HISTORIC MONUMENTS NATURE REST AND RECREATION GESCHICHTE DER REGION SAKRALARCHITEKTUR DENKMÄLER DER TECHNIK NATUR FREIZEIT UND ERHOLUNG ИСТОРИЯ РЕГИОНА КУЛЬТОВАЯ АРХИТЕКТУРА ПАМЯТНИКИ ТЕХНИКИ ПРИРОДА ОТДЫХ И РЕКРЕАЦИЯ

str. 8-37 str. 38-57 str. 58-81 str. 82-113 str. 114-135 (pp. 8-37) (pp. 38-57) (pp. 58-81) (pp. 82-113) (pp. 114-135) S. 8-37 S. 38-57 S. 58-81 S. 82-113 S. 114-135 стр. 8-37 стр. 38-57 стр. 58-81 стр.82-113 стр.114-135

× 4 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ROLNICTWO

AGRICULTURE COUNTRYSIDE LANDWIRTSCHAFT СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

str. 136-145 (pp. 136-145) S. 136-145 стр. 136-145

PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny regionu –

THE PEARLS OF NOWY DWÓR GDAŃSKI ADMINISTRATIVE DISTRICT – The photo album of the region –

PERLEN VON POWIAT NOWODWORSKI – Fotoalbum der Region –

ЖЕМЧУЖИНЫ НОВОДВУРСКОГО ПОВЯТА – альбом фотографий региона –

ISBN 978-83-935985-2-6 × 5 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Mikoszewo – ujście Wisły Mikoszewo – estuary of Vistula Mikoszewo (dt. Nickelwalde) – Weichselmündung × 6 Ø Микошево — устье реки Вислы PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WSTĘP INTRODUCTION Powiat nowodworski to kraina depresyjna położona w północno-wschodniej Nowy Dwór Gdański administrative district is a depression land area loca- części Województwa pomorskiego na terenie Żuław Wiślanych i Mierzei Wiśla- ted in the north - east part of Pomeranian Voivodship at Żuławy Wiślane nej, otoczona wodami delty Wisły, Zalewu Wiślanego oraz Zatoki Gdańskiej. and Mierzeja Wiślana, surrounded by the waters of the delta of Vistula, Swoimi granicami administracyjnymi obejmuje 5 gmin, w tym jedną miejską: the Vistula Lagoon and Gdańsk Bay. Its administrative borders hold five Krynicę Morską, jedną miejsko-wiejską: Nowy Dwór Gdański i trzy wiejskie: municipalities including a minicipal one: Krynica Morska, a municipal Stegnę, Sztutowo, Ostaszewo. Liczba ludności w powiecie kształtuje się na – country one: Nowy Dwór Gdański, and three country ones: Stegna, Sztuto- poziomie 36,5 tys. osób. Całkowita powierzchnia powiatu wynosi 653 km2. wo, Ostaszewo. The number of people in the administrative district is at Perły powiatu nowodworskiego to, oprócz naturalnego bogatego w jod mikro- the level of 36,5 thousands of people. The whole area of the administra- klimatu, szerokich, piaszczystych plaż bogatych w bursztyn oraz zwartych tive district amounts to 653 km2. kompleksów leśnych znajdujących się na terenie Parku Krajobrazowego Mie- Besides such pearls as natural rich in iodine microclimate, wide, sandy, rzeja Wiślana, również dziedzictwo kulturowe. Dogodne położenie w delcie rich in amber beaches as well as tight forest areas of the Landscape Park Wisły oraz obecność Zalewu Wiślanego umożliwiają korzystanie z wszelkich of Mierzeja Wiślana Nowy Dwór Gdański administrative district has also form rekreacji na wodzie. Godny poznania jest unikatowy, harmonijny oraz cultural heritage. Suitable location in the delta of Vistula and the pre- zabytkowy krajobraz, ukształtowany w całości przez człowieka, jak również sence of Zalew Wiślany make it possible to use various forms of leisure zachowane wiejskie układy osadnicze, pochodzące nierzadko ze średnio- at the water. Worth to recognize is the unique, harmonious and historical wiecza. Warta zauważenia jest też wielokulturowa i wielonarodowościowa landscape created completely by a man as well as the perserved country historia tych ziem, w tym kultury mennonickiej – szczególnej żuławskiej settlement layouts often coming from the Middle Ages. It is also worth osobliwości. Godnymi uwagi są słynne żuławskie domy podcieniowe, cmenta- to acknowledge the multicultural and multinational history of these lands rze pomennonickie, gotyckie kościoły, zagrody holenderskie oraz oryginal- including the Mennonites’ culture – the peculiarity of Żuławy. Worth ne budowle hydrotechniczne. noticing are famous arcade houses of Żuławy, the Mennonites’ graveyards, Gothic churches, Dutch crofts and original hydraulic structures.

EINFÜHRUNG ВСТУПЛЕНИЕ Der Tiegenhofer Landkreis ist ein Land unter dem Meeresspiegel. Es liegt Повят Новодвурский - это низменная равнина, расположенная в северо im Nordosten der Woiwodschaft Pommern, inmitten eines Weichselwerder- und — восточной части Поморского Воеводства на местности Вислинских Жулав Haffgebietes, umgeben vom Weichseldelta und der Danziger Bucht. Zum Land- и Вислинской Косы, окруженная водами устья Вислы, Вислинского Залива kreis gehören 5 Gemeinden: die Stadt Krynica Morska, eine eher ländlich и Гданьского Залива. Своими административными границами охватывает geprägte Gemeinde mit dem Namen Nowy Dwór Gdański sowie drei ländliche 5 гмин, в этом одну городскую: Крыница Морска, одну городско - сельскую: Gebiete: Stegna, Sztutowo, Ostaszewo. Insgesamt leben im Tiegenhofer Новый Двор Гданьский и три сельские: Стегна, Штутово, Осташево. Населения Landkreis etwa 36500 Personen auf einer Fläche von 653 km². в повяте составляет 36.5 тыс. человек. Общая площадь района - 653 км2. Besonders stolz sind die Einwohner des Tiegenhofer Landkreises auf das Жемчужиной Новодвурского повята, кроме естественного богатого йодом natürliche, jodreiche Mikroklima, auf die weiten, an Bernstein reichen микроклимата, широких, песчаных пляжей богатых янтарем и наличием густых Strände sowie auf die kompakten Waldgebiete des Natur- und Landschaft- лесов, расположенных на территории национального парка Вислинская коса, sparks “Frische Nehrung”. Ebenso hervorzuheben ist auch das kulturelle также является культурное наследство. Подходящее положение Erbe. Aufgrund der günstigen geographischen Lage im Delta der Weichsel в дельте Вислы и наличие Вислинского Залива делают возможным пользоваться sowie am Weichselhaff ergeben sich vielseitige Formen der Erholung am различными формами отдыха на воде. Достоин познания уникальный, und auf dem Wasser. Bemerkenswert ist die einzigartige, harmonische und гармоничный и исторический пейзаж, сформированный целиком человеком, historisch gewachsene Landschaft, die vom Menschen geprägt ist, sowie а также сохранившиеся сельские системы расселения, нередко происходящие erhaltene ländliche Besiedlungssysteme, die oft noch aus dem Mittelalter из средневековья. Стоит заметить также многокультурную и многонациональную stammen. историю этих земель, в том числе менноницкую культуру — жулавскую Genauso sehenswert ist auch die multikulturelle und durch mehrere Natio- специфическую особенность. Заслуживающие внимания известные жулавские nalitäten geprägte Geschichte dieses Landstriches, einschließlich der дома с аркадами, кладбища меннонитов, готические церкви, голландские Mennoniten- Kultur, die eine besondere Weichselwerder-Sehenswürdigkeit дворы и оригинальные гидротехнические сооружения. darstellt. Darüber hinaus gibt es noch die berühmten Weichselwerder- Schattenhäuser, Mennonittenfriedhöfe, die gotischen Kirchen, die nieder- ländischen Stifte und die originelen Hydrogebäude.

× 7 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA REGIONU

THE HISTORY OF THE REGION GESCHICHTE DER REGION ИСТОРИЯ РЕГИОНА

str. 8-37 (pp. 8-37) S. 8-37 стр. 8-37

× 8 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 9 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich The Museum of the Vistula Lagoon in Kąty Rybackie Museum des Frischen Haffs in Kąty Rybackie (dt. Bodenwinkel) × 10 Ø Музей Вислянского залива в Контах Рыбацких PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

RYS HISTORYCZNY HISTORY Pierwsze ślady osadnictwa na terenie obecnego powiatu nowodworskiego The first traces of the settlements on the lands of Nowy Dwór Gdański ad- datuje się na okres ok. 2500 lat p.n.e. Na XIV stulecie, kiedy to Żuławy ministrative district are dated back to the period around 2500 years BC. Wiślane i Mierzeja Wiślana wchodziły w skład państwa zakonu krzyżackiego, The 16th century, when Żuławy Wiślane and Mierzeja Wiślana were parts of przypada okres zorganizowanej akcji osiedleńczej, podczas której kolejni the State of the Knights of the Teutonic Order, was the time of organized wielcy mistrzowie nadawali akty założycielskie wielu nowym wsiom. Pomimo settling action during which the Grand Masters were giving the founding częstych powodzi z biegiem czasu okresowe siedziby ludzkie przekształca- acts to a lot of new villages. Despite frequent floods, periodic human ły się w zwartą sieć osadniczą. 19 października 1466 roku na mocy pokoju settlements were turned into a compact settlement network over time. toruńskiego, kończącego wojnę trzynastoletnią, Żuławy i Mierzeja Wiślana On the 19th of October 1466 by the virtue of the Peace of Toruń, which powróciły pod panowanie polskie. Przełomem dla ówczesnej gospodarki było ended the Thirteen Years’ War, Żuławy and Mierzeja Wiślana returned under przybycie w XVI w. niderlandzkiej i niemieckiej społeczności, która Polish control. The arrival of Dutch and German societies, who introduced wprowadziła nowoczesne metody osuszania podmokłych terenów. Po zakończe- modern methods of drainage of wetlands in the 16th century, was a turn for niu „szwedzkiego potopu”, który doprowadził te tereny na skraj katastro- the people of that time. After the end of the Swedish Deludge, which led fy, nastąpił szybki powrót do przedwojennej świetności. Włączenie terenu these lands to the edge of disaster there was fast return to the prewar Żuław i Mierzei Wiślanej do Królestwa Pruskiego spowodowało kolejny okres splendor. The incorporation of the area of Żuławy and Mierzeja Wiślana kolonizacji. Podczas II wojny światowej wyniszczono ludność i olbrzymie to the Kingdom of Prussia caused another period of colonization. During połacie żyznych terenów wskutek wysadzenia wałów przeciwpowodziowych przez the World War II the population and parts of fertile areas were destroy- wycofujące się wojska niemieckie. Mimo to prace nad odbudową gospodarki ed as a result of blowing up the embankments by withdrawing German army. rozpoczęto zaraz po wyzwoleniu. Po 1950 roku na osuszone i wyludnione te- Nevertheless, rebuilding of the economy begun right after the liberation. reny przybywali osadnicy z Polski, a nawet Europy, którzy dokonali napraw After the year 1950 the settlers from Poland and even Europe were coming wałów, uruchomili pompy odwadniające i osuszyli teren. to the drained and depopulated lands. They repaired the embarkments, made the drainage pumps work and drained the area.

GESCHICHTSUMRISS ИСТОРИЧЕСКАЯ СПРАВКА Die ersten Spuren der Ansiedlung im Gebiet des heutigen Tiegenhöfer Первые следы поселения на территории Повята Новодвурского датируются Landkreises datiert man aus dem 25. Jh. vor unserer Zeitrechnung. Das периодом ок. 2500 лет до н. э. На XIV столетие, когда Вислинские Жулавы 14. Jahrhundert, in dem das Weichsel Werder und die Frische Nehrung и Вислинская Коса входили в состав Тевтонского Ордена, достается период dem Deutschen Orden angehörten, ist die Zeit, in der eine organisierte организованного оседления, во время которого очередные Большие Мастера Ansiedlungsaktion durchgeführt wurde. Während dieser Aktion wurden viele давали учредительные акты многим новым деревням. Несмотря на частые Gründungsurkunden vielen neuen Dörfern von Hochmeistern verliehen. Trotz наводнения, с течением времени периодическое жилье видоизменяло себя der häufigen Überschwemmungen wandelten sich im Laufe der Zeit die Wohn- в сжатую сеть поселения. 19 октября 1466, в соответствии с мировым sitze in ein einheitliches Ansiedlungsnetz um. Seit dem 19. Oktober 1466 договором, заканчивающим тридцатилетнюю войну, Жулавы и Вислинская Коса aufgrund des Friedens in Toruń, der den dreizehnjährigen Krieg endete, вернулись под власть Польши. Переломом для хозяйства тогдашнего населения standen das Weichsel Werder und die Frische Nehrung schon unter polni- было прибытие в XVI в. нидерландской и немецкой общин, которые установили scher Herrschaft. Der Wendepunkt für die ehemalige Bevölkerung war im 16. современные методы дренажа болотистой местности. После завершения Jh. die Ankunft der niederländischen und deutschen Gesellschaft, die neue „шведского потопа”, который привел эти местности на край катастрофы, Methoden zum Abtrocknen der feuchten Gebiete eingeführt hat. наступило скорое возвращение к довоенному великолепию. Включение земель Wegen der Überschwemmungen standen diese Gebiete am Rande der Katastrophe. Жулав и Вислянской косы в Королевство Пруссию привело к очередной Danach sind sie aber zur Herrlichkeit wie vor dem Krieg zurückgekommen. периоду колонизации. Во время Второй мировой войны было истреблено Nachdem man das Weichsel Werder und die Frische Nehrung in den Königsre- население и огромные участки плодородной земли, в следствие высажения ich Preußen einbezogen hatte, erfolgte die weitere Kolonisation. Während противопаводковых валов отступающей немецкой армией. Тем не менее, des zweiten Weltkriegs wurden die Bevölkerung und riesige, fruchtbare реконструкция народного хозяйства началась сразу после освобождения. После Gebiete vernichtet, weil die Hochwassermauer von deutschen Truppen in die 1950 года на осушенные и опустошенные местности прибывали поселенцы из Luft gesprengt wurden. Trotzdem hat man sofort nach der Befreiung mit dem Польши, а даже Европы, которые произвели ремонт валов, пустили осушающие Wiederaufbau der Wirtschaft angefangen. Nach 1950 sind in die abgetrock- насосы и осушили местность. neten und entvölkerten Gebiete die Siedler aus Polen und sogar aus Europa angekommen, die die Hochwassermauer repariert, Entwässerungspumpen in Betrieb gesetzt und das Gebiet abgetrocknet haben.

HISTORIA × 11 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 12 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 12) Inkluzje – Muzeum Bursztynowa Komnata w Stegnie (p.12) Inclusions - The Museum Amber room in Stegna (S. 12) Inklusionen – Museum Bernsteinzimmer in Stegna (dt. Steegen) (стр. 12) Инклюзии — Музей Янтарная комната в Стегне

(str. 13) Powstawanie bursztynu – Muzeum Bursztynowa Komnata w Stegnie (p. 13) The formation of amber - The Museum Amber room in Stegna (S. 13) Entstehung des Bernsteins – Museums Bernsteinzimmer in Stegna (dt. Steegen) (стр. 13) Формирование янтаря - Музей Янтарная комната в Стегне

HISTORIA × 13 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 14 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich

The Museum of the Vistula Lagoon in Kąty Rybackie

Museum des Frischen Haffs in Kąty Rybackie (dt. Bodenwinkel)

Музей Вислянского залива в Контах Рыбацких

HISTORIA × 15 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 16 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 16) Elementy wiatraka odwadniającego – ekspozycja Muzeum Żuławskiego (p. 16) The elements of a ditch windmill - the exposition of the Żuławy Museum (S. 16) Elemente der Windmühle – Ausstellung des Żuławy-Museums (стр.16) Элементы дренажной мельницы – экспозиция Музея Жулав

(str. 17) Żuławski Park Historyczny (p. 17) The Żuławy Historical Park (S. 17) Historischer Park von Żuławy (стр. 17) Жулавский исторический парк

HISTORIA × 17 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Żuławski Park Historyczny – ekspozycja muzealna

The Żuławy Historical Park – the museum exposition

Historischer Park von Żuławy – Museumsausstellung

Жулавский исторический парк – музейная экспозиция

× 18 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA × 19 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 20 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str 20) Zabudowa ulicy Sikorskiego w Nowym Dworze Gdańskim (p. 20) The development of street Sikorskiego in Nowy Dwór Gdański (S. 20) Bebauung der Sikorskiego – Straße in Nowy Dwór Gdański (dt. Tiegenhof) (стр.20) Здания на улице Сикорского в Новом Дворе Гданьском

(str.21) Skwer im. Fryderyka Chopina w Nowym Dworze Gdańskim (p. 21) Plaza of Frederic Chopin in Nowy Dwór Gdański (S. 21) Fryderyk – Chopin-Grünanlage in Nowy Dwór Gdański (dt. Tiegenhof) (стр.21) Сквер им. Фредерика Шопена в Новом Дворе Гданьском

HISTORIA × 21 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 22 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Starostwo Powiatowe w Nowym Dworze Gdańskim Nowy Dwór Gdański administrative district Landratsamt in Nowy Dwór Gdański (dt. Tiegenhof) Повятовое Староство в Новом Дворе Гданьском

HISTORIA × 23 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 24 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 24 i 25) Wiatrak w Palczewie (pp. 24 and 25) The windmill in Palczewo (S. 24 und 25) Windmühle in Palczewo (dt. Palschau) (стр. 24 i 25) Ветряная мельница в Пальчеве

(str. 25 góra) Wiatrak w Drewnicy (p. 25 at the top) The windmill in Drewnica (S. 25 oben) Windmühle in Drewnica (dt. Schönbaum) (стр. 25 топ) Ветряная мельница в Древнице

HISTORIA × 25 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 26) Dom podcieniowy w Marynowach (p. 26) The arcade house in Marynowy (S. 26) Haus mit Bogengang in Marynowy (dt. Marienau) (стр. 26) Сводчатый дом в Марыновах

(str. 27) Dom podcieniowy w Przemysławiu (p. 27) The arcade house in Przemysław (S. 27) Haus mit Bogengang in Przemysław (dt. Prinzlaff) (стр. 27) Сводчатый дом в Пшемыславе

× 26 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA × 27 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 28) Dom podcieniowy w Palczewie (p. 28) The arcade house in Palczewo (S. 28) Haus mit Bogengang in Palczewo (dt. Palschau) (стр. 28) Сводчатый дом в Пальчеве

(str. 29) Dom podcieniowy w Żuławkach (p. 29) The arcade house in Żuławki (S. 29) Haus mit Bogengang in Żuławki (dt. Fürstenwerder) (стр. 29) Сводчатый дом в Жулавках

× 28 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA × 29 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 30 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Dom podcieniowy w Lubieszewie The arcade house in Lubieszewo Haus mit Bogengang in Lubieszewo (dt. Ladekopp) Сводчатый дом в Любишеве

HISTORIA × 31 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Cmentarz mennonicki w Stawcu The Mennonites’ graveyard in Stawiec Mennoniten-Friedhof in Stogi (dt. Heubuden) Кладбище меннонитов в Ставце

× 32 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA × 33 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 34) Kamień księcia Albrechta w Mikoszewie (p. 34) The stone of Prince Albrecht in Mikoszewo (S. 34) Gestein von Fürst Albrecht in Mikoszewo (dt. Nickelswalde) (стр. 34) Камень принца Прусского Альбрехта в Микошеве

(str. 34 i 35) Lapidarium w Cyganku (pp. 34 and 35) The Lapidary in Cyganka (S. 34 und 35) Lapidarium in Cyganek (dt. Tiegerweide) (стр. 34 i 35) Лапидарий в Цыганке

× 34 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

HISTORIA × 35 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 36 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Muzeum Stutthof w Sztutowie The Stuthof Museum in Sztutowo Stutthof-Museum in Sztutowo (dt. Stutthof) Музей Штуттхоф в Штутове

HISTORIA × 37 Ø REGIONU PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ARCHITEKTURA SAKRALNA SACRED ARCHITECTURE SAKRALARCHITEKTUR КУЛЬТОВАЯ АРХИТЕКТУРА

str. 38-57 (pp. 38-57) S. 38-57 стр. 38-57 Kościół w Stegnie – z lotu ptaka The Church in Stegna - from bird’s eye view Kirche in Stegna (dt. Steegen) – aus der Vogelperspektive Костёл в Стегне — с высоты птичьего полета

× 38 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 39 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Organy barokowe w kościele w Stegnie Baroque organs in the church in Stegna Berockorgel in der Kirche in Stegna (dt. Steegen) × 40 Ø Органы барокко в костёле в Стегне PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ARCHITEKTURA SAKRALNA SACRED ARCHITECTURE Początki osadnictwa na Żuławach i Mierzei Wiślanej związane są z rozwojem The beginnings of settlement at Żuławy and Mierzeja Wiślana are connected chrześcijaństwa. Dowodami na wielowiekową historię istnienia tutaj tej to the development of Christianity. This proves the existence of this re- religii są przede wszystkim kościoły powstałe w czasach, gdy rządy na ligion for many centuries which are mainly churches raised in times when tych ziemiach sprawował zakon krzyżacki. Prawdziwego ducha gotyku poczu- the Knights of Commands governed this land. The real atmosphere of Gothic jemy w kościele w Nowej Cerkwi, gdzie oprócz drewnianego stropu na uwagę in which we will feel in the church in Nowa Cerkiew, where apart from zasługuje wnętrze kościoła powiązane trzema ołtarzami. Natomiast kościół a wood bridge you should pay attention to the church inside connected w Stegnie, o konstrukcji ryglowej, zachwyci nas barokowym wnętrzem, with three altars. The church in Stegna, with post and lintel construc- a w szczególności unikatowymi malowidłami na płótnie podwieszonymi do tion, will delight us with a baroque design interior, but especially the stropu. Perłą architektoniczną jest również kościół w Kmiecinie, z cha- unique paintings on a canvas suspended to the ceiling. The architectural rakterystyczną drewnianą wieżą z niskim podcieniem. pearl is also in the church in Kmiecin, with a characteristic wood tower with a low arcade.

SAKRALARCHITEKTUR КУЛЬТОВАЯ АРХИТЕКТУРА Die Anfänge der Besiedlung von Żuławy und Mierzeja Wiślana (dt. Frische Начало поселения на Жулавах и Вислянской косе связано с развитием Nehrung) hängen mit der Entwicklung des Christentums zusammen. Die Bewe- христианства. Доказательствами многовекового существования религии на ise für eine jahrhundertealte Geschichte dieser Religion hier sind vor этой земле, в первую очередь, являются костёлы, построенные во времена allem die Kirchen, die in Zeiten errichtet wurden, als auf diesem Gebiet власти Тевтонского ордена. Истинный дух готики почувствовать можно der Deutsche Orden regierte. Den echten Geist der Gotik spürt man in der в костёле в Новой Церкви, где, кроме деревянного потолка, внимания Kirche in Nowa Cerkiew (dt. Neukirch), wo nicht nur die Holzdecke Beach- заслуживает интерьер, связанный тремя алтарями. А костёл в Стегне, tung verdient, sondern auch der mit drei Altären verbundene Innenraum имеющий фахверковую конструкцию, удивит нас интерьером в стиле барокко, der Kirche. Die Kirche in Stegna (dt. Steegen) mit der Riegelkonstruk- в частности, уникальными картинами на холсте, подвешенными к потолку. tion bezaubert uns dagegen mit einem Barockinnenraum, und insbesondere Жемчужиной архитектуры считается также костёл в Кмечине, с характерной mit den einzigartigen an der Decke aufgehängten Leinengemälden. Eine деревянной башней и низкой аркадой. architektonische Perle ist auch die Kirche in Kmiecin (dt. Fürstenau) mit charakteristischem Holzturm mit niedrigem Bogengang.

ARCHITEKTURA × 41 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Kościół w Stegnie oraz jego wnętrze Church in Stegna and its interior Kirche in Stegna (dt. Steegen) und ihr Innenraum Костёл в Стегне и его интерьер

× 42 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ARCHITEKTURA × 43 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Kościół w Lubieszewie Church in Lubieszewo Kirche in Lubieszewo (dt. Ladekopp) Костёл в Любишеве

× 44 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ARCHITEKTURA × 45 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 46 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Kościół w Kmiecinie Church in Kmiecin Kirche in Kmiecin (dt. Fürstenau) Костёл в Кмечине

ARCHITEKTURA × 47 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 48) Ruiny kościoła w Ostaszewie (p. 48) The ruin church in Ostaszewo (S. 48) Ruinen der Kirche in Ostaszewo (dt. Schöneberg) (стр. 48) Руины костёла в Осташеве

(str. 49) Kościół w Palczewie (p. 49) Church in Palczewo (S. 49) Kirche in Palczewo (dt. Palschau) (стр. 49) Костёл в Пальчеве

× 48 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ARCHITEKTURA × 49 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 50 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Kościół w Nowym Dworze Gdańskim Church in Nowy Dwór Gdański Kirche in Nowy Dwór Gdański (dt. Tiegenhof) Костёл в Новом Дворе Гданьском

ARCHITEKTURA × 51 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 52 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 52) Kościół w Nowej Cerkwi (p. 52) Church in Nowa Cerkiew (S. 52) Kirche in Nowa Cerkiew (dt. Neukirch) (стр. 52) Костёл в Новой Церкви

(str. 53) Kościół w Marynowach (p. 53) Church in Marynowy (S. 53) Kirche in Marynowy (dt. Marienau) (стр. 53) Костёл в Мариновах

ARCHITEKTURA × 53 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 54 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Kościół w Marzęcinie Church in Marzęcino Kirche in Marzęcin Костёл в Маженчине

ARCHITEKTURA × 55 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 56 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 56) Kościół w Niedźwiedzicy (p. 56) Church in Niedźwiedzica (S. 56) Kirche in Niedźwiedzica (dt. Bärwalde) (стр. 56) Костёл в Недведице

(str. 57 góra) Kościół w Tui (p. 57 at the top) Church in Tuja (S. 57 oben) Kirche in Tuja (dt. Tiege) (стр. 57 верх) Костёл в Туе

(str. 57 dół) Cerkiew w Cyganku (p. 57 at the bottom) Orthodox Church in Cyganek (S. 57 unten) Orthodoxe Kirche in Cyganek (dt. Tiegerweide) (стр. 57 низ) Церковь в Цыганке

ARCHITEKTURA × 57 Ø SAKRALNA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ZABYTKI TECHNIKI

HISTORIC MONUMENTS DENKMÄLER DER TECHNIK ПАМЯТНИКИ ТЕХНИКИ

str. 58-81 (pp. 58-81) S. 58-81 стр. 58-81 Mosty w Rybinie – z lotu ptaka The bridges in Rybina – from bird’s eye view Brücken in Rybina (dt. Fischerbabke) – aus der Vogelperspektive Мосты в Рыбине - с высоты птичьего полета

× 58 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 59 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Kolejka wąskotorowa na moście obrotowym w Rybinie Narrow-gauge railway on the rotating bridge in Rybina Schmalspurbahn auf Drehbrücke in Rybina (dt. Fischerbabke) × 60 Ø Узкоколейная железная дорога на поворотном мосту в Рыбине PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

THE MONUMENTS OF TECHNIQUES TECHNOLOGY ZABYTKI TECHNIKI For passionate lovers of technology their secrets would be revealed Dla pasjonatów techniki swoje tajemnice odkryją zabytki hydrotechniczne. by hydro technique monuments. Cast all over the world bridges, canals Porozrzucane po całym powiecie mosty, kanały oraz śluzy stanowią dowód and locks are the proof of development of the hydro technique thought rozwoju myśli hydrotechnicznej na Żuławach Wiślanych. Zabytki hydro- at Żuławy Wiślane. The hydro technique monuments integrated into view techniczne wkomponowane w krajobraz powiatu nowodworskiego uważane są of Nowy Dwór Gdański administrative district are considered for art work za dzieła sztuki inżynierskiej, a wiele z nich funkcjonuje jako zabyt- of engineers. Many of them function as monuments of material culture. ki kultury materialnej. Do najciekawszych można zaliczyć: śluzę Gdańska To the most interesting you can include a sluice from Gdańsk. Głowa, która reguluje poziom wody między Wisłą a Szkarpawą; stację pomp The head that regulates the level of water between Vistula and Szkarpawa: Chłodniewo, odwadniającą polder o powierzchni 21 700 ha oraz stację pomp the pump station in Chłodniewo, a ditch polder flat 21 700 ha and the pump w Osłonce; zwodzone i zabytkowe mosty w Rybinie, Tujsku i Nowym Dworze station in Osłonka; drawbridges and historic bridges in Rybina, Tujsk and Gdańskim oraz unikatowy most obrotowy kolejki wąskotorowej w Rybinie. Nowy Dwór Gdański, and also the unique rotating rail bridge in Rybina.

DENKMÄLER DER TECHNIK ПАМЯТНИКИ ТЕХНИКИ Ihre Geheimnisse enthüllen den Technikliebhabern die hydrotechnischen Для любителей техники свои тайны откроют старые гидросооружения. Denkmäler. Разбросанные по всему повяту мосты, каналы, шлюзы являются доказательством Die im ganzen Landkreis verstreuten Brücken, Kanäle und Schleusen sind развития гидротехнической мысли на территории Вислянских Жулав. Памятники ein Beweis für den hydrotechnischen Gedanken an Żuławy Wiślane (dt. We- гидротехники, интегрированные в ландшафт Новодвурского повята, ichselwerder). Die in der Landschaft des Landkreises Nowodworski einkom- - произведения инженерского искусства, а многие из низ функционируют ponierten hydrotechnischen Denkmäler werden als Werke der Ingenieurskunst как памятники материальной культуры. Наиболее интересными являются: шлюз angesehen und viele davon funktionieren als Denkmäler der materiellen Гданьская Глава, который регулирует уровень воды между реками Висла Kunst. Zu den interessantesten Sehenswürdigkeiten gehören: die Schleuse и Шкарпава; насосная станция Хлоднево, откачивающая воду с польдеров, Danziger Haupt, welche den Wasserspiegel zwischen Weichsel und Szkarpawa площадью 21 700 га, и станция в Ослонце; разводные и исторические reguliert; das Pumpwerk Chłodniewo zur Entwässerung eines Feldes von 21 мосты в Рыбине, Туйске и Новом Дворе Гданьском; уникальная узкоколейная 700 ha und Pumpwerk in Osłonka (dt. Grenzdorf); Zugbrücken und Brüc- железная дорога на разводном мосте в Рыбине. ken-Denkmäler in Rybina (dt. Fischerbabke), Tujsk (dt. Tiegenort) und Nowy Dwór Gdański (dt. Tiegenhof) sowie eine einzigartige Drehbrücke der Schmalspurbahn in Rybina (dt. Fischerbabke)

ZABYTKI × 61 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 62 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Żuławska Kolej Dojazdowa The Żuławy Commuter Rail Schmalspurbahn Żuławska Kolej Dojazdowa Жулавская железная дорога

ZABYTKI × 63 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Most obrotowy kolei dojazdowej w Rybinie Rotating rail bridge in Rybina Drehbrücke der Schmalspurbahn in Rybina (dt. Fischerbabke) Поворотный мост в Рыбине

× 64 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ZABYTKI × 65 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 66 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 66) Most obrotowy kolei dojazdowej w Rybinie z lotu ptaka (p. 66) Rotating rail bridge from bird’s eye view (S. 66) Drehbrücke der Schmalspurbahn in Rybina (dt. Fischerbabke) aus der Vogelperspektive (стр. 66) Поворотный мост в Рыбине с высоты птичьего полета

(str. 67) Stacja pomp Chłodniewo z lotu ptaka (p. 67) The pump station in Chłodniewo from bird’s eye view (S. 67) Pumpwerk in Chłodniewo aus der Vogelperspektive (стр. 67) Насосная станция Хлоднево с высоты птичьего полета

ZABYTKI × 67 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 68 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Most zwodzony na rzece Szkarpawie w Rybinie The drawbridge on the river Szkarpawa in Rybina Zugbrücke an Szkarpawa in Rybina (dt. Fischerbabke) Разводной мост на реке Шкарпаве в Рыбине

ZABYTKI × 69 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Most zwodzony na Wiśle Królewieckiej w Rybinie

The drawbridge on Vistula river Królewiecka street in Rybina

Zugbrücke an Wisła Królewiecka in Rybina (dt. Fischerbabke)

Разводной мост на реке Висле в Рыбине

× 70 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ZABYTKI × 71 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 72 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 72) Most zwodzony w Tujsku (p. 72) The drawbridge in Tujsk (S. 72) Zugbrücke in Tujsk (dt. Tiegenort) (стр. 72) Разводной мост в Туйске

(str. 73) Stacja pomp Chłodniewo (p. 73) The pump station in Chłodniewo (S. 73) Pumpwerk Chłodniewo (стр. 73) Насосная станция Хлоднево

ZABYTKI × 73 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 74 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Most zwodzony na Wiśle Królewieckiej w Sztutowie The drawbridge on Vistula river ‘Królewiecka’ in Sztutowo Zugbrücke an Wisła Królewiecka in Sztutowo (dt. Stutthof) Разводной мост на реке Висла в Штутове

ZABYTKI × 75 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 76 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 77) Stacja pomp w Osłonce (p. 77) The pump station in Osłonka (S. 77) Pumpwerk in Osłonka (dt. Grenzdorf) (стр. 77) Насосная станция в Ослонце

(str. 76 góra) Przystań żeglarska w Osłonce (p. 76 at the top) The berth in Osłonka (S. 76 oben) Anlegestelle in Osłonka (dt. Grenzdorf) (стр. 76 верх) Яхтовая пристань в Ослонце

(str. 76 dół) Stacja pomp w Osłonce (p. 76 at the bottom) The pump station in Osłonka (S. 76 unten) Pumpwerk in Osłonka (dt. Grenzdorf) (стр. 76 dół) Насосная станция в Ослонце

ZABYTKI × 77 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 78 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Śluza Gdańska Głowa The main Floodgate in Gdańsk Schleuse Danziger Haupt Шлюз Гданьская Глава

ZABYTKI × 79 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Latarnia morska w Krynicy Morskiej

The beacon in Krynica Morska

Leuchtturm in Krynica Morska (dt. Kahlberg)

Маяк в Крынице Морской

× 80 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ZABYTKI × 81 Ø TECHNIKI PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA

NATURE NATUR ПРИРОДА

str. 82-113 (pp. 82-113) S. 82-113 стр.82-113 Ujście Wisły – widok z lotu ptaka The estuary of Vistula - view from bird’s eye Weichselmündung – Ansicht aus der Vogelperspektive Устье Вислы — вид с высоты птичьего полета

× 82 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 83 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Czapla siwa strzeże gęś gęgawę Gray heron protects greylag Graureiher bewacht die Graugans × Ø 84 Серая цапля стережёт гуся PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA NATURE Bogactwo fauny i flory na Mierzei Wiślanej spowodowało, iż powstał tu Park The wealth of wildlife on Mierzeja Wiślana made it possible to create the Krajobrazowy „Mierzeja Wiślana”. Obszar ten objęto ochroną prawną w celu Landscape Park of Mierzeja Wiślana. This area is under law protection to zachowania unikatowych walorów przyrodniczych, kulturowych, historycz- save unique nature, cultural, historic and scenic virtues. nych i krajobrazowych. Park obejmuje wschodni fragment Mierzei Wiślanej z The Landscape Park covers the eastern part of Mierzeja Wiślana with ciągami wydm porośniętych nadmorskim borem sosnowym. Powierzchnia parku a sequence of dunes covered by a coastline of coniferous forest. wynosi 4410 ha, natomiast powierzchnia otuliny zabezpieczającej go przed The surface of the park is 4410 ha, but the surface of the buffer zone wpływem szkodliwych czynników stanowi 22 703 ha. Najważniejsze walory preserving from a bad influence of variables is 22703 ha. krajobrazowe parku stanowią piękne, piaszczyste plaże oraz występujący na The most important scenic virtues of the park are beautiful, sandy be- ich zapleczu wał wydmy przedniej, a także mozaika terenu o dużej dynamice aches and present at their support area shaft of a front dune. And also rzeźby. Cenny element krajobrazu tworzy wybrzeże Zalewu Wiślanego – od a mosaic of the area on great dynamic of land form. The precious element niskich brzegów porośniętych szuwarami, po wysokie klify wydmowe oraz of the scenery creates the coastline the Vistula Lagoon - from the low rozległe i piękne widoki poprzez zalew na Wysoczyznę Elbląską. Z ogromnym edges covered by reeds to high cliffs dune, broad and wonderful views zróżnicowaniem rzeźby terenu związane są bogate walory przyrodnicze, through the lagoon to the high level of Elbląg. With great diversity przejawiające się bogactwem flory i fauny. Na terenie parku znajdują się of land form are connected rich nature virtues, showing the diverse wil- trzy rezerwaty przyrody: dlife. In the area of park are three reservations: • Rezerwat leśny „Buki Mierzei Wiślanej”, chroni ok. 150-letni drzewostan • The forest reservation ‚Buki Mierzei Wiślanej’, protects about 150 year buka w jego naturalnym środowisku; old tree stand of beech in his their natural environment. • Rezerwat ornitologiczny „Kąty Rybackie” chroni największą w Polsce • The ornithological reservation ‚Kąty Rybackie’ protects the biggest i jedną z największych w Europie kolonię lęgową kormorana czarnego; colony of Black Cormorants in Poland as well as in Europe. • Rezerwat ornitologiczny „Mewia Łacha” chroni krajobraz stożka ujściowe- • The ornithological reservation ‚Mewia Łacha’ protects the scenery go Przekopu Wisły, który jest ostoją ptaków oraz miejscem występowania of a cone of water formed from the ex-current of the estuary of the Vi- szeregu interesujących gatunków roślin. stula river that is mainstay for birds and the place of occurrence the the series of interesting species of vegetation.

NATUR ПРИРОДА Der Reichtum der Fauna und Flora von Mierzeja Wiślana führte dazu, dass Богатство флоры и фауны на Вислянской косе явилось причиной того, hier der Landwirtschaftspark „Mierzeja Wiślana” (dt. Frische Nehrung) что здесь был основан парк „Mierzeja Wiślana”. Площадь охвачена правовой entstanden ist. Dieses Gebiet steht unter rechtlichem Schutz um die ein- защитой с целью zigartigen Natur-, Kultur-, historischen und landschaftlichen Qualitäten сохранения природных, культурных, исторических zu erhalten. Der Park umfasst das östliche Fragment der Frischen Nehrung и пейзажных уникумов. Парк занимает восточную часть Вислянской косы mit Strängen von mit Kiefern-Hochwäldern bewachsenen Dünen. Die Parkfläche с прибрежными дюнами, покрытыми сосновым лесом, площадью 4410 га, beträgt 4410 ha und die Fläche der äußeren Schutzzone 22 703 ha. Zu den в то время как, защитные покрытия от влияния вредных факторов для него wichtigsten landschaftlichen Qualitäten des Parks gehören wunderschöne, составляет 22 703 га. Наиболее живописными местами ландшафтного парка sandige Strände und in ihrem Hintergrund Damm der vorderen Düne sowie являются прекрасные песчаные пляжи и дюны, а также мозаика территории. auch das Mosaik des Geländes mit einer großen Reliefdynamik. Ценный элемент ландшафта создает побережье Вислянского залива — от Ein wertvolles Element der Landschaft bildet die Küste von Zalew Wiślany низких берегов, заросших тростником, до высоких обрывов и дюн, обширных (dt. Frisches Haff) – vom niedrigen mit Röhricht bewachsenen Ufer bis auf и красивых видов на залив и Ельблонгскую возвышенность. С огромным hohe Kliffe, mit einem weitreichenden wunderschönen Blick durch das Haff разнообразие рельефа связан богатый природный мир, свидетельствует auf die Wysoczyzna Elbląska (dt. Elbinger Höhe, auch Trunzer Berge). Mit об этом богатство флоры и фауны. В парке три заповедника : der riesigen Differenzierung an der Geländebeschaffenheit sind reiche • лесной заповедник „Buki Mierzei Wiślanej”, защищает около 150-летний Naturwerte verbunden, die im Reichtum der Flora und Fauna zum Ausdruck древостой бука в своей естественной среде; kommen. Auf dem Parkgelände befinden sich drei Naturschutzgebiete: • птичий заповедник „Kąty Rybackie”, защищает крупнейшую в Польше и одну • Waldschutzgebiet „Buki Mierzei Wiślanej” (dt. Buchen der Frischen из крупнейших в Европе гнездовую колония большого баклана; Nehrung), zum Schutz des etwa 150 Jahre alten Baumbestands von Buche in • птичий заповедник „Mewia Łacha”, защищает пейзаж конуса устья Траншеи ihrer natürlichen Umwelt; Вислы, который является прибежищем птиц и местом возникновения ряда • Ornithologisches Schutzgebiet „Kąty Rybackie” zum Schutz der größten in интересных видов растений. Polen und einer der größten in Europa Brutkolonie von Kormoran; • Ornithologisches Schutzgebiet „Mewia Łacha” zum Schutz der Landschaft des Mündungskegels von Przekop Wisły (dt. Weichseldurchstich), des Refu- gialgebietes für Vögel und Ortes mit mehreren interessanten Pflanzenarten.

PRZYRODA × 85 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 86) Łabędzie nieme w locie (p. 86) Mute swans flying (S. 86) Höckerschwäne im Flug (стр. 86) Лебедь-шипун в полёте

(str. 87) Para łabędzi niemych (p. 87) the pair of mute swans (S. 87) Höckerschwan-Paar (стр. 87) Пара лебедей-шипунов

× 86 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA × 87 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 88 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Czaple białe na Zalewie Wiślanym Egrets at the Vistula Lagoon Silberreiher am Frischen Haff Белые цапли на Вислянском заливе

PRZYRODA × 89 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 90) Kormorany w gnieździe (p. 90) Black Cormorants in nest (S. 90) Kormorane im Nest (стр. 90) Бакланы в гнезде

(str. 91) Kormorany czarne o zachodzie słońca w rezerwacie przyrody „Kąty Rybackie” (p. 91) Black Cormorants at the sunrise in reservation: ‚Kąty Rybackie’ (S. 91) Kormorane beim Sonnenuntergang im Naturschutzgebiet „Kąty Rybackie” (стр. 91) Чёрные бакланы на закате солнца в заповеднике „Kąty Rybackie”

× 90 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA × 91 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 92 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 92) Rycyk żerujący w terytorium lęgowym (p. 92) Castor in breeding area (S. 92) Uferschnepfe beim Fressen im Brutgebiet (стр. 92) Большой веретенник охотится на племенной территории

(str. 93) Bocian biały na żerowisku (p. 93) Mute swan at the feeding area (S. 93) Weißstorch auf dem Futterplatz (стр. 93) Белый аист в кормушке

PRZYRODA × 93 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 94 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str.95) Samotnik wypatruje pożywienia (p. 95) a loner looks for food (S. 95) Waldwasserläufer hält Ausschau nach Nahrung (стр. 95) Одиночка в поисках пищи

PRZYRODA × 95 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 96 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 97) Gęś gęgawa przygotowuje się do lotu (p. 97) greylag prepares for the flight (S. 97) Auffliegende Graugans (стр. 97) Серый гусь готовится к полету

(str.96), (p. 96), (S. 96), (стр. 96) góra: Gęgawy podczas wiosennego przelotu at the top: Greylags during spring flight oben: Graugänse beim Frühlingsflug верх: Серый гусь во время весеннего перелёта dół: Gęgawy odpoczywające na Zalewie Wiślanym at the bottom: Greylags rest at Vistula Lagoon unten: Graugänse erholen sich am Frischen Haff dół: Серый гусь отдыхает на Вислянном заливе

PRZYRODA × 97 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 98) Bielik na łowach, Zając szarak

(p. 98) sea eagle on hunting hare (S. 98) Seeadler auf der Jagd, Feldhase (стр. 98) Белоголовый орлан на охоте Заяц – русак

× 98 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 99) góra: Młody puszczyk z lewej: Myszołów włochaty – drapieżnik z północnego-wschodu

(p. 99) at the top: the young brown owl left: buzzard hunter from northern - east

(S. 99) oben: junger Waldkauz links: Raufußbussard – Raubtier aus Nordosten

(стр. 99) верх: Молодая неясыть слева: Мохноногий канюк– хищник с северного востока

PRZYRODA × 99 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 100) Samiec daniela – byk w szacie zimowej (p. 100) fallow deer-bull in winter clothes (S. 100) Männlicher Damhirsch - Bulle im Winterhaarkleid (стр. 100) Самец лани в зимнем покрытии

× 100 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 101) góra: Lis w szacie zimowej dół: Borsuk zimą

(p. 101) at the top: fox with in winter background at the bottom: Brock during winter time

(S. 101) oben: Fuchs im Winterfell unten: Dachs im Winter

(стр. 101) верх: Лиса в зимнем покрытии низ: Борсук зимой

PRZYRODA × 101 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 102) góra: Wataha dzików dół: Rudel saren na przedwiośniu

(p. 102) at the top: a pack of wild boars at the bottom: roes on early spring

(S. 102) oben: Wildschweinrudel unten: Rehrudel im Vorfrühling

(стр. 102) верх: Стая диких кабанов низ: Косули в начал весны

× 102 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 103) Samica łosia – klempa (p. 103) female moose – ’klempa’ (S. 103) Elchweibchen – Elchkuh (стр. 103) Самица лося – клемпа

PRZYRODA × 103 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 104) góra: Pliszka żółta na kwitnącym rzepaku dół: Samiec sarny – kozioł

(p. 104) at the top: yellow wagtail on a flowered rape at the bottom: male roe-box

(S. 104) oben: Schafstelze im blühenden Raps unten: Männliches Reh – Rehbock

(стр. 104) верх: Жёлтая трясогуска на цветущем рапсе низ: Самец косули — козёл

(str. 105) Maki na polu jęczmienia w otulinie Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana”

(p. 105) Poppy on the field of barley

(S. 105) Mohn im Gerstenfeld in der äußeren Schutzzone des Landschaftsparks „Mierzeja Wiślana” (dt. Frische Nehrung)

(стр. 105) Маки на поле ячменя в зоне Регионального ландшафтного парка „Mierzeja Wiślana”

× 104 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA × 105 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 106) góra: Mikołajek nadmorski – rzadki i chroniony przedstawiciel flory wydm dół: Wydmy nadmorskie w Piaskach (p. 106) at the top: ‚Mikołajek Pomorski’ – rare and protected example of flora of the dune at the bottom: dune maritime (S. 106) oben: Stranddistel – seltener und geschützter Vertreter der Dünenflora unten: Küstendünen in Piaski (dt. Neukrug) (стр. 106) верх: Синеголовник приморский – редкий и охраняемый представитель флоры дюн низ: Дюны в Пясках (str. 107) Wydmy nadmorskie na Mierzei Wiślanej rozwijają się intensywnie dzięki akumulacji piasku morskiego (p. 107) Dune maritime on Mierzeja Wiślana develop intensively thanks to accumulation of the sea sand (S. 107) Küstendünen von Mierzeja Wiślana (dt. Frische Nehrung) entwickeln sich intensiv dank Akkumulation von Meeressand (стр. 107) Прибрежные дюны на Виснянской косе активно развиваются благодаря аккумуляции морского песка

× 106 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA × 107 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 108 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 108) Jesień w lesie na Mierzei Wiślanej

(p. 108) Autumn time on Mierzeja Wiślana

(S. 108) Herbst im Wald an Mierzeja Wiślana (dt. Frische Nehrung)

(стр. 108) Осень в лесу на Вислянской косе

(str. 109) góra: Dzięki niszczycielskiej sile wiatru powstają wykroty, które są bardzo cennym siedliskiem wielu roślin i drobnych zwierząt dół: Żuk wygrzewa się na borowiku

(p. 109) at the top: Thanks to destructive wind dunes are being created that are a precious habitat for much many vegetation and small animals at the bottom: a beetle apricates

(S. 109) oben: Durch die vernichtende Windkraft entstehen Sturmhölzer - ein sehr wertvoller Lebensraum von vielen Pflanzen und Kleintieren unten: Mistkäfer sonnt sich auf einem Steinpilz

(стр. 109) верх : Благодаря разрушительной силе ветра, появляются выемки, которые являются ценным местом обитания для многих растений и мелких животных низ: Жук греется на боровике

PRZYRODA × 109 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 110) Wierzba biała – nieodłączny składnik krajobrazu Żuław Wiślanych – wczesnym latem

(p. 110) Willow - inevitable element of scenery of Żuławy Wiślane at early summer

(S. 110) Silber-Weide – unzertrennlicher Bestandteil der Landschaft von Żuławy Wiślane (dt. Weichselwerder) – im Frühsommer

(стр. 110) Белая ива - неотъемлемая составляющая ландшафта Вислянских Жулав - в начале лета

(str. 111) Wierzby „żuławskie” zimą

(p. 111) ‚Żuławskie’ Willows at winter

(S. 111) „Żuławskie”-Weiden im Winter

(стр. 111) Ивы «Жулавы» зимой

× 110 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

PRZYRODA × 111 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 112 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Pejzaż żuławski o świcie The ‚Żuławski’ Landscape at dawn Landschaft von Żuławy bei Tagesanbruch Жулавкий пейзаж на рассвете

PRZYRODA × 113 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK I REKREACJA REST AND RECREATION FREIZEIT UND ERHOLUNG ОТДЫХ И РЕКРЕАЦИЯ

str. 114-135 (pp. 114-135) S. 114-135 стр.114-135 Plaża w Stegnie – z lotu ptaka The beach in Stegna - from bird’s eye view Strand in Stegna (dt. Steegen) – aus der Vogelperspektive Пляж в Стегне — с высоты птичьего полета

× 114 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 115 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Zachód słońca nad Zatoką Gdańską Sunset at Gdańsk Bay Sonnenuntergang an der Danziger Bucht × 116 Ø Закат солнца над Гданьским заливом PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK I REKREACJA THE RECREATION AND FREE TIME Żuławy i Mierzeja Wiślana, dzięki atrakcyjnemu położeniu, wyjątkowemu mi- Żuławy and Mierzeja Wiślana, thanks to the goal location, splendid micro kroklimatowi i wspaniałym krajobrazom, są idealnym miejscem do wypoczyn- climate and wonderful landscapes, are the perfect places to rest. ku. Największym atutem Mierzei Wiślanej są piaszczyste plaże bogate The greatest virtues of Mierzeja are sandy beaches full of amber and sand w bursztyn oraz wydmy porośnięte lasami sosnowymi. Gęsta sieć rzek dunes with pine forests. There are large opportunities to engage in water i kanałów oraz obecność Zalewu Wiślanego stwarza duże możliwości uprawia- sports such as sailing, canoeing, and power boat which are made thanks nia sportów wodnych (żeglarstwa, kajakarstwa, motorowodniactwa). Tutejsze to the web of canals and rivers. Water here is rich with fish; making it wody, bogate w ryby, to również wymarzone miejsce dla wędkarzy poszukują- a great place for the adventurous fishermen. Pleasant countryside gives cych przygody. Rozwijająca się agroturystyka daje możliwość wypoczynku one chance to take a rest in really nice atmosphere and taste local w przyjemnej atmosferze oraz skosztowania regionalnej kuchni, a bogate cuisine. The air which is full of iodine encourages one to have walks w jod powietrze zachęca do spacerów oraz pieszych i rowerowych wycieczek. and bike trips.

FREIZEIT UND ERHOLUNG ОТДЫХ И РЕКРЕАЦИЯ Żuławy und Mierzeja Wiślana sind ein idealer Erholungsort und das dank Жулавы и Вислянская коса, благодаря привлекательному месторасположению, einer attraktiven Lage, einem besonderen Mikroklima und wunderschönen уникальному микроклимату и замечательным пейзажам, являются идеальным Landschaften. местом для отдыха. Самые большие преимущества Вислянской косы - песчаные Der größte Vorteil von Mierzeja Wiślana sind sandige bernsteinreiche пляжи, богатые янтарём, и дюны, покрытые сосновыми лесами. Густая сеть Strände und mit Kiefernwald bewachsene Dünnen. Ein dichtes Netz von рек и каналов, наличие Вислянского залива создают возможности для Flüssen und Kanälen sowie das Frische Haff bieten große Möglichkeiten den занятий водными видами спорта (мотороводный и парусный спорт, гребля). Wassersportlern (Segelsport, Kanusport, Motorbootsport). Die hiesigen Местные воды, богатые рыбой, это также идеальное место для рыболовов, fischreichen Gewässer sind auch ein Traumort für abenteuerlustige Angler. ищущих приключений. Развивающийся агротуризм дает возможность отдохнуть Die Agrotouristik die sich ständig entwickelt bietet die Möglichkeit в приятной атмосфере и отведать блюда местной кухни, а йод в воздухе sich in einer angenehmen Atmosphäre zu erholen und die regionale Küche благотворно влияет при ходьбе, пеших и велосипедных прогулках. zu genießen. Die jodreiche Luft empfiehlt sich gut für Spaziergänge sowie Wander- und Fahrradtouren.

WYPOCZYNEK × 117 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Plaże w Stegnie i Krynicy Morskiej

Beaches in Stegna and Krynica Morska

Strände in Stegna (dt. Steegen) und Krynica Morska (dt. Kahlberg)

Пляжи в Стегне и Крынице Морской

× 118 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK × 119 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Plaża w Mikoszewie The beach in Mikoszewo Strand in Mikoszewo (dt. Nickelswalde) Пляж в Микошеве

× 120 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK × 121 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 122 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 122) Kutry rybackie w Jantarze (p. 122) Piscatorials in Jantar (S. 122) Fischkutter in Jantar (dt. Pasewark) (стр. 122) Рыбацкие лодки в Янтаже

(str. 123) Kutry rybackie w Krynicy Morskiej (p. 123) Piscatorials in Krynica Morska (S. 123) Fischerkutter in Krynica Morska (dt. Kahlberg) (стр. 123) Рыбацкие лодки в Крынице Морской

WYPOCZYNEK × 123 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Port na Zalewie Wiślanym w Krynicy Morskiej Fishing port at the Vistula Lagoon in Krynica Morska Hafen am Zalew Wiślany (dt. Frisches Haff) in Krynica Morska (dt. Kahlberg) Порт на Вислянском заливе в Крынице Морской

× 124 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK × 125 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Port i przystań żeglarska w Kątach Rybackich Port and haven in Kąty Rybackie Hafen und Anlegestelle in Kąty Rybackie (dt. Bodenwinkel) Порт и пристань в Контах Рыбацких

× 126 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK × 127 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 128 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Żaglówki na Wiśle Królewieckiej Sailing boats on Vistula Królewiecka Segelboote an Wisła Królewiecka Яхты на реке Висла

WYPOCZYNEK × 129 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Aktywne formy wypoczynku – nordic walking i rowery

Active forms of rest – nordic walking and bikes

Aktive Freizeitformen – Nordic Walking und Fahrräder

Активные формы отдыха – nordic walking и велосипеды

× 130 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

WYPOCZYNEK × 131 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 132 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Spływ kajakowy wodami Żuław Water canoeing on Żuławy waters Paddeltour durch die Gewässer von Żuławy Сплав на байдарках водами Жулав

WYPOCZYNEK × 133 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 134 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

(str. 134) Ławeczka rybaka w Kątach Rybackich (p. 134) The fisherman’s chair in Kąty Rybackie (S. 134) Fischerbank in Kąty Rybackie (dt. Bodenwinkel) (стр. 134)Лавочка рыбака в Контах Рыбацких

(Str. 135) Bulwar Radiowej Jedynki w Stegnie (p. 135) Boulevard radio number one in Stegna (S. 135) Boulevard des Polnischen Hörfunks Jedynka in Stegna (dt. Steegen) (стр. 135) Бульвар радио Едынка в Стегне

WYPOCZYNEK × 135 Ø I REKREACJA PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ROLNICTWO

AGRICULTURE COUNTRYSIDE LANDWIRTSCHAFT СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

str. 136-145 (pp. 136-145) S. 136-145 стр. 136-145 Żuławskie pola – z lotu ptaka Żuławy’s fields - from bird’s eye view Felder von Żuławy – aus der Vogelperspektive Жулавские поля — вид с высоты птичьего полета

× 136 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 137 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 138 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ROLNICTWO Na Żuławach Wiślanych występują sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa dzięki bardzo żyznym glebom – madom. Stanowią one 85% ziem występujących AGRICULTURE na Żuławach. Mady powstały w wyniku akumulacyjnej działalności Wisły przy There are favourable conditions for development of agriculture, which jej ujściu. Średnia wielkość gospodarstw rolnych na Żuławach w znacz- is thanks to the fertile soils, mad. The average size of a farm here is nym stopniu przewyższa krajową średnią wielkość gospodarstw rolnych. Na significantly bigger than in any other place in Poland. People cultivate najatrakcyjniejszych rolniczo Żuławach uprawia się intensywnie pszenicę, wheat, rapeseed and sugar beets. Because of natural characteristics of rzepak oraz buraki cukrowe. Niska lesistość na Żuławach Wiślanych wynika environment there is a small wooden here. Forests turned into meadows z naturalnych cech środowiska, lasy łęgowe zostały przeznaczone na łąki and postures. Nearby Nowy Dwór Gdański, there is a well developed water i pastwiska. Na obszarze powiatu nowodworskiego jest dobrze rozwinięta economy featured by a great number of rivers, canals, and meliorating gospodarka wodna charakteryzująca się dużą liczbą rzek, kanałów oraz ro- ditches. These conditions makes agriculture one of the most important wów melioracyjnych. Te naturalne i dogodne warunki sprawiają, że rolnic- branches of economy in our region. two jest jedną z ważniejszych gałęzi gospodarki w naszym powiecie. LANDWIRTSCHAFT СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО An Żuławy Wiślane (dt. Weichselwerder) gibt es durch sehr fruchtbare Böden На Вислянских Жулавах выступают благоприятные условия для развития - Marschböden - günstige Bedingungen für Entwicklung der Landwirtschaft. сельского хозяйства благодаря очень плодородным почвам - аллювиальным. Die Marschböden bilden 85% der Böden an Żuławy. Die Marschen entstehen Они составляют 85% земли на Жулавах. Аллювий появился в результате in Folge der akummulativen Aktivität der Weichsel an ihrer Mündung. Die накопительной активности в устье Вислы. Средний размер хозяйств в Жулавах durchschnittliche Größe von Bauernhöfen von Żuławy ist wesentlich größer значительно выше, чем в среднем по стране. На наиболее плодородных Жулавах als der Landesdurchschnitt der Bauernhöfe. Auf dem landwirtschaftlich at- интенсивно выращивают пшеницу, рапс и сахарную свеклу. Низкая лесистая traktivsten Gebiet von Żuławy werden intensiv Weizen, Raps und Zuckerrübe местность на Жулавах — следствие природных экологических особенностей, angebaut. Kleine Waldbedeckung an Żuławy Wiślane ist Folge natürlicher прибрежные леса были выделены на луга и пастбища. На территории Eigenschaften der Umwelt, die Bruchwälder wurden für Wesen und Weiden Новодвурского повята хорошо развито управление водными ресурсами, bestimmt. Auf dem Gebiet des Landkreises Nowodworski gibt es eine gut характеризующимися большим количеством рек, каналов и мелиоративных gebildete Wasserwirtschaft mit einer großen Anzahl von Flüssen, Kanälen канав. Эти естественные и удобные условия делают сельское хозяйство одним und Wassergräben. Diese natürlichen und günstigen Verhältnisse führen из наиболее важных отраслей в нашем районе. dazu, dass die Landwirtschaft in unserem Landkreis ein der wichtigsten Wirtschaftszweige ist.

ROLNICTWO × 139 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 140 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Żyzne gleby i nowoczesne rolnictwo są wizytówką Żuław Rich grounds and modern farming are the best example of Żuławy. Fruchtbarer Boden und moderne Landwirtschaft sind Markenzeichen von Żuławy Плодородная почва и современное сельское хозяйство — визитка Жулав

ROLNICTWO × 141 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Krowy w żuławskim krajobrazie Cows in scenery of Żuławy Kühe in der Landschaft von Żuławy Коровы в жулавском пейзаже

× 142 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

ROLNICTWO × 143 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 144 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Żniwa na Żuławach The harvest time in Żuławy Ernte in Żuławy Урожай на Жулавах

ROLNICTWO × 145 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Partner wiodący | The main partner | Leitender Partner | Ведущий партнер

Partnerzy projektu | The project’s partners | Projektpartner | Партнеры проекта

Stopka redakcyjna | Editorial footer | Impressum | Редакция

ISBN 978-83-935985-2-6

Wydano na zlecenie Starostwa Powiatowego w Nowym Dworze Gdańskim

Wykonawca: Firma Floks Wojciech Zdunek ul.Długa 22, 86-005 Zielonka www.wojciechzdunek.pl

Zdjecia: Wojciech Woch, Wojciech Zdunek, archiwum Starostwa Powiatowego

DTP: Fabric Art

Druk i oprawa: Drukarnia Abedik Sp. z o.o. 85-861 Bydgoszcz, ul. Glinki 84, www.abedik.pl

Tłumaczenie angielski: Paweł i Sławomira Grasmann Tłumaczenie niemiecki: FUTURA CENTRUM JĘZYKOWE Tłumaczenie rosyjski: Margaita Tiugeleva

Kopiowanie treści i zdjęć zawartych w albumie bez zgody wykonawcy zabronione

× 146 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

× 147 Ø PERŁY POWIATU NOWODWORSKIEGO – album fotograficzny

Starostwo Powiatowe w Nowym Dworze Gdańskim ul. gen. Władysława Sikorskiego 23 82-100 Nowy Dwór Gdański tel.: 055 247 36 71 faks: 055 247 36 70

e-mail: [email protected] adres internetowy: www.nowydworgdanski.pl adres BIP: http://bip.nowydworgdanski.pl/

× 148 Ø