WÓJT GMINY WŁOCŁAWEK

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XIV/128/04 Rady Gminy Włocławek z dnia 31 marca 2004 r.

STRATEGIAROZWOJUSTRATEGIAROZWOJU

GMINYWŁOCŁAWEKGMINYWŁOCŁAWEK

Województwo kujawsko-pomorskie

WŁOCŁAWEK stycze ń - marzec 2004 r.

WPROWADZENIE

Strategia to generalnie sposób osi ągania wyznaczonych celów poprzez sterowanie rozwojem. Sposób ten jest najcz ęś ciej uj ęty w postaci planu działania okre ślonego podmiotu, na danym terenie lub w danej dziedzinie i w ustalonym wymiarze czasu. W pracach nad strategi ą gminy Włocławek zastosowano technik ę planowania ekspercko-partnerskiego, z wykorzystaniem zało Ŝeń metodologii planowania ukierunkowanego na cel. Prace nad planem przyszłego rozwoju gminy poprzedzone zostały faz ą diagnozowania, tj. rozpoznania stanu obecnego gminy na tle jej dotychczasowego rozwoju, i w kontek ście mo Ŝliwo ści rozwoju przyszłego. W ramach diagnozowania stanu gminy: − zinwentaryzowano liczne dane statystyczne o gminie na tle województwa, powiatu i gmin s ąsiaduj ących, które stanowi ą zał ącznik do strategii (opracowanie pn. „Gmina Włocławek w liczbach” – materiał do diagnozy), − dokonano analizy dokumentów planistycznych: Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Włocławek, Uchwała nr XXIV/162/2000 Rady Gminy Włocławek, z dnia 27 listopada 2000 r. oraz planów miejscowych, − wykorzystano dokumenty „Plan inwestycyjny na rok 2004” oraz „Limit wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne” – stanowi ące zał ączniki do Uchwały Nr XIII/117/04 Rady Gminy Włocławek z dnia 19 lutego 2004 r, − przeanalizowano wnioski zło Ŝone do strategii przez społeczno ści sołeckie (14). Informacje i dane zawarte w wy Ŝej wymienionych opracowaniach oraz inn ą wiedz ę o gminie, wykorzystano dla oceny jej obecnego stanu. Wykonano j ą w formie zestawienia aktualnych i potencjalnych atutów gminy dla rozwoju, jej dzisiejszych słabo ści, zidentyfikowanych szans i zagro Ŝeń rozwoju. Ocena stanu istniej ącego, implikuj ąca zasadnicze przesłanki dla ukierunkowania rozwoju w przyszło ści, znajomo ść potrzeb i aspiracji lokalnej społeczno ści, były podstaw ą dla sformułowania propozycji celu nadrz ędnego rozwoju gminy, celów szczegółowych strategii oraz konkretnych działa ń je realizuj ących. Projekt strategii rozwoju gminy w całym okresie jego budowy był przedmiotem społecznych konsultacji. W dniu 29 stycznia 2004 r. zało Ŝenia metodologiczne strategii rozwoju gminy Włocławek były przedmiotem dyskusji i odno śnych ustale ń na spotkaniu zorganizowanym przez Wójta Gminy, w którym uczestniczyli zaproszeni specjali ści z zakresu planowania strategicznego rozwoju lokalnego oraz przedstawiciele władz samorz ądowych gminy. Na spotkaniu tym ustalono m.in.: 10-letni okres planowania tj. opracowanie strategii do roku 2013, ogólny harmonogram prac nad strategi ą, formy jej społecznej konsultacji. W dniu 2 marca 2004 r. pierwszy projekt planu strategicznego rozwoju gminy Włocławek przygotowany przez zespół specjalistów był przedmiotem konsultacji z zespołem reprezentuj ącym mieszka ńców gminy. W jego składzie znalazły si ę osoby, które przyj ęły 2

zaproszenie do uczestniczenia w pracach skierowane do nich przez Wójta Gminy. Skład tego zespołu zawiera zał ącznik do Strategii. Wnioski z konsultacji społecznych z dnia 2 marca br. zostały uwzgl ędnione w kolejnej wersji projektu dokumentu, który został zaprezentowany Komisji Bud Ŝetu, Finansów, Promocji Wsi i Integracji Europejskiej Rady w dniu 24.03.2004 r. Wnioski Komisji oraz autopoprawka znalazły si ę w projekcie strategii przedstawionej do uchwalenia na sesji Rady Gminy w dniu 31.03.2004 r. Strategia rozwoju uj ęta w formie dokumentu planu przyszłych działa ń na rzecz rozwoju, nie ma wyra źnie okre ślonego statusu prawnego, tzn. nie ma okre ślonego prawem wymogu jej posiadania i stosowania w praktyce zarz ądzania. Nie znaczy to, Ŝe nie mo Ŝe ona sta ć si ę prawem lokalnym, na mocy uchwały lokalnego samorz ądu. Ze wzgl ędu na ogólno ść ustale ń strategicznych, nieznany stan przyszłych uwarunkowa ń realizacji planowanych działa ń, a takŜe mo Ŝliw ą zmian ę celów i kierunków rozwoju, strategie traktowane s ą jako plany w znacznej mierze otwarte, jako społecznie uzgodniony „drogowskaz” dla przyszłych działa ń a nie bezwzgl ędny wykaz takich działa ń. Powszechn ą akceptacj ę ustale ń zapisanych w dokumencie strategii uznaje si ę jako zobowi ązanie dla ich przyszłej realizacji.

Inicjatorem sporz ądzenia Strategii rozwoju gminy Włocławek była Rada Gminy – Uchwała Nr XIII/83/99 Rady Gminy Włocławek z dnia 17 wrze śnia 1999 roku.

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY

Gmina Włocławek to gmina podmiejska poło Ŝona w południowo-wschodniej cz ęś ci województwa kujawsko-pomorskiego, w powiecie włocławskim, na południowy-wschód od 123 tysi ęcznego miasta Włocławka. Powierzchnia gminy wynosi 21 992 ha (219,9 km 2), w tym: • uŜytki rolne - 7049 ha • lasy - 10815 ha • wody - 2519 ha • pozostałe grunty - 1609 ha Gmin ę zamieszkuje 5867 osób, przy średniej g ęsto ści zaludnienia 27 osób/km 2 i 52 osoby na 1 km 2 powierzchni bez lasów. Pod wzgl ędem administracyjnym gmina Włocławek podzielona jest na 26 sołectw i 50 miejscowo ści. Najbli Ŝsze s ąsiedztwo to: • gmina Baruchowo – od południowego wschodu • gmina Kowal i gmina Choce ń - od południa • gmina Lubraniec – od południowego-zachodu (najkrótsza granica) • gmina Brze ść Kuj – od zachodu • miasto Włocławek – od północnego - zachodu • rzeka Wisła – od północy

3

• województwo mazowieckie – od wschodu. Sąsiedztwo Wisły tworzy sytuacj ę poło Ŝenia gminy w Krajowej Sieci Ekologicznej EKONET – POLSKA. Ponadto znaczna jej cz ęść poło Ŝona jest w obszarze Gostyni ńsko- Włocławskiego Parku Krajobrazowego – Uchwała Nr XIX/70/79 WRN we Włocławku i Płocku z dnia 05.04.1979 r. (Dz. Urz. Nr 4, poz. 22 z 02.05.1979 r., Dz. Urz. Nr 12 z 06.11.1992 r. poz. 52 – Obwieszczenie Wojewody Włocławskiego o sprostowaniu bł ędu w Dz. Urz. Woj. Włocławskiego Nr 24 z 1990 r. poz. 222). Form ą ochrony rezerwatowej o znaczeniu krajowym obj ęte s ą trzy obszary: • Rezerwat ornitologiczny „Jazy” – Zarz ądzenie Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 27.05.1963 r. (M. P. Nr 54, poz. 272) • Rezerwat Le śny „Wójtowski Gr ąd” – Zarz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 10.02.1987 r. (M. P. Nr 7, poz. 54) • Rezerwat le śny „D ębice” – Rozporz ądzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 21.12.1998 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1085). Lasy gminy Włocławek obj ęte zostały ochron ą prawn ą wchodz ąc w Le śny Kompleks Promocyjny Lasy Gostynińsko-Włocławskie. Przewa Ŝaj ąca (pradolina) cz ęść gminy poło Ŝona jest tak Ŝe w obr ębie Głównego zbiornika Wód Podziemnych nr 220 zwanym „Pradolina Wisły” z obszarem najwy Ŝszej ochrony, sk ąd ujmuje si ę wod ę dla potrzeb m.in. miasta Włocławka (uj ęcia „Krzywe Błota”, „Józefowo”, „Michelin”. Gmin ę Włocławek charakteryzuje wysoki potencjał dla rozwoju turystyki. Jest to obszar Gostyni ńsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego bogaty pod wzgl ędem walorów przyrodniczych (lasy, jeziora, krajobraz, bogaty świat zwierz ąt i ro ślin), oraz Zbiornik Włocławski ze wzgl ędu na du Ŝą powierzchni ę i wysok ą atrakcyjno ść dla ró Ŝnych sportów wodnych. Ponadto istotn ą rol ę wypoczynkowo-rekreacyjn ą pełni jezioro Wikaryjskie i Łuba dla mieszka ńców około 120 tys. miasta Włocławka – wypoczynek weekendowy i codzienny. Gmina ma korzystne poło Ŝenie w stosunku do głównych szlaków komunikacyjnych o znaczeniu krajowym. Przez obszar gminy w kierunku północ-południe przebiega droga krajowa Nr 1 Gda ńsk – Gorzyce (granica Pa ństwa), projektowana autostrada A1 oraz kolej pa ństwowa szerokotorowa o znaczeniu krajowym Piła - Kutno. Wzdłu Ŝ Wisły przebiega droga krajowa Nr 62 Strzelno-Włocławek-Nowy Dwór Mazowiecki. Gmin ę wyró Ŝnia istniej ące lotnisko cywilne w Kruszynie Aeroklubu Włocławskiego. Ponadto gmin ę przecinaj ą liczne korytarze infrastruktury technicznej o znaczeniu ponadlokalnym: • energetyczne – linie elektroenergetyczne wysokiego napi ęcia: 110 kV – GPZ ZA Włocławek – GPZ Włocławek Lakiery 110 kV - GPZ Włocławek Południe – GPZ Włocławek Drumet 110 kV - GPZ Włocławek Lakiery – GPZ Konin • telekomunikacyjne: linia telekomunikacji mi ędzymiastowej o znaczeniu krajowym poło Ŝona wzdłu Ŝ dróg krajowych Nr 1 i Nr 270 oraz linii kolejowej Bydgoszcz – Kutno.

4

• gazoci ąg wysokiego ci śnienia DN 500 Gustorzyn-Gostynin. Na uwag ę zasługuje teren (Modzerowo) poło Ŝony w strefie wzdłu Ŝ wału bocznego Zalewu Włocławskiego (poni Ŝej poziomu pi ętrzenia wody w Zbiorniku), który zagro Ŝony jest skutkami zalania na wypadek przerwania tego Ŝ wału przy około 2-metrowej depresji terenu strefy w stosunku do lustra wody w Zalewie. Gmina poło Ŝona jest w obszarze oddziaływania o środka subregionalnego jakim jest miasto Włocławek. Skupia ono usługi: administracji samorz ądowej powiatowej i wojewódzkiej (O środek Zamiejscowy Urz ędu Marszałkowskiego w Toruniu), administracji rz ądowej (O środek Zamiejscowy Urz ędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy), lecznictwa specjalistycznego, szkolnictwa średniego i wy Ŝszego, kultury, sportu, instytucji otoczenia biznesu. Powi ązania zewn ętrzne gminy z miastem Włocławkiem: - ochrona i wykorzystanie zasobów przyrodniczych GWPK, wód Zbiornika Włocławskiego dla rozwoju turystyki, - cmentarz komunalny miasta Włocławka poło Ŝony w miejscowo ści Pinczata, - lotnisko cywilne w Kruszynie, - brzegi jezior Wikaryjskiego i Łuba miejscem wypoczynku świ ątecznego mieszka ńców miasta Włocławka, - miejscowo ści, rejony wypoczynkowe: jeziora Wójtowskie, Wistka Królewska, rejon Dobiegniewa, rejon „Jeziora świrowego”, - tereny mieszkaniowe dla miasta Włocławka: Nowa Wie ś, Kruszyn, potencjalnie Modzerowo, - korzystanie z usług szkolnictwa na poziomie średnim i wy Ŝszym, lecznictwa specjalistycznego i szpitalnego, usług kultury (kino, teatr), sportu wyst ępuj ących w mie ście Włocławku przez mieszka ńców gminy, - wyst ępowanie na obszarze gminy terenów ochrony po średniej zewn ętrznej uj ęcia wody „Krzywe Błota”, oraz postulowanych„Józefowo”, „Michelin”, - odprowadzanie ścieków z terenu Nowej Wsi i Kruszyn do GO Ś we Włocławku (miasto), - zasilanie gminy w energi ę elektryczn ą poprzez stacj ę 110/15kV Włocławek Wschód i 110/15kV Włocławek Południe, - zagospodarowywanie surowców rolniczych z terenu gminy przez zakłady przetwórcze z terenu miasta. W dokumentach strategicznych rangi krajowej (Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, 2001 r.) i wojewódzkiej (Strategia województwa kujawsko- pomorskiego 2000 r.) miasto Włocławek postrzegane jest jako regionalny o środek równowa Ŝenia rozwoju. „Strategia i program rozwoju miasta Włocławka” (uchwalona w 1996 r.) uznaje za wskazany rozwój Włocławka poprzez efektywne wykorzystanie zasobów lokalnych, stymulowanie przedsi ębiorczo ści i ponoszenie atrakcyjno ści miasta, szczególnie zakłada rozwój Włocławka jako centrum kulturalnego regionu, rozszerzenie oferty rekreacji i wypoczynku w oparciu o tereny zieleni podmiejskiej, w tym zintegrowanie obszaru miasta z zapleczem wodno-rekreacyjnym (Zalew Włocławski, jeziora), wykorzystanie dla celów turystycznych Gostyni ńsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego. W ramach marketingu i 5

promocji Strategia zakłada konieczno ść współpracy z gminami o ściennymi. Zauwa Ŝa si ę równie Ŝ rol ę regionu jako zaplecza dla rozwoju przemysłu rolno-spo Ŝywczego w mie ście.

STAN OBECNY GMINY

Podstaw ą budowy strategicznego planu rozwoju gminy Włocławek do 2013r. jest ocena stanu tej gminy na pocz ątku roku 2004. Wykonano j ą, wykorzystuj ąc w tym celu wysoce u Ŝyteczn ą i cenion ą metod ę znan ą jako analiza SWOT. Jest ona uniwersaln ą metod ą oceny zdolno ści i predyspozycji do rozwoju, poprzez wskazanie posiadanych atutów, silnych stron przedmiotu rozwoju, ale równie Ŝ ukazanie jego słabo ści, które mog ą by ć interpretowane jako bariery, ograniczenia jego przyszłego rozwoju. W zakresie tej analizy identyfikowane s ą równie Ŝ szanse wzmocnienia atutów, jak równie Ŝ zagro Ŝenia pogł ębienia wyst ępuj ących trudności rozwoju. Rezultaty oceny dzisiejszego stanu gminy Włocławek zawieraj ą poni Ŝsze tablice.

Mocne strony rozwoju gminy Słabe strony rozwoju gminy

− Atrakcyjno ść turystyczno-rekreacyjna obszaru − Niski stopie ń wykształcenia ludno ści – około 50 % gminy wynikaj ąca z wysokich walorów i mieszka ńców posiada wykształcenie zaledwie zasobów środowiska: lasy – około 49 % podstawowe, powierzchni gminy, s ąsiedztwo Zbiornika − ą ę ś Włocławskiego, wysoka ilo ść jezior o ró Ŝnej Ujawniaj ca si tendencja starzenia ludno ci powierzchni, krawędź Wysoczyzny Kujawskiej, gminy, dolina Rakutówki,zasoby unikatowej flory i − Niskie dochody wi ększo ści ludno ści gminy, fauny, obiekty i zespoły zabytkowe, głównie cz ęś ci wschodniej i środkowej, − Liczne miejsca rekreacji nadwodnej, u Ŝytkowane − Niedostateczny w stosunku do potrzeb popyt na głównie przez mieszka ńców m. Włocławka: prac ę, bezrobocie ponad 700 osób pogł ębione jeziora Wójtowskie, Wistka Królewska, bezrobociem ukrytym w rolnictwie, Dobiegniewo, „Jezioro świrowe”, − Brak liderów aktywno ści gospodarczej gminy, tj. − Ukształtowana funkcja wypoczynku osób, promuj ących sw ą skuteczno ść ekonomiczn ą weekendowego pobrze Ŝy jezior Wikaryjskiego i w lokalnym środowisku, Łuba, − Nie zorganizowanie si ę lokalnych − Atrakcyjno ść lokalizacyjna dla osadnictwa przedsi ębiorców, brak zorganizowanej mieszka ńców miasta Włocławka w reprezentacji tego środowiska wzgl ędem miejscowościach: Nowa Wie ś, Kruszyn, otoczenia, np. jako partnera samorz ądu gminy, Warz ąchewka Nowa, − Słaba promocja gminy jako obszaru lokalizacji − Atrakcyjno ść lokalizacyjna dla działalno ści działalno ści gospodarczej, gospodarczej, szczególnie w miejscowo ściach: Kruszyn, Warz ąchewka Nowa, − Słabo wykształcona specjalizacja produkcji rolnej, − Atrakcyjno ść wielu terenów dla lokalizacji − Du Ŝe rozdrobnienie indywidualnych gospodarstw mieszkalnictwa typu podmiejskiego, rolnych szczególnie w sołectwach: Nowa Wie ś, Kruszyn, Kruszynek, Smólsk, Markowo, − Predyspozycje przyrodnicze, bardzo dobre gleby − dla produkcji rolnej w południowej cz ęś ci gminy, Brak zespołowych form działalno ści producentów płodów rolnych, − Wysoka wydajno ść produkcji rolnej południowej cz ęś ci gminy, − Niedostateczne przygotowanie terenów dla budownictwa mieszkaniowego, usługowego, − Aktywno ść gospodarcza w gminie mierzona produkcyjnego pod wzgl ędem planistycznym i 6

liczbą podmiotów działalno ści gospodarczej na wyposaŜenia w infrastruktur ę techniczn ą, 1000 mieszka ńców jest na poziomie średniej w szczególnie w miejscowo ściach: Modzerowo, Ł ęg, powiecie ziemskim włocławskim (60 Wistka, Warz ąchewka Nowa, Warz ąchewka podmiotów), Polska, Nowa Wie ś, − Lotnisko w Kruszynie z mo Ŝliwo ści ą − Rozproszona zabudowa wsi niesprzyjaj ąca zwi ększenia zakresu jego funkcji u Ŝytkowych, rozwojowi infrastruktury technicznej, − Linia kolejki w ąskotorowej, potencjalna atrakcja − Brak dyspozycji planistycznych dla miejscowo ści turystyczna, Modzerowo, − Wysoki stopie ń zwodoci ągowania gminy, − Niedostatecznie ukształtowana polityka gminy w powszechne zaopatrzenie mieszka ńców w wod ę zakresie rozwoju turystyki na obszarze gminy, pitn ą z sieci wodoci ągowej, − Słabe rekreacyjno-usługowe zagospodarowanie − Zaspokojone potrzeby z zakresie telefonizacji, brzegów jezior, szczególnie Wikaryjskiego i Łuba zbiorników odwiedzanych w celach rekreacyjnych − ę ść Pełna dost pno podstawowych usług przez mieszka ńców miasta Włocławka, medycznych na terenie gminy (o środki w miejscowo ści Kruszyn i Smólnik), − Niezadowalaj ący stan czysto ści zbiorników wodnych odwiedzanych w celach rekreacyjnych, − Wysoka aktywno ść Gminnego Domu Kultury w Kruszynie, − Niski udział dróg gminnych o nawierzchni twardej − (około 20 %), średnia dla powiatu włocławskiego Kultywowanie tradycji kulturowych (np. ziemskiego 31 %, działalno ść zespołu folklorystycznego „Kruszynioki”, Kół Gospody ń Wiejskich) − Brak sieci kanalizacyjnych w wi ększo ści miejscowo ści o zwartej zabudowie, np. Kruszyn, Kruszynek, Smólnik, − Niska świadomo ść ekologiczna mieszka ńców gminy, skutkuj ąca m.in. wyst ępowaniem „dzikich” składowisk odpadów, odprowadzaniem ścieków nie oczyszczonych bezpo średnio do gruntu, − Niedoinwestowanie szkół – brak sal gimnastycznych w Warz ąchewce Polskiej, Modzerowie, Skokach Du Ŝych, pracownie komputerowe, dost ęp do Internetu, niedostateczna liczba mnibusów.

Szanse rozwoju gminy Zagro Ŝenia rozwoju gminy

− Bezpo średnie s ąsiedztwo gminy z miastem − Utrzymuj ąca si ę niekorzystna koniunktura dla Włocławkiem – o środkiem o znaczeniu gospodarki rolnej w kraju, skutkuj ąca nisk ą subregionalnym z usługami administracji dochodowo ści ą tej dziedziny aktywno ści samorz ądowej (powiatowej, wojewódzkiej), gospodarczej, rz ądowej, szkolnictwa ponadgimnazjalnego, − ę ś lecznictwa specjalistycznego, kultury i otoczenia Obawy rolników wzgl dem korzy ci z uczestnictwa biznesu, kumulującym popyt na produkty we Wspólnej Polityce Rolnej po akcesji do Unii pochodzenia rolniczego, na rekreacj ę w Europejskiej, środowisku przyrodniczym, wiejskim otoczeniu, − Liczne, niekorzystne uwarunkowania ze strony ń ś − Dobra dost ępno ść komunikacyjna z otoczeniem polityki ekonomicznej Pa stwa dla aktywno ci (drogi krajowe: A1 Gda ńsk – granica Pa ństwa, gospodarczej, zwłaszcza małych podmiotów ę Nr 62 Włocławek – Nowy Dwór Mazowiecki, Nr gospodarczych (mikroprzedsi biorstw), 270 Włocławek – Brze ść Kuj., kolej Toru ń – − Odło Ŝenie w czasie realizacji autostrady A-1, Kutno), − Poło Ŝenie miejscowo ści Modzerowo w strefie − Mo Ŝliwo ści przył ączenia si ę, korzystania z zalewowej Zbiornika Włocławskiego (poni Ŝej miejskich sieci i instalacji infrastruktury poziomu pi ętrzenia) i wynikaj ące z tego zagro Ŝenie technicznej, powodziowe. − Aktywizacja gospodarcza niektórych miejscowości w nast ępstwie realizacji autostrady 7

A-1 (Miejsce Obsługi Podró Ŝnych „Ludwinowo”, węzeł „Pikutkowo”), − Oferta środków z funduszu SAPARD, funduszy strukturalnych UE, innych.

8

CELE ROZWOJU GMINY

Dotychczasowy rozwój gminy w głównej mierze opierał si ę o jej własne zasoby i zdolno ści. Wydaje si ę, Ŝe zostały one w istotnym zakresie zu Ŝyte, wr ęcz wyczerpane, st ąd konieczno ść zdefiniowania nowych czynników, aktywów rozwoju. Szansa taka zawiera si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie gminy z miastem Włocławkiem. Obecnie, miastem licz ącym ponad 120 tysi ęcy mieszka ńców, mimo trudno ści dynamicznie rozwijaj ącym si ę jako o środek o znaczeniu subregionalnym. Gmina wiejska Włocławek z jej bezpo średnim poło Ŝeniem geograficzno- komunikacyjnym wła śnie takim, jakie posiada, walorami środowiska przyrodniczego dla rekreacji, dla budownictwa mieszkaniowego typu rezydencjonalnego, dla licznych form aktywno ści gospodarczej, mo Ŝe by ć obszarem konkurencyjnym tak dla terenu samego miasta jak i innych gmin w jego otoczeniu. Wyj ście naprzeciw potrzebom du Ŝego o środka miejskiego mo Ŝe sta ć si ę motorem rozwoju gospodarczego gminy, źródłem wzrostu dochodów bud Ŝetu gminy i jej mieszka ńców. B ędąc przekonanym do powy Ŝszej racji, postuluje si ę, aby głównym celem działalno ści społecze ństwa gminy Włocławek, jej samorz ądu lokalnego, celem strategicznym jej planu rozwoju w okresie najbli Ŝszych 10 lat było:

„WYKORZYSTANIE SZANSY JAKIM JEST S ĄSIEDZTWO MIASTA WŁOCŁAWKA DLA PRZY ŚPIESZENIA ROZWOJU GMINY I POPRAWY JAKO ŚCI śYCIA JEJ MIESZKA ŃCÓW”

Cel nadrz ędny realizowany b ędzie poprzez trzy cele strategiczne:

♦ Wzrost i zró Ŝnicowanie bazy ekonomicznej gminy ♦ Zrównowa Ŝony rozwój funkcjonalno-przestrzenny gminy ♦ Zwi ększenie roli społecznych czynników rozwoju gminy

Wyodr ębnione cele realizowane b ędą poprzez działania i wynikaj ące z nich zadania. Wymaga ć to b ędzie integracji i zaanga Ŝowania całego społecze ństwa gminy, w tym szczególnie Samorz ądu Gminy, przedsi ębiorców, liderów społecznych, administracji gminy.

9

Cel strategiczny I: Wzrost i zró Ŝnicowanie bazy ekonomicznej gminy

Wybór celu wynika z konieczno ści zwiększenia i jednoczesnego ró Ŝnicowania bazy ekonomicznej gminy. U podstaw takiego wyboru le Ŝą : z jednej strony konieczno ść poprawy sytuacji na lokalnym rynku pracy, tj. zmniejszenie obecnej grupy mieszka ńców gminy poszukuj ących zatrudnienia, z drugiej - liczne zasoby i aktywa dot ąd nie wykorzystywane dla rozwoju oraz zwi ększenie odporno ści gospodarki gminy na wahania koniunktury gospodarczej. Dzisiejsza gmina Włocławek pomimo usytuowania podmiejskiego jest faktycznie gmin ą rolnicz ą, co nie jest ułomno ści ą jej gospodarki, ale te Ŝ nie jest - w przypadku wła śnie tej gminy – zalet ą jej gospodarki. W strategii postuluje si ę zmian ę dotychczasowego charakteru bazy ekonomicznej gminy, z jednej strony poprzez restrukturyzacj ę jej rolnictwa, a z drugiej poprzez stymulowanie rozwoju działalno ści pozarolniczych. Rozwój sfery gospodarki poza rolniczej winien wykorzystywa ć zasoby środowiska przyrodniczego gminy oraz walory jej podmiejskiego poło Ŝenia. Zakłada si ę, Ŝe w nast ępstwie działa ń podj ętych dla osi ągni ęcia tego celu istotnie zmniejszy si ę bezrobocie w gminie, wzrosn ą dochody jej bud Ŝetu i dochody mieszka ńców a gospodarka tego obszaru stanie si ę mniej podatn ą na wahania koniunktury gospodarczej. Powy Ŝszy cel strategiczny realizowa ć b ędą dwa działania:

I.1. Tworzenie warunków dla lokalizacji podmiotów gospodarczych na terenie gminy

Gmina winna sta ć si ę atrakcyjnym miejscem dla lokalizacji działalno ści gospodarczych, w szczególno ści przez inwestorów zewn ętrznych, zwłaszcza zamieszkałych w mie ście Włocławku. W ramach tego działania niezb ędne jest:

1. Przygotowanie atrakcyjnych terenów do inwestowania Wymaga zarówno nakładów inwestycyjnych jak i działań organizacyjnych ze strony Urz ędu Gminy. Proponuje si ę: ♦ zestawienie terenów, które mog ą uzyska ć kwalifikacj ę planistyczn ą jako tereny do wykorzystania gospodarczego, podj ąć prace zwi ązane z formalnym przygotowaniem takich działek do zaoferowania potencjalnym inwestorom (uregulowanie spraw własno ściowych, statusu planistycznego itp.),

10

♦ w miar ę mo Ŝliwo ści podnosi ć ich atrakcyjno ść inwestycyjn ą poprzez uzbrojenie w podstawowe media infrastruktury technicznej, zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej (utwardzone drogi), ♦ dla zainteresowania inwestorów terenami o powy Ŝszych zaletach, niezb ędn ą jest profesjonalnie opracowana ich oferta, szeroko udostępniana w środowiskach biznesu. W ramach powy Ŝszego zadania nale Ŝy uj ąć tak Ŝe: ♦ uruchomienie „okienka (punktu) obsługi inwestora” w Urz ędzie Gminy, ♦ promocj ę gminy w środkach masowego przekazu (lokalne radio, telewizja, prasa) i poprzez publikacje takie jak: reklamy na kalendarzach, wydawnictwa okazjonalne, ulotki, inne, ♦ promocj ę gminnego zaplecza surowcowego dla przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego z wykorzystaniem ró Ŝnego rodzaju imprez gospodarczych, targów organizowanych w województwie, strony internetowej.

2. Utworzenie „strefy rozwoju gospodarczego” w s ąsiedztwie projektowanego w ęzła autostrady A-1 „Pikutkowo” oraz wykorzystanie szansy obsługi podró Ŝnych w MOP „Ludwinowo. Zakłada si ę, Ŝe podobnie jak to wyst ąpiło w innych regionach, węzeł autostradowy zlokalizowany w Pikutkowie (gm. Brze ść Kujawski) stanie si ę lokalnym biegunem rozwoju. Zatem mo Ŝe by ć szans ą aktywizacji gospodarczej s ąsiaduj ącego z nim sołectwa Smólsk. W miejscowo ści Ludwinowo przewidziane jest Miejsce Obsługi Podró Ŝnych (MOP) z programem: stacje paliw, parkingi, gastronomia, motele. W ich organizacji winni uczestniczy ć mieszka ńcy gminy. Aby potencjaln ą szans ę wynikaj ącą z budowy autostrady wła ściwie wykorzysta ć, nale Ŝy ju Ŝ obecnie podj ąć prace nad odpowiednim przygotowaniem terenów w s ąsiedztwie przyszłego w ęzła, a w odniesieniu do MOP Ludwinowo ju Ŝ na etapie budowy trasy podj ąć odpowiednie kontakty z jej inwestorem dla uzyskania okre ślonych preferencji dla przedsi ębiorców z gminy.

3. Przygotowanie programu p.t. „Oferta usług turystyczno-rekreacyjnych na terenie gminy dla mieszka ńców miasta Włocławka” przy ścisłej współpracy z Dyrekcj ą Gostyni ńsko- Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Bogate zasoby środowiska przyrodniczego wschodniej cz ęś ci gminy: lasy, wody, urozmaicony krajobraz, Zbiornik Włocławski w zderzeniu z podmiejskim poło Ŝeniem gminy 11

do ść dobrze skomunikowanej, daj ą du Ŝe mo Ŝliwo ści rozwoju turystyki i rekreacji. Zakłada si ę, Ŝe oferta winna wpłyn ąć na zwi ększenie udziału sektora turystyki w tworzeniu dochodów własnych gminy, dochodów mieszka ńców, wzrostu zatrudnienia w sektorze turystycznym. W przygotowaniu tej oferty celowym jest udział przedstawicieli G-WPK, gospodarza znacznej cz ęś ci tego obszaru. Oferta b ędzie skierowana do mieszka ńców du Ŝych miast, w tym szczególnie miasta Włocławka, i obejmie: ♦ promocj ę terenów przeznaczonych pod zagospodarowanie turystyczne, w tym obj ętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – Uchwała nr IX/88/03 Rady Gminy Włocławek z dnia 28 pa ździernika 2003 r, z przeznaczeniem pod ró Ŝne funkcje: budownictwo letniskowe, tereny usług turystyki (pla Ŝa z obiektami małej gastronomii, handlu, parkingi) oraz teren dla realizacji o środka do upowszechniania sportów wodnych (sporty motorowe, Ŝeglarstwo), ♦ poszerzenie i dywersyfikacj ę aktualnej oferty ukierunkowanej na budownictwo letniskowe jednorodzinne, ♦ wspieranie lokalnych inwestorów w rozwoju usług turystycznych nad jeziorami Wikaryjskim i Łuba, tj. zbiornikami odwiedzanymi w celach rekreacyjnych przez mieszka ńców miasta Włocławka,

♦ doradztwo i wsparcie dla lokalnych inwestorów zamierzaj ących rozwija ć infrastruktur ę turystyczn ą, ♦ organizacj ę punktu informacji turystycznej współdziałaj ącego z funkcjonuj ącą informacj ą turystyczn ą miasta Włocławka, ♦ upowszechnianie oferty turystycznej przez internet.

I. 2. Stymulowanie zmian w sektorze rolniczym, stosownie do uwarunkowa ń ekonomiczno-społecznych i przyrodniczych.

Rolnictwo gminy charakteryzuje stosunkowo wysokie rozdrobnienie struktury gospodarstw rolnych, szczególnie południowej jej częś ci, słabo wykształcona specjalizacja produkcji rolnej, niska dochodowo ść tego sektora gospodarki. Postuluje si ę restrukturyzacj ę gminnej gospodarki rolnej, a w jej ramach zmian ę struktury agrarnej zmierzaj ącą w kierunku wzrostu wielko ści średniego gospodarstwa, wzrostu specjalizacji produkcji oraz popraw ę jako ści płodów gminnego rolnictwa. Dla wzrostu dochodów mieszka ńców postuluje si ę rozwój działalno ści pozarolniczych, który winien obejmowa ć grup ę rolników odchodz ących z

12

rolnictwa i poszukuj ących nowych źródeł utrzymania, ale równie Ŝ rolników uzyskuj ących niskie dochody ze swoich gospodarstw rolnych, dla których działalno ść ta b ędzie dodatkowym źródłem utrzymania. Przyj ęty kierunek działania b ędzie realizowany przez trzy zadania:

1. Opracowanie i wdro Ŝenie systemu wsparcia adresowanego do rolników zamierzaj ących rozwin ąć si ę w tym sektorze gospodarki (np. grup producentów) jak i do grupy rolników, która zamierza zako ńczy ć sw ą działalno ść w rolnictwie i poszuka ć innych źródeł utrzymania Proponowane zadanie wynika z obiektywnie zachodz ącego ró Ŝnicowania gospodarstw rolnych z punktu widzenia ich zdolno ści do funkcjonowania w warunkach współczesnego rynku. U Ŝytkownicy licznych gospodarstw rolnych, zwłaszcza mniejszych, je Ŝeli nie b ędą współdziała ć w formach wi ększych, silniejszych ekonomicznie podmiotów, nie b ędą w stanie konkurowa ć na rynku i b ędą zmuszeni ko ńczy ć aktywno ść rolnicz ą, poszukiwa ć innych sfer aktywno ści gospodarczej, szuka ć innych źródeł dochodów. St ąd zadanie adresowane jest do tych rolników, którzy maj ą realne mo Ŝliwo ści pozostania w zawodzie jak i do tych, którzy będą zmuszeni do zamkni ęcia działalno ści w rolnictwie i poszukania innych sfer zarobkowania i źródeł utrzymania. W ramach tego zadania proponuje si ę: ♦ współprac ę z O środkiem Doradztwa Rolniczego w dziedzinach: doskonalenia kwalifikacji rolników, w tym sprzyjaj ących modernizacji gospodarstw rolnych, specjalizacji produkcyjnej, konsultacji i porad prawnych, ekonomicznych, w tym przygotowywania biznes planów, wniosków kredytowych, pomocy w zakresie dost ępu do środków unijnych, ♦ wspieranie organizacji i działalno ści grup producentów rolnych i spółdzielczości, ♦ ścisł ą współprac ę z Powiatowym Urz ędem Pracy w dziedzinie aktywizacji zawodowej, przekwalifikowa ń zawodowych rolników zamierzaj ących odej ść z rolnictwa, dostosowania do potrzeb rynku pracy.

2. Wsparcie dla zwi ększenia gminnej oferty usług agroturystycznych, dla upowszechnienia tej formy pozarolniczej działalno ści w gospodarstwach rolnych. UŜytki rolne we wschodniej cz ęś ci gminy, odznaczaj ące si ę nie najwy Ŝsz ą przydatności ą dla produkcji rolnej, wyst ępuj ą w obszarze o walorach dla turystyki i wypoczynku. St ąd propozycja, aby niektóre z gospodarstw rolnych w tym obszarze spróbowały rozwija ć aktywno ść pozarolnicz ą, obejmuj ącą świadczenie usług turystycznych,

13

potocznie okre ślanych mianem usług agroturystycznych. Dla jej popularyzacji w gminie postuluje si ę: ♦ edukacj ę w zakresie rozwoju usług turystycznych bazuj ących na zasobach gospodarstwa rolnego, upowszechnianie zasad funkcjonowania gospodarstw łącz ących produkcj ę rolnicz ą ze świadczeniem usług turystycznych, ♦ konsultacje, porady prawne i ekonomiczne, w tym przygotowywanie biznes planów, wniosków kredytowych, warunków korzystania ze środków unijnych na wprowadzenie do gospodarstwa funkcji turystycznej, ♦ zorganizowanie wyjazdu dla grupy rolników zamierzających podj ąć działalno ść agroturystyczn ą do miejscowo ści, gospodarstw „którym si ę udało”, ♦ opracowanie i umieszczenie oferty usług gminnych gospodarstw agroturystycznych na stronie internetowej Urz ędu Gminy.

3. Wsparcie gospodarstw rolnych produkuj ących Ŝywno ść metodami ekologicznymi Zakłada si ę, Ŝe w społeczno ści du Ŝego miasta jakim jest Włocławek, a w s ąsiedztwie są jeszcze inne du Ŝe aglomeracje miejskie, s ą grupy konsumentów zainteresowane zakupem surowców i produktów produkowanych metodami ekologicznymi. W zwi ązku z powy Ŝszym proponuje si ę; ♦ promocj ę tego kierunku produkcji rolnej i wyłonienie grupy rolników ch ętnych do prowadzenia gospodarstw metodami ekologicznymi, ♦ wsparcie dla tej grupy gospodarstw z zakresie: szkoleniowym, doradczym, finansowym (ulgi w podatkach, bezpłatne szkolenia) w okresie przestawiania produkcji i w pierwszych latach jej rozwoju (przy współpracy z O środkiem Doradztwa Rolniczego w Zarzeczewie), ♦ promocj ę i marketing płodów rolnych produkowanych metodami ekologicznymi.

14

Cel strategiczny II: Zrównowa Ŝony rozwój funkcjonalno - przestrzenny gminy

Przez zrównowa Ŝony rozwój rozumie si ę taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym nast ępuje proces integrowania działa ń politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania mo Ŝliwo ści zaspokojenia podstawowych potrzeb poszczególnych społeczno ści lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokole ń – art.3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 z 2001 r., poz. 627 z pó ź. zm.). Podstawowe zało Ŝenia rozwoju funkcjonalno-przestrzennego gminy Włocławek zawiera „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy” uchwalone Uchwał ą nr XXIV/162/2000 Rady Gminy Włocławek z dnia 27 listopada 2000 r. Zapisana w nim polityka przestrzenna samorz ądu lokalnego, została opracowana na podstawie uwarunkowa ń rozwoju gminy z ko ńca dekady lat dziewi ęć dziesi ątych ubiegłego wieku. Proponowane w strategii działania maj ą na wzgl ędzie zarówno zmian ę uwarunkowa ń rozwoju jak aktualnie okre ślone jego cele.

II.1. Poprawa efektywno ści działa ń w sferze ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i kulturowego

Działania w sferze ochrony i kształtowania środowiska tak przyrodniczego jak i kulturowego, bezpo średnio poprawi ą stan środowiska przyrodniczego, po średnio winny podwy Ŝsza ć atrakcyjno ść lokalizacyjn ą gminy, w tym jej walory jako obszaru wypoczynkowego, sprzyja ć poprawie warunków Ŝycia i zdrowotno ści mieszka ńców.

1. Sporz ądzenie „Gminnego programu ochrony środowiska” i „Gminnego planu gospodarki odpadami”, zgodnie z art. 14 Ustawy o odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62 poz. 628 ze zm.), zgodnie z art. 17 Ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62 poz. 627 ze zm.). Sporz ądzenie ww. dokumentów wynika z obowi ązku ustawowego i winny by ć one uchwalone przed dniem 30 czerwca 2004 r. Uj ęcie tych opracowa ń w śród zada ń strategicznych wynika z uznania ogromnej roli jako ści środowiska przyrodniczego gminy dla jej rozwoju.

15

2. Wprowadzenie działa ń edukacyjnych w śród mieszka ńców, a szczególnie młodzie Ŝy w zakresie znaczenia ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego dla rozwoju gminy Koncepcja rozwoju gospodarczego gminy opieraj ąca si ę o u Ŝytkowanie zasobów i walorów jej środowiska przyrodniczego (tak Ŝe dziedzictwa kulturowego), sugeruje podj ęcie działa ń na rzecz jego utrzymywania w jak najlepszym stanie. St ąd postulat kształtowania świadomo ści ekologicznej społeczno ści gminy, utrwalanie przekonania, Ŝe wysoka jako ść środowisko przyrodniczego jest jednym z podstawowych warunków zakładanego sukcesu ekonomicznego. W ramach zadania zamierza si ę: ♦ kształtowa ć u dzieci i młodzie Ŝy postawy przyjazne środowisku przyrodniczemu poprzez systematyczne wyposa Ŝanie szkół w pomoce dydaktyczne w formie atrakcyjnie zredagowanych podr ęczników, broszur, folderów, filmów video, programów komputerowych, ♦ wspiera ć szkoły w organizacji zaj ęć plenerowych, wycieczek, zielonych szkół, spotka ń z „ciekawymi lud źmi” przy współpracy z Centrum Edukacji Ekologicznej we Włocławku, Gostyni ńsko-Włocławskim Parkiem Krajobrazowym, Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska, Nadle śnictwem Włocławek, ♦ wspiera ć organizacj ę konkursów mi ędzyszkolnych o tematyce ochrony środowiska, ♦ wspiera ć szkoły, domy kultury, organizacje pozarz ądowe, stowarzyszenia itp. w szkoleniu dorosłych mieszka ńców gminy w zakresie ochrony zasobów środowiska i wła ściwego jego u Ŝytkowania oraz poprawy estetyki miejscowo ści.

II.2. Porz ądkowanie urbanistyczne obszarów mieszkaniowych istniej ących i potencjalnych. Oczekiwany wzrost zainteresowania gmin ą jako obszarem dla lokalizacji budownictwa mieszkaniowego, wymaga odpowiedniego przygotowania takich terenów. Przygotowanie takie winno kreowa ć z jednej strony ich atrakcyjno ść dla potencjalnych inwestorów z drugiej poprawia ć warunki bytowe ich obecnych mieszka ńców. Przy takim zało Ŝeniu zabudowa nowych terenów, uzupełnianie zabudowy istniej ących miejscowo ści, wymaga odpowiednio wczesnych, racjonalnych działa ń planistycznych, wyprzedzaj ących inwestycji w sferze infrastruktury technicznej i społecznej, troski o ład i estetyk ę przestrzeni fizycznej.

16

1. Regulacje planistyczne porz ądkuj ące struktury architektoniczno-urbanistyczne i funkcjonalne miejscowo ści (osiedli), w tym sporz ądzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Podstawow ą metod ą porz ądkowania struktur osadniczych jest ich profesjonalne planowanie, zagospodarowywanie na podstawie dobrych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Miejscowo ści, które takich planów nie posiadaj ą winny je pozyska ć, natomiast te, które takie plany posiadaj ą winny si ę rozwija ć na ich podstawie, rygorystycznie przestrzegaj ąc ich ustale ń, co odnosi si ę np. do obszaru obejmuj ącego sołectwa: Skoki Du Ŝe, Skoki Małe, D ąb Polski, D ąb Mały, D ąb Wielki (Uchwała nr IX/88/03 Rady Gminy Włocławek z dnia 28 pa ździernika 2003 r.). Pilne sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu obejmuj ącego cz ęść miejscowo ści Modzerowo, z uwagi na bardzo wysokie zainteresowanie ze strony wła ścicieli gruntów, przy jednoczesnym potencjalnym zagro Ŝeniu powodziowym obszaru, a nast ępnie dla terenów poło Ŝonych w miejscowo ściach: Nowa Wie ś, Warz ąchewki, Pinczata, Kruszyn.

2. Sporz ądzenie programu a nast ępnie jego realizacja „Gminna gospodarka gruntami zapewniaj ąca potrzeby rozwojowe gminy, w tym tworzenie zasobu gruntów komunalnych dla inwestycji celu publicznego” Przyjmuje si ę, Ŝe program obejmie obecne zagospodarowanie cało ści terenów zurbanizowanych, pod ró Ŝnymi funkcjami, o ró Ŝnej intensywno ści zabudowy oraz realizowane zagospodarowanie terenów przez ró Ŝne rodzaje podmiotów prawnych i b ędzie zawierał: − polityk ę odnosz ącą si ę do aktywizacji rynku gruntów prowadz ącą do trwałego wzrostu gospodarczego, w oparciu o: dynamik ę wzrostu i wielko ść powierzchni terenów, na które wydano pozwolenia na budow ę, ilo ść transakcji w obrocie gruntami, wielko ść wydatków na inwestycje, − polityk ę gospodarowania gruntami komunalnymi zapewniaj ącą realizacj ę inwestycji celu publicznego, w oparciu o list ę inwestycji publicznych rz ądowych i samorz ądowych oraz wska źniki (normy) projektowania urz ądze ń i usług publicznych, − instrumenty realizacji gospodarki gruntami: pobudzaj ące poda Ŝ gruntów (ułatwienia podziału gruntów, ułatwienia rejestrowe, podatek od warto ści gruntów), osłabiaj ące poda Ŝ gruntów (rezerwy gruntów komunalnych, niska intensywno ść zabudowy, wysokie wska źniki czynnej biologicznie powierzchni), pobudzaj ące popyt (ulgi podatkowe dla

17

kupuj ących, nowe podziały tworz ące lepsz ą struktur ę obszaru), osłabiaj ące popyt (wysokie podatki od nieruchomo ści). Dla prawidłowego funkcjonowania programu oraz mo Ŝliwo ści wprowadzania zmian konieczne b ędzie prowadzenie monitoringu obejmuj ącego popyt na grunty wyra Ŝony cenami rynkowymi oraz aktywno ści ą budowlan ą z obecnymi i planowanymi systemami infrastruktury i regulacjami planistycznymi.

II. 3. Poprawa jako ści usług publicznych infrastruktury społecznej

DąŜ enie do poprawy jako ści infrastruktury społecznej, w tym edukacyjnej, ochrony zdrowia a tak Ŝe kultury i sportu jest jednym z warunków, które mog ą decydowa ć o powodzeniu innych przedsi ęwzi ęć prowadzonych na rzecz rozwoju gminy, a szczególnie w zderzeniu z jako ści ą s ąsiaduj ących usług miejskich. W ramach tego działania zamierza si ę:

1. Modernizacja obiektów oraz wyposa Ŝenia gminnych placówek o światowych Gminna baza o światowa winna zapewni ć kształcenia młodzie Ŝy na poziomie w pełni porównywalnym do szkół w mie ście, daj ąc tej młodzie Ŝy identyczne szanse dla kontynuowania nauki w szkołach ponadgimnazjalnych. Winna by ć równie Ŝ baz ą dla kształcenia ustawicznego dorosłych mieszka ńców gminy. W ramach zadania przewiduje si ę: ♦ rozbudow ę Zespołu Szkół w Smólniku, ♦ modernizacj ę istniej ących pomieszcze ń w Szkole Podstawowej w Kruszynie, ♦ remonty bie Ŝą ce istniej ących szkół: w Modzerowie, Skokach Du Ŝych, Warz ąchewce Polskiej, ♦ urz ądzanie pracowni tematycznych, w tym j ęzykowych oraz pracowni komputerowych wyposa Ŝonych w programy, z dost ępem do Internetu, ♦ usprawnienie dowozu dzieci do szkół poprzez zakup minibusa. W perspektywie widzi si ę konieczno ść wyposa Ŝenia wszystkich szkół w boiska sportowe i sale gimnastyczne.

2. Modernizacja placówek aktywno ści kulturalnej w gminie Rozwój bazy kulturalnej gminy, w tym głównie podniesienie standardu placówek, umo Ŝliwi organizowanie szerszej gamy imprez w lepszych warunkach dla przyci ągni ęcia wi ększej liczby mieszka ńców gminy, a mo Ŝe i mieszka ńców miasta Włocławka. W ramach zadania przewiduje si ę: 18

♦ modernizacj ę Domu Kultury w Kruszynie,

♦ modernizacje, remonty świetlic wiejskich i obiektów OSP, ♦ powi ększanie ksi ęgozbiorów bibliotek o nowo ści wydawnicze, wymian ę systematyczn ą cz ęści ksi ęgozbiorów zniszczonych, ♦ doposa Ŝenie zespołu folklorystycznego „Kuszynioki”, który promuje gmin ę poprzez udział w imprezach kulturalnych regionu i nie tylko, ♦ wspieranie działalno ści kół gospody ń wiejskich, orkiestry OSP Kruszyn i innych organizacji kulturalnych, ♦ inicjowanie i wspieranie organizacji imprez i akcji prowadzonych przez placówki kulturalne.

3. Poprawa stanu technicznego i wyposa Ŝenia o środków zdrowia Sie ć o środków zdrowia zapewnia podstawow ą obsług ę mieszka ńców gminy (w Kruszynku południow ą cz ęść gminy i w Smólniku cz ęść wschodni ą) ale wymaga ci ągłego podwy Ŝszania standardu usług. Realizacja zadania obejmie: ♦ modernizacj ę O środka Zdrowia w Kruszynie, ♦ remonty bie Ŝą ce O środka Zdrowia w Smólniku, ♦ systematyczne wyposa Ŝanie placówek w sprz ęt specjalistyczny. Lepsza jako ść usług medycznych spowoduje korzystniejsz ą obsług ę medyczn ą mieszka ńców gminy, dorównuj ącą jako ści usług w miastach, co w konsekwencji wpłynie na lepsz ą ocen ę działalno ści samorz ądu gminy.

4. Budowa obiektów sportowych Rozwój bazy sportowej zapewni korzystne warunki dla młodzie Ŝy jak i dorosłej cz ęś ci społecze ństwa gminy do uprawiania sportu, organizowania gminnych imprez sportowych, prowadzenia zdrowego stylu Ŝycia. W ramach zadania przewiduje si ę: ♦ budow ę i urz ądzenie zespołu boisk szkolnych w Smólniku (do piłki no Ŝnej, do koszykówki i siatkówki), ♦ budow ę sali gimnastycznej przy szkole w Smólniku, ♦ budow ę boiska wraz z bie Ŝni ą dla Zespołu Szkół w Kruszynie, ♦ budow ę sali gimnastycznej dla Zespołu Szkół w Kruszynie, ♦ wspieranie działalno ści zespołów sportowych ludowych i uczniowskich.

19

Ponadto korzystnym mo Ŝe by ć lokalizacja obiektów rekreacyjno-sportowych na terenach poło Ŝonych w s ąsiedztwie lotniska w Kruszynie.

II. 4. Poprawa wyposa Ŝenia gminy w urz ądzenia infrastruktury technicznej

Wzgl ędnie kompletne zagospodarowanie gminy w urz ądzenia i instalacja infrastruktury technicznej jest wyzwaniem dla gminy w zapewnieniu jej konkurencyjno ści. Poprawa dost ępu mieszka ńców do infrastruktury technicznej b ędzie decydowa ć z jednej strony o mo Ŝliwo ściach rozwojowych gminy, z drugiej natomiast wpłynie na popraw ę stanu środowiska. Popraw ę wyposa Ŝenia gminy w urz ądzenia infrastruktury technicznej b ędą realizowały cztery zadania:

1. Systematyczna poprawa stanu technicznego dróg b ędących w zarz ądzie gminy, oraz zabieganie o właściwy stan techniczny i utrzymanie dróg u innych zarz ądców. Sprawny system dróg zapewni efektywne i bezpieczne poł ączenia z zewn ętrznym układem komunikacyjnym oraz poł ączenia wewn ątrz gminne, ułatwi prowadzenie działalności gospodarczej, zwi ększy atrakcyjno ść gminy. W ramach zadania zakłada si ę modernizacj ę dróg tj. utwardzanie i doprowadzanie do parametrów technicznych dróg zgodnie z ich funkcj ą, likwidacj ę miejsc niebezpiecznych, budow ę chodników, zatok autobusowych oraz instalacj ę o świetlenia. Korzystnym b ędzie budowa ci ągów pieszych i rowerowych, szczególnie we wschodniej cz ęś ci gminy. Dla realizacji zadania planuje si ę: ♦ modernizacj ę dróg gminnych oraz powiatowych we współpracy z Zarz ądem Dróg Powiatowych, w tym drogi: Kruszyn-Choce ń, Kruszyn-Lubraniec, Józefowo- Ładne, Pi ńczata, D ęby-Skoki, Wistka Królewska, Smólnik-Adaminowo, Józefowo-Włocławk, Humlin-Wichrowice, Gróbce-Sykuła, Goł ębin-Koszanowo, Mursk-Smólnik, Smólsk, Łagiewniki, Markowo, Tel ąŜ na Le śna- Tel ąŜ na Stara, Kaniewo-Kruszyn, Warz ąchewka Nowa- Warz ąchewka Królewska, Nowa Wie ś (ul. Ró Ŝana i Agatowa), Pinczata-Warz ąchewka Polska, Warz ąchewka Nowa- Łagiewniki, Warz ąchewka Królewska-droga Nr 1, Warz ąchewka Królewska- Warz ąchewka Polska, Warz ąchewka Królewska-Gołaszewo (gr. gminy), oraz innych w zale Ŝno ści od środków finansowych, ♦ budow ę chodników przy drogach: D ębice-Kruszyn-Kolonia D ębice, Kruszynek- Świ ętosław, D ąb Polski-Skoki Du Ŝe, Kruszynek-Pod ębice, Kruszynek-Gróbce, Smólnik,

20

♦ oświetlenie dróg na terenie gminy – około 30 odcinków, w tym: Nowa Wie ś- Kruszyn, Kruszyn-Łagiewniki, Kruszyn-Dębice, Nowa Wie ś, Bartnica- Tel ąŜ na Le śna, D ąb Polski, Widu ń, Humlin, Skoki Du Ŝe, Dobiegniewo, Wistka Królewska. 2. Obj ęcie systemem zbiorowego zaopatrzenia w wod ę dobrej jako ści ogółu gospodarstw domowych w gminie , Zadanie obejmuje: ♦ rozbudow ę wodoci ągu wiejskiego z przył ączami zagrodowymi w miejscowościach: Wistka Królewska, Zuzałka, Mostki, Potok, Dobiegniewo, ♦ modernizacj ę istniej ących uj ęć wody w D ębicach i Smólniku oraz sieci wodoci ągowej. Korzystnym byłoby równie Ŝ dodatkowe zabezpieczenie w wod ę cz ęś ci gminy poprzez poł ączenie sieci gminnej wodoci ągowej z sieci ą miasta Włocławka od strony Nowej Wsi.

3. Obj ęcie systemem oczyszczania ścieków mo Ŝliwie jak najwi ększej liczby gospodarstw domowych i podmiotów gospodarczych. Realizacja zadania zmniejszy niekorzystne oddziaływanie w szczególno ści na wody podziemne i powierzchniowe. Zapewni korzystniejsze warunki do inwestowania dla mieszka ńców jak i inwestorów z zewn ątrz. Kontynuacja kanalizacji gminy realizowana będzie poprzez: ♦ budowę kanalizacji sanitarnej ł ącznie z systemem rozprowadzaj ącym oraz przepompowni ścieków w miejscowo ściach: Kruszyn, Kruszynek, Dobra Wola, Gróbce, Świ ętosław, a docelowo we wszystkich o zabudowie zwartej, ♦ instalowanie oczyszczalni przyzagrodowych w miejscowo ściach o zabudowie rozproszonej.

4. Gazyfikacja gminy Gazyfikacja gminy wpłynie na zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń wprowadzanych do atmosfery, na lepszy stan środowiska, a tym samym zwi ększy atrakcyjno ść gminy la inwestorów. Realizacja zadania nast ąpi poprzez budow ę gazoci ągu doprowadzaj ącego od gazoci ągu wysokopr ęŜ nego DN 500 Gustorzyn – Gostynin przebiegaj ącego przez południowo-zachodni ą cz ęść gminy i stacji redukcyjno - pomiarowej gazu I o zgonie z Koncepcj ą Gazyfikacji Gminy Włocławek. Gazyfikacja miejscowości Nowa Wie ś, Kruszyn mo Ŝe nast ąpi ć od strony miasta Włocławek poprzez wybudowanie gazoci ągu średniego ci śnienia na odcinku Włocławek-Nowa Wie ś. Wykonanie zadania b ędzie poprzedzone 21

aktualn ą analiz ą zapotrzebowania na gaz ze strony przedsi ębiorstw i gospodarstw domowych oraz analiz ą ekonomiczn ą.

Cel strategiczny III: Zwi ększenie roli społecznych czynników rozwoju gminy.

III.1. Wykreowanie układu podmiotowego aktywno ści gospodarczej gminy

Podmiejskim charakterem gminy, powi ązaniami cz ęś ciej z miastem ani Ŝeli w obr ębie gminy, tłumaczy si ę obecnie nisk ą, społeczn ą aktywno ść mieszka ńców tej gminy, stosunkowo nieliczne osoby akceptowane s ą jako lokalni liderzy, nie znane s ą grupy okre ślane jako elity lokalnego środowiska społecznego. Poszukiwanie, eksponowanie osób o cechach liderów, gotowych podj ąć przewodnictwo grupy interesów, podobnych zainteresowa ń, jest jednym z warunków powodzenia prorozwojowych działa ń. Jest to szczególnie istotne w sferze gospodarczej, w której ludzie sukcesu bywaj ą przykładem dla innych, bowiem dowodz ą, Ŝe sukces, powodzenie s ą mo Ŝliwe w naszych, konkretnych warunkach działania. Celowe jest poszukiwanie takich osób, zaproszenie ich do współdziałania na rzecz dobra wspólnego, zach ęcenie do organizowania si ę w stowarzyszeniach. Inicjatorem działa ń w tym kierunki winien by ć samorz ąd lokalny jako czynna reprezentacja społeczno ści lokalnej.

1. Zainicjowanie powołania lokalnej organizacji gospodarczej w formie lokalnej izby gospodarczej lub stowarzyszenia przedsi ębiorców. Do świadczenia innych dowodz ą, Ŝe wa Ŝnym czynnikiem aktywno ści gospodarczej na poziomie lokalnym s ą organizacje przedsi ębiorców. Reprezentuj ąc interesy okre ślonej grupy mieszka ńców s ą one naturalnymi partnerami samorz ądu obywatelskiego, wspieraj ąc si ę wzajemnie w działaniach na rzecz rozwoju, w szczególno ści rozwoju gospodarczego. Jest oczywiste, Ŝe o powstaniu lokalnej organizacji przedsi ębiorców zdecyduje wola ich samych, potrzeba ich zorganizowania si ę. Nie mniej prawdopodobie ństwo, Ŝe propozycja takiej organizacji skierowana pod adresem tej grupy przez liderów samorz ądu lokalnego, zostanie odrzucona jest co najmniej równe jej akceptacji. Podj ęcie czynno ści zmierzaj ących w tym kierunku wydaje si ę nawet ju Ŝ dzi ś uzasadnione.

22

III. 2. Kształtowanie postaw przedsi ębiorczo ści i partnerstwa w działaniu w śród mieszka ńców gminy

Realizacj ę działania przewiduje si ę poprzez dwa zadania:

1. Upowszechnianie dobrych do świadcze ń liderów działalno ści gospodarczej (firmy z sukcesem, wzorcowe gospodarstwa rolne, praktyki i sta Ŝe młodzie Ŝy u rodzimych przedsi ębiorców, itp.) W ramach zadania zamierza si ę: ♦ inicjowa ć, organizowa ć i wspiera ć kontakty indywidualne i spotkania grupowe pomi ędzy firmami z sukcesem a potencjalnymi przedsi ębiorcami, ♦ zorganizowa ć zwiedzanie gospodarstw rolnych wzorcowych przy współpracy z O środkiem Doradztwa Rolniczego w Zarzeczewie, ♦ zach ęca ć i wspiera ć przedsi ębiorców i rolników do prowadzenia praktyk i sta Ŝy dla młodzie Ŝy z terenu gminy, ♦ organizowa ć dla młodzie Ŝy gimnazjum spotkania z liderami działalno ści gospodarczej. Realizacja zamierze ń poka Ŝe inny obraz gminy, gminy aktywnej, promuj ącej swoich przedsi ębiorców, gminy której zale Ŝy na ludziach młodych.

2. Kształcenie młodzie Ŝy oraz ustawiczne dokształcanie dorosłych mieszka ńców gminy, zwi ększaj ące ich przedsi ębiorczo ść , w tym zach ęcaj ące do działa ń zespołowych, kreowania układów partnerstwa lokalnego. będzie realizowane poprzez: ♦ odpowiednie programy nauczania w gimnazjach, ♦ inicjowanie i zach ęcanie młodzie Ŝy do organizacji wspólnych akcji typu „pomoc kole Ŝeńska”, „praca w grupie”, konkursów mi ędzy klasowych gdzie klas ę reprezentuje „grupa” co tworzy konieczno ść współpracy wewn ątrz klasowej, ♦ organizacj ę warsztatów dla dorosłej cz ęś ci społecze ństwa na rzecz tworzenia partnerstwa lokalnego, integracji partnerów lokalnych dla o Ŝywienia gospodarczego gminy, tworzenia programów działa ń. Nabycie umiej ętno ści do działa ń partnerskich, zespołowych, szczególnie w śród ludzi młodych, wpłynie na aktywno ść społeczn ą a w perspektywie przeło Ŝy si ę na wi ększ ą aktywno ść gospodarcz ą, stworzy dobry klimat do funkcjonowania w gminie. Młodzi ludzie

23

stan ą si ę otwarci na wyzwania otaczaj ącej rzeczywisto ści, b ędą inicjatywni i kreatywni. Wsparciem w kształceniu młodzie Ŝy na poziomie ponad gimnazjalnym mógłby by ć gminny system stypendialny.

III.3. Doskonalenie kwalifikacji zawodowych i sprawno ści działania pracowników instytucji usług publicznych w gminie.

Działanie b ędą realizowa ć cztery zadania:

1. Wyposa Ŝenie instytucji sfery usług publicznych w gminie w narz ędzia techniki informatycznej. Zakłada si ę, Ŝe dost ęp do wiedzy w szerokim znaczeniu ma priorytetowe znaczenie zarówno dla działalno ści samych instytucji usług publicznych jak: urz ąd gminy, szkoły, jednostki kultury (biblioteki, dom kultury, świetlice), o środki zdrowia, inne jak równie Ŝ dla obsługi mieszka ńców gminy. W tym cele przewiduje si ę: ♦ utworzenie w Urz ędzie Gminy stanowiska umo Ŝliwiaj ącego mieszka ńcom dost ęp do pełnego zbioru aktualnych przepisów prawnych wraz z opisem obowi ązuj ących procedur, mo Ŝe w poł ączeniu z „punktem obsługi inwestora”, oraz rozszerzenie przedsi ęwzi ęcia w dalszej kolejno ści w oparciu o szkolne pracownie komputerowe, ♦ urz ądzanie stanowisk komputerowych z oprogramowaniem specjalistycznym w placówkach kulturalnych.

2. Systematyczne podwy Ŝszanie kwalifikacji zawodowych i umiej ętno ści pracowników samorz ądu gminnego. Wysoka dynamika zmian społeczno-gospodarczych, zmiany norm prawnych i procedur post ępowania, nowe narz ędzia i techniki pracy, wymuszaj ą potrzeb ę systematycznego podwy Ŝszania kwalifikacji i umiej ętno ści zawodowych pracowników Urz ędu Gminnego. SłuŜyć temu b ędą: ♦ udział w szkoleniach organizowanych przez administracj ę rz ądow ą, samorz ądow ą, jednostki, organizacje, firmy, ♦ samokształcenie poprzez Internet, wydawnictwa, broszury, ustawy i komentarze, ♦ współprac ę mi ędzy gminn ą w zakresie wymiany do świadcze ń, interpretacji ustaw.

24

3. Podj ęcie działa ń dla kształtowania wizerunku i postrzegania urz ędu jako inicjatora i partnera w procesie o Ŝywienia gospodarczego gminy. Nie zorganizowanie si ę dot ąd przedsi ębiorców z terenu gminy, brak w niej wa Ŝnego i ze swej istoty najbardziej kompetentnego partnera w zakresie promocji rozwoju gospodarczego gminy, nakłada okre ślone zadania w tym zakresie na samorz ąd lokalny (administracj ę). W śród nich przewiduje si ę: ♦ uruchomienie punktu informacji gospodarczej, gdzie zawsze b ędzie mo Ŝna uzyska ć aktualne dane o gminie z zakresu inwestowania: planistyczne, infrastrukturalne, podatkowe, rynku pracy oraz informacje prawne, podatkowe ustawowe, ♦ systematyczna aktualizacj ę informacji dla przedsi ębiorców na tablicy ogłosze ń w Urz ędzie Gminy, oraz wyj ście z informacj ą na zebrania wiejskie, ♦ sprawn ą, szybk ą i pełn ą obsług ę mieszka ńców – interesantów.

III.4. Rozwijanie zdolno ści u Ŝytecznych dla pozyskiwani środków finansowych ze źródeł zewn ętrznych, zwłaszcza europejskich

Przy obecnie niezadowalaj ącej wielko ści dochodów własnych gminy środki zewn ętrzne s ą podstaw ą działa ń inwestycyjnych gminy, co z kolei jest czynnikiem nap ędzaj ącym koniunktur ę gospodarcz ą gminy, wpływa na tworzenie nowych miejsc pracy i utrzymanie istniejących, rozwój przedsi ębiorczo ści. Gmina od kilku lat korzysta ze środków zewn ętrznych dla współfinansowania wielu przedsi ęwzi ęć . „Kolejka” po środki z ró Ŝnych funduszy, a szczególnie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej jest coraz dłu Ŝsza, dlatego jednym z wa Ŝniejszych działa ń jest przygotowanie społeczno ści gminy, a szczególnie pracowników instytucji publicznych do efektywnego pozyskiwania środków. Działanie realizowane b ędzie w ramach dwóch zada ń:

1. Upowszechnianie na terenie gminy informacji o moŜliwo ściach uczestniczenia w programach wspierania rozwoju oferowanych przez instytucje Unii Europejskiej. Realizacj ę zadania zakłada si ę przy ścisłej współpracy z: O środkiem Doradztwa Rolniczego w Zarzeczewie, Powiatowym Urz ędem Pracy, Agencj ą Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Toruniu, Agencj ą Rozwoju Regionalnego w Toruniu poprzez nast ępuj ące przedsi ęwzi ęcia:

25

♦ organizowanie szkole ń dla rolników, przedsi ębiorców, organizacji pozarz ądowych oraz mobilizowanie ich do wzi ęcia udziału w szkoleniach organizowanych przez ww. jednostki z zakresu Wspólnej Polityki Rolnej UE (dopłaty bezpo średnie, wcze śniejsze emerytury, programy rolno-środowiskowe), funduszy strukturalnych, inicjatyw europejskich ♦ umieszczanie informacji na tablicy ogłosze ń w Urz ędzie Gminy, ♦ rozdawanie ulotek informacyjnych wydawanych przez UKIE, ARiMR, inne.

2. Upowszechnianie wiedzy i umiej ętno ści stosownych dla zabiegania o środki z oferty finansowej programów operacyjnych Podstaw Wsparcia Wspólnoty dla Polski 2004 - 2006 i Inicjatyw Europejskich. W ramach realizacji zadania zakłada si ę: ♦ organizacj ę punktu informacyjnego w Urz ędzie Gminy wyposa Ŝonego w komputer z dost ępem do Internetu, w którym zainteresowany mieszkaniec gminy mógłby uzyska ć aktualne informacje o mo Ŝliwo ści uzyskania wsparcia w ramach programów, obowi ązuj ących procedurach, uzyska ć wniosek aplikacyjny, itd. oraz w dalszej kolejno ści podobnego punktu w Kruszynie i Smólniku, ♦ wsparcie dla organizowania szkole ń w zakresie wypełniania wniosków aplikacyjnych wraz z kompletem dokumentów pami ętaj ąc, Ŝe nie tylko Urz ąd Gminy b ędzie wyst ępował o środki w ramach programów operacyjnych PWW, ale równie Ŝ szkoły, przedsi ębiorcy, organizacje pozarz ądowe. Dla przy śpieszenia rozwoju gminy, podwy Ŝszenia jako ści Ŝycia mieszka ńców wa Ŝne b ędą ka Ŝde uzyskane środki zarówno na cele inwestycyjne jak i szkoleniowe.

26

ZałącznikidoZałącznikido

STRATEGIIROZWOJUSTRATEGIIROZWOJU

GMINYWŁOCŁAWEKGMINYWŁOCŁAWEK

1. Uchwała Nr XIII/83/99 Rady Gminy Włocławek z dnia 17.09.1999 r. o przyst ąpieniu do opracowania Strategii 2. Uchwała Nr XIV/128/04 Rady Gminy Włocławek z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie uchwalenia Strategii 3. Gmina Włocławek w liczbach” – materiał do diagnozy 4. Skład zespołu (przedstawiciele mieszka ńców) powo- łanego przez Wójta Gminy do konsultacji Strategii

27 GMINA WŁOCŁAWEK W LICZBACH – materiał do diagnozy

Tabela 1. Podział administracyjny, ludno ść 2002 r.

Udział procentowy ludno ści w Ludno ść w wieku wieku: nieprodukc Ludno ść Gęsto ść Kobiety na Powierzchn Sołectw Miejsco yjnym / 100 Wyszczególnienie ogółem zaludnieni 100 ia ogółem a wo-ści osób w w tys. a męŜczyzn przedprod produkcyj poproduk w km 2 wieku na km 2 ukcyjnym nym cyjnym produkcyjn ym 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Województwo 17970 2225 3623 2069,2 115 107 23,4 62,5 14,1 60,1 Województwo wie ś 17143 2224 3571 783,8 46 100 26,9 59,4 13,7 68,4

Powiat włocławski 1472 274 443 85,5 58 101 24,9 59,4 15,7 68,5

WŁOCŁAWEK (w) 220 26 54 6,4 29 101 25,7 60,0 14,3 66,7 gminy w otoczeniu: Baruchowo (w) 107 15 24 3,6 33 99 25,0 59,4 15,6 68,4 Brze ść Kuj. (m-w) 150 24 37 11,1 105 105 24,8 59,7 15,5 67,4 Choce ń (w) 100 25 35 8,0 80 99 23,6 60,0 16,4 66,7 Kowal (w) 115 17 19 4,2 36 87 24,9 58,2 16,9 71,7 Lubanie (w) 69 19 24 4,6 67 99 25,0 59,1 15,9 69,1

Obja śnienia: (w)-gmina wiejska; (m-w)-gmina miejsko-wiejska; Źródło: Rocznik statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2003, Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy Przeliczenia własne

Tabela 2. Ruch naturalny ludno ści, migracje 2002 r.

Mał Ŝeństw Urodzenia Przyrost Urodzenia Przyrost Zgony Mał Ŝeństwa Zgony Saldo Wyszczególnienie a (Ŝywe) naturalny (Ŝywe) naturalny migracji

w liczbach bezwzgl ędnych na 1000 ludno ści

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Województwo 10513 20143 19036 1107 5,1 9,7 9,2 0,5 - 1521 4177 8932 7482 1450 5,3 11,3 9,5 1,8 1000 Województwo wie ś Powiat włocławski 430 863 945 - 82 5,0 10,0 10,9 - 0,9 - 8

WŁOCŁAWEK (w) 32 67 80 - 13 4,8 10,1 12,0 - 1,9 - 77 gminy w otoczeniu: Baruchowo (w) 14 39 36 3 3,9 10,9 10,1 0,8 7 Brze ść Kuj. (m-w) 43 104 122 - 18 3,9 9,4 11,0 - 1,6 39 Choce ń (w) 37 66 93 - 27 4,6 8,2 11,6 - 3,4 8 Kowal (w) 20 46 58 - 12 4,8 11,0 13,8 - 2,8 4 Lubanie (w) 16 56 49 7 3,4 12,0 10,5 1,5 10

Obja śnienia: (w)-gmina wiejska; (m-w)-gmina miejsko-wiejska; Źródło: Rocznik statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2003, Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy

29

Tabela 3. UŜytkowanie gruntów

Ogólny Grunty orne Udział UŜytki rolne Lasy i Pozostał wska źnik chronione X nieuŜytkó Udział grunty e jako ści w wód XX Wyszczególnienie grunty pastwis le śne grunty rolniczej klasa klasa w pow. ogółem sady łąki orne ka przestrzeni I-III b I-IV b ogólnej XX produkc * udział w powierzchni ogółem w % w punktach w % Województwo 64,6 56,3 0,7 5,1 2,5 22,6 12,8 (•) (•) (•) 2,5 3,2 Województwo wie ś 66,0 57,6 0,7 5,2 2,5 23,0 11,0 ok. 69 37,3 78,0 (•) (•)

Powiat włocławski 69,8 62,1 1,1 4,8 1,8 18,2 12,0 ok. 68 31,8 73,7 3,3 3,4

Włocławek (w) 32,0 23,9 0,3 6,0 1,8 49,2 18,8 63,8 45,8 54,4 1,5 11,5 gminy w otoczeniu: Baruchowo(w) 51,4 40,6 0,4 8,4 2,0 38,1 10,5 53,2 15,3 42,4 5,2 1,5 Brze ść Kuj. (m-w) 72,5 67,4 1,1 2,7 1,3 18,1 9,4 80,9 63,2 89,6 2,1 0,7 Choce ń(w) 87,2 79,9 2,3 1,9 3,1 2,0 10,8 77,9 51,1 88,9 1,9 4,0 Kowal (w) 66,0 54,6 0,9 9,7 0,8 22,6 11,4 67,3 38,9 72,6 5,2 2,9 Lubanie (w) 69,9 65,0 1,0 3,0 0,9 20,7 9,4 74,1 47,0 84,2 1,1 2,7

Obja śnienia: (w)-gmina wiejska; (m-w)-gmina miejsko-wiejska; (•) brak danych; X dane za 1996 r wg Geodezji; XX dane za 2001 r. wg Departamentu Infr. Tech. i Geod. Urz ędu Marszałkowskiego; *dane wg IUNG Puławy Podstawowe źródło: Województwo Kujawsko-Pomorski., Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2002 r .

30

Tabela 4. Rynek pracy, jednostki zarejestrowane w systemie REGON

Jednostki zarejestrowane w systemie REGON w 2002 r.* Liczba Udział grupy Udział kobiet w bezrobotnych bezrobotnych z w tym osoby liczbie Wyszczególnienie ogółem prawem do fizyczne w tym z ogólnej bezrobotnych w w grudniu zasiłku w prowadz ące liczby jednostek na 1000 procentach ogółem 2003r procentach działalno ść sektor usług w ludności gospodarcz ą w % %

Województwo 212 066 53,2 16,7 184573 81,4 76,0 89,2 (•) (•) (•) 44124 83,9 65,3 56,5 Województwo wie ś Powiat włocławski 10 005 49,5 13,7 5088 81,7 72,9 59,4 (ziemski) Włocławek (w) 764 50,3 16,5 390 78,2 68,2 60,9 gminy w otoczeniu: Baruchowo (w) 460 48,5 13,7 202 79,2 60,4 79,9 Brze ść Kuj. (m-w) 1240 53,3 16,8 705 76,6 75,7 63,5 Choce ń (w) 1080 50,3 11,6 382 86,9 77,5 47,8 Kowal (w) 441 49,0 14,1 187 79,1 70,6 45,6 Lubanie (w) 542 49,4 12,7 216 71,3 72,2 47,0

Obja śnienia: (w)-gmina wiejska; (m-w)-gmina miejsko-wiejska; Źródło: Biuletyn informacyjny Nr 12/2003, Wojewódzki Urz ąd Pracy w Toruniu * Podmioty gospodarki narodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2002 r., Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy, 2003r. (•) brak danych

31

Tabela 5. Wybrane elementy infrastruktury społecznej, wykształcenie ludno ści

Ludno ść według poziomu Szkolnictwo Szkolnictwo wykształcenia Ksi ęgozbiór Wypo Ŝyczenia podstawowe gimnazjalne w % w stosunku do ludno ści w w woluminach w wieku 13 lat i wi ęcej Placówki Wyszczególnienie woluminach na średnie zasadnic podstawo biblioteczne na 1000 1 czytelnika Liczba Liczba Liczba Liczba i ze we i bez wy Ŝsze ludno ści w ci ągu roku szkół dzieci szkół dzieci policea zawodo wykształc lne we enia 751 167528 328 92778 477 3716,4 19,5 Województwo 534 65734 149 29711 303 3887,6 20,1 Województwo wie ś Powiat włocławski 57 7500 16 3856 29 3954,9 24,9 m. Włocławek 17 8707 15 5107 16 3654,9 21,2 Włocławek (w) 5 569 2 274 3 4269,4 36,0 gminy w otoczeniu: Baruchowo (w) 3 325 1 178 3,2 16,2 25,6 54,9 1 3315,6 15,7 Brze ść Kuj. (m-w) 6 988 2 503 4,3 23,4 27,3 45,0 4 35,54,9 23,9 Choce ń (w) 5 623 1 322 3,4 17,3 26,4 52,9 3 4424,5 15,8 Kowal (w) 3 261 1 128 3,4 22,2 22,3 52,1 3 4497,1 37,8 Lubanie (w) 4 379 1 198 4,4 18,6 33,2 43,8 1 2823,7 17,1

Obja śnienia: (w)-gmina wiejska; (m-w)-gmina miejsko-wiejska; (•) – brak danych statystycznych Źródło: Rocznik statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2003, Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy

32

Tabela 6. Mieszkania według wyposa Ŝenia w instalacje

w tym mieszkania wyposa Ŝone w: Liczba wodoci ąg ust ęp spłukiwany centralne ogrzewanie mieszka ń w tym z Wyszczególnienie ciepł ą ogółem w tym odprowadzen łazienk ę gaz z butli indywidualn ogółem ogółem wod ę zbiorowe w tys. z sieci iem e do sieci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Województwo 630,0 611,5 573,0 563,0 409,3 545,2 501,1 249,4 278,7 208,7 200,9 185,9 156,1 155,9 212,4 274,9 138,2 166,0 18,4 115,7 Województwo wie ś Powiat włocławski 23,7 21,1 19,2 17,0 5,0 17,0 14,8 20,5 1,9 13,4

Włocławek (w) 1,8 1,7 1,6 1,3 0,3 1,3 1,2 1,5 0,1 1,0 gminy w otoczeniu: Baruchowo (w) 1,0 0,9 0,8 0,7 0,2 0,7 0,6 0,8 0,0 0,6 Brze ść Kuj. (m-w) 3,1 3,0 2,9 2,4 1,0 2,4 1,8 2,6 0,6 1,4 Choce ń (w) 2,2 2,0 1,9 1,5 0,0 1,5 1,3 2,0 0,1 1,3 Kowal (w) 1,2 1,1 1,0 0,9 0,2 0,9 0,9 1,0 0,0 0,8 Lubanie (w) 1,1 1,0 0,9 0,8 0,2 0,8 0,7 1,0 0,0 0,7

Źródło: Narodowy spis powszechny ludno ści i mieszka ń, Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2003

33

Tabela 7. Wybrane elementy infrastruktury technicznej

Drogi gminne i lokalne Gospodarka wodno-ściekowa XX miejskie X długo ść sieci podł ączenia zu Ŝycie wody z w tym o długo ść podłącz. Wyszczególnienie wodoci ą- wodoci ągowe do wodoc. w gosp. długo ść nawierzchni sieci kanalizacyjne do gowej budynków domowych w m 3 w km twardej kanalizacyjnej budynków rozdzielczej mieszkalnych na 1 mieszka ńca w % w km mieszkalnych w km

Województwo 13451 33,0 18931,6 222825 34,1 3681,5 77660 Województwo 11494 28,6 16354,4 135994 28,3 1603,8 21061 wie ś

Powiat 1331 30,9 1734,9 17516 30,3 126,5 2338 włocławski

Włocławek (w) 85 18,8 128,5 1365 23,2 7,6 122 gminy w otoczeniu: Baruchowo (w) 96 59,4 80,4 885 23,7 8,1 137 Brze ść Kuj. (m-w) 163 18,4 157,2 1932 31,2 21,1 189 Choce ń (w) 89 57,3 192,2 1886 50,4 1,4 11 Kowal (w) 66 45,5 136,7 1086 26,1 10,2 119 Lubanie (w) 77 58,4 84,0 1010 58,9 14,8 196

Obja śnienia: (w)-gmina wiejska; (m-w)-gmina miejsko-wiejska Podstawowe źródło: x - Województwo Kujawsko-Pomorskie, Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2001r xx – Rocznik statystyczny Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2003, Urz ąd Statystyczny w Bydgoszczy,

34